Hoge Gezondheidsraad JAARVERSLAG 2014

Hoge Gezondheidsraad

JAARVERSLAG 2014

Bouwen aan een mooie toekomst Als voorzitter van de HGR heb ik de opdracht dit voorwoord te schrijven, maar ik ben slechts één van de vele experts, door de andere verkozen om hen te vertegenwoordigen. In deze functie heb ik de taak om, net als het leidinggevende team, deze belangrijke instelling te verdedigen en verder uit te bouwen. We zorgen er daarbij steeds voor dat de Raad zich afstemt op de behoeften van de samenleving. De Raad is een wetenschappelijk adviesorgaan en kan beroep doen op de competenties van meer dan 700 experts, benoemd of vakexperts, waarvan de meesten actief zijn aan een universiteit of een wetenschappelijke of professionele instelling in België. De Raad is er voor de politieke beleidsmakers, de administraties van de federale staat en de deelentiteiten; die hebben nood aan een kritische beoordeling en een synthese van de meest recente wetenschappelijke kennis als een solide basis om daarop hun werking, programma’s en beslissingen te steunen. De Raad streeft er daarnaast ook naar om zijn werkzaamheden zo goed mogelijk op de gezondheidsbekommernissen van alle Belgen te richten. Net daarom worden er projecten op eigen initiatief opgezet in meerdere van de omvangrijke domeinen waarvoor de Raad bevoegd is. Al 166 jaar zijn onze waarden: wetenschappelijke kwaliteit, onafhankelijkheid en transparantie en nemen we een prominente plaats in in het Belgische wetenschappelijke landschap. Sinds enkele jaren verkondigen we steevast dat ons land zich klaarmaakt voor een nieuwe institutionele verschuiving met te verwachten gevolgen voor de Belgische volksgezondheidsinstituten, die voor verschillende aspecten bevoegd zijn. We vragen ons nu met enig ongeduld af, wanneer die gevolgen zich nu eindelijk zullen voltrekken. De vorige regering stelde zich eerder tevreden met het ter sprake brengen van de mogelijkheden zonder over te gaan tot de fase van concretisering. De huidige regering zal blijkbaar het ijzer moeten smeden terwijl het heet is, vooral nu er gezondheidsbevoegdheden naar de deelstaten zijn overgeheveld. De Raad heeft zich, in alle duidelijkheid en openheid, goed voorbereid op deze evolutie, door onder meer aan te dringen op een echt Belgisch “Health Research System” bij de beleidsmakers en onze partners in de volksgezondheid. Dit systeem integreert op harmonieuze wijze de verschillende huidige instellingen, met oog voor het behoud van hun bijzondere kenmerken, sterkten en eigenheid. Een nauwe samenwerking

1

Voorwoord

1. Voorwoord

2

1. Voorwoord ligt in lijn van een toenemend streven naar doeltreffendheid, transparantie en schaalvoordeel. Deze doelstellingen zijn vooral belangrijk in een moeilijke economische context waarin de personeels- en financiële middelen sterk teruggeschroefd zijn. Wij zijn er klaar voor en met veel enthousiasme zijn we vastberaden om onze plaats in het nieuwe institutionele landschap van België te behouden. Dit verslag is het tastbare bewijs van onze talrijke activiteiten. We beschrijven kort de verschillende evenementen en feiten die hun stempel op 2014 hebben gedrukt en die, soms ook, belangrijke ontwikkelingen betekenden. Ik bedank iedereen die aan onze werkzaamheden heeft bijgedragen en aan de lezers wens ik toe dat ze veel interessante onderwerpen mogen vinden en net zoveel antwoorden op hun vragen over de gezondheid! Professor Jean NèVE, Voorzitter van de Hoge Gezondheidsraad

1. Voorwoord........................................................1 2. Wie zijn wij?.....................................................4 3. Enkele hoogtepunten uit 2014.........................5 4. Voorstelling van de domeinen en adviezen....8 4.1. Geestelijke gezondheid

en psychosociale factoren...................................... 8 4.2. Fysische agentia.....................................................14 4.3. Chemische agentia.................................................20 4.4. Voeding en gezondheid, voedselveiligheid inbegrepen (VGVV) en Microbiologie van de voeding..................................................... 26 4.5. Bloed en bloedderivaten.......................................32 4.6. Cellen, weefsels en organen van menselijke en dierlijke oorsprong............... 36 4.7. Vaccinatie................................................................42 4.8. Infectiebeheersing in de gezondheidszorg....... 46 4.9. Cosmetologie en cosmetische toestellen........... 52 4.10. Public Health Genomics.............................................58

5. De adviezen en belangenverklaringen in cijfers..........................................................62 6. Structuur........................................................68 7. Organigram van de HGR..............................72 8. Lijst gepubliceerde adviezen........................73 9. Contact...........................................................77

3

Inhoudstafel

Inhoudstafel

2. Wie zijn wij?

Wie zijn wij?

4

kwaliteit w e rtijdigheid t

De Hoge Gezondheidsraad (HGR) is het wetenschappelijk adviesorgaan van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu. De HGR fungeert als link tussen de Belgische overheid en de wetenschappelijke wereld met betrekking tot diverse domeinen die aan de volksgezondheid gerelateerd zijn. Missie Om de volksgezondheid te beschermen en te verbeteren brengt de Raad wetenschappelijke adviezen uit als leidraad voor beleidsmakers en gezondheidswerkers. Dankzij een netwerk van experts en interne medewerkers steunen deze onpartijdige en onafhankelijke adviezen op een multidisciplinaire evaluatie van de huidige stand van de wetenschap. De Raad verstrekt zijn adviezen op verzoek of op eigen initiatief en maakt ze openbaar. Visie De Raad speelt in op de actualiteit in de volksgezondheid en vormt een hoogstaand wetenschappelijk expertisecentrum. Overheid en gezondheidswerkers erkennen de Raad voor deze kwaliteitsvolle bijdrage aan hun taken. In een stimulerende en respectvolle sfeer bouwen experts en personeel de activiteiten van de Raad verder uit en maken ze aan de buitenwereld bekend. Waarden Wetenschap – Deskundigheid – Kwaliteit – Onpartijdigheid – Onafhankelijkheid – Transparantie.

O N P A D E S K T R A O N A

K W E R T E U N N S C F H A P

A L I T E I T I J D I G H E I D D I G H E I D P A R A N T I E A N K E L I J K H E I D

“De Hoge Gezondheidsraad waakt al meer dan 160 jaar over de volksgezondheid in België”

Beste lezers, 2014 was alweer een jaar vol noemenswaardige gebeurtenissen. De Hoge Gezondheidsraad is de eerste Belgische instantie die een geavanceerd systeem heeft uitgewerkt voor het beheer van mogelijke belangenconflicten, waaronder een applicatie “e-expert” waarbij de experten hun belangenverklaringen via het internet kunnen indienen. Toen de wet van 21 december 20131 werd gepubliceerd, heeft de HGR het initiatief genomen tot een gemeenschappelijk project “e-expert for all” met alle adviesraden, commissies, … inzake volksgezondheid, ziekteverzekering, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu waarbij de aangegeven belangen zouden gelden voor alle instanties en via één gemeenschappelijke web-applicatie zouden kunnen worden ingediend. De wet treedt in voege op 1 februari 2016. In maart verhuisde de Raad van het oude gebouw in de Zelfbestuursstraat 4 om de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu (VVVL) te vervoegen in de moderne lokalen op het Victor Hortaplein. Deze verhuis maakt het contact met de andere institutionele partners en de ondersteuningsdiensten van de FOD Volksgezondheid in het gebouw een stuk makkelijker. Het ministerieel besluit van 20 maart 2014 (BS 18 april 2014) benoemde 300 experten tot lid van de HGR. Deze groep vormt de basis voor de werkgroepen van de Raad en een deel ervan stroomt om de 3 jaar door naar het College, het beslissingsorgaan van de Raad. Op 18 april, toen de ernst van de ebolacrisis in West-Afrika stilaan begon door te dringen, stuurde de HGR een eerste versie van zijn Ebola-advies aan het Kabinet van Minister Onkelinx (advies HGR 9188). In de volgende weken werd dit advies vervolledigd en diende uiteindelijk als basis voor de praktische 1

De wet van 21 december 2013 tot versterking van de transparantie, de onafhankelijkheid en de geloofwaardigheid van de beslissingen en adviezen op het vlak van de gezondheid, de ziekteverzekering, de veiligheid van de voedselketen en het leefmilieu. Deze wet stelt een systeem in waardoor personen die deelnemen aan adviesraden, commissies, … inzake volksgezondheid, ziekteverzekering, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu, verplicht worden hun belangen aan te geven via een gemeenschappelijk model van belangenverklaring. Deze belangen worden dan beoordeeld door een Comité dat beslist over de graad van deelname van de personen.

5

Hoogtepunten uit 2014

3. Enkele hoogtepunten uit 2014

6

3. Enkele hoogtepunten uit 2014 aanbevelingen van de Risk Management Group van de FOD Volksgezondheid voor de gezondheidswerkers, die in juli werden gepubliceerd. Op 14 mei ging de klassieke jaarvergadering van de Raad door. Het thema was deze keer: “Nosocomiale infecties: geen nulrisico”. Bij die gelegenheid werd ook voor de derde keer de prijs van de HGR “Wetenschap en Volksgezondheid” uitgereikt; de laureate was Mevr. Stien Vandendriessche voor haar studie “Molecular Epidemiology of Livestock-associated Staphylococcus aureus in Animal and Human Populations in Belgium”. De ontwikkeling van de interne databank, Ganesha, ging in 2014 nog een stap verder met de hulp van een externe consultant. Een factureringsmodule voor de rapporteurskosten en meerdere interne opvolgingsrapporten werden geïntegreerd. Andere rapporten kregen een verbeterde functionaliteit en uitzicht; een zoekfunctie voor dossiers en facturen werd toegevoegd. De ontwikkeling van Ganesha zou in de volgende jaren nog moeten worden voortgezet. De HRS-tool (Health Research System) werpt zijn eerste vruchten af en leidt tot een dynamisch overleg via de databank “HRS-POP database” (Planned and Ongoing Projects database). Concrete voorbeelden van samenwerkingsvormen waarbij de Raad betrokken was, zijn: - met het Federaal kenniscentrum (KCE) over autisme; - met het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) en de FOD Volksgezondheid-DG Gezondheidszorg over de strijd tegen Multi Drug Resistente Organismen; - met het KCE-FOD-WIV-RIZIV over niet invasieve pre natale testen; - met het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) en de FOD-DG4 over de Belgische wetgeving betreffende voeding; - met het Wetenschappelijk Comité (SciCom) van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen over de consumptie van insecten; - enz.

3. Enkele hoogtepunten uit 2014 Dit jaar namen we deel aan een intens overleg rond geestelijke gezondheid. De Raad is ingenomen met al deze inspanningen om dubbel werk te vermijden en zo goed mogelijk de timings op elkaar af te stemmen en om eenduidig naar de overheid en het grote publiek te communiceren, met inachtneming van ieders bevoegdheden. Na een fase van 3 jaar als pilootproject ondersteund door de Europese Unie, heeft het EuSANH-netwerk zijn nut bewezen en brak eind 2011 de definitieve fase aan. Als lid van de bestuursraad van EuSANH zet de HGR zich in om de organisatie verder uit te bouwen. Er werden mogelijke samenwerkingsvormen geïdentificeerd in het domein van de voeding (voedingsaanbevelingen), vaccinatie, Public Health Genomics en geestelijke gezondheid, die nog wachten op hun realisatie in de praktijk. Regelmatig worden er contacten onderhouden met Frankrijk (ANSES: het Franse Agentschap voor de Veiligheid van Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten; HCSP: de Franse Hoge Raad voor de Volksgezondheid, enz.) en Nederland (Gezondheidsraad) in het kader van de relaties binnen EuSANH. Ook in 2015 zal de Raad, ondanks slinkende middelen, zijn grenzen verleggen om zijn missie als onafhankelijk wetenschappelijk referentiecentrum voor de volksgezondheid te vervullen. Veel leesplezier!

7

psychosociale factoren

4. Voorstelling van de domeinen

Domein Geestelijke gezondheid en

8

Voorstelling In het domein van de geestelijke gezondheid brengen de werkgroepen adviezen, aanbevelingen of rapporten uit over gezondheidsproblemen die geheel of gedeeltelijk verband houden met het gedrag van individuen en groepen of met de organisatie van het leven in de maatschappij (psychosociale factoren). Het is de bedoeling aanbevelingen uit te brengen betreffende het te voeren beleid voor een betere beheersing van die problemen, met name: • voor kinderen en jongeren (autisme, gedragsstoornissen, ADHD,…); • voor ouderen; • betreffende risicogedragingen zoals verslavingen aan diverse stoffen (alcohol, tabak, enz.) en de aan buitengewone gedra gingen gerelateerde verslavingen. De groep Geestelijke gezondheid behandelt eveneens psychosociale factoren die bepaalde gezondheidsproblemen veroorzaken, bestendigen of verergeren en ook de opleiding terzake van de gezondheidsbeoefenaars. In 2014 In 2014 selecteerde de groep Geestelijke gezondheid vier projecten. Deze werden gekozen uit de ontvangen voorstellen naar aanleiding van de oproep tot projecten eind 2013. Voor elk van deze projecten werd er een ad-hoc-wergroep opgestart. (zie verder bij oproep projecten) Voorts zette de werkgroep rond dementie haar werkzaamheden verder (HGR 8890), die in 2013 waren aangevat.

Voorzitter Prof. Jacques De Mol Wetenschappelijke secretaris Sylvie Gérard

Tot slot is er een conferentie rond autisme georganiseerd om het advies “levenskwaliteit van jonge kinderen met autisme en hun gezin” (HGR 8747) voor te stellen. Op deze conferentie gaf Prof. S. Rogers (Universiteit van Californië) een uiteenzetting over het “Early Start Denver Model”.

Présentation du domaine

Advies

9

Vroegtijdige interventie bij autismespectrumstoornis Op 20 juni vond de studiedag “Vroegtijdige interventie bij autismespectrumstoornis - Levenskwaliteit van jonge kinderen met autisme en hun familie” van de Hoge Gezondheidsraad plaats. 222 deelnemers Met 222 deelnemers was dit evenement een groot succes! De inschrijvingen moesten zelfs vóór de voorziene deadline afgesloten worden. De deelnemers waren erg verscheiden: hulporganisaties, politici, universiteiten, ouders, …

Er wordt op gewezen dat 81 % onder hen aangaf dat het interessante programma de ultieme reden was om naar de studiedag te komen. Prof. Rogers Wij waren zeer vereerd om prof. Rogers van de Universiteit van Californië, auteur van het Early Start Denver Model, te mogen verwelkomen. Ze heeft de bijzonder bemoedigende resultaten van haar vroegtijdige interventiemodel voorgelegd. Meer details zijn te vinden in twee

10

Advies

boeken (Rogers, S. & Dawson, G. (2011). Het ESDM voor jonge kinderen met autisme. Amsterdam: Pearson, en Dawson, G. & Vismara, L.A. (2012). An Early Start Denver Model for your child with autism : Using everyday activities to help kids connect, communicate and learn. New York: Guilford, dat uitdrukkelijk voor de ouders werd geschreven). Interessant programma Daarnaast vielen de andere presentaties ook erg in de smaak. Door de internationale actualiteit was het onder andere het geval van de presentatie van prof. Noens (KUL) over “Autisme in beweging: van DSM-IV naar DSM-5”. Gelet op het belang van de problematiek wenst de HGR deze presentatie alsook die van de professoren Deconinck (ULB), Magerotte (UMons), Roeyers (UGent) en Willaye (UMons) ter beschikking van het publiek te stellen. Ze zijn te vinden op http://tinyurl.com/HGR-autisme2014 . Interactief debat Als afsluiter was er een interactief debat waarbij verschillende belangrijke vragen naar voren werden geschoven, namelijk over het probleem van de toegankelijkheid van kwaliteitsvolle zorg en over het nut van richtlijnen die de ouders in hun keuzes kunnen leiden. Extra documentatie Het advies 8747 “Levenskwaliteit van jonge kinderen met autisme en hun gezin” vind je hier: http://tinyurl.com/HGR-8747-autisme.


Advies

11

12

Advies

Geestelijke gezondheid – oproep projecten 2014 De groep Geestelijke gezondheid wenste, binnen de mogelijkheid om adviezen op eigen initiatief uit te brengen, een werkprogramma 2014-2015 op te stellen dat zo nauw mogelijk aansluit op de noden van de verschillende spelers in het veld, door naar hun prioriteiten en behoeften te vragen qua adviezen en aanbevelingen. Daarom werd er eind 2013 een oproep voor projecten gelanceerd bij de verschillende Belgische partners in de geestelijke gezondheidszorg: experts, federale, regionale en gemeenschapsadministraties en -kabinetten, verenigingen van huisartsen, psychiaters en psychologen, patiëntenverenigingen, verenigingen in verband met geestelijke gezondheid, welzijn, drugsgebruik, ...

De voorstellen die de selectie niet haalden waren: de behoeften van bejaarde personen met een psychiatrische problematiek, de beoordeling van de DSM-5 en de invloed ervan in België, de burn-outproblematiek, en de beoordeling van de gezamenlijke aanpak door de drughulpverleningssector en de sector geestelijke gezondheid van patiënten die zowel een drugsprobleem als een geestelijk gezondheidsprobleem hebben. Hoewel deze onderwerpen heel interessant zijn, heeft de groep Geestelijke gezondheid ze niet gekozen, omdat ze niet als prioritair beschouwd worden of omdat ze niet realiseerbaar waren binnen het kader van de werkzaamheden van de HGR. Het is uiteraard mogelijk om deze voorstellen na een volgende oproep voor projecten, waarschijnlijk De projecten dienden aan de hand van een eind 2015, opnieuw te beoordelen. fiche te worden voorgesteld met daarop de beschrijving van de problematiek, de onderzoeksvragen, de Belgische en internationale context, de impact op de volksgezondheid, en de eventuele economische, juridische en ethische impact. Acht projectvoorstellen werden door de permanente groep beoordeeld op de vergadering van 11 maart 2014, waarvan er vier werden geselecteerd: • Behoeften inzake dubbele diagnose (verstandelijke beperking en mentale ziekte met gedragsstoornis) in België (HGR 9203) • Gedwongen interventie in de psychiatrie (HGR 9193) • Kwaliteitsmeting in de geestelijke gezond heidszorg (HGR 9204) • Klinisch psycholoog in België: definitie en competentieprofiel (HGR 9194)

Advies

13

Voorstelling van de domeinen

Domein Fysische agentia

14

Voorstelling De opdracht van de werkgroepen in het domein van de Fysische agentia bestaat erin adviezen en aanbevelingen uit te brengen om de gezondheidsrisico’s van verschillende fysische agentia en hun toepassingen in te schatten. Zij beoordelen ook de maatregelen die genomen worden om de blootstelling van mens en leefmilieu zoveel mogelijk te beperken. Dit domein is onderverdeeld in twee belangrijke subdomeinen: ioniserende en niet-ioniserende straling. Subdomein ioniserende straling In 2014 De volgende adviezen werden uitgevaardigd: • Ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 20.07.2001 (ARBIS) betreffende radioactieve stoffen in consumptiegoederen: krypton en thorium in gasontladingslampen (HGR 9184); • Radionuclide Therapy for Symptomatic Prostate Cancer in Castration-Resistant Prostate Cancer Patients with 223RaCl2 (HGR 9138) (enkel beschikbaar in het Engels). Lopende adviezen: • 90y-microspheres (HGR 8929); • Handheld röntgentoestellen (HGR 9103); • De problematiek rond “Nucleaire ongevallen, milieu en gezondheid in het post-Fukushima tijdperk” (HGR 9235). Subdomein niet-ioniserende straling In 2014 De experten hebben gewerkt aan het advies “Mobiele telefonie en gezondheid met speciale aandacht voor 4G”. (HGR 8927).

Voorzitter subdomein ioniserende straling Prof. Gilbert Eggermont Voorzitter subdomein niet-ioniserende straling Prof. Luc Verschaeve Wetenschappelijke secretarissen Eric Jadoul Veerle Mertens


Advies

15

Fysische agentia: niet-ioniserende straling

4G: sneller surfen, maar wat zijn de risico’s? De Hoge Gezondheidsraad heeft zich gebogen over de mogelijke risico’s van blootstelling aan radiofrequente elektromagnetische velden (RF EMV) van mobiele-telefonienetwerken van de vierde generatie (4G). Opkomst 4G Zowel in België als in het buitenland wordt er druk gewerkt om communicatie via mobieletelefonienetwerken van de vierde generatie (4G) mogelijk te maken. Hierdoor wordt surfen

op het internet via mobiele telefoons (‘smartphones’), laptops en tablets een stuk sneller. Voorzorgsbeginsel Ondanks het feit dat er duizenden wetenschappelijke publicaties verschenen zijn over een mogelijke invloed van RF EMV op de gezondheid, is er geen eenduidig antwoord op dit moment. De Hoge Gezondheidsraad meent dan ook dat zijn eerdere aanbevelingen, waaronder

16

Advies

de aanbevolen blootstellingslimieten, nog steeds geldig zijn. Het voorzorgsbeginsel is een middel om onherstelbare schade aan de volksgezondheid te voorkomen. Oudere technologieën snel vervangen Het gebruik van draadloze communicatie groeit enorm sterk – thans is sprake van een verdubbeling elke twee jaar. Als die groei doorzet, moeten oudere draadloze-communicatietechnologieën snel vervangen worden door nieuwere systemen zoals 4G en dit om de blootstelling aan RF EMV te beperken. Brochures De brochures “Elektromagnetische velden en gezondheid” en “Mobiele telefoon en gezondheid” van de FOD Volksgezondheid bevatten praktische maatregelen die u kunt nemen om uit voorzorg de blootstelling te beperken en deze zijn nog steeds van toepassing. Onderzoek naar sociale patronen Verder plaatst de Raad de relatie tussen draadloze communicatie en volksgezondheid in een breder perspectief. De sterke toename van het gebruik van het internet en onderlinge communicatie ’altijd en overal’ leidt tot andere sociale patronen en veranderd gedrag. Speciale aandacht verdient de verschuiving van het gebruik naar steeds jongere leeftijden. Het bedienen van smartphones en tablets is voor jonge kinderen relatief gemakkelijk en hier liggen de gevaren van dwangmatig gebruik en onwenselijke en ongewenste internetervaringen op de loer. De HGR beveelt aan dat onderzoek naar al deze aspecten van draadlozecommunicatietechnologieën wordt gestimuleerd. Het volledige advies nr. 8927 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-8927-4G


Advies

17

18

Advies

Fysische agentia:

ioniserende straling

Radionuclidentherapie voor symptomatische prostaatkanker De Hoge Gezondheidsraad heeft een advies uitgewerkt over de rechtvaardiging van het gebruik van alfastralen (223RaCl2) bij radiotherapie. Het advies werd aangevraagd door het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle. Wetgeving Het Koninklijk besluit van 20/07/2001 bepaalt dat bij elke medische behandeling met ioniserende stralingen, het mogelijke voordeel voor de patiënt en de maatschappij moet worden afgewogen tegenover de mogelijke schade voor de patiënt, zijn omgeving en de maatschappij. Aanbevelingen Volgens de beschikbare gedocumenteerde gegevens lijdt het geen twijfel dat 223RaCl2 efficiënt is met minder myelotoxiciteit (dan de huidige beschikbare bèta-emitterende radiofarmaceutica) tegen castratieresistente prostaatkanker (CRPC) bij patiënten met predominante botmetastasen. Dit werd erkend door de relevante Amerikaanse en Europese autoriteiten. - Het voordeel van 223RaCl2, als een alfa straler tegenover de voorheen ontwikkelde bètastralers, betreft de hoge energieover dracht en een laag bereik in het weefsel van de CRPC-patiënt; - Er zijn momenteel geen gegevens beschik baar over het additief of synergetisch effect van het gelijktijdig toedienen van 223RaCl2 met andere therapeutische agentia/ geneesmiddelen; - Gezien het gebrek aan gegevens over een gecombineerd gebruik, zou 223RaCl2 als een monotherapie moeten worden gebruikt en zou daarbij moeten worden gelet op de beste zorgstandaard;

- 223RaCl2 zou ook bij andere metastase kankers bruikbaar kunnen zijn, zoals borstkanker, die zich mogelijk tot in 40 % van de gevallen tot condenserende bot metastasen ontwikkelt (lopende klinische proeven). Dit advies is geen algemeen advies over alfastralers, maar het is specifiek gericht op 223RaCl2 bij de indicatie van CRPC. Het volledige advies nr. 9138 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-9138-223RaCl2 (enkel beschikbaar in het Engels)

Advies

19


Domein Chemische agentia

20

Voorstelling De werkgroep Chemische agentia buigt zich over de invloed van scheikundige stoffen in de omgeving op de volksgezondheid. Hierbij zijn pesticiden en biociden zeker niet de enige dossiers die aan de werkgroep worden voorgelegd, er worden ook vragen gesteld over de risico’s van blootstelling aan andere chemische stoffen. De werkgroep Chemische agentia is ook de expertengroep die zich onder meer buigt over de wetgeving die door de FOD Volksgezondheid wordt voorbereid in het kader van de wet betreffende productnormen ter bevordering van duurzame productie- en consumptiepatronen en ter bescherming van volksgezondheid, leefmilieu en werknemers. Daarnaast kan de werkgroep ook zelf het initiatief nemen om gezondheidsproblemen te bestuderen die te wijten zijn aan de blootstelling aan chemische omgevingsfactoren, “Milieu en gezondheid” behoren hierbij eveneens tot het interesseveld. In 2014 De werkgroep bracht verschillende adviezen uit met betrekking tot koninklijke besluiten, en behandelde ook een aantal beroepen tegen beslissingen van het Comité voor Advies inzake Biociden (CAB).

Voozitter Prof. Luc Hens Wetenschappelijke secretaris Marleen Van den Brande

Meerdere adviezen zijn lopende: - Residentiële binnenhuisblootstelling aan producten ter bestrijding van insecten en andere geleedpotigen (HGR 8717) - Indoor air quality in Belgium (HGR 8794) - Gezondheid en duurzame ontwikkeling: visie tot 2050 (HGR 8857) - Human exposure to caustics and/or corrosive substances (acids and bases) (HGR 9108) - Vervolgadvies treinongeval Wetteren (HGR 9126)


Advies

21

Hormoonontregelaars De Hoge Gezondheidsraad formuleert een up-to-date deskundigenadvies over hormoonontregelende chemische stoffen (HCS'en) op basis van gegevens en concepten uit het wetenschappelijk onderzoek. Effecten mogelijk aan lage dosissen De lage-dosis effecten van HCS'en worden gedefinieerd als alle (biologische, anatomische, histologische, ...) aantastingen die voorkomen aan dosissen lager dan die welke worden gebruikt in de klassieke testprotocollen voor toxicologische

beoordeling of die zich voordoen aan dosissen in de grootteorde van die waaraan de algemene menselijke bevolking is blootgesteld. De HGR sluit zich aan bij het oordeel dat lage-dosis effecten belangrijk zijn. De gevoeligheid voor lage dosissen is immers een kenmerk van de normale werking van het endocriene stelsel. Hoewel de beschikbare gegevens uit de literatuur in dit opzicht niet eenduidig zijn, bestaat er geen wetenschappelijke twijfel over dat sommige vervuilende stoffen die het endocriene stelsel ontregelen aan lage dosissen

22

Advies

een effect hebben. De schadelijkheid van een dergelijke werking is afhankelijk van verschillende factoren (leeftijd bij blootstelling, de individuele gevoeligheid, mengseleffecten, ...). Geen veiligheidsgrens van toepassing op HCS'en Voor sommige producten kan het effect onverwacht groter zijn aan lage dosissen dan aan hoge dosissen. Sommige HCS'en vertonen niet-monotone dosis-responscurven. Deze worden gekenmerkt door een niet-lineair verband tussen dosis en effect. Bijvoorbeeld kunnen verbindingen duidelijke effecten veroorzaken aan lage en hoge dosissen, maar milde effecten aan middendosissen, waardoor een zogenaamde U-vormige curve ontstaat. Daarentegen kunnen andere verbindingen een klokvormige dosis-responscurve vormen (een aanzienlijk effect aan een middendosis en klein effect aan lage en hoge dosissen). De HGR komt tot het besluit dat de niet-monotone dosis-responsrelatie nadere overweging verdient, zowel m.b.t. het onderzoek als vanuit een regelgevend perspectief. Hoewel er (nog) wetenschappelijke onenigheid bestaat over deze kwestie, is het bewijsmateriaal voldoende om te oordelen dat de bevindingen belangrijk zijn voor de risico-evaluatie en het beheer van de HCS'en. Als gevolg daarvan is de strategie die erin bestaat om "veilige" en "drempel" dosissen te bepalen, niet meer van toepassing op alle HCS'en.

hormonale werking en opbouw van fysiologische aanpassingsmechanismen tijdens kritische perioden van de ontwikkeling kunnen ontregelen. Deze perioden omvatten de zwangerschap (embryonale en foetale levensfasen), borstvoeding en adolescentie, maar ook senescentie (oude dag). De aandacht wordt gevestigd op de mogelijke latentie tussen de blootstelling, bv. tijdens het foetale leven, en het optreden van schadelijke effecten gedurende de gehele levensduur. Testbeleid Op basis van deze wetenschappelijke achtergrond pleit de Raad voor het invoeren van een testbeleid dat betrekking heeft op alle chemische stoffen waarvoor er aanwijzingen bestaan dat deze een hormonale werking hebben, met mogelijke ontregelingen van het endocriene stelsel tot gevolg. Deze tests moeten de endocrinologische principes omvatten, ondanks het feit dat deze niet in de klassieke paradigma's uit de toxicologie passen. Het volledige advies nr. 8915 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-8915-HCS

Op onze website vindt u ook: - advies nr. 8914 over de definitie van hormoonontregelaars: http://tinyurl.com/ HGR-8914-HCS; - advies nr. 8732 over bisfenol A - bloot stelling langs voeding en niet-voeding: Bewezen kritische perioden van gevoelig- http://tinyurl.com/HGR-8732-BPA heid tegenover blootstelling aan chemische (enkel beschikbaar in het Engels). stoffen Rekening houdend met de wetenschappelijke onzekerheid die over bepaalde (bv. experimentele) aspecten heerst, komt de HGR tot het besluit dat er voldoende bewijzen zijn voor de zeer hoge gevoeligheid van het zich ontwikkelende organisme tegenover blootstelling aan chemische stoffen die de normale


Advies

23

24

Advies

Minder gevaarlijke stoffen in vloerbekleding Niet enkel vloerbekleding Om gezonde binnenlucht te kunnen garanderen, is een geïntegreerde strategie nodig. Dit ontwerp van KB is een schakel in een dergelijk beleid. Daarom is de Raad in het algemeen positief over het voorstel. Anderzijds is het aangeraden Risico’s ongezonde binnenlucht om limietwaardes voor bouwproducten in het Een ongezond binnenklimaat kan leiden tot algemeen op te stellen in plaats van enkel irritatie van neus en ogen en tot concentratie- voor vloerbekleding. verlies en vermoeidheid. Bepaalde stoffen geven ook aanleiding tot ademhalingspro- Voortrekkersrol blemen, allergische reacties en andere zijn België speelt een voortrekkersrol op het vlak mogelijk kankerverwekkend. Kinderen, van kwaliteit van de binnenlucht. Na Duitsouderen, zwangere vrouwen en zieken zijn land en Frankrijk is België het derde land met de meest kwetsbare groep. wetgeving die de emissies van gevaarlijke stoffen uit vloerbekleding aan banden legt. Koninklijk Besluit Om ongezonde binnenlucht te bestrijden, Het volledige advies nr. 8796 is te vinden op legt de federale overheidsdienst (FOD) Volks- de website van de Hoge Gezondheidsraad: gezondheid in een nieuw Koninklijk Besluit http://tinyurl.com/HGR-8796-vloerbekleding limietwaardes op voor het vrijkomen van chemische stoffen uit vloerbekleding. Producten die niet voldoen mogen sinds 1 januari 2015 niet meer verkocht worden. De FOD vroeg hierover eerst het advies van de Hoge Gezondheidsraad. De Hoge Gezondheidsraad heeft een advies uitgebracht over een voorstel tot Koninklijk Besluit om limietwaardes op te stellen voor het vrijkomen van chemische stoffen uit vloerbekleding.

Limietwaardes vaste vloerbekleding De wetgeving geldt voor alle vaste vloerbekledingsmaterialen -van vast tapijt, over kunststof tot parket en gietvloeren- en de lijmen waarmee ze worden vastgemaakt. De maximumwaardes zijn opgelegd voor meer dan 170 gevaarlijke stoffen, waarvan formaldehyde de meest bekende is. Er mogen ook geen stoffen meer vrijkomen die geklasseerd zijn als kankerverwekkend.

Advies

25


voedselveiligheid inbegrepen en Microbiologie van de voeding

Domein Voeding en gezondheid,

26

Voorzitter VGVV Prof. Guy De Backer Wetenschappelijke secretarissen Michèle Ulens Anouck Witters Voorzitter Microbiologie van de voeding Prof. Georges Daube Wetenschappelijk secretaris Jean-Jacques Dubois

Voeding en gezondheid, voedselveiligheid inbegrepen (VGVV) Voorstelling De opdrachten van de permanente werkgroep VGVV zijn talrijk. Hij brengt adviezen uit in het kader van het voedingsbeleid van de FOD. Projecten zoals het NVGP-B (Nationaal Voedings- en Gezondheidsplan voor België) kunnen deze adviezen goed gebruiken als wetenschappelijke argumentatie van bepaalde acties. Er wordt ook advies verleend over voedingssupplementen, over de etikettering van op de markt gebrachte producten, over de bijhorende voedings- en gezondheidsbeweringen en de kenmerken van bepaalde producten, zoals voedingsmiddelen die voldoen aan de bijzondere nutritionele behoeften van specifieke bevolkingsgroepen (“bijzondere voeding” of “dieetvoedingsmiddelen” genoemd). Bovendien voert de groep risico-evaluaties uit in het kader van het normerend beleid van de FOD met betrekking tot de veiligheid van voedingsmiddelen (bv. additieven, chemische of microbiologische contaminanten, novelfoods of novel ingredients, materialen in contact met voedingsmiddelen, erkenning van natuurlijk mineraal water, etc.). In het kader van het Belgisch federaal Health Research System, werkt het domein VGVV samen met het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) en het SciCom van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV). In een breder opzicht staan de experts van het domein in verbinding met andere regionale wetenschappelijke instellingen zoals het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ), het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid (VAZG), het Instituut Paul Lambin en de diensten voor gezondheidspromotie in het Waalse en het Brusselse Gewest. De VGVV-werkgroep neemt deel aan het European Food Safety Authority (EFSA) netwerk (network of organizations operating in the fields within the EFSA’s mission EC Regulation 178/2002). In 2014 De werkgroep heeft in 2014 verscheidene projecten afgewerkt. Dit gaf aanleiding tot de publicatie van meerdere adviezen die van nut kunnen zijn voor de overheidsinstanties, voor de voedingsindustrie en voor de verbruikers: - De toename van het risico op colorectale kanker door een overmatige consumptie van rood vlees in België (HGR 8858). Dit advies verscheen uitgebreid in de pers en kreeg zijn verlengde in twee wetenschappelijke publicaties, in het European Journal of Clinical Nutrition en in Critical Reviews in Food Science and Nutrition.

Présentation du domaine - Belgische strategieën om de jodiuminname te verhogen, meer bepaald via de sector van industriële bakkerijen (HGR 8913). - In samenwerking met het SciCom van het FAVV: voedselveiligheid van insecten bestemd voor humane consumptie (HGR 9160). Zeer grote weerklank in de pers en in de sector en grote interesse van het EFSA voor dit advies bij de voorbereiding van Europese werkzaam heden rond dit onderwerp. - Problematiek van vitamine B12 en foliumzuur (HGR 9213). - Dringende adviezen over maximumwaarden van lood, arseen en koper in zout (HGR 9168), foliumzuur voor het VAZG (Open Consultation), lactose voor de Europese Commissie (Open Consultation). - Enz. De werkgroep heeft ook een groot aantal adviezen uitgebracht over producten naar aanleiding van een aanvraag van DG4 “Voedingsmiddelen en andere consumptieproducten” van de FOD VVVL. Deze adviezen betreffen novelfoods (6 dossiers), voedingssupplementen (15 dossiers), de erkenning van natuurlijk mineraal water (4 dossiers), enz. De volgende projecten werden opgestart en/of zijn nog in behandeling en zullen gepubliceerd worden in 2015: - Herziening van voedingsaanbevelingen voor micro-nutriënten (Deel 1) en standpunt van de Raad over Upper levels (HGR 9174). - Moedermelkbanken (HGR 8734) - Herziening van de criteria voor de erkenning van natuurlijk mineraal water (HGR 8894) - Rol van melk en melkproducten in het kader van een evenwichtige voeding, beoordeling van de mogelijke link met de problematiek van borstkanker (HGR 8918). - Arseen en andere elementen in voedings supplementen op basis van algen (HGR 9149). - Enz.

Advies

27

Microbiologie van de voeding Voorstelling In dit domein pakken de deskundigen van de HGR de problemen aan op het gebied van de microbiologie van de voeding. Een vaste werkgroep komt regelmatig bijeen om de ingediende aanvragen te behandelen. De werkzaamheden van deze groep houden rechtstreeks verband met de regelgeving en informatie betreffende de microbiologische hygiëne van de voedingsmiddelen. In 2014 In 2014 werden er geen adviezen uitgebracht in dit domein. De experten van dit domein hebben daarentegen actief deelgenomen aan het advies “Voedselveiligheid van insecten bestemd voor humane consumptie” (HGR 9160) alsook aan de evaluatie van gerichte productadviezen omtrent probiotica en de bestraling van voeding.

28

Advies

Rood vlees en de preventie van colorectale kanker De Hoge Gezondheidsraad heeft een gevalstudie gemaakt over het verhoogd risico op het ontwikkelen van colorectale kanker door een overmatig verbruik van rood vlees en van met rood vlees bereide charcuterie.

De “met rood vlees bereide charcuterie” wordt in dit rapport gedefinieerd als rood vlees dat na zouten (meestal met toevoeging van nitriet en/of nitraat) één of meerdere bijkomende behandelingen onderging ter bewaring. Het betreft de meeste charcuterie, Een evenwichtige voeding ter preventie met uitzondering van producten bereid van van kanker uitsluitend kip of ander gevogelte. Kanker is één van de meest ernstige ziekten voor de mens. Een gezonde en evenwichtige voeding Consumptie van rood vlees verminderen speelt ongetwijfeld een belangrijke rol in de Het is duidelijk dat de gezamenlijke consumptie preventie van sommige vormen van kanker. van rood vlees en van met rood vlees bereide Ongeveer 30 % van alle gevallen van kanker charcuterie in België hoog ligt waardoor het zouden kunnen vermeden worden door te risico op colorectale kanker toeneemt. De kiezen voor een gezonde en evenwichtige voeding. HGR beveelt dus aan om slechts af en toe rood vlees te verbruiken, vers of in de vorm van Colorectale kanker en overmatig verbruik bereid gehakt en om met rood vlees bereide rood vlees charcuterie zoveel mogelijk te vermijden, vooral Het probleem van het verband tussen voeding de vetrijke producten. Het matig verbruik van en verschillende soorten kanker is uiterst rood vlees blijft echter een belangrijke bron complex. De HGR koos ervoor om aan dit van eiwitten, vooral voor senioren. titanenwerk te beginnen aan de hand van een gevalstudie over het verhoogd risico op het Voorkeur gevogelte, vis en plantaardige ontwikkelen van colorectale kanker door een voedingsmiddelen overmatig verbruik van rood vlees en van met Het geniet de voorkeur om gevogelte en vis, rood vlees bereide charcuterie. De incidentie met inbegrip van vette vis te verbruiken en van colorectale kanker zou met 10 tot 20 % bv. eenmaal per week rood vlees te vervangen kunnen afnemen indien de aanbevelingen door plantaardige alternatieven. Bovendien van de HGR in de praktijk worden gebracht. wordt een dieet rijk aan plantaardige voedingsUiteraard dienen de voorgestelde raadgevingen middelen in verband gebracht met minder binnen het kader van een optimale evenwichtige ziekte en sterfte, terwijl het ook bijdraagt aan voeding te vallen. een meer ecologisch verantwoorde voedselproductie. Rood vlees en met rood vlees bereide charcuterie Kruiden en bereidingswijze Met “rood vlees” wordt bedoeld vers rood vlees Bij het bakken of braden van rood vlees (voornamelijk rund, varken, schaap of lam maar wordt aangeraden specerijen en aromatische ook andere diersoorten uitgezonderd gevogelte) kruiden die van nature antioxidantia bevatten dat geen andere behandeling onderging dan zoals look en rozemarijn, te gebruiken, het afkoelen, diepvriezen en/of verkleinen om vlees niet te veel te bruinen en in elk geval de met ander rood vlees en zout gemengd te meest donkerbruine of zwarte delen op het worden (bv. gehakt). bord te laten liggen.

Advies

Aanbevolen verbruik Vanuit kwantitatief oogpunt is het aangewezen om niet meer dan 500 g/week te verbruiken en weinig of zelfs geen met rood vlees bereide charcuterie. Indien deze bovengrens door vleeseters zou worden toegepast en rekening houdend met de variatie in het vleesverbruik tussen personen en binnen elk persoon, zou men aldus kunnen komen tot een gemiddeld verbruik van rood vlees op bevolkingsniveau van niet meer dan 300 g/week/per persoon.

29

- geen blootstelling aan tabak, - indien alcohol wordt gebruikt, dit te beperken tot 2-3 consumpties per dag voor mannen en tot 1-2 consumpties per dag voor vrouwen, - voldoende en regelmatige fysieke activiteit, - een vezelrijke en evenwichtige voeding waarbij rood vlees beperkt wordt en met rood vlees bereide charcuterie zo veel mogelijk vermeden wordt.

Het volledige advies nr. 8858 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: Wat is de beste preventie van colorectale http://tinyurl.com/HGR-8858-CRK (enkel in het Engels) kanker? De beste preventie van colorectale kanker Samenvatting: http://tinyurl.com/HGR8858-CRK-samenv (in het Nederlands) bestaat uit:

30

Advies

Insecten op je bord: hoe veilig is dit? De Hoge Gezondheidsraad en het Wetenschappelijk Comité van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) hebben een advies uitgebracht over de vraag of het eten van insecten al dan niet zonder risico’s is voor de gezondheid. Alternatieve bron van eiwitten Gezien de productie van dierlijke eiwitten vragen doet rijzen rond milieuproblematiek, het wereldvoedselvraagstuk, de (overmatige) consumptie, etc., winnen alternatieve bronnen van voedingseiwitten steeds meer aan belang. Eetbare insecten zijn vrij voedzaam. Ze bevatten eiwitten (met een samenstelling vergelijkbaar met die van vlees), vitamines, mineralen en vetzuren. Insecten eten in Europa Wereldwijd worden er ruim 1.500 insectensoorten als eetbaar voor de mens beschouwd. Hoewel het eten van andere geleedpotigen, zoals kreeften en garnalen, in West-Europa gebruikelijk is en deze als lekkernij worden gezien, is het eten van insecten eerder ongebruikelijk en wordt het als bizar ervaren. Toch worden in sommige streken van Europa reeds insecten in voedsel verwerkt. Voorbeelden zijn de meikeversoep die in Frankrijk en Duitsland werd gegeten, de lokale traditie in de Noord-Italiaanse regio Carnia om de zoete krop van Zygaena dagmotten te eten en de casu marzu, een kaas uit Sardinië bereid met vliegenlarven. Mogelijke gevaren Insecten kunnen soms stoffen bevatten die een risico inhouden voor de gezondheid. In het advies wordt meer uitleg gegeven over de mogelijke microbiële, chemische, allergene

en fysische gevaren bij het eten van de insectensoorten die op de Belgische markt aangetroffen worden. De gevaren zijn afhankelijk van de insectensoort, de kweekomstandigheden (voeder en omgeving) en de verdere verwerking. Aanbevelingen De mogelijke gevaren kunnen grotendeels onder controle gehouden worden door het correct toepassen van de wetgeving in verband met de goede hygiëne- en productiepraktijken tijdens de kweek en het in de handel brengen van de insecten. Toch is het essentieel om het product te verhitten vooraleer er van te eten. Bovendien wordt aangeraden om de geschikte bewaar- en bereidingscondities op het etiket te vermelden, evenals een waarschuwing voor een mogelijk allergische reactie bij personen die overgevoelig zijn voor schaal- en schelpdieren en/of huisstofmijten. Het volledige advies nr. 9160 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-9160-insecten.

Advies

31


Domein Bloed en bloedderivaten

32

Voorstelling In dit domein bestaat de algemene opdracht van de HGR erin om goede transfusiepraktijken uit te werken en te harmoniseren. Het is de permanente zorg van de werkgroep om de mogelijkheid van overdracht van bekende of nog onbekende besmettelijke ziekten via bloedtransfusie zoveel mogelijk te beperken. Men denkt hier aan transfusie in al haar aspecten: de kwalificatiecriteria van donoren, de opsporing van overdraagbare ziekten en de klinische aanwijzingen van de verschillende bloedcomponenten. De werkgroep besteedt ook een bijzondere en voortdurende aandacht aan de invloed van zijn risicoanalyses op een passend beheer van de beperkte hulpbronnen, namelijk de donoren. Garanderen dat de beslissingen van clinici gebaseerd zijn op de laatste beschikbare wetenschappelijke data op dit gebied is bovendien noodzakelijk voor een betere transfusiepraktijk en ten voordele van de patiënten. Activiteiten in 2014 Tot de activiteiten die in 2014 werden uitgevoerd, behoorden een “Herziening van de uitsluitingscriteria voor bloeddonoren om de overdracht van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob te voorkomen” (HGR 8829) en, naar aanleiding van de conferentie van deskundigen georganiseerd eind 2013, het opstellen van de “Aanbevelingen aangaande de preventie en de behandeling van massale bloedingen” (HGR 8831).

Voorzitter Prof. Véronique Deneys

Na de publicatie van het handboek over de “Goede transfusiepraktijken in ziekenhuizen”, heeft de groep een enquête uitgevoerd onder de Comités voor bloedtransfusie en ziekenhuisbloedbanken om hun opmerkingen en voorstellen te verzamelen. De herziening van dit handboek is gestart.

Wetenschappelijke secretaris Roland Hübner

De leden van de werkgroep zijn overigens begonnen met de uitwerking van een grondige herziening van alle indicaties voor het toedienen van immunoglobulinen en albumineoplossingen. Ten slotte hebben sommige leden van de groep een aanzet tot een advies opgesteld met betrekking tot de kwaliteit en de indicaties van plasma voor transfusies afkomstig van individuele donaties of van een samenvoeging van meerdere donaties (pools).


Advies

33

Uitsluitingscriteria voor bloeddonoren: ziekte van Creutzfeldt-Jakob De Hoge Gezondheidsraad heeft alle uitsluitingscriteria voor bloeddonoren ter preventie van de overdracht van de ziekte van CreutzfeldtJakob herzien. Twee belangrijke vormen van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob De overdraagbare spongiforme encefalopathieën (OSE's), ook wel bekend als prionziekten, zijn degeneratieve hersenziekten met een onvermijdelijke dodelijke afloop. De incidentie van menselijke OSE is zeer laag. Toch zijn er

steeds meer preventiemaatregelen wegens de niet-conventionele aard van de prionen en de gedocumenteerde overdracht van mens op mens via een medische behandeling of diagnoseprocedures. De klinische symptomen verschijnen talrijke jaren na de besmetting en de prionen zijn resistent tegen alle gangbare sterilisatie- en ontsmettingsprocedures in gezondheidszorginstellingen. Bij de sporadische vorm van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (sCJD) bedraagt de jaarlijkse incidentie ongeveer 1 op 106 inwoners. De variant van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob

34

Advies

(vCJD) werd in verband gebracht met de "gekkekoeienziekte" en tot op heden zijn in het Verenigd Koninkrijk 177 patiënten overleden en 27 patiënten in Frankrijk. Uitsluitingscriteria voor bloeddonoren Sinds 1996 hebben, na het verschijnen van de variant van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob (vCJD) in het Verenigd Koninkrijk, zowel de Europese Unie als de lidstaten in het belang van de volksgezondheid speciale maatregelen getroffen en werd het onderzoek hervat in het domein van menselijke en dierlijke overdraagbare spongiforme encefalopathieën (OSE). De specifieke aanbevelingen ter bescherming van de bloedbevoorrading tegen de overdracht van het vCJD-agens variëren echter sterk tussen de landen onderling.

de voorzorgen aanbevelen. De HGR is daarom van oordeel dat uit voorzorg alle uitsluitingsmaatregelen voor bloeddonoren van kracht moeten blijven om de gezondheid van de mens te beschermen tot er nieuwe gegevens beschikbaar zijn. De HGR vermeldt uitdrukkelijk en verduidelijkt de te behouden uitsluitingscriteria voor bloeddonatie om de overdracht van overdraagbare spongiforme encefalopathieën te voorkomen. De HGR zal de ontwikkelingen op de voet volgen en indien nodig dit advies herzien. Het volledige advies nr. 8829 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-8829-OSE

Waarom de criteria herzien? Verschillende factoren hebben geleid tot een herziening van de uitsluitingscriteria: - de criteria zijn niet duidelijk omschreven in de Belgische wet of in de Europese richtlijnen; - de aanbevelingen voor de preventie van de overdracht van CJD-vormen moeten op sluitende wetenschappelijke bewijzen steu nen en bij nieuwe bevestigde risicofactoren zijn er andere richtlijnen noodzakelijk; - het aantal mensen in het Verenigd Koninkrijk met de variante vorm van Creutzfeldt-Jakob is veel minder dan door modellering voorspeld werd, maar ondertussen werden er een aantal gevallen van vCJD-overdracht via bloedtransfusie beschreven. Uitsluitingscriteria blijven van kracht Door een gebrek aan betekenisvolle vorderingen op het vlak van opsporings- en ontsmettingsprocessen of van een beter inzicht in het verloop van de ziekte kan de HGR geen versoepeling van

Advies

35


van menselijke en dierlijke oorsprong

Domein Cellen, weefsels en organen

36

Voorzitter Prof. Hilde Beele Wetenschappelijke secretaris Muriel Baltes

Voorstelling De opdracht van deze werkgroep bestaat erin de overdracht van ziekten door transplantatie van organen, weefsels en cellen van menselijke of dierlijke oorsprong of door het gebruik van medische hulpmiddelen die cellen bevatten, te controleren en om, in functie van de wetenschappelijke ontwikkelingen, maatregelen voor te stellen ter voorkoming van de overdracht van ziekten. De werkgroep verstrekt ook adviezen over de kwaliteit en de veiligheid van cel- (of weefsel) bestanddelen van menselijke of dierlijke oorsprong die in medische hulpmiddelen verwerkt zijn. In 2014 De groep bracht een advies uit om de administratie te ondersteunen bij haar regelgevende functie op nationaal en Europees niveau. Hiernaast werden adviezen verleend over meer technische vragen of procedures zoals het potentieel gebruik van het humane pericard als MLM met het oog op de geneeskundige toepassing op de mens (HGR 9227) en de serologische testen bij donatie in de perinatale periode (HGR 9151). De werkgroep reageerde op een wetsvoorstel (HGR 9177 Wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 19 december 2008 inzake het verkrijgen en het gebruik van menselijk lichaamsmateriaal voor de geneeskundige toepassing op de mens of het wetenschappelijk onderzoek, aangaande de productie van geneesmiddelen voor geavanceerde allogene therapie). De groep werkte de microbiologische aspecten af in het kader van de praktijk van banken voor menselijk lichaamsmateriaal (HGR 8698) en ook deel II "Bacteriën" (HGR 8785) van het rapport "Inactivatie en securisatie van weefsels en cellen ten overstaan van bacteriën, virussen of prionen". Er werd ook een advies verstrekt over de rol van het Humaan Papilloma Virus (HPV) bij mannelijke subfertiliteit en over de HPV-screening van mannelijke gameten in het kader van donatie (HGR 9180). Tot slot heeft de werkgroep een project afgerond betreffende de gemeenschappelijke kwaliteitsnormen voor alle medische hulpmiddelen – invasieve hulpmiddelen en implantaten van gehele of gedeeltelijke dierlijke oorsprong – bestemd voor toepassing op de mens (HGR 9162).


Advies

37

Kwaliteitsnormen voor weefsels van dierlijke oorsprong voor toepassing op de mens De Hoge Gezondheidsraad heeft – rekening houdend met het bestaand wettelijk kader enkele gemeenschappelijke kwaliteitsnormen uitgevaardigd voor medische hulpmiddelen / implantaten vervaardigd met gebruikmaking van weefsels met dierlijke oorsprong en bestemd voor toepassing op de mens.

runderen en darmsubmucosa van varkens worden op de markt gebracht. Deze producten worden voornamelijk bij heelkundige behandelingen gebruikt als versteviging, afsluiting, om vergroeiingen te voorkomen en dergelijke. Alhoewel ze doorgaans relatief duurder zijn dan synthetische alternatieven kan hun toepassing in bepaalde situaties als meer geschikt Producten reeds op de markt beschouwd worden zoals bijvoorbeeld het Tal van dergelijke producten worden actueel herstellen van een hernia in een geïnfecteerd routinematig gebruikt. Bijvoorbeeld pezen chirurgisch veld. van paarden, collageen uit foetale huid van

38

Advies

Basisdocument Door de mogelijke risico's te identificeren en goede praktijken voor te stellen voor de aanmaak van producten geheel of gedeeltelijk van dierlijke oorsprong, vanaf de productie tot aan de toepassing van het eindproduct, kan dit advies onder meer dienen als basisdocument voor onderzoekers, voor de industrie (biotechnologie e.a.) en andere partners actief in de gezondheidszorg. De Commissie voor de terugbetaling van implantaten en invasieve medische hulpmiddelen is in het bijzonder vragende partij om het dossier voor de aanvraag tot terugbetaling aan te vullen met informatie hieromtrent. Aandachtspunten kwaliteit De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het product ligt bij de producent. Om deze kwaliteit te verzekeren adviseert de HGR om de volgende vier aandachtspunten op de voorgrond te plaatsen: • de gedocumenteerde gezondheidsstatus van de brondieren en de selectie i.f.v. risicomanagement; • de traceerbaarheid van de gegevens doorheen de hele keten gaande van het produceren, bewerken tot het distribueren van invasieve hulpmiddelen en implantaten van dierlijke oorsprong die voor toepas sing op de mens bestemd zijn; • de risicobeoordeling van pathogene agentia; • de herleiding van het risico tot een minimum door het hanteren van aange paste protocollen. Daarenboven moeten alle actoren bijdragen tot een goede waakzaamheid.

Tenslotte, beveelt de HGR aan om een geautomatiseerd en gecentraliseerd systeem op te richten om de producten te kunnen traceren. Het volledige advies nr. 9162 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-9162-implantaten


Advies

39

40

Advies

Microbiologische controle van menselijk lichaamsmateriaal De HGR heeft praktische aanbevelingen omschreven om met maximale vrijwaring de microbiologische veiligheid van het menselijk lichaamsmateriaal (MLM) te garanderen. Microbiologische controle Elk MLM met toepassing op de mens moet gecontroleerd worden op microbiologisch vlak. De veiligheid moet verzekerd worden door de afwezigheid van aërobe en anaërobe bacteriën, filamenteuze schimmels en gisten bij de microbiologische controle op het finaal product. Het doel is om de kwaliteit en biologische veiligheid van het MLM maximaal te garanderen voor de ontvanger. Uitzonderingen Toch kan de beheerder van de instelling voor MLM van deze algemene aanbeveling afwijken na een zorgvuldige risicoanalyse van het gecontamineerde MLM en zijn potentiële nevenwerkingen, met name: • voor MLM waar gebrek aan is en/of voor (levens)belangrijke klinische indicaties en/of waarvoor er weinig of geen therapeutische alternatieven bestaan; • voor MLM dat in origine gecontamineerd is met commensale flora en/of waarop een commensale flora geaccepteerd kan worden tijdens de applicatie (bv. sperma, huid). Dit gebeurt in overleg met de behandelende/ implanterende arts en op basis van een procedure voor de uitzonderlijke vrijgave van MLM. Aanbevelingen Deze aanbevelingen hebben als doel specifieke informatie te geven over de microbiële staalname (het te testen materiaal, de minimum

hoeveelheid materiaal), de kweekmethodes en de specifieke kenmerken voor detectie en rapportering van microbiologische controle. Ze dienen beschouwd te worden als minimale testen. Het staat de weefselinstellingen vrij uitgebreidere testen uit te voeren voor de weefseltypes die onder hun erkenning vallen. Indien minder restrictieve normen zouden toegepast worden, wordt dit gevalideerd door de instelling. Vervangt vorige kwaliteitsnormen Tesamen met advies 8716 vervangen deze aanbevelingen de vorige gemeenschappelijke en specifieke kwaliteitsnormen voor weefsels van menselijke oorsprong die voor toepassing op de mens bestemd zijn. Het volledige advies nr. 8698 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-8698-microbiol .

Advies

41


Domein Vaccinatie

42

Voorzitter Prof. Yves Van Laethem Wetenschappelijke secretarissen Veerle Mertens Eric Jadoul

Voorstelling De adviezen en aanbevelingen van de permanente werkgroep Vaccinatie hebben betrekking op het toepassen van vaccinatie in het algemeen of een vaccin in het bijzonder ten behoeve van de volksgezondheid. De groep staat ook in voor de regelmatige bijwerking van de technische fiches betreffende elke aanbevolen vaccinatie in de basisvaccinatiekalender van het kind, de adolescent en de volwassene alsook van de fiches betreffende de inhaalvaccinatie of de regels inzake goede vaccinatiepraktijk. Deze fiches werden gebundeld in de vorm van de vaccinatiegids en worden jaarlijks geëvalueerd en indien nodig herzien. In 2014 Zoals elk jaar werden aanbevelingen verstrekt omtrent vaccinatie tegen seizoengebonden griep. In 2014 werden ook verschillende vaccinatiefiches geüpdatet.


Advies

43

Vaccinatie tegen pneumokokken bij volwassenen De Hoge Gezondheidsraad heeft de fiche Incidentie herzien rond vaccinatie tegen pneumokokken De incidentie van invasieve pneumokokkeninfecties neemt toe vanaf de leeftijd van 50 bij volwassenen. jaar en is beduidend hoger bij personen ouder dan 65 jaar (35 tot 50 per 100.000 per jaar) en Wat is de pneumokok? De pneumokok is een belangrijke ziekte- bij patiënten met chronische aandoeningen. verwekker van pneumonie, sepsis, meningitis, Twee derde van alle pneumokokkenbactesinusitis, otitis media en acute exacerbaties riëmieën komt voor bij personen ouder dan van chronisch obstructief longlijden. 50 jaar. Er bestaan 2 geregistreerde vaccins voor volwassenen: het 23-valente polysacharide De mortaliteit van pneumokokkenbacteriëmie vaccin (PPV23) en het 13-valente conjugaat- bedraagt 20 % bij 65-jarigen en 40 % bij vaccin (PCV13). 85-plussers.

44

Advies

Controle vaccinatiestatus Er wordt aanbevolen om op regelmatige tijdstippen (bv. ter gelegenheid van de jaarlijkse griepvaccinatie) de vaccinatiestatus van de patiënt na te kijken en de indicatie voor pneumokokkenvaccinatie te bespreken. Ook voor patiënten die opgenomen worden of verblijven in een verzorgingsinstelling, moet de vaccinatiestatus regelmatig geverifieerd worden. Doelgroepen 1. Volwassenen met een verhoogd risico op een pneumokokkeninfectie • Volwassenen met een stoornis van de immuniteit. Voor de oplijsting van personen met een verhoogd risico door een stoornis van de immuniteit verwijzen we naar de HGR fiche nr. 8561: “Vaccinatie van immuungecompromitteerde en chronische zieke kinderen en volwassenen”. • Volwassenen met anatomische en/of functionele asplenie, sickle-cell disease of een hemoglobinopathie. • Volwassenen met lek van cerebrospinaal vocht of een cochleair implantaat. 2. Volwassenen met comorbiditeit • chronisch hartlijden; • chronisch longlijden of rokers; • chronisch leverlijden of ethylabusus; • chronisch nierlijden. 3. Gezonde personen van 65 jaar of ouder Het volledige advies nr. 9210 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-9210-vaccpneumo-volw


Advies

45


in de gezondheidszorg

Domein Infectiebeheersing

46

in de gezondheidszorg Voorzitter Prof. Patrick De Mol Wetenschappelijke secretaris Jean-Jacques Dubois

Voorstelling In het domein Infectiebeheersing in de gezondheidszorg betreffen de activiteiten van de deskundigen van de HGR de preventie van infecties die in algemene zin tijdens de gezondheidszorg en meer in het bijzonder in de specifieke omgeving van de verzorgingsinstellingen kunnen opduiken. De specifieke rol van wetenschappelijk adviesorgaan van de Raad in deze materie werd al aangehaald in 1946 in de "Gezondheidswet". Deze rol werd versterkt met de publicatie in het Staatsblad van het koninklijk besluit van 26 april 2007. Het team voor ziekenhuishygiëne in elke instelling moet instaan voor de "implementatie van richtlijnen en aanbevelingen opgesteld door officiële instanties, zoals de Hoge Gezondheidsraad" (sic). Dat heeft tot onmiddellijk zeer gunstig gevolg dat de actoren van de ziekenhuishygiëne bij de werkgroepen van de HGR betrokken worden, m.a.w. dat de deskundigen die in de verschillende (federale, gewestelijke en provinciale) platformen betrokken zijn, hun steentje kunnen bijdragen bij het uitwerken van de preventie en de beheersing van dit type infecties. In 2014 De volgende adviezen werden in 2014 uitgevaardigd in de domeinen Infectiebeheersing tijdens de zorg en het aanverwante domein Infectiologie: - Toegang van geleidehonden tot ziekenhuizen (HGR 9156); - Schistosomiasis; - Practical recommendations to the attention of healthcare professionals and health authorities regarding the identi fication of and care delivered to suspected or confirmed carriers of highly contagious viruses (of the Ebola or Marburg type) in the context of an epidemic outbreak in West Africa (HGR 9188) (enkel beschikbaar in het Engels); - Recommandations urgentes du CSS à l’attention du Cabinet de la Santé Publique suite au rejet accidentel dans l’envi ronnement de 45 litres d’une solution de 1013 CCID50 (solution concentrée de virus sauvage et virulent) du séro type 3 du virus polio (GSK) (HGR 9234) (enkel beschikbaar in het Frans).


Advies

47

De Hoge Gezondheidsraad waarschuwt voor schistosomiasis De Hoge Gezondheidsraad beveelt aan om een onderzoek te verrichten naar antistoffen tegen schistosomen bij personen die sinds 2011 in het zuiden van Corsica zijn geweest en er in zoet water hebben gebaad, meer bepaald in de rivier Cavu. Haarden van urinaire bilharziose in de rivier Cavu Er bevinden zich in een rivier in het zuiden van Corsica haarden van urinaire bilharziose (of schistosomiasis). Het betreft de rivier Cavu bekend voor haar natuurlijke zwembaden die

verleidelijk zijn voor de toeristen. Momenteel zijn er sinds 2011 elf gevallen van bilharziose beschreven bij Franse en Duitse toeristen die in de rivier Cavu hebben gebaad. Schistosomen Het blijkt dat bepaalde zoetwaterslakken (Bulinus spp) zich hier ophouden. Zij fungeren als tussengastheer (de mens is de definitieve gastheer) van Schistosoma haematobium (agens van de urinaire bilharziose). De geïnfecteerde slakken laten tijdens de warme uren overdag larven vrijkomen, die door de huid van de baders kunnen dringen

48

Advies

(wat soms een lokale reactie veroorzaakt) en die zich in hun portaal stelsel kunnen vestigen. De schistosomen zullen zich verder ontwikkelen en uitgroeien tot volwassen wormen. De bevruchte vrouwtjes zullen hun eitjes leggen in de plexus venosus rond de blaas en deze zullen door de wand van de blaas in de urine terechtkomen. Wanneer de eitjes worden uitgescheiden in het water, waarin de slakken zich bevinden, zullen de larven de slakken infecteren en is de cirkel van de cyclus van de urinaire bilharziose rond.

Franse gezondheidsautoriteiten De Franse gezondheidsautoriteiten en meer bepaald de Haut Conseil de la Santé Publique (HCSP) en het Agentschap voor veiligheid van voeding, milieu en werk (ANSES) hebben respectievelijk een advies en een wetenschappelijk onderbouwde nota gepubliceerd betreffende het opsporen en het behandelen van Schistosoma haematobium. Beide instellingen hebben op hetzelfde moment geantwoord op een reeks vragen van de Algemene directie voor de gezondheid.

Symptomen Wanneer het aantal infecterende parasieten laag is, zijn de symptomen beperkt of zelfs onbestaande. Het infestatiesyndroom (ook wel het Katayamasyndroom genoemd), dat zich voordoet in de weken die volgen op de besmetting, wordt zelden gerapporteerd. Het gaat om een griepsyndroom (koorts, myalgie, huiduitslag) met een belangrijke eosinofilie. De klassieke klinische symptomen verschijnen meerdere maanden na het baden. Ze zijn het gevolg van de fibrosereactie die veroorzaakt wordt door de eitjes en hun passage in de weefsels. Kenmerkende symptomen zijn een blaasontsteking, hematurie en eosinofilie. Op termijn kan de infectie evolueren naar verdere fibrotische reactie van vesicale of uro-genitale weefsels.

Voor verduidelijkingen en bijkomende informatie kunt u de referenties raadplegen en ook de artsen van de centra voor reisgeneeskunde (travel clinics).

Aanbevelingen Om te vermijden dat deze infecties zich klinisch manifesteren, is het wenselijk om de opsporing ervan niet te lang uit te stellen. Bijgevolg bevelen we aan om een onderzoek te verrichten naar antistoffen tegen schistosomen bij personen die zich sinds 2011 in het zuiden van Corsica hebben begeven en die in zoet water hebben gebaad, meer bepaald in de rivier Cavu. Bij een positief resultaat kan een doeltreffende behandeling (praziquantel) worden overwogen, weliswaar na evaluatie van de eventuele letsels.


Advies

49

50

Advies

Ebola-virus: praktische aanbevelingen voor gezondheidswerkers en gezondheidsautoriteiten De Hoge Gezondheidsraad heeft een advies opgesteld over de identificatie en de aanpak in België van personen met een overwogen, vermoede of bevestigde infectie door het Ebola-virus.

besmetting te voorkomen of te beperken. Deze worden in detail uitgelegd in het advies.

Het volledige advies nr. 9188 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-9188-ebola Gezondheidswerkers en gezondheids- (enkel beschikbaar in het Engels). autoriteiten De richtlijnen hebben als doel het risico op besmetting te elimineren of te verkleinen voor gezondheidswerkers die in contact komen met een besmette persoon of zijn lichaamsvloeistoffen tijdens zijn verblijf in het ziekenhuis. Ebolakoorts Besmette patiënten kunnen een hemorragische virale koorts krijgen. De ernst ervan is te wijten aan: - de snelle verspreiding in een ziekenhuis omgeving die niet de juiste infectiebeheer singsmaatregelen heeft genomen; - het hoge mortaliteitscijfer; - de moeilijkheid om deze te herkennen en op te sporen; - het gebrek aan vaccin of specifieke behandeling. Besmetting Besmetting gebeurt via direct contact met bloed of lichaamsvloeistoffen van een besmette patiënt. Er is geen bewijs dat besmetting via de lucht gebeurt. Patiëntbeoordeling De Hoge Gezondheidsraad heeft een schema opgemaakt als hulpmiddel om te beoordelen of een patiënt een risico heeft besmet te zijn met het Ebola-virus. Het niveau van risico heeft een invloed op dat van de maatregelen die er moeten genomen worden om verdere

Advies

51


cosmetische toestellen

Domein Cosmetologie en

52

Voorzitter Prof. Hilde Beele Wetenschappelijke secretarissen Anne-Madeleine Pironnet Anouck Witters

Voorstelling Dit domein heeft betrekking op de invloed op de volksgezondheid van cosmetische producten, toestellen en technieken, de esthetische heelkunde alsmede van de context waarin die toegepast of gebruikt worden: lokalen, kwalificatie en opleiding van het personeel, informatieverstrekking aan de gebruikers, goede praktijken die de veiligheid en de kwaliteit moeten waarborgen, enz. In 2014 In 2014 werden volgende adviezen afgewerkt: - Veiligheid en doeltreffendheid van lipolysetechnieken (HGR 8837) - Cosmetologie - psychologische aspecten (HGR 8892) - Kleur- en fantasielenzen (HGR 9140) - Ultrageluiden afslanktoestellen (HGR 9142) Verschillende adviezen zijn lopende : - Aluminiumverbindingen (HGR 8866) - Producten voor tatoeage en pemanente en semi-permanente make-up (HGR 8893) - Gebruik van Melanotan IITM: Gevolgen voor de volksgezond heid en onderzoeksperspectieven (HGR 9139) - Lijmen voor wimpers (HGR 9150) - UV en zonnebanken (HGR 9216)


Advies

53

Kleurlenzen: risico’s niet uit het oog verliezen De Hoge Gezondheidsraad heeft een advies Weinig controle uitgebracht over de risico’s verbonden aan het Kleur- en fantasielenzen worden niet als medische hulpmiddelen beschouwd, terwijl gebruik van kleur- en fantasielenzen. dit voor de gezichtscorrigerende lenzen wel Twee soorten lenzen het geval is. De productie van medische hulpNaast contactlenzen, die het zicht corrigeren, middelen wordt strikt gecontroleerd, hetgeen worden in de handel ook contactlenzen het risico op complicaties vermindert. Voor aangeboden met puur esthetisch effect. Deze kleur- en fantasielenzen, die vrij verkrijgbaar kleur- en fantasielenzen veranderen enkel het zijn, is dit niet het geval. uitzicht van het oog. Vooral vrouwen en jongeren maken er gebruik van.

54

Advies

Mogelijke complicaties De contactlens belemmert de doorgang van zuurstof naar het hoornvlies (transparant oogweefsel dat de ooglens ondersteunt). De natuurlijke afweer van het oog wordt zo verzwakt. Mogelijke complicaties bij slecht gebruik gaan van een licht ongemak tot infecties, hoornvliesontstekingen en allergische conjunctivitis. In sommige gevallen kan dit leiden tot beschadiging of zelfs verlies van het zicht. Het risico op complicaties kan enigszins beperkt worden door de hygiëne- en houdbaarheidsvoorschriften na te leven. Aanbevelingen - Affiches: Om consumenten te informeren, werden affiches verspreid bij schoonheids specialisten, kappers, opticiens en andere verkooppunten. - Informed consent: De HGR wijst ook op de noodzaak van een informed consent (zoals voor tatoeages), een informerend document dat de persoon bij aankoop van de lenzen moet ondertekenen. - Controle op verkoop: De HGR beveelt aan dat de Federale Overheidsdienst Economische zaken maatregelen neemt opdat de verkoop van kleur- en fantasie lenzen in de handen van beroepsmensen blijft. Het volledige advies nr. 9140 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-9140-kleurlenzen.


Advies

55

56

Advies

Psychologische aspecten van cosmetologie Algemene aanbevelingen - Misleidende reclame moet worden tegengaan. - Elke practicus zou, vóór een interventie, met de cliënt moeten praten om deze bewust te maken van de eventuele voor- en nadelen. Het zou nuttig zijn We onderscheiden 3 soorten: 1. Niet-invasieve en omkeerbare tech- een vragenlijst op te maken die door nieken: niet-medisch esthetische en de cliënt wordt ondertekend. medisch esthetische maar niet-chirurAanbevelingen omtrent esthetische chirur gische behandelingen Sommige gebruikte technieken zoals gie en medisch esthetisch niet-chirurgische esthetische verzorging door schoon- behandelingen heidsspecialisten zijn niet-invasief en - Screening van de patiënt omkeerbaar. Maar deze laatsten moeten De HGR beveelt aan om elke patiënt te dikwijls luisteren naar personen met screenen op eventuele bestaande psycho leed zonder dat ze hiervoor de nodige logische problemen, of de patiënt zelf aan de basis van de vraag ligt, of de opleiding ontvangen hebben. 2. Invasieve en onomkeerbare technieken: patiënt een realistische visie heeft van de verwachte resultaten en hoe eventuele esthetische chirurgie Gezien de gevolgen soms onomkeerbaar vorige interventies geëvalueerd werden. zijn, moeten de aanvragen goed bestu- In een eerste stap kan de huisarts deze deerd worden. Gaat het om patiënten die verantwoordelijkheid op zich nemen en van hun stap naar esthetische chirurgie/ in een tweede stap de chirurg. heelkunde een geïdealiseerde oplossing - Opleidingsprogramma voor hun probleem verwachten in de Een opleidingsprogramma voor niet hoop dat er aan onvervulbare verwachtin- chirurgische esthetische geneeskunde moet gen tegemoet gekomen wordt? Anderzijds door de Raad voor medische esthetiek kunnen sommige practici ook valse illusies worden uitgewerkt. bij patiënten wekken. Aanbevelingen voor niet-medisch esthe 3. Reconstructieve heelkunde De reconstructieve heelkunde kan dienen tische behandelingen om aangeboren of opgelopen fysieke Er moet een opleiding “sociale schoon gebreken te verbeteren. In dit geval kunnen heidsspecialist” worden aangeboden. Deze de psychologische aspecten ook belangrijk specifieke opleiding omvat een minimale zijn want deze personen ondervinden vaak opleiding voor het luisteren, de empathie een werkelijk fysiek en/of psychisch leed. maar ook de limieten van hun rol en de noodzaak (en de wijze) om zo nodig naar specialisten door te verwijzen. De Hoge Gezondheidsraad heeft een advies uitgebracht om de psychologische aspecten te identificeren waarmee rekening dient te worden gehouden bij cosmetologie of esthetische heelkunde.

Advies

Voor de schoonheidsspecialisten herinnert de HGR aan de aanbevelingen vermeld in eerder gepubliceerde adviezen. Deze gaan over de toegang tot het beroep, de opleiding, het gebruik van bepaalde toestellen/technieken en de strenge regels inzake hygiëne. De HGR beveelt ook aan controles te organiseren in verband met de praktische toepassing ervan. Het volledige advies nr. 8892 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/HGR-8892-psychologie.

57


Domein Public Health

Genomics

58

Voorzitter Prof. Herman Van Oyen Wetenschappelijke secretaris Anouck Witters

Voorstelling Deze werkgroep heeft als opdracht de volksgezondheid te verbeteren door de kennis over het menselijk genoom en de toepassingen ervan onder de vorm van genoomtests of interventies over te brengen naar de gezondheidszorgpraktijk. In 2014 In 2014 heeft de werkgroep een advies opgesteld met betrekking tot de opsporing van foetale afwijkingen, meer bepaald foetale trisomie 21 (syndroom van Down), via het bloed van de moeder (niet-invasieve prenatale tests, NIPT): “Implementatie van niet-invasieve prenatale genetische screening van trisomie 21 (Syndroom van Down) in de Belgische zorgpraktijk”. (HGR 8912)


Advies

59

Nieuwe bloedtest (NIPT) voor de niet-invasieve opsporing van het syndroom van Down bij zwangere vrouwen Alle zwangere vrouwen in ons land die dit wensen kunnen vandaag het risico op het syndroom van Down (trisomie 21 - T21) laten vaststellen door een biochemische bloedtest en een echografie. Bij een verhoogd risico wordt vervolgens de diagnose bevestigd of weerlegd door een invasieve test (vlokkentest of vruchtwaterpunctie). Bij deze aanpak worden echter nog heel wat foetussen met T21 gemist, en bij de invasieve testen is er ook een risico van 1 % op het onvrijwillig afbreken van de zwangerschap.

De niet-invasieve prenatale test (NIPT) is een relatief nieuwe genetische bloedtest, die gevoeliger en nauwkeuriger is dan de klassieke testen, maar die nog relatief duur is. De minister vroeg een evaluatie van de NIPT aan de Hoge Gezondheidsraad (HGR) en het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). De evaluatie door het KCE ging vooral over de gezondheidseconomische aspecten.

60

Advies

Twee mogelijke manieren om NIPT in te voeren werden onderzocht: (1) NIPT in de eerste lijn ter vervanging van de huidige screeningsprocedure, of (2) NIPT in de tweede lijn enkel nadat de huidige screeningtesten met bloed en echo een verhoogd risico aangeven.

en diagnose van T21 kunnen de zwangere vrouw en haar partner een geïnformeerde beslissing nemen over het al of niet verder zetten van de zwangerschap.

Het volledige HGR advies nummer 8912 is te vinden op de website van de Hoge Gezondheidsraad: http://tinyurl.com/ Beide opties geven een veel betere voorspelling HGR-8912-NIPT. dan de huidige screening, doen het aantal invasieve testen dalen, zijn een verbetering ten opzichte van de huidige screening en verminderen het risico op een miskraam. Optie (1), waarbij NIPT wordt aangeboden als screeningstest is puur technisch te verkiezen omdat niet alleen het aantal vruchtwaterpuncties daalt maar ook minder foetussen die drager zijn van T21 gemist worden. Maar onder meer omdat de kost van de NIPT test vandaag relatief hoog is (460€) wordt op dit ogenblik echter aanbevolen NIPT te vergoeden in optie (2). Mits een substantiële daling van de prijs van de NIPT-test en voldoende kwaliteitsgaranties wordt de terugbetaling van NIPT in optie (1) aanbevolen. Voor beide opties is een systeem van registratie en evaluatie van de resultaten van NIPT aanbevolen. Bij het syndroom van Down, ook genaamd trisomie 21, komen er drie i.p.v. twee kopieën van chromosoom 21 voor. De kans dat een foetus drager is van T21 neemt toe met de leeftijd van de moeder. Een T21 zwangerschap vergroot het risico op een miskraam en zwangerschapscomplicaties. Door een screening


Advies

61

5. De adviezen en belangenverklaringen in cijfers

De adviezen & belangenverklaringen in cijfers

62

De adviezen van de Raad kunnen op een vraag van de overheid antwoorden (advies op aanvraag), producten of specifieke procedés beoordelen (“productadviezen”) of op eigen initiatief (zgn. “projecten”) worden uitgebracht. De "productadviezen" betreffen meestal voedingssupplementen en novel food, maar het kan ook gaan om beroepsprocedures voor biociden, apparaten die legionella bestrijden of voedselbestraling. De ingediende dossiers omvatten naast adviesaanvragen ook projecten op eigen initiatief, open consultations en notificaties. Al deze dossiers monden niet noodzakelijk uit in een advies: ze kunnen ook met een verklarende brief worden afgesloten of op verschillende andere manieren (zonder gevolg, teruggetrokken, enz.) en dit na evaluatie omtrent de wetenschappelijke ontvankelijkheid van de vraag door het College.


63

Tabel 1 "Aantal ingediende dossiers in 2014"

Sinds 2013 heeft de HGR zijn statistieken verder verfijnd om de verschillende soorten dossiers en bijhorende taken beter te kunnen opvolgen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen adviesaanvragen over producten of specifieke procedés, regelgevende ontwerpen (richtlijnen, wetten, koninklijke of ministeriële besluiten), informele aanvragen (open consultation), notificaties en andere aanvragen. In 2014 bleef het aantal inkomende dossiers op hetzelfde hoge niveau als in 2013. DG 4 – Dier, plant en voeding laat andere aanvragers ver achter zich en is goed voor 49 inkomende dossiers op een totaal van 102 in 2014. Grafiek 1 "Spreiding van de aanvragers uitgedrukt in percentages"

FOD VG - DG4 - Dier, plant en voeding

13 %

HGR-CSS

18 %

FOD VG - DG5 - Leefmilieu

10 %

Minister VG FANC FOD VG - DG GS - Gezondheidszorg

3% 2%

48 %

2% 1% 1% 1% 1%

FOD VG DVZ/Public Health Emergencies FAGG VAZG Minister VG Vl. Gemeenschap VWVA (Vl. Wetensch. Vereniging Arbeidsgezondheid)


64

Het evenwicht tussen inkomende en uitgaande dossiers, dat in 2013 voor het eerst sinds jaren werd bereikt, heeft men in 2014 niet kunnen behouden: er zijn 94 uitgaande dossiers voor 102 inkomende dossiers. Het aantal lopende dossiers is weer lichtjes in stijgende lijn. Grafiek 2 "Evolutie van het aantal inkomende en uitgaande dossiers voor de periode 2009-2013 en lopende dossiers tot 31/12/2014" 120

IN

114

100

83

80

66 60

71

70

OUT

102

100 99

94

81

Notificaties 1 36

66

Projecten adviesaanvraag i.v.m. een product andere adviesaanvragen

55 40

23

20

26

0

2009

2010

2011

2012

2013

2014

In 2014 heeft de Raad 94 dossiers afgesloten, waaronder 54 adviezen en 5 antwoorden via een wetenschappelijk onderbouwde brief. De Raad gebruikt dit laatste type antwoord binnen een voortdurend streven naar efficiëntie en flexibiliteit. Zo kan er sneller geantwoord worden wanneer de wetenschappelijke inhoud gebaseerd is op hoofdzakelijk al bestaande adviezen van de Raad. De andere dossiers werden administratief afgesloten, wegens het stopzetten of het uitstellen van verschillende projecten op eigen initiatief. Grafiek 3 "Spreiding van het aantal uitgaande dossiers per domein en per soort"

35

Advies over producten/ specifieke procedés

30

Advies over besluiten

25

Advies over andere aanvragen Advies op eigen initiatief

20

Open consultation

15

10

Ge es te lij ke

ia Va r

Ph G

ge zo nd he Fy id sis sz ch or g Ch e fa em ct isc or en he fa ct or en Vo Ce ed lle in n, g we ef Bl se oe ls d e In n fe or ga ct ie ne be n he er sin g Va cc in Co at ie sm et ol og ie

0

en

5


65

Zoals elk jaar is het overduidelijk dat het domein Voeding en Gezondheid, inbegrepen Voedselveiligheid en Microbiologische aspecten het meeste aantal dossiers behandelt: 36 % van de uitgaande dossiers. Dit jaar valt het zeer hoge percentage (33 %) aan administratief afgesloten dossiers op. Bovenop de gewone gevallen betreft het dit jaar een deel oude dossiers die hangende waren, omdat er gewacht werd op inlichtingen van derden maar die door een gebrek aan reactie afgesloten werden, naast een aantal projecten op eigen initiatief van de Raad die door een gebrek aan middelen van het secretariaat moesten worden stopgezet. In de context van de huidige besparingen moet de Raad moeilijke beslissingen nemen en krijgen de dossiers op aanvraag systematisch voorrang. Na de validatie door het College verschijnen de adviezen op de website van de Raad, behalve de adviezen over ontwerpen van koninklijk of ministerieel besluit, die tot hun bekendmaking onder “embargo” vallen. Sinds 2012 worden de “productadviezen”, die voordien vertrouwelijk waren, ook gepubliceerd. Bepaalde delen moeten echter vertrouwelijk blijven en blijven dus verborgen in overleg met het betrokken bedrijf. De gemiddelde behandelingstermijn van de dossiers blijft toenemen en duurde in 2014 gemiddeld 30 kalenderdagen langer dan in 2013. Hoewel de HGR er steeds naar streeft om prioriteit te geven aan de dossiers op aanvraag, kon dit jaar niet worden verhinderd dat de gemiddelde termijn voor deze dossiers met 76 kalenderdagen toenam. De langere termijn geldt vooral voor de "product"dossiers, terwijl de termijnen voor de adviezen over besluiten of andere aanvragen gemiddeld 15 dagen korter waren. We herhalen dat in de huidige context van besparingen dit enkel mogelijk was door de termijnen voor de adviezen op eigen initiatief van de HGR opnieuw langer te laten worden, met een toename van 99 kalenderdagen. Dit is een grote achteruitgang, ondanks het volledig stopzetten van een aantal dossiers op eigen initiatief. Tabel 2 "Evolutie van de behandelingstermijnen van de dossiers per soort tussen 2011 en 2014"

Een interessante vaststelling is dat de kortste antwoordtermijn voor een adviesaanvraag 2 kalenderdagen bedroeg, tegenover 9 dagen in 2013, 8 dagen in 2012 en 35 dagen in 2011: de HGR slaagt er dus in om bij dringende aanvragen zijn reactiesnelheid te behouden. We moeten hier echter een steeds hogere prijs voor betalen: de termijn voor het advies met de langste doorlooptijd (advies op eigen initiatief) steeg van 49 maanden in 2011 tot 98 maanden in 2014.

66


Grafiek 4 "Evolutie van de termijn voor adviesverlening in maanden" 30

27,8

25

20

24,5

23,2 20,8

Advies op eigen initiatief

15

10

Advies op aanvraag

8,0

6,4

5

0

2011

2012

8,1 5,6

2013

2014

De cijfers voor de algemene belangenverklaring (DOI) Een maandelijkse indicator geeft het percentage van algemene en ad hoc DOI weer per dossier dat ter validatie aan het College wordt voorgelegd. Dankzij het voortreffelijk werk van het administratief en wetenschappelijk personeel en de steeds groeiende aandacht van onze experts voor deze problematiek, steeg het percentage van algemene belangenverklaringen waarover de HGR beschikt. Tijdens de validatie van de adviezen op het College was er in 2012 82 % in ons bezit, dit steeg naar 94 % in 2013 en bereikte 97 % in 2014. Het percentage van de ad-hocverklaring steeg op haar beurt van 82 % (2012) naar 83 % (2013), tot 96 % in 2014. In 2014 werd de doelstelling van 95 % dus behaald. De HGR stelt zo zijn positie veilig als Belgische leider in transparantie over de belangen van de wetenschappelijke experts in zijn netwerk. De HGR zal zijn inspanningen voortzetten en andere wetenschappelijke instellingen en maatschappelijke spelers (journalisten, politici, administratief personeel, enz.) aanmoedigen om dezelfde weg te bewandelen op het vlak van transparantie rond belangen.


67

BESCHIKBARE ALGEMENE BELANGENVERKLARINGEN VAN DE EXPERTS VOOR DE DOOR HET COLLEGE GEVALIDEERDE ADVIEZEN: PERCENTAGE PER MAAND EN GEMIDDELDE PER JAAR VAN 2012 TOT 2014

120% 100%

80%

94%

97%

2012 2013

2014

82%

97%

82%

60%

40% 20% 0%

Januari Februari Maart

April

Mei

Juni

Juli Augustus September October November December

Jaarlijks gemiddelde 2012 2013

59%

75%

88%

76%

92%

92%

96%

2014 100%

81%

82%

80%

91%

96%

90%

94%

100% 100% 100%

93%

94%

86%

98%

63%

96%

99%

99%

100% 100% 98%

100%

87%

94%

BESCHIKBARE AD-HOCBELANGENVERKLARINGEN VAN DE EXPERTS VOOR DE DOOR HET COLLEGE GEVALIDEERDE ADVIEZEN: PERCENTAGE PER MAAND EN GEMIDDELDE PER JAAR VAN 2012 TOT 2014

120% 100%

96%

80%

82%

83%

60%

40% 20% 0%

Januari Februari Maart

April

Mei

Juni

Juli

Augustus September October November December

Jaarlijks gemiddelde

2012

66%

88%

50%

2013 71%

76%

100%

98%

100%

96%

2014 100%

96%

64%

37%

70%

76%

97%

94%

88%

99%

94%

92%

29%

100%

95%

16%

64%

99%

91%

98%

100%

87%

2012 2013

2014

82%

96%

83%

Een opvallende vaststelling is de evolutie van gevallen waarbij er geen enkele algemene of ad hoc DOI kon worden verkregen. Dit gebeurde in 42 gevallen in 2012 (10,5 %), 15 gevallen in 2013 (2,2 %), maar in geen enkel geval in 2014.

6. Structuur van de HGR

Structuur van de HGR

68

BUREAU NèVE Jean, voorzitter BEELE Hilde, vice-voorzitter DE MOL Patrick, vice-voorzitter PAUWELS André, algemene coördinator HGR LAURENT Roxane, administratief coördinator PETERS Fabrice, wetenschappelijk coördinator

College ADANG Dirk BAUDOUX Etienne BEELE Hilde BIELEN Didier CELESTIN-WESTREICH Smadar CHRISTIAENS Geneviève DAUBE Georges DE BACKER Guy DE GUCHT Véronique DE MOL Jacques DE MOL Patrick DE SUTTER Petra DE THIBAULT DE BOESINGHE Léopold DENEYS Véronique EGGERMONT Gilbert GORDTS Bart HENS Luc HOORNAERT Marie-Thérèse JAMAR François LATINNE Dominique MAES Annemarie MELIN Pierrette MUYLLE Ludo NÈVE Jean PASSCHIER Willem Frederik PATESSON René PIRNAY Jean-Paul SCIPPO Marie-Louise STEURBAUT Walter STEVENS Wim TAMINIAU Patricia VAN LAETHEM Yves VAN LAREBEKE-ARSCHODT Nicolas VAN OYEN Herman VANDENPLAS Yvan VANDERKELEN Alain VANSANT Greet (Margareta) VERBEKEN Gilbert VERSCHAEVE Luc VOLDERS Micheline

6. Structuur van de HGR Benoemde experten ADANG Dirk AERTGEERTS Bert AERTS An ANDJELKOVIC Mirjana ANGENON Elyane Antoine Martine BAATOUT Sarah BACHER Klaus BAEKEN Chris BAETE Kristof BAUDOUX Etienne BAUTMANS Ivan BEELE Hilde BENOIT Yves BEUTELS Philippe BIELEN Didier BIER Jean-Christophe BLAUMEISER Bettina BORIES Yvon BORRY Pascal BOURGUIGNON Jean-Pierre BRASSEUR Daniel BRUFFAERTS Ronny BRUGADA TERRADELLAS Pedro BRUSSELMANS Koen BULS Nico BUSONI Valeria BYL Baudouin CAILLET Martin CALLENS Steven CALMEYN Marc CAMUT Stéphane CARPINTERO-PABLOS Reyes CASSELMAN Jan CAVELIERS Vicky CELESTIN-WESTREICH Smadar CHOCHRAD Didier CHRISTIAENS Thierry CHRISTIAENS Geneviève CLINQUART Antoine CORNU Olivier COVENS Peter CROMBEZ Geert DAN Bernard DAUBE Georges DE BACKER Guy DE BOURDEAUDHUIJ Ilse DE CUYPER Christa DE DEKEN Lutgart

DE GUCHT Véronique DE HENAUW Stefaan DE LEPELEIRE Jan DE MEULENAER Bruno DE MEY Albert DE MOL Patrick DE MOL Jacques DE NAYER André DE PAEP Rudi DE SCHRIJVER Koen DE SCHRYVER Antoon DE SCHUTTER Iris DE SPIEGELEER Michel DE SUTTER Petra DE THIBAULT DE BOESINGHE Leopold DE VOS Daniel DE WAEGEMAEKER Pascal DE WOLF Daniël DECONINCK Nicolas DEGGOUJ Naïma DELFORGE Alain DELMEE Michel DELVIGNE Frank DELZENNE Nathalie DEMOULIN Philippe DEMYTTENAERE Koen DENEYS Véronique DESTAIN Jacqueline DEVISCH Ignaas DEVOS Timothy DEVRIESE Herman DIERICK Katelijne DONDERS Gilbert DUBRUEL Peter DUFRANE Denis DUVERGER - VAN BOGAERT Martine ECTORS Nadine EECKELEERS Patricia EGGERMONT Gilbert ENGELBORGHS Sebastiaan FALLON Catherine FLAMAING Johan FRANCART Julie GALDERMANS Daniella GARRAUX Gaetan GEERAERD Annemie GEERTS Sabine GERARD Michèle GLAZEMAKERS Inge GLUPCZYNSKI Youri

69

70

6. Structuur van de HGR

GODDERIS Lode GOFFARD Jean-Christophe GOFFIN Tom GOOLE Jonathan GOOSSENS Annie GORDTS Bart GOYENS Philippe GUNS Johan GUSTIN Pascal HAMDI Moustapha HEILIER Jean-François HEINEN Ernst HENDRIKX Ivan HENS Luc HEYNDRICKX Marc HITES Maya HOLSBEEK Ludo HOORNAERT Marie-Thérèse HUSTINX Roland IEVEN Greet INT PANIS Luc JACOBS Reinhilde JACQUEMYN Yves JAMAR François JANSENS Hilde JANSSENS Herwig JASHARI Ramadan KITTEL France KLYKENS Johan KORNREICH Charles LAGROU Katrien LAMBERT Marie-Laurence LAMY Dominique LANGHENDRIES Jean-Paul LARBUISSON Robert LATINNE Dominique LENEZ Aline LEONARD Philippe LEURIDAN Elke LOUIS Jacqueline MAERTENS DE NOORDHOUT Alain MAES Annemarie MAGERMAN Koen MAGNETTE Claudine MAINDIAUX Véronique MALFROOT Anne MASCART Françoise MASQUELIER Etienne MELIN Pierrette MERTENS Birgit METENS Thierry

MICHEL Olivier MICHIELS Chris MICHIELS Barbara MICHIELSEN Dirk MOMMERENCY Gijs MONSTREY Stan MOREELS Tom MULLIE Patrick MUTSERS Jacques MUYLLE Ludo NEMERY DE BELLEVAUX Benoit NÈVE Jean NIEWOLD Theo ORBAN Thomas PADALKO Elizaveta PAQUOT Nicolas PASSCHIER Wim PATESSON René PAULUIS Jean PAULUS Patrick PEETERMANS Willy PEETERS Marc PELEMAN Renaat PENNINCKX Michel PEPERSACK Thierry PEREMANS Kathelijne PETE Elisabeth PIERARD Denis PIRARD Willy PIRLET Véra PIRNAY Jean-Paul POFFYN Andre POPPE Bruce POPPE Kris POTVLIEGE Catherine PUSSEMIER Luc QUOILIN Sophie RAUS Peter REMOUCHAMPS Vincent REYCHLER Hervé REZETTE Jean-Pierre RIETZSCHEL Ernst RIGO Jacques ROEYERS Herbert ROMAIN Anne-Claude SABBE Bernard SAEGEMAN Veroniek SAMAIN Jean-Paul SCHETGEN Marco SCHIFFERS Bruno SCHNEIDER Yves-Jacques

6. Structuur van de HGR SCHOENMAKERS Birgitte SCHOETERS Greet SCHOTTE Christiaan SCIPPO Marie-Louise SIMON Anne SINDIC Marianne SMAGGHE Guy SMEESTERS Patrick SMEETS Peter SMITS Evelien SMITS Elke SMOLDERS Roel SOMBRE Lionel SOUERY Daniel SPANOGHE Pieter STEURBAUT Walter STEVENS Wim STOCKBROECKX Benoit SWENNEN Béatrice SYMANN Sophie SZABO Bertrand TACK Denis TAMINIAU Patricia TAS Saïd THEETEN Heidi THIEBAUT Isabelle THIERENS Hubert THIRY Etienne THONON Fabienne TUERLINCKX David TYTGAT Jan VAN BROECK Nady VAN CAENEGEM Olivier VAN CAMP John VAN DAMME Pierre VAN DE WIELE Tom VAN DEN ABBEEL Etienne VAN DEN BOSSCHE Eddy VAN DEN BROUCKE Stephan VAN DEN BULCKE Marc VAN DER LINDEN Dimitri VAN DER LINDEN Philippe VAN EIJKEREN Marc VAN GEYT Caroline VAN GOMPEL Alfons VAN GOOL Stefaan VAN HAL Guido VAN HERCK Koen VAN HOLSBEECK Ann VAN HOOF Elke VAN HOOSTE Wim

VAN LAETHEM Yves VAN LAREBEKE-ARSCHODT Nicolas VAN LIMBERGEN Erik VAN LOCO Joris VAN OYEN Herman VAN RIET Ivan VAN RIJCKEVORSEL Germaine Kenou VAN SCHUERBEEK Peter VAN WEST Dirk VANDAMME Anne-Mieke VANDE PUTTE Maria VANDEKERCKHOVE Bart VANDENDORPE Florence VANDENPLAS Yvan VANDERKELEN Alain VANDERMEULEN Corinne VANDERSTRAETEN Jacques VANHAECKE Tamara VANHAUWAERT Erika VANHOOREN Hadewijch VANHOOTEGHEM Olivier VANMARCKE Hans VANNESTE Magda VANSANT Greet VELGHE Yves VERBEKEN Gilbert VERELLEN-DUMOULIN Christine VERFAILLIE Françoise VERGISON Anne VERHAEGHE Evelien VERSCHAEVE Luc VERSCHRAEGEN Jurn VLEMINCKX Christiane VOLCKAERT Filip VOLDERS Micheline VONCK Kristl VYNCKIER Stefaan WAYENBERG Jean-Louis WILLAYE Eric YOMBI Jean-Cyr ZACHEE Pierre

71

7. Organigram van de HGR

Organigram van de HGR

72

Algemeen Coördinator Pauwels André

Administratieve ondersteuning

Administratief coördinator Laurent Roxane

Huart Patrice Van Bael Diane Lorthioir Mélanie Marjaux Diane Vanderkelen Lutgarde Coppieters-Ameye Koenraad

Communicatiedienst Lee Wendy Dehaut Philippe

Vertaaldienst

Plas Anne-Marie Hantson Evelyn Deceuninck Mariebelle

Budgettaire verantwoordelijke Berthault Florence

Quality manager Everaert Sandrine

Wetenschappelijk coördinator Péters Fabrice

Wetenschappelijk secretariaat

Baltes Muriel Dubois Jean-Jacques Hübner Roland Gérard Sylvie Jadoul Eric Mertens Veerle Pironnet Anne-madeleine Ulens Michèle Van den Brande Marleen Witters Anouck

Chemische agentia

8841 8886

9109

8925

9118

8796

8914 8915

9119

9180 9177

8763

Recours concernant « Ti-Tox Total avec esbiothrin » contre la décision générale du CAB au sujet des produits contenant de la perméthrine destinés à lutter contre les ectoparasites du chien et du chat (enkel beschikbaar in het Frans) Adviesvraag voor een voorontwerp van koninklijk besluit betreffende het op de markt aanbieden en het gebruiken van biociden. Bezwaarschrift betreffende “Vermikill Insecticide Shampoo” tegen de algemene beslissing van het CAB m.b.t. permethrine-houdende producten tegen ectoparasieten bij honden/katten Bezwaarschrift tegen beslissing CAB in het kader van een toelatingsaanvraag voor het product XXX Bezwaarschrift tegen beslissing CAB in het kader van een toelatingsaanvraag voor het product Impralit CCO

http://tinyurl.com/HGR-chemisch http://tinyurl.com/HGR-chemisch

http://tinyurl.com/HGR-chemisch



http://tinyurl.com/HGR-8796-vloerbekleding

http://tinyurl.com/HGR-8914-HCS http://tinyurl.com/HGR-8915-HCS

http://tinyurl.com/HGR-9119-nano

http://tinyurl.com/HGR-9180-HPV http://tinyurl.com/HGR-9177-MLM

http://tinyurl.com/HGR-8763-bacterien

http://tinyurl.com/HGR-9151-serologie http://tinyurl.com/HGR-8698-microbiol

9151 8698

Cellen, weefsels en organen van menselijke en dierlijke oorsprong

Serologische testen bij donatie in de perinatale-periode Microbiologische controle van menselijk lichaamsmateriaal voor toepassing op de mens met maximale vrijwaring van microbiologische veiligheid: Praktische aanbevelingen Inactivatie en securisatie van weefsels en cellen ten overstaan van bacteriën, virussen of prionen: Literatuurstudie – Deel II: bacteriën en fungi The role of HPV in fertility. Should male donor gametes be screened? (enkel beschikbaar in het Engels) Wetvoorstel tot wijziging van de wet van 19 december 2008 inzake het verkrijgen en het gebruik van menselijk lichaamsmateriaal met het oog op de geneeskundige toepassing op de mens of het wetenschappelijk onderzoek, aangaande de productie van geneesmiddelen voor geavanceerde allogene therapie Ontwerp van koninklijk besluit betreffende het op de markt brengen van stoffen geproduceerd in nanoparticulaire toestand Hormoonontregelaars: definitie WHO Hormoonontregelaars: lage-dosis effecten, niet-monotone dosis-respons curves en kritische perioden van verhoogde gevoeligheid Koninklijk Besluit tot vaststelling van de drempelniveaus voor de emissies naar het binnenmilieu van bouwproducten voor bepaalde beoogde gebruiken

Adviesnummer Titel Link

Domein

Lijst gepubliceerde adviezen 8. Lijst gepubliceerde adviezen 73

Voedselveiligheid van insecten bestemd voor humane consumptie

9160

9234

9156 9188

8155

8635 8927 8747 8898

9211 9260 Voeding en gezondheid, voedselveiligheid 8858 ingebrepen 8887

Vaccinatie

Infectiologie

Geestelijke gezondheid

Fysische agentia: niet-ioniserende straling

8683 9184

8913

Fysische agentia: ioniserende straling

http://tinyurl.com/HGR-9160-insecten

http://tinyurl.com/HGR-8913-jodium

http://tinyurl.com/HGR-VGVV

http://tinyurl.com/HGR-9211-vaccinatiegriep http://tinyurl.com/HGR-9260-hepatitisA http://tinyurl.com/HGR-8858-CRK

http://tinyurl.com/HGR-9234-polio

http://tinyurl.com/HGR-9156-geleidehonden http://tinyurl.com/HGR-9188-ebola

http://tinyurl.com/HGR-8155-depressie

http://tinyurl.com/HGR-8635-echo http://tinyurl.com/HGR-8927-4G http://tinyurl.com/HGR-8747-autisme http://tinyurl.com/HGR-8898-angst

http://tinyurl.com/HGR-fysisch-ioniserend http://tinyurl.com/HGR-fysisch-ioniserend

http://tinyurl.com/HGR-8782-witten http://tinyurl.com/HGR-8837-lipolyse http://tinyurl.com/HGR-9138-223RaCl2

http://tinyurl.com/CSS-9163-estheticien

8782 8837 9138

Impact de la communication de la commission européenne sur les réglementations en matière d’accès aux professions et plus particulièrement sur l’accès à la profession d’esthéticien(ne) (enkel beschikbaar in het Frans) Tooth bleaching – tooth whitening (enkel beschikbaar in het Engels) Veiligheid en doeltreffendheid van lipolysetechnieken Radionuclide Therapy for Symptomatic Prostate Cancer in Castration-Resistant Prostate Cancer Patients with 223RaCl2 (enkel beschikbaar in het Engels) Rechtvaardiging voor het gebruik van kleine hoeveelheden radioactiviteit in lampen Ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 20.07.2001 (ARBIS) betreffende radioactieve stoffen in consumptiegoederen: krypton en thorium in gasontladingslampen Medische en niet-medische prenatale echografieën Mobiele telefonie en gezondheid met speciale aandacht voor 4G Levenskwaliteit van jonge kinderen met autisme en hun gezin Angststoornissen: opvang van de patiënt en optimaal gebruik van het zorgsysteem en de therapeutische opties Depressieve stoornis: opvang van de patiënt en optimaal gebruik van het zorgsysteem en de therapeutische opties Toegang van geleidehonden tot ziekenhuizen Practical recommendations to the attention of healthcare professionals and health authorities regarding the identification of and care delivered to suspected or confirmed carriers of highly contagious viruses (of the Ebola or Marburg type) in the context of an epidemic outbreak in West Africa (enkel beschikbaar in het Engels) Recommandations urgentes du CSS à l’attention du Cabinet de la Santé Publique suite au rejet accidentel dans l’environnement de 45 litres d’une solution de 1013 CCID50 (solution concentrée de virus sauvage et virulent) du sérotype 3 du virus polio (GSK) (enkel beschikbaar in het Frans) Vaccinatie tegen seizoensgebonden griep - Winterseizoen 2014-2015 Aanbeveling betreffende het risico op schaarste aan hepatitis A-vaccins Red meat, processed red meats and the prevention of colorectal cancer (enkel beschikbaar in het Engels) Complément alimentaire Pharmaton Kiddi sirop – firma Boehringer Ingelheim (enkel beschikbaar in het Frans) Strategieën om de jodiuminname in België te verhogen

Cosmetologie en cosmetische toestellen 9163


Domein

74 8. Lijst gepubliceerde adviezen

8911 9112 8709

8774 8786 8755 9131 8946 9136 9128 9143 8873 8936 8919

8847-8848-88498850 9121

8767 8768 8769 8833

8710

8766 8691

8660 http://tinyurl.com/HGR-VGVV

Eau de source « La Montille » (enkel beschikbaar in het Frans) Vitamin D-3 10 µg 400 IU Eau de source Pyrénéa – Allégation « convient pour la préparation des aliments des nourrissons » (enkel beschikbaar in het Frans) Eau Minérale Naturelle LEA - Allégation « convient pour la préparation des aliments des nourrissons » (enkel beschikbaar in het Frans) Vit D-3 25µg/1000 IU (enkel beschikbaar in het Frans) D- pearls 38 µg (enkel beschikbaar in het Frans) D- pearls 20 µg (enkel beschikbaar in het Frans) Aanvraag voor het in de handel brengen van een nieuw voedingsmiddel Clostridium butyricum MIYAIRI 588 Dieetvoedingsmiddel Fortimel Demande d’autorisation d’un produit considéré comme « nouvel aliment » : Produits pasteurisés issus de la fermentation de lait écrèmé par Bacteroides xylanisolvens DSM 23694 (enkel beschikbaar in het Frans) Extension of the use of Krill Oil (enkel beschikbaar in het Engels) Aanvraag tot toelating van Coriander Seed Oil Aanvraag tot toelating van XXX voor bijkomende toepassingen Voedingssupplement XXX XXX - Lait pour prématurés - firme XXX (enkel beschikbaar in het Frans) Voedingssupplement XXX Voedingssupplement Supradyn energy gummies – firma Bayer NV SA Voedingssupplement XXX Voedingssupplement_Vitamine B12 1000µg – firma Solgar vitamins Holland Voedingssupplement calcium/magnesium 200/100mg – firma Solgar Demande d’autorisation d’un produit considéré comme « nouvel aliment » Chia seed oil (Salvia Hispanica L.) (enkel beschikbaar in het Frans) Milk treated with UV light (enkel beschikbaar in het Engels) Reconnaissance de l'eau minérale naturelle (enkel beschikbaar in het Frans) Aanvraag Chia FTP: Wezenlijke gelijkwaardigheid


Eau de source Grand Barbier - Allégation « convient pour la préparation des aliments des nourissons » (enkel beschikbaar in het Frans)

http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV

http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV



http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV


http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV

http://tinyurl.com/HGR-9168-lood

Avis relatif aux 'Risques attendus pour la santé publique en cas de suppression des limites maximales en plomb, arsenic et cuivre dans le sel' (enkel beschikbaar in het Frans)


Voeding en gezondheid, voedselveiligheid 9168 ingebrepen 8659

Domein

8. Lijst gepubliceerde adviezen 75

http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-8912-NIPT

http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV http://tinyurl.com/HGR-VGVV

Public Health Genomics

Aanvraag voor het in de handel brengen van een nieuw voedingsmiddel Voedingssupplement Vitamine B12 lozenge – firma Metagenics Nederland Davitamon junior siroop – firma Omega Pharma Belgium nv Complément alimentaire Protovitale Baby® – firme Bayer (enkel beschikbaar in het Frans) Aanvraag voor het in de handel brengen van een nieuw voedingsmiddel:Rapeseed protein Aanvraag tot toelating van puree en concentraat van de vruchten van Morinda citrifolia (Noni) voor gebruik in een niet-koolzuurhoudende, geconcentreerde en gepasteuriseerde vruchtendrank - Wezenlijke gelijkwaardigheid Voedingssupplementen Osteoton® en Vitamine 3 Platinum® van de firma Mannavita Voedingssupplement Menaq 7 forte® – firma Springfiel Voedingssupplement D-Pearls Mega 38 µg® van de firma Pharma Nord Aanvraag voor het in de handel brengen van een nieuw voedingsmiddel Dihydrocapsiate (DHC) Aanvraag tot toelating van Acipenser brevirostrum kaviaar Wezenlijke gelijkwaardigheid XXX E 800 XXX Voedingssupplement - Vitamine B6 - XXX Snack food Poco Loco AquADEKs softgels, pediatric liquid and chewable tablets - XXX Voedingssupplement Niacinol - bedrijf Metagenics Implementatie van niet-invasieve prenatale genetische screening van trisomie 21 (Syndroom van Down) in de Belgische zorgpraktijk

8937-8938 8943 8944 8703 8764 8779 8783 8798 8863-8864-8865 8852 8912

Voeding en gezondheid, voedselveiligheid 8715 ingebrepen 8851 8867 8868 8881 8899


Domein

76 8. Lijst gepubliceerde adviezen

Hoge Gezondheidsraad Adres: Victor Hortaplein 40/10, 1060 Brussel Tel: +32 2 524 97 97 E-mail: [email protected] Website: www.hgr-css.be Perscontact Wendy Lee Communicatieverantwoordelijke GSM: +32 477 98 01 02 Tel: +32 2 524 91 69 E-mail: [email protected]

Illustraties : POSITIEF-NEGATIEF Wettelijk depot: D/2015/7795/2 ISBN nr: 9789490542467

De adviezen en brochures kunnen geraadpleegd worden op de website van de Hoge Gezondheidsraad. Een gedrukte versie van de brochures kan in functie van de beschikbare voorraad worden verkregen op bovenvermeld correspondentieadres (per brief of e-mail).

77

Contact

9. Contact

Nota's .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... ....................................................................................................

Nota's .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... ....................................................................................................

Nota's .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... ....................................................................................................

www.hgr-css.be

Hoge Gezondheidsraad Victor Hortaplein, 40 bus 10 1060 Brussel

Hoge Gezondheidsraad JAARVERSLAG 2014

Recommend Documents