Hoe meten we de zuurgraad (ph) in je slokdarm? ph-meting

Hoe meten we de zuurgraad (pH) in je slokdarm? pH-meting

Wilhelmina Kinderziekenhuis

Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders

2

Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar

4

Hoe meten we de zuurgraad (pH) in je slokdarm: pH-meting

14

Tips

20

Wil je meer weten?

16

Voor ouders: voorbereiding en begeleiding

17

Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door­ geven per E-mail: [email protected]

1

Inleiding voor u als ouder Een onderzoek in een ziekenhuis kan een ingrijpende gebeurtenis zijn. Uw kind voelt zich misschien niet goed of heeft zelfs pijn. Het krijgt te maken met verschillende behandelaars en hoort allerlei medische termen. Wij vinden het belangrijk u en uw kind hierbij goed te begeleiden.

Lees de folder eerst zelf. U kunt de tekst daarna voorlezen of in uw eigen woorden navertellen. Of uw kind leest de tekst zelfstandig. Bespreek daarna samen of alles duidelijk is. Als u korte vragen stelt over de tekst, kunt u nagaan of uw kind de informatie begrepen heeft. Achterin deze folder staat hoe u uw kind kunt voorbereiden en begeleiden bij het onderzoek.

Deze folder is bedoeld om uw kind voor te bereiden op het onderzoek. Maar ook om ú te informeren over wat er gaat gebeuren. Begrijpelijke informatie is nodig. Het geeft vaak meer zekerheid en vertrouwen. Een deel van de voorlichting gebeurt in het ziekenhuis. De arts vertelt: • Waarom uw kind dit onderzoek krijgt • Hoe we dit onderzoek doen Thuis stellen kinderen meestal meer vragen dan in het ziekenhuis. Uw kind vertrouwt u. Daarom kunt u het beste uitleggen wat er gaat gebeuren. U weet welke informatie uw kind begrijpt en kan verwerken. Deze folder helpt u bij de voorbereiding.

2

3

Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar Een onderzoek in het ziekenhuis kan vervelend zijn. Je krijgt te maken met verschillende artsen, assistenten en verpleegkundigen. Je hoort ook allerlei medische termen. Wij willen je zo goed mogelijk voorbereiden op het onderzoek. Lees daarom deze folder goed door. Als je weet wat er gaat gebeuren, ben je meestal minder zenuwachtig. Je ouders lezen deze folder ook. Vraag of ze kunnen uitleggen wat je niet snapt.

Wie beslist: jij, je ouders of samen? Wat is het beste voor je als je ziek bent? Wie beslist dat eigenlijk? Moet er rekening gehouden worden met jouw mening? Dat staat in een speciale wet: de Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO).

Tips Neem iemand mee naar het ziekenhuis. Je vader, moeder of  iemand anders die je vertrouwt. Praat met je ouders, broers, zussen, vrienden en vriendinnen  over wat er gaat gebeuren in het ziekenhuis. Schrijf je vragen op, dan vergeet je ze niet. Bij je volgende  bezoek aan het ziekenhuis kun je ze stellen.

Wil je meer weten? www.hetwkz.nl www.umcutrecht.nl www.opeigenbenen.nu www.ikvoelpijn.nl

Ben je ouder dan 12 jaar Dan moet de dokter ook aan jou vragen of je het goed vindt wat hij gaat doen. Jij en je ouders moeten allebei toestemming geven. Maar wat gebeurt er als jij het niet eens bent met je ouders? Hoe gaat het dan? Ook dat staat in deze wet. Lees er meer over op www.jadokterneedokter.nl

Ben je ouder dan 16 jaar Dan beslis je zelf. Dan is alleen jouw toestemming nodig. Maar moet de arts dan wel informatie over de behandeling geven aan je ouders? Lees er meer over op www.jadokterneedokter.nl

4

5

Hoe meten we de zuurgraad (pH) in je slokdarm: pH-meting Binnenkort kom je naar ons ziekenhuis voor een onderzoek: een pH-meting. Dat is een onderzoek waarbij we de zuurgraad in je slokdarm meten. De afkorting die we gebruiken voor zuurgraad is pH. De pH-waarde drukken we uit in een getal. De waarde ligt tussen de 0 en 14. Hoe lager het getal, hoe zuurder iets is. Als de pH- waarde 7 is, noemen we dat pH-neutraal. Met een pH-meting onderzoekt de dokter of je reflux hebt. Bij reflux stroomt het maagzuur terug naar je slokdarm. Daardoor zakt de zuurgraad in je slokdarm tot onder 4. De normale zuurgraad in de slokdarm ligt ongeveer tussen 6 en 7. Soms is dat iets lager en soms is dat iets hoger. Reflux komt bij iedereen voor. Het gebeurt wel zo’n twintig keer per dag. Het duurt meestal maar zo kort dat je er niets van merkt. Maar soms gebeurt het heel vaak of duurt het zo lang dat je er last van krijgt. Om de pH te meten, gebruiken we een meetsonde (een dun slangetje). Daar zit een sensor (een ‘metertje’) aan die de zuurgraad meet. De verpleegkundige brengt de sonde via je neus in. Om te kijken of de sonde op de goede plaats komt, gebruiken we het röntgenapparaat. Een sonde inbrengen duurt een paar minuten.

6

Als de sonde erin zit, gaan we meten. De pH-meting begint meestal tussen 13.00 en 14.00 uur en duurt tot ongeveer 11.00 uur de volgende ochtend. Als het anders is, bespreekt de arts dit met je. Meten van de pH duurt in totaal ongeveer twintig uur. Een pH-meting doet geen pijn. Het inbrengen van de sonde voelt vervelend, maar dat duurt niet lang. Het is een gek, kriebelend gevoel in je neus en in je keel. Soms moet je er een beetje van kokhalzen. Je vader of moeder mogen bij je blijven tijdens het onderzoek. De sonde die nodig is voor de pH-meting brengen we in op afdeling Radiologie. Dit noemen we ook wel de röntgenafdeling. Locatie WKZ – 1e verdieping – receptie 18. Het kan zijn dat je een nachtje in het ziekenhuis moet blijven. Als dat zo is, bespreekt de dokter dit van tevoren.

Voor ouders Komt u voor de pH-meting vanuit huis: Meldt u zich dan op de afgesproken tijd bij afdeling Kameleon. Als u voor het eerst in het WKZ komt of als uw kind opgenomen wordt, zorg dan dat u wat eerder bent. U moet uw kind dan nog inschrijven. Als u niet naar het onderzoek kunt komen, geef dit dan zo snel mogelijk aan ons door: telefoonnummer 088 75 544 40.

7

Wat moet je weten voordat de pH-meting begint?

Hoe werkt het röntgenapparaat?

Eten en drinken

Het röntgenapparaat maakt foto’s met behulp van röntgenstralen. Dat zijn een soort sterke lichtstralen. Röntgenstralen kun je niet zien. Je voelt ze ook niet. Maar ze gaan dwars door je kleren en je huid heen. Voor een röntgenfoto moet je soms liggen, soms staan en soms zitten. Het apparaat komt dicht naar je lichaam toe. Als de foto gemaakt wordt maakt het apparaat een zoemend geluid en hoor je een harde klik. Omdat het niet goed is om onnodig met röntgenstralen in aanraking te komen staan de medewerkers achter een wandje met een raam. De mensen die dicht bij jou blijven hebben een loodschort aan. Daar kunnen de stralen niet doorheen.

Twee uur voordat het onderzoek begint, mag je niets meer eten en drinken. Als je hebt afgesproken dat de meting om 14.00 uur begint, mag je dus vanaf 12.00 uur niets meer eten. Als de sonde erin zit, mag je weer gewoon eten en drinken.

Douchen Zolang de sonde in je neus zit mag je niet douchen.

Medicijnen Gebruik je medicijnen? Overleg dan van tevoren met je arts of je die ook tijdens de pH-meting mag gebruiken. Je moet met sommige medicijnen namelijk al drie dagen van tevoren stoppen.

Wat moet je meenemen? Neem bijvoorbeeld je favoriete speelgoed, je MP4 speler of een boek mee.

Voor ouders Soms moet uw kind een nachtje in het ziekenhuis blijven. Als dat zo is, bespreekt de arts dit van tevoren met u. U mag bij uw kind op de kamer blijven slapen.

8

9

Voor moeders Bent u (misschien) zwanger? Zeg dit dan vóór het onderzoek tegen één van de medewerkers van de afdeling Radiologie. U mag wel bij uw kind zijn als uw kind op het bed gaat liggen. Maar niet als we röntgenfoto’s maken. Dan kunt u achter een glaswand meekijken. U kunt eventueel een ander vertrouwd persoon mee nemen om bij uw kind te blijven.

De pH-meter is een kastje net zo groot als de hand van een volwassene. Het meten kan daarna echt beginnen. De pH-meter zit in een tasje. Als je wilt, kun je het als een rugzakje op je rug dragen. Tijdens het meten, moet er ook een lijst bijgehouden worden. Dit doet je ouder of een verpleegkundige. Hierop komt te staan wat jij doet tijdens de pH-meting, bijvoorbeeld slapen of eten. Voel je je tijdens de meting hetzelfde als waarvoor je naar de dokter bent gegaan, zeg dit dan. Je ouder of de verpleegkundige drukt dan op de ‘klachtknop’ op de pH-meter en schrijft het ook op de lijst. Zo weet de dokter precies wat er is gebeurd tijdens de meting.

Hoe doen we de pH-meting? Op de afdeling Radiologie schuift de verpleegkundige de meetsonde voorzichtig via je neus en je keel in de slokdarm. Dat is een heel precies werkje, want de meetsonde moet op de goede plaats in de slokdarm liggen. Net boven de ingang van de maag. De sonde inbrengen is het vervelendste onderdeel van het onderzoek. In het begin wil je de sonde er misschien uit trekken. Je doet dat bijna automatisch. Het is een soort reflex. Toch went het. Als de sonde er een poosje in zit, voelt het niet meer zo vervelend. Voor het onderzoek is het belangrijk dat we de sonde goed inbrengen. Daarom houden we in het begin soms je handen vast. Als je gewend bent aan de sonde, mogen je handen weer los. Als de meetsonde erin zit, maakt de laborant nog een controlefoto. Daarop kunnen we zien of de sonde echt goed zit. Soms is het nodig de sonde een stukje terug te trekken of verder te schuiven. De meetsonde plakken we met een pleister op je wang. Daarna sluiten we de meetsonde op de pH-meter aan.

10

Voor ouders We vragen u om tijdens het meten een lijst bij te houden. Als dat voor u lastig is, regelt de verpleging dat de lijst wordt ingevuld. Met deze aanvullende informatie kunnen we de resultaten goed beoordelen. U vult de lijst op de volgende manier in: 1) U noteert wanneer uw kind: • wakker is • slaapt • zit of staat (rechtop) • ligt • eet of drinkt

11

2) Op de pH-meter zit ook een ‘klachtknop’. Die gebruikt u als u de klacht herkent, waarmee u met uw kind naar de dokter gegaan bent. Dit kan bijvoorbeeld spugen of hoesten zijn. U drukt dan één keer op de klachtknop. De pH-meter registreert dit. De arts kan dan achteraf bekijken of uw kind op dat moment een reflux had. Op de lijst staat ook een kolom met ‘klachtknop’ Noteer daar de klacht die uw kind had.

Je voelt niet zoveel als de sonde eruit gaat. Het kriebelt een beetje. Misschien heb je last van je keel. Het helpt als je wat water drinkt. Na het onderzoek ga je terug naar de afdeling, naar het ziekenhuis waar je eerder was of naar huis. De arts bespreekt dit van tevoren met je.

Bijwerkingen Na afloop voeren we alle gegevens in de computer in. De computer vergelijkt dan de pH-waarden en het klachtenoverzicht. Zo krijgen we betrouwbare informatie over de reflux van uw kind. We weten dan: • óf uw kind last heeft van reflux • wanneer hij/zij er het meeste last van heeft. Als de zuurgraad lager is dan 4, meet het apparaat dit als reflux. Daarom mag uw kind tijdens de meting geen zure voeding eten of drinken. Het verstoort de meting. Geef uw kind dus tijdens het onderzoek geen fruit of eten waar fruit in is verwerkt en geen zure melkproducten. Banaan mag wel, omdat de zuurgraad van een banaan hoger is dan 4.

Bij een pH-meting heb je weinig last van bijwerkingen. Soms kan er na afloop een klein beetje bloed uit je neus of je keel komen. Of je hebt een beetje keelpijn. Dat komt door de sonde. Je slijmvlies is dan een beetje geïrriteerd. Meestal gaat het vanzelf weer over.

Complicaties Zelfs als een onderzoek helemaal goed is gedaan (“volgens het boekje”), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen we complicaties. Bij een pH-meting is er geen kans op complicaties. Het onderzoek is veilig. Je wordt er niet ziek van. Je klachten worden er ook niet erger door.

Na de pH-meting Als de pH-meting klaar is, mag de sonde eruit. Dat gebeurt afdeling Kameleon. De verpleegkundige haalt de sonde er uit. Als je opgenomen bent, haalt de verpleegkundige op de afdeling de sonde eruit. Soms komt de verpleegkundige van de functieafdeling naar de afdeling om de sonde eruit te halen.

12

13

Tips Neem altijd iemand mee naar het onderzoek. Hij of zij kan je helpen als je het eng vindt of als je pijn hebt. Hieronder staan meer tips. Bespreek van tevoren wat jij graag wilt. Wil je voorkomen dat je de sonde eruit trekt en wil je niet dat anderen je vasthouden? Zorg dan dat je iets met twee handen te doen hebt. Bijvoorbeeld een spelletje doen op een gameboy. Spreek met elkaar een teken af als je even wilt stoppen tijdens het inbrengen van de sonde.

Misschien vind je het fijn om een hand vast te houden. Of om je te laten masseren of zachtjes op je huid te laten kriebelen. Heb je een Pijnpaspoort? Laat dan zien hoe jij het graag wilt. Heb je geen Pijnpaspoort? Bedenk dan van tevoren wat jij wilt. Bijvoorbeeld zitten of liggen tijdens het inbrengen. Of tellen als de sonde erin gaat. Heb je ergens last van? Heb je pijn? Of lig je bijvoorbeeld niet goed? Vertel dit dan altijd. Dan kijken we wat we daar aan/tegen kunnen doen. Als je iets wilt weten of iets niet snapt, mag je het altijd vragen.

Het helpt als je wat water drinkt als de sonde door je keel gaat. Doe je ogen dicht en probeer aan iets leuks te denken. Probeer zoveel mogelijk te ontspannen: doe samen een ontspanningsoefening. Bijvoorbeeld afwisselend spieren aanspannen en ontspannen. De pedagogisch medewerker kan je daarbij helpen. Bedenk met je ouder een verhaal of maak vakantieplannen. Rustig ademhalen kan helpen als je bang bent of pijn hebt. Diep inademen door je neus, tot drie tellen en dan weer uitblazen.

14

15

Wil je meer weten Kijk dan op: www.hetwkz.nl www.umcutrecht.nl www.kindenziekenhuis.nl www.jadokterneedokter.nl

Heb je nog vragen? Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent. Voor vragen over een lactose tolerantie test kun je bellen met afdeling Kameleon: • het liefst tussen 14.45 en 16.30 uur • telefoonnummer 088 75 544 40.



Voor andere vragen of advies kun je bellen met een pedagogisch medewerker via het secretariaat Pedagogische Zorg: • op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot 10.00 uur • telefoonnummer 088 75 542 24.

Voor ouders: voorbereiding en begeleiding Hoe kunt u uw kind voorbereiden Adviezen specifiek voor de pH-meting Vertel duidelijk dat uw kind: • Twee uur voor de pH-meting niets meer mag eten en drinken. • Een nachtje in het ziekenhuis moet slapen (indien van toepassing) en u mag blijven slapen. • Naar de afdeling Radiologie gaat waar het een sonde krijgt ingebracht. Dat geeft een vervelend gevoel. • De sonde er niet uit mag trekken. • Daarna weer terug mag naar de verpleegafdeling of naar huis. • Tijdens de meting sommige voedingsmiddelen niet mag eten of drinken. • Niet mag douchen totdat de meting afgelopen is. Vertel verder dat: • Het op de afdeling Radiologie een beetje donker is en dat het röntgenapparaat soms lawaai maakt. • Iedereen op de afdeling Radiologie een speciaal schort draagt.

Natuurlijk mogen je ouders deze nummers ook bellen.

16

17

Algemene adviezen

Wat vertelt u en hoe

Hieronder staan algemene adviezen. U kunt zelf inschatten wat bij uw kind past.

• Kies woorden die uw kind begrijpt, vertel zo eenvoudig mogelijk. Sluit aan bij zijn/haar belevingswereld.

• Kies een rustig moment voor de voorbereiding. Bij voorbeeld niet vlak voor het slapen gaan. Zorg dat er tijd is voor uw kind om vragen te stellen.

• Vraag wat uw kind al weet over het onderzoek.

• Begin bij jonge kinderen niet te vroeg met voorbereiden. Ze hebben een ander tijdsbesef dan volwassenen. Jonge kinderen leven in het ‘hier en nu’. Een paar dagen van tevoren is meestal vroeg genoeg. Zorg wel dat er voldoende tijd is om er nog eens op terug te komen. Herhaling is belangrijk. Bij oudere kinderen kunt u wat eerder beginnen. • Laat uw kind de informatie navertellen aan uzelf of aan anderen. Zo merkt u of alles begrepen is. • Vraag hoe uw kind tegen het onderzoek aan kijkt en hoe het zich voelt. Uw kind kan bang zijn of pijn hebben. Bespreek thuis alvast wat uw kind kan helpen. Bijvoorbeeld een hand vasthouden, een mobiele telefoon met muziek meenemen. • Betrek de andere kinderen van het gezin bij de voorbereiding. Dan weten zij ook wat er met hun broertje of zusje gaat gebeuren.

• Let erop dat uw kind de informatie goed begrijpt en verwerkt. Vooral jonge kinderen kunnen gaan fantaseren over het ziekenhuis. • Geef vooral bij jonge kinderen niet alle informatie tegelijk. • Leg geen nadruk op nare dingen, maar vertel er wel eerlijk over. • Vertel alleen over wat uw kind bewust meemaakt tijdens het onderzoek. Dus over alles wat het ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft. • Laat dingen zien als u over het ziekenhuis vertelt. Doktersspulletjes bijvoorbeeld. Of gebruik boeken en internet. Via www.hetwkz.nl kan uw kind alvast een kijkje nemen in het ziekenhuis.

Hoe kunt u uw kind voorbereiden Ga met uw kind mee naar het onderzoek. Of vraag een ander vertrouwd persoon om mee te gaan. Dit geeft steun en veiligheid. Tijdens het onderzoek kunt u voor afleiding zorgen. Bespreek thuis al hoe u dat het beste kunt doen. Neem lievelingsspeelgoed, een knuffel en/of een (voorlees)boek mee.

18

19

U mag verwachten dat u tijdens het onderzoek duidelijke informatie krijgt. Stel gerust vragen als u of uw kind iets niet begrijpt. Hebt u extra advies nodig voor de voorbereiding of begeleiding van uw kind? Dan kunt u contact opnemen met een pedagogisch medewerker van het WKZ, via het Secretariaat Pedagogische Zorg: - op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot 10.00 uur - telefoonnummer 088 75 542 24

Tips voor uzelf • Blijf tijdens het onderzoek zo rustig mogelijk. Dat maakt uw kind ook rustiger. • Richt uw aandacht op uw kind. Zorg dat uw kind er ook bij betrokken blijft als u met de arts of verpleegkundige praat. Zo geeft u uw kind de aandacht die het nodig heeft.

Colofon Divisie Kinderen Afdeling Kameleon, locatie WKZ © oktober 2013, UMC Utrecht

20

KITE.03.008

• Een goede voorbereiding zorgt voor minder spanning en onverwachte situaties. Toch kan uw kind zich anders gedragen dan u verwacht of gewend bent. Uw kind kan stil worden, of juist druk, of huilerig. Thuis of tijdens het onderzoek. Geef hier aandacht aan en maak het bespreekbaar. Uw kind voelt zich daardoor gesteund en begrepen.

UMC Utrecht Locatie WKZ Lundlaan 6 3584 EA Utrecht Tel 088 75 555 55 www.umcutrecht.nl www.hetwkz.nl