Het verzet van Rinda den Besten. Twee oplossingen voor de Euro-crisis. Het koningshuis: het eeuwige dilemma. De Tegenbegroting werkt beter

Ledenblad van de Partij van de Arbeid • 8e jaargang • nr 3 • oktober 2011

Twee oplossingen voor de Euro-crisis Het koningshuis: het eeuwige dilemma De Tegenbegroting werkt beter

Het verzet van Rinda den Besten

SAMEN WERKT BETER OKTOBER 2011

rood 1

rode loper Dina Batting groeide op in een rood nest en werd door haar vader aangespoord zich maatschappelijk in te zetten. ‘Op mijn twintigste koos ik voor de PvdA. Vrijwilliger zijn bij Humanitas, de PvdA, mijn gezin; het hoort allemaal bij mij.’

LIEFDE Haar liefde voor de PvdA werd later ook nog eens beloond met echte liefde. Afgelopen jaar is ze oma geworden van twee kleindochters, Anna en Louise. Niemand minder dan Joop den Uyl kan indirect aangewezen worden als diegene die aan het begin stond van de vorming van haar gezin. Ze ontmoette haar man Henk, PvdAraadslid, tijdens een werkbezoek van Joop den Uyl in 1972 in Veendam. ‘Ja, de vonk sloeg daar over.’ Al die jaren is ze zich hard blijven maken voor de sociaaldemocratie in Veendam. In het begin ging ze op haar fiets met pamfletten rond. Nu zit ze in het afdelingsbestuur, organiseert ze thema-avonden en zit ze in de redactie van het lokale partijblad EVA.

HUMANISME Thema-avonden organiseren vindt Dina het leukst. ‘Ik ging altijd naar het politieke café in Groningen en vond dat we dat ook in Veendam moesten hebben. Het liefst met een zo’n divers mogelijk panel, leuk voor de discussie.’ Daarmee onderstreept ze de woorden van de humanist die ze bewondert, Michel de Montaigne: ‘er is altijd een verstandige en humane basis, hoe groot de verschillen ook zijn’. ‘Mijn drijfveer is weer binding te krijgen met de burger. Wij zijn de politiek. Maar we moeten wel beter luisteren naar de mensen. Daarom is canvassen zo leuk: mensen kunnen zo hun verhaal kwijt aan de politiek. En de politiek kan daar ook echt iets mee doen.’

2 rood

OKTOBER 2011

Humanistinhart en nieren De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA’ers die normaal gesproken achter de schermen werken. Deze keer rollen we de rode loper uit voor Dina Batting, al meer dan 35 jaar vrijwilligster bij Humanitas als begeleider omgangsregeling en ook al jaren actief bij de PvdA-Veendam. Tekst Lodewijk Bleijerveld Foto De Beeldredaktie

inhoud 4/5 Nieuws uit de partij 5 Column Lilianne Ploumen 6 Interview Rinda Den Besten 10 Fotoreportage Tien jaar homohuwelijk 11  Meningen 12 Leden aan het woord over de bezuinigingen 14 De tegenbegroting werkt beter 16 Jonge Socialisten herdenken Noorwegen 17 Mijn stad Delfzijl 18 Initiatieven uit de partij 20 De voettocht van Jan Schuurman Hess 21 In memoriam 22 Platform het koningsvraagstuk 24 Pvdaopleidingen 26 Profiel Michael Juffermans 28 Opinie De Euro-crisis 30 Linkse Hobby 32 Column Job Cohen

Kandidaten voor het partijbestuur gezocht Op het congres van 21 en 22 januari zal een deel van het partijbestuur worden gekozen. De leden van het partijbestuur worden gekozen voor vier jaar. Verkiezingen vinden elke twee jaar plaats, waarbij steeds ongeveer de helft van de posities vacant is. Voor de verkiezing van het partijbestuur 2012-2015 hebben zes PB-leden hun portefeuille ter beschikking gesteld. Het gaat om de functie van voorzitter, internationaal secretaris en vier algemene partijwbestuursleden. Enkele van de algemene partijbestuursleden hebben aangegeven een nieuwe termijn van vier jaar te ambiëren, waaronder de vice-voorzitter. De partijvoorzitter en de internationaal secretaris nemen afscheid. Beide functies zijn bezoldigd.   De kandidaatstellingscommissie partijbestuur, onder voorzitterschap van Chris Leeuwe, is op zoek naar

kandidaten die zich de komende vier jaar willen inzetten voor de PvdA. Belangstelling?  

BELANGSTELLING? In de uitgebreide profielschets staan de gewenste kwaliteiten en expertises vermeld waar het partijbestuur  en de leden aan moeten voldoen, inclusief de specifieke vereisten voor de functies van voorzitter en internationaal secretaris. Kandidaten wordt gevraagd een verklaring van goed gedrag te overleggen. Op www.pvda.nl vindt u de profielschetsen en wordt de procedure verder omschreven. Solliciteren kan t/m 31 oktober 2011 12.00 uur. Meer informatie: Coby Admiraal 020-5512239.

Wat verwacht u van de PvdA? De PvdA wil graag weten wat leden van haar verwachten. Daarom beginnen we in het najaar met een flitspanel. Dit digitale panel wordt één keer per maand gevraagd om mee te doen aan een online enquête. In de enquêtes komen vragen aan bod die specifiek over het lidmaatschap gaan. Aanmelden via [email protected]

OKTOBER 2011

rood 3

nieuws uit de partij Kom op 29 oktober naar de Afrikadag van de Evert Vermeer Stichting: dé dag over Afrika en internationale samenwerking! De Afrikadag is vernieuwd; naast het vertrouwde programma met politieke workshops, lezingen en debatten is er een doorlopend programma vol korte onderdelen zoals speeddates, interviews, inspirational speeches, Afrikaanse silent disco, film, dans en verschillende informatiemarkten. De onderwerpen op 29 oktober zijn: de Arabische lente, verkiezingen, aidsbestrijding, de situatie in de Hoorn, grondstoffen, het huidige ontwikkelingsbeleid. Verder: meedenken over een faire telefoon, één-op-één het gesprek aangaan met de gasten, alles over stages, ontwikkelingswerk, ondernemen in Afrika en inspirerende verhalen over wat u kan doen.

Afrikadag 2011

Zaterdag 29 oktober 2011, van 10.00 tot 18.00 uur. Locatie: Haagse Hogeschool, Johanna Westerdijkplein 75, Den Haag, vlakbij Station Holland Spoor. Entree € 12,50 (€ 5,00 voor bezoekers onder de 25 en donateurs van de Evert Vermeer Stichting). Inschrijven en het volledige programma via www.afrikadag.nl

Publieke sector Als PvdA voelen we ons van oudsher sterk verbonden met het onderwijs, de zorg, de woningbouw en de sterke arm der wet. Ondanks de vele succesverhalen over goede scholen, veilige buurten en goede zorg is het vertrouwen in de kwaliteit van publieke voorzieningen steeds meer onder druk komen te staan. Ondanks de beste bedoelingen krijgen burgers niet de zorg die of het onderwijs dat ze verdienen, professionals niet meer de ruimte om hun vak uit te oefenen, en vragen we ons gezamenlijk af van wie die publieke sector nu eigenlijk is. Daarom is er een jaar geleden een door het PvdA-partijbestuur ingestelde werkgroep aan de slag gegaan met het thema ‘de publieke sector’. Aan de hand van casussen heeft de werkgroep de praktijk van vier thema’s, veiligheid, ouderenzorg, het mbo en de woningmarkt, verkend. Om zo plannen te maken om de publieke sector beter, mooier, toegankelijker en vooral weer van ons allemaal te maken. Ter afronding van het hele traject zal het Partijbestuur begin 2012 een resolutie voorleggen aan het PvdA-congres. Meer informatie kunt u vinden op pvda.nl. 4 rood

OKTOBER 2011

PvdA-sterren scouten De volgende gemeenteraadsverkiezingen lijken nog ver weg, maar over minder dan twee jaar sluit de kandidaatstellingsprocedure. De PvdA heeft de ambitie om in alle gemeenten de beste volksvertegenwoordigers te leveren. Als u, als afdelingsbestuur, ervan verzekerd wilt zijn dat u over een ruim voldoende, goed gekwalificeerd, aansprekend en divers aanbod aan kandidaten kunt beschikken, dan moet u investeren in het bereiken, spreken, begeleiden en opleiden van deze mensen. Het partijbureau kan uw afdeling ondersteunen bij het opzetten van de scouting: op Mijn PvdA vindt u uitgebreide informatie hierover. U kunt uw consulent raadplegen over welke scoutingmethode het beste van toepassing is op uw afdeling.

Netwerk Ruimte Sinds een paar maanden is het nieuwe PvdAnetwerk Ruimte actief. Dit netwerk wil een bijdrage leveren aan de gedachtenvorming binnen de partij op het gebied van de fysieke leefomgeving. Het netwerk probeert standpunten te formuleren over onder andere verkeer, wonen, natuur en water. Daarbij gaat

het vooral om een integrale en consistente sociaaldemocratische visie op het gebruik van de leefomgeving. Inmiddels hebben enkele kleine bijeenkomsten plaatsgevonden en zijn Tweede Kamerleden zoals Jacques Monasch en Tjeerd van Dekken enthousiast geraakt en aangehaakt.

Dichtbundel Bart Ypma

100 Ombudsteams Job Cohen was vrijdag 30 september in Winsum voor de viering van ons honderdste lokale ombudsteam. Een mooi resultaat, omdat de PvdA nu in honderd afdelingen mensen die vastlopen bij de overheid en publieke diensten, een steuntje in de rug kan bieden.

In 2008 overleed Bart Ypma (26), PvdA’er die onder meer actief was binnen de JS. Bart leefde voor de taal en de muziek en heeft in ruim 110 gedichten zijn levensvisie uiteengezet. Deze gedichten zijn postuum uitgebracht onder de titel Optimistig, zodat Bart ook na zijn overlijden nog een inspiratiebron kan zijn voor anderen. De gedichten zijn optimistisch, ook wat mistig, wat mystiek. Het boek is te verkrijgen via internet bij boekscout.nl. Het ISBN-nummer is 978-94-6176-327-3

Meer informatie over het opzetten van een lokaal PvdA-ombudsteam in uw afdeling? Neem dan contact op met [email protected]. Inhoudelijke vragen kunt u stellen aan het Landelijk Ombudsteam: b.dibi@ tweedekamer.nl

Beste partijgenoten

H

ierbij laat ik jullie weten dat ik op het congres van januari 2012 afscheid zal nemen als voorzitter van de Partij van de Arbeid. Om jullie in staat te stellen in alle rust een opvolger te kiezen, maak ik mijn vertrek nu reeds bekend. Ik heb dit besluit genomen omdat dit het beste is voor de partij. Mijn (tweede) termijn die loopt tot 2014 was mijn laatste geweest. Mijn afscheid van het voorzitterschap zou dan nagenoeg samenvallen met de campagnes voor de gemeenteraadsverkiezingen en voor de verkiezing van het Europees parlement. Een jaar later worden de leden van de Provinciale Staten en de Tweede Kamer gekozen– al hopen we van die laatste dat we dat eerder mogen doen. Omdat in onze partij de voorzitter verantwoordelijk is voor de campagnes is het van het allergrootste belang dat, met die verkiezingen in het vooruitzicht, een nieuwe partijvoorzitter zich goed kan inwerken. Op het komende congres wordt de helft van de leden van het partijbestuur gekozen, dat is daarmee voor mij het moment om plaats te maken. Ik heb de partij mogen dienen in roerige tijden. We kijken terug op een zware periode als coalitiepartner in ’s lands regering. Een periode waarin we veel goeds voor het land hebben kunnen doen, maar waarin de soms moeilijke politieke samenwerking uiteindelijk Heeft u ook nieuws vanuit uw afdeling leidde tot de val van het kabinet. We kijken dat interessant kan zijn voor het hele terug op maar liefst vier verkiezingscamland? Mail het ons dan: [email protected] pagnes. Campagnes waarin we ondanks de enorme inspanningen niet altijd het resultaat

haalden dat we wilden. Ik denk daarnaast met bijzonder groot genoegen terug aan de partijbrede discussies over arbeid en met name over integratie. Velen van jullie leverden hartstochtelijk een bijdrage aan deze discussies en dat was niet voor niets; zo houden we ons gedachtegoed bij de tijd. En ook tevreden ben ik over de verbetering van onze organisatie. De financiën en het partijbureau zijn weer op orde. We versterkten de ledendemocratie en presenteerden een nieuwe, aangescherpte gedragscode. Met veel plezier en respect heb ik samen mogen werken met niet één, maar met twee partijleiders. Allereerst met Wouter Bos, die met zijn doortastende optreden als minister van Financiën het land door een ongekende bankencrisis leidde. En met Job Cohen, die de moed had zijn burgemeesterschap van Amsterdam op te geven om de partijleiding over te nemen in het heetst van de strijd. Wouter en Job zijn authentieke, gedreven sociaaldemocraten die niet misstaan in het rijtje Willem Drees, Joop den Uyl en Wim Kok. Het vooruitzicht van een leven na het partijvoorzitterschap maakt mij nu al weemoedig. Ik weet niet wat ik het meest ga missen. De spanning van het dagelijks politiek bedrijven voor de mensen voor wie wij het allemaal doen? Het leiding geven aan een team mensen dat zich het vuur uit de sloffen loopt voor onze partij? Of vooral al die partijgenoten die ik ontmoette in onze afdelingen, op vergaderingen en zomaar op straat? Ik geef het eerlijk toe, er waren heus wel eens dagen, waarop ik dacht. ‘Mag het vandaag een onsje minder?’ Maar altijd waren ze er weer, de mensen die het allemaal de moeite

waard maakten. De hemelbestormende jongeren uit Tilburg, de tramchauffeur, die toen ik folderend door de tram liep lachend tegen me zei: ‘Meid, voor jou wil ik nog wel een keer op die socialisten stemmen’. De PvdA-campaigners die door weer en wind van deur tot deur gaan. En Annie de Roos, ons oudste lid. Toen ik haar feliciteerde met haar 103ste verjaardag zongen we samen de Internationale, zij loepzuiver, ik zoals altijd een beetje uit de maat. Ik heb een hart vol herinneringen, en daar ben ik jullie en onze partij dankbaar voor. Jullie zijn nog niet van me af. In de komende maanden ga ik door met investeren in linksprogressieve samenwerking. Met dit rechtse minderheidskabinet aan het roer is een energiek en effectief tegengeluid geboden. Dat tegengeluid geven we als PvdA, en nog beter is het als we de progressieve krachten bundeop ik een verdere bijdrage aan te len. Daar hoop en. Ook kijk ik uit naar kunnen leveren. het debat datt we de komende an voeren over maanden gaan de toekomst van de publieke sector. En zelfs als ikk in januari m is dat echt afscheid neem d. Want sociniet voorgoed. aaldemocraatt zijn is een roeping. Om a af te met Troelstra an niet sluiten – ik kan anders….   e Met hartelijke groet,  umen Lilianne Ploumen OKTOBER 2011

rood 5

interview

Een vrolijke vechtster 6 rood

OKTOBER 2011

De Ierse rockband U2

Utrecht

Ze groeide op in een milieu waar opkomen voor de zwakkeren een geloofsovertuiging was, geen wonder dat het ‘rancuneuze snoeien’ door Den Haag haar een doorn in het oog is. Utrechts loco-burgemeester Rinda den Besten legt zich er dan ook niet bij neer en zet de hakken in het zand. Tekst Marcel Duyvestijn Foto Tessa Posthuma de Boer

‘J

e kunt niet zeggen dat het hier saai is,’ zegt Rinda den Besten, wethouder Onderwijs, Jeugd en Sport in Utrecht, wijzend op de Utrechtse raadszaal, waar ze vanuit haar werkkamer op kijkt. Twee PvdA’ers lagen die week zwaar onder vuur. Eerst burgemeester Aleid Wolfsen, vanwege vermeende nalatigheid bij een weggepest homoseksueel stel, en een week later wethouder Harrie Bosch, vanwege raadsvragen over het uitkeren van Vogelaargelden. De moties van wantrouwen vlogen door de lucht. Aleid Wolfsen zit er nog, Harrie Bosch is inmiddels opgestapt. De hectiek is voelbaar in het hele stadhuis, maar Den Besten is er niet minder vrolijk onder. Ze vertelt over haar tatoeage. Nee, geen roosje in een vuist en ook niet de beeltenis van Wouter Bos (‘Ik ben nog steeds Bossiaan, hoewel ik ook erg van Job hou’). Nee. Toen ze net ging studeren in Utrecht liet ze een zonnebloemetje tatoeëren. ‘Heel vrolijk, dat hoort wel bij me.’ CHRISTELIJK GEBOORTEDORP Hoewel ze inmiddels al meer dan tien jaar dagelijks met de Utrechtse politiek bezig is, lijkt ze nog steeds verwonderd over hoe ze zo ver heeft kunnen komen. Dat kan met haar verleden te maken hebben. ‘Ik

ben geboren in Woudenberg, een christelijk dorp. Verstikkend. Ja. Maar geen Siebelink-verhalen van onderdrukking en religieuze dominantie. Het was weliswaar streng, maar traumatisch was het zeker niet.’ Haar vader is monteur. Eerst van auto’s, nu van elektrische rolstoelen. Hij gaat dit jaar met pensioen. Haar moeder was huisvrouw. ‘Ik was de oudste van drie dochters. Een heel gewoon gezin, waar studeren iets was waar de ouders nooit aan gedacht hadden. Gelukkig had ik een hoofdmeester die wel zag dat ik iets kon. En dus ging ik naar het vwo.’ Het is een sociaaldemocratisch verhaal, al vindt ze dat zelf wat overdreven. ‘Maar inderdaad, mijn ouders hadden wel iets van: wat in het vat zit, moet er ook uitkomen. Ze hebben me altijd gesteund, hoewel ze ook bang waren dat ze me kwijt zouden raken aan de grote boze wereld.’ Thuis werd een christelijk soort socialisme gepredikt. ‘Er zaten altijd wel verloren zielen aan tafel, die geholpen werden. Dat geloof, die naastenliefde, had ook wel iets moois. Ik ben

Een jonge Rinda

inmiddels niet gelovig meer, maar ik begrijp wel dat het geloof houvast geeft.’ Als ze gaat studeren, begin jaren negentig, neemt ze dat ‘opkomen voor de zwakkeren’ mee. ‘Ik gaf allochtone vrouwen fietsles en Nederlandse les, was journalist bij de daklozenkrant en vrijwilliger bij het Leger des Heils. Zelfs toen ik een jaar in Dublin woonde, schreef ik voor de daklozenkrant aldaar. Het helpen van mensen, goed doen, heeft er altijd wel ingezeten.’ DYNAMIEK In politiek was ze eigenlijk maar matig geïnteresseerd. Dat veranderde echter toen ze Hans Spekman ontmoette, destijds wethouder van Utrecht. ‘Zijn bevlogenheid inspireerde enorm. Hij heeft me toen ook een bewonerscommissie in geduwd. Misschien is het daar wel een beetje begonnen. Niet lang daarna zat ze bij Niet Nix, de vernieuwingsbeweging van de PvdA, met Wallaart, Booij en Van Bruggen. ‘Een clubje idealisten dat het anders wilde doen. Fantastische tijd. Veel debat. Veel vuur. Ik heb daar ook mijn man ontmoet. Een jongen uit ’t Gooi. God, wat heb ik daar toen een discussies mee gevoerd. Typisch PvdA. Al moet ik zeggen dat het met mensen als bijvoorbeeld Bas Jacobs heel intellectueel was, terwijl ik een meer praktische denker ben.’ De eerste aanraking met de PvdA was minder prettig. ‘Ik werd in 1996 lid. De Utrechtse afdeling was toen een enorm gesloten bolwerk.’ Ze herinnert zich haar

‘Toen in 1998 Leefbaar Utrecht opkwam, heb ik stilletjes gejuicht. Ik vond dat wel verfrissend’ OKTOBER 2011

rood 7

Rinda privé Ontroerd door: Kinderen, vooral als ze iets opvoeren of een passie delen. Trots op: Mijn gezin, we leven een chaotisch leven, maar we kunnen ‘gevieren’ alles aan. Drijfveer: We kunnen mensen geen betere afkomst geven, maar wel een betere toekomst. Favoriete boek: Zeitoun, Dave Eggers: Hartverscheurend verhaal over een Syrisch-Amerikaanse man die als ‘dank’ voor zijn hulp aan getroffenen in New Orleans wordt gearresteerd op beschuldiging van plundering en 23 dagen onschuldig wordt vastgezet. Een boek dat elke politicus zou moeten lezen. Krant: de Volkskrant

Radio: Bijna niet Favoriet moment: de gemeenteraadsuitslagavond in 2006! PvdA’er: Henriette Roland Holst (Lees haar prachtige biografie: Liefde is heel het leven niet van Elsbeth Etty) Favoriete vakantiebestemming: Texel; gaan we elk jaar naar toe en verveelt nooit. Mooiste plek van Nederland: Texel dus: De ruimte en het prachtige licht. Beste tv-programma van Nederland: Jeugdjournaal Slechtste tv-programma: Geen idee. Sport: Ik loop (een beetje) hard, maar kijk graag naar roeien en volleybal. Favoriete muziek/band: U2

eerste ledenvergadering. ‘Niemand die zich voorstelde. Heel stoffig. Weinig dynamisch. Ze leken zich vooral bezig te houden met technische zaken waar ik weinig van begreep. Toen ik daar de zaal uitliep, dacht ik er nooit meer terug te komen. Toen in 1998 Leefbaar Utrecht opkwam, heb ik dan ook stilletjes gejuicht. Ik vond dat wel verfrissend. Het gaf dynamiek. Ik heb zelfs een clubje binnen de PvdA opgericht dat Dynamiek heette en voor vernieuwing ging zorgen.’ In 2000 waren er weer verkiezingen. Leefbaar Utrecht en Henk Westbroek stoomden op van zeven naar veertien

zetels. ‘Ik stond weliswaar op een verkiesbare plek (9), maar wij haalden toen maar zeven zetels. Pas in 2002 kwam ik in de gemeenteraad.’ In 2006 kwam overal het herstel voor de PvdA. ‘Ik was lijsttrekker en we waren in één klap terug, van zeven naar veertien. Dat was echt geweldig. Ik ben toen ook wethouder geworden.’ HERSENINFARCT Een herseninfarct zette in 2007 echter alles stil. ‘Ik was aan de linkerkant volledig verlamd, waardoor ik een half jaar uit de roulatie was. Maar ik was ook nog dertig

weken zwanger. Een hele heftige tijd. Mijn dochter groeide gelukkig gewoon verder in de baarmoeder en ook alle functies aan de linkerkant herstelden vrij snel. Zo’n enorme klap leert je wel te relativeren. Ik zie nu echt elke dag als een klein feestje. Het had namelijk ook heel anders kunnen aflopen. Het heeft me zeker sterker gemaakt.’ In 2010 was ze weer lijsttrekker en vervolgens weer wethouder, maar nu ook loco-burgemeester. Ze nam het grootste deel van haar portefeuille mee. ‘Sociale zaken, werkgelegenheid, inburgering, jeugd en sport. Een echte PvdA-portefeuille.’ Maar ook een pakket dat het vanuit Den Haag hard te verduren krijgt de komende tijd. ‘Dit kabinet hakt vooral.’ Ze veert op, balt haar vuist en begint sneller te praten. ‘Het is allemaal vreselijk visieloos. Snoeien om het snoeien. Het voelt als rancune. Je ziet die Haagse heren – ja, bijna alleen maar mannen – handenwrijvend wraak nemen. Even flink wat linkse hobby’s onderschoffelen. Het ergste is: het stapelt allemaal op bij de allerzwaksten. Wat ik laf vind: ze laten de gemeenten opdraaien voor al die bezuinigingen.’ ROTTIGE KEUZES Als voorbeeld geeft ze het participatiebudget, dat wordt gehalveerd. ‘Hiermee ontneem je gemeenten de instrumenten om mensen aan het werk te helpen.’ Utrecht kiest – wat haar re-integratiebeleid betreftvoor de midden- en zwakste groepen. ‘De kansarmste groepen blijven we tegen

Werf leden en win € 5000,extra campagnebudget! Iedereen weet: hoe meer leden, hoe beter je afdeling draait. Als extraatje om aan te geven hoe belangrijk ledenwerving is, organiseren we de komende maanden een ledenwerfcompetitie. In de maanden oktober, november en december bekijken we iedere maand welke

8 rood

OKTOBER 2011

afdeling de meeste nieuwe leden heeft geworven (naar rato van het ledenbestand). Aan het einde van het jaar kijken we ook wie over heel 2011 de meeste nieuwe leden heeft geworven. In de prijzenpot zit € 5000,- aan extra campagnebudget en -materiaal, en bovendien voor de overall-winnaar een imposante bokaal!

Naast het werven van leden hoef je hier niets voor te doen. De stand van je afdeling wordt automatisch bijgehouden en wordt vermeld op de mutatielijst die maandelijks naar de secretarissen/ledenadministrateurs wordt gestuurd. Voor meer informatie, tips en spelregels ga naar mijnpvda.nl en log in met je gebruikersnaam en wachtwoord.

gelijkblijvende kosten helpen, zodat zij mee kunnen doen in de maatschappij. We willen dit vooral doen door budgetten te combineren (AWBZ, Wmo, GGZ/ZKVgelden). Moeilijk bemiddelbare mensen hebben vaak met diverse instanties te maken, omdat de meesten ook in zorg- en welzijnstrajecten zitten. We willen zaken combineren. Dat gaat nog een hele klus worden, maar we denken dat dat lukt. Juist de mensen aan de onderkant van de samenleving moeten een steuntje in de rug krijgen. Voor de middengroepen hebben we een 1200-Banenplan en maken we extra geld vrij voor jeugdwerkloosheid. Jongeren die nu buiten de boot vallen, zullen het straks nog moeilijker hebben om de arbeidsmarkt te betreden. We moeten echt voorkomen dat dit een verloren generatie wordt. De meest kansrijke werklozen krijgen het minst. Die moeten grotendeels zelf zorgen dat ze aan het werk komen. Het zijn rottige keuzes en ik wil me er ook niet bij neerleggen. Dit kabinet maakt zo veel kapot met dat zinloze gehak. Het gaat ze duidelijk niet om de mensen, maar alleen om het geld dat ze denken te besparen. Ze dénken te besparen, maar later zal blijken dat dit de maatschappij alleen maar geld zal kosten.’ Ze noemt de WWIK (Wet Werk en Inkomen Kunstenaars) voor kunstenaars, die afgeschaft gaat worden. ‘Die was buitengewoon succesvol. 90 Procent van de kunstenaars ging zonder uitkering succesvol aan het werk.’ BURGERLIJKE ONGEHOORZAAMHEID Ook de huishoudtoets, waarbij de hoogte van een bijstandsuitkering voor ouders afhankelijk wordt van het inkomen van inwonende volwassen kinderen, zal veel maatschappelijke schade berokkenen, denkt Den Besten. ‘Den Haag denkt daarmee 55 miljoen te besparen, wat ik nog moet zien, maar de effecten voor de mensen zullen enorm zijn. Dit gaat bijvoorbeeld over een alleenstaande moeder die haar uitkering verliest als haar inwonende zoon werkt.’ ‘Het is ook laf, vind ik. Wij – de gemeenten – mogen het uitleggen. Daarom is dat bestuursakkoord tussen het rijk en de gemeenten ook zo verschrikkelijk. Wij mogen aan de bewoners uitleggen dat er geen geld meer is. Je kunt van mening verschillen, maar ik zie dit kabinet vooral uit rancune opereren. Er is geen dialoog. Daarom zetten die gemeenten ook hun

‘Je ziet die Haagse heren – ja, bijna alleen maar mannen – handenwrijvend wraak nemen’ hakken in het zand. Stiekem hoop ik dat er bij de gemeenten een soort opstand ontstaat. Ik heb zelf inmiddels wel steeds meer het gevoel dat ik wat burgerlijke ongehoorzaamheid aan de dag moet leggen en bepaalde regelingen moet omzeilen of niet uitvoeren.’ ‘De kwetsbaarste groepen worden het hardst geraakt. Neem het voorbeeld dat Lodewijk Asscher in september in de Volkskrant gaf, van een jongen van 18 met een laag IQ en een autismestoornis die in een zorginstelling voor begeleid wonen zit. Hij heeft een gesubsidieerde baan. Door een stapeling aan maatregelen wordt deze jongen extra hard gepakt. Ga maar na: de gehandicaptenzorg voor mensen met een IQ van zeventig of hoger (dat was 85) wordt geschrapt, daardoor wordt hij zelf verantwoordelijk voor de kosten van zijn huisvesting en zijn levensonderhoud. Ook moet hij zelf voor chronische zorgvragen gaan betalen. Als gevolg van de bezuinigingen op de Wsw (sociale werkvoorziening) krijgt hij geen of minder jobcoaching. Deze jongen wordt dus getroffen door drie maatregelen (huisvesting, begeleid werk en bezuinigingen op de zorg). Dit soort stapelingen zie je overal. Juist de mensen die het het hardst nodig hebben, worden door deze stapeling het hardst geraakt.’ LICHTPUNTJE Komen er ook nog positieve dingen uit Den Haag? ‘Wat ik goed vind, is dat De Krom (staatssecretaris Sociale Zaken – MD) uitkeringsfraude hard aanpakt. Daar ben ik een groot voorstander van. Ik ben in 2006 de campagne ingegaan met de slogan “keihard de sociaalste”. Dat vond ik wel een mooie. Dat sociale vangnet is fantastisch, maar misbruik moet je keihard aanpakken. Dat zijn wij als PvdA wel eens vergeten. Maar ik denk dat daardoor wel het draagvlak voor de sociale zekerheid minder is geworden. Als jij weet dat je buurman in de ziektewet zit, met een zogenaamd kapotte rug, maar je ziet hem ook als schilder zwart bijklussen, dan voelt dat onrechtvaardig. En terecht. Daar moeten

we duidelijk in zijn. Misbruik moeten we straffen. Simpel.’ Maar dat is ook het enige lichtpuntje. Ook op haar andere portefeuilles heeft ze namelijk te maken met zware bezuinigingen. ‘Neem de invoering van een eigen bijdrage als je als jongere in de gedwongen jeugdzorg wordt opgenomen. Die ouders hebben vaak al tal van problemen, waardoor de situatie voor het hele gezin zal verslechteren. Wat het armoedebeleid betreft: ik vind echt dat kinderen niet de dupe mogen worden. Vanaf 1 januari mag je maar tot 110 procent van de bijstandsnorm mensen helpen. ‘Dat wil ik op de één of andere manier voor de kinderen compenseren, dus tot 125 procent. Het gaat namelijk toch om zo’n 37.000 mensen. Een derde daarvan zijn werkende armen.’ Als laatste noemt ze het plan om inburgeraars hun cursus zelf te laten betalen. ‘Dat is verschrikkelijk dom. Dat deden we in de jaren tachtig ook zo, maar dat werkte niet. Mensen gaan niet een paar duizend euro neertellen om in te burgeren. Natuurlijk, de verantwoordelijkheid ligt bij de mensen die hier komen. Die moeten zich inzetten om dit hun nieuwe thuis te laten zijn. Maar dit kabinet schiet direct de andere kant op en geeft er geen cent meer aan uit.’ BYPASSES Ze heeft inmiddels met haar college afgesproken dat ze zo veel mogelijk in stand wil laten. ‘We proberen bypasses te verzinnen, maar ook dingen slimmer aan te pakken. En hier en daar wil ik burgerlijk ongehoorzaam zijn en regelingen tot het uiterste oprekken. Ik ben al aan het onderzoeken of we regelingen ook niet uit kunnen voeren.’ Ze kijkt strijdbaar. Misschien moeten we op andere manieren duidelijk maken dat dit beleid veel kapot maakt. Die houding van “na mij de zondvloed” vind ik erg. Het is visieloos, maar vooral ook laf en vilein. En dan heb ik het niet eens over het gegoochel met cijfers. Bijvoorbeeld met de persoonsgebonden budgetten. Soms krijg je zulke rare rekensommetjes te zien, dat het duizelt voor je ogen.’ OKTOBER 2011

rood 9

Gaypride 2011 In augustus vond de Amsterdamse Gay Pride alweer voor de 16e keer plaats. Met als hoogtepunt de CanalParade. Op de PvdAboot stonden bekende en onbekende PvdA’ers dansend stil bij de waardevolle betekenis van 10 jaar homohuwelijk in Nederland. Tekst Michiel Reijnen Foto’s Hester Assen

Pvda viert 10 jaar

homohuwelijk!

10 rood

OKTOBER 2011

meningen Hier leest u een bloemlezing van reacties en meningen over de PvdA, verzameld via www.pvda.nl, facebook en twitter.

PVDA.NL dhr José van Rosmalen op ‘Pensioenakkoord aangepast aan wensen PvdA’ Ik vind dat Agnes Jongerius en de PvdA er voor hebben gezorgd dat de scherpe randen van het eerdere akkoord er nu uit zijn. Stoppen met 65 wordt in de toekomst niet meer zwaar gestraft. De verbeteringen zijn in de ogen van twee grote bonden niet genoeg. Ik vind het triest dat de FNV nu tegenover de werkgevers en het rechtse kabinet zo verdeeld is; een dieptepunt is toch wel het besmeuren van het gebouw van FNV Bouw. Ik vind dat de voormannen en voorvrouwen van ABVAKABO en Bondgenoten meer respect zouden moeten tonen voor het gezamenlijk belang. Ik heb vandaag na ruim 36 jaar lid te zijn geweest van de ABVAKABO dit lidmaatschap opgezegd. De PvdA en vakcentrale FNV hebben onderhandeld en daarbij concrete resultaten geboekt, op basis waarvan nu verder gewerkt kan worden. Sommigen noemen dat verraad of het in de steek laten van mensen, ik denk juist dat het blokkeren van compromissen de verpleegkundige, de vuilnisman of de onderwijzer niet helpt. De PvdA en Agnes krijgen nu boosheid over zich heen, maar ze verdienen respect. Dus Agnes en Roos (Vermeij) in gedachten een rode roos voor jullie! Manon op ‘Kabinet kent van alles de prijs, maar van niets de waarde’ Dank u wel dat u het blijft opnemen voor de mensen die het hardst getroffen worden door deze onrechtvaardige en nietsontziende bezuinigingen! Alfons Uijtewaal op ‘Samsom aan de slag als straatcoach’ Prima, Diederik Samsom, als zo alle politici proberen met twee benen in de samenleving komen te staan, dan gaat er echt iets veranderen. Verder ligt hier ook een rol voor de docenten van het basis- en middelbaar onderwijs die met huisbezoek gezinnen van (potentiële)

probleemkinderen, ongeacht etnische afkomst, kunnen coachen door op ieders kansen en kwaliteiten te wijzen en tegelijk grenzen aan te geven. Wieke op ‘Kabinet kent van alles de prijs, maar van niets de waarde’ Kunnen jullie niet met zijn allen afspreken niet meer te happen op het kinderachtige, zielige gedrag van Wilders. Gezien het feit hij toch niks nuttigs in te brengen heeft, hoef je er ook niet op in te gaan en kunnen jullie je bezig houden met het regeren van dit land. Ik heb me kapot zitten ergeren! Negeer die man alsjeblieft! M. Veenstra op ‘PGB-maatregelen moeten van tafel’ Inderdaad een complex probleem: de kwaliteit van de hulpverlening die met een PGB veel meer gewaarborgd is, zal door zorgbureaus absoluut niet gehandhaafd blijven. De bureaus zullen de budgetten opzuigen en de klant, met name de oudere thuiswonende en de werkende gehandicapte, zullen respect, goede zorg en de regie in hun leven wel kunnen vergeten. Wat is dan de winst? Geen dus!

Christiaan Span op ‘Samen werkt beter’ Goeie video ! Nu nog als partij meer de straat op, meer contact zoeken met de mensen en dan vinden we de weg naar boven wel weer terug. Melanie Beuken op ‘PvdA wil modern koningsschap’ Persoonlijk vind ik dat het koningschap op zijn hoogst een symbolische waarde kan hebben. Het is volgens mij niet verantwoord iemand welke politieke macht dan ook te laten uitoefenen op basis van zijn/ haar afkomst. Het budget voor een symbolisch koningshuis mag ook wel een stuk kleiner.

Een brief sturen mag natuurlijk ook: [email protected]

What’s happening?

@diederiksamsom Diederik Samsom Politieke Beschouwingen 2011 afgelopen. Eindconclusie: de inhoud onbevredigend, de vorm beschamend. #slechtvoordepolitiek #werkaandewinkel 14 uur geleden @LeaBouwmeester Lea Bouwmeester Voorbeeldig nieuws: Denemarken krijgt (voor het eerst) een vrouwelijke premier! 16 sep

@hansspekman Hans Spekman #pensioenakkoord Kamp maakt op onze eis enkele honderden miljoenen vrij om mensen die lang gewerkt hebben een goeie aow te geven 16 sep

JULI 2011

rood 11

leden aan het woord

Bezuinigen Rood vroeg drie PvdA-leden wat ze van de bezuinigingen van het kabinet vinden en wat voor keuzes zij zouden maken. Tekst Jurjen Fedde Wiersma Foto’s De Beeldredaktie

‘Beloon juist studenten in plaats van hen te beboeten’ Sophie van Oudenaren (21), masterstudent Publiek management in Utrecht, woont in Amsterdam.

‘I

k ben echt verbolgen over die “langstudeerboete”. Wat een onding! Er zijn allerlei redenen om een jaartje over te slaan en die hebben echt niet alleen met lui zijn te maken. Ik kan er sowieso niet tegen als groepen over een kam worden geschoren en al helemaal niet als er van het negatieve wordt uitgegaan. Je kan met fysieke tegenslag te maken krijgen, om uiteenlopende redenen kan je erachter komen dat je de verkeerde studie hebt uitgekozen en je kan een unieke kans krijgen om een tijdlang in het buitenland te verblijven. Zomaar een paar voorbeelden die me te binnenschieten. Of wat te denken van studenten die veel tijd en energie steken in een bestuursfunctie voor een studentenvereniging of een organisatie als het ISO (Interstedelijk Studenten Over12 rood

OKTOBER 2011

leg)? Ik begrijp van vrienden dat studenten Rechten of Geneeskunde zonder enige bestuurservaring gewoon geen baan krijgen. Het leven voor een student is al duur genoeg tegenwoordig. Bijbaantjes, nóg een reden voor studievertraging, vooral als studies duurder worden als je er onverhoopt een jaartje langer over doet. Nee, die langstudeerboete, weg ermee. Waarom draai je het niet om en beloon je studenten die in vier jaar afstuderen? Ik juich het enorm toe dat de PvdA juist in tijden van crisis extra geld in het onderwijs wil steken. Ook op het gebied van innovatie, al heb ik daar zelf niet veel verstand van. Maar als ik moet geloven wat ik in de kranten lees, valt daar wereldwijd nog enorme winst te behalen voor Nederland. Volgens mij levert iedere euro die je in onderwijs of innovatie steekt, alleen maar meer geld op.’

‘Solidariteitsheffing is een uitstekende oplossing’ Margot van Beem (47), secretarieel medewerkster, Den Haag.

‘I

k protesteer tegen de wijze waarop het rechts denkende deel der natie ervan overtuigd is dat mensen met een uitkering gepamperd worden door de overheid. Ik protesteer tegen de minister van Sociale Zaken, die iedereen met een bijstandsuitkering verdacht maakt. Ik protesteer tegen het dedain waarmee rechtse politici zich uitlaten over de mensen die pech hebben in het leven. Ik ben lid van de PvdA omdat ik het belang van een van de kernwaarden, namelijk solidariteit, onderschrijf. We kunnen de sociale belangen binnen onze samenleving niet veronachtzamen, want daar wordt uiteindelijk niemand beter van. Juist in tijden van crisis komt het erop aan dat wij elkaar steunen wanneer dat nodig is en dat we begrip kunnen opbrengen voor de situaties van

mensen die in de knel zijn gekomen door pech in het leven. Het is dan de kunst om verder te kijken dan naar de inhoud van de eigen portemonnee. In de tegenbegroting van de PvdA is aandacht voor de groepen die moeilijk aan het werk komen, zoals ouderen en langdurig werklozen. Zij mogen niet langer aan de zijlijn blijven staan. Werkgevers moeten lonen betalen, waarvan mensen kunnen leven en niet onder het minimum duiken. Werken is geen hobby, maar een grond voor bestaanszekerheid. Iets waar deze regering een broertje dood aan heeft. In de door de PvdA voorgestelde “solidariteitsheffing” voor de inkomens boven de 150.000 euro zie ik een uitstekende oplossing. De mensen met de lage inkomens hebben de afgelopen dertig jaar genoeg ingeleverd. Nu zijn anderen aan de beurt.’

‘Werkgelegenheid is het allerbelangrijkste’ Erik Bak (50), chemisch analist bij een aluminiumproducent, Middelburg. Hij is te zien in de PvdA-spot ‘Samen werkt beter’ voor de Zendtijd voor Politieke Partijen (zie ook www.youtube.com/pvda)

‘D  

e metaalsector is erg conjunctuurgevoelig. Ik maak me daarom wel zorgen over mijn baan en die van mijn collega’s. De industrie staat zwaar onder druk, onder meer door de concurrentie uit opkomende markten zoals Azië. Nederlandse bedrijven moeten daarom in staat worden gesteld om hun personeel geschoold te houden, opdat er een goede basis is om ergens anders aan de slag te gaan als er ontslagen vallen. Deze noodzaak tot om- en bijscholen staat bij de Partij van de Arbeid hoog in het vaandel. Werknemers mogen nooit het gevoel hebben dat ze er alleen voor staan. Het bedrijf waar ik werk, aan de monding van de Westerschelde, is opgericht in een tijd dat er nog relatief veel laaggeschoold werk was, zoals het handmatig bedienen van draaibanken. Veel van dit

fysieke werk is overgenomen door computers. Als deze mensen niet in de gelegenheid zijn gesteld om bijgeschoold te worden, komen ze moeilijk meer aan het werk. Je ziet al jaren de ontwikkeling dat bedrijven almaar minder vaste werknemers hebben. Die worden vervangen door flexibele arbeidskrachten. Het houvast van een vaste baan verdwijnt. Maar vergeet niet dat flexwerkers vaak niet in aanmerking komen voor bijvoorbeeld een hypotheek, en mensen in het eerste jaar van hun uitzendcontract al helemaal niet. Ik ben blij bij een partij te horen waarvoor werkgelegenheid het allerbelangrijkste is. Ik hoor dit kabinet alleen maar over het terugdringen van de staatsschuld, maar ik wil van de premier horen hoe hij mensen aan het werk gaat houden en nieuwe banen schept.’ OKTOBER 2011

rood 13

financieel

DE TEGEN

BEGROTING Op de dag voor Prinsjesdag presenteerde de PvdA haar tegenbegroting. Hiermee kan het land sterker de toekomst in gaan, blijft er niemand aan de kant staan en leveren de mensen met hogere inkomens een grotere bijdrage dan degenen met midden- en lage inkomens. Plasterk: ‘Onze voorstellen mochten dan niet op een meerderheid in de Tweede Kamer rekenen, maar laat geen misverstand bestaan over de waarde van zo’n tegenbegroting: we maken hiermee zichtbaar aan de kiezer dat het anders kan.’ Tekst Michiel Reijnen en Jurjen Fedde Wiersma Illustratie Pierre Amerlynck / StockXChange

B

ezuinigingen om de rijksbegroting op orde te brengen zijn onvermijdelijk. Er zijn echter verschillende manieren om dat te doen. Voor de Partij van de Arbeid is het cruciaal dat de bezuinigingen gericht zijn op het realiseren van een krachtige toekomst: een goed leven voor iedereen, goed onderwijs, toegankelijke en kwalitatief hoogstaande zorg, werk, veilige wijken en een duurzame leefomgeving. Deze uitgangspunten stonden centraal bij het opstellen van de zogenoemde tegenbegroting. Ronald Plasterk, woordvoerder Financiën namens de PvdA in de Tweede Kamer: ‘ Als beginpunt voor de tegenbegroting heeft de PvdA de begroting en de bezuinigingsdoelstellingen van het kabinet genomen. Vervolgens zijn er voor € 3,6 miljard veranderingen in aangebracht. In het verkiezingsprogramma van de PvdA stonden grote hervormingen zoals het inperken van de hypotheekrenteaftrek voor de hoogste inkomens en het invoeren van een sociaal leenstelsel voor studenten. Die staan niet in de tegenbegroting, omdat dergelijke hervormingen nog niet van invloed zijn op de overheidsbegroting voor komend jaar.’

Tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen reageerde Job Cohen namens PvdA op de begroting van het kabinet. Hij zette hierin onder meer uiteen waarom de PvdA in haar tegenbegroting een toptarief heeft opgenomen: ‘De rekening van de crisis moet betaald worden en iedereen zal daaraan een bijdrage moeten leveren. Maar het kan eerlijker en verstandiger. Door pijnlijke

14 rood

OKTOBER 2011

GEEN STAPELING Een punt waar de PvdA zich de laatste maanden fel tegen heeft verzet, is de stapeling van maatregelen waar mensen met een laag- of middeninkomen in de samenleving veelal mee te maken kunnen krijgen. Zo krijgen huurders, mensen met kinderen in de kinderopvang en veel chronisch zieken of gehandicapten maatregel op maatregel voor hun kiezen. Denk daarbij aan het afschaffen van het PGB (Persoonsgebonden budget) voor degenen die geen indicatie voor verblijf in een instelling hebben. Ook gaat de Wajong (Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten) op slot voor gedeeltelijk arbeidsgeschikten. Zij komen, als ze geen werk vinden, in de bijstand, inclusief huishoudens- en vermogenstoets. En het aantal arbeidsplaatsen in de sociale werkvoorziening (Wsw) gaat drastisch omlaag van 90.000 naar 30.000. Al deze maatregelen leiden tot minder inkomen, minder eigen regie en minder begeleiding. Dat betekent voor veel mensen met een beperking minder of geen kans op: werk, een fatsoenlijke opleiding en een prettig sociaal leven. De PvdA kiest voor andere maatregelen, kiest ervoor

maar eerlijke hervormingen niet uit de weg te gaan. En door iets van de allerhoogste inkomens te vragen, net als in alle landen om ons heen gebeurt. Dat laat zien dat ook diegenen die het zo goed hebben, zich bekommeren om het welzijn van onze samenleving.’ De PvdA vraagt ook een extra bijdrage van bedrijfsleven en van banken. Cohen: ‘De verlaging van de winstbelasting

kunnen we ons niet permitteren in deze tijd. Wij kiezen ervoor om nodeloze stapelbezuinigingen op de zorg, het PGB en de huurtoeslag terug te draaien en te investeren in het onderwijs en de veiligheid in steden en dorpen. Ook creëren we 10.000 banen waarmee langdurig werkelozen aan de slag kunnen. Zo laten wij zien dat het ook anders kan.’

SAMEN

de rekening van de crisis niet bij deze groep mensen neer te leggen. In de tegenbegroting wordt de bezuiniging op het PGB teruggedraaid, evenals de bezuinigingen op de huurtoeslag. Ook de verslechteringen voor Wajongers, de Wsw-plannen van het kabinet en de bezuiniging op de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten wijzen we af. Plasterk: ‘Veel landen in Europa vragen in deze crisistijd wat meer belasting van de hoge inkomens. Dit rechtse kabinet legt de rekening eenzijdig bij de midden- en lage inkomens. Wij laten zien dat het anders kan.’

geven als ze zo iemand in dienst nemen. Het CPB heeft becijferd dat daarmee in 2012 al 10.000 langdurig werklozen aan de slag kunnen. Ook wil de PvdA bedrijven verplichten vanaf een bepaalde omvang een aantal arbeidsgehandicapten in dienst te nemen.

WERKT BETER

WERKGELEGENHEID Gelukkig is de werkloosheid in Nederland laag in vergelijking met andere Europese landen. Dat is geen toeval, maar gevolg van welbewust beleid. ‘Werkloosheid is immers geen natuurverschijnsel, maar een politieke keuze’, staat niet voor niets te lezen in de Tegenbegroting. Plasterk: ‘Toen de financiële crisis een economische crisis werd, is - met de PvdA in het kabinet - besloten tot extra maatregelen: méér budget om leerlingen langer op school te houden, gerichte bestrijding van de jeugdwerkloosheid, deeltijd-WW om mensen in het bedrijf te houden en het naar voren halen van overheidsinvesteringen. Zonder dit stimuleringspakket zouden er volgens het CPB 200.000 méér werklozen zijn geweest. Mensen die hun loonkosten niet volledig kunnen opbrengen, worden nu als langdurig werklozen met of zonder uitkering aan de kant gezet. De PvdA vindt dat sociaal onaanvaardbaar en economisch onverstandig.’

De PvdA wil langdurig werklozen naar de arbeidsmarkt begeleiden, onder andere door bedrijven een bonus te

ONDERWIJS We willen een moderne samenleving met ontwikkelde mensen en een economie die in de wereld kan concurreren. Dat kan alleen door onze jongeren in het onderwijs zo veel mogelijk kansen te bieden. Daarom investeren we extra in onderwijs, onder meer door leraren beter te betalen naarmate ze een hogere opleiding hebben gevolgd, geen bezuinigingen door te voeren op passend onderwijs, en door het terugdraaien van de nullijn voor het salaris van leraren en de zogeheten langstudeerboete. Ten slotte wordt de BTW-verhoging op cultuur teruggedraaid, net als 75 procent van de cultuurbezuiniging. FINANCIERING De PvdA financiert deze aanpassingen onder andere door het minder verlagen van de winstbelasting voor bedrijven (180 miljoen), een bankenbelasting (400 miljoen) en door het invoeren van hogere milieuheffingen voor bedrijven (900 miljoen). Ten slotte wil de PvdA voor het inkomensdeel boven de € 150.000 per jaar een belastingtarief van 60 procent invoeren als solidariteitsbijdrage van mensen met een ruim inkomen. Plasterk: ‘Uiteindelijk gaat het bij financiële keuzes om het volgende: het kasboek moet kloppen, maar op zo’n manier dat een goed leven voor iedereen mogelijk is, jong en oud, arm en rijk.’

OKTOBER 2011

rood 15

jonge socialisten

Met opgeheven hoofd verder Vlak na de gewelddadige aanslagen in Noorwegen kwamen 2500 jonge socialisten uit de hele wereld bijeen in het zomerkamp van IUSY. Ook aanwezig was Jonge Socialistenvoorzitter Rick Jonker. Hij beschrijft hoe groot het gevoel van verbondenheid was tijdens de herdenkingsceremonie. Tekst Rick Jonker Foto SJÖ

D

e zomer is vaak een periode waarin mensen de tijd nemen om te ontspannen en na te denken. Zo begon ook deze zomer, je maakt je een beetje los van de actuele politiek. Je denkt na over wat je het komende politieke jaar allemaal te wachten staat en je vraagt je soms af of de sociaaldemocratie nog in staat is om een geloofwaardig alternatief te vormen voor conservatief-liberaal beleid. Tot 22 juli. Toen werd de zomer opgeschrikt door de verschrikkelijke daad van een volslagen gek in Noorwegen. Er kwamen acht mensen om bij de aanslag in Oslo en op het eiland Utøya werden 69 Noorse Jonge Socialisten op koelbloedige wijze vermoord. Tot het besef dat deze

jongeren puur en alleen vermoord zijn omdat zij socialist zijn, kwam ik pas enkele dagen later. Het leven is hen afgenomen, omdat zij succesvol streden voor een sociale en rechtvaardige wereld. Met dat besef gingen 25 JS’ers naar Oostenrijk om daar samen met 2500 ‘jonge socialisten’ uit de hele wereld het zomerkamp van IUSY bij te wonen. Tijdens de indrukwekkende herdenkingsceremonie daar kon je onze kernwaarde echt voelen: solidariteit. Het gevoel van verbondenheid met Noorwegen en met elkaar was erg groot. Daar werd voor mij duidelijk dat wij met z’n allen veel sterker zijn dan een man die onze zusterorganisatie in het hart heeft getroffen. Hij heeft het hart niet weten te breken, maar ons het hoofd doen opheffen. Wij zullen nooit buigen voor idioten en ons verlagen

tot gewelddadige oplossingen. De Noorse premier Jens Stoltenberg verwoordde het prachtig: ‘Ons antwoord is democratie. Meer openheid. Meer vrijheid. Om te laten zien dat we ons niet laten verslaan door dit geweld.’ Het verlangen om hier vanuit sociaaldemocratische idealen voor te strijden is groot. Respectvolle discussies en verschillen zijn hiervoor noodzakelijk, maar laten we nooit vergeten dat we dezelfde idealen hebben. In voortvarende tijden zullen we samen aan de samenleving werken, maar ook in zwaar weer moeten we naast elkaar blijven staan. Natuurlijk moeten we kritiek hebben op de huidige maatschappij en politieke machthebbers, maar we moeten ons vooral bezighouden met hoe wij met onze idealen een alternatief kunnen zijn. Dat lukt alleen als we de onderlinge solidariteit in onze beweging weten vast te houden en uit te dragen. Want de idealen van de jongeren die gesneuveld zijn, mogen we niet vergeten. De dromen van de jongeren die we verloren hebben, moeten we waarmaken. De verschillen laten we achter en samen zullen we verder gaan. De sociaaldemocratie heeft nog steeds toekomst!

Het zomerkamp van IUSY in Oostenrijk dit jaar.

16 rood

OKTOBER 2011

‘Delfzijl heeft een stedelijke kern, een kustlijn van vijftig kilometer en een landelijk gebied met dertien karakteristieke dorpen. Die combinatie maakt Delfzijl zo mooi,’ zegt Thea van der Veen, wethouder in Delfzijl. Er is nog iets anders wat Delfzijl zo bijzonder maakt: nergens in Nederland worden zo veel miljarden euro’s geïnvesteerd,en blijft tegelijkertijd de werkloosheid bestaan en het aantal inwoners dalen. Tekst Jan Schuurman Hess Foto’s De Beeldredaktie

mijn stad Delfzijl CONTRASTEN Thea van der Veen houdt van Delfzijl. ‘Je moet hier komen om te zien hoe mooi het is,’ zegt ze. ‘De zeedijk, met aan de ene kant de Eems met de zeehonden op de platen, en aan de andere kant de stad omgeven door het platteland. We zijn onlangs nog met alle nieuwe inwoners van Delfzijl in een bus door het hele gebied gereden. Iedereen verbaast zich over de contrasten en de schoonheid. We hebben de mooiste dorpen op wierden, de Groninger variant van terpen.’

HET MOOISTE PLEKJE De dijk bij het Eemshotel vindt de wethouder het mooiste plekje van de stad. Het hotel, op een pier in zee gebouwd en verbonden met de boulevard, brengt alles bij elkaar. Duitsland, dat aan de overkant van de Eems ligt, de Eems, de zee, eb en vloed; een altijd veranderend landschap met eeuwig wisselende luchten. Tegelijkertijd zie je hier Delfzijl-Noord, een wijk die de voorbije jaren ingrijpend werd gesaneerd.

Wonderlijk genoeg worden er in Delfzijl en directe omgeving enorme investeringen gerealiseerd. De energiesector investeert in een nieuwe (kolen)centrale, en in 2011 worden miljarden geinvesteerd in de chemie. Van der Veen: ‘Na de Maasvlakte is het chemiepark in Delfzijl de belangrijkste ontwikkelingslocatie voor de sector in Nederland. Maar ondanks de investeringen komen er voor onze inwoners nauwelijks banen bij.’

BEZUINIGINGEN Net als in andere gemeenten wordt ook Delfzijl geconfronteerd met ingrijpende bezuinigingen van het rijk. Thea van der Veen: ‘Hier spelen twee elementen in het bijzonder. Een afnemend bevolkingsaantal betekent een lagere uitkering uit het gemeentefonds. Daar bovenop komen dan nog de bezuinigingen die de regering gemeenten oplegt. Wij moeten die ook uitvoeren. Wij bezuinigen 5,5 miljoen euro, inclusief de 1,2 miljoen die we reserveren voor nieuw beleid en mogelijkheden voor co-financiering met bijvoorbeeld Europese middelen.’

KRIMP Delfzijl telde in 1980 nog 35.000 inwoners; nu wonen er nog maar 26.500. In DelfzijlNoord zijn de voorbije jaren zestienhonderd woningen gesloopt. Van der Veen: ‘De krimp is voor ons echt al jaren aan de orde. Nu zoeken we een bestemming voor de opengevallen ruimte. Daarbij werken we samen met onze buurgemeenten en de provincie, want we moeten elkaar niet beconcurreren. Aanvankelijk dachten we twaalfhonderd nieuwe woningen te bouwen, maar het werden er in tien jaar slechts zeshonderd.’

Thea van der Veen vindt het van groot belang om te laten zien dat de PvdA het verschil maakt. ‘We moeten in deze crisis echt een sociaaldemocratisch antwoord geven. Bezuinigingen zijn onvermijdelijk, ook in de sector welzijn. Maar op het maatschappelijk werk wil ik niet korten. We zien de moeilijkheden op ons afkomen; dan is het onverantwoord om in het maatschappelijk werk te snijden.’

OKTOBER 2011

rood 17

initiatieven uit de partij Nieuwe Koers leden, Ton van der Velde zit vooraan met bal

PvdA-dagboek: Nieuwe Koers In hun digitale PvdA-dagboek tekenen Anne Graumans en Nienke Rooijakkers bijzondere verhalen van PvdA-leden op. Het dagboek moet een weergave worden van de gedeelde waarden en liefde voor de sociaaldemocratie. In Rood doen zij hiervan verslag. Deel II: Fennie en Ton van der Velde over de Democratische Socialistische Jongeren Vereniging Nieuwe Koers. Tekst Anne Graumans

Fennie (midden) rust uit tijdens een weekendkamp

F

ennie en Ton van der Velde uit Apeldoorn waren respectievelijk 19 en 25 jaar oud tijdens de oprichting van de Democratische Socialistische Jongeren Vereniging Nieuwe Koers in 1946. Ze leerden elkaar kennen op een weekendkamp en reisden samen naar een IUSYkamp in Zweden (International Union Socialist Youth). Fennie runde het secretariaat van de Nieuwe Koers afdeling in Apeldoorn. Nieuwe Koers werd tegelijkertijd met de PvdA opgericht. Ton: ‘De naam “Nieuwe Koers” is nu misschien verwarrend, maar toen, zo vlak na de oorlog, belichaamde de net opgerichte Partij van de Arbeid een nieuwe koers. En wij, als jongerenorganisatie van de PvdA, waren daar onderdeel van. Het is nu ondenkbaar dat de jongerenorganisatie gewoon onderdeel van de partij is, maar 65 jaar geleden wilden we niet anders. Vanaf het begin van Nieuwe Koers waren we bezig om de banden met gelijkgestemden in de hele wereld aan te halen, vooral ook, wat ons betreft, met Duitse jongeren. Zij werden door veel Nederlanders veroordeeld voor dingen waar ze zelf ook tegen hadden gestreden.’ Fennie meldde zich in 1947 voor een kaderkamp in Vierhouten. In één week tijd werd ze bijgespijkerd tot secretaris van een afdeling. Sprekers als Alfred Mozer, Eibert Meester en Koos Vorrink vertelden over de sociaaldemocratie. Fennie: ‘Eenmaal weer thuis organiseerden we kerngroepen: huiskamerbijeenkom-

18 rood

OKTOBER 2011

NIEUWE KOERSLIED

sten waar je over inhoudelijke thema’s sprak. De voorbereiding werd steeds door iemand anders gedaan. We gingen ook jaarlijks op weekendkamp, daar ging het vooral om plezier maken. Er zijn niet voor niets nogal wat huwelijken uit die begintijd voortgekomen. Op Hemelvaartsdag was er een landelijke manifestatie, voorafgegaan door een optocht. Voor de manifestatie in Ede leenden we de open wagen van de kolenboer van de verbruikscoöperatie (daar kochten rechtgeaarde socialisten hun levensmiddelen). Eerst schoonmaken, dan versieren en met z’n allen in de open kar op weg naar Ede.’ In 1949 werd er een IUSY-bijeenkomst georganiseerd in Vierhouten. Ton was toen al raadslid voor de PvdA in Apeldoorn en betrokken bij de organisatie. In Vierhouten werd aangekondigd dat het volgende IUSY-kamp in Stockholm georganiseerd zou worden en dat iedereen vijfentwintig gulden per maand moest sparen voor vervoer en verblijf. ‘Dat was toch ruim tien procent van mijn salaris in die tijd. Onze huwelijksreis – we trouwden in 1950 – hebben we daarom maar uitgesteld, want we wilden per se naar Zweden,’ aldus Fennie. De tocht naar Zweden was memorabel. ‘We vertrokken met twaalf bussen uit Nederland, waarvan vijf met Engelse jongeren. Dat leverde direct vertraging op, want niet alle paspoorten waren in orde. We werden de eerste dag ingekwartierd in Twente. Onze reis ging door Hamburg. Die stad was in de oorlog platgebombardeerd en lag na vijf jaar nog steeds in puin. We reden onder politiebegeleiding door de stad. Stapvoets, want de mensen stonden langs de weg. Wij openden de ramen, staken de vlaggen naar buiten en zongen de liederen die we allemaal kenden. De socialistenmars, de Internationale… Er was zo veel applaus. Het is bijna niet uit te leggen hoe bijzonder het was om je inzet voor een ander Europa op die manier te delen.’

PLAK BOEK

‘Wij varen rode koers, kameraad, wij sturen links het schip van de staat, wij strijden tegen winstbejag en zwaaien onze rode vlag, kameraden, kameraden, nieuwe koers naar beter land. In kantoren en fabrieken reiken wij elkaar de hand.’

Lied van Europa ‘Een lied voor Europa, voor vrijheid en vrede, een lied voor de jeugd, die de vrijheid bewaart. Een lied, dat zal klinken in dorpen en steden tot eindelijk Europa de koers goed vaart. Breek de grens en bouw de vrede; reik als mens elkaar de hand. Smeed de schakels tot een eenheid, tot een Europees verband.’ (tekst en muziek Ton Oosterhuis)

Zweden hadden een complete circusploeg met jongleurs en evenwichtkunstenaars. Ik heb Eibert Meester toen gevraagd of hij kon jongleren. Ja, met onzichtbare kegels wel… Ter plekke hebben we een act bedacht, eigenlijk een persiflage van alle professionele optredens. We kregen een groot applaus en werden nog een keer teruggevraagd,’ aldus Ton.

Meer dan twintigduizend jongeren verzamelden zich in Stockholm. Zelfs uit Sri Lanka. Maar ook jongeren uit Berlijn die nog via de luchtbrug moesten reizen, en gevluchte socialistische jongeren uit Spanje die ondergedoken waren. Fennie: ‘Je voelde je één grote familie, waarin solidariteit met elkaar en de droom van een sociaal en democratisch Europa en dito wereld gedeeld werden. Ik gun iedereen die ervaring.’

Ton en Fennie bleven jarenlang actief in Nieuwe Koers, totdat ook zij te oud waren voor de jongerenbeweging. Ze kregen kinderen en Ton begon op 33-jarige leeftijd nog aan een opleiding tot kandidaat-notaris. Een benoeming tot notaris volgde in 1958. De partij heeft menigmaal een beroep op hem gedaan voor een statutenwijziging of het opmaken van de ‘Akte Stichting Vormingswerk’. Met het zestig-jarig feest van de PvdA in de Beurs van Berlage (2006) kregen alle leden van het eerste uur een speldje. Fennie: ‘Toen de naam van Ton werd omgeroepen en ik al die mensen zag kijken en applaudisseren, was ik zo blij. Je voelt je er dan echt helemaal bij horen.’ Ook op de 1 mei viering en het 65-jarig feest dit jaar in Zwolle waren Fennie en Ton van de partij. Ton bezoekt zelfs – op negentigjarige leeftijd – nog regelmatig een afdelingsvergadering in Apeldoorn.

‘In Stockholm sliepen we in tenten. Van de Zweden mocht dat gemengd, maar daar hoefden we niet mee thuis te komen. We liepen een fakkeloptocht en hadden excursies. Ook was er een bonte avond. Op de terugweg van een van de excursies bedachten we dat we de Zevensprong zouden zingen en opvoeren. ’s Avonds schrokken we. De Noren hadden een accordeonorkest met dertig mensen en de

Bijzondere verhalen van PvdA-leden worden de komende maanden opgetekend door Anne Graumans en Nienke Rooijakkers in het PvdA-Plakboek. Korte radiodocumentaires, ontmoetingen, prenten en brieven vormen de input voor een digitaal boek dat een weergave moet gaan bieden van de gedeelde waarden en liefde voor de sociaaldemocratie. Heeft u een bijzonder verhaal of foto’s, of kent u mensen van wie u het verhaal wilt optekenen? Laat het hun weten via [email protected].

OKTOBER 2011

rood 19

initiatieven uit de partij Twee jaar lang doorkruist Jan Schuurman Hess twee dagen per week het land. Te voet, om mensen te ontmoeten en te spreken en zo de staat van de sociaaldemocratische traditie in Nederland in kaart te brengen. Voor Rood beschrijft hij zijn wederwaardigheden. Dit keer liep hij in de Achterhoek.

De voettocht van Jan Schuurman Hess

D

e wandeling door de Achterhoek in de nazomerzon was betoverend. Partijgenoten uit Doetinchem, Bronkhorst, Lochem en Enschede liepen met me op, en brachten me van de ene naar de andere plaats... Maar hoe mooi het landschap ook, hoe geweldig het gezelschap... je komt uiteindelijk door de gemeente Berkelland en daar, in de dorpen Borculo, Ruurlo, Neede, Eibergen is wat aan de hand. In Neede bijvoorbeeld woont Willem, 63 jaar, vrijgezel en van beroep timmerman en meubelmaker. Hij werkte in verschillende timmerfabrieken in de regio. Elf jaar geleden werd hij ziek; zijn longen waren op, vol van stof. Via de sociale werkvoorziening kreeg hij een baan als conciërge op een basisschool in Borculo.’s Morgens veegt hij het gymnastieklokaal aan en daarna zet hij koffie voor de meesters en juffen. Vervolgens moet hij wachten op een stoel en maar zien of er nog een ander klusje voor hem te doen is. Vroeger verdiende hij goed; nu 1100 euro netto inclusief reiskosten. Sinds elf jaar is hij niet meer met vakantie geweest. Als vrijwilliger was hij betrokken bij het vleermuizenmuseum, op de zolder van de bibliotheek, die is gevestigd in een oude monumentale boerderij. Willem schilderde alles, virtrines, de hele zolderverdieping. In dit dorp, Neede, wonen bijna tienduizend mensen. Vroeger leefde men van textiel- en steenfabrieken. Die zijn

20 rood

OKTOBER 2011

allemaal verdwenen. Van de tientallen winkels in Neede staat 60 tot 70 procent leeg. Het centrum van het dorp maakt een verloederde indruk. Na de gemeenteraadsverkiezingen is er een rechts college gevormd: VVD, D66 en CDA. Dat college is heel helder in zijn keuzes: burgers moeten hun eigen zaken regelen; de overheid is er alleen voor haar kerntaken, zoals het riool, de wegen en wettelijke taken. De rest is de verantwoordelijkheid van de mensen zelf. Dus wordt de muziekschool gesloten; worden sportaccomodaties geprivatiseerd en hoeven sportclubs niet meer op de gemeente te rekenen. Op maatschappelijk werk, welzijn, GGD, bibliotheken, peuterzalen worden subsidies ingrijpend gekort. Openbare gebouwen worden verkocht, inclusief verschillende kastelen en oude monumentale boerderijen. In Berkelland wordt de gemeente ‘Rutteland’ genoemd. Jan Zappeij (62) is raadslid in Berkelland. We wandelen samen van Barchem naar Borculo, over zandwegen door bossen en langs de prachtigste beken. Lang geleden was Jan de eerste en enige ambtenaar Culturele zaken in Doetinchem. Daarna maakte hij carrière in de ambtelijk culturele sector in verschillende plaatsen in het land. Jan: ‘In mijn tijd was het volstrekt vanzelfsprekend dat de overheid een muziekschool had en een centrum voor

kunstzinnige vorming. Nu niet meer. Een deel van de bevolking vindt het belachelijk om belasting te betalen opdat een kind naar een muziekschool kan gaan, of een ander kind naar de sportclub. Dat betaal je maar zelf, zeggen ze.’ Op een terras in Borculo neem ik afscheid van Jan, en ga verder met Willem, bij wie ik mag overnachten. Willem heeft gehoord van de bezuinigingsplannen van de gemeente. Zelf bemoeit hij zich niet met politiek, zegt hij. ‘Maar wanneer de bibliotheek van Neede wordt gesloten, betekent dat ook het einde van het vleermuizenmuseum en dat zou niet mogen. De bibliotheek, ons museum... het is voor de kinderen.’

Volg de voettocht van Jan via voettochtvanjan.nl en @voettochtvanjan. Wil je Jan ook een dag vergezellen (hij wandelt op donderdagen en vrijdagen), stuur hem dan een bericht via zijn site.

in memoriam Joviaal en integer, dat kenmerkte Frits Castricum. Frits Niessen gedenkt een politicus die zich met hart en ziel inzette voor de partij en haar idealen.

Met het overlijden van Piet Stoffelen en Frits Castricum verloor de PvdA afgelopen maanden twee markante leden. De Partij van de Arbeid herdenkt hen. Foto’s Rob Croes, Anefo

Piet Stoffelen (1939-2011) Een bewogen sociaaldemocraat en een volksvertegenwoordiger pur sang: gedegen en gedreven. Daarbij was Piet Stoffelen ook zeer collegiaal. Collega Kamerleden konden met hun vragen altijd bij Piet terecht. Leo Schoots herdenkt zijn collega.

A

ls Tweede Kamerlid (1969-1994) onderscheidde Piet zich op twee terreinen: mensenrechten en (binnenlandse) veiligheid. De huidige politiewet kwam in belangrijke mate tot stand dankzij zijn enorme inbreng en kennis en het gezag dat hij bij de politie genoot. Ook internationaal genoot hij gezag. Bij een werkbezoek van de Kamercommissie aan Interpol in Lyon was de eerste vraag van de hoogste politiebaas waar de, afwezige, monsieur Stoffelen was. Piet was goed geïnformeerd over de veiligheid en criminaliteit in ons land. Hij had daarover veelvuldig telefonisch contact met vertegenwoordigers van de BVD. Zittende op dezelfde kamer wist je meteen als er iemand van de BVD belde. Dan stormde Piet naar de deur, smeet deze dicht en sprak vervolgens zo zacht dat wij ons afvroegen

of Piet zichzelf wel verstond. Ook in de Raad van Europa, waar hij vele jaren voorzitter was van de juridische commissie van de Raadgevende Vergadering, onderscheidde Piet zich in positieve zin op het brede terrein van (internationale) mensenrechten. Over de mensenrechten in, ik meen, een Zuid- Amerikaans land bracht Piet met een Spaanse collega een rapport uit aan de president. Hij vertelde de president klip en klaar dat het in dat land wat mensenrechten betreft een zooitje was. Zijn Spaanse collega was dusdanig onder de indruk van Piets principiële opstelling en rapportage dat hij hem met succes voordroeg als commandeur in de Orde van Isabel la Católica. Piet Stoffelen: een goed mens en een ware sociaaldemocraat. Het geeft een goed gevoel zijn collega geweest te zijn.

Frits Castricum (1947-2011)

F

rits Castricum, die op 12 september 2011 in zijn woonplaats Boxtel op 64-jarige leeftijd overleed, is vele jaren buitengewoon actief geweest in de PvdA. Ik leerde hem zo’n veertig jaar geleden kennen, toen we beiden bestuurslid werden van het gewest Brabant-West. Van 1977 tot 1994 was hij lid van de Tweede Kamer, daarna van het Europees Parlement (1994-1999) en vervolgens van de Eerste Kamer (1999-2003). Frits was joviaal en integer. Ik kan me niet herinneren dat wij in de veertien jaar dat we als collega’s aan het Binnenhof een werkkamer deelden, ook maar één persoonlijk conflict hadden. Het bijzondere aan Frits was dat hij een autodidact was, in de beste betekenis van het woord. Wat hij wist – en dat was werkelijk ongelooflijk veel – had hij grotendeels zelf ontdekt door te lezen en met anderen te praten. In de loop der jaren ontwikkelde hij zich tot dé PvdA-specialist op het terrein van verkeer en vervoer. In de politiek toonde hij zich een sociaaldemocraat in hart en nieren. Hij bewoog zich er als een vis in het water. Hij werd voor vele politieke functies gevraagd. In de Tweede Kamer werd hij in het presidium benoemd en de PvdA-fractie koos hem tot secretaris van de fractie. Binnen de landelijke PvdA werd hij in 1991 vicevoorzitter en in 1992, na het aftreden van Marjanne Sint, enige tijd waarnemend voorzitter. Een aantal jaren geleden werd hij getroffen door een specifieke variant van de ziekte van Alzheimer die hem steeds verder zou isoleren. Niettemin behield hij tot het eind zijn gevoel voor humor. OKTOBER 2011

rood 21

platform De monarchie en de sociaaldemocratie: dat wringt. De PvdA vindt dat het koningshuis niet past bij een democratische rechtsstaat, maar ziet tegelijk geen reden om de Oranjes dan maar de laan uit te sturen. Thomas van der Dunk van het Republikeins genootschap, en Ed van Thijn, oud-minister en –parlementariër, over het koningsvraagstuk. Tekst Erwin Buter Illustratie Michiel Vijselaar

Een relikwie met veel betekenis

E

en opmerkelijke passage in het rapport van de PvdA-commissie, onder leiding van Joop van den Berg, over de toekomst van het koningshuis. Als we ‘vanaf nul’ een grondwet mochten schrijven, zou het koningshuis daarin niet voorkomen, maar zou Nederland een republiek zijn met een gekozen staatshoofd. Dat standpunt wordt in Nederland breed gedeeld, zo schrijven de auteurs – ‘tot in de koninklijke familie zelf aan toe’. Hoe dat laatste zinnetje in het rapport is gekomen, kan PvdATweede Kamerlid en jurist Jeroen Recourt niet zeggen en het zal wel nooit bekend worden. Het Kamerlid is sinds deze zomer de nieuwe woordvoerder Koningshuis. Hoewel Recourt geen deel uitmaakte van de commissie, was hij nauw betrokken bij de totstandkoming en verdedigt hij met verve de aanbevelingen die voorzitter Joop van den Berg in augustus presenteerde. AANBEVELINGEN Een republiek blijft verre toekomstmuziek, leert de commissie ons. Haar enigszins paradoxale advies aan de partij komt kort gezegd hierop neer: het koningschap past niet in een democratische rechtsstaat. De koning is immers niet-gekozen en kan zich niet in een democratisch forum verantwoorden. Maar tegelijkertijd doet de huidige koningin het prima, zegt Recourt. ‘De Oranjes kunnen veel beter de rol als staatshoofd ver vullen, dan een president.’ De commissie vindt wel dat de macht van de koning ingeperkt moet worden. Minder macht, invloed mag. Zo krijgt de koning geen rol meer bij de formatie, en moet de Tweede Kamer zelf een (in)formateur aanwijzen. Ook moet de koning uit de Raad van State, die hij nu nog officieel voorzit. En het aantal leden van het koningshuis moet omlaag. Alleen de koning, zijn partner en opvolger vallen daar onder – al verliezen prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven hun privileges niet. DE KOOL EN DE GEIT SPAREN Iedere keer als er een troonwisseling nadert, laait binnen de PvdA de discussie weer op: moeten we niet af van het konings22 rood

OKTOBER 2011

In het nieuws huis? Ook andere partijen breken zich het hoofd over de positie van Beatrix en beoogd opvolger WillemAlexander. Zo kwam de PVV deze zomer met haar standpunt: haal de monarch uit de regering en laat hem voortaan alleen nog lintjes knippen, zoals ook in Zweden gebeurt. Thomas von der Dunk, bekend republikein en columnist bij onder meer de Volkskrant, zegt hierover: ‘Typisch Wilders. Iedereen die in zijn weg komt, moet weg. Beatrix dus ook, want zij was lastig met haar kersttoespraken.’ Von der Dunk vindt dat de eigen voorstellen van de PvdA ‘de kool en geit sparen’. ‘We durven niet echt te zeggen wat we willen. Typisch PvdA. Maar,’ vervolgt hij, ‘het koningschap is nu ook niet het meest pregnante probleem dat Nederland op dit moment kent.’ Bovendien zijn de Oranjes populair. ‘Kritiek op de monarchie wordt al snel gezien als kritiek op de persoon. Beatrix doet het natuurlijk ook heel redelijk, behalve als het om haar persoonlijke zaakjes gaat.’ IS ER EEN ALTERNATIEF? Von der Dunk breekt zich het hoofd over een alternatief voor de monarchie. ‘Het klinkt voor een republikein misschien raar, maar ik heb op dit moment een zekere aarzeling om te breken met de monarchie. Het erfrecht is natuurlijk in strijd met waar de Verlichting voor staat, maar wat krijgen we er voor terug? Wilders wordt dan misschien wel de eerste president. Dan vind ik Beatrix toch een betere keuze. En,’ zegt Von der Dunk, ‘een monarchie past nooit bij een volwassen democratie. Maar hoe volwassen is die in Nederland?’ Maatregelen om de macht van de koning te beperken, zoals de bij de formatie, beziet Von der Dunk met een glimlach. ‘Hoe willen we de formatie dan regelen? Er bestaat immers al een motie-Kolfschoten uit 1971 die zegt dat de Tweede Kamer zelf de (in)formateur kan aanwijzen. Het probleem is dat we in Nederland zo veel partijen hebben, die ook nog eens de kaarten tegen de borst houden bij de formatie. In dit land heb je dus iemand nodig die boven de partijen staat.’

POOTJES GEVEN Oud-minister en -parlementariër Ed van Thijn – ‘ik ben geen tegenstander van de huidige monarchie’ – ziet evenmin een geschikt alternatief voor de monarchie. ‘Dan moeten we een president gaan kiezen. Het zouden maar bloedige verkiezingen worden. Los daarvan, wat is het probleem eigenlijk?’ Dat er sprake zou zijn van een ongecontroleerde macht van de koning, zoals weleens wordt gesuggereerd, ziet hij niet. Er zijn volgens Van Thijn drie dubieuze voorbeelden in de afgelopen tientallen jaren te noemen. Een daarvan is dat Beatrix met succes zou hebben geijverd voor een ambassade in Amman – ze staat bekend om haar hechte vriendschap met de koning van Jordanië. ‘Het lijkt mij onvoldoende om daar nu helemaal de grondwet voor overhoop te halen.’ Wel is Van Thijn te spreken over het voorstel om de koning en de troonpretendent uit de Raad van State te halen. ‘Dat is niets meer dan opzitten en pootjes geven. Het is meer een opleidingsinstituut voor de troonopvolger, maar dat kan ook via Teleac. Bovendien is het vreemd dat de koning via de Raad van State advies geeft aan de regering, waar hij zelf van uitmaakt.’ ARTIKEL 43 Het PVV-voorstel om de koning ook helemaal uit de regering te halen, omdat die te veel macht zou hebben, haalt in de ogen van Van Thijn weinig uit: ‘De vorst maakt deel uit van de regering, maar in artikel 45 van de grondwet staat ook dat Nederland geregeerd wordt door de ministerraad. Hij maakt dus geen beleid. Bovendien hebben we de ministeriële verantwoordelijkheid voor het handelen van de vorst. Dat artikel 43 is de hoeksteen van ons staatsbestel. De monarchie zouden we nooit hebben uitgevonden, maar het is in die tweehonderd jaar uitgegroeid tot een relikwie die voor onze samenleving veel betekenis heeft. We zijn maar wat gezegend met de huidige monarchie.’

PvdA: Wel gezag en invloed, maar geen macht voor koning Trouw, 27 augustus 2011 Een koning met presidentieel gezag, maar zonder macht en met weinig invloed. Zo omschrijft PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt namens zijn partij het toekomstig profiel van koning Willem IV. (...) “Politieke macht verkrijg je bij verkiezingen en niet bij geboorte. Wij vinden het niet meer van deze tijd dat de koning in beginsel politieke invloed kan uitoefenen, ook al wordt dit afgedekt door de ministeriële verantwoordelijkheid. Macht en controle behoren te liggen bij parlement en kabinet.”

‘De stagnerende modernisering van de monarchie’ Volkskrant, 19 augustus 2011 Zou het ooit nog wat worden met de ‘modernisering van de monarchie’, vraagt Thomas Von der Dunk zich af. (...) “Iedereen houdt bij de formatie de kaarten nauw tegen de borst: elke partij heeft, door de overvloed aan mogelijkheden, haar eigen ‘ideale’ coalitie op het oog. Die poogt men te bereiken door de andere opties eerst te laten mislukken, want dan sta je bij de eindonderhandelingen sterker. Daarom kiest de Kamer niet zelf de formateur, omdat alle partijen zich dan meteen bloot moeten geven, maar verschuilt zij zich achter de koningin.”

‘PvdA laat zich leiden door populisme’ Telegraaf, 17 november 2010 De PvdA laat zich te veel leiden door populisme bij de koers voor modernisering van het koningshuis. Dat zei PvdA-coryfee Ed van Thijn woensdag in het televisieprogramma Uitgesproken WNL. (...) Van Thijn is trots op PvdA-leiders als Willem Drees, Joop den Uyl en Wim kok die zich in het verleden inzetten voor het behoud van het koningshuis. “Geen populistisch gedoe in mijn partij.”

OKTOBER 2011

rood 23

Ook een topsporter blijft trainen De Rosa- en Schaefer-leergang, de Communicatie Academie, de Dynamische PvdAdag; voorbeelden van opleidingen en cursussen die De Suze Groenewegschool organiseert. Ieder PvdA-lid dat behoefte heeft aan scholing kan er terecht. Tekst Hannet Johannes

‘H

et was een inspirerende dag waarbij ik, naast de nieuwe kennis die ik heb opgedaan bij de verschillende workshops, ook veel heb geleerd van de andere deelnemers. Voor herhaling vatbaar!’, aldus een deelnemer aan de PvdA Vooruit! Opleidingsdag in Meppel. Een andere deelnemer beoordeelde de dag nog iets bondiger: ‘het volgen van opleidingen is leerzaam en leuk!‘ Toch vragen veel mensen: ‘Waarom zou ik nog een opleiding volgen? Ik heb al zo veel ervaring en kennis.’ Wanneer we deze vraag krijgen, stellen wij er graag één terug: waarom niet? Ook een topsporter moet immers blijven trainen! We twijfelen niet aan de kennis die je al hebt, maar

24 rood

OKTOBER 2011

helpen je graag deze verder te ontwikkelen, te vergroten en je blik te verruimen. Dat kan door het volgen van een van onze opleidingen. Trouwens, naast nuttig en leerzaam zijn onze opleidingen ook vooral leuk. Je komt tijdens de bijeenkomsten namelijk ook in contact met anderen met wie je ervaringen kunt uitwisselen. Kortom: genoeg redenen om mee te doen! MAAR WIE ZIJN WIJ EIGENLIJK? De Suze Groenewegschool is hét opleidingsinstituut van de PvdA. Wij organiseren cursussen en trainingen voor iedereen die lid is van de PvdA, of je nu een functie in de partij hebt of (nog) niet. Tijdens onze opleidingen kun je kennis en vaardigheden opdoen die onontbeerlijk zijn

bij het politieke werk als PvdA’er. Hierbij valt te denken aan cursussen die betrekking hebben op specifieke vaardigheden voor een functie, maar ook aan leergangen om kennis te maken met de PvdA en haar gedachtegoed. Daarnaast is de Suze Groenewegschool intermediair voor trainingen OpMaat, die door groepen binnen de PvdA (bijvoorbeeld afdelingen of fracties) kunnen worden aangevraagd. Kortom, er is genoeg te doen! ROSA EN SCHAEFER We beginnen dit najaar weer met de Rosaleergang en de Schaefer-leergang. Twee leergangen die een aantal zaterdagen beslaan en je kennis over (de achtergronden van) de PvdA vergroten. De Rosa-leergang

is de kennismakingsleergang, waarbij veelal nieuwe leden actief worden binnen de partij. De leergang geeft je een eerste inzicht in de beginselen en geschiedenis van de PvdA en laat zien hoe je zelf actief een steentje bij kunt dragen. Heb je je weg al wat meer gevonden in de partij, dan kun je de Schaefer-leergang volgen. Deze leergang biedt in acht zaterdagen een programma met inhoud en vaardigheden die zorgen voor ontwikkeling en verdieping van je kennis, inzicht en de benodigde competenties voor een actieve(re) rol binnen de PvdA. VOLKSVERTEGENWOORDIGER Voor iedereen die erover zit te denken ooit eens volksvertegenwoordiger te worden, beginnen we in 2012 met een nieuwe leergang. Je ontdekt wat het werk van een raadslid inhoudt en komt er, door een aantal bijeenkomsten en een korte stage, achter of er een volksvertegenwoordiger in je schuilt of niet. Ben je al raads- of Statenlid, dan is de nieuwe Communicatie Academie misschien iets voor jou. Op 28 januari word je een dag lang getraind in debatvaardigheden, presenteren of onderhandelen, aan jou de keus! Mocht je niet kunnen kiezen, niet getreurd: in de loop van 2012 organiseren we een tweede bijeenkomst waar je je vol overgave op één van de andere onderwerpen kunt storten. WAS DAT HET? Was dat het? Nee, we hebben nog veel meer! Zo hebben we een Zomerschool voor leden t/m 32jaar, waarbij je een weekend lang met elkaar een politieke casus uitwerkt. We organiseren ook twee keer per jaar PvdA Vooruit! Opleidingsdagen. In maart/april 2012 volgt er weer een reeks, waarbij naast een uitgebreid scala aan workshops (die aansluiten bij de cyclus waar je als afdeling of fractie

Opleidingen Een kleine greep uit de opleidingen die we de komende maanden organiseren: 19 november Eerste bijeenkomst Rosa-leergang 19 november Eerste bijeenkomst Schaefer-leergang 28 januari Communicatie Academie 31 maart 2012 PvdA Vooruit! Opleidingsdag Meppel 14 april 2012 PvdA Vooruit! Opleidingsdag Utrecht 21 april 2012 PvdA Vooruit! Opleidingsdag Tilburg Doorlopend Intervisietrajecten voor raadsleden,fractievoorzitters en Statenleden Voor meer informatie, kijk op www.pvda.nl/opleidingen

middenin zit) ook veel tijd is om kennis en ervaringen met elkaar uit te wisselen. En dan hebben we het hier nog niet gehad over onze Dynamische PvdA-dag, het aanbod dat OpMaat aan te vragen is, de e-learning programma’s die we in 2012 gaan opstellen, het HRM-aanbod voor fractie- en afdelingsvoorzitters en de Den Uyl-leergang, onze nieuwe leergang voor mensen die in potentie een rol willen en kunnen spelen aan de top van het politieke- en bestuurlijke spectrum. Voor mensen die het in zich hebben zich te ontplooien tot de beste sociaaldemocratische volksvertegenwoordigers en bestuurders. Kortom: voor elk wat wils! Mocht je dus een leuke en leerzame opleiding willen volgen, denk vooral ook aan de Suze Groenewegschool. Ons complete opleidingsaanbod vind je op www.pvda.nl/ opleidingen. We zien je graag tijdens één van onze vele opleidingen! Annelies, Hannet, Marlies, Vera

Wat vinden de deelnemers? Deelnemer Schaefer-leergang:

‘De Schaefer-leergang bood de uitdaging waar ik naar op zoek was en de ontmoetingen met partijgenoten gaven en geven nog steeds inspiratie. Een groep vol talent!’ Deelnemer Zomerschool:

‘De Zomerschool was een zeer enerverende ervaring, geweldig!’ Deelnemer Rosa-leergang:

‘Ik ben open minded deze leergang ingegaan. En heb veel tips en trucs ontvangen. Ga zo door!’ Deelnemer PvdA Vooruit! Opleidingsdag:

‘Opvallend was het grote aantal deelnemers op deze zeer zonnige zaterdag. Deelnemers waren zeer gemotiveerde leden van de PvdA.’ Van de inhoud en de wijze van organiseren ging een goed signaal uit!

Wie was Suze Groeneweg? Het opleidingsinstituut van de PvdA dankt haar naam aan Suze Groeneweg. In 1918 kwam deze prominente PvdA-politica voor het eerst in de Tweede Kamer en daarmee was ze het eerste vrouwelijke Tweede Kamerlid in Nederland. Als Kamerlid maakte ze zich hard voor volksonderwijs. Ze was zelf onderwijzeres en overtuigd feministe, maar tegenstander van aparte vrouwenorganisaties. Naast Kamerlid was ze ook Statenlid en lid van de Rotterdamse gemeenteraad. Volgens toenmalig burgemeester P.J. Oud was ze ‘geen katje om zonder handschoenen aan te pakken’.

OKTOBER JULI 2011

rood 25

profiel Op 24 augustus 2001 prijkt de 29-jarige Michael Juffermans op de voorpagina van De Telegraaf. Samen met premier Wim Kok, fractievoorzitter Ad Melkert en partijvoorzitter Ruud Koole. Op het moment dat de foto vanuit de bosjes wordt gemaakt, behoort Michael als medewerker van Koole tot het selecte gezelschap dat weet dat Kok zijn afscheid gaat aankondigen. Ruim tien jaar later, drie partijleiders, vier (interim-)voorzitters en tientallen bestuursleden verder, neemt Michael, inmiddels bestuurssecretaris, afscheid van de PvdA. Tekst Jurjen Fedde Wiersma Foto Michiel Reijnen

T

rouwe congresgangers kennen Michael Juffermans (1971, Sasolburg, Zuid-Afrika) als punctuele secondant van het presidium. Alle secretarissen van de afdelingen kennen hem vanwege de gestreste correspondentie rondom het invullen en aanleveren van kandidatenlijsten. Voor het gros zal Michael echter een spil achter de schermen zijn gebleven. Ruim een half jaar voor het voorpaginaverhaal in De Telegraaf in 2001 werkt Michael als begrafenismedewerker in Leiden, een baantje waarmee hij tijdens en na zijn studie politicologie wat bijverdient. Tot hij begin 2001 ‘op een dood spoor’ zit in de uitvaartbranche. Zijn afstudeerscriptie had hij geschreven bij Ruud Koole, met Bart Tromp als tweede corrector. ‘En uitgerekend die twee deden met Bouwe Olij en Sharon Dijksma een gooi naar het voorzitterschap van de PvdA. Ik heb toen een mail gestuurd naar Ruud met de vraag of ik hem kon helpen tijdens zijn campagne. Een dag later belde hij al op en weer een dag later zat ik bij Ruud thuis aan de keukentafel.’ GRAPPEN De verrassing is groot dat Koole het haalt, en volgens de nieuwe partijvoorzitter is dat grotendeels te danken aan de tomeloze inzet van die altijd vrolijke, vlijtige én onbezoldigde medewerker Michael. ‘Een begrafenisondernemer die mij hielp de PvdA te redden?’, schrijft Koole in zijn boek Mensenwerk (2010, Uitgeverij Bert Bakker). ‘Er zijn de nodige grappen over gemaakt, in de eerste plaats door Michael zelf.’ WAR-OVERLEG Luttele maanden na het telefoontje van Koole schuift Michael wekelijks aan bij het ‘Wim, Ad, Ruud’-overleg (WAR). Meestal vormt het Catshuis het decor en een enkele keer zelfs het

Torentje van de premier. Een boeiende tijd waar Michael met veel plezier op terugkijkt. ‘Kok vernam, tegelijk met ons, via het RTL-avondjournaal van 19.30 uur dat Milosevic was gearresteerd en naar Nederland zou komen. Pas om 21.00 uur werd hij er telefonisch van verwittigd door minister Jozias van Aartsen. “Ik geloof dat RTL het al iets eerder wist,” reageerde Kok subtiel doch streng.’ TAKE THAT Aan anekdotes uit de politiek geen gebrek, maar Michael krijgt pas echt pretogen als je hem vraagt naar zijn liefde voor muziek. ‘Ik heb gewoon een ontzettend slechte smaak qua muziek. En ik heb er veel voor over om die slechte smaak live te zien, een passie die ik overigens deel met Marja Bijl uit het partijbestuur. Take That heb ik al drie keer live gezien. Als jongen was ik verliefd op vier van de vijf bandleden en in de jaren negentig was ik in Ahoy een van die gillende speenvarkens. Ik ben een enorme concertganger. Neil Diamond, Tom Jones, Elton John, Stevie Wonder, Tina Turner, Backstreet Boys, George Michael. Nu stoot ik ongetwijfeld al haar fans tegen het hoofd, maar Barbra Streisand is natuurlijk een enorme tuthola die het podium deelt met haar poedel. Maar het concert van deze grootheid in Parijs was het mooiste van mijn leven.’ HOOGTE- EN DIEPTEPUNT Gevraagd naar een hoogtepunt hoeft hij niet lang na te denken: zijn jaren bij het toenmalige Kenniscentrum op het partijbureau, waar hij ging werken toen Lianne Raap hem opvolgde als rechterhand van Koole. ‘Dat was een heel leuke, jonge club. Je had het gevoel dat je wat kon doen buiten de gebaande paden, zoals het op debatavonden uitnodigen van tegenstanders die de linkse kerk in de hoek zouden zetten. Of dat we hele weken mee-

En nu de wijde wereld in 26 rood

OKTOBER 2011

Ontroerd door: emotie in de sport (winnend Nederlands Elftal, maar ook huilende Cristiano Ronaldo) Trots op: mijn vriendenkring Drijfveer: mensen plezier geven in het leven Favoriete gedicht: Stop all the clocks, cut off the telephone (W.H. Auden,

te horen in Four weddings and a Funeral) Krant: de Volkskrant Favoriete televisie: Top Gear, Glee, The West Wing Favoriete vakantie: eilandhoppen in Thailand Sport: golf Favoriete muziek: Sinatra, Streisand, Nederlandstalig, musical

draaiden op een mbo-school of op Schiphol het hele naturalisatieproces van begin tot eind meemaakten.’ Dit hoogtepunt herbergt paradoxaal genoeg ook een van de grootste teleurstellingen. ‘We organiseerden iedere maand een oppositiedebat en we deden veel festivals met workshops, ‘Lagerhuis’-debatten en lezingen. Die zichtbaarheid in het land was erg belangrijk voor ons bestaan, maar uiteindelijk moet je erkennen dat dit niet helemaal is gelukt. Ik heb ook nooit het gevoel gehad dat het Kenniscentrum wordt gemist. Dat heb ik partijtijgers in adviesraden in ieder geval zelden of nooit horen roepen.’ Over tegenvallers wil hij het bij zijn afscheid eigenlijk helemaal niet hebben. ‘Jarenlang heb ik met ontzettend veel plezier en eergevoel mijn werk gedaan. Ik heb enorme bewondering voor al die PvdA’ers die hun best doen om het een beetje leuker en beter te maken. Natuurlijk heb ik ook politici gezien die daar niet in slaagden maar het gros wel,’ zegt hij, om vervolgens toch een harde noot te kraken: ‘Dat mensen met dezelfde idealen het elkaar soms zo moeilijk maken. De mensheid willen helpen, terwijl je de mensen om je heen het liefst de hersenen wil inslaan. Zo onnodig.’

‘Over tien jaar ben ik cabaretier of burgemeester’

BURGEMEESTERSCHAP ‘Ik heb alles wel een keer meegemaakt’, is het korte antwoord op de vraag waarom hij stopt. Het dieperliggende antwoord luidt dat Michael meer op de voorgrond wil treden, zoals hij de laatste jaren met veel plezier doet als trouwambtenaar voor de gemeente Leiden. Eerst gaat Michael op wereldreis en eens wat dingen op papier zetten, maar daarna wil hij optreden voor volle zalen, bijvoorbeeld als (motivatie)trainer. Een functie in een kabinet van de Burgemeester ziet hij ook wel zitten. Omdat dit burgemeesterschap volgens Michael het mooiste van twee werelden biedt: die van de harde inhoud, zoals veiligheid en openbare orde, en van het ceremoniële, zoals het gezicht van de stad zijn. Sterker nog, hij ambieert zelfs het burgemeesterschap, al dan niet voorafgegaan door een aantal jaren als gemeenteraadslid. We gaan Michael missen op het partijbureau maar we gaan zeker nog van hem horen. Let op zijn woorden: ‘Over tien jaar ben ik cabaretier of burgemeester.’

OKTOBER 2011

rood 27

tweemaal opinie Het zijn zware tijden voor de sociaaldemocraten in Europa, constateert Thijs Bermann. In het ene land bezuinigen ze keihard, in het andere helpen ze rechtse regeringen noodgedwongen aan een meerderheid om de Euro te redden. Berman ziet één urgente opdracht voor links Europa.

Links en de euro-crisis

D

e Spaanse sociaaldemocraten moeten momenteel alle zeilen bijzetten om aan de eisen van de financiële markten te voldoen. In Nederland geeft de PvdA de regeringRutte haar stem bij stappen om de Eurocrisis te bezweren. Met dichtgeknepen neus en onder de voorwaarde dat de banken meebetalen, maar toch. Niet gemakkelijk. Wij staan als sociaaldemocraten in de EU niet allemaal voor dezelfde vragen. Evenmin hebben we altijd dezelfde antwoorden. Maar over drie dingen zijn alle sociaaldemocratische partijen in de EU het eens. Een grote schuldenlast kost de overheid miljarden aan rente, dat gaat ten koste van uitgaven voor de zorg of het onderwijs. De banken moeten meebetalen door een bankenbelasting in te voeren op aandelen- en obligatiehandel. En de enige manier om speculanten van ons af te slaan is de versterking van de euro. Sinds de bankencrisis hebben de rechtse regeringen in Europa vrijwel niets gedaan om de financiële markten onder controle te brengen. De perverse bonuscultuur gaat gewoon door. Zakenbanken zijn nog steeds niet gesplitst van consumentenbanken en de overheid staat nog steeds voor beide werelden garant. Er is geen bankenbelasting ingevoerd. Er is geen verbod gekomen op speculaties op het failliet van staten. Speculanten kunnen ongestraft gokken met als inzet het bestaan van miljoenen mensen. Dat is de urgente opdracht voor links Europa: we moeten ons ontworstelen aan het dictaat van de financiële wereld, om te beginnen in de EU. Er is veel fout gegaan bij de invoering van de euro. Dat is waar, maar het doet er nu niet toe. Waar het om gaat is het veiligstellen van de stabiliteit van de economie in Europa, het zeker stellen van de werkgelegenheid in ons land en daarbuiten. Daarbij is de euro onmisbaar. Kijk naar wat er met Zwitserland gebeurt, met de frank die opgewaardeerd wordt doordat speculanten uit 28 rood

OKTOBER 2011

onzekerheid over de eurozone franken gaan kopen. Dat kost de Zwitsers exportkansen. Nederland uit de euro? Je hoort het zelfs linkse opiniemakers wel zeggen – maar het is kortzichtig. Die gulden zou onmiddellijk met tientallen procenten opgewaardeerd worden vanwege de sterke financiële positie van ons land. Nederland exportland crasht gegarandeerd en dat levert massawerkloosheid op. Met een gemeenschappelijke munt beschermen we onze economie. Kleine munten zijn speelgoed voor speculanten en daar is niets progressiefs aan. Een gezamenlijke munt is beter, en met het samenbrengen van onze schulden in euro-obligaties zouden we die munt beter kunnen beschermen tegen de financiers. De Grieken uit de euro? Het risico is dat andere landen zullen volgen – met een zwaar overgewaardeerde euro voor Duitsland en Nederland als eindpunt. Onzinnig, nog los van het feit dat de samenwerking dan ook dreigt af te brokkelen op andere essentiële gebieden. Het is lastig een lans te breken voor de Grieken – wie zijn billen brandt moet op de blaren zitten. Maar het is inmiddels wel een derdegraadsverbranding in Athene. Sociaal onhoudbaar, financieel ondragelijk. Het lijkt erop dat een deel van de Griekse schuld beter op de lange baan geschoven kan worden, om het land binnen de Eurozone de kans te geven op te krabbelen. Zelf vraagt Papandreou er (nog?) niet om. Maar wat er ook gebeurt, het zal een gemeenschappelijk antwoord moeten zijn van de hele Eurozone. Niet dat incompetente, ouderwets liberale gedraai van de regering in Den Haag, van onverschilligheid en botheid met een glimlach. Ons antwoord is wat mij betreft een keuze voor gezonde overheidsbegrotingen, sterkere Europese economische afspraken, een bankenbelasting, regels voor speculanten en investeren in onderwijs en werk. Thijs Berman is PvdA-delegatieleider in het Europees Parlement

Verlos de Grieken van het euro-juk De invoering van de euro is volgens Paul Bordewijk, oud-PvdA-wethouder in Leiden, een grote fout is geweest en de oorzaak van de huidige economische recessie. Toch ziet hij in afschaffen niet de oplossing.

V

Illustratie Maartje de Sonnaville

oor de tweede keer in drie jaar stevenen we af op een economische recessie. De eerste was de schuld van bankiers die zich bij hun jacht op bonussen niet realiseerden wat voor riskante financiële producten ze verhandelden, de tweede is de schuld van politici die zich bij het najagen van hun Europa ideaal niet realiseerden wat voor een wankele constructie ze met de euro aan het optuigen waren. Rond de invoering van de euro is er vaak genoeg gewaarschuwd dat er steeds grotere spanningen zouden ontstaan wanneer de inflatie in de hele Eurozone niet gelijk op zou lopen. Minder aandacht was er voor de gevolgen die de invoering van de euro had op de kredietwaardigheid van landen. Van de zeventien eurolanden moeten er inmiddels vijf door de andere EMU-landen of de ECB gered worden. Cyprus staat op het punt nummer zes te worden. En er wordt met bezorgdheid naar Frankrijk en België gekeken. Van de negen overige landen zijn er vijf te klein of te arm om een deuk in een pakje boter te kunnen slaan. Blijven over Duitsland, Nederland, Finland en Oostenrijk, waarvoor het dan de vraag wordt of ze de rest overeind zullen kunnen houden zonder zelf te bezwijken. De problemen die men heeft buiten de Eurozone, zijn beduidend minder dan de betalingsproblemen binnen de Eurozone. De banken buiten de eurozone hoeven namelijk niet bang te zijn om geld te lenen aan landen met een eigen munt. Die landen kunnen namelijk voor de terugbetaling altijd een beroep doen op hun centrale bank. Dat leidt weliswaar tot inflatie, en daarom moeten landen meer rente betalen naarmate ze minder solide geacht worden, maar een faillissement is uitgesloten zolang ze lenen in hun eigen munt. De Eurolanden hebben met hun eigen munt ook hun eigen centrale bank ingeleverd. Daarom wordt een aantal nu door de financiële markten

gewantrouwd. Wanneer de rating agencies hun werk goed hadden gedaan, hadden ze met de komst van de euro al de kredietwaardigheid van de Eurolanden afgewaardeerd. De invoering van de euro is dus een grote fout geweest, maar de euro nu afschaffen geeft te veel gedoe, en is schadelijk voor de economie. De huidige problemen zijn echter niet op te lossen met meer centralisatie in Brussel. Het basisprobleem is het verschil in inflatie, dat niet meer door devaluaties kan worden geaccommodeerd. Strenger begrotingstoezicht werkt ook niet, omdat inflatie niet alleen een zaak is van regeringen, maar ook van sociale partners. In ZuidEuropa laten vakbonden zich nu eenmaal minder aan het algemeen belang gelegen liggen dan in Nederland. Dat is het gevolg van diepgaande cultuurverschillen met een voorgeschiedenis van eeuwen. Ik zie de Europese Unie nog geen troepen naar Athene sturen om daar een eind te maken aan de bezetting van overheidsgebouwen door stakende demonstranten. Wanneer dat toch zou gebeuren kan de pretentie dat een Verenigd Europa vrede brengt, ook bij het oud vuil. Griekenland kan er alleen met een veel lager gewaardeerde munt – dus zonder euro – weer bovenop komen. Dat vraagt tegelijkertijd om een schuldreductie, wat geen sinecure is. Maar het is onze straf, omdat we Griekenland veel te gretig geld hebben geleend om onze export naar dat land te financieren. Andere landen redden het wellicht met tijdelijke steun van het rijkere deel van Europa. Die steun kan dan het beste van de ECB komen, die daartoe onder normale politieke controle moet komen. Is er geen duidelijk perspectief op terugbetaling, dan doet een vroege uittrede uit de Eurozone minder schade dan een late. Paul Bordewijk was wethouder van Leiden voor de PvdA en is thans werkzaam als publicist, adviseur en onderzoeker.

OKTOBER 2011

rood 29

linkse hobby Saskia Kleewein speelt met vier andere PvdA’ers van de afdeling Pijnacker-Nootdorp maandelijks mee in de pubquiz in hun stamcafé Het Dijkje in Nootdorp. Wat tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen begon als een manier om de PvdA op de kaart te zetten, is uitgegroeid tot een meer dan gezellige linkse hobby.

V.l.n.r.: Amarins Komduur (fractievoorzitter), Berry Huijts (bestuurslid), Nico Oudhof (wethouder), Dirk Bazuin (ombudsman), Saskia Kleewein (afdelingsvoorzitter)

Tekst Michiel Reijnen Foto De Beeldredaktie

Pubquizzen n een kroeg op een steenworpafstand van het raadshuis doen de wethouder, fractievoorzitter, ombudsman, afdelingsvoorzitter en een bestuurslid van PvdA-PijnackerNootdorp elke maand mee met de drukbezochte pubquiz. De reacties op de deelname van het rode team zijn erg positief. ‘Al worden er natuurlijk wel geintjes gemaakt,’ vertelt Saskia Kleewein. ‘Vooral als er vragen over politiek worden gesteld. Maar altijd op een goede manier hoor, mensen vinden het erg leuk dat we er als PvdA bij zijn.’ Het PvdA-team scoort over het algemeen erg goed tijdens de quiz. ‘Onze beste categorie is geschiedenis,’ vertelt Saskia. ‘Zeker op oorlogsgebied zijn we sterk: de wethouder weet alles van de Eerste wereldoorlog, mijn man Dirk van de Tweede. En ook op politiek scoren we goed. Maar daar worden helaas

I

30 rood

OKTOBER 2011

maar weinig vragen over gesteld. We bakken alleen weinig van de rubrieken film & amusement, zo wisten we ooit slechts twee van de tien afbeeldingen van kinderprogramma’s.’ Resultaat: veel tweede en derde plaatsen, en af en toe zelfs een eerste plaats. ‘Maar meestal moeten we team ‘Haagse bluf ’ voor ons dulden. Die hebben Jeroen Grueter van Studio Sport in de gelederen, en hebben alle sportvragen goed. En ze hebben sowieso een erg goede algemene ontwikkeling.’ Gebukt onder de tweede plaatsen gaat het team echter niet. De pubquiz biedt naast een spannende en fanatieke strijd ook veel gezelligheid. ‘We worden vaak pas na sluitingstijd het café uitgeveegd.’ Heb jij ook een linkse hobby die niets met politiek te maken heeft, of ken jij PvdA’ers met een linkse hobby? Mail naar [email protected].

prijsvraag Weet u wie het meisje rechts op de foto is? 1. Hedy d’Ancona 2. Gerdi Verbeet 3. Agnes Wolbert 4. Angelien Eijsink Stuur uw oplossing voor 15 november naar: PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected]. De winnaar ontvangt het boek De smaak van de macht van Annemarie Gualthérie van Weezel. Het citaat uit Rood nummer 2-2011 ‘Een socialdemocraat laat zijn oren niet hangen naar de grootste bek’ is afkomstig van Eberhart van der Laan. Prijswinnaar: Ad Hessels uit Oosterhout.

uitgesproken Gesprekken met vijf oud-premiers Joop Den Uyl kon niet voetballen. Althans, dat beweert Dries van Agt in het nieuwe boek De Smaak van de Macht van Annemarie Gualthérie van Weezel. In het voorjaar van 2011 sprak zij met vijf nog in leven zijnde oud-premiers en beschrijft zij hoe deze mannen hun ambtsperioden ervaren hebben. Het boek staat vol interessante anekdotes. Zo had Piet de Jong ‘geen band’ met de mensen van zijn partij en zag Ruud Lubbers Willem Drees als zijn grote voorbeeld. Gualthérie heeft de unieke kans gehad met de vijf oud-premies in dialoog te gaan. Ze is erin geslaagd de menselijke kant van het premierschap te laten zien. Jammer is het wel dat er niet meer diepgang is. Het zou interessant geweest zijn om nog meer te weten te komen over de overeenkomsten en verschillen van de ervaringen van de premiers. Hoe staan zij tegenover de onontkoombare belangenverstrengelingen? Hoe verandert de dynamiek tussen de verschillende partijen en wat doet dat met de partijtop? Hebben zij ooit het gevoel gehad hun individuele identiteit te verliezen aan de partij? Gualthérie schreef een vermakelijk boek dat gemakkelijk leest en waarin de lezer een unieke inkijk krijgt in de belevingswereld

Ledenblad van de Partij van de Arbeid 8e jaargang • nr 3 • oktober 2011

COLOFON Rood is het positief/kritische ledenblad van de Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van harte uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood en de redactie van ideeën, suggesties of kopij te voorzien. Rood verschijnt vier maal per jaar en wordt gratis verspreid onder de leden van de PvdA in een oplage van 56.000 exemplaren. Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen via de ledenadministratie (ledenadministratie@pvda. nl of 0900-9553). Rood verschijnt ook in gesproken vorm voor mensen met een leeshandicap. Info: Dedicon. www.dedicon.nl Partij van de Arbeid Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam 0900-9553 (lokaal tarief) / www.pvda.nl Redactieadres: Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam [email protected] Redactie: Michiel Reijnen en Ottolien van Rossem (samenstelling en eindredactie), Jan Schuurman Hess, Jujen Fedde Wiersma Eindredactie: Roselie Kommers Art direction en vormgeving: Studio Pollmann, Amsterdam Medewerkers aan dit nummer: Thijs Berman, Lodewijk Bleijerveld, Marloes Brockhaus, Paul Bordewijk, Erwin Buter, Job Cohen (column), Marcel Duyvestijn, Anne Graumans, Milou van der Hoek, Hannet Johannes, Rick Jonker, Frits Niessen, Lilianne Ploumen (column), Leo Schoots Fotografie: Hester Assen, De Beeldredaktie, Tessa Posthuma de Boer, Michiel Reijnen Lithografie: Grafimedia, Amsterdam Drukwerk: vdbj_print support, Bloemendaal Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid van het partijbestuur.

van vijf premiers (4 CDA, 1 PvdA). En het wordt duidelijk dat de smaak van de macht bitterzoet is. Milou van der Hoek De smaak van macht, Annemarie Gualthérie van Weezel, uitgeverij Conserve, ISBN 9054293217, € 17,99

Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties alleen na uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

ISSN 1574-2733

OKTOBER 2011

rood 31

column job cohen

Foto Hollandse Hoogte/ Merlin Daleman

Miljoenennota

O

p Prinsjesdag heeft het kabinet zijn begroting gepresenteerd. Koersvast heette de Miljoenennota dit jaar. Terwijl de Eurozone wankelt, de economie stagneert en de werkloosheid oploopt, heeft het kabinet zich koersvast opgesloten in een rekensom van 18 miljard. Vasthouden aan een koers terwijl de wereld om je heen totaal veranderd is, dan ben je gewoon totaal de weg kwijt. Nederland wordt bestuurd door een boekhouderskabinet dat maar één ambitie heeft: 18 miljard bezuinigen. Die 18 miljard bestaat voor een groot deel uit bezuinigingen op steeds dezelfde groepen. De dag voor Prinsjesdag was ik bij een demonstratie op het Malieveld. Vele maatschappelijke organisaties, zoals

de vakbonden, de chronisch zieken en gehandicaptenraad en Humanitas, hadden hun krachten gebundeld om het kabinet te waarschuwen voor de gevolgen van de stapeling van de bezuinigingen. Hun verhalen zijn aangrijpend. De jongen met het syndroom van Down in een sociale werkplaats, de man met een dwarslaesie als directeur van een onderneming, de jonge vrouw met een licht verstandelijke handicap in een aangepaste baan in een zelfbedieningszaak, dit zijn de mensen die steeds van het kabinet te horen krijgen: eigen verantwoordelijkheid nemen, gewoon aan het werk gaan. Dit zijn de mensen die dolgraag willen deelnemen aan de samenleving en die vaak met een beetje hulp al aan het werk zijn! Dit zijn de mensen die nu hun zelfstandigheid en

kansen op werk dreigen te verliezen en in het kleine vangnetje van Rutte dreigen terecht te komen. Een vangnetje van 50 miljoen bijzondere bijstand om de gevolgen van bezuinigingen op te vangen die oplopen tot 6 miljard. In het debat over de Miljoennota heb ik Rutte gevraagd zijn mooie woorden over iedereen aan het werk waar te maken door als doelstelling het deelnemen aan de samenleving centraal te stellen bij de wijzigingen in de ondersteuningsmaatregelen in de zorg, het onderwijs en werk. Dat weigerde hij, want hij heeft maar een doelstelling: 18 miljard. Een boekhouderskabinet dat de samenleving verwaarloost. Het kent van alles de prijs, maar van niets de waarde. Dit kabinet kan van de PvdA harde oppositie verwachten. Job Cohen

Retouradres: Pvda, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam

SAMEN WERKT BETER 32 rood

OKTOBER 2011