Praktijkopleider
Handleiding - Aan de slag met de VTL Motivatie Matrix De VTL Motivatie Matrix is een praktisch instrument dat u in kunt zetten tijdens motivatiegesprekken met uw leerlingen. Enerzijds kan het instrument als een gespreksleidraad dienen en anderzijds is het eventueel een aanleiding om met de leerling ontwikkelingsdoelen te stellen. Uitgangspunt De VTL Motivatie Matrix is niet een wetenschappelijk onderbouwd instrument. Het is wel gebaseerd op bewezen modellen. De VTL Motivatie Matrix is afgeleid van de modellen van de kanjertrainingen en het model van Ofman. We hebben vooral een praktisch instrument willen maken dat u en uw leerling meer houvast biedt. Het materiaal Deze handleiding biedt u toelichting over het volgende materiaal: 1 Woordenlijst 2 Doelstellingen 3 Score overzicht: Meten, reflecteren en motiveren 4 Praatpapier: Karakter is zoals je bent, gedrag is wat je doet 5 Kernkwadrant sjabloon met dominantie zwarte smiley 6 Kernkwadrant sjabloon met dominantie rode smiley 7 Kernkwadrant sjabloon met dominantie gele smiley 8 Kernkwadrant sjabloon met dominantie witte smiley
B11a
Hieronder volgt de toelichting per onderdeel en achter in de handleiding vindt u tevens een praktisch stappenplan. De basis De basis onder het instrument is het indelen van gedrag naar 2 x 4 basistypen van persoonlijkheid. We gebruiken smileys om gedrag te typeren. De kleur, maar vooral de uitdrukking van de smiley, moet directe associaties oproepen. In ieder type gedrag herkennen we gewenste, neutrale en ongewenste gedragsuitingen. Karakter is zoals je bent, gedrag is zoals je doet
Praktijkopleider
De stoere
De oneerlijke
De humoristische
De gemene
De rustige
De aansteller
De enthousiaste
De saaie
Ieder mens kiest vooral dat gedrag waarbij ze zich prettig voelen (de kleur van de smiley). Dat kan prima uitpakken, als gekozen wordt voor de positieve mogelijkheden van die smiley (kleur). Moeilijker wordt het als vooral wordt aangesloten bij de negatieve kanten Ons uitgangspunt is dat je leerlingen moeten inzien welke smiley (kleur) hun voorkeur heeft en dat er aangesloten wordt bij de positieve mogelijkheden.
Wij zijn ervan overtuigd dat het motiverend werkt als leerlingen beter inzicht krijgen in hun voorkeursgedrag en daarnaast de mogelijkheden kunnen zien om binnen dat type gedrag zich optimaal te ontwikkelen. VTL helpt je vooruit
Start De leerling vult de woordenlijst van de VTL Motivatie Matrix in. Het is een lijst van 36 woorden. De leerling geeft per woord aan in hoeverre dat woord bij hem past op dit moment. Dat gebeurt op een schaal van 0 (helemaal niet aan de orde) tot 5 (helemaal aan de orde). Nadat alle woorden zijn beoordeeld neemt u de score over. U telt per rij de scores op en neemt vervolgens de score per rij over in het aangegeven hokje op het blad van de woordenlijst.
VTL helpt je vooruit
Praktijkopleider
Analyse Nadat u alle totalen hebt overgenomen uit de woordenlijst van de VTL Motivatie Matrix telt u per rij en per kolom de totalen op. U heeft dan alle ingrediënten om een analyse te maken van het gedrag van uw leerling.
B11a
De hoogste scores per rij geven inzicht in het (volgens de leerling) favoriete gedragstype. Dat kunnen er meer dan één zijn! De kolomtotalen geven aan welk gewenst, neutraal en ongewenst gedrag een leerling laat zien.
Toepassen U bepaalt gezamelijk met de leerling (op basis van zijn score) zijn meest favoriete of passende gedragstype. u neemt vervolgens het passende kernkwadrantensjabloon met de meest dominale smiley/kleur, uiteraard gebaseerd op de score. u gebruikt dus slecht één van de vier kernkwadrantsjabonen om uw motivatiegesprek vorm te geven. De scores van voorgaand overzicht kunt u noteren op het passende kernkwadrantensjabloon, zodat u de kernkwaliteiten, de valkuilen, de uitdagingen en de allergieën van de leerling kunt bespreken Op basis van de score kunt u zien hoe het gedrag van de leerling gepositioneerd is in het betreffende sjabloon. Dit bespreekt u en geeft aanleiding om afspraken, uitdagingen, doelen te stellen.
Voorbeeld Bij deze leerling is het favoriete gedragstype de zwarte smiley. Hij scoort hoog op gewenst (14 van de 15 mogelijke punten) en neutraal gedrag daarbinnen. Hij scoort ook hoog op negatief gedrag. Dat is daarmee zijn valkuil. Hij “schiet door” en dan wordt het te veel van het goede. Zijn uitdaging is om in bepaalde situaties ander, positief, gedrag te laten zien. Dat lijkt ook haalbaar omdat deze leerling relatief hoog scoort op positief witte en rode smiley gedrag. Het gevaar dat hij “kiest” voor negatief tegenovergesteld gedrag is klein. Met andere woorden, deze leerling laat zich niet snel verleiden tot zijn allergie. Hij vertoont ook geen gedrag dat bij ‘anderen’ allergische reacties oproept.
VTL helpt je vooruit
Praktijkopleider
Doelen stellen Na het gesprek stimuleert u de leerling om concrete doelen te stellen. De doelen worden beschreven door 4 vragen te beantwoorden. De doelen corresponderen met de 4 onderdelen van het kernkwadrant en de 8 gedragsmileys. Deze laat u de leerlingen invullen op de achterkant van de woordenlijst, zodat de leerling het geheel mee kan nemen en u een kopie kunt maken om te bewaren.
B11a
VTL helpt je vooruit
Praktijkopleider
VTL Motivatie Matrix - 10 stappen plan Praktijkopleider
moedig
0 1 2 3 4 5
leiderstype
0 1 2 3 4 5
initiatiefrijk
0 1 2 3 4 5
A
humoristisch
0 1 2 3 4 5
bescheiden
0 1 2 3 4 5
chillen
0 1 2 3 4 5
luisteren
0 1 2 3 4 5
gevat
0 1 2 3 4 5
B
samenwerken
0 1 2 3 4 5
C
enthousiast
0 1 2 3 4 5
bazig
0 1 2 3 4 5
durf
0 1 2 3 4 5
overheersend
0 1 2 3 4 5
zelfverzekerd
0 1 2 3 4 5
D
dominant
0 1 2 3 4 5
ongeïnteresseerd
0 1 2 3 4 5
vervelend
E
0 1 2 3 4 5
giechelen
0 1 2 3 4 5
afwezig
0 1 2 3 4 5
F
afwachten
0 1 2 3 4 5
volgzaam
0 1 2 3 4 5
stil
G
0 1 2 3 4 5
nuchter
0 1 2 3 4 5
beheerst
0 1 2 3 4 5
gemeen
H
0 1 2 3 4 5
agressief
0 1 2 3 4 5
oneerlijk
0 1 2 3 4 5
I
uitlachen
0 1 2 3 4 5
stoken
0 1 2 3 4 5
irriteren
0 1 2 3 4 5
J
bang
0 1 2 3 4 5
aanstellerig
0 1 2 3 4 5
beïnvloedbaar
0 1 2 3 4 5
K
saai
0 1 2 3 4 5
meningloos
0 1 2 3 4 5
ontlopend
0 1 2 3 4 5
L
Stap 1: De leerling vult de woordenlijst in. U vertelt dat de leerling moet aangeven in hoeverre het desbetreffende woord van toepassing is op het gedrag van de leerling. Indien nodig, geeft u toelichting bij de woorden die onduidelijk zijn. Stap 2: U bepaalt de uitslag door de scores van de 3 woorden die naast elkaar op rij staan op te tellen en over te nemen in het gekleurde vakje naast de woorden.
VTL helpt je vooruit
Praktijkopleider
Meten, reflecteren, motiveren
Icoon
Gewenst
Neutraal
Ongewenst
A
E
I
B
F
J
C
G
K
D
H
L
Icoon
Totaal
Stap 3: U neemt de scores over in de matrix in de juiste “cellen” van de matrix. De juiste cellen worden aangegeven met letters.
Totaal VTL helpt je vooruit
Karakter is zoals je bent, gedrag is zoals je doet
Praktijkopleider
De stoere
De oneerlijke
De humoristische
De gemene
De rustige
De aansteller
De enthousiaste
De saaie
Stap 4: U informeert de leerling over het gebruik van de smileys, de kleuren en gewenst, neutraal en ongewenst gedrag. U geeft nadrukkelijk aan dat de test en het gesprek geen waardeoordeel is! Het gaat er juist om inzicht te krijgen en uiteindelijk doelen te kiezen waarvan de leerling vindt dat er voordeel uit te halen valt.
VTL helpt je vooruit
Praktijkopleider
moedig
initiatiefrijk
w
a
eit lit
agressief oneerlijk
Va lk
l ui
Negatief tegenovergestelde
da gin g
e All
uitlachen
rg ie
stoken
irriteren bang
saai
beïnvloedbaar
ontlopend
aanstellerig
gemeen
Teveel van het goede
leiderstype
Kern k
B11a
meningloos
t Ui
Teveel van het goede
Positief tegenovergestelde
U kiest het ‘juiste’ kernkwadranten sjabloon bij de score. humoristisch chillen gevat
enthousiast
bescheiden
zelfverzekerd
samenwerken
durf
Stap 5: Op basis van de scores bepaalt u welke smiley (kleur) dominant is.
De smileys (kleur) die dominant zijn staan in de twee bovenste vakken.
luisteren
VTL helpt je vooruit
VTL helpt je vooruit
Praktijkopleider
Stap 6 Met de leerling bespreekt u alle kwadranten. U start links boven. dat is het gedrag dat de leerling erg goed past. Het zijn de kernkwaliteiten. Stel de vraag hoe de leerling dir gedrag nog meer kan ontwikkelen! U neemt het antwoord op de vraag bij stap 7 over in het eerste blok van het doelstellingenblad.
Stap 7: U bespreekt met de leerling het ‘gevaar’ van ‘teveel van het goede’. wat er gebeurt als ‘je goede gedrag’ doorschiet, dan wordt het negatief en praten we over een valkuil (rechtsboven). Stel de vraag hoe de leerling dir gedrag kan veranderen. Neem dit voornemen over in het tweede vak op het doelstellingenblad. Stap 8: U bespreekt met de leerling welk gedrag gewenst, handig, noodzakelijk, prettig is in bepaalde situaties. Dat is niet altijd het gedrag wat de leerling graag en goed laat zien. soms is dat ander gedrag. dat is niet altijd eenvoudig, vandaar dat we spreken over een uitdaging. Stel de vraag: “Van welk gedrag zou je ook blij worden?’ Neem dit voornemen over in het derde vak op het doelstellingenblad.
Stap 9: U bespreekt tot slot het vier kwadrant. het gaat hier om gedrag wat bij anderen tot allergische reacties kan leiden. het gaat ook om gedrag van anderen waar deze leerling zich aan kan ergeren. Stel de vraag van welk gedrag de leerling niet blij wordt en wil (moet) voorkomen. Neem dit voornemen over in het vierde vak op het doelstellingenblad.
VTL helpt je vooruit
B11a
Praktijkopleider
Stap 10: Loop met de leerling alles nog even door en laat bevestigen dat de vier doelstellingen juist zijn overgenomen. Het blad met de woordenlijst en doelstellingen op de achterzijde kunt u kopiëren zodat u en uw leerling beiden een exemplaar in bezit hebben. U kunt afspreken binnen welke tijd de leerling zich kan ontwikkelen. tijdens het volgende gesprek kunt u dit materiaal weer gebruiken als basis voor uw gesprek.
B11a
VTL helpt je vooruit
