Hoe gedraagt de reiziger zich op de lange termijn? Model op basis van gedrag Paul Peeters NHTV Centre for Sustainable Tourism & Transport, Breda, NL (www.cstt.nl;
[email protected])
Vakantiebeurs 2014 “Changes in Tourism” Utrecht, 15-01-2014
Achtergrond • Ontwikkeling wereldmodel toerisme waarmee mitigatie van klimaatverandering kan worden geanalyseerd • Economische modellen zijn statistisch, extrapolerend. • Vraagstelling derhalve: maak een gedragsmodel dat uitgaat van psychologische mechanismen en dat in staat is aantallen trips per vervoerwijze en afstandsklasse te schatten op basis van inkomen, kosten en reissnelheden. 2
Huidige toerisme modellen • Economische theorie: puur rationele functie0 beslissingen • Vaak bestemmingsgericht; rest wereld als oneindige markt, concurrent • Toerisme vervoer modellen veronderstellen dat kosten, reistijd en afstand allemaal weerstanden zijn • Psychologische effecten worden niet meegenomen • Validiteit beperkt tot kleine veranderingen (<1020%)en over korte tijdspanne (1-10 jaar). 3
Standard economisch model (SEM) axioma’s Homo economicus: • Neemt alleen rationele beslissingen • Is gemotiveerd door nutsmaximalisatie • Is een Pure egoïst en niet gevoelig voor effecten op andermans nut • Kan technisch goed overweg met kansberekeningen • Heeft constante discount rate per jaar over langere periodes • Ziet inkomen en uitgaven als volledig uitwisselbaar Wilkinson, N. (2008) An introduction to behavioral economics. New York: Palgrave Macmillan.
4
Het probleem met SEM • Een theorie moet worden gewaardeerd op zijn voorspellingskracht niet zijn axioma’s (Friedman, 1951) • Echter, foute axioma’s kunnen natuurlijk een theorie laten falen (Wilkinson 2008) • SEM klopt niet in gevallen als bijvoorbeeld: – Waarom waarderen verkopers een product anders dan kopers? – Waarom rijden we vele kilometers om €5 te sparen op een aankoop van €15 maar niet voor een aankoop van €125? – Waarom gaan door een sneeuwstorm toch op weg naar een concert waarvoor we de kaartjes zelf hebben betaald terwijl we dan thuis zouden blijven als we ze van een ander hadden gehad? – Waarom reizen toeristen helemaal naar de andere kant van de wereld om in essentie gewoon zee, zon en seks te consumeren?
5
Gedragseconomie geeft enkele antwoorden • Een doorbraak op dit gebied door paper van twee psychologen in economie journal: Kahneman, D. & Tversky, A. (1979) Prospect theory: An analysis of decision under risk. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 47 (2), 263-291. • Dit artikel is vooral kritiek op ‘expected utility theory’ en zij stellen ‘prospect theory’ voor als vervanging. 6
Keuzegedragstheorie • Twee modes van redenatie in hersenen (Kahneman en Tversky): – System 1: ‘automatisch, grotendeels onbewust, kost weinig energie. ‘intuition’ (basis gewoonte en impulsief) – System 2: ‘proces van analytisch intellect’. ‘koude cognitie’, ‘rationeel’ or ‘utilitarian’ – Hersenonderzoek bevestigt bestaan beide systemen in hersenen. 7
Problemen met nutstheorie (1970s!) • Waardering is lineair: twee Euro heeft de dubbele psychologische waarde als één Euro • Tien euro verlies is gelijk aan min tien euro winst • Individuele waardering is constant en wordt niet beïnvloed door de (sociale, technische, etc.) omgeving • Consumenten kennen alle alternatieven 8
De alwetende consument
9
Prospect theorie 1. 2.
3. 4. 5. 6.
Context-afhankelijke preferenties: keuze omstandigheden en wijze van presentatie ervan beïnvloeden de keuze. Framing is veranderingsgeoriënteerd: ‘nut is niet gebaseerd op bezit (een mooie fles wijn in de kelder hebben), maar op verandering van bezit (de mooie fles wijn in je kelder krijgen) Referentie afhankelijk: het gaat om winst of verlies ten opzichte van een referentiepunt (die tien flessen wijn in de kelder) Weerstand tegen verlies: verlies wordt sterker gevoeld dan winst Afnemende gevoeligheid: ‘de marginale waarde van zowel verlies als winst nemen af met de omvang ervan Niet-lineaire weging van kansen: mensen overschatten kleine kansen en onderschatten grote kansen op bepaalde gebeurtenissen. 10
Main difference: the valuation of change
11
het GTTM model probleem • Voor het Global Tourism and Transport Model (GTTM) heb ik een bestemmings- en vervoerwijzekeuze model nodig om: – Wereldwijd alle trips over afstandsklassen en vervoerwijzen (lucht, weg, anders) te verdelen – Gelijktijdige keuze (de keuze-set bestaat uit alle afstand-vervoerwijze combinaties)
• Mitigeren van broeikasgasemissies van toerisme vergt een zeer lange adem (vele decennia) 12
GTTM model: toeristen wereldwijd • Wereldwijd: aantal trips is een lineaire functie van BNP/capita
Source: GTTM v 1.2v19 Source: Peeters, P., & Landré, M. (2012). The emerging global tourism geography – an environmental sustainability perspective. Sustainability, 4, 42-71.
13
GTTM model: verdeling van trips • Wat we nodig hebben is verdeling over alle 60 (20*3) afstand-vervoerwijze klassen • Belangrijkste factoren in de keuze: – Reiskosten – Reistijd – Maar waar is de attractie van de bestemming ofwel waarom zouden mensen niet alleen in de kortste afstandsklassen blijven? 14
Afstand is een attractor!! 20 18
Frequency (nr chosen)
16 14 12 10 8 6 4 2 0 0
2000
4000
6000 8000 1-way distance (km)
10000
12000
Distance decay theory
Free trip, just distance known
Cost/time for air transport
Slow travel cost/time
14000
Psychologische waarde van toerisme trip • De psychologische waarde is als volgt berekend: PV = ( x) if ( x) ³ 0 a
PV = l × ( x) if ( x) < 0 b
– Waarin α, β <1 en λ tussen -2.0 en -2.5
16
Praktische keuzegrenzen • Extreme reistijden (auto, vliegtuig, trein): – Geen restricties tot 21 uur,∞ resp. 33 uur – Lineair omlaag naar 0 waardering tot 42, ∞ resp. 45 uur
17
Drie psychologische waarde curves 2
1
1
0
0
-1
-1
-2 -3
-2 900-1175
10425-13700
675-900
6025-7925
Dist_class
Dist_class PV distance air
50-100
PV distance
PV ge ne ralise d cost air PV ge ne ralise d cost
Overall psychological value
50-100
0.0
Non-commercial use only!
-0.5 -1.0 -1.5 -2.0 -2.5 50-100
2650-3500
Dist_class
18
Ontwikkeling referentiewaarden USD/trip
Reference generalised cost all
Reference generalised cost air
USD/trip
1,000
500
Reference distance air
k m /trip
01 Jan 2000
01 Jan 2100
0 01 Jan 1900
Non-commercial use only!
8,000
6,000
4,000
2,000
0 01 Jan 1900
500
k m /trip
Reference distance total
0 01 Jan 1900
1,000
01 Jan 2000
01 Jan 2100
01 Jan 2000
01 Jan 2100
Non-commercial use only!
3,000
2,000
1,000
19 01 Jan 1900 01 Jan 2000 01 Jan 2100
Air transport PV development 1930-2010
20
Resultaten • Goed mogelijk het model te calibreren voor afgelopen 100 jaar toeristisch vervoer ontwikkeling • Zie grafieken volgende slide.. .
21
trips
km 6e 12
1e 9
5e 12 4e 12 3e 12
5e 8
2e 12 1e 12 0e 0 01 Jan 1900
01 Jan 1950
0e 0 01 Jan 1900 01 Jan 1930 01 Jan 1960 01 Jan 1990
01 Jan 2000
Air historic global transport
Historical tourism trips[Air]
Air total global transport
3e 12
3e 9
3e 12
2e 9
2e 12
2e 9
2e 12
1e 9
1e 12 5e 11
5e 8 0e 0 01 Jan 1900
Non-commercial use only!
Non-commercial use konly! m
trips
Air global trips
0e 0 01 Jan 1900
01 Jan 1950
Historical tourism trips[Car]
01 Jan 2000
01 Jan 1940
01 Jan 1980
C ar historic global tourism transport
Car global trips
C ar total global transport
Non-commercial use only!
Non-commercial use only! trips
km
2e 9
8e 11
1e 9
6e 11 4e 11
5e 8
2e 11
0e 0 01 Ja n 1900
01 Ja n 1950
01 Ja n 2000
0e 0 01 Jan 1900
01 Jan 1950
01 Jan 2000
22
O the r globa l trips
O the r historic global transport
Historica l tourism trips[O the r]
O the r total global transport
De toekomst trips
km
20,000,000,000 6e 13
15,000,000,000 4e 13
10,000,000,000 5,000,000,000 0 01 Jan 1900
2e 13
01 Jan 2000
01 Jan 2100
Total GTTM trips[O the r]
0 01 Jan 1900
01 Jan 2000
01 Jan 2100
Total GTTM trips[C ar]
Total tourism cum ulative distance [O the r]
Total GTTM trips[Air]
Total tourism cum ulative distance [C ar]
Global tourism trips
Total tourism cum ulative distance [Air]
Historical cum ulative tourism trips[Air]
Total tourism cum ulative historical distance [Air]
Historical cum ulative tourism trips[C ar]
Total tourism cum ulative historical distance [C ar]
Historical cum ulative tourism trips[O the r]
Total tourism cum ulative historical distance [O the r]
Non-commercial use only!
Non-commercial use only!
23
Conclusies • Standard economisch model kent aantal ernstige tekortkomingen om zeer lange termijn berekeningen te maken. • Een model gebaseerd op ideeën van gedragseconomie laat echter bemoedigende resultaten zien • Psychologische waarde niet alleen gebaseerd op kosten (tijd, geld) maar ook op attractie (afstand!) • De hier ontwikkelde methode gebaseerd op psychologische waarde en verlies aversie, framing, referentiewaarde, afnemende gevoeligheid is n staat de sterk verschillende ontwikkelingen van drie vervoerwijzen over 20 afstandsklassen te reproduceren. • Nalezen: Peeters, P. (2013) Developing a long-term global tourism transport model using a behavioural approach: implications for sustainable tourism policy making. Journal of Sustainable Tourism, 21 (7), 1049–1069.
24
CELTH is een initiatief van:
In samenwerking met:
