GEHEIM. :
l i d van de Tweede
i
Kamer der Staten-Generaal Roestam
Effendi aan de Regeering gestelde vragen, o.a.
betref-
fende het i n beslagnemen van i n Suriname ingevoerde , i p r
,
communistische l e c t u u r , meen i k goed t e doen t e r voorl i c h t i n g van Uwe Excellentie, hieronder e en a f s c h r i f t t e geven van een gedeelte van een schrijven d a t door m i j werd ontvangen van den Procureur-Generaal b i j het
Hof van J u s t i t i e i n Suriname, d.d.
i5 Juni j.1.
i n welk
schrijven dazed ambtenaar madedeelingen do e t betreffende I
bovenbedoelde i n beslagname en aan onzen dienst i n verband hiermede eenige inlichtingen verzoekt. AFSCHRIFT
Procureur-Generaal b i j het Hof van J u s t i t i e i n Suriname. No. GOR. 22.
AAJ!l:
Z.E.den
Paramaribo, 15 J u n i 1937.
Op Zaterdagmorgen 12 Juni 1.1. deed i k i n gezalschap van den Rechter-Commissaris i n strafzaken huiszoeking b i j een zekeren Cormlis James WIJNGAARDE, oud 56 jaren, gepansionneerd machinist b i j de Koloniale Vaartuigen i n Suriname, wonende t e Paramaribo Van genoemden WIJNGAARDE was reeds geruimen t i j d bekend, dat h i j marxistische l e c t u u r , m e r bijzonderl i j k communistisch georiënteerd, u i t Nederland l i e t u i t komen en verspreiden. De Minister van KoloniCn.
-
+'
-
4
- 2 -
De huiszoeking vond des morgens om 8 uur p l a a t s i n a a n s l u i t i n g aan het j u i s t u i t Nederland aangekomen S.S. Oranje Nassau, dat mail uit Nederland aanvoerde, zoodat t postkantoor beslag t e l e e e- * n 'op het mogelijk was -*-.-_*-ci-rn-de aangevoe rde l e ctuur e--A-&- -- - - Na de huiszoeking t e n huize van WIJNGABRDE, welke ,,E* rr' t o t i n beslagname van een a a n t a l oommunistische brochures -_.P p d' .J. * r./ 3 leidda en van eenige zakboekjes met adressen van versprei1 der8 en afbamers van deze soort lectuur, werd ten Postkan-t o r e de voor hem bestemde post aangehouden, -- _ __- - - - '*- 8 * ' % i * ' , .,!'Het * bleek, wat reeds bekend was, d a t h i j op eigen naam i" .. . ' Y.'*' n i e t s kreeg, maar op naam van z i j n huisvrouw Georgetine I
I - -
/ J \ ~ y 4 ' *
-J
.AA*
+
I'
I.
.
~
<-.I
~
~
I
"__
I*-&
F
i 1.
;f
mmw. Voorts gaf h i j , na verhoor, nog een tweede adres op van Celine UITEFWAN, hetgeen ons n i e t bekend was. Het bleek dat d e m a i l a l l e e n drukwerken en faoturen aanbracht aan het adres van üHLEì?KAMP. Brieven werden op deze adressen n i e t ontvangen, xoodat niet kon worden vastgesteld, of h i j nog andere verbindingen naar buiten h e e f t , dan z i j n r e l a t i e s met de uitgever i j Pegasus en m e t d e Vereeniging Vrienden van Ruslandtt t e Amsterdam. Een a f s c h r i f t van het b r i e f j e gaat h i e r b i j . I k geloof n i e t dat h i j vele andere r e l a t i e s h e e f t , hoewel van hem het gerucht g i n g dat h i j / vanuit Rusland een aanbieding zou hebben gehad, daar een k i j k j e t e nemen. Nu i s gelukkig h i e r van Organisatie op d a t punt, voor zoover kan worden nagegaan, nog geen sprake. De Surinamer is strikt i n d i v i d u a l i s t en loopt niet spoedig warm voor ver e enig i ng sleven. Niettemin l i j k t het dat WIJNGUFtDE een bescheiden poging t o t oellenbouw doet, daar zijne handlangers i n de ver= schillende, overigens meinige, bedrijven h i e r worden aangetroffen, Zijn houding was t i j d e n s de huiszoeking nu n i e t bepaal8 d i e van een "flink" communist, maar de man achter de sohermen d i e i n v r e e s l e e f t , dat er wat m e t hem z a l gebeuren, Van de i n- beslaggenomen leotuur doe i k U h i e r b i j af= - _ zonderlijk een opgave toekomen en het a a n t a l exemplaren d a t binnenkwam.
-
- 3 H i j i s ook de verspreider van het ltRuslanà van Heden"
(thans geheeten " g e i l l u s t r e e r d weekblad voor Vrede en dem o o r a t i e " Nederland-Rusland) u i t g e v e r i j flSarphatítl, Sarphat l s t r a a t 74, Amsterdam. De m a i l voerde er een k O - t a l nummers van aan. H i j erkende i n een verhoor, dat h i j een 200-tal abonné's had $ehad, thans teruggeloopen t o t 150. Hoe s t a a t d i t t i j d s c h r i f t b i j U bekend? Als zuiver oommunisti sch? Hoe s t a a t d e overige opgegeven l e c t u u r bekenä? Blijkbaar i a deze i n Nederland n i e t verboden, Voor Nederland l i j k t z i j mij ook minder schadelijk dan voor Suriname net z i j n minder4 ontwikkelde bevolking. Ook h i e r kan deze l e c t u u r of de invoer daarvan op zichzelf nog n i e t verboden worden. Aanknoopingspunten in den inhoud voor een vervolging krachtens de zoogenaamde h a a t z a a i - a r t i kelen z i j n e r ook n i e t . Er I s thans een verordening i n voorbereiding, waarbij de Gouverneur de bevoegdheid z a l hebben de invoer van dergel i j k leotuur, ook wanneer deze i n Nederland gedrukt b l i j k t t e z i j n , t e verbieden, Tot nog t o e i s d i t a l l e e n mogelijk van buiten Nederland, e l d e r s dan in Suriname, gedrukte drukwerken. Hieronder volgen nog eenige adressen, welke w i j aant r o f f e n op drukwerken van anderen: E.Cardozo, Tugelaweg 29; R.schram, Sophialaan 3 9 ; M . S e h , Biesboschstraat 19, a l l e n t e Amsterdam. Mogelijk kunt U m i j i n l i c h t e n o f deze ook t o t d e m a r x i s t en behooren e Van f a s c i s t i s c h e z i j d e t r o f f e n we b i j de drukwerk- op het postkantoor met deze m a i l aangevoerd, s l e c h t s een tient a l nummers van Volk e n Vaderland aan, I k meende goed t e doen U van een en ander eenigszine u i t v o e r i g msdedeeling t e doen. De Procureur-Generaal, (w.ge) ldr.M.de Niet,
- 4 Ik teeken h i e r b i j aan, d a t a l de op de b i j l a g e genoemde brochures van zuiver communistischen aard z i j n . Het Agent schap ttAmsteltt,Utrechtsche Dwarsstraat 64 t e
Amsterdam i s het lichaam, dat zorg draagt voor de verspreiding en den verkoop van communistische l e c t u u r , a l s #
mede van brochures, welke vanwege de C.P,N.
worden uitge-
geven. Daarnaast bestaat sinds eenige jaren t e Amsterdam t e u i t g e v e r i j Vegasus", die een deel van h e t agentschap tlAmsteltqh e e f t overgenomen
.
Het g e i l l u s t r e e r d weekblad ItNederland-Ruslandf1 ( t o t voor k o r t genaamd: IIRusland van Heden") is h e t orgaan van de oomunistische mantelorganisatie: Vereeniging van Vrienden der Sovjet-Unie ( V , V , S . U , ) Omtrent d e i n de b r i e f van den P.G.
genoemde t e Am-
sterdam woonachtige personen kan nog worden medegedeeld, dat a l l e e n M.Seh ( s c h u i l n a a m van M. J.Scheeres) een vrouw i s , 'die t e Amsterdam op den voorgrond t r e e d t i n communis-
t i s c h e m n t e l o r g a n i s a t i e s . Z i j was penningmeesteresse van de afdeeling Nederland van het Wereld Vrouwen Comiti6 tegen Oorlog en Fascismet1 en s t a a t bekend a l s a o t i e î l i d van
de Nederlandsche Roode Hulp. Als zoodanig was z i j m e e m l e n betrokken b i j h e t onderdak brengen van I n Nederland illegaal ver toevende immigranten.
e
m
C
I-'
m
d
-"
I
u 4
I
h
c, .d
?
L7
3 ei
ii C
L c, :i
