Honingzuigers en stofbijters

herfst break schotland

Wildroute Zuid-Afrika

Honingzuigers en stofbijters

Zuid-Afrika doorjakkeren is hetzelfde als de Matthäus Passion laten zingen door Gerard Joling. Zonde. In de Rainbow Nation fluit, brult of wriemelt er altijd iets langs de weg. Zorg dat verrekijker en camera binnen handbereik liggen, want dat eerste luipaard wil je niet missen. Tekst: Matthijs de Winter

32

www.reizen.nl januari 2008

b fotografie: Martin van Lokven www.reizen.nl januari 2008

33

wildroute Zuid -Afrika

K

aapstad uitrijden is alsof je Amsterdam verlaat. Via de Buitengracht, Jan van Riebeeckstraat en de Heerengracht komen we uit op de N2, de Nationale snelweg. De verkeersborden lijken beschreven door een auteur van kinderboeken. Stormsvlei, Eerstehoop, Kalkoenshoek en wat zou er te zien zijn in Boosmansbos? Als de grauwe townships aan de stadsrand achter ons verdwijnen, rijden we in onze volkomen analoge Volkswagen Chico (dat ze nog bestaan!) richting het oosten. Via Somerset West en Swellendam gaan we naar de binnenlanden van de Westelijke Kaapprovincie, de Kleine Karoo. Als een zwart lint slingert de weg over geelkleurige heuvels ter grootte van de provincie Utrecht. Het zou zo Illinois – USA kunnen zijn, maar dit is de graanschuur van Afrika. Korenvelden zo ver het oog reikt. Jeeps met achter het stuur kakiblouses en camouflagehoeden passeren ons. Op het dak vastgesjorde jerrycans en bemodderd canvas. Het graan maakt plaats voor rotsen en Kaapse aloë. Langzaam dringt ZuidAfrika de auto binnen. Stofbijters | Riviersonderend km 152

Bij gebrek aan cd-speler roffel ik een deuntje op de autodeur. Tussen alle nieuwe Toyota’s en Landrovers, verplaatsen wij ons in een retro-op-vier-wielen. Gelukkig is alleen de auto afzien, de snelweg is een plaatje. Binnen een uur leggen we honderd kilometer af. In Riviersonderend stoppen we bij een ‘pompstasie’ om te tanken. Meteen verschijnt er een pompbediende die de auto begint te schrobben. Ik draai het raam omlaag. ‘Goeiemôre, vol graag.’ Als de pompbediende klaar is, vraagt hij met een uitgestreken gezicht: ‘Slipie?’ Ik val even stil. ‘Een strokie’, verduidelijkt de man. Ah, een bonnetje. ‘Jaja, biae dankie’. Vóór mij een lege weg. Achter me een lege weg. Gewend aan bumpers en grills op kus-afstand van de achteruit, weet ik niet wat me overkomt. Bij Buffeljagrivier verlaten we de N2 en begint onze rit over de R62. Geleidelijk komen we in de greep van de Langebergketen, de bergtoppen werpen al een schaduw op het asfalt in Tradouws pas. Als aan het einde van deze pas de rotswanden wijken, bereiken we Barrydale. Eenzaam stooft dit stadje onder de Afrikaanse zon. ‘Ik zet de airco aan’, grap ik naar fotograaf-bioloog Martin terwijl ik het raam opendraai. Halverwege stokt mijn

34


draaibeweging. ‘K-K-Kijk, een struisvogel!’ Ik druk mijn neus plat tegen de voorruit. Duidelijk herkenbaar schuift een zwarte bol veren door dorre bosjes, zomaar langs de weg, in het stof bijtend op zoek naar voedsel. ‘De Struthio camelus, komt hier veel voor’, zegt Martin op een David Attenborough-toontje. ‘En dit is een mannetje.’ Maakt mij niet uit, het is míjn eerste wilde struisvogel. Verder gaan we, voorwaarts, door een mix van semiwoestijn en akkerland. Lage struikjes, droge rivierbeddingen en dan plots: frisgroene wijngaarden. De kilometerslange weg is een achtbaan van uiteenlopende indrukken. Dorstland | Oudtshoorn km 425

Twee vuistdikke peperboompjes ruisen zacht in de wind. Op een telefoonkabel zit een havik te puffen, de bek open. De parkeerplaats, een zandpad zonder bankjes en prullenbakken, is verlaten. Welkom in het museum van de leegte. De koiko, de blanken noemden ze hottentotten, gaven de Kleine Karoo de naam ‘dorstland’. Getalenteerde woordpuzzelaars die koiko, want alles in de Kleine Karoo schreeuwt om water. De voortrekkers, Afrikaanse pioniers, trokken hier twee eeuwen geleden met hun ossenwagens wekenlang doorheen, een complete uitzet achterop en jengelende kinderen op de bok. Ze hadden trektochten vol gevaren naar onbekende bestemmingen voor de boeg. En dan kom je uiteindelijk uit in … Oudtshoorn. Wij tenminste. En die stad valt wat tegen. Aan struisvogelboerderijen geen gebrek in Oudtshoorn. Het lijkt wel of iedere inwoner er eentje heeft. Er wonen hier meer struisvogels per vierkante kilometer dan mensen. Het centrum van de stad bestaat uit niet meer dan twee grote straten, veel souvenirshops en elkaar verdringende restaurants. Als we een bord zien van een struisvogelboerderij mét accommodatie, iets buiten Oudsthoorn, is de keuze snel gemaakt. Op de Chandelier farm slapen we midden in een wildpark tussen bosjes vol met vogels in een tent. Oké, er staat ook een koelkast in, een zacht bed met én een bad. Een plek met paradijselijke trekjes. Tania, studente en handen waarmee je een struisvogel om kan leggen, rijdt ons naar onze tent. ‘Moeten we nog oppassen voor slangen’, vraag ik, wijzend op het graspaadje dat naar de tent loopt. ‘Niet echt’, zegt Tania als ik halverwege het pad loop. ‘Maar gisteren hebben ze nog wel een Cape Cobra bij het restaurant weggejaagd.’ e Juist, ik ga dus niet de tent uit vannacht.

Wie heeft er voorrang? In Addo Elephant Park rij je met je eigen auto tussen de wilde dieren en de 400 olifanten lappen alle verkeersregels aan hun slurf.


35

herfst break schotland

‘Spookachtig echoot de schreeuw van een zwarte adelaar door de Valley of Desolation’ Holland in de woestijn | Graaff-Reinet km 666

Zelden zo mooi wakker geworden om 05:30 uur. Vogels trakteren ons op een ongekend uitbundig vogelconcert. Na een Engels ontbijt vertrekken we uit Oudtshoorn en buigen naar het noorden, richting Graaff-Reinet. De weg doorboort slingerend de Kammanassieberge bij de Potjiesberg Pass. Na de Baviaanskloof rekt de weg zich recht en daar rijden we nu, urenlang, over een gladgestreken zwarte loper, door de Oostelijke Kaapprovincie. Vergeet je definitie van vlakte, vermenigvuldig je oude idee met negen en je komt in de buurt van een passende omschrijving. Dit is de Karoo op z’n mooist. De uitgestrektheid heeft een hypnotiserend effect. Als we de lichtjes van Graaff-Reinet zien, aan de horizon van deze dorre wildernis, zeggen we na uren stilte welgeteld twee woorden: ‘mooi hè?’ Je wordt er dus ook een beetje sentimenteel van. In de plaats wacht ons een warm onthaal. Pieter ‘Buks’ Marais is van het type taai en kwiek, handdruk als een wolfsklem. Afstammeling van Franse hugenoten en een energieke zestiger die geboren is op een schapenboerderij in de buurt van Graaff-Reinet. ‘Veertig, vijftig kilometer reed ik elke dag op mijn paard om de schapen te zoeken’, verzucht Pieter. ‘Het was de mooiste baan in de wereld.’ Hij vertelt er nog net niet bij dat ‘ie leeuwen wurgde met zijn blote handen. Nu runt hij een guesthouse midden in Graaff-Reinet. Met z’n geveltjes, houten huisjes en 49 kerken heeft de plaats veel weg van een Zuiderzeedorpje. Pieter neemt ons mee door zijn ‘dorpie’. De straten zijn er opvallend breed. ‘Dan kon men vroeger eenvoudig de ossenwagens keren’, vertelt hij. We rijden naar het Camdeboo natuurpark, iets buiten de plaats aan de rand van de Vallei der Verlatenheid. Pieter lijkt een ingebouwde verrekijker te hebben want hij ziet werkelijk álles. Als een schoolmeester verklaart hij de namen van planten en dieren. ‘We spreken over suikerbossie omdat de struik zoet is, over spekbom vanwege de vettigheid van deze vetplant en die apen daar heten blauwbalapen. Inderdaad, omdat de mannetjes… oh kijk, daar heb je een schildpad, die wordt de ‘tekentaxi’ van de streek genoemd.’ Ik probeer alles op te schrijven, maar door het hobbelige zandpad Pieters rijstijl lijken mijn aantekeningen op doktorsrecepten. Op het veld om ons heen grazen tientallen blesbokken en witstaartgnoe’s. Ik druk mijn oogkassen rood tegen de verrekijker. Links imponeren twee springbokmannetjes met hoge sprongen een wijfje en onder een lage struik staan twee buffels te knuffelen in de lentezon. We hebben de smaak nu goed te pakken en willen meer. Meer wild. Leeuwen én olifanten. e

36


Op reportage Zuid-Afrika ‘Wilt u misschien even op het ei gaan staan?’ De snoezige gids op de struisvogelboerderij in Oudtshoorn is bloedserieus. Pardon? Ik stribbelde nog tegen door te zeggen dat ik de verkeerde schoenen aan had, maar voor ik het wist had ze me op het nest gezet. En er gebeurde… niks, pffooeei. Een trucje van de gids om uit te leggen dat struisvogeleieren niet zomaar kunnen breken onder gewicht. Sterk spul dus die eieren en overal voor te gebruiken. Toppertje, gespot in een souvenirwinkel: een struisvogeleitafellampje (drie keer woordwaarde bij Scrabble).

In Oudtshoorn worden struisvogelraces gehouden


37

herfst WILDROUTE break ZUID schotland -AFRIKA

Beestachtig mooie route De natuur onderweg is groots. Van honingzuiger tot olifant, we kwamen het allemaal tegen. Het meest voorkomende dier langs de route is met stip de struisvogel. Op vier voeten gevolgd door de kudu (spreek uit ‘koedoe’), een grote antilope, die van ons al snel de bijnaam ‘Koe van Karoo’ kreeg opgeplakt. Het dier is namelijk vrij makkelijk te zien en zeker zo groot als een zwart-wit gevlekte melkmachine. Ondanks deze afmetingen kan een kudu over twee meter hoge afrasteringen springen en steekt het dier ’s nachts graag de weg over.

Routefeiten Gereden kilometers: bijna 900 km in 10 dagen Meevaller: kwaliteit wegennet Tegenvaller: Oudtshoorn Verrassing: Graaff-Reinet

‘Welkom in het museum van de leegte. Dit is de Karoo’

Wist je dat… … er in Zuid-Afrika links wordt gereden … de wegen in het zuidelijke deel opvallend goed zijn … je bij de meeste tankstations cash moet betalen … Afrikaners over het algemeen (te) hard rijden, flitspalen maken overuren … de bewegwijzering prima is … Afrikaners zuinig zijn met vangrails. … lantaarnpalen op één hand zijn te tellen.

Inhalen op z’n Afrikaans Wie zich keurig aan de maximum snelheid houdt, kan er donder op zeggen dat hij wordt ingehaald. Dat kan hachelijk zijn op een eenbaansweg, maar daar hebben de Afrikaners iets op gevonden. De langzame auto wijkt iets uit, hup, op de vluchtstrook. De snelle auto haalt in en bedankt door even de alarmlichten aan te zetten. Je moet alleen goed uitkijken dat er geen mensen lopen, zitten of hangen op die vluchtstrook. Want lanterfanten langs de snelweg is in Zuid-Afrika de gewoonste zaak van de wereld.

38


Routekaarten Als je een auto huurt, vraag dan altijd om een routekaart. Goeie routekaarten biedt ook o.m. de Mapstudio Road Atlas South Africa (€16,90, schaal: 1: 1 250 000) of de Borch map South Africa (€ 8,90). Handig als je alvast route en afstanden wilt bekijken voor je autoroute is deze Afrikaanse routeplanner www.shellgeostar.co.za. e


39

WILDROUTE ZUID -AFRIKA Slapende leeuwen | Addo Elephant Park km 895

Links: De koning van Addo tijdens zijn siësta.

Domme alleseter Veruit het domste dier van Zuid-Afrika is de struisvogel. Het beest eet alles wat los en vast zit. Camera’s, schoenzolen, stekkers, T-shirts van REIZEN-redacteuren én stenen. Elke struisvogel eet zo’n 1,5 kg stenen per dag om er zijn eten mee te vermalen (de vogels hebben namelijk geen tanden). Je komt struisvogels veel tegen in de binnenlanden van ZuidAfrika en rond Oudtshoorn, de struisvogelhoofdstad van de wereld. Vroeger werden ze gefokt voor veren en leer, maar tegenwoordig is vooral het vlees populair. En wat gebeurt er met al die eieren? Kijk naar het filmpje op www.reizen.nl.

40


Rechtsonder: Deze zuidelijke maskerwever bouwt aan zijn nest, ronde bolletjes gemaakt van twijgjes met een kleine opening aan de onderkant. Een kunstwerkje van evenwicht en vlechtwerk.

Luidkeels zingen we ‘… the lion sleeps tonight…’ als we na een ochtend rijden aankomen bij de hoofdingang van het Addo wildpark. Ons gezang gaat over in timide gefluister als het begint te regenen. Straks zien we helemaal niks, schiet het even door me heen. Maar op een bord bij de ingang staat wat andere bezoekers vandaag al gezien hebben. Ik noteer hyena’s, wrattenzwijnen, olifanten én leeuwen. Een ranger wijst ons de weg naar de plek waar ze siësta houden. Ik aarzel. Zullen we dat weggetje wel nemen. Op de achterbank dirigeert Attenborough: ‘Recht eropaf!’ De plek waar de leeuwen liggen is onmiskenbaar, een verzameling auto’s verdringt zich voor de bosjes. Iedereen vergaapt zich in stilte aan de geeuwende giganten. Het enige geluid komt van het klikken van tientallen camera’s. ‘Leeuwen slapen twintig uur per dag, eten drie uur en jagen een uur. De kans dat je ze in actie ziet, is heel klein’, doceert Martin vanaf de achterbank. ‘In tegenstelling tot olifanten, die eten wel achttien uur per dag.’ Dat is ook goed te zien. Overal staan aangevreten bosjes en op de weg liggen bergen olifantenpoep. Dat wordt slalommen, want ik durf de Chico niet stuk te rijden op een bolus ter grootte van een bowlingbal. Tien hopen verder staan ze daar ineens: olifanten. Yes! Als twee kleine jongens stuiteren we door de auto. De dikhuiden kijken niet op of om. Niet gestoord door twee enthousiaste Hollanders en de miezerige regen gaan ze verder met hun werk, het vakkundig slopen van een bosje.

Wat is biltong? Kijk naar het filmpje op www. reizen.nl voor het antwoord. Daar vind je ook foto’s van dieren en nuttige webadressen voor deze wildroute.

Nagenietend rijden we die avond naar onze lodge, net buiten het park. Geoff, onze gastheer, verwelkomt ons hartelijk op zijn terrein, waar het naar mint en rozemarijn ruikt. Honingzuigers en kolibri-achtige vogeltjes fladderen zoemend door bloesemstruiken op zoek naar nectar. Druppels stuiven van bladeren door hun enthousiaste geklapwiek. ‘Jammer van het weer vandaag’, zeg ik enigszins pruilend. ‘Welnee, dat is nou het mooie van Afrika’, zegt Geoff lachend. ‘Je kunt hier op een dag door vijf verschillende werelddelen rijden en per dag vier seizoenen beleven. Once you’ve seen South-Africa, heaven will disappoint you!’ b

Reacties: [email protected] Praktische informatie, zie volgende pagina.

Wie & waar was 46664? Weet u het antwoord? Ga naar www.reizen.nl en win een bijzonder reisboek


41

Zuid-Afrika Praktisch Hoe kom je er? KLM (www.klm.com) vliegt v.a. Schiphol rechtstreeks (11 uur) op Kaapstad. Retourticket v.a. € 1100 all-in. Goedkoper kan o.m via British Airways en South African Airways (SAA). Wij vonden in december op www.d-reizen.nl een retourticket SAA (met tussenstop in Frankfurt) v.a. € 880 p.p all-in. Fly-drives of pakketreizen zijn vaak de goedkoopste oplossingen. Autohuur Wij huurden op vliegveld Kaapstad een auto bij Europcar (www.europcar.co.za) in de J-klasse (type oud model Volkswagen Golf) v.a. € 27 per dag. Goedkoop, maar dan heb je wel een auto zonder airco, stuurbekrachtiging en centrale deurvergrendeling. Zeker in de maanden november tot februari heb je echt een airco nodig, het is aan te raden om een wat comfortabeler auto te huren uit bijvoorbeeld de B of C klasse. Beste reistijd Maart-april (de Zuid-Afrikaanse herfst) en september-oktober (de lente). Niet te warm en weinig regen. In de winter regent het veel, maar kun je ook prachtige dagen hebben (Afrikanen spreken zelfs over hun secret saison). In de Zuid-Afrikaanse zomer (dec-feb) is het landin-

waarts erg heet: ca. 45° Celsius. Geld € 1 = 9 Zuid-Afrikaanse Rand (koers dec. 2007). Een creditcard (Visa of Mastercard) is in bijna alle hotels, winkels en restaurants te gebruiken, maar niet bij tankstations. Hier moet je cash betalen. Prijsniveau is gunstig. 3-gangen diner kost je € 16, een biertje € 1 en entreegelden zijn schappelijk (bijvoorbeeld Addo Elephant Park € 9). Accommodatie b Kaapstad: Brenwin Guesthouse (www.brenwin.co.za.). Lieflijk klein onderkomen (nette kamers) met veel groen en op loopafstand van het centrum. Prijs 2-pk € 44 - € 55. Eigenaresse Pam heeft goede tips en informatie over de stad. b Oudtshoorn: Oudtshoorn Hotel Resort & Spa (www.africanskyhotels.com). Eenvoudig maar prima, in de stad. Standaard 2-pk € 42. b Iets buiten Oudtshoorn, naast de N12 naar George, ligt Chandelier Game Lodge & Ostrich Show Farm (www.chandelier.co.za). Ga hier niet heen voor wild, maar voor de luxe tent (met bad en koelkast, op een vlonder). Fantastische slaapplek. Prijzen 2-pk € 52 -62. b Graaff-Reinet: Pieter ‘Buks’ Marais is de eigenaar van Karoo guest-

house & cottages (www.karoopark. b Lichtere kost is de ANWB navigaco.za en www.camdeboocottages. tor Zuid-Afrika (€ 21,95) b Voor een bezoek aan Kaapstad is co.za). Aangename verblijfplaats. de Lonely Planet Capetown een Vraag Pieter om een rondleiding, of nog beter: ga met hem wild kijken. aanrader (€ 22,75). Prijzen 2-pk € 36- 57. b Ter plekke gekocht en aanrader b Addo Elephant Park: bij de voor vogelaars: Birds of Southern nieuwe zuidingang van het park vind Africa (€ 21) van uitgeverij Sasol. je Elephant Footprint Lodge. EigeInformatie + internet naar Geoff vertelt graag over ‘zijn’ Zuid-Afrikaans Verkeersbureau, olifanten. Luxe 2-pk met veel ruimte. 1070 AJ Amsterdam. Brochures en Prijzen € 50 tot € 75. nformatie tel. 0900-2020433 of 020Georganiseerde reizen 471 3181, www.southafrica.net. Diverse touroperators bieden b www.tourismcapetown.com Inrondreizen. Zo heeft de Jong Intra formatie over de Westkaap provincie Vakanties (www.dejongintra.nl) een en Kaapstad 16-daagse reis langs alle hoogtepun- b www.ectourism.co.za Voor de ten in het zuiden van Zuid-Afrika, Oostkaap-provincie b www.sanparks.org, over Addo speciaal voor REIZEN lezers (zie ook het arrangement hieronder). Elephant Park en andere wildparken Andere rondreizen vindt u bij o.a. Djoser (www.djoser.nl) en SNP (www.snp.nl). Gidsen b Praktisch gezien het meest compleet en door ons stukgelezen: The rough guide to South Africa (€ 18, Chandelier Game Lodge bij editie 2005). Oudtshoorn

v.a. € 2298

Het beste van de Kaap 16-daagse groepsreis Een bijzondere groepsreis door Zuid-Afrika, samengesteld voor de lezers van REIZEN Magazine door de Jong Intra Vakanties Reisprogramma Dag 1: KLM-vlucht naar Kaapstad, transfer naar hotel. Dag 2: Rondrit Kaapstad, optioneel bezoek Tafelberg. Dag 3: via Houtbaai naar Kaap de Goede Hoop. Verder o.m. naar Simon’s Town bekend van de Jackass Pinguïn. Dag 4: via Stellenbosch naar Franschhoek, bezoek wijnboerderij en Hugenotenmuseum. Overnachting in Montagu. Dag 5: Over Route 62 naar Oudtshoorn, bezoek struisvogelboerderij.’ s Avonds ZuidAfrikaans diner en nachtelijke game

42


drive. Dag 6: Lunch bij Kobus Se Gat, tour naar Meiringspoort. Dag 7: Vertrek naar Graaff Reinet. ’s avonds ‘Potjiekos competitie’, geniet van uw zelfbereide maaltijd. Dag 8: Naar Addo National Park op zoek naar o.m. leeuwen en olifanten! Dag 9: Bezoek citrusplantages Sunland vallei. ’s Middags game-drive in Addo. Dag 10: Naar Port Elizabeth, stadstour. Dag 11: Via de Tuinroute naar Knysna, onderweg bezoek aan vogelreservaat en Tsitsikamma National Park. Dag 12: Via George naar Mosselbaai. Dag 13: Naar Swellendam en Hermanus. Dag 14: Optioneel: excursie naar Dyer eiland. Dag 15: Terug naar Kaapstad over de Sir Lowry’s Pass. ’s Avonds terugvlucht.

Dag 16: Aankomst Schiphol. Prijs € 2298 p.p. o.b.v. 2-pk Vertrekdatum 9 april 2008 Minimaal 11 personen per reis. Inclusief KLM-retourvlucht Amsterdam - Kaapstad in V-klasse (beperkte beschikbaarheid, voor andere klasse geldt een toeslag); luchthavenbelasting en brandstoftoeslag t.w.v. € 190 p.p.; vervoer per lokale touringcar met airconditioning; 14 overnachtingen in comfortabele driesterren accommodaties; verblijf op basis van logies en ontbijt en 2x diner (dag 5 en 7); alle omschreven excursies met bijbehorende entreegelden;

deskundige Nederlands/Zuid-Afrikaans sprekende reisleiding Niet in begrepen:1-pk toeslag € 319, optionele excursies met bijbehorende entreegelden, fooien (ca. €45), overige maaltijden en uitgaven van persoonlijke aard. Boeking en informatie Bij de ANWB-winkels, tel. 09009008070 of via www.anwb.nl. Alle genoemde prijzen zijn per persoon o.b.v. een 2-pk (tenzij anders vermeld) en excl. € 2,50 bijdrage Calamiteitenfonds en € 10 ANWBadministratiekosten p.b. Op alle arrangementen zijn de ANVR-reisvoorwaarden van toepassing.

Honingzuigers en stofbijters

Recommend Documents