Gedeputeerde Staten
STATENNOTITIE
Aan de leden van Provinciale Staten
HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH Reactie college van Gedeputeerde Staten op het Initiatiefvoorstel Duurzaamheidsfonds HHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHHH
Beknopte samenvatting Statennotitie: Gedeputeerde Staten geven met deze notitie een reactie op het Duurzaamheidsfonds van de ChristenUnie, D66 en Groenlinks (PS2009-997).
Initiatiefvoorstel
Ons college onderschrijft het belang van energiebesparing in de gebouwde omgeving. Het stimuleren van een aanpak in de bestaande bouw is reeds onderdeel van ons klimaatprogramma. Mede vanwege ervaringen elders, hebben we twijfel bij het instrument van de klimaatlening. Gedeputeerde Staten ontraden daarom het initiatiefvoorstel. ===== Aan de leden van Provinciale Staten 1
Inleiding Op 9 december 2010 heeft statenlid de heer P.Plug van de ChristenUnie, mede namens de fracties van D66 en GroenLinks, het “Initiatiefvoorstel Duurzaamheidsfonds Gelderland” ingediend. Overeenkomstig artikel 39, tweede lid van het Reglement van Orde van PS geven wij middels deze notitie een reactie op het voorstel. Samenvatting van de inhoud van het voorstel: “Bij de voorjaarsnota 2009 (PS2009-447) is ingestemd om een bedrag van € 500 miljoen van de verkoop opbrengst NUON te bestemmen voor investeringen. In eerste instantie in de huidige periode een indicatief bedrag van € 150 miljoen. Door middel van het Statenvoorstel Gelderse investeringsagenda 2010-2011 (PS2009-728) zien wij mogelijkheden om € 102 miljoen hiervan daadwerkelijk te investeren. In dit initiatiefvoorstel stellen wij in eerste instantie voor het resterende bedrag van € 40 miljoen ter beschikking te stellen aan Duurzaamheidfonds Gelderland. De provincie Gelderland wordt gevraagd om dit bedrag renteloos ter beschikking te stellen aan dit fonds. Vanwege het revolving karakter van dit fonds blijft het geld beschikbaar voor duurzaamheid. “Duurzaamheidsfonds Gelderland” biedt een eenvoudig en verantwoord financieringsinstrument voor particuliere eigenaren, non-profitorganisaties, woningcorporaties en leden van midden en klein bedrijf (MKB) om te komen tot het investeren in energiebesparende maatregelen aan de (huur)woning of het woongebouw. Om tot een opzet te komen van een projectorganisatie of het onderbrengen van de duurzaamheidlening bij SVn wordt een eenmalige bijdrage van € 500.000,- uit het investeringbudget onttrokken. Na de opstartfase kan de projectorganisatie gefinancierd worden uit de jaarlijkse rentebaten (2%).”
code: 00852297.doc / Inlichtingen bij dhr. P.J.M. Stein, tel. (026) 359 97 69 e-mailadres:
[email protected]
Ons college onderschrijft het belang van energiebesparing in de gebouwde omgeving. Het stimuleren van een klimaataanpak in de bestaande bouw is reeds onderdeel van ons klimaatprogramma. Hierna schetsen wij de huidige klimaataanpak van de gebouwde omgeving en gaan wij in op de vraag of het instrument van de klimaatleningen een nuttige aanvulling is op bestaande provinciale en rijksprogramma’s. 2
Huidig instrumentarium in relatie tot duurzaamheidsfonds Het stimuleren van een klimaataanpak in de bestaande bouw is reeds onderdeel van ons klimaatprogramma. Zo ondersteunen wij in 22 gemeenten pilots waarbij gemeenten met provinciaal geld (€ 1.050.000,--) particuliere woningeigenaren ondersteunen bij een klimaataanpak van de woning. Veel van de gemeenten waren binnen korte tijd door het beschikbare budget heen, een aantal heeft ons verzocht om aanvullende budgetten om de regeling voort te kunnen zetten. Andere gemeenten hebben aangegeven ook een lokale subsidieregeling te willen opzetten. Op dit moment worden de 22 pilots geëvalueerd. Op basis van de evaluatie beraden wij ons op de aanpak voor de particuliere woningvoorraad. Hierbij betrekken wij de vraag welke rol wij voor de provincie zien weggelegd bij de energiebesparing in de gebouwde omgeving en hoe die past binnen onze visie op de toekomstige rol van de provincie. Uw staten hebben aanvullend een bedrag van € 1.000.000,-- uit de recessiegelden voor een energiebesparingsprojecten in de bestaande bouw beschikbaar gesteld. Wij zullen u binnenkort een voorstel voor de besteding hiervan doen toekomen. Naast onze aanpak richting particuliere woningeigenaren, ondersteunen wij woningcorporaties, verenigingen van eigenaren en non-profitorganisatie met een publieksfunctie met de inzet van de provinciale energieconsulent. Er is in Nederland een pakket van subsidies, belastingvoordelen, leningen en garantstellingen voor een klimaataanpak van de gebouwde omgeving beschikbaar. Per regio/gemeente verschilt het aanbod. Een beknopt overzicht van de mogelijkheden treft u aan in de bijlage. Voor particuliere woningeigenaren, verenigingen van eigenaren en woningcorporaties is het al mogelijk om een lening met een lage(re) rente af te sluiten. Een Gelders Duurzaamheidsfonds zou concurreren met de bestaande rijksregelingen en mogelijk met lokale initiatieven. Daarnaast kunnen vrijwel alle partijen gebruikmaken van subsidies of genieten zij belastingsvoordeel. Naar aanleiding van het initiatiefvoorstel hebben wij een telefonische ronde gemaakt langs een aantal overheden welke actief bezig zijn met het stimuleren van klimaataanpak in de bestaande bouw. Het beeld dat ontstaat is dat vooral subsidies een stimulans zijn om bestaande panden aan te pakken. Met name de subsidieregelingen waarbij er geen ingewikkelde eisen worden gesteld leveren een verhoudingsgewijs hoog rendement. Het verstrekken van leningen levert weliswaar per lening een aanzienlijke investering op, er wordt verhoudingsgewijs weinig gebruik van gemaakt. Van het voorgestelde bedrag van € 40 miljoen zou mogelijk slechts een klein deel gebruikt gaan worden.
2
3
Conclusie Ons college onderschrijft het belang van energiebesparing in de gebouwde omgeving. Het stimuleren van een aanpak in de bestaande bouw is reeds onderdeel van ons klimaatprogramma. Gezien het bestaande instrumentarium en de twijfel over de effectiviteit van een leningenfonds ontraden wij het instellen van een Gelders Duurzaamheidsfonds.
Arnhem, 26 januari 2010 - zaaknr. 2009-023189 Gedeputeerde Staten van Gelderland C.G.A. Cornielje - Commissaris van de Koningin drs. P.P.L. van Kalmthout - secretaris
+++++
3
BIJLAGE Bestaande instrumenten Ook andere overheden onderschrijven het belang van ondersteuning van een energie-aanpak van de gebouwde omgeving. Hiervoor is een reeks van instrumenten beschikbaar, onder te verdelen in subsidies, leningen en garanties op leningen. Om u een indruk te geven welke keuzes er gemaakt worden een korte opsomming. Door de veelheid van regelingen is deze opsomming mogelijk niet volledig. Subsidies aan particuliere eigenaren worden verstrekt door het Rijk (Meer met Minder, SDE, glasisolatie), provincies (Brabant en Utrecht) maar soms ook door gemeenten (in Gelderland gemeentelijke pilots met geld van de provincie). Verenigingen van Eigenaren (VvE) kunnen vaak via deze regelingen (als de voorschriften het toelaten) subsidie ontvangen. In Gelderland ontvangt een VvE in Ede vanuit één van de pilots een bijdrage. De Europese commissie heeft ruimte gecreëerd om 4% van de EFRO-gelden te herbestemmen aan onder meer subsidies voor klimaataanpak van woningen van woningcorporaties. Voor zover op dit moment bekend kiezen alleen de noordelijke provincies hier voor. Met de Energie-Investeringsaftrek (EIA) wil de overheid het Nederlandse bedrijfsleven aansporen tot energiebesparing en toepassing van duurzame energie. Ondernemers kunnen voor investeringen in energiebesparende bedrijfsmiddelen of duurzame energie, via de EIA, 44% van de investeringskosten aftrekken van de fiscale winst van de onderneming. Het directe financiële voordeel is afhankelijk van het belastingpercentage en bedraagt ongeveer 11% van de goedgekeurde investeringskosten. Corporaties kunnen ook gebruik maken van de EIA. Voorwaarde is dat het energielabel van een woning na de renovatie minimaal twee stappen is verbeterd of minimaal op label B komt. Er moet daarom geïnvesteerd worden in maatregelen zoals die worden vermeld in het maatwerkadvies. Per huurwoning mag een bedrag van maximaal € 15.000 worden gemeld. Gemiddeld levert de EIA zo'n 11% belastingvoordeel op. Daarnaast heeft de rijksoverheid het BTW-percentage voor klimaatingrepen aan woningen verlaagd. Subsidies blijken in de praktijk, mits de voorwaarden niet te strikt zijn en de procedure voor de aanvraag niet te ingewikkeld, goed te werken. Zo was bijvoorbeeld een groot deel van het bedrag (€ 400.000,--) dat de provincie voor de Achterhoek via de pilots beschikbaar heeft gesteld binnen een maand op. Een subsidiebedrag van € 500,-- bleek in de Achterhoek voor particuliere woningeigenaren dikwijls voldoende stimulans om een veelvoud van dit bedrag te investeren. Een evaluatie van de pilots met waar mogelijk ook een inschatting van de klimaatwinst die wordt bereikt komt in de loop van 2010 beschikbaar. Leningen aan particuliere woningeigenaren kunnen worden verstrekt vanuit een fonds dat wordt beheerd door de SVn. Aan woningeigenaren wordt op deze manier een lening aangeboden met een rentekorting ten opzichte van de marktrente. Op dit moment zijn er 15 gemeenten (Waaronder Apeldoorn en Nijmegen) en 2 provincies met een dergelijk fonds bij de SVn. Met enkele tientallen gemeenten, waarvan een aanzienlijk aantal in Gelderland, wordt door het SVn onderhandeld. Brabant heeft voor een eigen fonds gekozen en concurreert daarmee met een aantal Brabantse steden. Overijssel laat gemeenten de keus, of subsidies (vergelijkbaar met de Gelderse pilots) of 50-50% cofinanciering van leningen met de gemeenten.
4
Als gevolg van de aangekondigde bezuinigingen op het gemeentefonds lijken gemeenten op dit moment terughoudender met het starten van een fonds. Overijssel heeft haar aandeel nu verhoogd naar 75%. Landelijk zijn er tot nu toe slechts enkele honderden leningen verstrekt, waarvan een aanzienlijk deel in Hardenberg en Apeldoorn. Het hebben van een fonds alleen lijkt niet voldoende, succesvolle gemeenten hebben een brede campagne opgezet met voorlichting en bijvoorbeeld (bijna) gratis energieadvies. Garanties op leningen (via de kapitaalmarkt) worden door het Rijk gegeven aan particuliere woningeigenaren via het Energiebesparingskrediet. Daarnaast is het ook mogelijk geld aan te trekken via de Groenfondsen van de banken. Slechts enkele banken zijn op dit moment actief met deze regelingen. Het loopt geen storm, waarschijnlijk als gevolg van de hoge eisen die gesteld worden. De rente is iets hoger dan bij leningen via de SVn. Voor woningcorporaties is het mogelijk om met gebruikmaking van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw geld aan te trekken met een lage rente, bijvoorbeeld bij de BNG. De voorwaarden van het waarborgfonds zijn versoepeld om de gevolgen van de kredietcrisis te compenseren. De provincie Utrecht heeft sinds april 2009 een garantiefonds voor leningen voor duurzaamheidsmaatregelen, bestemd voor MKB, NPO, VvE en woningcorporaties. Particuliere eigenaren kunnen hier geen gebruik van maken. Tot nu toe zijn er 4 aanvragen binnen waarvan twee zijn gehonoreerd en er twee nog in behandeling zijn. Voor klimaataanpak in de provincie Gelderland zijn op dit moment voor zover bekend de volgende instrumenten beschikbaar: Particuliere woningeigenaren
-Provinciale subsidies via pilots in nu 22, later wellicht meer gemeenten -Rijkssubsidies (Meer met Minder, SDE, Glasregeling) -Leningen met lage rente in Apeldoorn en Nijmegen (SVn) -Leningen van banken met lage rente door garantie Rijk -Provinciale subsidie via pilot in Ede, later mogelijk meer gemeenten -Rijkssubsidies (Meer Met Minder, SDE, Glasregeling) -Leningen met lage rente door garantie Waarborgfonds Sociale Woningbouw -Energie-Investeringsaftrek -Energie-Investeringsaftrek -Provinciale subsidie voor energieinvesteringen in utiliteitsbouw met een publieksfunctie -Energie-Investeringsaftrek
Verenigingen van eigenaren
Woningcorporaties
Overige verhuurders NPO
MKB
5
