Hoe beveilig ik mijn partner?

Hoe beveilig ik mijn partner? Brussel, 22 oktober 2011 Ruysseveldt

2

Agenda 

Planning tussen partners  Samenwonenden  Echtgenoten

 

Civiel- en fiscaal statuut Instrumenten  Van

testament tot contract

Ruysseveldt

3

Wettelijke bescherming 

Feitelijk samenwonenden 



geen juridisch, wel fiscaal statuut

Wettelijk samenwonenden 

juridisch statuut via verklaring “wettelijke samenwoning”  



geen samenlevingscontract beperkt tot 2 personen

erfrecht (vanaf 18 mei 2007)  

vruchtgebruik beperkt tot gezinswoning + huisraad 



dus niet voor andere goederen (bvb. effecten, 2e woning)

Onterving blijft mogelijk Ruysseveldt

4

Wettelijke bescherming 

Juridisch statuut echtgenoot  Huwelijk:  Beperkt tot 2 personen  Erfrecht:  Levenslang vruchtgebruik op de gehele nalatenschap  Reservataire bescherming  

altijd voor de gezinswoning en helft op andere goederen

Ruysseveldt

5

Testamentaire bescherming 

Civielrechtelijk  Eenzijdig   

grootst beschikbaar deel vruchtgebruik beperkt tot bepaalde goederen (bvb. gezinswoning)

 Steeds

herroepbaar  Reservebescherming kinderen blijft 

Fiscaalrechtelijk  Successierechten

(art. 2 W.Succ.) Ruysseveldt

6

Testamentaire bescherming  

Fiscaalrechtelijk Gelijkschakeling tussen samenwonenden (feitelijk en wettelijk) en echtgenoten  

Vlaams gewest Tarieven:   

 

3%: 0,01 - 50.000 9%: 50.000 - 250.000 27%: boven 250.000

Splitsing in roerende en onroerende nalatenschap Vrijstelling gezinswoning Ruysseveldt

7

Contractuele bescherming 

Tussen partners, via:  Samenleving-

en huwelijkscontract

 Aanwas  Schenking  Levensverzekering

Ruysseveldt

8

Samenlevingscontract  

Enkel voor ‘wettelijk’ samenwonenden Toevoeging intern gemeenschappelijk vermogen  Bepaalde

goederen onder ‘gemeenschappelijk’

regime  Een of enkele welbepaalde goederen 

Fiscaalrechtelijk:  

bij inbreng: 25 EUR (beslissing, 17 april 2009) Bij toebedeling vastgoed: 1% Ruysseveldt

9

Samenlevingscontract 

Verrekenbeding



Beginsel: interne correcties 



Verbintenis waarbij samenwonenden onder elkaar afrekenen en wel zo dat ieder bvb. de helft bekomt van het door de ene en door de andere overgespaarde inkomen

Gevolg:  

schuldvordering v/d ene partner op andere verrekening kan betrekking hebben op:  inkomsten uit arbeid of vruchten v/d eigen goederen  maar ook op aanwinsten of verkregen goederen via erfenis of schenking Ruysseveldt

10

Samenlevingscontract 

Zo zal men in het samenlevingscontract uitdrukkelijk opnemen welke goederen de grondslag voor de verrekening zullen vormen: 





zijn het enkel goederen die tijdens het samenleven ten bezwarende titel (bvb. via aankoop) zijn verkregen (aanwinsten)? zijn het zelfs goederen die tijdens het samenleven ten kosteloze titel (via schenking, erfenis) zijn verkregen (ook aangeduid als “alsof” beding)?

Bij het overlijden van de eerst stervende partner erft de langstlevende partner niet de goederen maar heeft hij slechts een vordering tegenover de nalatenschap Ruysseveldt

11

Samenlevingscontract 

Redactie  Welke

goederen komen voor de grondslag van de verrekening in aanmerking? 



enkel goederen die tijdens samenwonen ten bezwarende titel (bvb. aankoop - aanwinsten) zijn verkregen, en/of goederen die tijdens samenwonen ten kosteloze titel (via schenking, erfenis) zijn verkregen (ook aangeduid als “alsof - beding”)

 Welk

tijdstip?  Welk verdeelsleutel?  Verplichtend of facultatief? Ruysseveldt

12

Samenlevingscontract 

Voorbeeld  Gegevens  Inkomsten tijdens samenwoning (Vlaams gewest)  Man: 1.000.000 – Vrouw: 200.000  Samenlevingscontract – zonder verrekenbeding.  Elk van hen heeft in het voordeel v/d andere een testament voor de totaliteit opgemaakt.  Te betalen successierechten  Bij overlijden man – vrouw betaalt : 222.000 EUR  Bij overlijden vrouw – man betaalt : 15.000 EUR

Ruysseveldt

13

Samenlevingscontract   

Samenlevingscontract met verrekenbeding Grondslag voor te verreken massa bestaat enkel uit aanwinsten – Wat bij overlijden man? Verdeelsleutel: 100/0  

Te verreken massa 1.200.000 /1 = 1.200.000 EUR (100%) Gezien vrouw al 200.000 EUR bezit heeft zij nog slechts vordering 1.000.000 EUR op de nalatenschap van de man. Te betalen successierechten:    



Actief : 1.000.000 EUR Passief (vordering): -1.000.000 EUR Netto actief: 0 EUR Te betalen successierechten: 0 EUR

Bescherming kinderen? Ruysseveldt

14

Huwelijkscontract  

Bescherming langstlevende partner Twee stelsels  



Gemeenschap van goederen (wettelijk stelsel) Scheiding van goederen

Correcties via aanpassing huwelijkscontract  

Voor beide stelsels (zie hierna) Successierechten?

Ruysseveldt

15

Huwelijkscontract Eigen vermogen Man

Gemeenschappelijk Vermogen

Ruysseveldt

Eigen vermogen Vrouw

16

Huwelijkscontract 

Gehuwd onder een wettelijk of gemeenschappelijk stelsel 

Toebedeling huwgemeenschap 



Beding ‘langst leeft al heeft’

Keuzebeding of alternatief overlevingsbeding 

Is geldig: beding waarbij huwgemeenschap bij overlijden aan langstlevende zal toebehoren naar diens keuze :    

Ofwel 1/1 in volle eigendom Ofwel ½ in volle eigendom en andere ½ in vruchtgebruik Ofwel 1/1 in volle eigendom wat de roerende goederen betreft en ½ in volle eigendom en ½ in vruchtgebruik wat de onroerende goederen betreft Ofwel…

Ruysseveldt

17

Huwelijkscontract  Keuzebeding 

(vervolg)

De keuze gebeurt in functie van: Omvang van het gemeenschappelijk vermogen  Behoeften, leeftijd en gezondheidstoestand van de langstlevende, verhouding tegenover de kinderen 

 Fiscale 

gevolgen:

Successierechten  

berekend op wat langstlevende meer krijgt dan de helft van de huwgemeenschap art. 5 W.Succ. Ruysseveldt

18

Huwelijkscontract  

Bescherming naar langstlevende Gehuwd onder stelsel van zuivere scheiding van goederen  

Geen bescherming via toebedeling van de huwgemeenschap Correcties?   

Het toegevoegd intern gemeenschappelijk vermogen Het verrekenbeding Successierechten?

Ruysseveldt

19

Aanwascontract 

Tussen echtgenoten en samenwonenden 

Kanscontract – ten bezwarende titel  



Zowel voor roerende als onroerende goederen Geen reservebescherming voor kinderen

Fiscale gevolgen (realisatie voorwaarde)  

Geen successierechten Registratierechten 



Tarief  Verkooprechten (10% of 12,5%) voor onroerende goederen  Geen taxatie voor roerende goederen (25 EUR)  Adm. beslissing van 22 oktober 1992 genuanceerd via Parlementaire Vraag van L. Van Biesen, 14 juni 2005 Grondslag  Verkoopwaarde op het ogenblik van overlijden Ruysseveldt

20

Schenkingscontract 

Tussen echtgenoten en samenwonenden 

Contract ten kosteloze titel  



Kenmerk: onherroepelijk 



Zowel voor roerende als onroerende goederen Reservebescherming voor kinderen blijft Behalve tussen echtgenoten

Fiscaal interessant voor roerende goederen   

3% schenkingsrechten, of zelfs geen taxatie Zowel voor echtgenoten als samenwonende partners Vastgoed: progressieve schenkingsrechten

Ruysseveldt

21

Schenkingscontract 

Vorm 

Notariële akte 

Principe: alle schenkingen bij notariële akte (art. 931 BW)  

 

Belgische notaris: 3 of 7% voor roerende goederen Buitenlandse notaris: 0% 



indien schenker minstens 3 jaar in leven blijft

Handgift  



Verplichte registratie binnen de 15 dagen na datum akte Gevolg: schenkingsrechten

Erkend door doctrine en cassatierechtspraak (1863) – geen verplichte registratie Toekomst?

Bankgift 

Geen verplichte registratie Ruysseveldt

22

Schenkingscontract 

Inhoud  In

notariële schenkingsakte of onderhands bewijsdocument (pacte adjoint)  Uitdrukkelijke vrijstelling van inbreng  Last  Conventionele terugkeer  Vervreemdingsverbod  Uitsluiting  Vruchtgebruik Ruysseveldt

23

Schenkingscontract 

Schenking tussen echtgenoten 



Ratio 





Echtgenoot kan zijn partner bij leven plezieren … met een gift. Dergelijke schenkingen zijn wel herroepbaar. Bescherming v/d schenkende echtgenoot tegen zichzelf : zulke schenking is volgens wetgever ingegeven door gevoelens die echtgenoten voor elkaar koesteren. Zelfs na echtscheiding of overlijden kan echtgenoot schenking terugnemen

Wat met schenkingen/giften tussen samenwonende partners?  

Beginselen: onherroepbaar Cassatie, 12 december 2008 Ruysseveldt

24

Levensverzekeringscontract 

Wat is een levensverzekering? 



= persoonsverzekering, waarbij het zich voordoen van het verzekerd voorval alleen afhankelijk is van de menselijke levensduur.

Wie zijn de partijen? 1. 2. 3.

Verzekeringnemer = persoon die de verzekering sluit Verzekerde = persoon op wiens hoofd het zich voordoen van de verzekerde gebeurtenis berust Begunstigde = persoon aan wie de uitkering toekomt 



‘begunstigde bij leven’ = uitkering bij het in leven zijn van de verzekerde op een bepaalde datum ‘begunstigde bij overlijden’ = uitkering bij het overlijden van de verzekerde vóór die datum Ruysseveldt

25

Levensverzekeringscontract 

Tussen partners 



Samenwonende en gehuwde partners

Type ABA – polis      

Partijen Verzekeringnemers: Verzekerden: Begunstigde bij overlijden A: Begunstigde bij overlijden B: Wat indien A of B overlijdt? 

Polis A+B A+B B A

Uitkering – ‘ten bezwarende titel’ – geen successierechten

Ruysseveldt

26

Levensverzekeringscontract 

Toelichting vorige slide (vervolg)   

Samenvoeging 2 verzekeringen, die elke verzekeringnemer in zijn eigen voordeel heeft gesloten = overeenkomst ‘ten bezwarende titel’ Voorwaarden   



Gelijke leeftijdsverwachtingen voor beide verzekeringnemers Niet voor goederen uit de huwgemeenschap Onherroepelijk

Gevolgen  

Geen successierecht Erfrecht (inbreng, inkorting) niet van toepassing, geen reservebescherming voor kinderen Ruysseveldt

27

Curriculum Spreker : Jos Ruysseveldt Advocaat Prof. Fiscale Hogeschool (HUB), Brussel Prof. Antwerp Management School (AMS)

Ruysseveldt

28

www.mentorinstituut.be