INHOUDSOPGAVE
HOE KIEZEN ..................................................................................................... 4 HET VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS .............................................................. 7 1. HET ALGEMEEN SECUNDAIR ONDERWIJS OF ASO ............................................ 9 2. HET KUNSTSECUNDAIR ONDERWIJS OF KSO ............................................... 12 3. HET TECHNISCH SECUNDAIR ONDERWIJS OF TSO ........................................ 15 4. HET BEROEPSSECUNDAIR ONDERWIJS OF BSO ............................................ 21 5. NAAR DE TWEEDE GRAAD .......................................................................... 25 6. GETUIGSCHRIFTEN .................................................................................. 25 7. NAAR DE DERDE GRAAD............................................................................. 26 DE LEERPLICHT .............................................................................................. 23 HET STELSEL LEREN EN WERKEN ..................................................................... 24
Infobrochure van ROC OLB - keuzebegeleiding WATHOE KIEZEN NA HET TWEEDE LEERJAAR VAN DE EERSTE GRAAD, maart 2012 - aanpassing hoe kiezen - lessentabellen december 2011 – aanpassing studierichtingen In deze brochures vermelden we de meest recente informatie waarover we beschikken. Als er wijzigingen doorgevoerd worden in de wetgeving voor het Vlaamse onderwijs trachten we de infobrochure zo vlug mogelijk aan te passen en te publiceren op www.go-clb.be.
2
DERDE GRAAD
Se-n-Se KSO*
Se-n-Se TSO*
7 Specialisatiejaar/ Naamloos jaar
6
ASO
KSO
TSO
BSO
5
ASO
KSO
TSO
BSO
TWEEDE GRAAD
4
ASO
KSO
TSO
BSO
3
ASO
KSO
TSO
BSO
LEREN EN WERKEN
Voorbereidend jaar Voorbereidend jaar hoger onderwijs hoger onderwijs
EERSTE GRAAD
2
tweede leerjaar van de eerste graad (2A)
beroepsvoorbereidend leerjaar (BVL)
1
eerste leerjaar A
eerste leerjaar B
Basisonderwijs
3
HOE KIEZEN… Een goede studiekeuze maken is niet gemakkelijk. Je moet jezelf leren kennen én weten welke studiemogelijkheden en beroepen er bestaan. Wat kan ik goed? Wat doe ik graag? Je leert je talenten en je interesses kennen binnen en buiten de school. Mooie dingen maken, met cijfers of met taal bezig zijn, met je handen werken, boeken lezen, leiding geven, helpen, alleen werken of in groep, iets verkopen… Je schoolresultaten zeggen heel wat over je capaciteiten en je werkhouding (je inzet, concentratie, zelfvertrouwen...). Als je ernstige moeilijkheden hebt met de leerstof wordt slagen in het volgende leerjaar twijfelachtig in studierichtingen waar deze vakken nog meer lesuren krijgen of verder worden uitgediept. Voor sommige studierichtingen zal je ook rekening moeten houden met je gezondheid, de financiële mogelijkheden van je ouders... Je kiest best een studierichting die bij je past. Als je gemotiveerd bent en voldoende aanleg hebt, ga je met meer plezier naar school. Als je geïnteresseerd bent, kan je meer inspanningen leveren. Een studierichting kies je best niet omdat je denkt dat ze meer ‘aanzien’ heeft. Een té moeilijke studierichting kan leiden tot mislukken en zittenblijven. Te lang in een te moeilijke richting blijven proberen kan tot schoolmoeheid leiden en soms tot zonder diploma de schoolbanken verlaten… Een té gemakkelijke richting kan dan weer saai en vervelend worden.
Bij dit keuzeproces sta je niet alleen. Je kan een beroep doen op leerkrachten, ouders, vrienden … Jij en je ouders kunnen ook terecht bij het CLB als je er zelf niet uitgeraakt. Het CLB kan je helpen een studierichting te kiezen die past bij je aanleg en belangstelling. Alle onderwijsvormen en studierichtingen zijn evenveel waard.
5 www.onderwijskiezer.be kan je helpen bij je studiekeuze. Je vindt er veel informatie over studierichtingen: beschrijvingen, lessenroosters, toelatingsvoorwaarden, adressen …
Op www.go-clb.be – ouders en leerlingen – info SO (secundair onderwijs) vind je infobrochures en beschrijvingen van studierichtingen. Op www.wordeenheld.be KaN jE INfOrmatIE, spEllEtjEs, fIlmpjEs… vinden. Je vindt er ook de data van de studiekeuzebeurs ouders.wordeenheld.be/node/92. In het Beroepenhuis in Gent - www.beroepenhuis.be ontdekken jongeren en hun ouders tijdens de open-zondagen een waaier van beroepen en studierichtingen. Vooral technische en praktische beroepen staan in de kijker via een doetentoonstelling. De onderwijsbeurs in Gent www.onderwijsbeursgent.be wil leerlingen van de 3de graad basisonderwijs en 1ste graad secundair onderwijs een beeld geven van het (officieel) secundair onderwijs in de regio Gent. Studiegebieden uit het KSO, TSO en BSO worden voorgesteld via doeactiviteiten. www.durvers.be en de cd-rOm ‘WIE WOrdt Wat? WErK vOOr durvErs.’ laten je kennismaken met een hele reeks soms onbekende beroepen en sectoren. De cd-rom is gratis aan te vragen via de website. Op www.vdab.be/beroepen vind je filmpjes over allerlei beroepen. Ook op de website GO! vind je een aantal filmpjes over beroepsopleidingen -
www.youtube.com/playlist?list=PLBCD3E3D55FAE5DA2&feature=plcp De verschillende beroepssectoren hebben soms pagina’s op hun website die je op een leuke manier laten kennismaken met de beroepen in hun sector, bijvoorbeeld www.ada-online.org/nlada/spip.php?rubrique30, www.alimento.be/nl/spelen www.dechemiebende.be, www.houtvasthouden.be, www.letsgo.be, www.garagasten.be, www.areyouwaterproof.be, www.verrassendmetaal.be, www.textielexpert.be www.debouw.be, www.stroomopwaarts.be...
6
HET VOLTIJDS SECUNDAIR ONDERWIJS Het secundair onderwijs kan men in Elke graad omvat minstens twee
GRADEN indelen.
LEERJAREN.
De tweede graad: het 3de en het 4de leerjaar. De derde graad: het 5de en het 6de leerjaar.
VIER ONDERWIJSVORMEN vanaf de tweede graad: ASO - Algemeen Secundair Onderwijs, KSO - Kunstsecundair Onderwijs, TSO - Technisch Secundair Onderwijs, BSO - BeroepsSecundair Onderwijs.
STUDIERICHTINGEN. De studierichtingen kunnen gegroepeerd worden in STUDIEGEBIEDEN Elke onderwijsvorm omvat een groot aantal
over de onderwijsvormen heen. Bijvoorbeeld het studiegebied ‘handel’ omvat de studierichtingen ‘handel’, ‘handeltalen’, ‘boekhouden-informatica’, ‘secretariaat-talen’ en ‘informaticabeheer’ van het TSO en ‘kantoor’ en ‘verkoop’ van het BSO. Indien je dat wenst, kan je na het 6 leerjaar nog een 7DE JAAR volgen: de
ASO: ‘BIjZONdEre WEtENscHappElIjKE vOrmINg’ – een voorbereidend leerjaar op studierichtingen in het hoger onderwijs die een sterke wiskundige voorkennis vereisen, bijv. burgerlijk ingenieur... Het is bedoeld voor leerlingen die studierichtingen met minder wiskunde hebben gevolgd. KSO: -
een aansluitende Se-n-Se - dit zijn sterk beroepsgerichte opleidingen.
-
voorbereidend leerjaren op het hoger onderwijs voor leerlingen die geen KSO hebben gevolgd: ‘BIjZONdErE BEEldENdE vOrmINg’, ‘BIjZONdErE muZIKalE vOrmINg’, ‘Bijzondere vorming dans’, ‘Bijzondere vorming woordkunst-drama’
TSO: een aansluitende Se-n-Se, een sterk beroepsgerichte opleiding. BSO: een aansluitend 7de specialisatiejaar of een 7de algemeen jaar. In het BSO kan je het diploma secundair onderwijs slechts na het 7de leerjaar behalen.
7
DE LESSENTABEL
In het ASO bedraagt de lessentabel maximum 32 (33),
in het KSO, TSO en BSO maximum 36 lestijden (gesubsidieerd).
De lessentabel omvat een:
basisvorming - de vakken die gemeenschappelijk zijn in alle studierichtingen van een onderwijsvorm.
specifiek gedeelte - de vakken eigen aan de studierichting.
complementair gedeelte Of ‘vrIjE ruImtE’ scholen vullen dit zelf in met vakken of projecten, begeleid zelf gestuurd leren… Het kan gaan om:
ondersteuning aan bepaalde leerlingen
verdieping van de leerstof
‘NIEuWE’ vaKKEN om de studierichting te verbreden of aan te sluiten bij jou interesses.
De lessentabellen kunnen verschillen van school tot school. Je kan best de infobrochures vergelijken van de verschillende scholen. Het is belangrijk je goed te informeren over de studiemogelijkheden die de school voorziet na het 2de leerjaar. Een gesprek met directie, coördinator of leerkracht van de afdeling is soms noodzakelijk om de visie van de school op de studierichting te leren kennen. Zo kom je niet voor verrassingen te staan in de volgende leerjaren. We geven als voorbeeld de lessentabellen van het GO!
8
ALGEMEEN SECUNDAIR ONDERWIJS OF ASO In het ASO krijg je hoofdzakelijk theorie, algemene vakken. Het vraagt van de leerlingen een uitgesproken begaafdheid en belangstelling om theorie te verwerken. In het ASO word je voorbereid op een studie in het hoger onderwijs. Hou er rekening mee dat je huidige keuze je verdere studiekeuze in het hoger onderwijs beïnvloedt.
STUDIERICHTINGEN EN STUDIEGEBIEDEN ASO De specifieke studierichtingen (S) kan je slechts in een beperkt aantal scholen volgen. Topsport (*) kan je slechts volgen als je over een topsportstatuut beschikt. STUDIEGEBIED
TWEEDE GRAAD ASO ECONOMIE
DERDE GRAAD ASO ECONOMIE - MODERNE TALEN ECONOMIE - WETENSCHAPPEN ECONOMIE - WISKUNDE
GRIEKS - LATIJN
GRIEKS - LATIJN
GRIEKS
GRIEKS - MODERNE TALEN GRIEKS - WETENSCHAPPEN GRIEKS - WISKUNDE
ALGEMEEN
HUMANE WETENSCHAPPEN
HUMANE WETENSCHAPPEN
LATIJN
LATIJN - MODERNE TALEN LATIJN - WETENSCHAPPEN
SECUNDAIR ONDERWIJS
LATIJN - WISKUNDE WETENSCHAPPEN
MODERNE TALEN -WETENSCHAPPEN MODERNE TALEN - WISKUNDE WETENSCHAPPEN - WISKUNDE
RUDOLF STEINERPEDAGOGIE (S)
RUDOLF STEINERPEDAGOGIE (S)
(naast algemene en kunstgerichte vakken ook aandacht voor praktische manuele arbeid ) YESHIVA (S)
YESHIVA (S)
(algemene vorming en joods orthodoxe leer)
SPORT (S)
SPORTWETENSCHAPPEN (S)
SPORTWETENSCHAPPEN (S)
WETENSCHAPPEN - TOPSPORT (*)
WETENSCHAPPEN - TOPSPORT (*) WISKUNDE - TOPSPORT (*) MODERNE TALEN - TOPSPORT (*)
10
In de TABELLEN vind je de officiële benamingen van de studierichtingen. Scholen kunnen in hun brochures voor de studierichtingen van de tweede graad dezelfde benamingen gebruiken als in de derde graad om deze beter te omschrijven. De inhoud van het complementaire gedeelte kan de tweede benaming leveren van de studierichtingen in de tweede graad. Bijvoorbeeld als het complementair gedeelte ingevuld wordt met moderne talen wordt de studierichting “humane wetenschappen-moderne talen”, “economie-moderne talen”… genoemd in de brochures van de scholen in plaats van economie... WETENSCHAPPEN
SPORTWETENSCHAPPEN
LATIJN
GRIEKS
GRIEKS- LATIJN
HUMANE
WETENSCHAPPEN
ECONOMIE
Godsdienst/Zedenleer Nederlands Frans Engels Wiskunde Geschiedenis Aardrijkskunde Fysica Biologie Chemie Lichamelijke opvoeding
2 4 3 3 4 2 1 1 1 1 2
2 4 3 3 4 2 1 1 1 1 2
2 4 3 3 4 2 1 1 1 1 2
2 4 3 3 4 2 1 1 1 1 2
2 4 3 3 4 2 1 1 1 1 2
2 4 3 3 4 2 1 1 1 1 2
2 4 3 3 4 2 1 1 1 1 2
Totaal Basisvorming
24
24
24
24
24
24
24
Economie Gedragswetenschappen Cultuurwetenschappen Wiskunde Biologie Chemie Fysica Latijn Grieks Informatica Sport
4 1 -
2 2 1 -
+1 +1 +1 +1 1 -
+1 +1 +1 +1 1 3
4 1 -
4 1 -
4 4 -
Totaal Keuzegedeelte
5
5
5
8
5
5
8
Complementair gedeelte
3
3
3
-
3
3
-
TOTAAL
32
32
32
32
32
32
32
LESSENTABEL VAN HET GO! 2011-2012 EERSTE LEERJAAR VAN DE TWEEDE GRAAD ASO
HET KUNSTSECUNDAIR ONDERWIJS OF KSO In het KSO krijg je naast algemene vakken ook een artistieke opleiding, zowel in theorie als in praktijk. Je leert kunst begrijpen, aanvoelen en beoefenen. Er zijn drie studiegebieden: ballet, podiumkunsten en beeldende kunsten. Een gesprek met directie, coördinator of een leerkracht van de afdeling is dikwijls noodzakelijk om de visie van de school op de studierichting te leren kennen. Vooral in het studiegebied Beeldende Kunsten en de studierichting Woordkunst-Drama onderschatten vele leerlingen de studiedruk en moeilijkheidsgraad van een combinatie van algemene en kunstzinnige vakken. Na de meeste studierichtingen binnen deze onderwijsvorm kan je best verder studeren. Ook hier geldt dat je huidige keuze je studiemogelijkheden in het hoger onderwijs beïnvloedt. Voor de meeste kunstgerichte opleidingen in het hoger onderwijs moet je eerst slagen in een artistieke toelatingsproef.
STUDIEGEBIED BEELDENDE KUNSTEN Binnen het studiegebied beeldende kunsten kan men een onderscheid maken tussen studierichtingen met de benaming ‘vorming’, ‘kunst’ of ‘opleiding’. ‘VORMING’ - deze studierichtingen zijn de meest theoretische. Je krijgt er meer talen, wiskunde en wetenschappen. ‘KuNst’ - in deze studierichtingen krijg je nog heel wat algemene vakken, maar minder dan in de richtingen die de benaming ‘vorming’ dragen. ‘OplEIdINg’ - in deze studierichting krijg je het minst aantal uren theorie. Er wordt voldoende artistieke aanleg (creativiteit, tekenvaardigheid, esthetisch gevoel…) verwacht. Mits oefening en begeleiding zal deze aanleg tot uiting komen in de praktijk van het atelier. Naargelang de studierichting kunnen de eisen verschillen. Daarnaast moet je geïnteresseerd zijn in kunstgeschiedenis en hedendaagse kunstuitingen.
STUDIEGEBIEDEN BALLET EN PODIUMKUNSTEN De school kan (geen verplichting) een geschiktheidsproef organiseren voor deze studierichtingen. Die geschiktheidsproef is éénmalig. Als je slaagt geldt dit voor de hele duur van je opleiding. De proef peilt naar je artistieke aanleg. De algemene vakken situeren zich op het niveau van de richtingen met de benaming ‘kunst’ (zie beeldende kunsten). 12
STUDIERICHTINGEN EN STUDIEGEBIEDEN KSO Alle studierichtingen kan je slechts in een beperkt aantal scholen volgen.
STUDIEGEBIED TWEEDE GRAAD KSO BALLET
BEELDENDE KUNSTEN
BALLET
DERDE GRAAD KSO BALLET MODERN BALLET
ARTISTIEKE OPLEIDING
ARTISTIEKE OPLEIDING
AUDIOVISUELE VORMING
AUDIOVISUELE VORMING
BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN
ARCHITECTURALE EN BINNENHUISKUNST TOEGEPASTE BEELDENDE KUNST VRIJE BEELDENDE KUNST INDUSTRIËLE KUNST
PODIUMKUNSTEN
BEELDENDE EN ARCHITECTURALE VORMING
ARCHITECTURALE VORMING
DANS
DANS
MUZIEK
MUZIEK
WOORDKUNST - DRAMA
WOORDKUNST - DRAMA
BEELDENDE VORMING
13
AUDIOVISUELE VORMING
DANS
MUZIEK
WOORDKUNST DRAMA
2 4 2 1 3 1 1 1 2 -
2 4 2 2 3 2 1 2 2 -
2 4 2 2 3 1 1 1 2 -
2 4 2 2 3 2 1 2 1 1 1
2 4 2 2 3 2 1 2 1 -
2 4 2 2 3 2 1 2 2 -
2 4 2 2 3 2 1 2 2 -
Totaal Basisvorming
17
20
18
21
19
20
20
Engels Frans Wiskunde Kunstinitiatie Klassieke / Hedendaagse dans Hedendaagse dans Algemene muziekleer Muziektheorie Instrument Koorzang Samenspel Muziekesthetica Algemene verbale vorming Zang Creatief musiceren Audiovisuele vorming Waarnemingstekenen Beeldende vorming Toegepaste beeldende vorming Beeldende/Architecturale vorming
1 5 8 5 -
+1 +1 +1 1 6 2 4 -
1 5 10
+1 +1 +1 1 5 6
+1 +1 1 13 1 -
+1 +1 5 1 2 1 1 1 -
+1 +1 1 2 1 1 1 4 0,5 0,5 -
Totaal Keuzegedeelte
19
16
16
15
17
13
13
-
-
2
-
-
3
3
36
36
36
36
36
36
36
Complementair gedeelte TOTAAL
BEELDENDE EN ARCHITECTURALE VORMING BEELDENDE EN ARCHITECTURALE KUNSTEN
ARTISTIEKE OPLEIDING
Godsdienst/Zedenleer Nederlands Frans Engels Wiskunde Geschiedenis Aardrijkskunde Natuurwetenschappen Lichamelijke opvoeding Biologie Chemie Fysica
LESSENTABEL VAN HET GO! 2011-2012 EERSTE LEERJAAR VAN DE TWEEDE GRAAD KSO
14
HET TECHNISCH SECUNDAIR ONDERWIJS OF TSO In het TSO krijg je naast een algemene vorming, ook technische en praKtIjKvaKKEN (IN HEt WErKHuIs, KEuKEN, laBO…) Of stagEs. Een school kan het aantal uren theorie verhogen om zo een betere voorbereiding op het hoger onderwijs te bieden. Men kan een onderscheid maken tussen enerzijds meer algemeen vormende en anderzijds meer praktisch gerichte studierichtingen. De studierichtingen met ‘tEcHNIeken’ als achtervoegsel zijn meer praktijk gericht, bijv. elektrotechnieken, bouwtechnieken, mechanische technieken… Slagen in het hoger onderwijs na een op praktijk gerichte richting is moeilijker. Studierichtingen zoals elektriciteit, elektronica, chemie, handel…krijgen meer algemene vakken. Nadien kan je verder studeren in een aansluitende professionele bacheloropleiding (3 jaren). Dit betekent niet dat je, mits voldoende capaciteiten en inzet, geen overstap zou kunnen maken naar andere bacheloropleidingen of naar sommige opleidingen van universitair niveau. Industriële wetenschappen, biotechnische wetenschappen en techniek-wetenschappen bieden een bredere theoretische voorbereiding op verschillende studierichtingen in het hoger onderwijs.
15
STUDIERICHTINGEN EN STUDIEGEBIEDEN TSO Voor een aantal studierichtingen die in de derde graad starten geven we het studiegebied met de meest logische vooropleidingen in de tweede graad. Specifieke studierichtingen en studiegebieden (S) kun je slechts in een beperkt aantal scholen volgen. Ze bereiden voor op sterk gespecialiseerde beroepen. Sommige studierichtingen worden in geen enkele school ingericht (NI). Topsport kan je slechts volgen als je over een topsportstatuut beschikt. Voor de studierichtingen waarin je met voedingswaren in aanraking komt, dien je over een medische geschiktheidsverklaring te beschikken. Deze verklaring wordt opgesteld door een arts aangesteld door de school (bijv. huisarts) en geldt voor de ganse duur van je secundaire studies. STUDIEGEBIED AUTO BOUW
TWEEDE GRAAD TSO
DERDE GRAAD TSO
zie studiegebied mechanica en elektriciteit
AUTOTECHNIEKEN
BOUW- EN HOUTKUNDE
BOUW- EN HOUTKUNDE
BOUWTECHNIEKEN
BOUWTECHNIEKEN CHEMIE
CHEMIE
TECHNIEK - WETENSCHAPPEN
FARMACEUTISCH - TECHNISCH ASSISTENT (S) TECHNIEK - WETENSCHAPPEN
FOTOGRAFIE (S)
FOTOGRAFIE
FOTOGRAFIE
GLASTECHNIEKEN (S)
GLASTECHNIEKEN (NI)
GLASTECHNIEKEN (NI)
GRAFISCHE COMMUNICATIE
GRAFISCHE COMMUNICATIE
GRAFISCHE MEDIA
PRINTMEDIA
GRAFISCHE COMMUNICATIE EN MEDIA (S)
MULTIMEDIA HANDEL
HANDEL
HANDEL - TALEN richting met voldoende wiskunde
HOUT
HOUTTECHNIEKEN
zie studiegebied mechanica en KOELING EN WARMTE elektriciteit BIOTECHNISCHE WETENSCHAPPEN LAND- EN TUINBOUW (S)
PLANT, DIER- EN MILIEUTECHNIEKEN
BOEKHOUDEN - INFORMATICA HANDEL SECRETARIAAT - TALEN INFORMATICABEHEER HOUTTECHNIEKEN KOEL- EN WARMTETECHNIEKEN (S) BIOTECHNISCHE WETENSCHAPPEN DIER- EN LANDBOUWTECHNISCHE WETENSCHAPPEN PLANTTECHNISCHE WETENSCHAPPEN NATUUR- EN GROENTECHNISCHE WETENSCHAPPEN
16
STUDIEGEBIED
TWEEDE GRAAD TSO
DERDE GRAAD TSO
LICHAAMSVERZORGING
BIO- ESTHETIEK
SCHOONHEIDSVERZORGING
MARITIEME
MARITIEME TECHNIEKEN DEK
MARITIEME TECHNIEKEN DEK
OPLEIDINGEN (S)
MARITIEME TECHNIEKEN MOTOREN MARITIEME TECHNIEKEN MOTOREN INDUSTRIËLE WETENSCHAPPEN
INDUSTRIËLE WETENSCHAPPEN INDUSTRIËLE ICT
ELEKTROMECHANICA
ELEKTROMECHANICA
ELEKTRICITEIT - ELEKTRONICA
ELEKTRICITEIT - ELEKTRONICA
ELEKTROTECHNIEKEN
ELEKTRISCHE INSTALLATIETECHNIEKEN
MECHANICA EN ELEKTRICITEIT MECHANISCHE TECHNIEKEN
ELEKTRONISCHE INSTALLATIETECHIEKEN KUNSTSTOFTECHNIEKEN (S) MECHANISCHE VORMGEVINGSTECHNIEKEN PODIUMTECHNIEKEN (S) VLIEGTUIGTECHNIEKEN (S)
MODE
CREATIE EN MODE
CREATIE EN MODE
OPTIEK (S)
een richting met voldoende wetenschappen
OPTIEKTECHNIEKEN
ORTHOPEDISCHE TECHNIEKEN (S)
zie richtingen met mechanica (of aso) ORTHOPEDIETECHNIEKEN
PERSONENZORG
SOCIALE EN TECHNISCHE WETENSCHAPPEN
GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSWETENSCHAPPEN JEUGD- EN GEHANDICAPTENZORG (S) SOCIALE EN TECHNISCHE WETENSCH.
SPORT (S)
TANDTECHNIEKEN
LICHAMELIJKE OPVOEDING EN SPORT
LICHAMELIJKE OPVOEDING EN SPORT
TOPSPORT
TOPSPORT (*)
een richting met voldoende wetenschappen
TANDTECHNIEKEN (S)
TEXTIEL- EN DESIGNTECHNIEKEN TEXTIEL TEXTIELTECHNIEKEN TOERISME (S)
TOERISME HOTEL
TEXTIEL- EN DESIGNTECHNIEKEN TEXTIELPRODUCTIETECHNIEKEN TEXTIEL- EN CHEMISCHE TECHNIEKEN ONTHAAL EN PUBLIC RELATIONS TOERISME HOTEL HOSPITALITY
VOEDING (S)
BROOD EN BANKET
BROOD EN BANKET
SLAGERIJ EN VLEESWAREN
SLAGERIJ EN VLEESWAREN
VOEDINGSTECHNIEKEN
VOEDINGSTECHNIEKEN
17
INDUSTRIËLE WETENSCHAPPEN
ELEKTROMECHANICA
ELEKTRICITEIT ELEKTRONICA
ELEKTROTECHNIEKEN
MECHANISCHE TECHNIEKEN
BIOTECHNISCHE WETENSCHAPPEN
TECHNIEK WETENSCHAPPEN
LICHAMELIJKE OPVOEDING EN SPORT
SOCIALE EN TECHNISCHE WETENSCHAPPEN
Godsdienst/Zedenleer Nederlands Frans Engels Wiskunde Geschiedenis Aardrijkskunde Natuurwetenschappen Lichamelijke opvoeding Biologie Chemie Fysica
2 4 2 2 3 1 1 2 -
2 4 2 2 3 1 1 1 2 -
2 4 2 2 3 1 1 1 2 -
2 4 2 2 3 1 1 1 2 -
2 4 2 2 3 1 1 1 2 -
2 4 2 2 3 1 1 2 1 1 1
2 4 2 2 3 1 1 2 -
2 4 2 2 3 1 1 2 1 1 1
2 4 2 2 3 1 1 2 1 1 1
Totaal Basisvorming
17
18
18
18
18
20
17
20
20
Wiskunde Biologie en/of Toegep. biologie Chemie en/of Toegep. chemie Fysica en/of Toegep. fysica Elektriciteit Elektriciteit/Elektronica Elektronica Mechanica Praktijk elektriciteit Praktijk mechanica Informatica of Toegep.informatica Economie of Toegep.economie Frans of Engels Plastische opvoeding Muzikale opvoeding Huishoudkunde Opvoedkunde/Huishoudkunde Praktijk huishoudkunde Sport / Hedendaagse danst (KV) Landbouw / Tuinbouw
+2 2 1 5 4 1 -
+1 4 4 2 2 1 -
+1 4 3 3 2 1 -
6 7 1 -
1 6 6 1 -
+1 3 1 1 1 6
+1 3 6 6 1 -
1 1 2 10 -
1 1 1 1 +1 1 1 2 2 3 -
Totaal Keuzegedeelte
15
14
14
14
14
13
17
14
14
Complementair gedeelte
4
4
4
4
4
2
2
2
2
TOTAAL
36
36
36
36
36
36
36
36
36
VOORBEELDEN VAN LESSENTABELLEN GO! 2012-2013 EERSTE LEERJAAR VAN DE TWEEDE GRAAD TSO
18
BIOESTHETIEK
HOTEL
HANDEL
HANDELTALEN
TOERISME
Godsdienst/Zedenleer Nederlands Frans Engels Wiskunde Geschiedenis Aardrijkskunde Natuurwetenschappen Biologie Chemie Lichamelijke opvoeding
2 4 2 2 3 1 1 1 1 2
2 4 2 2 3 1 1 1 2
2 4 2 2 3 1 1 1 2
2 4 2 2 3 1 1 1 2
2 4 2 2 3 1 1 1 2
Totaal Basisvorming
19
18
18
18
18
Informatica of Toegep. informatica Dactylografie/Toegep.informatica Toegepaste economie Kantoortechnieken Verkoop Frans Engels Frans of Engels Aardrijkskunde Kunstgeschiedenis Toerisme Public Relations Toegep.bio of Toegep.informatica Toegepaste biologie Toegepaste chemie Bio-esthetiek (Praktijk 10 + Techniek 2) Plastische opvoeding Hotel (Praktijk 8 + Techniek 4)
1 1 12 1 -
1 +1 +1 1 12
1 2 7 1 1 +1 -
1 2 7 1 +2 +2 -
2 3 +1 +1 +2 1 3 2 1 -
Totaal Keuzegedeelte
15
16
13
15
16
Complementair gedeelte
2
2
5
3
2
TOTAAL
36
36
36
36
36
VOORBEELDEN VAN LESSENTABELLEN GO! 2012-2013 EERSTE LEERJAAR VAN DE TWEEDE GRAAD TSO
36
20
HET BEROEPSSECUNDAIR ONDERWIJS OF BSO In het BSO leer je een beroep, praktische vaardigheden. Je krijgt vooral praktijkvakken (in het werkhuis, keuken, labo…) of stages. De technische vakken ondersteunen de praktijk. Het aantal uren algemene vakken is beperkt. Slagen in het hoger onderwijs - na het zevende leerjaar - is uitzonderlijk.
In het BSO heb je 2 systemen: het BSO met leerjaren en studierichtingen zoals in de andere onderwijsvormen (ASO, TSO en KSO) van het secundair onderwijs en een modulair systeem.
HET MODULAIR ONDERWIJS In sommige scholen bestaat er modulair onderwijs. Er zijn dan geen leerjaren of studierichtingen, wel studiegebieden (zie tabel bso). Een opleiding is een samenhangend geheel van modules. Na elk module word je getoetst. Als je slaagt behaal je een deelcertificaat. Je hebt een bewijs dat je een onderdeel van het beroep beheerst . Als je slaagt in alle modules krijgt je het certificaat van de beroepsopleiding. De studiebewijzen zijn even veel waard, ze zijn dezelfde als in het BSO met leerjaren. Als je niet slaagt in de volledige opleiding hoef je nooit helemaal opnieuw te beginnen. Je kan later nog modules volgen en deelcertificaten behalen. Dit kan ook in het volwassenenonderwijs.
21
STUDIERICHTINGEN EN STUDIEGEBIEDEN BSO Voor een aantal studierichtingen die in de derde graad starten geven we het studiegebied met de meest logische vooropleidingen in de tweede graad. Specifieke studierichtingen en studiegebieden (S) kun je slechts in een beperkt aantal scholen volgen. Ze bereiden voor op sterk gespecialiseerde beroepen. Sommige studierichtingen worden in geen enkele school ingericht (NI). Topsport kan je slechts volgen als je over een topsportstatuut beschikt. Voor de studierichtingen waarin je met voedingswaren in aanraking komt dien je over een medische geschiktheidsverklaring te beschikken. Deze verklaring wordt opgesteld door een arts aangesteld door de school (bijv. huisarts) en geldt voor de ganse duur van je secundaire studies. STUDIEGEBIED
TWEEDE GRAAD BSO
DERDE GRAAD BSO AUTO
AUTO
CARROSSERIE zie studiegebied mechanica en TWEEWIELERS EN LICHTE elektriciteit VERBRANDINGSMOTOREN (S) VRACHTWAGENCHAUFFEUR (S) BOUW
BOUWPLAATSMACHINIST (S) RUWBOUW
BOUW
DECORATIEVE TECHNIEKEN
DUURZAAM WONEN (S)
RUWBOUWAFWERKING
SCHILDERWERK EN DECORATIE
DUURZAAM WONEN (S)
STEEN- EN MARMERBEWERKING (S)
SCHILDERWERK EN DECORATIE
PUBLICITEIT EN ETALAGE
GLASTECHNIEKEN (S) GRAFISCHE COMMUNICATIE EN MEDIA (S) HANDEL
HOUT
JUWELEN (S)
STEEN- EN MARMERBEWERKING (S) ETALAGE EN STANDENDECORATIE PUBLICITEITSGRAFIEK GLASINSTRUMENTENBOUW (NI)
DRUKKEN EN VOORBEREIDEN
DRUKKEN EN AFWERKEN DRUKVOORBEREIDING
KANTOOR
KANTOOR
VERKOOP
VERKOOP
HOUT
HOUTBEWERKING HOUTBEWERKING - SNIJWERK (S)
DIAMANTBEWERKING
DIAMANTBEWERKING
GOUD EN JUWELEN
GOUD EN JUWELEN
UURWERKMAKEN
UURWERKMAKEN
STUDIEGEBIED KOELING EN WARMTE
TWEEDE GRAAD BSO zie studiegebied mechanica en elektriciteit PLANT, DIER EN MILIEU
DERDE GRAAD BSO CENTRALE VERWARMING EN SANITAIRE INSTALLATIES KOELINSTALLATIES (S) GROENDECORATIE LANDBOUW
LAND- EN TUINBOUW (S)
TUINBOUW EN GROENVOORZIENING DIERENZORG PAARDRIJDEN EN -VERZORGEN
LICHAAMSVERZORGING MARITIEME OPLEIDINGEN (S)
PAARDRIJDEN EN -VERZORGEN
HAARZORG
HAARZORG
MARITIEME VORMING
MARITIEME VORMING
RIJN- EN BINNENVAART
RIJN- EN BINNENVAART
ELEKTRISCHE INSTALLATIES
ELEKTRISCHE INSTALLATIES
BASISMECHANICA (7 VARIANTEN):
AUTO
LASSEN – CONSTRUCTIE
KOELING EN WARMTE
MECHANISCH ONDERHOUD
MECHANICA EN
AUTO + KOELING EN WARMTE
WERKTUIGMACHINES
ELEKTRICITEIT
MACHINES
KUNSTSTOFVERWERKING (S)
AUTO + MACHINES
PRODUCTIEOPERATOR (S) (NI)
KOELING EN WARMTE + MACHINES
AUTO + KOELING EN WARMTE + MACHINES
MODE
MODEREALISATIE EN -PRESENTATIE
MUZIEKINSTRUMENTENBOUW (S)
MODEREALISATIE EN -VERKOOP
MUZIEKINSTRUMENTENBOUW ORGANISATIEHULP (S)
PERSONENZORG
VERZORGING - VOEDING
SPORT (S)
TOPSPORT - SPORTINITIATIE
TOPSPORT - SPORTINITIATIE
TEXTIEL
TEXTIEL
TEXTIEL
TOERISME
VOEDING
VERZORGING
ONTHAAL EN RECREATIE BROOD- EN BANKETBAKKERIJ (S)
BROOD- EN BANKETBAKKERIJ EN CONFISERIE (S)
RESTAURANT EN KEUKEN
RESTAURANT EN KEUKEN GROOTKEUKEN (S)
SLAGERIJ EN VLEESWARENBEREIDING (S)
SLAGERIJ EN VERKOOPSKLARE GERECHTEN (S)
23
HOUT
KANTOOR
VERKOOP
HAARZORG
MODEREALISATIE EN -PRESENTATIE
VERZORGING VOEDING
2 2 2 6
2 2 2 6
2 2 2 6
2 2 2 6
2 2 2 6
2 2 6
2 2 6
2 2 2 6
2 2 2 6
2 2 2 6
Totaal Basisvorming
12
12
12
12
12
12
10
10
12
12
12
Bouw (Praktijk 16 + Techniek 6)
22 2
2
2
2
2
2
10
10
10
8 -
8
-
-
-
8
2 3 5 3 3 2 2
1 2 5 5 3 2 2 4 1 14 2 1 -
20 2 -
2 1 11
Elektriciteit (Praktijk + Techniek)
ELEKTRISCHE INSTALLATIES
2 2 2 6
Praktijk elektriciteit/elektronica/ elektromechanica / Praktijk lassen-constructie / mechanica / elektromechanica Mechanica / elektromechanica (Praktijk 8 + Techniek 2) Autotechniek/Carrosserie(PV+TV) Sanitair / Centrale verwarming/ Elektromechanica (PV+TV) Mechanica/elektromechanica(PV+TV)
BASISMECHANICA MACHINES BASISMECHANICA KOELING-WARMTE BASISMECHANICA AUTO
BOUW
Godsdienst/Zedenleer Lichamelijke opvoeding Engels of Frans Project algemene vakken
VOORBEELDEN VAN LESSENTABELLEN GO! 2012-2013 EERSTE LEERJAAR VAN DE TWEEDE GRAAD BSO
20
Hout (Praktijk 16 + Techniek 6)
22
Toegepaste Informatica Dactylografie/Toegepaste Informatica Toegepaste Economie Kantoortechnieken Verkoop Frans Engels Nederlands Dameskappen Praktijk bio-esthetiek Praktijk dameskappen Praktijk herenkappen Mode (Praktijk 13 + Techniek 7) Plastische opvoeding Muzikale opvoeding Huishoudkunde/Gezinstechnieken (Praktijk 5 + Techniek 6) Huishoudkunde / Voeding (Praktijk 6 + Techniek 2)
8
Complementair gedeelte
2
2
2
2
4
2
6
6
2
2
2
TOTAAL
36
36
36
36
36
36
36
36
36
36
36
24
NAAR DE TWEEDE GRAAD NA HET 2DE LEERJAAR VAN DE EERSTE GRAAD - 2A - behaal je een A - attest (geslaagd) - je wordt toegelaten tot alle studierichtingen van ASO, TSO, KSO en BSO. B - attest (geslaagd) - de onderwijsvorm(en) of studierichting(en) die je NIET mag volgen worden vermeld. Je mag ook het jaar overzitten. Als je een C-attest behaalt na je bisjaar mag je het meest gunstige attest gebruiken. C - attest (niet geslaagd) - je moet overzitten (eventueel in een andere studierichting). Deze attesten moet je opvolgen en blijven gelden bij een schoolverandering. NA 2A mag je Naar 3 bso als je 15 jaar wordt (ten laatste op 31/12) op basis van je leeftijd, op voorwaarde dat de toelatingsklassenraad hiervoor toestemming geeft. NA 3BSO mag je naar 3 ASO, TSO of KSO als je geslaagd bent, mits gunstige beslissing van de toelatingsklassenraad,. na 4 BSO mag je naar 4 ASO, TSO of KSO, als je geslaagd bent. Gezien dit moeilijke overgangen zijn, vraag je best raad aan school en/of CLB. IN ASO, BSO, KSO, TSO KAN JE VERANDEREN VAN STUDIERICHTING EN ONDERWIJSVORM TOT EN MET 15 januari. In uitzonderlijke gevallen kan de toelatingsklassenraad een afwijking van deze datum toestaan.
GETUIGSCHRIFTEN Wie slaagt (A - of B - attest) behaalt:
het getuigschrift van de eerste graad.
het getuigschrift van de tweede graad na het vierde leerjaar.
het diploma van secundair onderwijs - na 6 ASO, KSO, TSO en 7 BSO, als je over het getuigschrift van de tweede graad beschikt. Dit diploma verleent je toegang tot het hoger onderwijs.
het studiegetuigschrift van het tweede leerjaar van de derde graad BSO na 6 BSO.
25
NAAR DE DERDE GRAAD De meeste leerlingen studeren verder in de derde graad in dezelfde onderwijsvorm in een studierichting die in dezelfde lijn ligt. Bij niet aansluitende studierichtingen kan je te weinig voorkennis hebben van bepaalde vakken. Voor een aantal leerlingen wordt het duidelijk dat een overstap naar een minder theoretische studierichting in hetzelfde interessegebied wenselijk is (bijv. overgangen tussen ASO economie - TSO handel – BSO kantoor en verkoop). Een succesvolle overgang naar sommige studierichtingen die niet in dezelfde lijn liggen, is mogelijk. Deze stap vraagt een grote inzet, motivatie en aanleg van de leerling en hulp van de school. Er zijn ook studierichtingen in de derde graad die minder voorkennis uit de tweede graad vragen. Soms zal een verandering van studierichting niet mogelijk zijn of enkel mits het overzitten van een leerjaar.
DE LEERPLICHT De Belgische leerplicht geldt voor een periode van twaalf schooljaren en eindigt in het kalenderjaar waarin je 18 jaar wordt op 30 juni of op je 18de verjaardag. De leerplicht eindigt eveneens als je het diploma secundair onderwijs hebt behaald, ongeacht je leeftijd. Aan de leerplicht voldoe je door het volgen van:
VOLTIJDS DAGONDERWIJS HET STELSEL VAN LEREN EN WERKEN o vanaf de dag dat je 16 jaar wordt. o vanaf de dag dat je 15 jaar wordt, NADAT je de eerste twee leerjaren van het voltijds secundair onderwijs gevolgd hebt. Je hoeft niet geslaagd te zijn. Je moet wel een attest van regelmatige leerling hebben. Wegens uitzonderlijke omstandigheden kan je reeds in het begin van het schooljaar - waarin je deeltijds leerplichtig wordt - starten in het deeltijds onderwijs. De directie van het centrum waar je deeltijds onderwijs gaat volgen moet hiermee akkoord gaan. Je moet ook advies vragen aan het CLB dat verbonden is aan de school waar je tot nu toe de lessen hebt gevolgd.
27
HET STELSEL VAN LEREN EN WERKEN Heel wat beroepen kan je leren in de dagelijkse praktijk. Je krijgt ook 1 tot 2 dagen les in een centrum voor deeltijds onderwijs (CDO) of in een Syntra-opleidingscentrum.
Kiezen voor zo’n opleiding heeft echter grote gevolgen! Denk er goed over na en informeer je grondig! Kies zeker niet voor deeltijds leren - deeltijds werken omwille van een crisis of mislukking in het voltijds onderwijs. Stop je voltijdse studies niet omdat je het eventjes niet meer ziet zitten op school want daar kun je later spijt van hebben. Bij deeltijds leren - deeltijds werken komt immers heel wat kijken en de weg terug is niet eenvoudig…
Aan de deeltijdse leerplicht voldoe je door het volgen van:
deeltijds beroepssecundair onderwijs (DBSO)
leerovereenkomst in Syntra- opleidingscentrum of een andere erkende vorming.
Van voltijds naar deeltijds onderwijs kan je tot 31 januari overgaan, als je nog leerplichtig bent.
Van deeltijds naar voltijds onderwijs kan je tot 15 november overgaan.
Uiteraard heb je hiervoor de toestemming nodig van je ouders. Indien je wenst over te gaan naar deze vorm van onderwijs, kan je aan je CLB meer informatie vragen.
28