Het verzekeringsproces

Het verzekeringsproces In dit onderdeel wordt de lezer inzicht verschaft in het onderwerp ‘het verzekeringsproces’. De volgende onderwerpen komen hierbij aan de orde:

• d e p a r t i j e n d i e b e t r o k k e n z i j n b i j e e n v e r z e k e r i n g s o v e r e e n k o m s t

• h e t a f s l u i t e n v a n e e n v e r z e k e r i n g

• d e p r i j s v a n e e n v e r z e k e r i n g • c o - a s s u r a n t i e / v e r z e k e r e n o p d e b e u r s • d e t o e g e v o e g d e w a a r d e v a n d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r

• d e h o o f d l i j n e n v a n h e t v e r z e k e r i n g s r e c h t

Het verzekeringsproces

224

Inleiding J o o p e n Va l e r i e g a a n v o l g e n d e m a a n d t r o u w e n . Z i j betrekken dan ook hun nieuwe koopwoning met een rieten dak. Ze vragen zich af welke verzekeringen zij allemaal n o d i g h e b b e n . Vo o r h e t h u i s e e n w o o n h u i s v e r z e k e r i n g , v o o r hun inboedel een inboedelverzekering? Zij roepen de hulp in v a n E g b e r t M a a s k a m p ; v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r. H i j n e e m t a l l e r i s i c o ’ s m e t h e n d o o r, e n k i e s t u i t h e t a a n bod van een groot aantal verzekeraars de producten die het b e s t e p a s s e n b i j d e s i t u a t i e v a n J o o p e n Va l e r i e . r i e t e n d a k e n . E g b e r t b e g e l e i d t J o o p e n Va l e r i e b i j h e t a a n v r a g e n v a n d e d i v e r s e v e rzekeringen. Hij controleert de polissen na binnenkomst. Als na een jaar het huis van J o o p e n Va l e r i e h e l e m a a l a f b r a n d t , b e g e l e i d t E g b e r t d e s c h a d e - a f h a n d e l i n g . Wa n n e e r is het werk van Egbert klaar?

De betrokken partijen Er zijn diverse partijen betrokken bij het tot stand komen van een verzekering:

• d e v e r z e k e r i n g n e m e r i s d e g e n e d i e e e n v e r z e k e r i n g s c o n t r a c t a f s l u i t b i j e e n v e r z e k e r a a r. D e v e r z e k e r i n g n e m e r b e t a a l t i n d e m e e s t e g e v a l l e n d e p r e m i e (bij levensverzekeringen is het mogelijk dat een andere partij de premie betaalt) en heeft de rechten die bij de verzekeringsovereenkomst horen. De verzekeringnemer kan overigens ook een bedrijf zijn.

• d e v e r z e k e r d e i s d e g e n e v a n w i e d e g e z o n d h e i d , h e t b e z i t o f a n d e r e b e l a n g e n zijn verzekerd. In veel gevallen is dit de verzekeringnemer zelf. Bij levensverzekeringen kan de verzekeringnemer de verzekering afsluiten op het leven van iemand anders, waardoor de verzekerde een ander is (dit kan bijvoorbeeld de partner van de verzekeringnemer zijn).

• d e b e g u n s t i g d e h e e f t r e c h t o p d e u i t k e r i n g v a n d e v e r z e k e r i n g . Bij levensverzekeringen kan de verzekerde zelf de begunstigde zijn, maar het kan ook een ander zijn (bij een overlijdensverzekering bijvoorbeeld de partner o f k i n d e r e n ) . B i j s c h a d e v e r z e k e r i n g e n z i j n v e r z e k e r i n g n e m e r, v e r z e k e r d e e n begunstigde bijna altijd dezelfde persoon.

225


Zo brengt hij het woonhuis onder bij een woonhuisverzekeraar die gespecialiseerd is in

Vo o r b e e l d v e r z e k e r i n g n e m e r e n v e r z e k e r d e n Paul Sanders en zijn vrouw Saskia hebben drie kinderen. Paul sluit een inboedelverzekering af voor alle spulletjes die bij hen in huis staan. Op een dag wordt er ingebroken en de inbrekers gaan er met de stereo van Anja (de oudste d o c h t e r v a n P a u l e n S a s k i a ) v a n d o o r. K o s t e n v a n e e n nieuwe stereo: € 686. De inboedelverzekeraar vergoedt de schade aan Paul. De stereo is het eigendom (bezitsrisico) v a n z i j n d o c h t e r. A n j a l i j d t d e ( f i n a n c i ë l e g e v o l g e n v a n ) d e z e schade-oorzaak (inbraak). Anja is verzekerde op de inboedelpolis die haar vader (verzekeringnemer) heeft Het verzekeringsproces

afgesloten.

Vo o r b e e l d v e r z e k e r i n g n e m e r, v e r z e k e r d e e n b e g u n s t i g d e T h e o v a n M e e r w i j k s l u i t e e n l e v e n s v e r z e k e r i n g a f m e t a l s d o e l z i j n v r o u w ( Te s s a ) e n hun twee kinderen niet onverzorgd achter te laten als hij onverhoopt vroeg overlijdt. H i j i s v e r z e k e r i n g n e m e r. Te s s a i s b e g u n s t i g d e . Z i j k r i j g t € 1 8 0 . 0 0 0 a l s T h e o o v e r l i j d t . De uitkering is afhankelijk van het leven van Theo. Theo is dus naast verzekeringnemer ook verzekerde.

Een verzekering afsluiten Het totstandkomen van een verzekering verloopt globaal in de volgende stappen:

1 . a a n v r a a g v a n e e n v e r z e k e r i n g

2 . v o o r l o p i g e d e k k i n g

3. acceptatie

4. wilsovereenstemming

5. dekkingsbevestiging (dit komt niet vaak voor)

6. polisopmaak

7. financiële afwikkeling

Hieronder worden deze verder uitgewerkt. 1 . A a n v r a a g va n ee n v e r z e k e r i n g De aspirant-verzekerde vult een aanvraagformulier in. Het is de klant die bepaalt of hij een financieel risico (of groep financiële risico’s) wil overdragen aan een verzeker a a r. D e v e r z e k e r a a r b e p a a l t o f h i j h e t a a n g e b o d e n f i n a n c i ë l e r i s i c o w i l o v e r n e m e n . Hij maakt daarbij de afweging of een aangeboden risico wel behoort tot de groep gemiddelde risico’s waar de premiestelling op gebaseerd is. De aspirant verzekerde vult daartoe een aanvraagformulier in waarop allerlei concrete vragen staan.

226

Het aanvraagformulier vervult drie functies:

A . D o o r o n d e r t e k e n i n g e r v a n g e e f t d e a s p i r a n t - v e r z e k e r d e t e k e n n e n d a t h i j d e betreffende verzekering wil afsluiten (wilsuiting);

B . H e t d i e n t a l s g e g e v e n s b r o n v o o r d e v e r z e k e r a a r o p b a s i s w a a r v a n h i j d e aspirant-verzekerde beoordeelt;

C . D o o r o n d e r t e k e n i n g e r v a n v e r k l a a r t d e a s p i r a n t - v e r z e k e r d e d a t h i j d e v e r p l i c h tingen die voortvloeien uit de verzekeringsovereenkomst zal nakomen.

2. Voorlopige dekking De verzekeraar en een verzekeringsadviseur kunnen zogenaamde voorlopige dekking verlenen. Na het invullen van het aanvraagformulier en vóór het accepteren van de adviseur kan voor deze periode voorlopige dekking geven. 3 . A c c e p tat i e De verzekeraar accepteert de aanvraag wel of niet. Een acceptant is iemand die bij een verzekeraar beoordeelt of een aanvraag voor een verzekering al dan niet geaccepteerd wordt. Als het aangeboden risico naar het oordeel van de acceptant behoort tot een groep gemiddelde risico’s dan besluit hij over het algemeen dat de aanvraag akkoord is. Daarna kan de polis opgemaakt worden en de premie bij de klant in rekening worden gebracht. Als de aanvraag tot stand komt via de bemiddeling van een v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r, d a n v e r l o o p t d e g e h e l e o f g e d e e l t e l i j k e c o m m u n i c a t i e e n p a p i e r s t r o o m v i a d e z e a d v i s e u r. Als een aangeboden risico afwijkt van de groep gemiddelde risico’s waar de premie op gebaseerd is, dan heeft de acceptant een paar mogelijkheden:

• h i j s t e l t e e n h o g e r e p r e m i e v o o r ; e n / o f

• h i j s c h r a p t e e n o f m e e r e l e m e n t e n u i t d e d e k k i n g ; e n / o f

• h i j s c h e r p t o p e e n a n d e r e w i j z e d e a l g e m e n e v o o r w a a r d e n a a n d o o r e e n a f w i j king daarop voor te stellen. Dat kan door het opnemen van een of meer clausules; of

• h i j w i j s t d e a a n v r a a g a f e n s t u u r t d e a s p i r a n t - v e r z e k e r i n g n e m e r e e n b r i e f m e t argumentatie waarom de verzekering is afgewezen.

Vo o r d a t d e a c c e p t a n t t o t z i j n o o r d e e l k o m t k a n h i j h e t v o l g e n d e o n d e r n e m e n :

• h i j s t e l t d e a s p i r a n t - v e r z e k e r i n g n e m e r e e n a a n t a l n a d e r e , s p e c i f i e k e v r a g e n ; en/of

• h i j v r a a g t a a n e e n c o l l e g a i n d e t e c h n i s c h e b u i t e n d i e n s t o m h e t a a n g e b o d e n risico te inspecteren.

Als de verzekering niet zonder meer geaccepteerd wordt dan kan de aspirant-verzekeringnemer op zijn beurt kiezen of hij akkoord gaat met de nieuwe premie en/of voorwaarden. Hij kan er ook voor kiezen om het risico tegen gunstiger voorwaarden onder t e b r e n g e n b i j e e n a n d e r e v e r z e k e r a a r.

227


aanvraag door de verzekeraar kan er schade ontstaan. De verzekeraar of verzekerings-

Acceptatiecriteria en acceptatiefactoren De acceptant bij een verzekeraar heeft kennis en ervaring nodig om een verzekeringsaanvraag adequaat te beoordelen. Daarnaast moet hij gebruik maken van interne richtlijnen die gelden voor het acceptatiebeleid. Drie voorbeelden van dergelijke acceptatierichtlijnen zijn:

• b i j a u t o ’ s m e t e e n c a t a l o g u s w a a r d e b o v e n € 4 0 . 0 0 0 i s e e n b e v e i l i g i n g s systeem dat voldoet aan klasse 2 verplicht;

• b i j w o o n h u i z e n m e t e e n r i e t e n d a k m e t e e n h e r b o u w w a a r d e b o v e n € 200.000 is inspectie verplicht;

• b i j l e v e n s v e r z e k e r i n g e n m e t e e n u i t k e r i n g b i j o v e r l i j d e n v a n m e e r d a n € 150.000 is een medische keuring verplicht.


Ve e l v e r z e k e r a a r s h e b b e n d e z e r i c h t l i j n e n g e b u n d e l d i n e e n a c c e p t a t i e p r o t o c o l . D i t document is bedoeld voor alle acceptanten die zich bezighouden met de verzekeringsvormen waarvoor richtlijnen staan in het protocol. Het protocol wijzigt regelmatig. Uit bijvoorbeeld schadestatistieken kan blijken dat bepaalde risico’s zich ongunstig of juist gunstig ontwikkelen. Dan is het nodig dat de premiestelling en de acceptatierichtlijnen worden bijgesteld. Va a k i s d a a r e e n a c t u a r i s ( o f h e t a c t u a r i a a t ) v a n d e v e r z e k e r a a r b i j b e t r o k k e n . Risicofactoren De acceptatiecriteria zijn allemaal terug te voeren tot twee categorieën risicofactoren: • m o r e l e r i s i c o f a c t o r e n d e z e h a n g e n s a m e n m e t h e t k a r a k t e r e n h e t g e d r a g v a n

de persoon van de verzekerde (voorbeelden van een ongunstig moreel risico: aanvraag brandverzekering door pyromaan, aanvraag autoverzekering door alcoholist); • m a t e r i ë l e r i s i c o f a c t o r e n ( f a c t o r e n d i e t e m a k e n m e t h e t v e r z e k e r d o b j e c t ) ,

deze leiden tot een hogere kans op schade aan verzekerd object (voorbeelden: h u i s m e t e e n r i e t e n d a k , h o u t b o u w, b e n z i n e s t a t i o n ) .

Vo o r b e e l d e n a c c e p t a t i e R i c h a r d K o n i n g s i s 2 8 j a a r. H i j k o o p t e e n n i e u w e O p e l A s t r a en hij wil deze verzekeren via zijn verzekeringsadviseur Helma van Straten. Helma zoekt met een geavanceerd softwareprogramma uit welke autoverzekering het beste past bij Richard qua premie en voorwaarden. De keuze valt op a u t o v e r z e k e r a a r Tr e n d P l a n v o o r e e n WA + c a s c o v e r z e k e r i n g . Richard gaat in op het advies van Helma en wil de verzekering sluiten. Helma helpt Richard bij het invullen van h e t a a n v r a a g f o r m u l i e r e n s t u u r t d i t d o o r n a a r Tr e n d P l a n . D e a c c e p t a n t b i j Tr e n d P l a n , F e r r y L a g e n d i j k , z i e t g e e n e n k e l e reden om deze verzekeringsaanvraag te weigeren of om een hogere premie en/of andere voorwaarden voor te stellen. Beide partijen gaan akkoord: de verzekering is formeel tot stand gekomen. 228

M a a r s t e l n u d a t R i c h a r d g e e n 2 8 j a a r i s , m a a r 1 8 j a a r e n n e t z i j n r i j b e w i j s h e e f t gehaald. In plaats van een Opel Astra, koopt hij een zeer snelle Opel Calibra. Dit ziet Ferry niet zo zitten. De schadestatistieken wijzen namelijk uit dat jongeren veel autoschade veroorzaken. De premie voor jongeren onder de 24 jaar is daardoor veel h o g e r. M a a r a l s d e a u t o d a n o o k n o g e e n s e e n h e l e s n e l l e a u t o i s , d a n i s d a t v o o r Ferry reden om deze verzekeringsaanvraag zelfs af te wijzen. Richard ontvangt via H e l m a e e n b r i e f v a n Tr e n d P l a n d a t d e a a n v r a a g i s a f g e w e z e n m e t d a a r b i j d e a r g u mentatie.

4 . W i l s o v e r ee n s t e m m i n g heeft geaccepteerd. Er is dan sprake van wilsovereenstemming. Dit betekent dat verzekeraar en cliënt aan de overeenkomst gebonden zijn. Wilsovereenkomst kan ook bereikt zijn na een mondelinge overeenkomst. De rechten en plichten van beide partijen gelden vanaf het moment van wilsovereenkomst en dit kan dus zijn voordat de polis wordt afgegeven. 5 . De k k i n g s b e v e s t i g i n g Soms ontvangt de verzekeringnemer van de verzekeraar een schriftelijke dekkingsbevestiging, in afwachting van de polis (in de praktijk komt dit niet vaak meer voor). 6. Polisopmaak Als de acceptant de verzekeringsaanvraag heeft geaccepteerd dan volgt de polisopmaak. Deze is bij veel verzekeraars in vergaande mate geautomatiseerd. De polis bestaat uit een polisblad en polisvoorwaarden en soms zijn clausules toegevoegd (dit zijn bepalingen voor wat precies wel en niet onder de verzekering valt, de zogenoemde in- en uitsluitingen). Algemene uitsluitingen zijn schade door atoomkernreactie of door molest (bijvoorbeeld o o r l o g s h a n d e l i n g e n ) . Ve r d e r g e l d t v o o r d e m e e s t e v e r z e k e r i n g e n d a t s c h a d e d o o r aardbeving is uitgesloten. Schade door overstroming is niet gedekt op een inboedelverzekering, maar wel op een motorrijtuigen-, levens- en zorgverzekering. Schade door terrorisme is (beperkt) gedekt tot een maximum bedrag per jaar voor alle verzekerden. In het huidige digitale tijdperk is het steeds gebruikelijker om verzekeringen af te sluiten via internet. Daarbij werd de fysieke papierstroom die vervolgens vereist was, door velen als overbodig beschouwd. Door een wetswijziging mag de correspondentie (polis, polisvoorwaarden en overige berichten) sinds 1 juli 2010 digitaal verzonden worden, als de verzekering via internet wordt afgesloten. De correspondentie moet wel teruggelezen kunnen worden, dus als digitaal document worden aangeleverd dat door de klant k a n w o r d e n o p g e s l a g e n . Vo o r d e d i g i t a l e p o l i s i s w e l e e n s t r e n g b e v e i l i g d e e l e k t r o n i sche handtekening verplicht, en op het aanvraagformulier moet de klant uitdrukkelijk akkoord zijn gegaan met een digitale polis.

229


De verzekeringsovereenkomst is tot stand gekomen als de verzekeraar de aanvraag

Gegevens op het polisblad:

Gegevens in de polisvoorwaarden:

- d e v e r z e k e r i n g n e m e r e n e v e n t u e e l

- omschrijving van de begrippen

verzekerde(n) - de omschrijving van het risico - ingangsdatum en verzekeringsduur

- o m s c h r i j v i n g v a n d e d e k k i n g e n uitsluitingen - rechten en plichten verzekeringnemer

- de te betalen premie - het verzekerde bedrag - het eigen risico (indien van toepassing) - w e l k e a l g e m e n e v o o r w a a r d e n ( e n


eventuele clausules) van toepassing zijn

Vo o r b e e l d p o l i s Ve r z e k e r a a r O p t i m u m i s g e s p e c i a l i s e e r d i n h e t v e r z e k e r e n v a n z e e r d u r e k o s t b a a r heden, zoals exclusieve verzamelingen, antiek, juwelen. Arjan van Hees wil zijn collectie bijzondere juwelen bij Optimum verzekeren. Hij laat zich adviseren door Jaap v a n D o n g e n ; z i j n v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r. V i a J a a p i s A r j a n o o k a a n O p t i m u m g e k o m e n . Jaap kent, als deskundige, de verzekeringsmarkt. Optimum is precies de verzekeraar die past bij de visie van Arjan en zijn kostbare verzameling. Een gespecialiseerde medewerker van Optimum bezoekt de woning van Arjan en s t e l t e e n a a n t a l v e r g a a n d e b e v e i l i g i n g s m a a t r e g e l e n v o o r. Deze maatregelen zijn voor Optimum een voorwaarde voor het accepteren van de verzekering. De maatregelen zijn, onder andere: elektronische beveiliging met doormelding naar de meldkamer van een bewakingsdienst en allerlei technische en bouwkundige maatregelen (zo moet een tuindeur worden vervangen voor een veel zwaarder exemplaar). Het zijn allemaal maatregelen ter voorkoming van inbraak en diefstal. De maatregelen kosten een paar centen, maar dat is geen probleem voor Arjan. Hij voelt zich een stuk veiliger na het doorvoeren van de maatregelen en hij is content met het advies van de deskundige van Optimum. Bovendien is er nu geen belemmering meer om zijn kostbare juwelen goed verzekerd te hebben. Een hele opluchting voor Arjan. Optimum maakt de polis op welke bestaat uit een polisblad, algemene voorwaarden en een clausuleblad. De tekst van het clausuleblad is speciaal vervaardigd door een verzekeringstechnische medewerker van Optimum. In het clausuleblad staat onder andere aan welke technische specifieke eisen de elektronische beveiligingsinstallatie moet voldoen. En wat er gebeurt als Arjan een keer vergeet de installatie aan te zetten bij het verlaten van de woning? Als er dan wordt ingebroken, wordt de uitkering verminderd met 30%. Optimum wilde een vermindering in de clausule opnemen van 50%, maar dat heeft Jaap voor Arjan uitonderhandeld tot 30%.

230

Het polisblad vermeldt de specifieke gegevens, zoals de naam van Arjan, zijn woonadres, welke algemene voorwaarden van toepassing zijn en dergelijke. Bovendien verwijst het polisblad naar het clausuleblad waar alle bovengenoemde bepalingen in staan. Daarnaast verwijst het polisblad naar het waarderapport van een juwelier waar alle juwelen in beschreven staan inclusief een taxatie van de waarde. Op het polisblad staat de volgende tekst: alle stukken waar dit polisblad naar verwijst worden geacht deel uit te maken van deze verzekeringsovereenkomst.

7. Financiële afwikkeling premie wordt ofwel rechtstreeks door de verzekeraar bij de verzekeringnemer geïncasseerd (bij direct writing is dit de enige mogelijkheid) ofwel door de verzekeringsadvis e u r. In dit laatste geval brengt de verzekeraar de premie in rekening bij de verzekeringsa d v i s e u r. D a a r b i j w o r d t o o k d e p r o v i s i e v o o r d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r v e r r e k e n d . D i t alles wordt verantwoord in een rekening courant die de verzekeraar met de verzekeringsadviseur aanhoudt. De prijs van een verzekering De prijs van een verzekering bestaat uit drie elementen:

• d e p r e m i e o f h e t t a r i e f : d e v e r z e k e r a a r s t e l t d e p r e m i e v a s t e n v o o r d e standaardverzekeringen staan de premies vermeld in tarievenboekjes. De premie kan worden uitgedrukt in een percentage van het verzekerde bedrag of een vast bedrag in euro's.

• d e p o l i s - e n i n c a s s o k o s t e n : d e p o l i s k o s t e n z i j n d e a d m i n i s t r a t i e k o s t e n v o o r d e opmaak van de polis of het aanbrengen van veranderingen in de polis (verzekeringen veranderen door: verhoging of verlaging van het verzekerde bedrag, verandering van de dekking (uitgebreider of beperkter), verandering van het verz e k e r d e o b j e c t ) . Ve r a n d e r i n g e n v a n d e p o l i s l e i d e n t o t e e n n i e u w p o l i s b l a d , d a t aanhangsel wordt genoemd.

De incassokosten zijn de administratiekosten voor

het incasseren van de premie (aanmaken en versturen van acceptgiro's). Alleen verzekeraars brengen polis- en incassokosten in rekening.

• d e a s s u r a n t i e b e l a s t i n g : v e r z e k e r a a r s m o e t e n s i n d s 1 m a a r t 2 0 11 9 , 7 % ( d a a r voor was het 7,5% - vanaf 2015 wordt het 9,5%) assurantiebelasting aan de overheid betalen. De verzekeraars berekenen assurantiebelasting over de premie en de polis- en incassokosten die aan de verzekeringnemer in rekening worden gebracht.

231


De financiële afwikkeling bestaat uit het berekenen en incasseren van de premie. De

Een aantal verzekeringen is vrijgesteld van assurantiebelasting:

• l e v e n s v e r z e k e r i n g e n , o n g e v a l l e n - , i n v a l i d i t e i t s - e n a r b e i d s o n g e s c h i k t h e i d s verzekeringen;

• z i e k t e - e n z i e k t e k o s t e n v e r z e k e r i n g e n , w e r k l o o s h e i d s v e r z e k e r i n g e n ;

• t r a n s p o r t v e r z e k e r i n g e n , o m d a t d i t l e i d t t o t c o n c u r r e n t i e v e r v a l s i n g i n d i e n i n h e t ene land wel en in het andere land geen assurantiebelasting wordt geheven of het tarief verschilt;

• h e r v e r z e k e r i n g e n ( v e r z e k e r i n g e n w a a r b i j e e n d e e l v a n d e d o o r e e n v e r z e k e r a a r aanvaarde risico’s wordt overgedragen aan een andere verzekeraar), omdat er bij de oorspronkelijke verzekering al assurantiebelasting wordt geheven en er bij herverzekering dan dubbel belasting zou worden geheven;


• v e r z e k e r i n g e n v a n z e e s c h e p e n e n l u c h t v a a r t u i g e n e n e x p o r t k r e d i e t v e r z e k e r i n gen

V o o r b e e l d p r e m i e b e r e k e n i n g Ve r z e k e r a a r A l p h a R i s k b r e n g t € 1 . 0 0 0 i n r e k e n i n g aan Alfons van Beurden voor de premie voor een nieuwe autoverzekering. Bovenop de premie brengt AlphaRisk € 12 aan poliskosten in rekening. De premie, inclusief poliskosten bedraagt dan € 1.012. Hierover moet Alfons 9,7% assurantiebelasting betalen. Het uiteindelijke bedrag dat Alfons moet b e t a l e n i s : € 1 . 0 1 2 * 1 . 0 9 7 = € 1 . 11 0 , 1 6 . D i t l a a t s t e bedrag wordt ook wel het kwitantiebedrag genoemd. Het jaar daarop betaalt Alfons opnieuw premie voor zijn autoverzekering. Alfons heeft een jaar zonder schade achter de rug en dat betekent bij autoverzekeringen: korting op de premie. Bovendien is hij geen poliskosten meer verschuldigd, alleen incassokosten. Die bedragen € 1,20. De nieuwe jaarpremie is € 900 plus € 1,20 incassokosten * 1,097 = € 988,62 (kwitantiebedrag).

232

Co-assurantie / verzekeren op de beurs Als een risico (qua bedrag) heel groot is kan een verzekeraar er ook voor kiezen om een of meer collega-verzekeraars te zoeken die willen meetekenen op de polis. Men noemt dit co-assurantie.

Vo o r b e e l d c o - a s s u r a n t i e BusraTDK wil als verzekeraar een groot winkelpand verzekeren. Het verzekerd bedrag is € 3.500.000. Dit is een te groot bedrag voor BusraTDK alleen. BusraTDK zoekt vier collega-verzekeraars die willen meetekenen op de polis. De polis wordt opgemaakt en iedere verzekeraar tekent mee op de polis voor € 700.000. Bij schade premie.

D e Ve r e n i g i n g v a n N e d e r l a n d s e A s s u r a n t i e B e u r s ( V N A B ) h e e f t d e v r o e g e r e v e r z e k e ringsbeurzen die in Amsterdam en Rotterdam gehuisvest waren, vervangen door een e l e k t r o n i s c h e b e u r s , h e t E - ABS ( E l e k t r o n i s c h A s s u r a n t i e B e u r s S y s t e e m ) . H e t E - A B S is een soort markt waar makelaars in verzekeringen een verzekering bij verschillende verzekeraars proberen onder te brengen. Op de beurs gaat het veelal om risico’s die te groot zijn voor één verzekeraar om te dragen. Het betreft grote bedragen (bijvoorbeeld het verzekeren van een groot tankerschip met een waarde van € 30 miljoen) of verzekeringen waarbij het risico hoger is dan normaal. Op de beurs wordt het risico gedeeld door meerdere verzekeraars. Zo kan een verzekeraar bijvoorbeeld intekenen voor een bepaald percentage op een verzekering. Een verzekering die gesloten wordt op de verzekeringsbeurs wordt een beurspolis genoemd. Een beurspolis heeft standaardvoorwaarden en het komt ook wel voor dat deze polis – waar meerdere verzekeraars op intekenen – buiten de beurs om wordt gesloten. Als de polis bij één verzekeringsmaatschappij is afgesloten, dan wordt het een maatschappijpolis genoemd. Op de verzekeringsbeurs wordt een verzekering als volgt afgesloten:

1 . D e t u s s e n p e r s o o n b i e d t a l l e b e l a n g r i j k e g e g e v e n s v a n d e b e t r e f f e n d e v e r z e k e -

2 . D e v e r z e k e r a a r g e e f t a a n v o o r w e l k p e r c e n t a g e h i j h e t r i s i c o a c c e p t e e r t ( o f h i j

3 . A l s d e e e r s t e v e r z e k e r a a r n i e t v o o r 1 0 0 % h e e f t i n g e t e k e n d , m o e t d e t u s s e n p e r -

ring via het E-ABS aan, aan de verzekeraar(s) van zijn keuze. accepteert niet). soon op zoek naar andere verzekeraars die ook voor een bepaald percentage willen meedoen, totdat de verzekering voor 100% is ondergebracht.

4 . A l s d e v e r z e k e r i n g i s o n d e r g e b r a c h t m e l d t d e t u s s e n p e r s o o n d i t a a n d e b e t r o k ken partijen via het systeem.

233


betaalt iedere verzekeraar een vijfde deel daarvan. Ieder krijgt ook een vijfde van de

Vo o r b e e l d a s s u r a n t i e b e u r s Zeerederij Atlanta heeft een zeeschip laten bouwen met een waarde van 65 miljoen euro. Zij vraagt aan haar verzekeringsadviseur (assurantiemakelaardij Offshore BV) om dit schip te verzekeren voor schade aan het schip zelf (casco) en schade a a n d e r d e n ( a a n s p r a k e l i j k h e i d ) . E e n m e d e w e r k e r v a n O f f s h o r e B V, E v e r t - J a n v a n Te l l i n g e n , z e t a l l e r e l e v a n t e g e g e v e n s v a n h e t s c h i p i n h e t s y s t e e m , z o a l s d e n a a m , het type en de waarde van het schip, welke dekking van toepassing moet zijn en de gegevens van de verzekeringnemer: zeerederij Atlanta. Ook wordt vermeld welke algemene voorwaarden van toepassing zijn. Deze voorwaarden zijn in het beurscircuit algemeen bekend (en formeel gedeponeerd bij een notaris). Elke partij op de beurs, verzekeraars en verzekeringsadviseurs (vaak makelaars in assurantiën), zijn er goed Het verzekeringsproces

mee bekend. Joris Zwart, acceptant van verzekeraar Nedfork, bekijkt het aanbod op E-ABS. De beursverzekeraar Nedfork is gespecialiseerd in het verzekeren van zeeschepen. Evert Jan onderhandelt met Joris over de premie en de specifieke voorwaarden (hoeveel eigen risico, in welke gevallen dekking e.d.). Samen komen ze er uiteinde-lijk uit en ze spreken een premie af van 0,8% over het verzekerd bedrag (65 miljoen euro). Namens Nedfork tekent Joris voor 8% in op de verzekering. Dat betekent dat Nedfork voor 8% deelneemt in het totale risico. Nedfork krijgt 8% van de premie en moet bij s c h a d e o o k 8 % b i j d r a g e n . Ve r v o l g e n s t e k e n e n Te n F o r a s s u r a d e u r e n v o o r 4 % . V r i j vlotjes overigens, want Joris heeft voor 8% getekend en dat wekt vertrouwen. Nu moet Evert-Jan nog voor 88% dekking zien te krijgen. Als dit is gelukt is het schip verzekerd! En dat kan Evert Jan melden aan zijn klant Atlanta.

De VNAB verzorgt ook de administratie en de clearing omtrent de beurspolissen. Als de verzekering is volgetekend, wordt de polis opgemaakt. Alle verzekeraars die hebben meegetekend krijgen, naar rato van het percentage waarvoor ze hebben meegetekend, de premie in hun rekening courant bijgeschreven. Bij schade werkt het precies andersom. Bij een schade-uitkering worden (als de schade akkoord is) alle verzekeraars voor het percentage waarvoor ze hebben meegetekend belast in hun rekening courant. Het totale schadebedrag wordt gecrediteerd in de rekening courant van Offshore BV die het schadebedrag vervolgens uitbetaalt aan Atlanta.

E i n d e va n d e v e r z e k e r i n g Op een polisblad staat de verzekeringsduur vermeld. Er worden diverse begrippen gebruikt voor de datum waarop de verzekering eindigt of wordt verlengd: expiratiedatum, prolongatiedatum of contractsvervaldatum.

234

Een nieuw contract voor een schadeverzekering duurt in beginsel niet langer dan é é n j a a r. M e e r j a r i g e c o n t r a c t e n z i j n w e l m o g e l i j k , m a a r d a a r m o e t d e k l a n t d a n h e e l duidelijk voor tekenen - het mag dus niet in de zogenaamde ‘kleine lettertjes’ staan. Na afloop van de contractstermijn mag een verzekeringscontract niet meer stilzwijgend verlengd worden. Dit is vastgelegd in de ‘Gedragscode geïnformeerde verlenging en contractstermijnen’, die per 1 januari 2010 is ingegaan. In eerste instantie alleen voor particuliere schadeverzekeringen, waarbij zorg-, ongevallen-, arbeidsongeschiktheidsen uitvaartverzekeringen nadrukkelijk waren uitgesloten. Per 1 juli 2010 zijn de individuele inkomensverzekeringen (arbeidsongeschiktheid, betalingsbeschermers, ongevallen, werkloosheid) ook onder de Gedragscode komen te vallen. Alleen de zorgverzekering en de natura-uitvaartverzekering zijn sindsdien nog uitgesloten. d e v e r l e n g i n g v a n h e t c o n t r a c t i s d e v e r z e k e r i n g d a g e l i j k s o p z e g b a a r. W e l g e l d t h i e r b i j een opzegtermijn van een maand. P e r 1 j u l i 2 0 11 i s e e n s o o r t g e l i j k e G e d r a g s c o d e v o o r z a k e l i j k e v e r z e k e r i n g e n ( s t a n daardrisico’s en inkomensverzekeringen) in werking getreden. Uitgangspunt in deze code is een maximale contractstermijn voor zakelijke schade- en inkomensverzekering e n v a n d r i e j a a r, t e n z i j v e r z e k e r a a r e n v e r z e k e r d e e x p l i c i e t e e n l a n g e r e t e r m i j n o v e r eenkomen. Na drie jaar kunnen verzekerden direct opzeggen met een opzegtermijn van een maand. De verzekering kan worden opgezegd door:

• d e v e r z e k e r i n g n e m e r : per contractsvervaldatum of tussentijds als er sprake is van een zogenaamde aanpassingsclausule, ook wel en-blocbepaling genoemd. In dat geval past de verzekeraar de premies of voorwaarden aan tijdens de duur van de verzek e r i n g s o v e r e e n k o m s t m e t d e v e r z e k e r i n g n e m e r. H e t b e t r e f t e e n g e l i j k t i j d i g e a a n p a s s i n g v a n g e l i j k s o o r t i g e v e r z e k e r i n g e n v a n e e n b e p a a l d e v e r z e k e r a a r. Bijvoorbeeld alle arbeidsongeschiktheidsverzekeringen van een bepaalde verz e k e r a a r. D e v e r z e k e r i n g n e m e r h e e f t a l s g e v o l g h i e r v a n h e t r e c h t o m d e verzekering tussentijds op te zeggen (na afloop van de contractstermijn is de verzekering dagelijks opzegbaar).

• d e v e r z e k e r a a r : per contractsvervaldatum en in sommige gevallen per premievervaldatum (de datum waarop de premie verschuldigd is). De verzekeraar kan de polis ook tussentijds opzeggen na een grote schade. Dit moet wel binnen een bepaalde termijn na de melding van de schade gebeuren. De verzekeringnemer heeft dan recht op premierestitutie (teruggave van de premie) voor de periode dat de verzekering niet meer van kracht is. S t e l d a t d e v e r z e k e r i n g n e m e r p r e m i e h e e f t b e t a a l d v o o r h e t h e l e j a a r. A l s d e verzekeraar de verzekering dan tussentijds, bijvoorbeeld halverwege het jaar opzegt, dan krijgt de verzekeringnemer de premie van een half jaar terug.

235


De verzekeraar moet de klant tijdig informeren over het aflopen van het contract. Na

Vo o r b e i d e p a r t i j e n g e l d t d a t d e o p z e g g i n g s c h r i f t e l i j k m o e t g e b e u r e n e n m e e s t a l m e t een opzegtermijn van een aantal maanden. Ve r d e r z i j n e r n o g d e z o g e n a a m d e o n o p z e g b a r e p o l i s s e n ( p o l i s s e n m e t e e n o n o p z e g baarheidsclausule). Deze verzekeringen kunnen alleen door de verzekeringnemer worden opgezegd en niet door de verzekeraar (tenzij er sprake is van bijvoorbeeld wanbetaling door de verzekeringnemer). Onopzegbare polissen zijn meestal levensverzeke-


ringen en medische variaverzekeringen.

236

De toegevoegde waarde van de verzekeringsadviseur In het onderdeel over de distributie van financiële producten kwam de toegevoegde waarde van de financieel adviseur al aan de orde. Hieronder wordt nader ingegaan op de taken van de verzekeringsadviseur en op het schade-uitkeringsproces. I n v e n ta r i s at i e e n a n a ly s e Iedere Nederlander loopt financiële risico’s. Maar welke en in welke mate, daarover kan de verzekeringsadviseur zijn klanten goed informeren. Zo heeft de ene klant een b e t e r e p e n s i o e n o p b o u w d a n d e a n d e r. M a a r h o e v e e l i n k o m e n i s e r g e w e n s t i n b e p a a l d e situaties, bijvoorbeeld als de kinderen gaan studeren of als een klant wil stoppen met

Daarnaast heeft de ene klant meer behoefte aan zekerheid dan de andere. Ook dat is waar de verzekeringsadviseur een beeld van moet proberen te krijgen. Productinkoop en -advies De onafhankelijke verzekeringsadviseur kan bemiddelen voor tientallen levensverzekeraars en meer dan honderd schadeverzekeraars. Het is ondoenlijk voor een verzekeringsadviseur om contact te hebben met alle verzekeraars die opereren op de Nederlandse markt. Het hangt van de verzekeringsadviseur zelf af, maar meestal doet hij zaken met meer dan tien aanbieders van financiële producten. Het is de taak van de verzekeringsadviseur die producten aan zijn klanten aan te bieden die het beste passen bij diens behoefte, persoonlijke voorkeur en budget. Ook bij deze taak kan de verzekeringsadviseur gebruik maken van geavanceerde software waarbij de producten van vele aanbieders met elkaar vergeleken worden qua prijs en kwaliteit. De verzekeringsadviseur weet uit ervaring dat prijs en kwaliteit niet de enige factoren zijn waarop zijn oordeel gebaseerd moet zijn. Hij weet welke aanbieders soepel zijn bij het accepteren en de schaderegeling en hij weet of de aanbieder past bij wat zijn klant wil. Een klant die bijvoorbeeld absoluut geen risico wil lopen bij het sparen voor de oude dag, zal hij niet snel een levensverzekering adviseren waarbij de ingelegde premie geïnvesteerd wordt in risicovolle aandelenfondsen. Een ander voorbeeld: bij het selecteren van de juiste autoverzekering geeft een klant aan dat hij niet perse de goedkoopste autoverzekering wil, maar dat hij kwaliteit heel belangrijk vindt. Met geavanceerde vergelijkingssoftware kan de verzekeringsadviseur zoeken naar de vijf autoverzekeraars met een uitmuntende kwaliteit. Daarna beoordeelt hij welke van de vijf de beste prijs kwaliteit-verhouding heeft.

237


werken? De verzekeringsadviseur kan tegenwoordig gebruik maken van allerlei geavanceerde financiële software om inkomenstekorten voor klanten inzichtelijk te maken.

Be g e l e i d i n g e n o n d e r h o u d Er verandert veel in een mensenleven, zoals al werd besproken in het hoofdstuk ‘cons u m e n t e n ’ . M e n s e n k r i j g e n e e n a n d e r e b a a n , g a a n w e l e e n s v e r h u i z e n o f k r i j g e n k i n deren. Door dit soort veranderingen is vaak een aanpassing van het verzekeringspakket nodig. Op grond van die veranderingen brengt de verzekeringsadviseur advies uit. Bijvoorbeeld het afsluiten van een woonhuisverzekering als iemand van een huurwoning naar een koopwoning verhuist, of een aanpassing van de inkomensverzekeringen als iemand van werkkring verandert. De regelingen voor inkomensvoorzieningen bij de n i e u w e w e r k g e v e r k u n n e n v e e l s o b e r d e r z i j n d a n b i j d e o u d e w e r k g e v e r. O f o m g e k e e r d . In beide gevallen zal aanpassing van het pakket aan inkomensverzekeringen wenselijk


zijn. Daarnaast wordt van de verzekeringsadviseur een pro-actieve houding verwacht als er algemene ontwikkelingen zijn die ingrijpen op de financiële zekerheidssituatie van de klant. Bijvoorbeeld als de overheid sociale verzekeringen versobert. Een voorbeeld daarvan was de plotselinge invoering van de nieuwe, sobere Algemene Nabestaandenwet. Gaten in de inkomensvoorzieningen voor nabestaanden werden toen vaak opgelost in de werkgevers/werknemerssfeer (bijvoorbeeld in pensioenregelingen), maar dit gold n i e t v o o r i e d e r e e n . Vo o r h e n k o n d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r e e n i n d i v i d u e l e o p l o s s i n g regelen. In zo’n situatie behoort het tot de taak van de verzekeringsadviseur om alle klanten te benaderen voor wie zo’n wetswijziging inkomensgevolgen kan hebben. Om hen vervolgens aan te bieden de inkomenssituatie op dit punt opnieuw te analyseren. Hulp bij schade en Uitkering Op het moment dat er schade wordt geleden wordt het voordeel van een verzekering duidelijk. Ook kan in dit stadium de verzekeringsadviseur het voordeel van zijn dienstverlening benadrukken. Bijvoorbeeld als je partner is overleden en je een uitkering gaat ontvangen uit een overlijdensrisicoverzekering. Of als je op reis in het buitenland beroofd bent en contact zoekt met de alarmcentrale. Dan wil je niet alleen dat je schade snel betaald wordt, maar ook dat je uit de problemen geholpen wordt. Als de verzekering is afges l o t e n v i a e e n v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r, d a n h e e f t h i j e e n b e l a n g r i j k e t a a k b i j h e t s c h a d e regelingproces. Als de verzekeringnemer schade of verlies heeft geleden, worden globaal de volgende acties ondernomen door alle bij de verzekering betrokken partijen:

1 . D e v e r z e k e r i n g n e m e r m e l d t d e s c h a d e z o s n e l m o g e l i j k a a n d e v e r z e k e r a a r ( o f tussenpersoon, indien van toepassing). De verzekeringnemer licht de verzekeraar in over de oorzaak en omvang van de schade. Meestal wordt hiervoor een standaard schadeaangifteformulier gebruikt. De verzekeringnemer is overigens verplicht om verdere schade zoveel mogelijk te voorkomen of te verminderen (bijvoorbeeld de auto na een grote schade laten wegslepen in plaats van onbeheerd achterlaten).

238

De verzekeringsadviseur adviseert in dit stadium welke stappen zijn cliënt direct dient te nemen (“Ik adviseer u direct aangifte te doen bij de politie” “U kunt direct naar een hotel, zal ik dat voor u bellen?”). Daarna helpt hij zijn cliënt bij de administratieve afwikkeling van de schade. Hij is de belangbehartiger bij de verzekeraar en controleert de voortgang van alle activiteiten die tot de uitkering moeten leiden. De verzekeringsadviseur zet zijn deskundigheid en vaardigheden in om het moment van schade (of de gebeurtenis die tot uitkering leidt) en het moment van uitbetaling zo dicht mogelijk bij elkaar te brengen.

2 . D e v e r z e k e r a a r o n d e r z o e k t o f d e s c h a d e i s g e d e k t . B i j e e n g r o t e s c h a d e o f onvoldoende duidelijkheid wordt er een expert (een deskundige op het gebied grote schade worden er vaak meerdere experts ingezet (ook één in opdracht – en meestal op kosten van – de verzekeringnemer). De opdracht van de expert (of het expertisebureau) is om de omvang van de schade vast te stellen. Daarnaast wordt een expert wel eens ingeschakeld om ook de oorzaak van de schade vast te stellen, omdat bijvoorbeeld de ene oorzaak van waterschade wel verzekerd is, maar een andere oorzaak weer niet. De expert mag geen uitsluitsel geven of de schade wel of niet, dan wel gedeeltelijk betaald wordt. Het is wel zijn taak om met de klant tot overeenstemming te komen over de hoogte van het schadebedrag. De bewijslast ligt bij de verzek e r a a r. A l s d e v e r z e k e r a a r v i n d t d a t d e s c h a d e n i e t g e d e k t i s d a n m o e t h i j d i t ook bewijzen.

3 . A l s h e t e x p e r t i s e r a p p o r t b i j d e v e r z e k e r a a r b i n n e n i s , b u i g t e e n s c h a d e c o r r e s p o n d e n t z i c h o v e r a l l e s t u k k e n , w a a r o n d e r o o k h e t s c h a d e a a n g i f t e f o r m u l i e r. Hij beoordeelt alle stukken en neemt een beslissing over de uitkering: wel uitkeren, gedeeltelijk uitkeren of niet uitkeren. In de meeste situaties wordt er wel uitgekeerd, al dan niet gedeeltelijk.

• A l s d e s c h a d e g e d e k t i s , g a a t d e v e r z e k e r a a r o v e r t o t u i t k e r i n g a a n d e v e r z e k e r i n g n e m e r.

• A l s d e s c h a d e n i e t g e d e k t i s , o n t v a n g t d e v e r z e k e r i n g n e m e r n a t u u r l i j k g e e n u i t k e r i n g .

• W e l k a n d e v e r z e k e r a a r i n s o m m i g e g e v a l l e n o v e r g a a n t o t e e n z o g e n a a m d e coulance-uitkering. Dit is een “onverplichte vergoeding” die de verzekeraar soms uitkeert omdat hij bijvoorbeeld de relatie met de tussenpersoon of verzekeringnemer niet wil beschadigen of omdat er toch enige twijfel is over het wel of niet gedekt zijn van de schade.

Belangrijk is dat de verwachting van de verzekerden in overeenstemming is met hetgeen verzekeraars en verzekeringsadviseurs kunnen en willen bieden aan producten en dienstverlening. Boven deze verwachting presteren is altijd goed, maar als de verwachting van de consument te hoog is (“ik ben er toch voor verzekerd?!”), dan is er in het adviestraject wat mis gegaan. Ook hier ligt een belangrijke taak voor de verzeker i n g s a d v i s e u r. 239


van schadevaststelling) ingeschakeld (op kosten van de verzekeraar). Bij een

Als de schadecorrespondent besluit om niet uit te keren moet hij dat duidelijk beargumenteren. Hij doet dat per brief via de verzekeringsadviseur of direct naar de verzekeringnemer in geval van direct writing. In de situaties dat de schadecorrespondent besluit niet uit te keren kan er een van de volgende situaties van toepassing zijn:

• H e t o b j e c t d a t b e s c h a d i g d i s , v a l t n i e t o n d e r d e b e g r i p s o m s c h r i j v i n g v a n d e

• D e s c h a d e - o o r z a a k v a l t n i e t o n d e r d e d e k k i n g s o m s c h r i j v i n g .

• D e s c h a d e - o o r z a a k v a l t w e l o n d e r d e d e k k i n g s o m s c h r i j v i n g , m a a r e r i s e e n u i t -

algemene voorwaarden.

sluiting van toepassing. Het verzekeringsproces

• G e e n v a n d e d r i e b o v e n v e r m e l d e s i t u a t i e s i s v a n t o e p a s s i n g , m a a r e r i s e e n andere, minder voorkomende reden waardoor er niet wordt uitgekeerd:

- D e p r e m i e i s n i e t o p t i j d b e t a a l d ( d e m e e s t e a l g e m e n e v o o r w a a r d e n v a n schadeverzekeringen kennen een bepaling dat er geen dekking meer is als de schadedatum ligt buiten een respijttermijn van (meestal) 30 dagen na de premievervaldatum;

- E r b l i j k t s p r a k e t e z i j n v a n v e r z w i j g i n g ;

- D e o m s c h r i j v i n g o p h e t p o l i s b l a d k l o p t n i e t ( i e m a n d h e e f t o p z i j n h u i s e e n rieten dak laten zetten, maar heeft dit niet doorgegeven aan de verzekeraar);

- E r b l i j k t s p r a k e t e z i j n v a n d o o r d e v e r z e k e r a a r a a n g e t o o n d e f r a u d e .

Vo o r b e e l d h u l p v a n v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r b i j s c h a d e Robert en Nita de Groot komen thuis van een avondje uit. Inbrekers hebben een chaos achtergelaten in hun huis. Zij bellen in paniek hun verzekeringsadviseur Henry van Straten. Henry komt meteen naar het huis van Robert en Nita en stelt ze gerust. Ook staat hij de politie te woord. Henry regelt dat Robert en Nita naar een hotel kunnen, omdat ze thuis redelijkerwijs de nacht niet kunnen doorbrengen. In een later s t a d i u m b e g e l e i d t H e n r y d e s c h a d e r e g e l i n g v e r d e r. Z o k o m t e r een schade-expert bij Robert en Nita om de hoogte van de schade te bepalen. Henry neemt de papieren rompslomp van Robert en Nita verder uit handen (onder andere het invullen van het schadeaangiftef o r m u l i e r ) e n h o u d t d e v i n g e r a a n d e p o l s b i j d e i n b o e d e l v e r z e k e r a a r. H i j b e w a a k t het tempo van de schaderegeling en treedt op als belangenbehartiger van Nita en Robert.

240

Bijkomende kosten Het kan voorkomen dat er bij schade of verlies nog extra kosten moeten worden gemaakt door de verzekeringnemer (denk bijvoorbeeld aan het wegslepen van een auto). Deze kosten worden ook door de verzekeraar vergoed. Deze (bijkomende) kosten zijn onder te verdelen in de volgende categorieën:

• b e r e d d i n g s k o s t e n : kosten door verzekerde, bij of na het voorval, gemaakt in verband met het treffen van maatregelen ter voorkoming of vermindering van schade aan verzekerde zaken (bijvoorbeeld kosten gemaakt om de nog onbeschadigde inhoud van een

• o p r u i m i n g s k o s t e n : kosten als gevolg van het opruimen of afbreken van verzekerde objecten. Dit is uiteraard alleen van toepassing als het opruimen of afbreken een noodzakelijk gevolg is van de schade (opruimingskosten komen vaak voor bij brand en worden op een brandverzekering meestal meeverzekerd).

• e x p e r t i s e k o s t e n : kosten van de eerder genoemde expert (als deze in opdracht van de verzekeraar handelt).

• p r o c e s k o s t e n : kosten die gemaakt worden als gevolg van een rechtszaak (komt voor bij een aansprakelijkheidsverzekering).

241


brandend gebouw in veiligheid te brengen).

Verzekeringsrecht Sinds 2006 is het verzekeringsrecht uit het Burgerlijk Wetboek (BW) boek 7, van kracht. Bij bepaalde artikelen is er sprake van regelend recht. Dat wil zeggen dat wat er bepaald is in het artikel alleen geldt, als er niets anders is overeengekomen. Als er sprake is van dwingend recht, dan kan er niet van het in het artikel bepaalde worden afgeweken. In artikelen 7.943 BW en 7.963 BW is aangegeven bij welke artikelen er sprake is van dwingend recht.

Juridische definitie verzekering Het verzekeringsproces

In artikel 7.925 BW wordt de volgende definitie van verzekering gehanteerd:

artikel 7.925 BW 1 . V e r z e k e r i n g i s e e n o v e r e e n k o m s t w a a r b i j d e e n e p a r t i j , d e v e r z e k e r a a r, z i c h t e g e n h e t g e n o t v a n p r e m i e j e g e n s h a a r w e d e r p a r t i j , d e v e r z e k e r i n g n e m e r, v e r b i n d t t o t het doen van een of meer uitkeringen, en bij het sluiten der overeenkomst voor partijen geen zekerheid bestaat, dat, wanneer of tot welk bedrag enige uitkering moet worden gedaan, of ook hoe lang de overeengekomen premiebetaling zal duren. Zij is hetzij schadeverzekering, hetzij sommenverzekering. 2 . P e r s o o n s v e r z e k e r i n g i s d e v e r z e k e r i n g w e l k e h e t l e v e n o f d e g e z o n d h e i d v a n e e n mens betreft.

mededelingsplicht In artikel 7.928, 7.929 en 7.930 BW is de mededelingsplicht opgenomen, in vrij uitgebreide wetteksten.

artikel 7.928 lid 1 BW De verzekeringnemer is verplicht vòòr het sluiten van de overeenkomst aan de verzekeraar alle feiten mede te delen die hij kent of behoort te kennen, en waarvan, naar hij weet of behoort te begrijpen, de beslissing van de verzekeraar of, en zo ja, op welke voorwaarden, hij de verzekering zal willen sluiten, afhangt of kan afhangen.

Op het aanvraagformulier van een verzekering wordt aan de cliënt nadrukkelijk gevraagd of deze nog iets mee te delen heeft (zowel ten aanzien van het te verzekeren risico als informatie over de cliënt zelf) dat voor de beoordeling van de verzekeringsaanvraag van belang is. Ook wordt op het aanvraagformulier van de meeste verzekeraars nadrukkelijk gevraagd naar het strafrechtelijk verleden van de cliënt.

242

in het BW is vastgelegd dat de vragen die bij de aanvraag van een verzekering worden gesteld wel relevant moeten zijn. Ook de sancties van het niet-mededelen zijn in het BW vastgelegd (bijvoorbeeld: geen uitkering). Als de (aspirant) verzekeringnemer liegt of bepaalde zaken niet meedeelt, terwijl de volledige en juiste informatie van wezenlijk belang is voor de beoordeling van het risico, dan mag de verzekeraar de overeenkomst binnen twee maanden na ontdekking de overeenkomst met onmiddelijke ingang opzeggen. Wa n n e e r e e n v e r z e k e r d e d e m e d e d e l i n g s p l i c h t n i e t i s n a g e k o m e n e n d i t w o r d t o n t d e k t wanneer er schade is ontstaan, dan zijn de gevolgen hiervan afhankelijk van de relevantie van de verzwegen informatie voor de geleden schade.

A l s d e v e r z e k e r a a r, a l s

waarden had gesteld, dan wordt de uitkering evenredig verminderd. Had de verzekeraar de verzekering geweigerd als hij wel de informatie had gekregen, dan heeft de verzekerde geen recht op een uitkering. In nog twee andere gevallen is wettelijk vastgelegd dat de schade niet gedekt is: gebrekkige zaak Als een schade door een eigen gebrek van een zaak is veroorzaakt, is deze ook in principe niet gedekt. Een schade door “eigen gebrek of eigen bederf” houdt in veel gevallen in dat de schade is ontstaan door slijtage of door een eigenschap van het verzekerde object. In het BW wordt dit als volgt verwoord: artikel 7.951 BW De verzekeraar vergoedt geen schade aan de verzekerde zaak, indien die is veroorzaakt door de aard of een gebrek van die zaak.

Als bij een auto de stuurstang breekt (plotseling van binnenuit komend defect in de a u t o z e l f ) e n d a a r d o o r b o t s t d e a u t o t e g e n b i j v o o r b e e l d e e n m u u r, d a n h o e f t d e v e r z e keraar de herstelkosten van deze auto niet te betalen. De oorzaak van de uiteindelijke schade is terug te voeren op een (eigen) gebrek binnen in het verzekerd object (de auto). To c h v e r g o e d e n a u t o v e r z e k e r a a r s i n d e p r a k t i j k d e z e s c h a d e o o r z a k e n w e l . I n h u n polisvoorwaarden wijken ze dan uitdrukkelijk af van hetgeen in het wetsartikel staat. Ze zetten het artikel opzij of wat formeler gezegd: ze stellen het terzijde. Het jargon hiervoor is renunciëren (terzijde stellen). Net als bij het eerdergenoemde indemniteitsbeginsel (schadeloosstellingprincipe; de verzekerde mag er financieel niet beter op worden) is hier namelijk sprake van regelend recht.

243


hij de informatie wel had gekregen, een hogere premie had gevraagd of andere voor-

opzet of roekeloosheid Stel dat een autobezitter een uitgebreide cascoverzekering heeft (voor schade aan zijn eigen auto). Hij gaat dronken achter het stuur zitten en raakt een lantarenpaal met zijn auto, waardoor flinke schade ontstaat. Het dronken gaan rijden is een voorbeeld van roekeloos gedrag, waardoor de verzekeraar de schade aan de auto niet zal vergoeden.

artikel 7.952 BW De verzekeraar vergoedt geen schade aan de verzekerde die de schade met opzet of


door roekeloosheid heeft veroorzaakt.

O n d e r v e r z e k e r i n g E N OV E RV E RZ E K E RING Andere belangrijke begrippen zijn onderverzekering en oververzekering. Beiden hebben te maken met de zogenaamde “verzekerde som” ofwel de “verzekerde waarde”. De verzekerde som (het verzekerde bedrag) is in principe gelijk aan de waarde (in geld) van een object. Welke waarde wordt gehanteerd (herbouwwaarde, nieuwwaarde, dagwaarde, verkoopwaarde, vervangingswaarde) hangt af van de soort verzekering. Als het verzekerde bedrag hoger is dan de waarde van een object, is er sprake van oververzekering. Indien het verzekerde bedrag lager is dan de werkelijke waarde is er sprake van onderverzekering. In het geval van onderverzekering is bij een schade de zogenaamde onderverzekeringsregel (7.958 lid 5 BW) van toepassing: de verzekeringnemer krijgt slechts een d e e l v a n d e s c h a d e v e r g o e d . E c h t e r, b i j o v e r v e r z e k e r i n g k r i j g t d e v e r z e k e r i n g n e m e r geen hoger bedrag dan de schade vergoed (en ook geen premie terug). Om de schadevergoeding volgens de onderverzekeringsregel vast te stellen, wordt de verzekerde som gedeeld door de werkelijke waarde en vervolgens vermenigvuldigd met het schadebedrag.

(verzekerde som / werkelijke waarde) * schadebedrag = schadeuitkering

Als er sprake is van onderverzekering, geldt de onderverzekeringsregel ook voor de vergoeding door de verzekeraar van de eerdergenoemde bijkomende kosten (bereddingskosten e.d.).

244

Vo o r b e e l d u i t k e r i n g b i j o n d e r v e r z e k e r i n g Dennis heeft zijn woning verzekerd voor € 120.000. Door een brand ontstaat er voor € 25.000 schade aan het dak en aan een aantal muren. Bij het vaststellen van de schade blijkt dat de woning van Dennis € 135.000 waard is. De opstalverzekeraar vergoedt daarom niet de hele schade, maar € 22.222. Berekening door middel van de onderverzekeringsregel: (€ 120.000 / € 135.000) * € 25.000.

geval van onderverzekering niet van toepassing is. De betreffende verzekering heet dan een premier-risqueverzekering. Bij deze verzekeringen vergoedt de verzekeraar de schade tot de verzekerde som, ook al is de waarde van het verzekerde groter dan de verzekerde som. I n h e t B W i s d e p r e m i e r - r i s q u e v e r z e k e r i n g n i e t o p g e n o m e n . Ve r z e k e r a a r s k u n n e n h e t principe ervan wel toepassen. Redenen om een premier-risqueverzekering te sluiten kunnen zijn:

• D e k a n s o p s c h a d e a a n h e t g e h e l e v e r z e k e r d e o b j e c t o f b e l a n g i s h e e l k l e i n i s . Bijvoorbeeld wanneer er in een magazijn voor € 200.000 aan goederen aanwezig z i j n . D e k a n s d a t a l l e g o e d e r e n g e s t o l e n w o r d e n i s e r g k l e i n . Vo o r h e t m a g a z i j n kan daarom voor een lager bedrag, bijvoorbeeld € 80.000, een inbraakverzekering worden afgesloten.

• H e t i s n i e t m o g e l i j k o m v a n t e v o r e n v a s t t e s t e l l e n h o e v e e l h e t v e r z e k e r d e (belang) waard is, maar een schade kan achteraf wel worden vastgesteld. Bijvoorbeeld bij aansprakelijkheidsverzekering of (mee)verzekering van opruimingskosten.

• D e v e r z e k e r a a r i s n i e t b e r e i d o m b o v e n e e n b e p a a l d b e d r a g d e k k i n g t e v e r l e nen. Bijvoorbeeld bij aansprakelijkheidsverzekering of (mee)verzekering van geld en waardepapieren.

245


Ve r z e k e r a a r e n v e r z e k e r i n g n e m e r k u n n e n a f s p r e k e n d a t d e o n d e r v e r z e k e r i n g s r e g e l i n

Mede in het kader van de onder- dan wel oververzekering dient de waarde van het verzekerde object bepaald te worden. Dit kan op verschillende manieren. Zo kunnen de volgende afspraken betreffende waardebepaling gemaakt worden: • Z o n d e r w a a r d e - a f s p r a a k v o o r a f : o p e n p o l i s .

Een open polis is een polis waarin niet de waarde van het object wordt vermeld maar wel een verzekerde som. De verzekerde moet in geval van schade bewijzen wat de waarde is van hetgeen beschadigd of verloren is. Bijvoorbeeld aan de hand van bonnetjes, getuigen of foto’s. Blijkt de werkelijke waarde hoger dan de verzekerde som dan is er sprake van onderverzekering en zal de schade slechts gedeeltelijk worden vergoed, in de Het verzekeringsproces

verhouding van de verzekerde som en de werkelijke waarde.

Vo o r b e e l d o p e n p o l i s Een gebouw is verzekerd voor een bedrag van € 150.000. Er ontstaat een brandschade van € 25.000. De werkelijke waarde ten tijde van de brand wordt vastgesteld op € 200.000. De verzekeraar vergoedt 150/200 * € 25.000 = € 18.750.

• M e t w a a r d e - a f s p r a a k v o o r a f ( v o o r t a x a t i e , o o k w e l v a s t e t a x a t i e g e n o e m d ) :

- partijentaxatie. Beide partijen – verzekeraar en verzekerde – spreken af dat de verzekerde som gelijk is aan de waarde van het te verzekeren object. Als de verzekeraar na schade kan aantonen dat er een zeer groot verschil is tussen de werkelijke waarde en de afgesproken waarde, dan hoeft de verzekeraar deze waarde niet te vergoeden. Er is dan sprake van bovenmatigheid.

- deskundigentaxatie. Vo o r d e v o o r t a x a t i e w o r d t e e n d e s k u n d i g e i n g e s c h a k e l d . I n h e t t a x a t i e rapport wordt de werkelijke waarde van het (de) verzekerde object(en) vastgelegd. Deze afgesproken waarde staat dus vast. Ook als achteraf blijkt dat de waarde (veel) te hoog is ingeschat, dan moet de verzekeraar van die waarde uitgaan bij schade. Alleen als er sprake is van bedrog, is de verzekeraar niet aan de voorgetaxeerde waarde gehouden.

D o o r d e w a a r d e i n d e p o l i s o p t e n e m e n v o o r k o m t d e v e r z e k e r d e d a t h i j i n geval van schade de waarde alsnog moet bewijzen.

De gang van zaken na een deskundigentaxatie - waarbij het eerder besproken indemnit e i t s b e g i n s e l w o r d t g e r e n u n c i e e r d - k o m t o o k t e r u g i n a r t i k e l 7 . 9 6 0 B W.

246

artikel 7.960 BW De verzekerde zal krachtens de verzekering geen vergoeding ontvangen waardoor hij in een duidelijk voordeliger positie zou geraken. De vorige zin mist toepassing bij voorafgaande taxatie van de waarde van een zaak tot stand gekomen krachtens een aan een deskundige opgedragen beslissing of krachtens een beslissing van partijen overeenkomstig het advies van een deskundige.

Samenloop Een schade kan op meerdere verzekeringspolissen zijn gedekt. Er is dan sprake van digitale camera die zowel op een inboedelverzekering als op een kostbaarhedenverzekering is gedekt. Ve e l v e r z e k e r a a r s h e b b e n i n h u n p o l i s v o o r w a a r d e n v o o r d e z e g e v a l l e n e e n n a - u clausule opgenomen, die bepaalt dat de verzekering secundair dekking biedt, dus dat de dekking op andere verzekeringen voor gaat (primair is). De na-u-clausule wordt ook wel de non-contributionclausule genoemd. De zachte variant stelt dat er geen recht op schadevergoeding is als de schade ook op een andere verzekering gedekt is. De harde variant stelt hiernaast ook dat er geen recht op schadevergoeding is als de schade onder een andere verzekering gedekt zou zijn als deze verzekering niet bestond. Als een polis de harde variant van de non-contributionclausule bevat dan gaat deze voor een polis die de zachte variant bevat. Als beide polissen eenzelfde na-u-clausule bevatten, dan heffen deze elkaar op. In dit laatste geval en in de gevallen waar geen clausule is opgenomen in de betreffende verzekeringen, mag de verzekerde kiezen welke polis hij aanspreekt voor vergoeding van de schade. De verzekeraars hebben vervolgens onderling verhaalsrecht (zodat ieder zijn deel van de schade-uitkering draagt). Dit is vastgelegd in artikel 7.961 BW. Vo o r h e t g e v a l e r p r o b l e m e n o n t s t a a n b i j d e a f w i k k e l i n g v a n e e n s c h a d e r e g e l i n g w a a r bij samenloop aan de orde is, is er de Geschillencommissie Schadeverzekeraars ( GCS ) . D e G C S g e e f t b i n d e n d e a d v i e z e n b i j g e s c h i l l e n t u s s e n v e r z e k e r a a r s . O v e r i g e n s niet alleen bij samenloop maar ook bij andere geschillen op het gebied van schadeverzekeringen.

S u b r o g at i e Vo l g e n s a r t i k e l 7 . 9 6 2 B W k a n d e v e r z e k e r a a r d e u i t g e k e e r d e s c h a d e a a n d e v e r z e k e ringnemer verhalen op een schuldige derde (ook wel 'regres nemen' genoemd). Dit verhaalsrecht is vaak van toepassing bij motorrijtuigverzekeringen. Als de verzekeringn e m e r n a e e n a a n r i j d i n g , d i e d e s c h u l d w a s v a n e e n a n d e r, d e s c h a d e a a n z i j n a u t o v e r g o e d k r i j g t v a n d e v e r z e k e r a a r, d a n h e e f t d e v e r z e k e r a a r a u t o m a t i s c h h e t r e c h t o m deze schade te verhalen op degene die verantwoordelijk was voor de aanrijding. 247


dubbele verzekering, ook wel samenloop genoemd. Een voorbeeld hiervan is een

Te r r o r i s m e In de polisvoorwaarden van verzekeringen is opgenomen dat er per jaar een maximumbedrag beschikbaar is voor uitkeringen bij schade als gevolg van terrorisme (niet alleen schade aan bijvoorbeeld een gebouw maar ook als gevolg van overlijden). Daarnaast hebben verzekeraars het risico van terrorisme gezamenlijk ondergebracht in d e N e d e r l a n d s e H e r v e r z e k e r i n g s m a a t s c h a p p i j v o o r Te r r o r i s m e s c h a d e n ( N H T ) . Het maximumbedrag is genomen omdat niemand weet hoe vaak terroristische aanslagen zullen worden gepleegd. Het risico om, zonder beperkingen, dekking te bieden tegen schade als gevolg van terrorisme is voor verzekeraars te groot geworden.


Fraudepreventie en fraudebestrijding De gehele financiële dienstverlening, dus ook de verzekeringsbranche, is gevoelig voor fraude. Er zijn inmiddels vele technieken en systemen ontwikkeld die voor fraudebestrijding kunnen worden ingezet. Fraudebestrijding is belangrijk. Als fraude bij verzekeringen niet voldoende bestreden wordt, betaalt de grootste groep nette (op tijd betalende en n i e t - f r a u d e r e n d e ) v e r z e k e r d e n h i e r v o o r. Zij worden dan geconfronteerd met hogere premies die het gevolg zijn van de toenemende schadelast door onterecht betaalde uitkeringen. Fraude kan voorkomen en bestreden worden, bijvoorbeeld op het moment dat een verzekering aangevraagd wordt en op het moment dat er een uitkering gevraagd wordt. Tr a d i t i o n e e l k w a m ( e n k o m t ) f r a u d e v o o r a l v o o r b i j s c h a d e v e r z e k e r i n g e n , w a a r b i j d e reisverzekering in de top 5 staat van fraudegevoelige verzekeringen. Maar helaas is fraude bij levensverzekeringen ook in opkomst bijvoorbeeld bij de direct ingaande lijfrente. Iemand ontvangt maandelijks een uitkering uit een lijfrenteverzekering. Bij deze vorm van levensverzekering is het zo dat als de verzekerde overlijdt, de periodieke uitkering stopt. Maar als de verzekerde overlijdt en de verzekeraar krijgt daarvan geen bericht, dan blijven de betalingen doorgaan. De uitkeringsmedewerker van de levensverzekeraar kan in het kader van de fraudebestrijding controleren of de verzekerde nog leeft. Dat kan bijvoorbeeld door een attestatie de vita; een bewijs van in leven zijn. De uitkeringsmedewerker vraagt dan aan de verzekerde om dit naar hem op te sturen.

248

Samenvatting Betrokken partijen

• v e r z e k e r i n g n e m e r

• v e r z e k e r d e

• b e g u n s t i g d e

• a a n v r a a g f o r m u l i e r

• v o o r l o p i g e d e k k i n g

• a c c e p t a t i e ( m o r e l e - e n m a t e r i ë l e r i s i c o f a c t o r e n )

• w i l s o v e r e e n s t e m m i n g

• ( d e k k i n g s b e v e s t i g i n g )

• p o l i s


Een verzekering afsluiten

De prijs van een verzekering

• p r e m i e ( t a r i e f )

• p o l i s - e n i n c a s s o k o s t e n

• a s s u r a n t i e b e l a s t i n g

vrijgesteld van assurantiebelasting:

• l e v e n s v e r z e k e r i n g e n e n m e d i s c h e v a r i a v e r z e k e r i n g e n

• g o e d e r e n t r a n s p o r t v e r z e k e r i n g e n

• h e r v e r z e k e r i n g e n

Co-assurantie / verzekeren op de beurs

• E-ABS

• beurspolis en maatschappijpolis

Einde van de verzekering

• n a e e n j a a r ( o f d r i e j a a r a l s z a k e l i j k ) d o o r v e r z e k e r i n g n e m e r m e t e e n m a a n d

• t u s s e n t i j d s d o o r v e r z e k e r i n g n e m e r a l s e r s p r a k e i s v a n e e n a a n p a s s i n g s -

• bij onopzegbare polissen alleen door verzekeringnemer (niet door verzekeraar)

opzegtermijn clausule

249

To e g e v o e g d e w a a r d e v a n d e v e r z e k e r i n g s a d v i s e u r

• inventarisatie en analyse

• productinkoop -en advies

• begeleiding en onderhoud

• hulp bij schade en uitkering

- v e r z e k e r i n g n e m e r m e l d t s c h a d e ( i n c l u s i e f s c h a d e o o r z a a k ) z o s n e l m o g e l i j k


en voorkomt of vermindert verdere schade

- verzekeraar beoordeelt of schade is gedekt

- eventueel inschakeling expert

- uitkering schade (of niet)

- in beperkt aantal gevallen coulance-uitkering

Kosten die ook door verzekeraar worden vergoed

• bereddingskosten

• opruimingskosten

• expertisekosten

• proceskosten

Ve r z e k e r i n g s r e c h t

• juridische definitie van verzekeren

(artikel 7.925 BW)

• mededelingsplicht

(artikel 7.928, 7.929, 7.930 BW)

• gebrekkige zaak

• opzet of roekeloosheid

• oververzekering

• onderverzekering

• premier-risqueverzekering

• open polis

• partijentaxatie

• deskundigentaxatie

• samenloop

• subrogatie

• terrorisme

• fraude

250

(artikel 7.951 BW)

(artikel 7.952 BW)

(artikel 7.958 lid 5 BW)

(artikel 7.960 BW)

(artikel 7.962 BW)

Het verzekeringsproces

Recommend Documents