Hoe krijgen innovaties een kans? ...
Inkoop Innovatie Urgent
Meer doen met minder geld. De prestatiedruk van de Nederlandse overheid is groot en de verwachtingen zijn hoog. Het kabinet spant zich in om 2,5 procent van het totale budget te besteden aan duurzaam en innovatiegericht inkopen. Dat lukt als overheid en bedrijfsleven intensiever samenwerken. Het resultaat is een win-win-situatie. Een gezond ondernemersklimaat, een sterke internationale concurrentiepositie en een toekomst-gerichte overheid die beloftes nakomt.
2
Thema Gezondheidszorg Meer zorg met minder handen zodat ouderen langer zelfstandig kunnen blijven wonen, dat is het idee. Zorgrobots assisteren bij dagelijkse activiteiten. Het internationale project SILVER wil door innovatie 10% meer zorg bieden met een zelfde aantal zorgverleners.
Hoe zorgt innovatie voor betere producten en dienstverlening?
Hoe stimuleert de overheid innovatie?
Innoveren doe je niet in een achternamiddag. Het is een langdurig en soms taai proces. Om innovaties toe te passen en op te schalen, is een breed gedragen visie nodig. Want we innoveren niet om het innoveren. Innovatie is een hulpmiddel om processen te optimaliseren en betere, vaak duurzamere, producten en diensten te ontwikkelen tegen dezelfde kosten. Alleen bij voldoende draagvlak van alle betrokken partijen maakt een idee kans uit te groeien tot een succesvolle innovatie. Dat vraagt ook om doorzettings vermogen. Door bedrijven gericht mee te laten denken over diverse overheidsopgaven en mee te nemen in het cyclische proces van prototype tot regulier gebruik, ontstaan betere producten en dienstverlening. Het programma Inkoop Innovatie Urgent van het ministerie van Economische Zaken is een stimulans om meer innovaties uit de markt te halen en brengt overheid en bedrijfsleven bij elkaar. Overheidsinkoper en aanbesteder gaan daarvoor met elkaar in gesprek. Wat willen we precies, wat is nodig en waar willen we naartoe? Een regieteam is verantwoordelijk voor dit programma en bestaat uit besluitmakers van diverse overheden en enkele markt deskundigen. Het regieteam stelt een plan van aanpak vast, sponsort een paar innovatiegerichte projecten, monitort de voortgang en zet innovatiegericht inkopen op de kaart bij de overheid. Een instrumentenkoffer dient als hulpmiddel voor innovatiegericht inkopen. Deze zit vol met richtlijnen, tips en trucs, een succesvol voorbeeld en een rekenmodule. Door deze instrumenten lokken we de markt uit om innovaties te ontwikkelen. Denk aan marktparticipatie waardoor we samenwerken in een vroeg stadium bevorderen. Of het aanbieden van testmogelijkheden, zodat ondernemers niet alleen opdraaien voor de risico’s.
Haal meer innovaties uit de markt door het bij elkaar brengen van overheid en bedrijfsleven. Wat willen we precies, wat is nodig en waar willen we naartoe? 3
Thema Grondstoffenschaarste De afvalloze overheid werkt duurzaam en verspilt niet. Dit vraagt van alle ambtenaren een totaal andere kijk op materiaalgebruik en consumptie. Het project werkt naar een toepasbare duurzame methode waarin de hele overheid grondstoffen bespaart en hergebruikt.
Wat levert innovatie de overheid op?
Het programma Inkoop Innovatie Urgent ondersteunt lopende projecten en laat deze als voorbeeld dienen. Aan zowel succesverhalen als verbeterprojecten geven we aandacht. Zo krijgen we een beter inzicht in de eigen situatie en behoeften. Telkens stellen we onszelf de vraag waarom we een vernieuwing uit de markt willen halen. Welk probleem willen we oplossen en wat is de beste manier om dat te doen? Hierbij werken we nauw samen met bedrijfsleven en kennisinstellingen. We verbinden verschillende overheden aan elkaar en laten bijvoorbeeld een deskundige uit de watersector meedenken over de problemen in de gezondheidszorg. Dat resulteert in opvallende inzichten. Deze aanpak levert veel voordelen op. • We vergroten onze kennis en kunde. • We krijgen impulsen van bedrijven en kennisinstellingen in de topsectoren. 4
• Er ontstaat een beter inzicht in de eigen situatie en die van marktpartijen. • Bedrijven weten beter wat onze behoeftes en vragen zijn. • Marktpartijen kunnen met hun expertise onze denk richting beïnvloeden. Hierdoor ontstaan concrete Europese aanbestedingen.
Wat levert innovatie bedrijven op?
Het aan elkaar verbinden van verschillende overheden zodat een deskundige uit de watersector meedenkt over problemen in de zorg, resulteert in opvallende inzichten.
Waar ligt de focus?
Innovatieve oplossingen stranden soms door regelgeving, te weinig ambitie en doorzettingsvermogen van de opdrachtgever, onvoldoende zicht op resultaat bij markt partijen, gebrek aan testfaciliteiten of geld. Het testen en valideren in de praktijk is voor bedrijven vaak de bottleneck, want deze fase gaat gepaard met hoge investeringskosten en dus risico’s. Het programma Inkoop Innovatie Urgent spant zich in om deze drempels weg te nemen. Bedrijven krijgen ruimte, want of het nu gaat om verkeerssystemen, verlichting of medicijnen: goede innovaties verdienen een kans. Cruciaal daarvoor is samen met de markt een scherpe vraag te formuleren. Ook in het nieuwe aanbestedingsproces krijgen innovaties meer ruimte. Denk aan functioneel specificeren, gunnen op een combinatie van kwaliteit en prijs (EMVI), risicomanagement, intellectueel eigendom en life cycle costing. Zo kan een verbetering van de life cycle of de functionaliteit economisch ineens het meest voordelig zijn. Dat kan voor ondernemers een extra stimulans zijn om innovaties te ontwikkelen. Het programma richt zich op acht thema’s waarvoor de overheid oplossingen nodig heeft en waarop de markt kan en wil innoveren. • duurzame mobiliteit en energie • dynamisch verkeersmanagement • facilitair management en interieur gebouwen • gebouwde omgeving, gevels en daken • gezondheidszorg • grondstoffenschaarste • veiligheid • management van watersystemen
Binnen deze thema’s willen we minimaal twintig projecten realiseren in twee jaar tijd. De focus ligt hierbij op één van de inkoopfases: haalbaarheid, ontwikkeling, prototype, proeftuin, eerste inkoop en opschaling. Sommige projecten slagen, andere leveren lessen voor de toekomst op. Dat is winst voor zowel de overheid als het bedrijfsleven.
Hoe kunnen bedrijven meedoen?
Het programma Inkoop Innovatie Urgent organiseert ontmoetingen met de markt, waar bepaalde projecten als voorbeeld dienen. Vraag en aanbod komen samen op de online innovatiemarkt voor duurzame innovaties www.innovatiemarkt.nl. Overheden geven op deze site aan wat ze zoeken en bedrijven etaleren wat ze leveren. Ga voor meer informatie naar www.inkoopinnovatieurgent.nl.
Deze brochure is een uitgave van: Ministerie van Economische Zaken Bezuidenhoutseweg 73 | 2594 ac Den Haag t 070 379 89 11 e
[email protected] www.rijksoverheid.nl/ministeries/ez Mei 2013
Foto voorpagina: Innoveren doe je niet op een achternamiddag. Het is een langdurig en soms taai proces. Inkoop Innovatie Urgent stimuleert innovatie en brengt overheid en bedrijfsleven bij elkaar. Overheidsinkoper en marktaan besteder gaan daarvoor - liefst in vroeg stadium - met elkaar in gesprek.
