Hoedje van Papier “Van kwetsbaar naar daadkrachtig” Participatieworkshops voor slachtoffers van huiselijk geweld en mensen met een beperking 2014
1. Gegevens aanvrager Naam organisatie: Straat en huisnummer postadres: Postcode en plaats postadres: Telefoonnummer organisatie: Website organisatie: Naam contactpersoon: Functie contactpersoon: E-mailadres contactpersoon: (Mobiel) nummer contactpersoon:
Stichting Hoedje van Papier Kleiweg 91 A 3051 GK Rotterdam 010-4222506 www.stichtinghoedjevanpapier.nl Liesbeth Kerstens Directeur
[email protected] 0104222506 / 06-10053022
Bestuurssamenstelling Het bestuur van Stichting Hoedje van Papier bestaat uit de volgende personen: Voorzitter Secretaris Penningmeester Algemeen bestuurslid Algemeen bestuurslid Algemeen bestuurslid
Dhr. H.W. Kleij Dhr. P.C. Piket Dhr. P.C. Piket Dhr. A.B. Fernandes Mevr. M.R.T. Blom-Jorna Mevr. E.J. Hagenaars-Baldee
Stichting Hoedje van Papier staat bij de belastingdienst aangemerkt als ANBI-instelling, onder fiscaalnummer 8147.52.743.
2.
Missie, doelstellingen en activiteiten
De welzijnsector is volop in beweging. Er moet meer resultaatgericht worden gewerkt en er wordt steeds meer van de burger verwacht. Er wordt daarbij uitgegaan van de eigen kracht en verantwoordelijkheid van burgers. Er moet meer vraaggericht worden gewerkt, maar dat vereist van burgers dat zij ook daadwerkelijk in staat zijn om hun vraag te kunnen formuleren en neer te leggen bij desbetreffende aanbieder. Actief burgerschap is niet vanzelfsprekend, zeker niet voor kwetsbare doelgroepen voor wie het niet vanzelfsprekend is dat zij zonder hulp mee kunnen komen in de samenleving. Het is zeker voor hen van belang dat zij de juiste vaardigheden en kansen meekrijgen om ook daadwerkelijk een zinvolle bijdrage te kunnen leveren, bijvoorbeeld aan hun directe omgeving en dat zij ook daarvoor worden erkend en gewaardeerd. Ook bijvoorbeeld het goed spreken van de taal en het kunnen werken met computers is zo een basisvoorwaarde om problemen, ideeën, voorstellen en doelen uit te kunnen drukken.
2
Stichting Hoedje van Papier heeft de afgelopen jaren bewezen dat zij op een leuke, effectieve manier kan bijdragen aan het actief burgerschap van met name kinderen en jongeren door middel van de inzet van diverse media. Via verschillende workshops, kinderpersbureaus en jongerenredacties konden kinderen en jongeren de afgelopen jaren zichzelf en hun ideeën laten zien, zodat zij als actieve burgers serieus worden genomen en zelf de hoofdrol kunnen spelen in hun eigen leven, hun leefomgeving en de thema’s die voor hen belangrijk zijn. Later werden ook ouderen, nieuwkomers en mensen met een beperking bereikt. In 2013 heeft Hoedje van Papier zich verder ontwikkeld tot een organisatie die d.m.v. de uitvoering van een aantal succesvolle methodieken en projecten vele Rotterdammers in staat stelt om meer actief deel uit te maken van de maatschappij. De projecten zijn onder meer gericht op actief burgerschap, talentontwikkeling, taalontwikkeling en computerkennis-ontwikkeling. Hoedje van Papier biedt hiermee sterke interventies voor een aantal grote maatschappelijke uitdagingen binnen Rotterdam. 2.1
Missie en doelstellingen
Hoedje van Papier wil kwetsbare burgers de kans geven en stimuleren om op actieve wijze deel uit te maken van hun wijk, de maatschappij en beslissingen die op hen betrekking hebben. Tijdens de verschillende activiteiten van Hoedje van Papier wordt er hard gewerkt aan het stimuleren van actief burgerschap door zich te richten op de volgende aandachtsgebieden: -
het doelbewust werken aan specifieke sociale en cognitieve competenties Het ontwikkelen van taal- en computervaardigheden het ontwikkelen van talenten en het bieden van kansen aan burgers om deze actief in te zetten en een zinvolle bijdrage te kunnen leveren Sociale ontmoeting, kennismaking en omgang met andere (wijk)bewoners
Gezamenlijk dragen deze aandachtsgebieden bij aan de betrokkenheid van burgers en bieden ze nieuwe handvatten voor participatie. Stichting Hoedje van Papier werkt vanuit de volgende kernwaarden: • Bestrijden sociale achterstand • Samenwerken en verbinden • Activeren en betrekken
3
2.2
Activiteiten
De activiteiten van Stichting Hoedje van Papier bestaan uit de volgende projecten: Mediaworkshops De mediaworkshops van Hoedje van Papier zijn gericht op de ontwikkeling van die competenties die uitermate belangrijk zijn voor de integrale ontwikkeling van de deelnemers als actieve burgers binnen hun school, werk en wijk. De deelnemers worden tijdens de workshops gemotiveerd en in staat gesteld om als journalisten, tv- en radiomakers deel uit te maken van hun wijk, de maatschappij en beslissingen die op hen betrekking hebben. Zij doen hiermee niet alleen praktische kennis op; ze onderzoeken ook thema’s die dicht bij hun belevingswereld liggen. Ze verkennen hun buurt en worden zich bewuster van wat zich er allemaal afspeelt. Daarbij maken zij bovendien contact met andere bewoners met wie zij normaal gesproken niet in aanraking zouden komen. Zo leren de deelnemers zich in te leven in anderen, een kritische houding te ontwikkelen, een mening te vormen, maar ook zelf naar oplossingen te zoeken. Uiteindelijk moeten de activiteiten zelf, maar ook de betrokkenheid van de deelnemers buiten de activiteiten om een bijdrage leveren aan een betere, sociale leefomgeving in de wijken. Deze projecten, Wijktijgers en Wijktijgers Plus genaamd, worden in meerdere deelgemeentes uitgevoerd en er wordt samengewerkt met sterke zorg- en welzijnsorganisaties die directe toegang hebben tot de doelgroepen die we graag willen betrekken. Het project is mede door steun van het Oranjefonds Groeiprogramma, inmiddels ook geïntroduceerd in Breda en Den Haag. UCee Station Sinds september 2009 heeft Hoedje van Papier haar aanbod uitgebreid. Met het project UCee Station dat zij voor de organisatie ClickF1 in Rotterdam heeft opgezet en uitvoert, worden nu ook jongeren tussen 12 en 23 jaar bereikt. De activiteiten sluiten goed aan op de media-activiteiten voor de kinderen van de basisschool, zodat de mogelijkheid van een doorgaande leerlijn wordt geboden. VoorleesExpress De VoorleesExpress introduceert het voorleesritueel bij gezinnen met een taalachterstand. Zo wordt het leesplezier vergroot en de taalontwikkeling van de kinderen (2 – 8 jaar) gestimuleerd. Daarnaast brengt de VoorleesExpress standsgenoten met verschillende achtergronden met elkaar in contact om de sociale cohesie te versterken. Het project is in 2006 in de Utrechtse wijk Kanaleneiland gestart. Van een klein burgerinitiatief is het uitgegroeid tot een professioneel project met landelijk succes. Hoedje van Papier heeft het project in Rotterdam verder ontwikkelt. Voorlezen is een bewezen en heel effectief middel om taalachterstand tegen te gaan. De vrijwillige voorlezer komt een half jaar lang, wekelijks, bij het gezin thuis. De voorlezer, de coördinator en het gezin zoeken samen naar een manier om het voorlezen een blijvend plekje in het gezin te geven.
4
Computerwijk Computerwijk verzorgt computercursussen in de wijk voor en door buurtbewoners. De lessen worden gegeven door getrainde vrijwillige docenten uit de buurt. Het contact tussen de buurtgenoten tijdens de cursus is net zo belangrijk als het leren van computervaardigheden, omdat dit vaak een verbreding van de leefwereld van de cursisten betekent. De deelnemers delen hun interesse in de computer; hun afkomst, achtergrond en geloof is heel verschillend. Tijdens de cursus komen ze vaak voor het eerst met elkaar in contact, iets wat anders vaak nauwelijks gebeurt. Zo vergroten de cursussen niet alleen het zelfvertrouwen en de kansen van de deelnemers, maar dragen ook bij aan een prettiger en sterkere buurt. Er is veel ruimte voor persoonlijke aandacht en een veilige leeromgeving. De deelnemers worden zo gestimuleerd om zichzelf te ontwikkelen. Computerwijk maakt gebruik van locaties en organisaties die de doelgroep al bereiken. Onze cursussen zijn daardoor laagdrempelig en toegankelijk. Meer Taal Meer Kans Het project Meer Taal Meer Kans zet zich in om taalachterstand te voorkomen en bevordert een betere startpositie van jonge kinderen in Rotterdam. Gezinnen met één of meerdere kinderen in de leeftijd van 20 maanden tot 30 maanden worden geleerd hoe ze hun kinderen (twee)talig kunnen opvoeden. Het materiaal is nu gericht op gezinnen met een Turkse of Antilliaanse achtergrond, maar kan op aanvraag ook vertaald worden naar andere groepen die hier behoefte aan hebben. Maatwerkactiviteiten Stichting Hoedje van Papier kan ook activiteiten op maat in opdracht uitvoeren. Bij elke aanvraag wordt er gekeken of de activiteit aansluit bij de doelgroep en wat de maatschappelijke insteek is. Veelal voeren we deze activiteiten uit in opdracht van stichtingen, (deel)gemeentes, woningcorporaties of andere organisaties. Pasa la Voz Tot slot is Hoedje van Papier ook actief in Peru, in de stad Cusco. Hier zijn in 2005 de mediaworkshops ontstaan voor kinderen die veelal op straat leven, in opvanghuizen verblijven of al op 8-jarige leeftijd moeten werken om het gezin te helpen. Reacties die wij van de begeleiders van de kinderen in Peru hebben ontvangen waren uitermate positief. Volgens hen zijn de kinderen reeds na een paar maanden assertiever, extraverter en socialer. Zij hebben een groter zelfvertrouwen en durven duidelijker hun mening te uiten. Ze zijn minder verlegen, maken makkelijker vrienden en durven met meer gemak deel te nemen aan sociale activiteiten. Dit vormde uiteindelijk de aanleiding om ook in de achterstandwijken Nederland van start te gaan met de mediaprojecten.
5
3.
Mediaworkshops voor slachtoffers huiselijk geweld en mensen met een beperking
3.1. Competenties voor actief burgerschap Actief burgerschap is niet vanzelfsprekend, vooral niet voor kwetsbare groepen. Juist nu er van alle burgers wordt verwacht dat zij steeds zelfstandiger zijn, meer participeren in de maatschappij en zelf hun hulpvragen weten te formuleren, is het van groot belang om ook meer kwestbare doelgroepen hierop voor te bereiden. Steeds meer komt men erachter dat een voorwaarde om betrokkenheid en participatie van burgers bij de maatschappij te stimuleren is dat zij de taal goed spreken en beschikken over een minimaal aantal sociale competenties. Soms kunnen omstandigheden ervoor zorgen dat de participatie van sommige mensen belemmerd wordt. Dit geldt o.a. voor mensen met een beperking en slachtoffers van huiselijk geweld. Voor hen zijn de stappen extra moeilijk om (weer) actief deel uit te kunnen maken van de maatschappij. 3.2. Workshops voor slachtoffers huiselijk geweld 3.2.1. Participatie van slachtoffers van huiselijk geweld Iedere dag houdt de Rotterdamse politie vijf tot tien plegers van huiselijk geweld aan. Waarschijnlijk is dit nog maar een klein percentage van het daadwerkelijk aantal gevallen van huiselijk geweld, aangezien veel mensen nog geen aangifte (durven te) doen. Stichting ArosA – voorheen Stichting Vrouwenopvang Rotterdam – is een professionele organisatie, gericht op het opvangen en begeleiden van vrouwen, mannen en hun kinderen die hulp nodig hebben bij problemen rondom huiselijk geweld, uitbuiting, bedreiging of een opeenstapeling van problemen waar zij op eigen kracht niet meer uit kunnen komen. ArosA staat niet alleen voor opvang en begeleiding maar heeft ook een adviserende en informerende functie. De hulpverlening, toegesneden op de hulpvraag van de betreffende cliënt, is onder meer gericht op het doorbreken van de slachtofferrol, vergroten van de weerbaarheid en verkrijgen van inzicht in de eigen positie en het eigen functioneren. Voor veel vrouwen is de stap naar zelfstandig wonen vanuit de beschermde omgeving van een opvanghuis vrij groot. Het is lastig om het leven langzaamaan weer op te pakken, aangezien zij vaak veel te verwerken hebben, kwetsbaar zijn en ondersteuning nodig hebben bij het weer volwaardig deel kunnen nemen in de samenleving. Vaak zijn zij in een isolement geraakt en heeft het geweld hen bovendien passief en onzeker gemaakt. 3.2.2. Mediaworkshops De afgelopen jaren heeft Hoedje van Papier veel ervaring opgedaan met verschillende activiteiten gericht op het activeren van kinderen en later ook van andere doelgroepen, zoals ouderen, nieuwkomers en mensen met een beperking. ArosA en Hoedje van Papier willen nu hun krachten bundelen en gezamenlijk 6 workshoptrajecten organiseren voor de cliënten van ArosA: 3 vrouwengroepen, een
6
mannengroep en 2 kindergroepen. Tijdens de verschillende mediaworkshops worden de deelnemers gemotiveerd en in staat gesteld om als journalisten, tv- en radiomakers aan de slag te gaan. Tijdens trajecten van 6 weken werken de deelnemers aan een gezamenlijk eindproduct in de vorm van een magazine, een video- of radioreportage. Er wordt bij de mediaworkshops van Hoedje van Papier gebruik gemaakt van een methodiek die speciaal is ontwikkeld voor taalstimulering en het ontwikkelen van competenties voor actief burgerschap. Het gaat hierbij om competenties als zelfkennis en zelfvertrouwen, samenwerken, het aannemen van een ondernemende houding en het kunnen uiten van gevoelens, problemen, ideeën en voorstellen. Deze competenties zijn uitermate belangrijk voor het versterken van empowerment van de vrouwen, mannen en kinderen. Doordat deelnemers binnen de activiteiten actief aan de slag gaan en dankzij het gebruik van actuele thema’s die betrekking hebben op hun dagelijkse realiteit en hun plek binnen de maatschappij, brengen zij de competenties meteen in de praktijk en wordt betrokkenheid bij de maatschappij gestimuleerd. Tijdens de workshops zullen thema’s aan bod komen waar de deelnemers, maar ook andere cliënten, mee te maken hebben. Zo helpen de workshops niet alleen de deelnemers zelf om hun ervaringen en gevoelens te verwerken, maar kunnen zij ook worden ingezet als voorlichtingsmateriaal voor andere en toekomstige cliënten. Ook kunnen de publicaties worden gebrukt ten behoeve van preventie en om taboes te doorbreken. Voor kinderen in de opvang geldt dat het belangrijk is hen goed te ondersteunen bij de verwerking van alle ervaringen. Het werken aan een reportage of magazine kan hen helpen hun gevoelens een plek te geven. Dit is van groot belang omdat de kans op intergenerationele overdracht groot is en zij zelf ook dader of slachtoffer kunnen worden als er niet voldoende aandacht wordt besteed aan hun emoties en de verwerking daarvan. Thema’s waaraan aandacht zal worden besteed, zijn: Wat is huiselijk geweld? Welke misverstanden bestaan er rondom het thema? Wie zijn slachoffers en daders van husielijk geweld? Met speciale aandacht voor de groep mannen, aangezien deze groep nog meer te kampen heeft met taboes en hen probleem nog niet door iedereen even serieus wordt genomen; Eigen ervaringen; Verwerking van emoties; Wat hebben mannen en vrouwen nodig om weer te participeren op zowel emotioneel als sociaal vlak? Welke praktische zaken zijn belangrijk om het leven weer zelfstandig op te kunnen pakken? Wat betekent huiselijk geweld voor kinderen? Hoe is het voor de kinderen om in een tehuis te wonen?
7
De magazines en raportages zullen niet alleen aan de bewoners van de opvang worden gepresenteerd, maar kunnen ook dienen om de hierboven omschreven thema’s onder de aandacht te brengen van andere instanties en professionals. Ook zullen er presentaties worden gehouden ten behoeve van preventie. Zo blijkt het nog steeds lastig om het thema bespreekbaar te maken onder o.a. allochtone vrouwen. Een aantal deelnemende vrouwen zal daarom voorlichting geven rondom hun eigen gemaakte magazine of reportage. 3.2.3. Bereik In totaal zullen er 60 cliënten van ArosA direct worden bereikt. Zij worden verdeeld in een aantal groepen: 10 kinderen van 6 tot 12 jaar; 10 kinderen van 13 tot 18 jaar; 20 volwassen vrouwen uit verschillende opvanglocaties van ArosA; 10 volwassen vrouwen uit de locaties ter voorbereiding op zelfstandig wonen van ArosA; 10 volwassen mannen. Daarnaast zullen er indirect nog meer mensen worden bereikt, namelijk de profesisonals en andere Rotterdammers die de magazines lezen en de reportages zien. Er zullen zoveel mogelijk presentaties worden gehouden om de publicties onde de aandacht tre brengen om zo aandacht te vragen voor het probleem en ter preventie onder kwestbare doelgroepen. Wij willen in totaal 10 mannen en vrouwen begeleiden om hun eigen magazine of reportage te presenteren en op die wijze voorlichting te geven aan kwestbare doelgroepen, zoals allochtone vrouwen, onder wie het thema nog moeilijk bespreekbaar is. Wij schatten op deze manier nog eens 60 personen te bereiken. 3.2.4. Resultaten Resultaat 1: vrouwen, mannen en kinderen met (sociale en persoonlijke) competenties/ vaardigheden voor actief burgerschap Wil een burger in staat zijn om daadwerkelijk verantwoordelijkheid te nemen en actief mee te doen in de samenleving, moet hij of zij minimaal een aantal competenties hebben ontwikkeld. Binnen de activiteiten van Hoedje van Papier wordt daarom voornamelijk aan de volgende competenties aandacht besteed:
8
Het vermogen en de wil om: 1. samen te werken met anderen aan een gezamenlijk doel (creëren groepsgevoel) 2. een ondernemende houding aan te nemen 3. problemen/ideeën/doelen/voorstellen uit te drukken, van zichzelf en anderen Basisvoorwaarde voor de ontwikkeling van deze competenties is het vergroten van zelfvertrouwen. Gezamenlijk dragen deze competenties bij aan de betrokkenheid van de deelnemers aan de activiteiten. Taal Aan taal wordt extra aandacht besteed tijdens onze activiteiten, mocht dat een extra belemmering blijken te zijn voor participatie. Door spelenderwijs met de deelnemers aan de slag te gaan binnen levensechte situaties, maken zij op creatieve wijze kennis met bepaalde aspecten van de taal. Zo leren zij teksten schrijven, scripts maken, interviewvragen opstellen, interviewgesprekken voeren, zichzelf presenteren, hun mening op papier zetten en mondeling uitdrukken over thema’s die voor hen belangrijk zijn en teksten van het internet of gesprekken met andere personen analyseren. Op deze wijze zal hun mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid verbeteren en wordt hun woordenschat uitgebreid. Een specifiek voorbeeld is de krant die we hebben gemaakt in het teken van de Week van de Laaggeletterdheid in samenwerking met scholen in de Afrikaanderwijk. Alle journalistieke projecten worden door professionele vakkrachten begeleid die taalvaardig goed onderlegd zijn en de deelnemers op verantwoorde wijze kunnen helpen bij het ontwikkelen van hun mondelinge- en schriftelijke taalvaardigheden. Evaluatie Hoedje van Papier heeft een speciale methodiekmanual ontwikkeld, waarin verschillende werkvormen staan uitgewerkt die tijdens de workshops kunnen worden toegepast om bewust aan de ontwikkeling van bovenstaande competenties te werken. Daarnaast worden de vakkrachten door middel van pedagogische trainingen, intervisie-bijeenkomsten en coaching opgeleid, zodat zij op een effectief mogelijke manier met verschillende doelgroepen kunnen werken. De competenties worden door middel van evaluaties door de verschillende betrokkenen gemeten. Voor het meten van sociale competenties worden speciaal door Hoedje van Papier ontwikkelde indicatoren gebruikt, die onderdeel uitmaken van de methodiek. Resultaat 2: cliënten maken hun ideeën en meningen zichtbaar d.m.v. gebruik van mediacommunicatiemiddelen De inzet van mediacommunicatiemiddelen is zeer effectief gebleken voor het ontwikkelen van (sociale) competenties en het stimuleren van actief burgerschap. Terwijl de deelnemers aan de slag gaan met media doen zij onderzoek, leren zij personen en organisaties kennen, leren zij verschillende ideeën en meningen in beeld brengen en krijgen zij de kans om hun stem te laten horen.
9
De eindproducten geven een goed beeld van wat er onder de doelgroep leeft, hoe zij zich voelt en wat zij nodig heeft om weer zelfstandig te participeren in de maatschappij. Er worden eigen magazines, radioen video-items gemaakt, er is een website, maar ook worden zoveel mogelijk items geplaatst en uitgezonden via de lokale media. Op die manier kunnen de deelnemers zichzelf en hun achterban zichtbaar maken. Daarnaast zullen 10 deelnemers hun eindproducten zelf presenteren aan professionals en aan kwetsbare groepen, zoals allochtone vrouwen, ter preventie. Daardoor wordt de impact van de eindproductie extra vergroot. Kortom, de eindproducten zullen worden ingezet als voorlichtingsmateriaal voor cliënten, maar zullen tegelijkertijd dienen als informatiemateriaal om het thema huiselijk geweld extra onder de aandacht te brengen van instanties en professionals. Als laatste dienen de eindproducten als voorlichtingsmateriaal gericht op preventie onder kwetsbare doelgroepen, waar huiselijk geweld nog een taboe is en die daarom nog lastig te bereiken zijn. Aan het eind van de workshops zullen in totaal 3 magazines, 2 videoreportages en 1 radioreportage zijn gemaakt. Van elk magazine zullen 200 exemplaren worden gedrukt ter verspreiding onder de cliënten en andere geïnteresseerden. 3.3. Workshops voor mensen met een beperking 3.3.1. Participatie van mensen met een beperking Mensen met een matige of ernstige beperking participeren minder dan mensen zonder beperking. Toch bestaat bij hen net zo goed deze behoefte. Hier geldt dat voornamelijk sociale contacten belangrijk zijn. Verschillende onderzoeken benadrukken dat participatie betekent dat mensen wonen, werken en recreëren in de samenleving, maar dat ‘meedoen’ concreet plaatsvindt binnen sociale netwerken. Opvallend is dat mensen met een matige of ernstige beperking juist over hun sociale contacten het minst tevreden zijn. Het is daarom uitermate belangrijk dat er een aanbod bestaat voor dagbesteding die de deelnemers de mogelijkheid biedt om in contact te komen met andere mensen met een beperking, maar juist ook met mensen zonder beperking. Participatie betekent ook een zinvolle bijdrage leveren aan de samenleving naar eigen vermogen, één van de belangrijkste doelstellingen van onze partner Pameijer. Door het aanbod van verschillende activiteiten voor dagbesteding moeten cliënten ervaring en vaardigheden op doen die hen de mogelijkheid bieden een actieve rol te spelen binnen hun directe leefomgeving en eventueel door te stromen naar (betaald) werk. Deelname aan de maatschappij kan voor mensen met een beperking echter op allerlei vlakken minder vanzelfsprekend zijn dan voor mensen zonder beperking. Extra begeleiding bij praktische zaken rondom leven en werk is daarom noodzakelijk.
10
3.3.2. Workshops en een eindredactie voor mensen met een beperking Hoedje van Papier wil samen met Pameijer 4 videoworkshops organiseren voor mensen met een beperking. Het gaat hierbij specifiek om mensen uit de sociale psychologie en mensen met een licht verstandelijke beperking. Tijdens de workshops vormen de deelnemers nieuwe sociale netwerken waarbinnen zij hun talenten kunnen ontwikkelen, delen en zichtbaar kunnen maken. Zij worden gemotiveerd en in staat gesteld om als tv- makers aan de slag te gaan tijdens trajecten van 6 weken. Daarbij werken de deelnemers aan een gezamenlijk eindproduct in de vorm van een een reportage. Ook tijdens deze workshops wordt gebruik gemaakt van een methodiek die speciaal is ontwikkeld voor taalstimulering en het ontwikkelen van competenties voor actief burgerschap, waarbij de nadruk ligt op competenties als zelfkennis en zelfvertrouwen, samenwerken, het aannemen van een ondernemende houding en het kunnen uiten van gevoelens, problemen, ideeën en voorstellen. Voor mensen met een beperking zijn dit belangrijke competenties die hen in staat stellen om het leven steeds meer zelfstandig op te pakken. Doordat deelnemers binnen de activiteiten actief aan de slag gaan en dankzij het gebruik van actuele thema’s die betrekking hebben op hun dagelijkse realiteit en hun plek binnen de maatschappij, brengen zij de competenties meteen in de praktijk en wordt betrokkenheid bij de maatschappij gestimuleerd. Deelnemers die erg enthousiast zijn en hun talenten verder willen ontwikkelen, kunnen doorstromen naar de redactie van Pameijer TV. Deze redactie komt elke week gedurende twee dagdelen bij elkaar om op professioneel niveau items te maken voor Pameijer TV. Op dit moment maken reeds 4 cliënten onderdeel uit van een vast redactieteam, maar in de toekomst is het de bedoeling dat er nieuwe cliënten instromen vanuit de workshops, waar zij zijn geënthousiasmeerd voor het vak en zich de eerste technieken en competenties hebben eigengemaakt. Volgens planning zal een vakkracht van Hoedje van Papier vanaf 2014 binnen de redactie samen met een begeleider van Pameijer en een vaste groep van 10 cliënten aan Pameijer TV werken. De bedoeling is dat de cliënten twee keer per week gedurende een dagdeel worden getraind en begeleid bij het voeren van redactievergaderingen, het maken van de items en de eindredactie ervan. Vanuit Pameijer TV wordt een maandelijks journaal uitgezonden dat bestemd is voor alle cliënten van Pameijer. De bedoeling is dat de redactie op langere termijn self-supporting wordt en dat Pameijer in 2015 vooral nog als facilitator zal optreden. De cliënten moeten dan zelf in staat zijn Pameijer TV te dragen, waarmee het echt een project wordt voor en door cliënten. De kosten voor de redactie kunnen vervolgens worden gedekt door de bijdrage voor dagbesteding van de deelnemers, afhankelijk van de ontwikkelingen op dit vlak uiteraard.
11
Thema’s die tijdens de workshops en Pameijer TV aan bod komen, worden aangedragen door de deelnemers zelf, door de cliëntenraad of de organisatie van Pameijer. Het delen van ervaringsdeskundigheid van de cliënten staat daarbij voorop. Inmiddels is bewezen dat er onder de cliënten een enorme behoefte bestaat aan informatie, met name over praktische zaken die van belang zijn bij het zoveel mogelijk zelfstandig kunnen deelnemen aan de maatschappij. Door het gebruik van film kunnen onderwerpen onder de aandacht worden gebracht van een grote groep cliënten, ook degenen die niet kunnen lezen, waardoor de cliëntcommunicatie enorm verbetert. Daarnaast hebben de eindproducten als doel om ook voorlichting te kunnen geven, o.a. op scholen. Wat betekent het om een verstandelijke beperking te hebben? Pameijer hoopt hiermee meer uitwisseling en begrip tot stand te brengen en daarmee de integratie van mensen met een beperking te bevorderen. Thema’s waaraan aandacht kan worden besteed, zijn: Vitaliteit en leefstijl: belang van sport en gezond eten, hoe bereid je een gezonde maaltijd, activiteiten in de vrije tijd, etc; Werk en activering: welke mogelijkheden zijn er allemaal voor werk en vrijwilligerswerk, ervaringen van cliënten, praktische tips, etc; Ontwikkelingen in de zorg die van invloed zijn op het dagelijks leven van de cliënten, bijvoorbeeld de veranderingen als gevolg van de bezuinigingen; Andere praktische zaken, zoals openbaar vervoer, andere openbare voorzieningen, bijhouden van een budget, ontwikkelingen binnen Pameijer, problemen waar cliënten tegenaan lopen, etc; Andere onderwerpen die door de cliënten zelf worden aangedragen.
Succesvolle pilots In mei 2012 heeft Hoedje van Papier reeds een eerste pilot uitgevoerd in samenwerking met Pameijer, waaraan elf cliënten van de afdeling Sociale Psychiatrie, afdeling Centrum, hebben deelgenomen. Zij leerden in zes weken de beginselen van video maken, interviewtechnieken en bereidden hun eigen item voor. Zo hebben zij o.a. een interview afgenomen bij Studio Lonne Wennekendonk, het designbureau dat de huisstijl van Pameijer heeft ontworpen. In november is vervolgens een videoworkshop gestart in IJsselmonde, met acht cliënten van de afdeling Licht Verstandelijk Beperkt. Zij hebben eenzelfde traject doorlopen en hebben voor hun eindproduct o.a. een bezoek gebracht aan de brandweer in IJsselmonde. De resultaten waren erg positief. De cliënten hebben de workshops niet alleen als een nuttige en leuke dagbesteding ervaren, maar gaven ook aan belangrijke vaardigheden te hebben ontwikkeld en zich informatie te hebben eigen gemaakt die hen helpt meer te participeren binnen de samenleving. Zowel de cliënten en de begeleiders van Pameijer als de vakkrachten van Hoedje van Papier waren dermate enthousiast over de pilots dat is besloten de samenwerking verder uit te breiden.
12
3.3.3. Bereik In totaal zullen er 50 cliënten van Pameijer direct worden bereikt, afkomstig van de afdelingen sociale psychiatrie en licht verstandelijk beperkt: 40 deelnemers zullen deelnemen aan workshops van 6 weken; 10 deelnemers zullen deel uitmaken van de redactie gedurende het gehele jaar. Daarnaast zullen er indirect nog meer mensen worden bereikt, namelijk de overige cliënten van Pameijer. Dit zijn er in totaal ongeveer 5000. Zij zullen de items kunnen bekijken via de website of binnen hun woongroep. Pameijer zal een communicatieplan opstellen om Pameijer TV verder onder de aandacht te brengen van de cliëntenkring. 3.3.4. Resultaten Resultaat 1: mensen met een beperking met (sociale en persoonlijke) competenties/ vaardigheden voor actief burgerschap Wil een burger in staat zijn om daadwerkelijk verantwoordelijkheid te nemen en actief mee te doen in de samenleving, moet hij of zij minimaal een aantal competenties hebben ontwikkeld. Binnen de activiteiten van Hoedje van Papier wordt daarom met name aan de volgende competenties aandacht besteed: Het vermogen en de wil om: 1. samen te werken met anderen aan een gezamenlijk doel (creëren groepsgevoel) 2. een ondernemende houding aan te nemen 3. problemen/ideeën/doelen/voorstellen uit te drukken, van zichzelf en anderen Basisvoorwaarde voor de ontwikkeling van deze competenties is het vergroten van zelfvertrouwen. Gezamenlijk dragen deze competenties bij aan de betrokkenheid van de deelnemers aan de activiteiten. Taal Aan taal wordt extra aandacht besteed tijdens onze activiteiten, mocht dat een extra belemmering blijken te zijn voor participatie. Door spelenderwijs met de deelnemers aan de slag te gaan binnen levensechte situaties, maken zij op creatieve wijze kennis met bepaalde aspecten van de taal. Zo leren zij teksten schrijven, scripts maken, interviewvragen opstellen, interviewgesprekken voeren, zichzelf presenteren, hun mening op papier zetten en mondeling uitdrukken over thema’s die voor hen belangrijk zijn en teksten van het internet of gesprekken met andere personen analyseren. Op deze wijze zal hun mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid verbeteren en wordt hun woordenschat uitgebreid. Een specifiek voorbeeld is de krant die we hebben gemaakt in het teken van de Week van de Laaggeletterdheid in samenwerking met scholen in de Afrikaanderwijk.
13
Alle journalistieke projecten worden door professionele vakkrachten begeleid die taalvaardig goed onderlegd zijn en de deelnemers op verantwoorde wijze kunnen helpen bij het ontwikkelen van hun mondelinge- en schriftelijke taalvaardigheden. Evaluatie Hoedje van Papier heeft een speciale methodiekmanual ontwikkeld, waarin verschillende werkvormen staan uitgewerkt die tijdens de workshops kunnen worden toegepast om bewust aan de ontwikkeling van bovenstaande competenties te werken. Daarnaast worden de vakkrachten door middel van pedagogische trainingen, intervisie-bijeenkomsten en coaching opgeleid, zodat zij op een effectief mogelijke manier met verschillende doelgroepen kunnen werken. De competenties worden door middel van evaluaties door de verschillende betrokkenen gemeten. Voor het meten van sociale competenties worden speciaal door Hoedje van Papier ontwikkelde indicatoren gebruikt, die onderdeel uitmaken van de methodiek. Resultaat 2: cliënten maken hun ideeën en meningen zichtbaar d.m.v. gebruik van mediacommunicatiemiddelen De inzet van mediacommunicatiemiddelen is zeer effectief gebleken voor het ontwikkelen van (sociale) competenties en het stimuleren van actief burgerschap. Terwijl de deelnemers aan de slag gaan met media doen zij onderzoek, leren zij personen en organisaties kennen, leren zij verschillende ideeën en meningen in beeld brengen en krijgen zij de kans om hun stem te laten horen. De eindproducten geven een goed beeld van wat er onder de doelgroep leeft, hoe zij zich voelt en wat zij nodig heeft om weer zelfstandig te participeren in de maatschappij. Pameijer TV zal maandelijks worden uitgezonden en zal bovendien continu via de website van Pameijer door de cliënten te bekijken zijn.
14
