Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 - De geboorte van een bijzonder girafje… 9 Hoofdstuk 2 - Superpositie & Sammies vriendjes 14 5-vragen-interview: superpositie 20 5-vragen-interview: hologram 24 Hoofdstuk 3 - Pizza met popcorn & de Poem-Poem-Poem-Mieuw-Commissie 30 Sammiepedia: atomen 31 Sammiepedia: procent 33 Sammiepedia: poollicht 42 Hoofdstuk 4 - De eerste ontmoeting met Cammie 49 Sammiepedia: hoog in de lucht 54 Sammiepedia: negatieve leeftijd 56 Hoofdstuk 5 - Sammie reist naar Syrië 67 5-vragen-interview: hersenen & hologrammen 73 Hoofdstuk 6 - Vet coole lichtgolven! 78 Sammiepedia: licht 81 Hoofdstuk 7 - Sebassio Entertainment 87 Sammiepedia: zingen is gezond 92 Hoofdstuk 8 - Cammies Camera 102 5-vragen-interview: wormgat 103 Hoofdstuk 9 - Sammie op Wall Street 110 & andere leuke plekjes in Amerika 5-vragen-interview: quantumcomputer 114 Sammiepedia: neonlichten 117 Hoofdstuk 10 - Entanglement 123 5-vragen-interview: oerknal 124 5-vragen-interview: tijd 130 Hoofdstuk 11 - Zakengirafje worden 133 Hoofdstuk 12 - Sebassio Burgers 144 Hoofdstuk 13 - De Poem-Poem-Poem-Mieuw-Band 151 5-vragen-interview: zwaartekracht 155
Voorafje
L
ieve zakengirafjes, ik ben Sammie Sebassio en dit is het eerste deel van mijn biografie. Het zijn allemaal korte verhaaltjes over wat ik op een dag zoal doe en meemaak. Misschien dat je soms wat woorden tegenkomt die je niet helemaal begrijpt. Dat geeft niets, want dat doen mijn ouders meestal ook niet. Zoek de woorden die je niet kent gewoon op internet of in een woordenboek op. Dit is een heel leuk boek, vriendjes. Zo neem ik mijn ouders regelmatig in de maling en film ik samen met mijn vriendjes hun klunzige acties. Daarna zend ik deze filmpjes uit op mijn tv-zender! Ook zit ik mijn ouders af en toe even flink achter hun broek aan. Dat doe ik omdat ze nogal klagen en er niet alles aan doen om hun dromen waar te maken. Een strenge opvoeding is daarom soms gewoon nodig. Dat begrijp je vast wel. Ook lees je hoe mijn vriendjes en ik nieuwe uitvindingen en vet coole dingen uit de natuurkunde bespreken. Zo vertel ik je bijvoorbeeld dat jij en alles in de wereld elektriciteit geeft en licht uitstraalt. En dat we allemaal met elkaar verbonden zijn in een soort grote soep, vet cool! Maar je zult nog veel meer spectaculaire dingen tegenkomen, zoals superpositie, hologrammen, nulpuntsenergie, supernova’s, wormgaten en het zogeheten Droom-Xperiment… Verder lees je alles over mijn tv-zender en mijn bedrijfjes, en ik leg je uit hoe je zélf een bedrijfje kunt opzetten. Superkrookie! Echt te veel om op te noemen, lieve zakengirafjes. Heel veel leesplezier! ammie
S
sammie sebassio
Super positie & Sammies vriendjes
Het-5-vragen-interview Sammie interviewt Lammie: wat is een hologram precies? ‘Hoi, Lammie. Ik zou je graag 5 vragen willen stellen over hologrammen.’ ‘Prima!’ 1) ‘Wat betekent het woord hologram eigenlijk?’ ‘Het woord hologram betekent zoiets als “geheel beeld”. In élk stukje van een hologram kun je namelijk de héle afbeelding zien. Dus wanneer je een glasplaatje met een hologram in tweeën breekt, dan kun je in beide stukken nog steeds het hele beeld zien!’ 2) ‘Echt waar? Vet cool, Lammie! Dus wat is een hologram nou precies dan?’ ‘Een hologram lijkt een beetje op een foto. Maar als je het heen en weer beweegt, heeft de afbeelding meer “diepte”. We noemen dat ook wel 3-D, driedimensionaal. Maar je kunt ook bewegende hologrammen maken. Of hologrammen die je niet op een glasplaat opneemt, maar gewoon in de lucht laat “hangen”.’ ‘In de lucht? Hebben wij er weleens zo eentje gezien?’ ‘Waarschijnlijk alleen als je fan van Star Wars of andere sciencefictionfilms bent. In dat soort films komen vaak bewegende hologrammen voor die je van de voor-, achter- en zijkant kunt zien.’
24
3) ‘Maar hoe maak je zo’n hologram eigenlijk, Lammie?’ ‘Je gebruikt hiervoor een laserstraal die je in twee aparte stralen opsplitst. De ene straal richt je via een lens op een glasplaat. De andere straal richt je via een lens op een voorwerp. Of op een persoon. En dat voorwerp, of die persoon, kaatst die straal weer een beetje terug naar de glasplaat. Alles en iedereen straalt namelijk licht uit. Jij dus ook, Sammie! Kijk maar eens naar deze tekening. Ik heb jou als voorwerp genomen. Op de plaat kruisen jouw lichtstraal en die van de laser elkaar, waardoor er allemaal grappige kringen ontstaan.’
4) ‘Hé, leuk zeg! Maar uh… hoe kun je mij nou in al die kringen zien dan?’ ‘Om jou te zien, moet ik de plaat weer met een laserstraal beschijnen. Kijk maar eens naar deze tekening. De laser schijnt op de kringen en dan ineens zie ik jou als hologram in de lucht hangen.’
25
‘Hé, interessant, zeg. Leuk om te weten,’ zeiden een aantal kinderen.
Hoofdstuk 3 - Pizza met popcorn
& de Poem-Poem-Poem-Mieuw-Commissie
D
e maandelijkse vergadering van de Poem-Poem-Poem-MieuwCommissie wordt elke keer ergens anders gehouden. De ene keer bijvoorbeeld in een kantoorgebouw van één van Sammies bedrijfjes, en een andere keer ergens in een weiland. Of in een pretpark. Maar het wordt ook weleens in een ander land gehouden. Eigenlijk kan het overal!
‘Lieve zakenvriendjes, hier in de zaal, maar ook allen die meekijken via internet: ik wil jullie allemaal heel hartelijk welkom heten op de 45ste vergadering van onze fantastische commissie,’ zei Sammie enthousiast. ‘Vriendjes, wat ben ik toch blij dat er over de hele wereld zoveel kinderen zijn die enthousiast meedenken over nieuwe uitvindingen. Superkrookie! Vandaag gaan we het hebben over nulpuntsenergie.’ ‘Wát?’ vroeg Jaapiejappo de gans.
30
‘Nulpuntsenergie. Maar ik zal jullie eerst uitleggen wat energie precies is. Energie is wat je nodig hebt om iets of iemand aan het werk te zetten. Het zorgt ervoor dat wij en alles om ons heen kunnen bewegen of werken. Zo is voedsel energie omdat dieren en mensen daardoor kunnen leven. En is benzine energie omdat een auto daardoor kan rijden. Ook elektriciteit - of stroom - is energie, want door stroom kunnen apparaten en lampen werken. Er zijn echt heel veel dingen die als energie kunnen werken: water, licht, eten, wind, elektriciteit… dat komt omdat alles in het universum uit atomen bestaat. De elektronen in die atomen vliegen voortdurend rond en geven zo energie. Maar ook de middelste balletjes, de protonen, kunnen met andere protonen samensmelten en zo energie geven. Dus energie ontstaat door bewegende atomen!
‘Ja, hè?’ zei Sammie. ‘Energie kun je overigens niet maken en ook niet vernietigen. Het blijft altijd bestaan. Het enige wat je kunt doen, is het steeds in een ander soort energie veranderen.’
Sammiepedia Atomen Alles bestaat uit atomen: mensen, dieren, boeken, auto’s, computers, stenen, ramen… noem maar op. Dus eigenlijk bestaat er niets wat níet leeft, want alles beweegt! Overigens zien niet alle atomen er hetzelfde uit. Je hebt ook atomen die meer protonen, neutronen en elektronen hebben. Of juist maar een of twee. En ze kunnen ook andere kleuren hebben. Als elektronen botsen of warm worden, gaan ze heel snel bewegen. Of trillen, zoals natuurkundigen dat noemen. Wanneer ze daarna weer rustig worden, stralen ze een golf van licht uit. Of anders gezegd: energie. Maar ook botsende protonen kunnen voor energie zorgen. Zo ontstaat het zonlicht bijvoorbeeld! Kortom, energie ontstaat dus door bewegende atomen. Het grappige van atomen is dat ze vanbinnen bijna helemaal leeg zijn. De kern die in het midden zit - de neutronen en protonen - is piepklein. Dan komt er vervolgens een hele tijd niets, en dan pas komen de elektronen. De elektronen zitten dus heel ver van de kern vandaan. Dus jij en alles wat je om je heen ziet, is vanbinnen bijna helemaal leeg. Grappig, hè?
‘Dus energie blijft altijd bestaan, vriendjes,’ ging Sammie verder. ‘Zelfs als het ijs- en ijskoud is. Natuurkundigen kwamen daar achter toen ze testten of er nog leven bestond op nul graden Kelvin. Nul graden
sammie sebassio
Kelvin is wat natuurkundigen het nulpunt in het universum noemen. Voor ons betekent dat hetzelfde als 273 Celsius graden onder nul.’ ‘Brrr, koud zeg,’ fluisterde een leeuw tegen zijn vriendje. ‘Natuurkundigen dachten dat er bij min 273 graden Celsius - dus nul graden Kelvin - niets meer zou kunnen leven,’ vertelde Sammie. ‘Zelfs niet zo’n piepklein atoom. Maar op een gegeven moment kwamen ze erachter dat er nog wél leven bestond. Atomen bewogen nog steeds en gaven energie! Maar ook in de ruimte rond de planeten waar niets lijkt te zijn, bestaat er nog leven. Zo ontdekten ze dat er allemaal kleine deeltjes zijn die weer op andere deeltjes botsen en zo energie geven. Natuurkundigen denken dat die deeltjes daarna weer verdwijnen. Het lijkt er dus op dat ze alleen naar ons toe komen om energie uit te wisselen... Dus nulpuntsenergie is energie die zelfs nog bestaat wanneer het ijskoud is, en niets anders meer kan leven.’ ‘Ah, oké,’ zei een aapje en hij schreef alles gretig op. Sammie nam ondertussen snel even een slokje kokoswater. ‘Trouwens, wisten jullie dat bijna het hele universum uit energie bestaat? Maar 4% van het universum bestaat uit planeten en sterren. Of materie, zoals natuurkundigen dat noemen. De rest van het universum bestaat voor het grootste deel uit energie. Vaak denken mensen dat de ruimte rond de planeten gewoon leeg is. Maar er vliegen allerlei deeltjes rond die elkaar de hele tijd raken: energie dus! Deze energie is zó sterk dat ie alle planeten op hun plaats houdt. Terwijl die loodzwaar zijn! Natuurkundigen denken dat wel 75% van het universum uit deze energie bestaat. Aan de andere kant, vriendjes, is materie eigenlijk ook niets anders dan energie. Alleen is het dan hard geworden.’ 32
Een klein, blauwgroen papegaaitje deed zijn vleugeltje omhoog. ‘Ja, Paagie?’ zei Sammie. ‘Je noemde een paar keer het woord “deeltjes”. Maar wat zijn dat eigenlijk?’ vroeg het papegaaitje.
Pizza met po pcorn & de Poem-Poem-Poem-Mieuw-Commissie
Sammiepedia Weet je wat een procent is? Het woord procent betekent ‘per honderd’. Het wordt aangegeven met het teken %. 1% is dan een honderdste deel van iets groters. Neem bijvoorbeeld een taart. Die hele taart is dan 100%. Snij je ‘m doormidden, dan krijg je twee helften van allebei 50%. Zou je die helften óók weer in tweeën snijden, dan krijg je twee stukken van 25%. Dus ons hele universum is 100% en daarvan is 75% energie. Dat is de helft van het universum plus de helft van de helft! Veel, hè?
‘Als je een stukje stof, water, steen, hout of wat dan ook heel klein maakt, heb je een deeltje. Dus een deeltje is een piepklein stukje van iets,’ antwoordde Sammie. ‘Zo heb je ook piepkleine deeltjes licht. Maar deze deeltjes kun je nóg kleiner maken. Zou je bijvoorbeeld een druppel water kleiner maken, dan krijg je twee deeltjes waterstof en één deeltje zuurstof. En die stoffen bestaan vervolgens uit deeltjes die nóg weer kleiner zijn: uit protonen, neutronen en elektronen. Dus je hebt grote en kleine deeltjes. Hoewel ze voor ons gewoon allemaal piepklein zijn. Want wij kunnen geen van die deeltjes met onze ogen zien.’ ‘Oké, ik denk dat ik het begrijp. Dank je, Sammie,’ zei het papegaaitje. Sammie ging verder. ‘Dus er hangt overal energie in de lucht, vriendjes. De natuurkundige Nicola Tesla zei in het jaar 1891 al dat het niet lang zou duren, voordat we energie gewoon uit de lucht kunnen halen. Nulpuntsenergie is, zoals ik zei, ongelooflijk krachtig. Met slechts één theekopje van deze energie kun je álle oceanen ter wereld laten koken! Als je dat zou willen natuurlijk...’
33
sammie sebassio
‘Huhhhh?! Wauwwww!’ ging het door de zaal. ‘Echt?’ Iedereen keek elkaar verbluft aan. ‘Ja, jongens en meisjes. Dat hadden jullie niet kunnen denken, hè? Maar wat kunnen we dan met die energie? Als er overal om ons heen energie is, dan hoeven we nooit meer een oplader mee te nemen voor onze mobieltjes of mp3-spelers. Ook kunnen we gewoon de televisie van thuis meenemen in de trein of in de auto, zonder stroom nodig te hebben. Of de lampen en de wasmachine van thuis, wat je maar wilt.’ ‘Maar waarom zou ik in Cammiesnaam mijn wasmachine mee willen nemen in de trein? Dat ding is hartstikke zwaar. Die laat ik liever thuis,’ zei Muggie 3548 via de webcam. ‘Hoi, Muggie 3548! Fijn dat je hebt ingelogd. Ik zei de wasmachine meer bij wijze van spreken. Ik bedoel gewoon dat alle apparaten dan geen snoer met stroom of batterijen meer nodig hebben.’ ‘Aha, oké. Duidelijk, Sammie. Dank je!’ ‘Natuurlijk hebben die apparaten en lampen wel een ander soort energie nodig,’ ging Sammie verder. ‘Anders werken ze niet. Maar we hoeven er straks niet meer voor te betalen, omdat het niet ergens hoeft te worden opgewekt. Het is gewoon overal om ons heen! Het enige wat we dan nog wél moeten hebben, is een apparaatje waarmee we de energie uit de lucht kunnen halen. En dat we kunnen aansluiten op onze mobieltjes, mp3-spelers, televisies of wat dan ook. Dat apparaatje hebben wij dus gemaakt! Cammie, laat het ons maar zien.’ Maar Cammie reageerde niet.
34
‘Cammie?’ fluisterde Sammie vragend. ‘Psssst! Wakker worden!’ Cammie schrok wakker. ‘Huh, hè? Oh ja, sorry,’ zei hij en hij zette het apparaatje snel op tafel. Cammie slaapt graag. Als het maar even kan doet hij snel een tukje. Vooral wanneer Sammie veel praat…
Pizza met po pcorn & de Poem-Poem-Poem-Mieuw-Commissie
‘Kijk, jongens, dit is ‘m!’ zei Sammie trots. ‘Vet, zeg!’ riep de een na de ander. ‘Na de bijeenkomst kunnen jullie hem bij ons bestellen. Als leden van de PPPM-Commissie krijgen jullie uiteraard een aantrekkelijke korting!’ Cammie knikte instemmend. ‘Dan nu zoals gebruikelijk het Droom-Xperiment van de Maand, vriendjes en vriendinnetjes. Deze keer gaan we onze gedachten naar onze ouders sturen,’ zei Sammie. ‘We gaan ervoor zorgen dat ze ons spontaan vragen om een dagje naar de Efteling te gaan. Hoe gaan we dat precies doen? We gaan in ons hoofd het volgende visualiseren: zie voor je dat je moeder of vader naar je toe komt en vraagt: “Zullen we morgen naar de Efteling gaan?” Visualiseer dat deze maand twee keer per dag twintig minuten lang.’ ‘Hé, gaaf,’ zei Krookie die als hologram was langsgekomen. ‘Ja, leuk, hè, Krookie?’ riep Sammie vrolijk. ‘Maar Sammie, wat betekent visualiseren eigenlijk?’ vroeg een zebra in de zaal. ‘Visualiseren betekent dat je iets heel duidelijk in je hoofd voor je ziet en dat zo echt mogelijk beleeft, Zeebrie. In dit geval dus dat je met je ouders naar de Efteling gaat. Het belangrijkste hierbij is dat je visualiseert dat het je is gelukt en dat je daar ontzettend blij mee bent. Want blije gevoelens zorgen ervoor dat je superveel energie uitzendt! Visualiseren is dus eigenlijk net als dromen, alleen doe je het dan overdag. Dus visualiseer dat je met je ouders in de Efteling bent en daar heel veel plezier met hen hebt. Zie voor je wat voor weer het is, in welke attracties je allemaal gaat, wat je eet… het maakt niet uit wat je er allemaal bij verzint. Het belangrijkste is dat je ervan geniet! Voel je blij!’ vertelde Sammie uitbundig. ‘Leuk!’ riepen twee poesjes tegen elkaar. ‘Dan ga ik visualiseren dat ik in de Python zit!’ ‘En ik in de Vliegende Hollander!’
35
‘Cammie, Krookie, komen jullie? Het is weer zover! Het klunzenbal is geopend!’
Hoofdstuk 8
Cammies Camera
V
andaag probeerden Jackie en Tom weer eens samen te koken. Grote kans dat het een klunzenbal wordt, dacht Sammie meteen. Wanneer Jackie en Tom samen in de keuken zijn, valt er namelijk altijd wel wat op de grond. Of vliegt er iets door de lucht. ‘FORE! FORE!’ roept Sammie dan. FORE spreek je uit als ‘voor’ en het staat voor Flying Object Reaching Earth. Het betekent dat iedereen moet uitkijken omdat er een voorwerp door de lucht vliegt dat daarna ook ergens zal neervallen. Oppassen geblazen dus! Ook gooien Jackie en Tom vaak iets om. Of ze stoten hun hoofd tegen keukenkastjes die openstaan. Maar het allerleukste is wanneer ze tegen elkaar oplopen… Dat is echt lachen, gieren, brullen, vindt Sammie.
Vandaag was het wéér raak. Jackie liet een pan vol boontjes van het fornuis vallen en Tom stootte eerst zijn hoofd aan de deur van de koelkast en daarna óók nog aan een keukenkastje. ‘Auw! Hè, verdraaid zeg,’ zei hij en hij wreef over zijn hoofd. Alsof dat nog niet genoeg was, spoot er ook nog een halve fles sinas in het rond. Tom draaide de dop open, maar blijkbaar zat er iets te veel koolzuur in. Of misschien had hij de fles al een keer eerder laten vallen... dat zag Sammie namelijk ook regelmatig gebeuren. Soms rollen de flessen gewoon over de keukenvloer. Sammie maakt er dan weleens 102 een spelletje van door steeds over de rollende flessen heen te springen, alsof het een spelletjesdag op school is. Ook vandaag stond Sammie weer hoofdschuddend in de deuropening. ‘Oh neeee!’ riep hij en belde onmiddellijk Cammie en Krookie op.
Cammie is rond etenstijd bijna altijd thuis. Maar als hij er niet is, zorgt hij dat hij zo snel mogelijk komt. Binnen een paar seconden is hij er dan meestal al, omdat hij - zoals hij zelf zegt - een wormgat gebruikt… Het-5-vragen-interview Sammie interviewt Cammie. Wat is een wormgat? ‘Hoi, Cam. Ik wil je graag wat vragen stellen over wormgaten. Heb je even tijd?’ ‘Tuurlijk, Sammie!’ 1) ‘Wat is een wormgat eigenlijk?’ ‘Dat is een tunnel die twee plekken in het universum met elkaar verbindt. De ene opening kan bijvoorbeeld bij jou thuis om de hoek zijn. En de andere in de buurt van een zware ster, zoals de zon. Albert Einstein vermoedde dat je door zo’n tunnel kunt reizen… en dat de tijd op de plek waar je uitkomt, anders is dan bij jou thuis.’ 2) ‘Een andere tijd? Maar kan dat dan, Cammie?’ ‘Ja, dat kan. Dat heeft te maken met de zwaartekracht van een planeet of ster. Als je naar een plek gaat waar meer zwaartekracht is dan bij ons op aarde, dan gaat je horloge langzamer lopen. Maar als je naar een plek gaat die minder zwaartekracht heeft dan onze aarde, dan gaat je horloge snéller lopen. Dus stel je voor dat je bij jouw huis in een tunnel stapt die naar een ster gaat die véél lichter is dan onze aarde. Dan kun je aan die andere kant wel vijftig jaar in de toekomst uitkomen! Of misschien wel honderd. Dat hangt dus af van de zwaartekracht van die ster. Maar wanneer je teruggaat, zul je gewoon weer in onze tijd terug komen.’ 3) ‘Gaaf, zeg! Maar hoe kan zo’n tunnel nou bestaan?’ ‘Natuurkundigen zeggen dat een heel zware ster alles om zich heen naar binnen slurpt, als een soort stofzuiger. Dat komt doordat hij zo’n sterke
103
sammie sebassio
Cammies Camera
zwaartekracht heeft. Zelfs kleine sterren slurpt hij op, zodat het op die plek helemaal donker is (jij vertelde me dat in Jordanië, weet je nog?). Het lijkt dan net alsof er een diep, zwart gat ontstaat. Een soort tunnel of wormgat zoals men dat noemt. Albert Einstein vermoedde dat zo’n tunnel dus in een ander deel van het universum zou kunnen uitkomen.’ 4) ‘Vet cool! Maar als een zwart gat alles opslurpt… hoe kun je er dan doorheen reizen zonder dat hij jóu opslurpt?’ ‘Sommige natuurkundigen denken dat al die energie in het universum daar misschien voor kan zorgen. Weet je nog dat ons universum voor wel 75% uit energie bestaat? Deze energie trekt alle materie van elkaar af in plaats van naar elkaar toe! Zou je die energie in dat gat kunnen krijgen, dan gaat het gat dus open! Dan zou je wél door de tunnel kunnen reizen.’ 5) ‘Maar zou je met zo’n tunnel écht in een andere tijd kunnen komen, Cammie?’ ‘Nou, klokken en kalenders hebben mensen zelf uitgevonden. Als we die niet zouden hebben, dan zouden we ook niet merken dat de tijd ergens anders langzamer of sneller loopt. En dat de dagen en jaren langzamer of sneller voorbijgaan. Dus wat is tijd eigenlijk? Het is gewoon iets wat we zelf hebben verzonnen.’ ‘Echt superkrookie, Cammie. Bedankt voor het interview.’ ‘Heel graag gedaan!
Ook Krookie staat rond etenstijd altijd klaar om naar Sammies huis te gaan. Krookie is degene die ervoor zorgt dat het stemmen van de kijkers in het programma goed en eerlijk verloopt. Maar hij regelt ook allerlei andere zaakjes, zoals de belichting en het geluid. 104
Cammie en Krookie waren ondertussen bij Sammies huis aangekomen en liepen naar binnen. ‘Hoi, Sam.’ ‘Hoi, jongens. Hoi-poi.’
Sammie zag Krookie een beetje in het huis rondkijken. ‘Oh ja, sorry voor de troep, Krookie. Ik heb m’n ouders al een paar keer gevraagd op te ruimen en te stofzuigen. Het is hier soms net een huishouden van Jan Steen,’ zei Sammie. Cammie keek een beetje sloompjes. ‘Jan Steen? Wie is dat?’ vroeg hij. ‘Jan Steen was een schilder uit de zeventiende eeuw die graag rommelige dingen schilderde. Maar tegenwoordig is het gewoon een uitdrukking voor alles wat rommelig is,’ antwoordde Sammie. Krookie keek nog eens rond en liep met Sammie en Cammie naar hun geheime plekje in de keuken. Gelukkig hadden Tom en Jackie het niet door. ‘Oké, vriendjes. Kunnen we met de opnames beginnen? Cammie, ben je klaar om te filmen?’ vroeg Sammie zacht. ‘Ja, ik heb je ouders op de achtergrond goed in beeld,’ fluisterde Cammie opgewonden. ‘Krookie, is het geluid en het licht goed genoeg?’ vroeg Sammie zacht. Krookie stak zijn duim omhoog. ‘Perfect.’ Sammie keek de twee vriendjes aan. ‘Oké, dan gaan we beginnen. Eén, twee, drie! En we zijn nú live!’ Sammie pakte de microfoon en keek in Cammies camera.
105
Alle kinderen gingen naar huis. Maar Sammie bleef nog even met Cammie en Krookie achter. ‘Bah, ik heb helemaal geen zin om vanavond op te passen,’ zei Sammie zuchtend. ‘Oppassen? Oh, op je ouders bedoel je,’ zei Krookie. ‘Nee, daar zou ik nu ook niet aan moeten denken... Maar goed, over een paar jaar zijn ze volwassen en gaan ze hun eigen weg. Denk daar maar aan.’ ‘Zal ik proberen, Krook,’ zuchtte Sammie weer. ‘Nou, dan ga ik thuis maar eens een oogje in het zeil houden, vriendjes.’ Cammie fronste zijn wenkbrauwen. ‘Een oogje in het zeil…?’ ‘Hihi, Cammie. Dat is weer eens een uitdrukking! Het betekent dat je iets of iemand in de gaten houdt,’ zei Sammie lachend. Cammie lachte hard mee. ‘Nou goed, jongens. Dan ga ik maar eens. Cammie, ga je mee of blijf je hier?’ ‘Nee, ik ga mee.’ ‘Oké, tot morgen dan, Krookie. Doei-poei!’
Hoofdstuk 11
Zakengirafje worden
D
e volgende ochtend was de PPPM-Commissie zoals afgesproken om zes uur weer samengekomen. ‘Oké, vriendjes. We gaan weer beginnen!’ zei Sammie vrolijk. ‘Ik ga jullie nu vertellen hoe je een succesvol zakengirafje kunt worden. Een zakengirafje wordt door volwassenen ook wel een ondernemer genoemd. Het woord ondernemer komt van het woord ondernemen. Dat betekent dat je aan de slag gaat of iets opzet. In dit geval een bedrijfje dus.’
‘Een eigen bedrijfje opzetten, vet cool!’ riepen een aantal dieren enthousiast. Sammie glimlachte. Hij vond het zelf ook zo leuk. ‘Wil je een bedrijfje gaan beginnen, bedenk dan eerst goed voor jezelf waar je hart ligt. Wat je écht leuk vindt om te doen of wat je blij maakt. Want als je iets ontzettend leuk vindt, dan zul je er alles aan doen om er een succes van te maken. Hoe zwaar het soms ook is en hoeveel tijd het je ook kost. Dus bedenk voor jezelf wat je een glimlach op je gezicht geeft. Het maakt niet uit of je datgene nu al wel of niet kunt. Of er de juiste school voor hebt gedaan. Als je wens uit je hart komt, dan word je vanzelf goed in wat je wilt doen!’
132
‘Aha, natuurlijk. Zo zit dat,’ zei een kleine labrador tegen het konijntje dat naast haar zat. ‘Misschien wil je later na school, of nu al, iets gaan verkopen wat je zelf hebt gemaakt,’ zei Sammie. ‘Bijvoorbeeld iets als tassen, games, teke-
133
sammie sebassio
ningen, kleding, koekjes of een zelfgeschreven boek. Maak dan een plan waarin je je product beschrijft, hoe je er geld aan denkt te gaan verdienen en hoe je mensen laat weten dat je bestaat. Zo’n plan wordt een ondernemingsplan genoemd.’
ouderen of alleen meisjes misschien? En welke leeftijd precies? Wanneer je dat hebt besloten, ga je deze groep goed bestuderen: welke websites bekijken ze? In welke winkels komen ze? Wat lezen ze? Schrijf dit allemaal op.’
‘On-der-ne-mings-plan…’ herhaalde een klein roodborstje dat alles opschreef wat Sammie vertelde. Hij wilde geen woord missen.
‘Aha. Daar moet ik dus nog even goed over nadenken,’ zei een papegaai hardop denkend.
‘Maar ook als je websites wilt gaan maken, dieren genezen, dansles geven of iets anders wilt doen waarbij je zelf de baas bent, is het handig om een plan te maken. Want als je het leuk vindt om voor mensen websites te bouwen, moet je net zo goed bedenken hoe je klanten krijgt. Hoe laat je ze weten dat je een bedrijfje hebt? En waarom zouden ze hun website door jou moeten laten maken, in plaats van door een andere websitebouwer? Wat bied jij wat die ander niet biedt? Een plan schrijven is een goede manier om hier goed over na te denken. Hetzelfde geldt als je bijvoorbeeld computerexpert, schilder of tuinontwerper wilt worden.’
‘Ook moet je in je plan zetten wat het kost om je product te (laten) maken en het misschien te verzenden,’ zei Sammie. ‘Of wat het kost om iemand in te huren die je ergens mee kan helpen. Daarnaast moet je ook je prijs bepalen: voor welke prijs ga je je product of dienst verkopen? Zet al je kosten op een rijtje en bepaal vervolgens de verkoopprijs. Het verschil tussen je kosten en je verkoopprijs is je winst. Zorg dat je er genoeg aan verdient.’
‘Ah, oké. Goed om te weten,’ zei een kangoeroetje. Sammie ging weer verder. ‘In zo’n ondernemingsplan schrijf je eerst je idee of product helemaal uit. Hoe moet je product eruit gaan zien? Kun je misschien wat plaatjes op internet vinden die een soort inspiratie zijn? Of tekeningen maken en deze inscannen? Of als je een dienst aanbiedt (zoals lesgeven, schilderen, haren knippen, mensen met hun computer helpen) omschrijf dan wat je precies aanbiedt en waarom het bijzonder is. Schrijf zoveel mogelijk voordelen op. Doe dit vooral als je iets wilt gaan doen wat al bestaat. Het moet dan namelijk écht anders, beter en origineel zijn.’ 134
Zakengirafje worden
Een paar eksters knikten. ‘Goede tip.’ ‘Ja, vind ik ook,’ zei een muisje. Sammie glimlachte en nam snel even een slokje water. ‘Denk ook goed na voor wie je producten wilt gaan maken. Kinderen,
‘Ja, want dat is wel belangrijk,’ zei een mier tegen zijn broertje. ‘Inderdaad, Mierie. Anders kost het je alleen maar geld,’ zei Sammie. ‘Heb je een goed idee, ga dan voor jezelf na of het echt iets heel nieuws is en hoelang het meegaat. Doe dat vooral als je later technische dingen wilt gaan maken of verkopen. Denk aan mobieltjes, mp3-spelers, websites, software of games bijvoorbeeld. Technische en elektronische dingen veranderen namelijk heel snel. Zo kon je een paar jaar geleden met een mobieltje alleen bellen. Maar nu kun je er steeds meer mee doen.’ ‘Klopt, klopt,’ knikte een specht. ‘Wil je als je ouder bent dus iets in de techniek of elektronica gaan doen, bedenk dan eens voor jezelf: wat voor mobieltje zouden mensen en dieren over een jaar of drie verwachten? Moet het handiger zijn? Misschien zo klein worden als een chip? Of willen mensen en dieren gewoon iets leuks, een gadget? Bijvoorbeeld een mobieltje of mp3-speler met een hologram van zichzelf erop? Of misschien denk je dat mensen en dieren over een tijdje computers willen die ze met hun gedachten
135
