Kennismodel EAR wiki Het doel is een rijksbrede informatie-infrastructuur: De kaders en de generieke diensten en producten op het terrein van informatievoorziening en ICT die worden aangeboden aan organisaties binnen de rijksdienst en verplicht worden gebruikt. Hieronder staat een voorstel voor het kennismodel voor de vernieuwde EAR wiki.
Dit kennismodel is zoveel mogelijke gebaseerd op ArchiMate concepten.
EAR concepten. De elementtypen zijn de ArchiMate concepten zoals ze in de standaard zijn gedefinieerd. Voor EAR worden deze ook deels gebruikt, niet allemaal. In het EAR model worden de onderstaande concepten gebruikt, soms met eigen naamgeving, verdeeld over de drie architectuurlagen en de architectuurdomeinen met tussen haakjes het eventuele ArchiMate equivalent die in de EAR wiki zal worden gebruikt: a. Bedrijfsarchitectuur (geel) i. Bedrijfsfunctie ArchiMate: …behavior element that groups behavior based on a chosen set of criteria (typically required business resources and/or competences) ii. Dienst (bedrijfsservice), onderdeel van de Functionaliteit ArchiMate: …a service that fulfills a business need for a customer (internal or external to the organization)
iii. Actor (bedrijfsactor). ArchiMate: … an organizational entity that is capable of performing behavior iv. Bouwsteen (product). ArchiMate: … coherent collection of services, accompanied by a contract/set of agreements, which is offered as a whole to (internal or external) customers. Dit is verzameling van diensten (functionaliteit) met een contract. In plaats van Product wordt hier Bouwsteen als term gebruikt. v. Contract. ArchiMate: … formal or informal specification of an agreement that specifies the rights and obligations associated with a product. Set van afspraken (rechten en plichten) die zijn vastgelegd rondom het gebruik van een bouwsteen b. Informatie-architectuur (blauw) i. Applicatiedienst (applicatieservice), onderdeel van de Functionaliteit ii. Applicatiecomponent (de logische variant) iii. Informatie-object (gegevensobject) c. Technische architectuur (groen) i. Infrastructuurdienst (infrastructuurservice), onderdeel van de Functionaliteit ii. Infrastructuurcomponent (node), dit is de technische evenknie van een (logisch) applicatiecomponent. Deze zou nog opgedeeld kunnen worden in de fysieke onderdelen Systeemsoftware, Apparaat, Netwerk. Voorstel om dit nog voorlopig nog even uit te stellen, omdat het wellicht van minder belang is dan de eenvoud van het model. Kan eventueel een eigenschap worden van Infrastructuurcomponent. Elk van de bovengenoemde concepten hebben ook een relatie met onderdelen van de zogenaamde motivatie-extensie van ArchiMate.
Doel Definitie NORA: Een doel is een door een belanghebbende gewenste eindsituatie. Voorbeelden uit NORA:
Een overheid die je niet voor de gek kunt houden Een overheid die niet meer kost dan nodig is Een overheid die weet waarover ze het heeft Een overheid waar je met je vragen terecht kunt Een overheid waarop je kunt vertrouwen
Principe. Definitie NORA: De principes beschrijven de belangrijkste gewenste kenmerken van overheidsdienstverlening vanuit het perspectief van de afnemer (het 'wat'). Basisprincipes doen geen uitspraken over de wijze waarop deze kenmerken moeten worden gerealiseerd (het 'hoe'). Principe heeft de volgende eigenschappen: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Stelling Beschrijving Toelichting rationale Toelichting implicaties Voorbeelden Rationale (relatie met andere principes of EAR concepten) Implicatie (relatie met andere principes of EAR concepten)
Standaard (in ArchiMate: Beperking) Definitie NORA: Een standaard is een afspraak tussen organisaties of afdelingen om in specifieke situaties gebruik te maken van een bepaald voorgedefinieerd formaat of protocol. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Beschrijving Externe informatie Architectuurcomponent Werkingsgebied Informatiseringsdomein Beheerder Vastgesteld door
Een extra categorie concept is Begrip conform bestaand kennismodel 1. Beschrijving 2. Bron 3. Gebruik hoofdletters
igenschappen De eigenschappen die aan de concepten worden toegekend, komen uit de best practices van ArchiXL. Deze eigenschappen zijn: a. Elementtype, dit is de naam van het type ArchiMate concept dat wordt toegepast, eventueel aangepast naar de terminologie van EAR. Zie ook bovenstaand overzicht. b. Beschrijving. Een uitgebreidere omschrijving van het concept c. Externe verwijzing. Een verwijzing naar andere informatie over dit concept obv een URL d. ArchiMate relaties. Dit zijn de standaard relaties die ArchiMate beschrijft. Ook hier zijn aanpassingen en specialisaties mogelijk. i. Bestaat uit ii. Gebruikt iii. Groepeert iv. Is gerelateerd aan v. Is toegewezen aan
vi. vii. viii. ix.
Realiseert Specialiseert Leidt tot Verstuurt naar
Gemeenschappelijke EAR eigenschappen. Een aantal van de eigenschappen zijn zo generiek, dat ze voor alle kennismodelonderdelen die binnen een bouwsteen vallen van toepassing zijn: a. Naam. de naam van het concept en de naam van de pagina in de EAR wiki. Door dit als eigenschap op te nemen kunnen indien nodig toch de dezelfde namen worden gebruikt voor verschillende type concepten. De [paginanamen moeten namelijk toch identiek blijven. b. Architectuurlaag. Deze bestaat uit drie onderdelen: i. Bedrijfsarchitectuur ii. Informatie-architectuur iii. Technische architectuur Dit is overigens een afgeleid gegeven van het architectuurdomein c. Architectuurcomponent. Dit zijn in principe de termen uit het negen-vlaksmodel zoals dat ook door NORA wordt gebruikt. In de EAR kubus zijn ze anders benoemd/gerangschikt: i. Bedrijfsfuncties ii. Diensten iii. Bedrijfsprocessen iv. Functionaliteit v. Semantiek vi. Uitwisseling vii. Technische infrastructuur d. Werkingsgebied. Hiermee kunnen groeperingen van de onderdelen van de architectuur worden gemaakt in andere dimensies dan bovengenoemde. We gebruiken hiervoor de onderstaande hiërarchische structuur met een volgorde die de genericiteit aangeeft. Voorlopig gaan we uit van één keuze uit onderstaande lijst. Eventueel passen we dit in de toekomst aan om een keus te maken voor verschillende domeinen. i. Generiek rijksbreed (MARIJ) ii. BP domein ondersteuning (PIOFACH) Personeel Inkoop Organisatie Financiën Automatisering Communicatie Huisvesting iii. BP domein primair Beleid Uitvoering Handhaving e. Informatiseringsdomein
Werkplekdiensten Toegangsdiensten Applicatiediensten Document- en gegevensdiensten Connectiviteitsdiensten Datacenterdiensten
Eigenschappen specifiek voor bouwstenen: a. Categorie van gebruik i. Individueel gebruik. Specifieke functionaliteit / voorziening voor een bepaalde organisatie) ii. Hergebruik. Specifiek ontwikkeld, maar met eventuele aanpassingen herbruikbaar voor anderen. iii. Gemeenschappelijk vrijwillig gebruik. Potentieel generiek, maar kwalitatief nog ontoereikend iv. Gemeenschappelijk verplicht gebruik. Bestuurlijk vastgesteld als generiek b. Doelgroep bereik Dit is een groep van eigenschappen voor de (mogelijke) bouwstenen i. Type functionaris ii. Intern/extern iii. Omvang iv. Soort gebruik Onderstaande onderwerpen kunnen wellicht nog tot de lijst van domeinen worden toegevoegd.
Beveiliging (BIR) Beheer
