Hoe kan aquacultuur op duurzame wijze een bijdrage leveren aan het voeden van 9 miljard mensen in 2050?
Inhoudsopgave Aquacultuur: de kloof overbruggen, door Wout Dekker, CEO Nutreco
1
Wat zijn de uitdagingen van het voeden van de wereld in 2050?
2
Wat is de rol van aquacultuur?
6
Waardeketen van aquacultuur
10
Wat zijn de uitdagingen voor aquacultuur bij het vervullen van haar rol?
12
Wat zijn de mogelijkheden voor aquacultuur?
18
Duurzame groei opent zeeën van mogelijkheden, door Knut Nesse, Nutreco Chief Operating Officer Aquaculture
22
Inzichten van AquaVision 1996-2010
24
Aanbevolen literatuur
25
Aquacultuur: de kloof overbruggen In onze brochure Feeding the Future van 2010 hebben wij uiteengezet dat de grote uitdaging voor de landbouw is de voedselproductie te verdubbelen en tegelijkertijd de footprint te halveren. Aquacultuur staat voor een gelijksoortige uitdaging, in die zin dat zij een belangrijke bijdrage kan leveren aan de voedselvoorziening van negen miljard mensen in 2050, hoewel het aandeel van aquacultuur daarin veel kleiner is dan van de landbouw. Vis wordt alom gewaardeerd als goede, smakelijke voeding. De visvangst kan echter niet toenemen zonder overbevissing. Viskweek moet de kloof overbruggen tussen de mondiale vraag naar vis en het aanbod uit visvangst. Door de snelle groei in de afgelopen vier decennia is een aanzienlijk deel van de door ons geconsumeerde vis, schaal-, schelp- en weekdieren al afkomstig uit viskweek. Randvoorwaarde voor verdere groei is meer duurzaamheid, zo stellen degenen die aan deze brochure hebben meegewerkt. Duurzaamheid zit in de aard van Nutreco. Toen Nutreco in 1994 werd opgericht, kozen we onze naam als afspiegeling van onze activiteiten en betrokkenheid: nutrition, ecology en economy. Onze betrokkenheid is vandaag de dag extra actueel nu we voor een uitdaging van wereldformaat staan. Bedrijven die nu onderdeel zijn van Nutreco waren pioniers op het gebied van aquacultuur. Zij introduceerden vele technische ontwikkelingen, zoals geëxtrudeerd visvoer. Onder de naam Skretting spelen
Wout Dekker, CEO Nutreco
zij ook nu een toonaangevende rol bij het verminderen van onze afhankelijkheid van vismeel en visolie in het voer, een zeer belangrijke ontwikkeling voor duurzame groei van de aquacultuur. Ook op andere gebieden binnen de sector werden diverse uitdagingen opgepakt. Twintig jaar geleden was er hevige kritiek op de aquacultuur vanwege het gebruik van antibiotica, maar ook vanwege het gebruik van de schaarse grondstoffen vismeel en visolie in visvoer. De sector zag in dat het nodig was om deze aspecten aan te pakken als zij haar geloofwaardigheid wilde behouden. De verschillende partijen in de waardeketen hebben samengewerkt om deze issues op te lossen. Tegelijkertijd werden duurzaamheidsdoelstellingen geformuleerd die aansloten bij het beleid van de verschillende regeringen ten aanzien van aquacultuur. Nutreco organiseert sinds 1996 de tweejaarlijkse AquaVisionconferenties. Deze conferenties vormen een neutraal forum voor belanghebbenden om vraagstukken betreffende de aquacultuur, waaronder de duurzame groei ervan, te bespreken. Vanaf 2000 organiseren we een vergelijkbare tweejaarlijkse Agri Visionconferentie voor de landbouw. Deze conferenties leveren een bijdrage aan onze strategievorming en zijn een bevestiging van onze overtuiging dat duurzaamheid fundamenteel is voor de toekomst van Nutreco, voor groei in aquacultuur en landbouw en voor het voeden van de wereld in 2050.
introductie door Wout Dekker
1
wat zijn de uitdagingen om de wereld in 2050 van voedsel te voorzien?
2
De uitdaging om de wereld in 2050 van voedsel te voorzien Uit mondiale demografische trends blijkt dat de wereldbevolking groeit en zal blijven groeien. Op dit moment zijn er circa zeven miljard mensen en tegen 2050 zal de negen miljard bereikt zijn: twee miljard meer monden om te voeden. De bevolkingsgroei vindt vooral plaats in opkomende economieën zoals China, India en Brazilië. De toenemende rijkdom van deze landen maakt de uitdaging groter, aangezien mensen meer gaan verdienen en de samenleving steeds meer verstedelijkt. Inkomensstijging leidt tot een verschuiving van voedingspatronen, omdat deze consumenten meer eiwitrijke maaltijden met vlees en vis willen eten. Door de toegenomen verstedelijking zal er door minder mensen meer voedsel moeten worden geproduceerd om aan de toenemende vraag te voldoen, wat betekent dat de voedselproductie efficiënter moet worden.
en moet erkend en aanvaard worden als bron van voortreffelijk voedsel. De grafiek illustreert de prioriteiten van landen in verschillende stadia van ontwikkeling ten aanzien van veehouderij. De prioriteiten zijn afhankelijk van factoren als inkomensniveau, de rol van kleine boeren in de sector, het belang van en vooruitzichten op export en de mate van druk op en afname van natuurlijke bronnen. Over het algemeen zijn de prioriteiten afhankelijk van de mate van economische ontwikkeling van het land.
Afstemming van maatschappelijke doelstellingen Volksgezondheid
Een derde factor voor de toegenomen vraag naar vis is de wijdverbreide erkenning van vis als voortreffelijke voedselbron, met goed verteerbare eiwitten, essentiële vitaminen en mineralen in een gemakkelijk toegankelijke vorm. Veel vissoorten beschikken daarnaast over gezonde omega-3 vetzuren. Aan de aanbodkant kan de traditionele aanvoer van vis uit de visserij echter niet toenemen, omdat wilde vispopulaties anders uitgeput zouden raken. Sterker nog, om de visstand op peil te houden is het wellicht noodzakelijk om de vangst verder te beperken. De onontkoombare conclusie is dat de viskweek al haar mogelijkheden om vis aan de consument te leveren zal moeten benutten, wil zij de groeiende kloof tussen vraag en aanbod kunnen overbruggen. Viskweek moet dit op duurzame wijze doen, met duurzame voergrondstoffen en minimale milieugevolgen,
Voedselzekerheid
Milieu
Middelen van bestaan Lage ontwikkeling Snelle industrialisering
Trage industrialisering Postindustrieel
Bron: FAO, 2009, The state of food and agriculture, 94 - 100.
wat zijn de uitdagingen?
3
Er moet in de komende decennia meer voedsel worden geproduceerd dan in de afgelopen 10.000 jaar bij elkaar De wereldbevolking groeit naar verwachting van 6,9 miljard nu naar meer dan 9 miljard mensen in 2050. Circa 90% van deze groei zal plaatsvinden in Azië en Afrika. Deze mensen zullen gemiddeld genomen langer leven. De © FAO / Simone Casetta
gemiddelde mondiale levensverwachting stijgt naar verwachting van 68 jaar nu naar 76 jaar in 2045-2050. Ongeveer de helft van alle mensen leeft in steden en ongeveer evenveel mensen zijn arm en hebben minder dan USD 2 per dag te besteden. In 2050 zal de verstedelijking zijn toegenomen tot 70% van de wereldbevolking. Daardoor zullen meer mensen voor hun voedsel zijn aangewezen op minder boeren. Tegelijkertijd stijgt naar verwachting
Dr Jacques Diouf Directeur-generaal FAO, de Food and Agriculture Organization van de Verenigde Naties
het inkomen per hoofd van de bevolking naar een veelvoud van het huidige inkomen. Met meer geld om te besteden, is de mens geneigd meer dierlijke producten te eten, vooral wanneer het inkomen stijgt naar meer dan USD 2 per dag. Om in 2050 meer dan 9 miljard rijkere en langer levende mensen te voeden, moet de totale voedselproductie met ten minste 70% stijgen en mogelijk zelfs verdubbelen. Wereldwijd verdubbelt de consumptie van dierlijke eiwitten naar verwachting in de eerste helft van deze eeuw tot meer dan 465 miljoen ton vlees en meer dan een miljard ton melk. De sterkste groei wordt verwacht in de consumptie van gekweekte vis en kip. Gelukkig zijn dit de dierlijke eiwitbronnen die de kleinste footprint lijken te hebben.
4
wat zijn de uitdagingen?
Meer met minder We hebben maar één planeet. De rekensom is simpel. Bevolking maal consumptie moet gelijk zijn aan de capaciteit van deze ene planeet. Op dit moment klopt deze som echter niet. We leven nu alsof we anderhalve planeet hebben. Onze wereldwijde footprint overschrijdt het herstelvermogen van de aarde dus met circa 50%. Als we op dezelfde voet doorgaan, hebben we rond 2035 twee planeten aarde nodig. En die zijn er niet. Dus moeten we meer uit minder zien te halen. We moeten deze ene planeet koesteren alsof ons leven ervan afhangt... want dat is ook zo! Viskweek is het snelst groeiende voedselproductiesysteem. Tegenwoordig is de helft van alle rechtstreeks door mensen geconsumeerde visproducten
Jason Clay Senior Vice President Markets Transformation WWF
afkomstig uit viskweek. Aangezien de visserij wereldwijd veelal op of over de grens van overbevissing heeft geproduceerd, zal viskweek de bron zijn voor alle extra consumptie van visproducten per hoofd van de bevolking. Uitgaande van de productie-efficiëntie van een aantal kweekvissoorten, wordt voorspeld dat in 2050 de productie van witvis uit viskweek even groot zal zijn als die van kip, en deze vervolgens zal overtreffen. In China is de productie van kweekvis al even groot als die van pluimvee. Viskweek kan echter onwenselijke gevolgen hebben. We moeten de belangrijkste consequenties van viskweek in kaart brengen en samenwerken met producenten om de productie op een aanvaardbaar niveau te krijgen. Daarom werkt het WNF met Nutreco en andere partijen samen om wereldwijd betrouwbare normen voor een twaalftal viskweeksoorten te ontwikkelen en om ervoor te zorgen dat de Aquaculture Stewardship Council (ASC) toeziet op naleving van deze normen.
wat zijn de uitdagingen?
5
wat is de rol van aquacultuur?
6
De rol van aquacultuur
Viskweek is het kweken van vis, garnalen en andere schaal-, schelp- en weekdieren en waterplanten voor consumptie. Dit gebeurt al eeuwen: de vroegst bekende publicatie stamt uit 500 voor Christus. De schaal waarop viskweek plaatsvindt, varieert van heel klein om in het eigen levensonderhoud te kunnen voorzien, tot kwekerijen die duizenden tonnen produceren. De manier waarop vis wordt gekweekt, hangt af van de kwaliteit, de hoeveelheid en de temperatuur van het beschikbare water, in samenhang met de toegepaste technologie, management input, beschikbare infrastructuur, gewenste productiviteit en het soort kweekvis. Wereldwijd wordt er jaarlijks ongeveer 68 miljoen ton vis – zoals karper en Atlantische zalm – weekdieren, waterplanten en schaal- en schelpdieren – zoals garnalen – gekweekt. In totaal worden meer dan driehonderd vissoorten gekweekt, maar slechts veertig daarvan zijn economisch gezien van belang. De productie van deze soorten is in de afgelopen twintig jaar aanzienlijk gestegen. Voor ongeveer 29 miljoen ton vis en garnalen wordt gebruik gemaakt van fabrieksmatig geproduceerd voer. China is met een jaarlijkse productie van 22 miljoen ton (exclusief weekdieren) de grootste speler ter wereld op het gebied van viskweek; 16 miljoen ton daarvan bestaat uit karper. In Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland gaat het vooral om de zalmachtigen:
Atlantische zalm en Pacifische zalm uit de Stille Oceaan en zowel zoetwater- als zeeforel. Andere belangrijke kweekvissoorten zijn tilapia, pangasius, barramundi, grouper, cobia en snapper in Azië en Afrika en zeebrasem, zeebaars en tarbot in Europa. De mondiale visproductie is met ongeveer 90 miljoen ton relatief stabiel. Daarvan wordt 70 tot 80 miljoen ton voor menselijke consumptie gebruikt. De rest wordt verwerkt tot vismeel of visolie, dat wordt gebruikt in visvoer voor carnivore soorten, zoals de Atlantische zalm en de garnaal. Vismeel wordt ook verwerkt in varkens- en pluimveevoer. De opbrengst uit visserij kan niet op duurzame wijze worden vergroot. Er is echter sprake van een toenemende vraag van de bevolking. Viskweek overbrugt deze kloof en zou in omvang moeten toenemen naarmate het verschil groter wordt. Het FAO-rapport State of World Fisheries and Aquaculture uit 2008, schatte dat viskweek voor 47% voorzag in de mondiale consumptie van 16,7 kg per hoofd van de bevolking. Toekomstige ontwikkelingen op het gebied van viskweek zijn een meer geavanceerde productie op land en grotere kwekerijen op zee die verder uit de kust liggen. De uitdaging is om de kloof op duurzame wijze te overbruggen.
wat is de rol van aquacultuur?
7
Viskweek is belangrijk voor China In China speelt viskweek een belangrijke rol bij de productie van veiligere voedingsmiddelen voor de toekomst. Tien procent van de totale voedselproductie in China bestaat uit viskweek. China exporteert veel vis en andere aquacultuurproducten, wat gunstig is voor de handelsbalans. Alle op dit moment in China gekweekte aquacultuursoorten zijn van belang voor de diverse regio’s in ons land. Als ‘s werelds grootste producent van aquacultuurproducten, zijn we ons bewust van de uitdagingen die de snelle groei van de wereldbevolking met zich meebrengt in relatie tot de beschikbare hoeveelheid kwalitatief goed voedsel. Ook onder Chinese consumenten zijn veranderingen gaande die het noodzakelijk maken dat de productie van vis toeneemt. De Chinese viskweeksector zal hier een grote bijdrage aan leveren. Dhr. Lin Yi Executive Vice Chairman & President China Fishery Association Ministerie van Landbouw
Het op duurzame wijze produceren van seafood is een prioriteit van zowel de Chinese overheid als de sector zelf. De viskweeksector zal zich op duurzame wijze ontwikkelen op basis van de marktsituatie en de vraag van consumenten. Allereerst moet de productie van kweekvis leiden tot een gezond en veilig product. Andere essentiële stappen zijn onder meer het omgaan met milieuvraagstukken in lijn met gestelde normen en het beheersen van de CO2-emissies van de sector.
8
wat is de rol van aquacultuur?
Ervoor zorgen dat viskweek de kloof kan overbruggen Aquacultuur is een belangrijk alternatief voor visvangst en een belangrijke economische activiteit, met een aanzienlijk potentieel voor groei en het creëren van banen in regio’s in heel Europa. Het is een dynamische en gevarieerde sector met diverse soorten zee- en zoetwatervissen en schaal- en schelpdieren. Maar er is meer nodig als aanvulling op de visserij. Als viskweek niet zou bestaan, zouden we het moeten uitvinden. De vraag naar vis- en andere aquacultuurproducten neemt gestaag toe en de afnemende Europese wilde vispopulaties kunnen niet voorzien in deze vraag. Viskweek kan de steeds groter wordende kloof overbruggen. Het is een uitdaging om ervoor te zorgen dat viskweek milieuvriendelijk is. Maria Damanaki Europese Commissaris van Maritieme Zaken en Visserij
De belangrijkste doelstellingen op het gebied van duurzaamheid worden grotendeels verwezenlijkt. De Europese aquacultuursector hanteert goede normen op het gebied van milieu en gezondheid en de sector beschikt over goede technologieën en onderzoek op hoog niveau. Met dierenwelzijn wordt rekening gehouden. Niettemin zijn er op plaatsen waar viskweek wordt bedreven issues met andere concurrerende economische activiteiten. Het zorgvuldig inrichten van de beschikbare maritieme ruimte is belangrijk om deze tegenstrijdige belangen met elkaar te verenigen. Er is nog veel te doen. Zo moet de informatievoorziening aan consumenten verbeteren. Omdat het imago van de sector nog te wensen overlaat, moeten we het publiek beter informeren over de feiten en cijfers van viskweek. Alleen dan kan aquacultuur haar rol als belangrijke bron van vis en andere aquacultuurproducten vervullen.
wat is de rol van aquacultuur?
9
Waardeketen van aquacultuur De waardeketen van aquacultuur bestaat uit verschillende schakels, van voergrondstoffen (afkomstig van land en zee) tot visproducten voor de verkoop aan consumenten. Onderstaande teksten zijn afkomstig van vooraanstaande, internationale vertegenwoordigers van elke schakel.
TASA vist in ’s werelds rijkste en best beheerde zee-ecosystemen. Peruaanse ansjovis is de meest voorkomende vis in de kust-ecosystemen, maar wordt steeds vaker ook gebruikt voor menselijke consumptie. Op basis van vangstquota en recent wetenschappelijk onderzoek is vastgesteld dat het ook in de verre toekomst mogelijk is om vismeel en visolie te leveren voor een duurzame viskweek. TASA is voorstander van visserijmanagement door het Peruaans Maritiem Onderzoeksinstituut en Peruaans en internationaal beleid voor duurzame visserij. We doen voortdurend onderzoek naar milieuvriendelijke technologieën voor vissersschepen en visfabrieken. In 2010 heeft TASA certificering bij de IFFO Global Standard for Responsible Supply verkregen en we willen een volledige MSC-certificering verkrijgen. Dat is onze manier om een bijdrage te leveren aan voedselzekerheid en het behoud van business in de toekomst.
PRODUCENTEN VAN GRONDSTOFFEN
Wij zijn ons ervan bewust dat Cargill’s mondiale rol in landbouwproducten en voedingsmiddelen de verwachting schept dat wij leidend zijn in het verantwoord omgaan met natuurlijke hulpbronnen. Voor duurzaamheid zijn innovaties op milieugebied nodig en een verstandig gebruik van de bestaande natuurlijke bronnen. Wij werken samen met ketenpartners in de aquacultuursector om nadelige milieugevolgen van de aquacultuur te minimaliseren. We maken maximaal gebruik van onze deskundigheid en contacten (verspreid over vele Cargillbedrijven) om mogelijkheden te onderzoeken voor de vermindering en vervanging van vismeel in voer voor de aquacultuur. Met kennis, vaardigheden en financiële en technische ondersteuning helpen wij organisaties mondiaal bij de opbouw van een wereld die zichzelf duurzaam kan voeden. Ons succes hangt uiteindelijk af van de groei en de gezondheid van de leefgemeenschappen waarin wij werken.
10
wat is de rol van aquacultuur?
VISVOER
Skretting is ‘s werelds grootste producent van visvoer, met producten voor meer dan 50 vissoorten, inclusief garnalenvoer. Skretting biedt uitgebalanceerde voeding voor elke groeifase: van ei en larve tot oogstbare vis. De voeding is evenwichtig en geconcentreerd, waardoor vissen en garnalen zich efficiënt kunnen voeden en de maximale groeipotentie halen. Voor gekweekte carnivore vissen, zoals zalm, forel en zeebaars, vormen vismeel en visolie essentiële bestanddelen van hun voer. Deze worden gecombineerd met ingrediënten als plantaardige eiwitten, granen, vitaminen en mineralen. Naarmate de viskweek zich verder ontwikkelt, ontdekt Skretting meer mogelijkheden om de schaarse mariene grondstoffen breder en efficiënter in te zetten voor voer voor de aquacultuur. Uiteraard met behoud van de voedingswaarde van het voer, de consumptiekwaliteit en de goede eigenschappen van het eindproduct voor de consument.
VIS-
Lerøy Seafood Group is actief in alle schakels van de waardeketen; van viseitjes tot het eindproduct voor de consument. Aandacht voor het zeemilieu, gezondheid en welzijn van vissen en maatschappelijke verantwoordelijkheid zijn belangrijke aspecten van onze waarden. Onze zalm en forel worden geproduceerd door regionale bedrijven die bekend zijn met de lokale milieuvraagstukken. Wij zijn van mening dat vergroting van de viskweekproductie in harmonie met de natuur de beste optie is om de snelgroeiende bevolking te voorzien van gezond voedsel. Om succesvol te zijn, zijn strikt duurzame oplossingen, grondstoffen en milieumaatregelen nodig, die zorgen voor een efficiënte productie met minimale nadelige gevolgen. Wij gebruiken onze unieke deskundigheid op het gebied van viskweek, verwerking, verkoop en distributie om duurzame groei in de viskweek te waarborgen en waarde te creëren voor lokale leefgemeenschappen, eigenaren, klanten en werknemers.
KWEEK
VISVERWERKING
Pescanova is een groot visserijbedrijf, een belangrijke viskweker en verwerker van vis tot diepvriesproducten. Pescanova ontwikkelt milieuvriendelijke viskweekmethoden, die kwaliteitsproducten opleveren waarvan de herkomst gegarandeerd te herleiden is. De viskweek omvat zalm in Chili, tilapia in Brazilië en zeebrasem, zeebaars, tong en tarbot in Spanje en Portugal. Garnalen worden in Spanje en in verschillende LatijnsAmerikaanse landen gekweekt. Om nu en in de toekomst aan de wereldwijd groeiende vraag naar visproducten te kunnen voldoen, is Pescanova voortdurend bezig haar productiviteit te vergroten. Daarbij vormen kwaliteit, voedselveiligheid en duurzaamheid de belangrijkste aandachtspunten.
Morpol is ‘s werelds grootste producent van gerookte zalm. We leveren gerookte en gemarineerde zalm in Europa, de Verenigde Staten en Japan. Duurzaamheid is voor Morpol voortdurend een thema. In onze fabriek in Polen verwerken wij op verantwoorde wijze gekweekte zalm uit Noorwegen en Schotland - vaak afkomstig van Morpolkwekerijen - en zalm uit de Stille Oceaan afkomstig van MSCgecertificeerde visserijen. Door de schaalgrootte is de fabriek zeer efficiënt, bovendien worden alle delen van de vis gebruikt. De focus ligt tegelijkertijd op voedselveiligheid en het leveren van topkwaliteit. Morpol-producten zijn bestemd voor de detailhandel en foodservice, verkrijgbaar onder Morpol-merk of huismerk en verpakt als ready-to-eat of ready-to-heat product.
DETAILHANDEL
Auchan is een belangrijke retailer in zowel verse vis als verwerkte visproducten en heeft vestigingen in dertien landen in Europa en Azië. Uitgangspunt bij onze activiteiten is dat wij ethisch en milieubewust handelen en consumenten aanmoedigen om duurzaam te kopen. Auchan wil dat haar visproducten duurzaam zijn en verkoopt geen bedreigde vissoorten of vis gevangen met ongepaste vistechnieken. Voor de gekweekte vis (zoals zalm en forel) stellen we als voorwaarde dat de grondstoffen voor het voer gegarandeerd duurzaam zijn en dat de normen voor dierwelzijn zijn gehanteerd. In opkomende economieën stimuleert Auchan viskweekmethodes met een kleine footprint en het eerlijk belonen van producenten.
wat is de rol van aquacultuur?
11
wat zijn de uitdagingen voor aquacultuur bij het vervullen van haar rol?
12
De uitdagingen voor aquacultuur bij het vervullen van haar rol Viskweek levert een substantiële hoeveelheid vis voor consumptie. Maar om de wereld in 2050 te kunnen voeden, moet er meer, efficiënter en met veel minder nadelige gevolgen dan nu worden geproduceerd. Voer en de nutritionele waarde ervan, is van groot belang in de commerciële viskweek, omdat het uitgebalanceerd moet zijn, waardoor de vis de volle groeipotentie kan behalen. Veel gekweekte vissen zijn carnivoren. Vismeel en visolie vormen essentiële bestanddelen van hun voer, in combinatie met plantaardige eiwitten, vitaminen en mineralen. Vismeel en visolie zijn afkomstig van de visvangst en het aanbod ervan kan niet groeien. Het beperkte, duurzame aanbod van vismeel en visolie moet over een toenemende productie van kweekvis worden verdeeld en worden aangevuld met andere duurzame grondstoffen. Dit om ervoor te zorgen dat de viskweek per saldo een nettoproducent van viseiwitten is. Deze werkwijze is veel efficiënter dan het gebruik van vis die na vangst direct wordt gevoerd aan grotere vissoorten in kwekerijen.
Er zijn nog meer uitdagingen. Het intensief houden van vissen brengt het risico van ziektes met zich mee en uitwisseling van infecties tussen gekweekte en wilde populaties is onvermijdelijk. Een hoge mate van hygiëne, een geïntegreerde aanpak bij visziekten en investeringen in vaccins zijn van essentieel belang. Anders dan bij vee, komen de voedingsstoffen van kweekvissen direct in het water terecht, wat betekent dat de kweeklocatie, de dichtheid van de vispopulatie en de voederefficiëntie van zeer groot belang zijn. De vissen zijn gekweekt om te leven onder kwekerij-omstandigheden. Als deze vissen ontsnappen, kunnen ze gaan concurreren en paren met wilde populaties. Goed beheer van de viskwekerij en gebruik van deugdelijk en goed onderhouden outillage moeten ontsnappingen voorkomen. Viskweek moet, als een relatief nieuwe manier om voedsel te produceren, laten zien dat zij verantwoord werkt, conform regelgeving en maatschappelijke verwachtingen.
wat zijn de uitdagingen voor aquacultuur?
13
Zorgen voor duurzame grondstoffen uit zee
Optimaal gebruik van mariene grondstoffen
Dankzij onderzoek is er minder vismeel en visolie in visvoer nodig, waardoor De doelstelling van het AQUAMAX-project van de het mogelijk is met de schaarse grondstoffen uit zee een belangrijke bijdrage Europese Unie was om zoveel mogelijk vismeel en te leveren aan de uitbreiding van de viskweeksector. visolie in visvoer te vervangen door alternatieve Tegelijkertijd helpt de IFFO om het aanbod te grondstoffen. Deze moesten duurzaam en vrij verduurzamen. In oktober 2009 introduceerde de van verontreiniging en residuen zijn, maar met IFFO haar Global Standard for Responsible Supply behoud van de gezondheidsvoordelen van het (RS). Deze richt zich op de inkoop van wilde vis als eten van vis. De onderzochte vissoorten waren grondstof maar ook op de zuiverheid en veiligheid zalm, forel, zeebrasem en karper. Het doel was ervan. Vismeelproducenten, voerproducenten, visom nog maximaal 12kwekers, vismeelhandelaren, de Global Aquaculture 16% vismeel en 8-12% Alliance, belangrijke detailhandelaren, de Marine visolie voor zalmvoer Conservation Society en het WNF waren betrokken te gebruiken, maximaal bij het Technical Advisory Committee dat de RS5% van zowel vismeel norm heeft opgesteld. Fabrieken moeten hun als visolie voor forelvoer, Andrew Jackson wilde vis inkopen bij visserijen die werken maximaal 15% vismeel Technical Director volgens de FAO Code of Conduct for Responsible en maximaal 10% visolie International Fisheries en er kan geen vis worden ingekocht voor voer voor zeebrasem en Fishmeal and Fish Oil bij illegale, niet-aangemelde of niethelemaal geen vismeel en visolie Organisation (IFFO) gereguleerde visserijen. Voorafgaand aan voor karpervoer. Voor geen Professor Øyvind Lie RS-certificering worden de fabrieken enkele vissoort werden nadelige Director en hun grondstoffen gecontroleerd door een onafhankelijk, gevolgen gerapporteerd voor het National Institute geaccrediteerd certificeringsorgaan. In de eerste twaalf welzijn van de vis of in de opname of Nutrition and Seafood maanden werden 47 fabrieken, die gebruik maken van zes van de nutriënten. Wel werden voor Research (NIFES), visserijbedrijven, gecertificeerd. Ze vertegenwoordigen sommige soorten enkele gevolgen voor Noorwegen 20% van de wereldwijde vismeel- en visolieproductie. IFFO het metabolisme waargenomen als de ontwikkelt ook een Improvers Programme, dat minder maximale vervangingsniveaus van zowel vismeel als visolie werden ontwikkelde delen van de sector gaat helpen om de RSgecombineerd. De vis-in/vis-uit-verhoudingen daalden aanzienlijk. norm te halen. In oktober 2010 werd de norm uitgebreid In het Verenigd Koninkrijk heeft AQUAMAX ook de gezondheidsnaar vismeel en visolie uit bijproducten afkomstig van de voordelen onderzocht voor zwangere vrouwen en hun pasgeboren verwerking van zowel wilde vis als kweekvis. Bijproducten baby’s die zalm aten die was gekweekt met aangepast visvoer. vormen momenteel 25% van het wereldwijde aanbod Vrouwen die tweemaal per week zalm aten, kregen de hoeveelheid van mariene grondstoffen, waardoor het gebruik omega-3 vetzuren binnen die gezondheidsautoriteiten aanbevelen. van deze waardevolle bronnen wordt geoptimaliseerd. De zalm was dus nog steeds een goede bron van deze belangrijke vetzuren.
14
wat zijn de uitdagingen voor aquacultuur?
Zorgdragen voor zowel vis als milieu
Het milieu in evenwicht houden
Onze positie als wereldleider in gekweekte Atlantische zalm brengt Het oogsten van voedsel uit zeeën kan een aanzienlijke zowel mogelijkheden als verstrekkende verantwoordelijkheden bijdrage leveren aan het voeden van de wereld in met zich mee. De gezondheid en het 2050. Omdat de wildvangst niet duurzaam kan worden welzijn van onze vis hangt nauw samen uitgebreid, gaat viskweek op zee (maricultuur) een met de wijze en de omstandigheden belangrijke rol spelen. Viskweek op zee is in de afgelopen waarop wij de vissen houden en zeven jaar procentueel verdubbeld. Knelpunten die verdere kweken en onze adequate aanpak groei belemmeren zijn onder meer de nadelige gevolgen voor visgezondheid. Wij kweken vissen voor het milieu. Deze moeten onder omstandigheden die aansluiten worden opgelost maar moeten bij hun biologische behoeften aan ook in het juiste verband worden voedsel, schoon water, ruimte bezien. De milieuconsequenties en leefomgeving. Om ervoor te van maricultuur worden doorgaans zorgen dat onze vis de benodigde beoordeeld in vergelijking met voedingsstoffen voor optimale locaties in het wild en zelden Alf-Helge Aarskog gezondheid en prestatie krijgt, vergeleken met de nadelige gevolgen CEO worden voersamenstellingen van de landbouw, die de belangrijkste Marine Harvest zorgvuldig uitgebalanceerd en oorzaak is van de eutrofiëring van via efficiënte voerdoseersystemen verstrekt. Ze geven kustwateren. Maricultuur biedt mogelijktoegang tot het voer wanneer de vis dat nodig heeft, heden om eutrofiëring tegen te gaan Dr Kenneth Black zonder te overvoeren. In sommige gevallen bleek en positieve effecten voor het milieu te Ecology Department zogenoemd functioneel voer te voorzien in ingrediënten bewerkstelligen. De viskweek op zee levert Scottish Association for die de gezondheid van de vis ondersteunen en ziekte ongeveer eenderde van al het voedsel Marine Science voorkomen. De voederconversie is van groot belang, dat uit zee afkomstig is. Daarmee zorgt zowel uit kosten- als milieu-oogpunt. Door te zorgen maricultuur er nu al voor dat de druk op de voor optimaal gebruik van het voer, kunnen de wilde populaties afneemt. Bovendien kan de productie van macro-algen nadelige gevolgen voor het milieu zo klein mogelijk helpen om overtollige voedingsstoffen te verwijderen en zuurstof in het worden gehouden. water aan te vullen, terwijl voerinstallaties met filters overtollig plankton en de gevolgen van eutrofiëring kunnen verminderen. Aangezien schoon water een randvoorwaarde is voor viskweek op zee, oefent deze sector bovendien politieke druk uit om voor alle gebruikers van de zee een goede waterkwaliteit te behouden.
wat zijn de uitdagingen voor aquacultuur?
15
Technologie kan bijdragen aan een efficiënte en duurzame productie
De basis leggen voor duurzame aquacultuur
© All rights reserved by AKVAgroup http://www.flickr.com/photos/akvagroup/
De AKVA-groep is de meest toonaangevende producent van technologie voor het kweken van vis op zee en op land. Viskwekerijen verder uit de kust plaatsen kan een mogelijkheid zijn om de duurzaamheid te vergroten. Met geavanceerde monitoring en voedingstechnologie is het mogelijk om de voederconversie op niveau te houden. Een betere waterkwaliteit betekent in potentie een beter viswelzijn en derhalve een beter voergebruik. Sterkere stromingen betekenen dat voerresten over een groter gebied worden verspreid. Minder locaties, verder uit elkaar, zou kruisbesmettingen met infecties verminderen. Grotere viskwekerijen verminderen het Philip Smith transport per kilo geproduceerde vis. Bij de keuze van Chief Executive Officer locaties is de waterkwaliteit essentieel. Daarbij zijn Aquaculture uitersten, zoals hoogste/laagste temperaturen en Stewardship Council Morten Nærland laagste zuurstofniveau, belangrijker dan gemiddelden. Chief Financial Officer Factoren als golfhoogte en wind zijn bepalend voor Er is eigenlijk niets onduurzaam aan en waarnemend CEO beslissingen over de installaties, zoals kooien, netten aquacultuur. Maar er zijn – net zoals bij andere AKVA Group et cetera. Er worden geautomatiseerde oplossingen voedselproductiesystemen – negatieve milieuontwikkeld waardoor minder personeel nodig is. Dankzij de verbeterde en maatschappelijke gevolgen. Hier zullen we technologie zijn er nu kooien die vrijwel ontsnappings- en roofdierbestendig aandacht aan moeten besteden als we de enorme zijn. Recyclebare netten gaan twintig jaar mee. Harde, gemakkelijk te bijdrage die aquacultuur kan leveren aan de reinigen materialen zijn beter bestand tegen aangroei vanuit zee en maken mondiale voedselzekerheid willen realiseren. Door speciale verf die aangroei tegengaat overbodig. Flexibele constructies het promoten van vrijwillig te aanvaarden normen, optimaliseren de stroming van water en zuurstof door de kooien. Bij de gericht op milieuvriendelijke en maatschappelijk viskweek op land verminderen gesloten recirculatiesystemen de footprint verantwoorde werkwijzen, creëren wij de basis voor per kilogram geproduceerde vis. Bovendien bevorderen ze het welzijn een omslag naar een duurzamere aquacultuur. Retailers van de vissen, verminderen ze stress en voorkomen ze ontsnappingen en foodservice-bedrijven spelen hierbij een sleutelrol en het verspreiden van ziektes. Het afval is te gebruiken als grondstof door verantwoorde aquacultuur in hun inkoopbeleid op en doordat water en temperatuur te beheersen zijn, verbetert het te nemen en te belonen. voergebruik en vermindert de hoeveelheid benodigde grondstoffen per kilogram geproduceerd product. Daarnaast gelden voor de locaties van viskwekerijen op land minder beperkingen en leidt een viskwekerij in de buurt van een stad tot aanzienlijk minder transport.
16
wat zijn de uitdagingen voor aquacultuur?
Genomics: mogelijkheden om de duurzaamheid van aquacultuur te vergroten
Het vertrouwen van onze klanten zekerstellen
Photo by Haakon Sparre
Het in kaart brengen van het genoom (DNA profiel) van de vis biedt een Onze klanten vertrouwen erop dat wij, als ’s werelds zee aan mogelijkheden voor viskweek en voedselproductie. Door de grootste retailer in voeding, kwalitatief goede genetische informatie van een organisme vis verkopen, afkomstig uit goed beheerde en vast te stellen, zijn onderzoekers beter in duurzame viskwekerijen met hoge welzijnsnormen. staat om de groei, gezondheid, voortplanting, Aan al deze aspecten wordt in de supply chain door voedingswaarde en de interactie met de Tesco, in samenwerking met onze leveranciers, omgeving te onderzoeken. Afgelopen jaren continu aandacht besteed en volgens strikte Tescois de kennis op het gebied van genomics normen gecontroleerd. binnen de viskweek toegenomen. Overheden De duurzaamheid en en de sector investeren in het vastleggen herkomst van het voer van het genoom van kweekvissoorten als wordt op alle onderdelen Atlantische zalm en kabeljauw. Behoud van gemonitored: van het beheer bedreigde populaties wilde zalm wordt van de visserijen die de vis steeds belangrijker. De oplossing van voor het visvoer vangen tot de gevolgen die voersystemen Professor Stig W. Omholt potentiële conflicten tussen wilde en gekweekte zalm zal voornamelijk van viskwekerijen op het milieu Centre for Integrative kunnen hebben. Wij zijn ook Genetics afhangen van de toename van betrokken bij het vaststellen van Norwegian University onze kennis over de zalm en zijn mondiale normen voor de certificering of Life Sciences ziekteverwekkers. Vastleggen Jodie Johnston van het zalmgenoom kan van viskwekerijen en voerproducenten. Technical/Aquaculture hieraan een belangrijke bijdrage leveren. Het helpt Daarmee brengen we onafhankelijk Manager ons bovendien te begrijpen hoe gekweekte vis toezicht en transparantie in onze supply Tesco Stores Ltd. nieuwe grondstoffen in het voer kan benutten. chains. Tesco stimuleert investeringen in London, United Kingdom Daarnaast leidt het tot een betere gezondheid voersamenstelling en -technologie om de van de vissen en neemt de kennis over de voederconversie te verbeteren en duurzame groei van de sector mogelijk vissoort toe. Deze kennis kan ook bijdragen te maken. Daarbij horen ook investeringen in alternatieve bronnen voor aan het minimaliseren van potentiële eiwit en olie, naast duurzaam gevangen vis. Onze klanten lezen negatieve negatieve gevolgen van viskweek voor het verhalen over viskwekerijen in de media. Het is van groot belang hen gerust te milieu. stellen door de feiten te geven en om degenen die invloed hebben in de media, zoals beroemde koks, beter te informeren.
wat zijn de uitdagingen voor aquacultuur?
17
wat zijn de mogelijkheden voor aquacultuur?
18
De kansen voor aquacultuur
Mede dankzij ervaring en onderzoek wordt de commerciële viskweek steeds meer erkend als een duurzame, energieefficiënte manier om eiwitten voor menselijke consumptie te produceren. De voederconversie neemt af, evenals de behoefte aan schaarse grondstoffen als vismeel en visolie voor het voer. Door technische vooruitgang in voeder-, recirculatie- en filtertechnieken neemt de vervuiling van het water af. Het aantal ontsnappingen is geminimaliseerd, dankzij het verder verbeteren van netten en kooien en beter beheer van de viskwekerijen. Doordat er meer kennis beschikbaar is over visvoer en alternatieve grondstoffen gaat de ontwikkeling van voer voor nieuwe soorten kweekvis sneller. Vissen kunnen voer uiterst efficiënt omzetten in lichaamsmassa, vooral in voedzame eiwitten. Vissen leveren ook veel vitaminen en mineralen, die gemakkelijk door mensen kunnen worden opgenomen. Vette vis, zoals Atlantische zalm, is daarnaast rijk aan de meervoudig onverzadigde omega-3 vetzuren EPA en DHA (PUFA’s), waarvan bekend is dat zij goed zijn voor de gezondheid. Ze zijn afkomstig van de grondstoffen vismeel en visolie die in het voer van veel soorten kweekvis zitten. Uit recent onderzoek blijkt dat de PUFA-gehaltes in gekweekte vis op een gelijk niveau gehouden kunnen worden, zelfs als er veel minder vismeel en visolie in het voer wordt gebruikt. Door het toevoegen van duurzame – plantaardige – alternatieve grondstoffen aan voer kunnen schaarse grondstoffen zoals vismeel en visolie binnen de
groeiende viskweeksector worden verdeeld, zonder verlies van voedingswaarde in het voer en in het eindproduct. Bovendien worden viskwekers netto producenten van viseiwitten: zij produceren meer viseiwitten vergeleken met de hoeveelheden die in het visvoer zitten. In een algemenere context kan de kennis die in de commerciële viskweek is opgedaan mensen in arme gebieden op het platteland helpen om op kleine schaal vis te kweken en daarmee kwalitatief goed voedsel te produceren. Dergelijke initiatieven kunnen uitgroeien tot een grootschaliger aanpak om inkomsten te genereren en uiteindelijk zelfs visproducten te exporteren.
Mondiale productie van seafood 1950-2020 1.000 MT 250.000 200.000 150.000
Aquaculture
h
100.000
wt n gro
atio
l Popu
Wild catch
50.000 1950
1960
1970
1980
1990
2000
2010E
2020E
Bron : FAO/UN Population Division
wat zijn de mogelijkheden voor aquacultuur?
19
Viskweek zorgt voor levensonderhoud en economische ontwikkeling
Onderzoek gericht op een grotere keuze in voergrondstoffen
Ongeveer een miljard mensen, van wie de meesten in ontwikkelingsFluctuerende prijzen en de beperkte vismeel- en visolievoorlanden wonen en behoren tot de armste groepen van de samenleraden hebben ertoe geleid dat de viskweekindustrie verder ving, is afhankelijk van visproducten als is gaan kijken dan het beperkte aantal traditionele voerbelangrijkste bron van eiwitten en minegrondstoffen. Plantaardige eiwitten en vetten zijn immers ralen. Velen van hen wonen dicht bij hun in grote hoeveelheden beschikbaar. Uit onderzoek is geblevoedselbronnen: rivieren, meren of kustgeken dat vele daarvan geschikt zijn voor visvoer. Eiwitconbieden. Overbevissing, watervervuiling en centraten hebben een hoge voedingswaarde en kunnen mondiale klimaatverandering hebben deze voorzien in de behoeften van voedselbronnen tot een kritiek niveau doen carnivore vissen. Het gebruik afnemen. Het kweken van vis, schaal- en van deze concentraten zal zich schelpdieren is een geschikt alternatief verder ontwikkelen. Nieuwe om de voedselzekerheid in deze gebieden zetmeelbronnen zullen de mote verhogen. Een voorbeeld hiervan is gelijkheden als alternatief voor Bangladesh, waar bijna driekwart van tarwe vergroten. Diermeel, een bijproduct uit de vleesverwerProf. Dr. J.A.J. Verreth de huishoudens op het platteland vis kende industrie, wordt buiten Visteelt en visserij en/of garnalen kweekt en zo miljoenen van de armste gezinnen voorziet Europa veelvuldig gebruikt en Wageningen University van voedsel. Viskweek biedt ook bevat zeer goede voedingstoffen. banen, geld en welvaart, en stimuleert de lokale economie. Ook de biobrandstofsector levert Alex Obach De garnalenkweek produceert tegenwoordig bijna twee mileiwitbijproducten waarvan wij het Managing Director joen ton en biedt honderdduizenden mensen, in voorheen gebruik moeten onderzoeken. Verder Skretting Aquaculture afgelegen plattelandsgebieden langs de Aziatische kust, in de toekomst kunnen algen en bio- Research Centre bestaansmiddelen en een inkomen. Voor viskweek is eiwitten van micro-organismen welhet de uitdaging om op deze weg voort te gaan zonder licht concurrerend in prijs worden en zelfs zogeheten lange-keten schade te berokkenen aan het milieu en de sociale omega-3 vetzuren opleveren; hetzelfde geldt voor genetisch structuren in deze gebieden. gemanipuleerde planten. Om voldoende viseiwitten in viskweek te produceren, moeten we alle mogelijkheden overwegen en onderzoeken.
20
wat zijn de mogelijkheden voor aquacultuur?
Vis levert hoogwaardige voeding die kan bijdragen aan verbetering van de gezondheid Vis levert veel belangrijke voedingsstoffen. Voorbeelden daarvan zijn de mineralen jodium en selenium, in vet oplosbare vitaminen zoals vitamine D en omega-3 vetzuren. Ze dragen stuk voor stuk bij aan de gezondheid van de mens. Jodium is van belang voor het regelen van de stofwisseling en groei en selenium zorgt voor het verlagen van oxidatieve stress. Vitamine D zorgt voor goede botvorming en omega-3 vetzuren bevorderen de gezondheid van het hart. Het regelmatig eten van vis draagt aanzienlijk bij aan de aanbevolen hoeveelheid van deze voedingsstoffen. Door twee keer per week vette vis, zoals zalm, te eten voorzie je in meer dan de Philip Calder Professor of Nutritional Immunology School of Medicine University of Southampton
aanbevolen minimum-hoeveelheid van visomega-3 vetzuren. Uit onderzoek blijkt dat er een sterk verband is tussen het eten van vis en de menselijke gezondheid. Het beste bewijs hiervoor zien we op het gebied van hart en bloedvaten, maar ook in relatie tot allergieën bij kinderen, sommige kankersoorten en geestelijke achteruitgang bij het ouder worden. Al met al bevat vis zeer veel voedingstoffen die de gezondheid en het welzijn van de mens bevorderen.
wat zijn de mogelijkheden voor aquacultuur?
21
Duurzame groei opent zeeën van mogelijkheden
Aquacultuur levert gezonde en lekkere producten op en is de afgelopen twintig jaar met bijna 10 procent per jaar gegroeid. Het is de enige optie die we hebben om aan de toenemende vraag naar visproducten te voldoen en tegelijkertijd de visserij op een duurzaam niveau te houden. Door ervoor te zorgen dat duurzaamheid centraal staat bij de groei en ontwikkeling van viskweek, ontstaan er zeeën aan mogelijkheden.
Knut Nesse Nutreco Chief Operating Officer Aquaculture
Duurzaamheid in de aquacultuur betekent verantwoord gebruik van grondstoffen, goede diergezondheid, het minimaliseren van negatieve milieugevolgen en rekening houden met maatschappelijke vraagstukken. Het toepassen van ‘best practices’ is een complexe zaak en wordt besproken tijdens
Research & Development is van groot belang en vooral in de
bijeenkomsten waaraan veel verschillende stakeholders
afgelopen twintig jaar is er aanzienlijke vooruitgang geboekt.
deelnemen. Deze debatten gaan over algemene en specifieke
Zoals de grafiek laat zien is er aanzienlijk minder viseiwit
kwesties op het gebied van viskweek die moeten worden opgelost.
nodig in visvoer. Dit is mogelijk gemaakt door het gebruik van
De gesprekken leiden uiteindelijk tot internationale normen
alternatieve grondstoffen en concepten zoals MicroBalance™,
waarbij producenten kunnen worden gecertificeerd als zij
ontwikkeld door het Skretting Aquaculture Research Centre.
aantonen dat zij op verantwoorde wijze werken en de reputatie
In Noorwegen is in de best presterende viskwekerijen de
van de viskweek beschermen: hun ‘licence to operate’. Hoewel
hoeveelheid gebruikt viseiwit per kilo geproduceerde zalm
er vooruitgang is geboekt, zal het nog jaren duren voordat een
gedaald van 3,5 kilo in 1990 naar minder dan 1 kilo in 2010. Dit
dergelijke norm er is voor alle belangrijke soorten kweekvis, en de
betekent dat zalmkwekerijen per saldo netto-producenten van
soortenlijst groeit nog steeds.
viseiwit zijn geworden.
22
slotwoord door Knut Nesse
MicroBalance™: maakt de toekomstige groei van viskweek mogelijk 50%
Vismeel in visvoer MicroBalance™: maakt de toekomstige groei van viskweek mogelijk Vismeel in visvoer
50%
In dezelfde periode zijn - dankzij nieuwe vaccins - antibiotica vrijwel verdwenen uit de Noorse viskweek. Sinds het piekjaar
25%
1992 is het gebruik van antibiotica met 99,3 procent afgenomen tot bijna nul de afgelopen tien jaar. Andere regio’s volgen
25%
dezelfde weg. Een van de laatste positieve ontwikkelingen is de opmars van gezondheidsbevorderende voeders.
De Blauwe Revolutie bewerkstelligen
0% 1995
2020E
1995
2020E
0%
Ondanks dat er nog problemen moeten worden aangepakt,
Zalmkweek in Noorwegen versus het gebruik van antibiotica
zal de viskweek blijven groeien, met name in Azië. Vooral daar is sprake van een enorm potentieel: de bevolking groeit, hun koopkracht neemt toe en Aziaten hebben een voorkeur voor visproducten. Skretting heeft meerdere bedrijven in Azië en is nu
30
wereldwijd actief in vijftien landen. Samen met andere leiders uit de sector, kunnen wij de uitbreiding van verantwoorde viskweek bevorderen in Azië en andere regio’s, ook met nieuwe
30
Antibiotica (’000 kg) Zalmkweek in Noorwegen versus het gebruik van antibiotica
Visproductie ('000 ton)
Antibiotica (’000 9kg) 9
Visproductie ('000 ton)
20
kweekvissoorten. Wij kunnen onze technologie en kennis van voeding en voer toepassen in andere regio’s en nieuwe kweekvissoorten, met inachtneming van lokale vraagstukken. Door kennis uit te wisselen en zorgvuldig samen te werken is
.3 %
99.3
afna
%a
me
(199
1/92
tot 2
e (19
91/9
2 to
09)
t 20
400 600
08/0
9) 200 400 0
10
het mogelijk om de Blauwe Revolutie op een duurzame wijze te bewerkstelligen.
10 1990
800 1.000 600 800
008/
fnam
20
1.000
2010E 200 0
slotwoord door Knut Nesse 1990
23
2010E
Inzichten van AquaVision 1996-2010 In de acht AquaVision-conferenties die Nutreco sinds 1996 heeft georganiseerd, was duurzame groei van aquacultuur een terugkerend thema. In 1998 was het thema bijvoorbeeld "Addressing the challenges to maintain a sustainable 10-20% annual growth of the aquaculture industry" (De uitdagingen om jaarlijks 10-20% duurzame groei in de viskweeksector te handhaven). In 2010 stond het thema ‘Duurzame groei om de wereld te voeden’ weer bovenaan de agenda. In al die jaren hebben de deelnemers van de conferentie vele informatieve, inspirerende en scherpzinnige sprekers voorbij zien komen. Onderstaand een aantal citaten van sprekers tijdens AquaVision-conferenties.
2000
1998
Lester Brown, President, van het Worldwatch Institute Gekweekte visproducten, en tot op zekere hoogte pluimvee, zijn bij uitstek geschikt om op duurzame wijze te voldoen aan de ongetwijfeld groeiende vraag naar voedsel.
Rohana Subasinghe, FAO Overal ter wereld wordt vis erkend als hoogwaardig voedsel. Het kweken van vis moet daarom een sleutelrol vervullen in alle campagnes voor duurzame verbetering van de leefomstandigheden van mensen in ontwikkelingslanden.
2002 2002
Dr Simon Cripps, Endangered Seas Programme, WWF Viskweek kan in de toekomst samen met duurzame visserij, een belangrijke rol vervullen om te zorgen dat er voldoende aanbod is van vis. Voordat de viskweekindustrie deze verantwoordelijkheid echter op zich kan nemen, moet de sector eerst zelf veranderingen doorvoeren om ervoor te zorgen dat viskweek niet zelf ook de oorzaak is van afnemende visstanden en schade aan het zeemilieu.
Frederic Hauge, Oprichter en voorzitter, Bellona Als milieudeskundige is mijn grootste zorg hoe de wereldbevolking kan worden voorzien van voedsel en energie. Dit vormt onze grootste uitdaging en daarom zijn wij voorstander van het kweken van vis. Echter, de vangst van wilde vis voor visvoer ten behoeve van de viskweek moet duurzaam zijn. De visvoersector moet hiervoor zijn eigen verantwoordelijkheid nemen en niet vertrouwen op lokale visautoriteiten of overheden.
2002
Patrick Dixon, Chairman, Global Change, United Kingdom 2006
John Naisbitt, schrijver en filosoof De viskwekerijsector heeft een geweldig verhaal, maar u vertelt het niet. Vis is het meest geweldige voedsel ter wereld en raakt op. Het kweken van vis maakt het mogelijk de kloof te overbruggen, maar u moet dit wel aan mensen vertellen.
24
Inzichten van AquaVision 1996-2010
Consumenten worden steeds kritischer. Daar zal de industrie rekening mee moeten houden. Iemand die sterft van de honger, zal zich geen zorgen maken over kleurstoffen die zijn gebruikt voor gekweekte zalm; hij zal het gewoon eten. Maar voor een 75-jarige gepensioneerde zonder geldzorgen, voor wie goed en lekker eten zeer waardevol is, kan het gebruik van deze kleurstoffen een reden zijn om het niet te eten… Rijke mensen hebben een meer emotionele band met eten. Dat kom je in een arm land niet tegen.
Aanbevolen literatuur • Aquaculture Dialogues, Wereld Natuurfonds. www.worldwildlife. org/what/globalmarkets/aquaculture/ aquaculturedialogues.html • AQUAMAX, Sustainable Aquafeeds to Maximise the Health Benefits of Farmed Fish for Consumers. Website: www.aquamaxip.eu • Blonk e.a. (november 2008) Greenhouse Gas Emissions of Meat – Methodological issues and establishment of an information structure (background document). • Communication from the Commission to the European Parliament and the Council of 8 April 2009 – Building a sustainable future for aquaculture – A new impetus for the Strategy for the Sustainable Development of European Aquaculture [COM(2009) 162 final] • EU Commissioner Maria Damanaki: http://ec.europa.eu/ commission_2010-2014/damanaki/index_en.htm • FAO, Rome. (12-13 oktober 2009) Deskundigenadviesorgaan over ‘Hoe de wereld in 2050 te voeden’. Global agriculture towards 2050. http://www.fao.org/fileadmin/templates/wsfs/docs/ Issues_ papers/HLEF2050_Global_Agriculture.pdf • FAO, Rome. (12-13 oktober 2009) Deskundigenadviesorgaan over ‘Hoe de wereld in 2050 te voeden’. The Technology challenge. http://www.fao.org/fileadmin/templates/wsfs/docs/Issues_ papers/HLEF2050_Technology.pdf • Jackson, A.J., 2007. Challenges and opportunities for the fishmeal and fish oil industry. Feed Technology Update 2 (1) 9 pp • Nesse K., 2010, presentatie op Capital Markets Day in Italië op 6 oktober 2010, www.nutreco.com • Population Reference Bureau. (2009) 2009 World population data sheet. www.prb.org • Pretty, J. e.a., 2010, The top 100 questions of importance to the future of global agriculture, International Journal of Agricultural Sustainability, 8(4), 219–236 • Tacon A.G.J and Metian M., 2008, Global overview on the use of fish meal and fish oil in industrially compounded aquafeeds: Trends and future prospects, Aquaculture 285, 146–158. • The International Fishmeal and Fish Oil Organisation (IFFO), Global Standard and Certification Programme for the Responsible Supply of Fishmeal and Fish Oil, website: www.iffo.net
ISBN: 978-90-815287-6-4
• The State of World Fisheries and Aquaculture, 2008. FAO Fisheries and Aquaculture Department, Rome, 2009 • www.peopleandplanet.net (Feeding a world of 9 billion) en Megan Clark. (6 oktober 2009) The Science & Technology in Society Forum, Japan Sustainable Agriculture – Feeding the world.
Websites • AKVA Group: www.akvagroup.com • Aquaculture Stewardship Council (ASC): www.ascworldwide.org • Auchan: www.groupe-auchan.com/index.jsp?lang=EN • Cargill: www.cargill.com • Centre for Integrative Genetics: www.cigene.no • FAO. www.fao.org. • Leroy: www.leroy.no/en/ • Marine Harvest: www.marineharvest.com • Morpol: www.morpol.com • Nutreco: www.nutreco.com • Pescanova aquaculture: www.pescanova.com • Scottish Association for Marine Sciences: www.smi.ac.uk • Skretting: www.skretting.com • TASA: www.tasa.com.pe • Tesco: www.tescoplc.com • University of Southampton: www.soton.ac.uk • wwf.panda.org
Dankwoord Nutreco dankt degenen die hebben meegewerkt aan deze uitgave en met hun inzichten en meningen eraan hebben bijgedragen dat deze publicatie zowel informatief als optimistisch is geworden.
Aanbevolen literatuur
25
Skretting Sjøhagen 15 Postbus 319 4002 Stavanger Noorwegen Tel.: +47 815 21 300 Fax: +47 51 58 57 68 www.skretting.com
Een uitgave van Nutreco – Maart 2011
Nutreco Prins Frederiklaan 4 Postbus 299 3800 AG Amersfoort Nederland Tel.: +31 33 422 6100 Fax: +31 33 422 6101 www.nutreco.com