het veld in beweging kennis tussen de disciplines verbonden alle cijfers van 2012

Jaa RB e R IC HT

2012

Algemeen directeur Carsten Herstel:

“onze kwaliteit zit in de samenwerking tussen de mensen”.

het veld in beweging 3 innovatieve NIFP projecten uitgelicht.

kennis tussen de disciplines verbonden Wetenschap en opleidingen bundelt krachten.

alle cijfers van 2012 In ruim 5.000 strafrapportages werd de expertise van het NIFP ingeschakeld.

(advertorial)

“Rechercheurs van de ziel” Zo typeerde een landelijk dagblad het werk van de gedragsdeskundigen van het NIFP (Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie). Als rapporteur Pro justitia zet u uw expertise in om een advies te geven aan onze justitiële ketenpartners over de geestesgesteldheid van een verdachte. Aan gedetineerde patiënten biedt u psychomedische zorg in voorbereiding op een terugkeer naar de maatschappij. Het is uitdagend en prikkelend werk in multidisciplinaire teams op het snijvlak van behandelen en beoordelen. Het NIFP heeft op verschillende terreinen regelmatig vacatures.

Het werk van de onafhankelijk gerechtelijk deskundige Het NIFP onderhoudt een pool van psychiaters en psychologen die als onafhankelijk gerechtelijk deskundige willen rapporteren over de persoon van een verdachte. Rapportages worden gemaakt voor volwassenen en jeugdigen in strafzaken én over kinderen (en eventueel) de ouders in civiele zaken. Deze pool moet kwalitatief en kwantitatief op peil blijven. Rapporteurs die voor het NIFP rapporteren maken deel uit van een netwerk van gedragsdeskundigen. De website www.nifpnet.nl biedt collega’s uit het hele land een platform voor het stellen van vragen en het discussiëren over de diverse onderwerpen waarmee een rapporteur te maken krijgt. Ook is het de serviceportal voor allerlei praktische zaken zoals de inschrijving bij de Kamer van Koophandel. Op de website vindt u verder de nieuwste formats en richtlijnen en het actuele opleidings- en trainingsaanbod. Zo biedt het NIFP de Opleiding Rapporteur aan waarmee wij bijdragen aan de opname van deskundigen in het Nederlands Register voor Gerechtelijk Deskundigen (NRGD).

9

2

19

Het werk van de NIFP psychiater in de forensische zorg Het NIFP zoekt regelmatig naast onafhankelijke gerechtelijk deskundigen ook regelmatig psychiaters. Psychiaters werken in kleine multidiscplinaire teams, zijn (mede) verantwoordelijk voor de matching en toetsing van pro Justitia rapportages, verlenen zorg aan psychiatrische patiënten die gedetineerd zijn en werken samen met de coördinator indicatiestelling forensische zorg (IFZ) met betrekking tot indicatiestellingen. Het NIFP biedt ruime mogelijkheden voor verdere bij- en nascholing en voor het doen van eventueel wetenschappelijk onderzoek. U neemt deel aan intervisie en netwerkbijeenkomsten. Het werk betreft een brede schakering aan psychiatrische problematiek, waarbij een multidisciplinaire benadering essentieel is. Naast patiëntencontacten neemt u deel aan het wekelijkse patiëntenoverleg binnen de penitentiaire inrichting, PPC’s of het detentiecentrum. Verder heeft u een adviserende taak richting het Openbaar ministerie en de Rechtbank en u overlegt regelmatig met de diverse ketenpartners.

5

Werken als coördinator Indicatiestelling Forensische Zorg Naast rapportage en zorg is het NIFP ook verantwoordelijk voor de indicatiestelling forensische, klinische zorg. Door middel van indicatiestelling wordt het meest geschikte niveau van zorg en beveiliging voor een patiënt bepaald. De indicatiestelling is een onderdeel van het project Vernieuwing Forensische Zorg. Coördinatoren IFZ zijn verantwoordelijk voor het proces van indicatiestelling. Bij het proces van indicatiestelling maken de coördinatoren IFZ gebruik van rapportages van onafhankelijke deskundigen. Hierdoor vindt indicatiestelling niet alleen onafhankelijk, maar ook objectief en vanuit een breed perspectief plaats. Vanuit dit brede, objectieve perspectief wil NIFP/IFZ graag meedenken over het gehele traject van indicatiestelling en plaatsing. Naast het afgeven van indicatiebesluiten, informeert NIFP/IFZ de zorginkopers over behoeftes aan zorg en eventuele moeilijkheden bij indicatiestelling en de voorbereiding van plaatsing.

INHOUDS OPGAVE

Voorwoord

2

beoordelen/Samenwerken 5

nIFP Jeugd

9

behandelen

IndIceren

19

21

21 cIJFerS cijfers Zorg

27

cijfers PJ

28

cijfers Pbc

29

cijfers IFZ

30

PerSoneel

23

ondernemIngSraad

24

adreSSen

31

organISatIe & omgeVIng

24

coloFon

32

Meer informatie Wilt u meer weten over het NIFP en haar werkzaamheden, kijkt u dan op www.nifpnet.nl of volg ons op Twitter: @PJrapporteurs. Op de website staan de vacatures en de adresgegevens van alle NIFP locaties. Tevens kunt u zich er aanmelden voor de rapporteursnieuwsbrief. Wanneer u geïnteresseerd bent in het werk als gerechtelijk deskundige, kunt u contact opnemen met de locatie bij u in de buurt. Het hoofd van dienst staat u graag te woord. De beloning van onze professionals is conform de GGz-normen. Schriftelijke sollicitaties kunnen gestuurd worden naar: [email protected]

InoVatIe

11

wetenSchaP &oPleIdIngen 14

VOORWOORD Het NIFP werkt intensief samen met diverse ketenpartners in de forensische zorg, het gevangeniswezen, de strafrechtketen en de jeugdzorg. Ook hier staat de samenwerking centraal en werkt het NIFP aan zijn rol als betrouwbare en integere ketenpartner. “Het NIFP heeft de laatste jaren veel geïnvesteerd in de samenwerking met ketenpartners en probeert zo goed mogelijk

carsten herstel

rekenschap te geven van zijn positie. Dit doen we door het opzetten van intervisie, door ‘state of the art’ te werken en door het ontwikkelen van kwaliteitsinstrumenten. Daarbij mogen we nooit de menselijke maat uit het oog verliezen. Immers: de adviezen van de gedragsdeskundigen kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor de patiënt. Het is een uitdaging om het evenwicht te vinden tussen een goede en tijdige dienstverlening en het leveren van een

Vorig jaar was de kop van het voorwoord van Carsten Herstel, algemeen directeur van het NIFP, “doen waar je goed in bent”. Hiermee onderstreepte hij de kwaliteit die de medewerkers leveren in hun werk. Met elkaar geven wij vorm

hoogwaardig advies over iemand. Daar ligt een klus voor het NIFP en ik heb er vertrouwen in dat we hier steeds beter in worden.”

aan een centrum van expertise op het grensvlak van forensische psychiatrie, psychologie en strafrecht. Staat die uitspraak nog steeds?

In 2012 is er veel gezegd over de veranderingen bij het klinisch onderzoek. Wat is de stand van zaken daarvan?

“Jazeker, ik ben er van overtuigd dat we binnen het NIFP unieke expertises in huis hebben. Of het nu gaat om psychiatrie, klinische psychologie of om bijvoorbeeld forensisch milieuonderzoek. Ik zou deze stelling willen aanvullen met de kern uit het denken van de grondlegger van de observatiekliniek, Pieter Baan. Het afgelopen jaar stonden we stil bij zijn honderdste geboortedag en zijn gedachtegoed. Pieter Baan vond dat de meerwaarde van het forensische werk, ligt in de ontmoeting tussen de verschillende vakwetenschappen. Dit uitgangspunt staat nog steeds als kernwaarde in onze organisatie. Onze kwaliteit zit in de samenwerking tussen de mensen.”

“Je kunt natuurlijk een verandering inzetten door iedere discipline voor zich iets uit te laten werken en dat vervolgens aan de klant aan te bieden. Maar ik geloof niet dat dit op de lange termijn daadwerkelijk gaat slagen. We hebben er voor gekozen om te onderzoeken waar, binnen de klinische rapportage, de knelpunten liggen en om met de klant te onderzoeken wat zij nu willen. Om ook hier de verbinding te zoeken. Zo kwamen we erachter dat naast het bespreken van de inhoud van de rapportage behoefte bestond aan het opnieuw vastleggen van de indicatiecriteria voor een klinisch onderzoek. Daar moet je de tijd voor willen en durven nemen.

De organisatie heeft in 2012 veel gedaan aan het creëren van deze samenwerking, zodat er gewerkt kon worden aan vernieuwing en verbetering, maar ook aan verdere kennismaking met elkaar. Waar ben je, terugkijkend op het afgelopen jaar, trots op? “Eén van de dingen waar ik aan denk is de IFZ conferentie, waarbij twee ex-patiënten aan het woord kwamen die met een indicatiestelling geplaatst zijn in een zorginstelling. Door hun verhaal te horen werd de deelnemers aan de conferentie nogmaals duidelijk hoe belangrijk een persoonsgerichte aanpak is, die wij als NIFP voorstaan. Wij moeten onze verantwoordelijkheid nemen als ‘voordeur’ naar de forensische zorg. We werken voor de opdrachtgever, de patiënt maar vooral voor de samenleving.

Ik geloof dat we, door stapsgewijs met elkaar dingen door te werken, iedereen meekrijgen in de veranderingen die op stapel staan. 2012 was het jaar om tot een duidelijk kader te komen, nu is het zaak dat kader in te vullen. Daardoor zullen het komend jaar voor de klinische rapportage vernieuwingen tastbaarder worden.”

Waar ben je terugkijkend op het afgelopen jaar minder trots op? “In het vorige jaarbericht gaf ik aan dat ik de normtijd wilde verkorten voor de rapportages. In het belang van patiënt en maatschappij zouden we de doorlooptijd van een rapport zo efficiënt mogelijk moeten laten verlopen. Die efficiency slag is in 2012 nog niet helemaal gelukt. Inmiddels zien we wel een enorme verbetering. Dat geeft vertrouwen voor 2013.

Een ander voorbeeld is een eindstaf die ik in het Pieter Baan Centrum bijwoonde. Ik heb daar gezien hoe de dialoog tussen de teamleden het onderzoek naar een hoger plan tilde. Het is niet alleen de expertise in huis hebben, maar deze kunnen inzetten in verbinding met elkaar. Of het nu binnen het NIFP is of met ketenpartners daarbuiten. Iets anders waar ik veel plezier aan beleefd heb, is het afnemen van de eed & belofte bij een groot aantal medewerkers. Tijdens die bijeenkomsten hebben we expliciet stil gestaan bij de trots van het ambtenaar zijn en bij de integriteit die het werk van ons vraagt. Aan de hand van stellingen zijn we in gesprek gegaan, waaruit bleek dat antwoorden niet altijd zwart-wit zijn. Door met elkaar een veilige cultuur te creëren, blijft er ruimte om het werk te bespreken en elkaar aan te spreken.

Het is ook nog niet gelukt om samenwerkingsovereenkomsten af te sluiten met alle rapporteurs. Dit is jammer, omdat zo’n overeenkomst hoort bij de zakelijke verhouding die we met de rapporteurs hebben en het maakt verwachtingen over en weer helder.”

Als we over een jaar hier weer zitten? Waar wil je dan op terug kunnen kijken? “Over een jaar hebben we hopelijk onze positie als ketenpartner verder versterkt en zijn de doorlooptijden op orde, zodat 80% van de rapportages op tijd klaar is. Op het gebied van de indicatiestelling dat we ons ook inzetten voor de indicatiestelling voor de Penitentiaire Psychiatrische Centra, de PPC’s. En de samenwerking met het gevangeniswezen

Ik ben trots op het feit dat steeds meer disciplines in staat zijn hun werk en werkwijze goed te beschrijven. Denk daarbij aan het nieuwe handboek Forensisch Milieuonderzoek of aan de Best Practice ISD waarin met verschillende disciplines afspraken zijn gemaakt over de samenwerking. Er wordt dus niet alleen meer gesproken over kennisdeling; het wordt echt concreet. Het gaat voor de mensen echt leven.”

2

en de dienst bijzondere voorzieningen zal inhoudelijk verder vorm hebben gekregen. Tot slot hoop ik dat in 2013 de NIFP-dag weer een succes zal zijn in het teken van persoonlijke relaties en juist even niet de vakinhoud. Het afgelopen jaar heb ik gezien hoe iedereen die dag enthousiast met elkaar optrok en meer gevoel kreeg bij elkaars werk. Op dit betrekkingsniveau moet de kiem van die samenwerking liggen.”

3

Beoordelen betekent samenwerking Aan de pro Justitia rapportage worden hoge kwaliteitseisen gesteld. De adviezen van deskundigen spelen een belangrijke rol bij het nemen van (soms verstrekkende)

Samenwerking met het NRGD

beslissingen van de rechter. Ook dienen ze vaak als basis voor een vorm van behandeling, begeleiding of training in en buiten detentie. Dit proces vraagt om een nauwe en goed gecoördineerde samenwerking tussen alle betrokken partijen. Samenwerking tussen een Officier van Justitie (OvJ) of een rechter-commissaris (RC)

Landelijke benoemingsprocedure

die vragen heeft over de psychische gesteldheid van een verdachte en waar het NIFP adviseert over de wenselijkheid van een gedragsdeskundig onderzoek. Samenwerking met de zelfstandige forensisch deskundige (PJ-rapporteur) die op basis van bemiddeling door het NIFP de rapportage uitvoert. Dit zijn

Consultatie rechtspleging

psychiaters of psychologen die zijn opgenomen in het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD). Het NIFP bevordert de kwaliteit van de rapportages door systematische feedback te geven op elk rapport voordat de deskundige het via het NIFP bij de opdrachtgever indient.

Multidisciplinair pro Justitia - overleg

“Het NIFP heeft de laatste jaren veel geïnvesteerd in de samenwerking met ketenpartners. Dit doen we door het opzetten van intervisie, door ‘state of the art’ te werken en door het ontwikkelen van kwaliteitsinstrumenten. Daarbij mogen we nooit de menselijke maat uit het oog verliezen. Immers: de adviezen van de gedragsdeskundigen kunnen verstrekkende gevolgen hebben

Samenwerking met de rapporteurs

voor de patiënt. Het is een uitdaging om het evenwicht te vinden tussen een goede en tijdige dienstverlening en het leveren van een hoogwaardig advies over iemand. Daar ligt een klus voor het NIFP en ik heb er vertrouwen in dat we hier steeds beter in worden.” Carsten Herstel

Uniforme kwaliteitsfeedback

De begeleiding van de rapportages steunt op een goede interne samenwerking en afstemming tussen alle NIFP deskundigen en locaties. In 2012 is op het gebied van rapportage veel uitgewerkt en opgezet met als doel te komen tot heldere producten en een transparante uniforme dienstverlening, zodat het NIFP ook

Forensisch Milieuonderzoek

de komende jaren een betrouwbare partner is in de strafrechtketen.

Tenuitvoerleggingsrapportages

BeOORDelen samenWeRken 5

5

Samenwerking met het NRGD Op 1 januari 2010 is de Wet deskundige in strafzaken in werking getreden ter verbetering van onder andere de positie en kwaliteit van de forensisch deskundigen. In dit kader is het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD) opgericht waarin de deskundigen worden opgenomen. Het NIFP heeft actief bijgedragen aan de grondslagen en de oprichting van dit register. Het doel van het NRGD is het bevorderen en waarborgen van forensische deskundigheid door het ontwikkelen van kwaliteitsnormen en deze regelmatig te toetsen. Het NRGD heeft voor de pro Justitia rapportage het deskundigheidsgebied FPPO (Forensische Psychiatrie Psychologie en Orthopedagogiek) omschreven. Het NIFP streeft er naar dat in de toekomst ook het Forensisch Milieuonderzoek wordt omschreven en voorzien van kwaliteitsnormen voor opname in het NRGD.

Omdat het NIFP veel waarde hecht aan een

Via dit overleg beoordelen een psychiater, een

Het NIFP ontwikkelt op basis van dit convenant

goede relatie met haar rapporteurs en

psycholoog en een jurist op basis van de

een landelijke rapporteurspool en matchings-

opdrachtgevers, heeft de organisatie hen

beschikbare gegevens en het eventuele

protocol. Op die manier krijgen we als

hierover in 2012 continu geïnformeerd. Ook is

face-to-face consult óf en met welke rapporta-

organisatie een meer geobjectiveerd inzicht

het NIFP steeds in gesprek met alle betrokken

gevorm de zaak het best gediend is. Als er

in de competenties en specialisaties van

partijen over zaken als overgangs- en

redenen zijn voor een klinische rapportage

de deskundigen in relaties tot specifieke

instroomregelingen voor rapporteurs die nog

(onder meer in het PBC) plegen zij ruggespraak

zaakskenmerken. Door een landelijk overzicht

niet geregistreerd zijn of die nog in hun

met de kliniek en geven de officier advies.

kan er ook beter worden ingespeeld op (lokale) schommelingen in aanvragen.

opleiding zitten en vooralsnog onder supervisie rapporteren.

Uniforme kwaliteitsfeedback

Consultatie rechtspleging

In 2012 is het NIFP intern gestart met

Zoals eerder aangegeven kan een opdracht-

kwaliteitsoverleggen voor professionals van

gever (Officier van Justitie of Rechter-

het NIFP die feedback geven op rapportages.

commissaris), bij vragen over de psychische

Zo wordt, aan de hand van concrete casuïstiek,

gesteldheid van een verdachte en/of over de

het kennis- en competentieniveau van

wenselijkheid van een pro Justitia rapportage,

de feedbackgevers verhoogd. Tevens dragen

contact opnemen met het NIFP. Het NIFP

deze overleggen bij aan meer uniformiteit

adviseert of en welke rapportagevariant is

bij het geven van feedback.

aangewezen. Deze advisering kan op verschil-

Om de kwaliteit van de feedback inzichtelijk

lende wijzen plaatsvinden die samen vallen

te maken is een landelijk feedbackformulier

onder de noemer Consultatie Rechtspleging.

ontwikkeld. Deze werkwijze maakt helder dat het opmaken van het rapport door een

Als voorkeursvariant kent het NIFP het

Landelijke benoemingsprocedure

freelance gedragsdeskundige en het geven

voorgeleidingsconsult. De NIFP psychiater

Eén van de gevolgen van de Wet deskundige in

van feedback op het rapport door het NIFP

of psycholoog spreekt de verdachte vlak voor,

strafzaken is dat de Officier van Justitie

gescheiden verantwoordelijkheden zijn.

of vlak na, de voorgeleiding op het kabinet

uitsluitend gedragsdeskundigen kan benoe-

In 2013 krijgen de rapporteurs aan de hand

RC en kan zo op basis van de individuele

men die zijn opgenomen in het NRGD. Voor

van het formulier feedback op hun rapportage.

casuïstiek de opdrachtgever adviseren over

het NIFP betekent dit dat zij - met enige

plaatsing in een (penitentiaire) zorgvoorzie-

Tenuitvoerleggingsrapportages

uitzonderingen - uitsluitend gedragsdeskundi-

ning en eventuele rapportage. Wanneer een

Het NIFP bemiddelt ook rapportage-

gen voordraagt die in het register staan

verdachte later in strafrecht wordt bezocht

opdrachten, in het kader van de tenuitvoerleg-

ingeschreven. Deze afspraken zijn vastgelegd

door een NIFP psychiater dan heet dit een

ging van strafrechtelijke maatregelen,

in de zogeheten ‘Landelijke

trajectconsult. Naast deze face-to-face

naar ervaren rapporteurs. De meest

Benoemingsprocedure’. Deze, samen met het

beoordelingen wordt er ook advies uitgebracht

voorkomende rapportage daarbij is het

Openbaar Ministerie (OM) en de Zittende

op basis van strafrechtelijke stukken.

Magistratuur (ZM), ontwikkelde procedure

Dit heet een rapportageadvies.

bestaat uit afspraken over: 1) een systematische casefinding door het OM van onderzoekswaardige zaken 2) consultatie en advies door het NIFP over de wenselijkheid van een rapportage en

In 2012 heeft het NIFP ook een ISD-consult ontwikkeld. Hierin is een speciale vraagstelling opgenomen toegespitst op de wenselijkheid en mogelijkheid van een ISD-maatregel.

Deze nieuwe werkwijze zorgt voor een beter, multidisciplinair afgewogen advies aan de opdrachtgever en een scherpe afweging in het uitzetten van een klinische rapportage. Slotsom in deze ontwikkeling is en blijft uiteraard dat de opdrachtgever beslist.

welke variant (consultatie rechtspleging,

Multidisciplinair pro Justitia - overleg

Samenwerking met de rapporteurs

3) de bemiddeling van de rapportage door het

In het kader van de herinrichting klinische

Het NIFP heeft met de Vereniging voor

matchen van een zaak aan (een) geschikte

rapportage (waarover u verderop meer kunt

Rapporteurs een convenant afgesloten dat de

en beschikbare deskundige(n) en

lezen) wordt het indicatie- en bemiddelings-

basis vormt voor individuele overeenkomsten

het voordragen voor benoeming

proces verbeterd. In het nieuwe voorstel wordt

met de rapporteurs. Het doel hiervan is - naast

in elke NIFP locatie multidisciplinair overlegd

het scheppen van heldere verhoudingen –

door de officier en in uitzonderingsgevallen

(het PJ-overleg) bij zaken waarin het OM

de kwaliteit van de rapporten verder te

de Rechter-commissaris

om advies vraagt.

verbeteren en borgen.

zie ook verderop)

4) de benoeming van een gedragsdeskundige

6

7

zogeheten zes jaars verlengingsonderzoek. Volgens wettelijk voorschift moet de rechter, naast het advies van de behandelaar, ook de beschikking hebben over rapporten van een psychiater en een psycholoog als de duur van de TBS zes jaar of een veelvoud daarvan is. Ook wanneer iemand wordt aangemeld voor plaatsing in de longstay in de TBS én als iemand daar drie jaar verblijft, is het opmaken van een onafhankelijke rapportage door externe deskundigen verplicht. Dit laatste is een recente beslissing waardoor er in 2012 een inhaalslag gerealiseerd moest worden. Dat is goed gelukt.

Het bleek wel lastig om de afgesproken

Hierover wordt systematisch en verantwoord

doorlooptijden te halen. Die luisteren bij dit

gerapporteerd aan de opdrachtgever.

soort van rapportages erg nauw ten gevolge

Die krijgt op deze manier ook zicht op de

van allerlei wettelijke termijnen.

risicofactoren en de beschermende factoren

In overleg met de opdrachtgever van deze

in het leven van de verdachte en aanwijzingen

rapportages, de Directie Forensische Zorg

voor eventuele hulpverlening. Het forensisch

van DJI (DForZo) worden de doorlooptijden

milieuonderzoek als deskundigheidsgebied

in 2013 een speerpunt.

is geïntegreerd in het klinisch onderzoek pro Justitia NIFP/PBC en in de ambulante

Milieuonderzoek ingezet als onderdeel van een dubbelrapportage

onderzoekspraktijk. Zo draagt het bij aan

Het ambulante milieuonderzoek werd

de persoon van de verdachte.

tot 2012 meestal toegepast in samenhang met een psychiatrisch en psychologisch

de beantwoording van de vragen over

NIFP JEUGD

onderzoek pro Justitia (de zogenaamde triple-rapportage). Nieuw is dat het ambulante milieuonderzoek nu ook gekoppeld kan worden aan een enkelvoudig psychologisch of enkelvoudig psychiatrisch onderzoek pro Justitia tot een dubbel-rapportage. Zo kan binnen de ambulante rapportagevariant meer maatwerk geleverd worden.

Soms heeft een jongere iets strafbaars gedaan of komt een kind in gevaar waardoor het niet thuis kan wonen. Twee voorbeelden van situaties waarbij een kind, een jongere en de ouders te maken kunnen krijgen met een straf- of civielrechtelijk onderzoek. Het NIFP adviseert daarbij de rechterlijke macht, de Raad voor de Kinderbescherming en Bureau Jeugdzorg over de mogelijkheden van een deskundigenonderzoek. Een rapportage is bestemd voor de onderzochte en de opdrachtgever maar levert ook informatie aan degenen die nadien bij de onderzochte betrokken zijn.

Opleiding en kwaliteit In samenspraak met het bureau Wetenschap en Opleidingen (i.o.) is een opleidingstraject voor milieuonderzoekers toegevoegd aan de rapporteuropleiding. Ook worden er jaarlijks twee studiedagen georganiseerd in het kader van bijscholing. Feedback op de ambulante milieurapportages wordt gegeven door ervaren milieuonderzoekers van het NIFP/ PBC. Op deze manier wordt de verdere professionalisering en kwaliteitsontwikkeling van het deskundigheidsgebied gewaarborgd. Alle hierboven genoemde ontwikkelingen hebben geleid tot een ‘best practice’ en een brochure, bedoeld ter ondersteuning van

Het onderzoek bij adolescenten in straf- of civielrecht is een specifieke expertise die nog volop in ontwikkeling is. Het bewustzijn dat deze ontwikkeling collectief gedaan moet worden door alle betrokken partijen is hoog. Het NIFP vormt al enige jaren een belangrijke gesprekspartner in deze ontwikkeling. Onder meer door een ‘good practice’ op te stellen op het terrein van civielrechtelijke onderzoeken. Dit document kan dan als basis dienen voor een algemene richtlijn civielrechtelijke rapportage, die nu nog ontbreekt in Nederland. Maar ook door het jaarlijks organiseren van een conferentie over Jeugd of het coördineren van wetenschappelijk onderzoek. Ook op gebied van adolescentenstrafrecht trekt het NIFP collectief met de jeugdstrafrechtsector op. Zo zal de verwachte inwerkingtreding (in 2014) van het wetsvoorstel adolescentenstrafrecht consequenties hebben voor het werk van het NIFP en pro Justitia rapporteurs. De ontwikkelingsleeftijd van een jong volwassene zal nadrukkelijk aan de orde moeten komen in de toekomstige

Samenwerkingsafspraken NIFP en Raad voor de Kinderbescherming

gedragsdeskundige advisering over de verdachte aan de rechter.

(indicerende) rapporteurs, opdrachtgevers,

Onderzoek

keten- en netwerkpartners.

Forensisch Milieuonderzoek In een forensisch milieuonderzoek wordt

Indicatiecriteria Klinisch Onderzoek Adolescenten

op methodisch verantwoorde wijze informatie ingewonnen over de levensloop en familie-geschiedenis van een onderzochte en de sociale context waarbinnen het ten laste gelegde zich afspeelde.

8

9

Samenwerkingsafspraken NIFP en Raad voor de Kinderbescherming

Standaardvraagstelling aangepast

In de jeugdstrafrechtketen zijn zowel het NIFP

uitbreiden met de vraag of er argumenten

als de Raad voor de Kinderbescherming

zijn, gelegen in de persoonlijkheid en/of

(RvdK) belast met advisering aan de

ontwikkeling, die aanleiding geven bij de

rechtsplegers. Het NIFP en de RvdK hebben in

jong volwassene (18-21) het jeugdstrafrecht

2012 samenwerkingsafspraken geformuleerd

toe te passen.

Het NIFP zal de standaardvraagstelling in 2013

rond het gedragsdeskundig onderzoek ten behoeve van de Gedragsbeïnvloedende Maatregel (GBM). Deze heropvoedingmaatregel kan worden opgelegd aan jeugdigen bij wie sprake is van ernstig delictgedrag in combinatie met ernstige gedragsproblematiek en die al eerder met

Eind 2012 heeft staatssecretaris

op te laten nemen op een observatieafdeling.

INNOVATIE

Dit onderzoek kan plaatsvinden in Centrum (PBC).

Het NIFP investeert in de innovatie van haar dienstverlening. Daarbij gaan we uit

Het NIFP en de Raad voor de

Een gezamenlijke werkgroep van beiden

van de gedachte dat een innovatie in samenwerking met de opdrachtgevers

observatieafdelingen heeft bekeken waar

en werkvloer vorm moet krijgen.

intentie uit om samen tot een afweging te komen over de beslissing wie het beste dit onderzoek kan uitvoeren. Voor de Gedragsbeïnvloedende Maatregel (GBM)

adolescentenstrafrecht naar

geldt dat deze alleen kan worden opgelegd

de Tweede Kamer gestuurd.

op advies van de Raad. De onderliggende

samenhangende strafrechtelijke

een adolescent voor een klinisch onderzoek

JJI Teylingereind of in het Pieter Baan

Teeven het wetsvoorstel

In dit wetsvoorstel wordt een

In sommige zaken is het wenselijk om

het jeugdstrafrecht in aanraking kwamen.

Kinderbescherming spreken hiermee de

adolescentenstrafrecht

Indicatiecriteria Klinisch Onderzoek Adolescenten

rapportage kan worden uitgevoerd door een gedragsdeskundige van de raad óf

een klinisch onderzoek pro Justitia van jong volwassenen het beste kan plaatsvinden.

Je kunt natuurlijk een verandering inzetten door iedere discipline voor zich iets uit te laten werken

Deze indicatiecriteria zijn een handvat

en dat vervolgens aan de klant aan te bieden. Maar ik geloof niet dat dit op de lange termijn

bij de NIFP-consultatie rechtspleging,

daadwerkelijk gaat slagen. Je moet de tijd willen en durven nemen om dit gezamenlijk op te pakken.

waarbij het NIFP adviseert over de

Ik geloof dat we, door steeds stapsgewijs met elkaar dingen door te werken, iedereen mee te krijgen

wenselijkheid van de rapportage en over

in de veranderingen die op stapel staan

welk type rapportage is aangewezen (klinisch of ambulant).

In 2012 liepen er drie grote innovatieve projecten binnen het NIFP. De meest omvangrijke was de herinrichting van de klinische rapportage. Hiermee wil het

aanpak geregeld voor adolescenten

een onafhankelijke rapporteur via het NIFP. Dit vraagt om goede afspraken die in

NIFP meer maatwerk gaan leveren op de klinische rapportages om zo specifieker

in de leeftijdsgroep 15 tot 23 jaar.

de regio’s nog verder handen en voeten

en effectiever inzicht te krijgen in de persoon van de verdachte. Vooral bij complexe

Hierbij wordt de mogelijkheid

gaan krijgen komend jaar.

strafzaken. Bij de opzet en uitwerking van het project zijn medewerkers, opdrachtgevers en afnemers van de klinische rapportage betrokken.

geboden om bij de sanctionering niet alleen rekening te houden met

Onderzoek Subsidie aanvraag ontwikkelings criteria toegekend

Daarnaast is er in 2012 begonnen om te onderzoeken waar het proces van

Criteria om de ontwikkelingsleeftijd

de rapportagebemiddeling efficiënter kan plaatsvinden om zodoende de

van jongvolwassenen te bepalen bij wie

doorlooptijd te stroomlijnen. En heeft het NIFP wederom vanuit het Openbaar

de ontwikkelingsfase waarin zij zich

ook sprake is van psychopathologie,

Ministerie de vraag gekregen voor het doen van een psychiatrische en psychologische

bevinden. De verwachte inwerking-

zijn onvoldoende omschreven. Wanneer is

autopsie bij zaken waarbij de dader de hand aan zichzelf heeft geslagen. Om zo in

treding (in 2014) van het wetsvoorstel

een jong volwassene beter af in een justitiële

het geval van een dergelijk ingrijpend misdrijf duiding te kunnen bieden aan familie

heeft consequenties voor het werk

jeugdinrichting en wanneer in een peniten-

en nabestaanden maar ook aan de maatschappij.

de ernst van de strafbare feiten, maar meer dan voorheen ook met

van het NIFP en pro Justitia rapporteurs. De ontwikkelingsleeftijd van een jong volwassene zal

tiaire inrichting? Wanneer komt een jeugd-sanctie in beeld? In 2012 heeft het NIFP een subsidie aanvraag voorbereid om deze vragen beter te kunnen beantwoorden.

nadrukkelijk aan de orde moeten

Deze aanvraag is begin 2013 toegekend.

komen in de gedragsdeskundige

Onderzocht zal worden hoe professionals

advisering over de verdachte aan

de ontwikkelingsleeftijd bepalen.

de rechter.

Deze criteria worden vervolgens beschreven. Daarna zullen de gedragsdeskundigen van het NIFP en pro Justitia rapporteurs hierin worden geschoold.

10

Project verkorting doorlooptijden rapportagebemiddeling

11

Herinrichting Klinische rapportage Pieter Baan Centrum

Psychiatrische en psychologische autopsie door NIFP

Herinrichting Klinische rapportage Pieter Baan Centrum

In december 2012 werd een visie- en kader-

Organisatie autopsie

document vastgesteld. In 2013 komt het

De opdracht en vragen voor de autopsie

Het strafrecht is erbij gebaat dat een verdachte

Eén van de belangrijkste wensen vanuit de

project in de uitvoeringsfase en kunnen

worden door een coördinator van het NIFP

snel voor de rechter verschijnt en er geen dure

opdrachtgevers van de Pro Justitia rapportage

diverse onderdelen worden beproefd

in nauw overleg opgesteld met het OM.

zittingscapaciteit verloren gaat. Voor het NIFP

is het leveren van maatwerk om zo specifieker

en uitgevoerd. De verhuizing naar Almere

De autopsie wordt gedaan via een zogenaamd

en de deskundige betekent dit dat de

en effectiever inzicht te krijgen in de persoon

zal waarschijnlijk pas eind 2014 worden

‘triple onderzoek’. Een psychiater, psycholoog

advisering aan de rechtelijke macht wel tijdig

van de verdachte. Vooral bij complexe

gerealiseerd

en forensisch milieuonderzoeker doen het

moet worden afgerond. Prioritering van

strafzaken. Wij hebben de expertise in huis om

doorlooptijden is daarom een belangrijk

deze complexe onderzoeken op ons te nemen.

(kwaliteits)aspect voor het NIFP.

Dat doen we nu via een ambulant triple

Als bemiddelende instantie in de pro Justitia

onderzoek of een klinische opname van zeven

rapportage wil het NIFP een betrouwbare

weken in het Pieter Baan Centrum.

ketenpartner zijn in de aanloop naar de

Tussen die twee zit echter een ruimte waarin

terechtzitting. Door binnen de normtijd

het onderzoek juist baat zou hebben bij een

een kwalitatief hoogstaande rapportage

klinische opname of andersom waar een

aan te leveren wordt bijgedragen aan

kortere klinische opname voldoende zou zijn.

een gestroomlijnde rechtsgang.

Die ruimte willen we nu invullen door de

Project verkorting doorlooptijden rapportagebemiddeling

onderzoek. Een begeleidend team (psychiater,

Psychiatrische en psychologische autopsie door NIFP

psycholoog en jurist) bevraagt de onderzoekers

Het NIFP doet in opdracht van het openbaar

wing van conclusies en adviezen, en bewaakt

ministerie (OM) psychiatrische en

de onafhankelijkheid van de onderzoekers.

psychologische autopsie bij homicide-suïcide

In overleg met het OM wordt uitleg gegeven

zaken. Dit zijn zaken waarbij een dader eerst

over de bevindingen van de autopsie aan

één of meerdere mensen heeft omgebracht

de naasten en slachtoffers van de

en vervolgens zichzelf om het leven brengt.

homicide-suïcide.

De eerste autopsie betrof Karst T. in 2009,

klinische rapportage te gaan moduleren.

Tristan van der V. volgde in 2011. In 2012 zijn

Er is in 2012 binnen het NIFP een stevig

Het project Herinrichting Klinische Rapportage

en eenmaal bij een zelfdoding. Het NIFP heeft

fundament neergelegd voor verbetering van

kent, voor wat betreft de klinische rapportage

de doorlooptijden. Er is gekozen voor een

zelf, twee doelstellingen: 1) het differentiëren

tweesporenbeleid: 1) ‘Huis op orde’ en 2)

van het rapportage aanbod en 2) het (opnieuw)

‘Differentiatie van normtijden per rapportage-

opzetten van de klinische rapportage op een

expertisepunt openbare - en gezinsdoding

variant’. Binnen het ‘huis op orde’ is

andere locatie (en daarmee in een nieuwe

Het is nodig om de wetenschappelijke

afgesproken dat de totale rapportage-

omgeving). Hierbij geldt wel dat de kwaliteit

bemiddeling maximaal zeventig kalender-

van de klinische PBC rapportages aan dezelfde

en de praktische kennis over

dagen in beslag mag nemen. In 2013 worden,

eisen moet voldoen als nu het geval is. Ook is

in samenwerking met de rapporteurs,

het belangrijk dat de PBC rapporten, op welke

de normtijden per rapportagevariant

ook autopsieën verricht bij overleden daders

‘Huis op orde’ & ‘Differentiatie normtijden’

zo inmiddels een unieke expertise opgebouwd. Drie redenen autopsie: verklaren, verduidelijken en voorkomen In de gezondheidszorg wordt een autopsie verricht om de doodsoorzaak en eventuele ziekten vast te stellen. Bij overleden daders

dodingen, autopsie en incidenten

kan ook een autopsie worden gedaan om

te bundelen. Het NIFP en het landelijke

te achterhalen of de dader een psychiatrisch

locatie ook gerealiseerd, door de opdracht-

OM ontwikkelen samen een nationaal

ziektebeeld had en of hij op die gronden

vastgelegd. De doelstelling voor 2013 is het

gever erkend worden als PBC-rapporten.

expertisepunt voor openbare -

realiseren van de afgesproken normtijden

Een randvoorwaarde van een andere orde is

en gezinsdoding in afstemming met

in tachtig procent van de zaken die

dat de reorganisatie optimaal rekening houdt

GGZ Nederland en de Inspectie voor

het NIFP bemiddelt.

met de belangen van medewerkers.

de Gezondheidszorg. Tevens zijn er

psychopathologie voorafgaande en ten tijde

internationale contacten gelegd.

van de gebeurtenis kan mogelijk een

Ketenafspraken doorlooptijden Het verkorten van de doorlooptijden binnen de strafrechtketen doet het NIFP niet alleen. In 2012 is gestart met het departementale verbeterproject ‘Advies op tijd’. Binnen dit project zijn de rollen en taakstellingen van de verschillende ketenpartners (Openbaar Ministerie, Reclasseringsorganisaties en het NIFP) beter op elkaar afgestemd. Deze moeten leiden tot een effectieve en efficiënte procesgang binnen

In 2011 besloot de hoofddirectie van DJI om het gebouw van het Pieter Baan Centrum (PBC)

handelde. Dat gebeurt door de ontwikkeling, de medische voorgeschiedenis, de relaties en het milieu van de dader in kaart te brengen. Door het vaststellen of uitsluiten van

verklaring worden gevonden voor het handelen. Dit kan vragen helpen verduide-

af te stoten en 24 van de 32 plaatsen voor

Het expertisepunt heeft als doelen

klinische rapportage onder te brengen bij het

kennis verzamelen, werkwijzen

Multifunctionele Forensische Centrum (MFC)

ontwikkelen, informatie uitwisselen

in Almere, waar ook de Oostvaarderskliniek

en vraagbaak zijn voor politie, OM

is gehuisvest. Ook werd onderzocht om zeven

en GGZ. Zo kan er betere afstemming

worden ingekaderd. Door het verwerven

en communicatie ontstaan tussen

van kennis over soortgelijke incidenten,

betrokken instanties, en meer zicht

en het opdoen van preventieve kennis, kunnen

Penitentiair Psychiatrisch Centrum

op de zorg voor overlevenden.

mogelijk nieuwe zaken worden voorkomen.

te Amsterdam.

Het NIFP doet literatuuronderzoek en

plaatsen te realiseren in een afdeling van GGZ De Woenselse Poort te Eindhoven en nog eens acht plaatsen in een afdeling van het

lijken van familie en nabestaanden en eventueel maatschappij of media over beweegredenen. Er hoeft er niet meer gegist te worden. Speculaties in de media kunnen

doet dossieronderzoek naar ‘mislukte’

de strafrechtketen.

homicide-suïcide zaken.

12

13

over de gevolgde methodiek, de onderbou-

WETENSCHAP EN OPLEIDINGEN

Verbinden van kennis Forensisch deskundigen (psychiaters, psychologen, milieuonderzoekers & juristen) zijn gespecialiseerde professionals die hun kennis en vaardigheden dagelijks inzetten en dienen bij te houden. Er wordt van ze verwacht dat ze op de hoogte zijn van ontwikkelingen binnen de wetenschap en de maatschappij en dat ze werken volgens de nieuwste inzichten. Binnen het NIFP is de verbinding van kennis belegd bij het Bureau Wetenschap & Opleidingen. “Ik ben er van overtuigd dat we binnen het NIFP unieke expertises in huis hebben.

Opleidingen in 2012

Of het nu om psychiatrie gaat of om bijvoorbeeld milieuonderzoek. Ik zou deze stelling willen aanvullen met de kern uit het denken van de grondlegger van de observatiekliniek, Pieter Baan. Hij vond dat de meerwaarde van het forensische werk ligt in de ontmoeting tussen de verschillende vakwetenschappen. Onze kwaliteit zit in de samenwerking tussen de mensen “

Wetenschap in 2012

Om die samenwerking te stimuleren is het belangrijk om de aanwezige kennis met elkaar te verbinden en nieuwe ontwikkeling te vertalen naar de dagelijkse praktijk. Door bijvoorbeeld de dialoog te stimuleren via refereerbijeenkomsten en intervisie. Of om de aanwezige kennis over te dragen op een nieuwe generatie via stageplekken en opleidingsmodules. Voor de ontwikkeling van kennis ter verbetering van forensische diagnostiek, indicatiestelling en zorg wordt de verbinding gezocht in een intensieve samenwerking met universiteiten, het Expertise Centrum Forensische Psychiatrie (EFP), het Openbaar Ministerie (OM) en diverse andere forensisch psychiatrische centra. Wat zich vertaald in wetenschappelijk onderzoek. Het Bureau Wetenschap & Opleidingen vormt de verbindende schakel tussen als deze kennistrajecten.

Nieuw onderzoek in 2012

Opleidingen in 2012

Stage- en opleidingsplaatsen

In het Pieter Baan Centrum wordt dit onder-

Visitatie door het Nederlands Register Gerechtelijk Deskundigen (NRGD)

Het bureau W & O coördineert de beschikbare

zoek verder toegespitst op het in kaart brengen

Effect van oxytocine op onbewuste emotieherkenning van psychopaten in TBS

stage- en opleidingsplaatsen binnen het NIFP

van kenmerken en stoornissen van vrouwelijk

Emotieherkenning en empatisch vermogen

De opleiding rapporteur van het NIFP is

voor GZ-psychologen, AIOS psychiatrie en

observandi. Deze kennis kan bijdragen aan

zijn bij psychopaten vaak een probleem.

gevisiteerd door het NRGD. Erkenning van het

klinisch psychologen. Immers: het opleiden

een scherpere diagnostiek.

Onderzocht wordt of het toedienen van

is van belang, omdat deelnemers na afronding

tot forensisch specialisten kan niet tot stand

van de opleiding in aanmerking komen voor

komen zonder praktijkervaring. Het NIFP is als

voorlopige registratie in het NRGD. Er werd

centrum van expertise dé plek voor het

vooral gekeken naar juridische aspecten en

beschikbaar stellen en het overdragen van

rapportage onderdelen. De visitatiecommissie

kennis. Opleidingsplaatsen worden vormgege-

oordeelde dat de opleiding op alle gevisiteerde

ven i.s.m. Palmhuis/de Jutters, Altrecht, het

onderdelen voldoende scoorde.Aanbevelingen

PPC Amsterdam en de Oostvaarderskliniek in

ter verbetering waren het nog verder verster-

Almere t.b.v. de GZ-opleidingsplaatsen binnen

ken van het juridische deel en het gebruik

het NIFP. Tot slot lopen ook ieder jaar een flink

maken van e-learning modules. Hiermee is

aantal masterstudenten van diverse universi-

direct gestart, zodat in het najaar van 2012 de

teiten stage bij het NIFP.

module Jeugd Civiel in de vorm van e-learning is aangeboden.

het bureau wetenschap & opleidingen Bij het bureau Wetenschap & Opleidingen (W & O) werken naast het hoofd, senior onderzoekers, onderzoekers, een supervisor,

Refereerbijeenkomsten en cursussen t.b.v. (bij)scholing Het forensische vakgebied ontwikkelt zich in toenemende mate en vormt inmiddels een complex, multidisciplinair specialisme, dat hoge eisen stelt aan de expert. Op zowel medisch- psychiatrisch, psychologisch als juridisch gebied wordt actuele wetenschap-

en secretariaatsmedewerkers. Samen

pelijke kennis en inzichten gevraagd.

zorgen zij voor de uitvoering van een

Bovendien moeten rapporteurs voor hun (her)

en wetenschappelijke onderzoeken ter verbetering van forensische

registratie in het NRGD zich aantoonbaar bijscholen. Het bureau W & O organiseerde het gehele jaar refereerbijeenkomsten als (bij)

In 2012 hebben onderzoekers van het bureau W&O zich ingezet voor de ontwikkeling van kennis ter verbetering van forensische diagnostiek, indicatiestelling en zorg. Dit deden zij in intensieve samenwerking

onderzoek pro Justitia. Het onderzoek is een

commissie heeft haar goedkeuring gegeven en inmiddels is een pilot gestart en zijn de eerste TBS-ers benaderd.

prospectief cohortonderzoek. Dit houdt in

Onbewuste emotieherkenning bij observandi in het PBC

dat een grote groep personen over langere tijd

In 2012 werden diverse observandi in het PBC

gevolgd wordt, zodat kan worden nagegaan

onderzocht m.b.v. eye-tracking-movement op

wat de voorspellende waarde van BooG is.

onbewuste emotieherkenning en moreel

Diagnostiek van persoonlijkheidsstoornissen in het forensische veld In 2012 is binnen dit project de toepasbaarheid van de DAPP-SF als geschikte screener voor persoonlijkheidsstoornissen onderzocht.

gedrag. De vraag is of er een relatie is tussen (het gebrek aan) emotieherkenning en psychopathie en pedofilie (herkennen seksuele signalen). De resultaten van dit onderzoek leiden mogelijk tot de ontwikkeling van nieuwe, objectieve, instrumenten, die op hun

psychiatrische centra. De lopende onderzoeken binnen het NIFP worden gecoördineerd door een senior onderzoeker. Hieronder volgt een korte beschrijving van

voor de rechtbank, communiceren met de

Overeenstemming behandeladvies in ambulante rapportages pro Justitia en vonnis

door het directieraadlid met

verdachte, diagnostiek en groepsobservatie.

Er wordt onderzocht in hoeverre rechters,

de portefeuille kennis.

In 2012 is tevens de leergang transculturele

bij ambulant uitgevoerde rapportages pro

psychiatrie voor eigen medewerkers afgerond.

Justitia over volwassenen, de adviezen uit de rapportage in het vonnis opnemen,

Bureau W & O organiseerde in 2012, met

welke kenmerken dit bepalen en of deze

professionals van binnen én buiten de

samenvoeging wordt van de bureaus

voorspellend zijn voor het opleggen van

organisatie, studiedagen zoals de vijfde Prison

een bepaalde intensiteit van behandeling.

Opleidingen en Onderzoek &

Mental Health dag en een dag over diagnostiek

Ontwikkeling. Aan het eind van

en behandeling van seksuele delinquenten (in

het jaar heeft de Ondernemingsraad

samenwerking met de Van de Hoeven-

invulling van het bureau.

adviseert over de wenselijkheid van een

gestaafd op mogelijke ethische bezwaren. Deze

Ministerie (OM) en diverse andere forensisch

op het gebied van risicotaxatie, presenteren

gestart worden met de verdere

de Officier van Justitie of Rechter-commissaris

heeft op ons verzoek het onderzoeksvoorstel

diagnostiek.

Het hoofd wordt aangestuurd

ontwikkeling. Hierdoor kan in 2013

Geestesvermogen. BooG is een hulpmiddel dat

Commissie van de Universiteit van Utrecht

beurt weer bijdragen aan een scherpere

diagnostiek, indicatiestelling en zorg.

positief geadviseerd over deze

Beslissingsondersteuning onderzoek

gens verbeterd. De Medisch Ethische

Forensische Psychiatrie (EFP), het Openbaar

lopend en nieuw onderzoek in 2012.

van het bureau W & O dat een

zoek naar effecten en toepassingen van BooG,

oxytocine m.b.v. een neusspray deze vermo-

met universiteiten, het Expertise Centrum

scholingsmodules en een scala aan cursussen

In 2012 is de oprichting voorbereid

Op dit moment loopt er een promotieonder-

Wetenschap in 2012

een informatiespecialist (bibliotheek)

groot aantal opleidingen, cursussen

Effecten van BooG

en de Pompekliniek). Ook vond de tweede Rapporteursdag plaats en werd voor de niet forensisch geschoolde medewerker een aantal keer een lezing georganiseerd over het

Delinquente vrouwen In 2012 is een boek verschenen over diagnostiek en daderschap van vrouwelijke delinquenten waarin algemene kenmerken zijn onderzocht, zoals het type delict en het soort stoornis.

werkveld. Het bureau verzorgde bovendien de accreditatie door de beroepsverenigingen van deze bijeenkomsten.

16

17

Effectevaluatie deskundigheidsbevordering PIJ-indicatie

In 2013 wordt middels bevraging van

Een PIJ-maatregel is een Plaatsing in een

deskundigen en literatuuronderzoek

Inrichting voor Jeugdigen en is een maatregel

beoordeeld welke functies en factoren een rol

uit het jeugdstrafrecht. Deze maatregel kan

spelen bij het plegen van seksuele gewelds-

worden opgelegd wanneer sprake is van

delicten. Op termijn kan een diagnostisch

stoornissen, recidivegevaar en behoefte

profiel worden uitgewerkt per delicttype.

BEHANDELEN

aan behandeling. Het NIFP heeft een weginglijst PIJ-indicatie ontwikkeld om

Oprichting Forensisch Neuroscience Center

rapporteurs te helpen om

In 2012 zijn de mogelijkheden onderzocht voor

1) een PIJ-maatregel beter af te wegen tegen

de oprichting van een ‘forensisch neuroscience

andere sancties,

center’. Dit wordt een samenwerkingverband

2) afwegingen meer gestructureerd te doen en

tussen het NIFP, universiteiten en andere

3) overwegingen inzichtelijker te maken in het

kennisinstituten om meer inzicht te verwerven

rapport/vonnis.

in het neuropsychologisch functioneren

Uit onderzoek naar de weginglijst in 2012 bleek

van verdachten. Met als doel te komen tot

dat het gebruik ervan leidde tot een betere

de ontwikkeling van een geavanceerde

onderbouwing van advies in zware strafzaken.

neuropsychologische gevalideerde standaard

Op dit moment worden door bureau W&O

testbatterij voor de PJ diagnostiek en een

cursussen in de weginglijst gegeven.

opleiding voor medewerkers/rapporteurs in het gebruik van deze testen.

Samenwerken voor de psychiatrische zorg in detentie Dagelijks verblijven om en nabij 12.000 personen in detentie of de vreemdelingenbewaring. Het merendeel van deze gedetineerden heeft te kampen met complexe psychiatrische problematiek. Om te zorgen dat de gedetineerden hun detentie goed doorkomen en bij terugkeer in de samenleving niet meer recidiveren is psychische zorg en begeleiding van groot belang. Zorg in detentie is een multidisciplinaire aangelegenheid. Wekelijks zijn ongeveer 50 psychiaters van het NIFP werkzaam in de penitentiaire zorg. Samen met de gevangenispsychologen en medische diensten zijn zij verantwoordelijk voor de psychische zorg. Optimale samenwerking tussen deze elkaar aanvullende disciplines vereist de beschikking over goede multidisciplinaire best practices, richtlijnen en mogelijk zelfs zorgplannen.

Nieuw onderzoek in 2012 Effectevaluatie deskundigheidsbevordering PIJ-verlenging

“Steeds meer disciplines zijn in staat hun werk en werkwijze goed te beschrijven. Denk daarbij aan

Naar aanleiding van de positieve resultaten

de samenwerking. In 2013 zal deze samenwerking met het gevangeniswezen en de dienst bijzondere

t.a.v. het onderzoek naar de wegingslijst

voorzieningen inhoudelijk nog verder vorm krijgen.”

de Best Practice ISD waarin met verschillende disciplines afspraken zijn gemaakt over

PIJ-indicatie (zoals hierboven beschreven) heeft het Ministerie van Veiligheid en Justitie

Een belangrijke steunpilaar voor kwalitatief goede zorg is het verbinden en

subsidie verleend om een weginglijst voor de

beschikbaar stellen van de aanwezige kennis. Het NIFP doet dit door een duidelijk

PIJ-verlenging te ontwikkelen en het effect

inwerkprogramma, continue opleiding en bijscholing, intervisie en auditing.

daarvan te onderzoeken. Op dit project is een

Daarnaast zorgt het NIFP voor het formuleren van vakinhoudelijke werkkaders voor

nieuwe junioronderzoeker aangenomen.

de penitentiaire setting en het beschikbaar stellen van internationale bibliotheekfaciliteiten aan de zorgprofessionals.

Project Stoornis en Risico In 2012 is gestart met een project Stoornis en

De grote uitdaging is om tijdens de detentie die behandeling op te starten

Risico. Het project is ontstaan naar aanleiding

die bijdraagt aan een betere terugkeer in de samenleving. Daartoe wordt in

van de beperkingen van het huidige stoornis-

toenemende mate samengewerkt met de regionale GGz. Ook komende jaren zal

concept (DSM-IV) en de kanttekeningen en

de verdere integratie van de zorg tijdens en na detentie het speerpunt van beleid zijn.

tekortkomingen van de risicotaxaties. Het uitgangspunt is dat de forensische diagnostiek zich meer moet richten op psychische dysfuncties & handicaps en persoonlijkheidskenmerken die bijgedragen hebben aan het begaan van het delict. Dit in tegenstelling tot het zich richten op een syndromale dan wel DSM stoornis. Er is meer kennis nodig over welke psychische functies, gebreken en persoonlijkheidsvariabelen relevant zijn om het verband tussen stoornis en risico in het individuele geval te kunnen verklaren.

18

Naar een landelijke kwaliteitsstandaard voor psychische zorg

19

Kennismanagement in de psychische zorg

Naar een landelijke kwaliteitsstandaard voor psychische zorg

penitentiaire zorg, psychofarmacotherapie,

In de afgelopen jaren heeft het NIFP een

de GGz. In 2012 hebben 15 nieuwe psychiaters

zorgportfolio ontwikkeld dat moet bijdragen

deze introductieopleiding gevolgd.

aan bovengenoemde doelen: veilige detentie,

Met de GW- psychologen wordt momenteel

multidisciplinaire samenwerking met

onderzocht of het in 2013 mogelijk is deze

gevangenispsychologen en medische diensten

introductieopleiding tevens aan hen aan

en zorgtoeleiding naar de (forensische) GGz

te bieden.

suïcidepreventie en de samenwerking met

ten behoeve van een veilige terugkeer in de samenleving. Door intensieve samenwerking

Landelijke studiedag Prison Mental Health

tussen het NIFP, regionale ketenpartners,

Naast de introductieopleiding heeft het NIFP

PI’s, PPC’s wordt er toegewerkt naar een

in juni 2012 een studiedag georganiseerd rond

samenhangend zorgsysteem waarbij zorg voor

het thema ‘psyche en somatiek’. Het doel van

de gedetineerde ook na de detentiesituatie

deze studiedag is de ontmoeting van zorg-

is gewaarborgd.

professionals en samen te komen tot beleids-afspraken. Door de 150 deelnemers,

INDICEREN Indiceren naar de forensische zorg

In 2012 heeft het NIFP met het Gevangenis-

overwegend GW-psychologen, NIFP-psychi-

wezen (GW) een dienstverleningsovereen-

aters en verpleegkundigen en huisartsen

toekomstige ontwikkelingen

komst (DVO) gesloten waarin dit portfolio als

van de PI’s wordt deze de studiedag bijzonder

Mensen die in aanraking komen met politie en justitie, kunnen een psychiatrische

In lijn met de hier naaststaande

uitgangspunt werd genomen. Vakinhoudelijk

gewaardeerd. In het najaar van 2013 vindt

stoornis hebben. Deze mensen komen dan, in het kader van een strafrechtelijke

gaan het NIFP, DBV en GW gezamenlijk zorg

de zesde editie plaats.

maatregel, in aanmerking voor forensische zorg. Hierbij wordt een behandeling

ontwikkelingen hoopt het NIFP in 2013 te komen tot een krachtig samenwerkingsmodel met

dragen voor de uitwerking van de (kwaliteits) kaders en investeren in vakmanschap van de verschillende zorgprofessionals.

(de psychologen van) GW,

Via Trainingen, opleiding en intervisie-bijeen-

waarin -onder de koepel van

komsten krijgen zorgprofessionals de

het NIFP- de kwaliteit van

gelegenheid ervaringen uit te wisselen met

psychische zorg, door het hele

vakgenoten en te investeren in eigen

systeem van basiszorg, PPC en forensische GGz, kan worden versterkt.

vakmanschap.

Advies- en monitoringrol

verbonden met een bepaald beveiligingsniveau. Het doel is het terugdringen van Multidsciplinaire Best Practice ISD

de recidive en het vergroten van de veiligheid van de maatschappij.

In 2012 hebben de NIFP psychiaters en GW-psychologen, die werkzaam zijn in

“Tijdens de IFZ conferentie 2012 kwamen twee patiënten aan het woord die met een indicatiestelling

de ISD*, een gezamenlijke Best Practice

geplaatst zijn in een zorginstelling. Door hun verhaal te horen werd mij nogmaals duidelijk hoe

opgeleverd. Hierin zijn de verschillende rollen

belangrijk een persoonsgerichte aanpak is, die wij als NIFP voorstaan.

ten aanzien van screening, diagnostiek,

Wij moeten onze verantwoordelijkheid nemen als ‘voordeur’ naar de forensische zorg.

zorg en trajectbegeleiding goed uitgewerkt.

We werken voor de patiënt én voor de samenleving.”

Toename aangevraagde indicatiestellingen

Interne flexpool & doorlooptijden

De Best Practice moet leiden tot efficiëntere

In januari 2013 is dit DVO met de directie van GW positief geëvalueerd en zijn afspraken gemaakt voor continuering en verdere uitbouw van de samenwerking met het NIFP. Deze verdere uitbouw is gericht op verdere integratie van GW-psychologen en het NIFP als expertise centrum van Justitie.

samenwerking en kwalitatief betere

De coördinatoren Indicatiestelling Forensische Zorg zijn verantwoordelijk voor

behandeling. De psychiaters en psychologen

het vinden van het meest geschikte niveau van zorg én beveiliging voor deze

werkzaam in de vreemdelingenbewaring zijn

justitiabelen. Dit doen zij door op grond van de beschikbare brondocumenten

in 2012 eveneens gestart met een multidisci-

een indicatie af te geven voor plaatsing in een forensische instelling. NIFP/IFZ

plinaire vakgroep om te komen tot goede

(Indicatiestelling Forensische Zorg) geeft vervolgens via een indicatie toegang

afstemming en samenwerking in de zorg in

tot deze forensische, klinische zorg en de doorstroming van intramurale zorg

de detentiecentra. (* ISD = Inrichting voor

naar forensisch beschermd wonen. Om de kwaliteit van de indicatie en

Stelselmatige Daders)

de dienstverlening te bewaken en te bevorderen bestaat er continu contact en samenwerking tussen NIFP/IFZ en de aanvragers en afnemers van een indicatie-

Kennismanagement in de psychische zorg

Electronische dossiervorming

stelling (ketenpartners). Door steeds goede afspraken te maken moet de kwaliteit

In 2012 heeft het NIFP op dit vlak de volgende

Ten behoeve van een goede dossiervoering

van de indicatiestellingen op niveau blijven en aansluiten op de (informatie)behoefte

activiteiten ondernomen:

en informatieoverdracht tussen verschillende

van een zorgaanbieder.

Introductiecursus als onderdeel van het inwerkprogramma Psychiaters die nieuw in dienst komen bij het NIFP worden op locatie ingewerkt door een ervaren forensisch vakpsychiater. De ‘coaching on the job’ wordt aangevuld met een tweedaagse introductieopleiding. Tijdens deze dagen staan de volgende onderdelen centraal:

behandelaren is het NIFP in 2012 begonnen met de invoering van een electronisch dossier voor de psychiatrische zorg (PDS-Z). Het streven van het NIFP is om komende jaren –onder aansturing van DJI- te komen tot een integraal medisch dossier voor psychiaters, GW-psychologen en medische diensten werkzaam in de basiszorg en de PPC’s.

juridische kaders en procedures in de

20

21

Organisatie: structuur & inbedding

Conferentie en Festival Forensische Zorg

Personeel Advies- en monitoringrol

Ook voor IFZ geldt, als partner in de strafrecht-

In 2012 hebben IFZ coördinatoren door het

keten, dat er strakke ketenafspraken gemaakt

hele land zorgaanbieders bezocht in het kader

zijn en er effectief gemonitord wordt op de

van de advies- en monitoringrol voor indicatie-

doorlooptijden. Zodoende kan er tijdig een

stelling. Het doel hiervan is de kwaliteit en

goed onderbouwde indicatiestelling worden

de dienstverlening rondom de indicatie-stel-

verstrekt aan de opdrachtgever.

lingen te optimaliseren en te blijven borgen.

Kwaliteit zit in de samenwerking tussen mensen. Wanneer de medewerkers zich prettig voelen, ontwikkelmogelijkheden hebben, gezond zijn en weten waar ze aan toe zijn, dan heeft dat zijn weerslag op de kwaliteit van het werk en de tevredenheid onder de medewerkers en de ketenpartners. Het NIFP heeft in 2012 veel geïnvesteerd om zowel de kwaliteit van de individuele medewerker als de verbinding tussen mensen te ondersteunen en te verbeteren.

Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO)

Commissie Integriteit en Seksuele Omgangsvormen (I & SO)

Eed & belofte In 2012 zijn een drietal bijeenkomsten

Tijdens de bezoeken werd ingezet op het

Organisatie: structuur & inbedding

bespreken van elkaars werkwijzen, het

Eind 2011 heeft een Medewerkerstevreden-

Vanwege het vertrek van enkele leden is

In 2012 is, naast het hoofd IFZ, een plaatsver-

georganiseerd waarbij medewerkers onder

wegnemen van knelpunten en het verdiepen

heidsonderzoek plaatsgevonden.

in 2012 een interne vacature uitgezet voor

vangend hoofd aangesteld. Het hoofd houdt

leiding van de algemeen directeur NIFP

van kennis over behandelprogramma’s

De uitkomsten werden begin 2012 bekend.

het werven van nieuwe leden van de

zich bezig met beleidsontwikkelingen

de eed en belofte konden afleggen als men

& beveiligingsniveaus. Uit de ronde door

Op de punten inhoud, collegialiteit en

commissie I & SO. Er kwamen ruim twintig

en contacten op het Ministerie.

dit nog niet had gedaan. Deze bijeenkom-

het land is gebleken dat er geen misindicaties

zelfstandigheid scoort het NIFP goed.

aanmeldingen binnen en inmiddels zijn

Het plaatsvervangend hoofd richt zich vooral

sten werden informatief ingestoken en

hebben plaatsgevonden en dat IFZ zich in

Zaken die nog verbeterd kunnen worden

vier nieuwe leden geïnstalleerd.

op de interne organisatie, kwaliteitsontwik-

stonden tevens in het teken van ontmoeting

een paar jaar tijd echt een plek heeft verworven

zijn de sturing en de informatievoorziening.

De commissie ondersteunt en adviseert

keling en advisering rondom casuïstiek.

tussen medewerkers uit het hele land.

in de zorgketen. De advies- en monitoringrol

De uitkomsten van het MTO zijn besproken

medewerkers die te maken krijgen met

Samen zorgen zij voor heldere werkprocessen,

blijft een vast onderdeel van de IFZ organisatie

in de directieraad en de teams op de locaties

ongewenst gedrag en heeft een aantal keren

functieomschrijvingen en een landelijke

en wordt ook het komend jaar verder

waarna acties zijn ondernomen die

per jaar overleg met de algemeen directeur.

eenduidigheid in werkwijzen. Dit heeft er

uitgebouwd door intensivering van

tot verbeteringen moeten leiden.

voor gezorgd dat IFZ, zowel intern als extern,

de contacten met het Gevangeniswezen,

een betrouwbare en onafhankelijke partner

Functiegebouw Rijk

de Reclassering en Penitentiaire Inrichtingen.

De DJI-brede vitaalscan uit 2011 heeft er

is geworden in de zorgketen.

Het Rijk kende tot voor kort ruim 30.000

voor gezorgd dat er in 2012 voorbereidingen

verschillende functiebeschrijvingen.

zijn getroffen om in 2013 rookvrij te

Hierdoor waren functies moeilijk

worden. Dit betekent dat er niet meer in

vergelijkbaar en was niet duidelijk wat

de werkgeverstijd gerookt mag worden.

alternatieve loopbaanmogelijkheden zijn.

Medewerkers is een cursus aangeboden

De hele Rijksoverheid, en dus ook het NIFP,

om te kunnen stoppen met roken.

zijn over gegaan op een nieuw Functie-

Ook kunnen zij aan hun overgewicht

gebouw Rijk, waarin de wirwar aan functies

werken door met korting gebruik te maken

is teruggebracht tot 8 functiefamilies met

van fitness-scholen.

Toename aangevraagde indicatiestellingen

Conferentie en Festival Forensische Zorg

Het aantal aangevraagde indicaties steeg in

Omdat samenwerking en dialoog essentieel

2012 naar bijna 4.000; in 2011 was er nog

zijn voor een goede indicatiestelling en

sprake van ongeveer 3.000 aanvragen.

plaatsing organiseert IFZ jaarlijks een

De oorzaak van deze toename is te vinden in

conferentie waar aanvragers, zorgaanbieders

de duidelijke positionering in de zorgketen

& beleidsmakers zijn uitgenodigd. Met elkaar

en in het eigen gezicht dat IFZ inmiddels heeft

worden dilemma’s besproken en wordt

gekregen. In de loop van het jaar werd een

gewerkt aan oplossingen. Ook probeert men

stabilisatie zichtbaar in het aantal aanvragen

adviezen te formuleren voor beleidsmakers.

die zich naar verwachting doorzet in 2013.

Met deze reden neemt IFZ ook ieder jaar actief deel aan het Festival Forensische Zorg.

Interne flexpool & doorlooptijden

NIFP rookvrij en vitaal

Op 13 september 2012 vond in Utrecht de eerste NIFP-dag plaats voor alle medewerkers. Het doel van deze dag was collega’s uit het land te ontmoeten en op een informele manier te leren kennen. Door nu ook de gezichten bij de namen te kennen, zullen medewerkers makkelijker contact zoeken bij hun werkzaamheden. Deze dag krijgt in 2013 een vervolg.

daarin 52 functiegroepen. Hierdoor wordt solliciteren binnen de Rijksoverheid een

Gedragsregels

stuk eenvoudiger en overzichtelijker.

In 2012 zijn alle medewerkers met een

Alle NIFP medewerkers zijn hierover in

factsheet geïnformeerd over de gedrags-

het najaar geïnformeerd.

regels, voor ambtenaren van het Ministerie van Veiligheid en Justitie, die gelden ten

In 2012 was het centrale thema de doorstroom

aanzien van zaken als: de beroepskosten-

Door te gaan werken met een interne flexpool

en behandelbaarheid van delinquenten en

Functioneringsgesprekken

kon IFZ snel inspelen op de vraag naar

de vraag wat er met hen gebeurt op het

Binnen DJI is flink ingezet op het verhogen

regeling, het maken van dienstreizen,

indicatiestellingen en zo haar afspraken

grensvlak van strafrecht en zorg. Een grote

van het aantal gevoerde functionerings-

declaratiemogelijkheden, het uitvoeren

nakomen op het gebied van doorlooptijden.

vertegenwoordiging van IFZ coördinatoren,

gesprekken. Ook de directieraad en

van nevenwerkzaamheden, het aanvaarden

IFZ scoorde eind 2012 landelijk gemiddeld

zorgaanbieders, reclassering, gevangenis-

de hoofden van de NIFP locaties hebben

van geschenken en het gebruik van

tegen de 80% van de indicatiestellingen op

wezen, openbaar ministerie en rechtbanken

zich hiervoor extra ingezet.

bedrijfsmiddelen. Dit ter ondersteuning

tijd. Dit betekent dat als het dossier compleet

ging hierover met elkaar in gesprek.

Het functioneringsgesprek is van belang

van integer gedrag dat hoort bij de

was de indicatiestelling binnen drie weken

voor leidinggevende én medewerker,

voorbeeldfunctie die ambtenaren vervullen

was afgerond en er een plaatsingsverzoek was

omdat het zowel over het huidig functio-

voor de samenleving.

ingediend. Voor IFZ geldt voor de indicatie-

neren als over de ontwikkeling van

stellingen vóór zitting dat de normtijd wordt

medewerkers gaat. Ook in 2013 blijft

verkort naar 14 kalenderdagen.

het één van de speerpunten in het

Formatie in 2012 (in fte) Psychiater Psycholoog Jurist Milieuonderzoek Groepsleiding Medische administratie Coördinator Indicatiestelling Bewaring Directie Bestuursbureau Communicatie Bedrijfsbureau Landelijke beveiligingsfunctionarissen Huisvesting en facilitaire zaken Overig Totaal

personeelsbeleid.

22

NIFP Dag

23

68,29 29,70 23,32 12,61 48,11 63,81 19,94 40,75 4,33 9,06 2,00 10,61 3,00 11,28 19,24 366,05

ondernemingsraad In 2012 heeft de Ondernemingsraad (OR) van het NIFP zijn, in 2011, vernieuwde koers voortgezet en bestendigd. Aansluitend bij zijn

Visietraject

Sociale media

Pieter Baan 100 jaar

visie werd de OR steeds vaker in een vroegtijdig stadium bij ontwikkelingen betrokken. Om de input van de werkvloer op te halen

In 2012 is NIFP gestart met het project

Het NIFP is ook regelmatig te vinden in

Op 22 oktober 2012 zou Pieter Baan 100 jaar

had de OR regelmatig contact met vaste contactpersonen van de diverse NIFP-locaties. Voor de beoordeling van advies- en

Toekomstvast NIFP, dat bestaat uit:

de sociale media. Zo wordt LinkedIn ingezet

zijn geworden. Binnen het NIFP is hieraan

instemmingsaanvragen maakte de OR gebruik van klankbordgroepen. De proactieve werkwijze resulteerde in een betrokken OR

• een visietraject

voor het invullen van vacatures en wordt

vorm gegeven door op deze dag een

die goed geïnformeerd was, efficiënt werkte en tijdig invloed op het beleid kon uitoefenen. De behaalde resultaten werden vermeld

• een leiderschapstraject (opleiding van

Twitter gebruikt voor het snel verspreiden

‘courant’ te verspreiden. Hierin stond een

in een OR-nieuwsbrief, die eens per twee maanden uitging.

van nieuwtjes uit het forensische veld of

retrospectief op Baan en hoe zijn gedachte-

• de herijking van de organisatiestructuur.

het attenderen op een congres of studiedag.

goed zich vertaald naar onze huidige

Op Twitter vindt u ons onder @Pjrapporteurs.

werkzaamheden. Ook de Volkskrant

management)

Advies- en instemmingsaanvragen

tot Bureau Wetenschap & Opleidingen,

informatiesysteem FRIS door PRISMA,

Met Toekomstvast wil het NIFP haar

In 2012 is binnen het NIFP gewerkt aan

uitbreiding van het aantal Sociaal

de invoering van Functiegebouw Rijk,

organisatie zodanig stroomlijnen dat

‘hetproject herinrichting klinische

Psychiatrisch Verpleegkundigen en

het parkeerbeleid in het PBC en interne

doelgericht en efficiënt wordt gewerkt aan

rapportage’, waarover elders in dit jaarbe-

de scheiding van zorg- en rapportagetaken

competentieontwikkeling.

NIFP in de (Sociale) Media

de realisatie van de ambitie van het NIFP.

richt meer is te lezen. De OR maakte deel uit

in het PBC. Verder verleende de OR

In 2012 werd het NIFP weer regelmatig

Op die manier zorgt het NIFP dat zij haar

van diverse werkgroepen, die binnen dit

instemming over het rookbeleid en

OR Verkiezingen

benaderd door de media met het verzoek

unieke bijdrage aan de veiligheid van de

project van start gingen. Op basis van de

de beroepskostenregeling NIFP.

In december 2012 waren er OR-verkiezingen.

toelichting te geven bij (mediagevoelige)

maatschappij ook in moeilijke tijden kan

Uit alle gelederen van de organisatie

zaken. Het NIFP kan niet ingaan op

blijven vervullen. Als eerste is in 2012 gestart

tussentijds advies over het project

Overige onderwerpen

meldden zich tien kandidaten, die allen

individuele casuïstiek, maar geeft wel uitleg

met het visietraject. In een intensief

uitgebracht.

De OR besteedde in 2012 veel aandacht

tot OR-lid werden verkozen. De nieuwe

over de forensische wetenschap in het

participatie-traject is een nieuwe visie

aan de continuïteit van de aansturing en

samenstelling van de OR is in januari 2013

algemeen en onze werkwijze in het

geformuleerd, waarin als kerntaak is

Daarnaast gaf de OR in 2012 een advies over:

het primaire proces in het Pieter Baan

van start gegaan.

bijzonder.

geformuleerd het bieden van forensisch-

de oprichting van Bureau Kwaliteit,

Centrum. De OR maakte verder deel uit

psychiatrische expertise, gericht op het

de samenvoeging van de organisatieonder-

van een bezuinigingswerkgroep en hield

Het afgelopen jaar werd veel aandacht

individu en een veilige en gezondere

delen ‘Opleidingen’ en ‘Wetenschap’

zich bezig met de vervanging van het

besteed aan een aantal buitenlandse zaken,

samenleving. De ambitie van het NIFP is een

zoals de rechtszaak rond Breivik in

interna-tionaal toonaangevend instituut te

Noorwegen en ernstige geweldsincidenten

worden, dat met ketenpartners bijdraagt

in Luik (België) en Newton (USA). De media

aan de reductie van recidive.

vroeg zich vooral af hoe deze daders in

In 2013 zal het NIFP gaan werken aan het

Nederland onderzocht zouden worden

realiseren van deze lange-termijn visie,

en wat vanuit de wetenschap over hen

door het opstellen van een strategie - en

tony – de documentaire

te zeggen is. Hierdoor kreeg het NIFP

een daaruit volgend activiteitenplan- die

de gelegenheid om aan te geven hoe uniek

In 2011 kreeg de documentaire ‘Tony –

ook leidend zal zijn bij het opstellen van

het Nederlandse stelsel is en wat de rol van

komende jaarplannen.

onze organisatie daarin is. In aansluiting

opgedane ervaringen heeft de OR een

organisatie & omgeving Hoofd Directeur DJI

Alemeen Directeur DJI

Lid Directieraad

RVE’s NIFP

Lid Directieraad

Lid Directieraad

RVE’s NIFP

RVE’s NIFP

Lid Directieraad

PBC

Bestuursbureau

Bedrijfsvoering

Bureau Kwaliteit

Carsten Herstel. In dit artikel kwam ook de vernieuwingslag die de organisatie nu maakt op gebied van klinische rapportage aan de orde. Het vakblad voor de psychiatrie, de Psychiater, sloot in december de feestelijkheden af met een artikel over de relevantie van Baan op de huidige forensische psychiatrie en de rol van

een observatie in het Pieter Baan Centrum’ van Ditteke Mensink veel lof. Het publiek

hierop kunt u in het hoofdstuk ‘Beoordelen’

kreeg een zeldzame inkijk in een klinische

Financiën

lezen over het autopsie onderzoek waar

rapportage van het NIFP en beloonde dat

In 2012 werd het NIFP geconfronteerd met

het NIFP bij betrokken is.

met enthousiaste reacties. In 2012 kreeg de vertoning van de documentaire een

2013 en daarna, voortvloeiend uit het

Het NIFP liet ook van zich horen via

Lenteakkoord en het regeerakkoord Rutte II.

wetenschappelijke artikelen in de vakpers

De begroting van het NIFP wordt met circa

en op (inter)nationale congressen zoals

15% omlaag gebracht. Dit gaat de komende

het Borderlinecongress in Amsterdam,

jaren een flinke impact op de organisatie

dat mede door het NIFP werd

de film. Het leverde veel begrip en dialoog

hebben. Er gaat gezocht worden naar

georganiseerd.

op over zaken als weigeraars en het

bezuinigmaatregelen waarbij het primaire

In 2012 zorgde de promotie van Corrie van

onderzoeksproces. Internationaal werd

proces zo veel mogelijk ontzien wordt.

Esch (juriste bij het NIFP) voor veel media

‘Tony’ vertoond op het internationale

Daarnaast zet het NIFP in op het

aandacht onder andere op de voorpagina van de Volkskrant. Haar kritische onderzoek

psychiatercongres in Berlijn. Ook hier was

ontwikkelen van nieuwe producten, waarmee we nieuwe inkomstenstromen

onderschreef de noodzaak van kwaliteitsver-

creëren. De omvang van de taakstelling

betering en kwaliteitsborging van gedrags-

is echter dusdanig dat voor invulling ervan

deskundig onderzoek, zoals dit de afgelo-

geldt dat personele gevolgen onontkoom-

pen jaren binnen het NIFP is opgepakt.

baar zullen zijn.

24

door een interview af te nemen met

het NIFP daarin.

een aanzienlijke financiële taakstelling voor

IFZ W&O

besteedde aandacht aan dit momentum

25

vervolg door een tournee langs de regionale rechtbanken. Aangevuld met een vraag en antwoord na afloop met de mensen uit

het publiek erg onder de indruk.

cijfers Zorg Kwaliteit

uitbouwen binnen het NIFP met behulp

Inmiddels is een plan van aanpak met

Het NIFP wil de kwaliteit van haar werk

van de Lean six sigma methodiek.

aanbevelingen gerealiseerd dat in

en dienstverlening systematisch verbeteren

In eerste instantie wordt deze methodiek

de loop van 2013 geïmplementeerd wordt.

om beter aan te sluiten bij de wensen van

vooral gebruikt om de doorlooptijden

Op de ambulante locaties wordt ook met

klanten en om beter verantwoording af te

van het rapportageproces te verbeteren.

een beveiligingsplan gewerkt, waarin

leggen aan ketenpartners en maatschappij. Na enkele jaren programmatisch werken is eind 2012 een bureau kwaliteit opgericht en een klankbordgroep en wordt een kwaliteitsmedewerker aangetrokken. Het bureau maakt de taak- en werkbeschrijvingen duidelijker en toegankelijker voor medewerkers, doet interne audits, zet een incidenten- en klachtensystematiek op met systematische analyses van incidenten met behulp van software, en zet de lean verbetermethodieken in om het werk te vereenvoudigen en te verbeteren. Interne audits Door het doen van interne audits op deelonderwerpen wordt inzicht verkregen in de kwaliteit van het werk en de verbetermogelijkheden. Een aantal NIFP medewerkers is opgeleid in ‘waarderend auditen’. De audit over de intake van zorg in de penitentiaire inrichting verduidelijkte de mogelijkheden voor eenduidiger en efficiënter werken. Dit leidde tot concrete afspraken. Met de directie Gevangeniswezen zijn verbeterpunten

veiligheidsprocedures zijn opgenomen ICT-beleid en PRISMA

zoals BHV, toegangscontrole en informatie-

Het NIFP moet zich toenemend verant-

beveiliging. Ook zijn op de locaties AED’s

woorden over de uitvoering en de kwaliteit

geplaatst en zijn medewerkers in het

van het werk. Dat vraagt om goede

gebruik hiervan getraind.

ICT-beleid en goede informatiesystemen, zodat het NIFP kan voldoen aan de eisen

Informatiebeveiliging

van de tijd. In maart 2012 is daarom het

Gedragsdeskundigen werken met gevoelige

project gestart om de registratie- en

informatie en dienen er met veiligheids-

informatiesystematiek te vernieuwen

maatregelen voor te zorgen dat de gegevens

voor de werkprocessen van de pro Justitia

niet op straat komen te liggen. Dit kan

rapportage. Er is een leverancier gekozen

immers imagoschade tot gevolg hebben.

voor de software en met een stuurgroep

Het NIFP heeft, door middel van voorlich-

en expertiseteams wordt het systeem

ting in de nieuwsbrieven en het nemen van

inhoudelijk vormgegeven. De nieuwe

een aantal maatregelen, er voor gezorgd dat

software die het rapportagedeel van het

het niveau van bewustwording enorm

oude FRIS gaat vervangen heet PRISMA

toegenomen is. Dit heeft zich ook vertaald

(Projustitia Rapportage Informatie Systeem

in cijfers: in 2012 hebben zich slecht vier

Management en Administratie).

incidenten voorgedaan, een daling van

PRISMA zal in september 2013 operationeel

8 incidenten ten opzichte van 2011.

zijn. Het gaat de werkprocessen voor maakt deze inzichtelijk, brieven en

opdrachtgeversoverleg (ogo)

formulieren worden automatisch

Ook in 2012 is het Opdrachtgeversoverleg

gegenereerd, en het zal eenduidige

(OGO) weer een aantal keren bij elkaar

gegevens gaan opleveren voor bedrijfsvoering en wetenschappelijk onderzoek.

gekomen. Het doel van dit overleg is het goed laten aansluiten van de diensten en de producten van het NIFP op de wensen

de penitentiaire inrichting.

Veiligheidsbeleid

De audit over de advisering aan

Het is voor medewerkers van het NIFP

DJI, Reclassering Nederland en het NIFP.

de rechtspleger over de noodzaak

belangrijk dat zij zich veilig voelen op hun

Thema’s die besproken zijn, zijn o.a.:

van rapportage, de ‘consultatie rechts-

werk en weten hoe ze moeten handelen

de herinrichting klinische rapportage,

pleging’ leverde veel mogelijkheden op

wanneer zich een incident voordoet.

de samenwerkingsovereenkomst met

om de kwaliteit van het advies en de

Het veiligheidsbeleid van het NIFP is erop

doorlooptijden van het rapportageproces

gericht de medewerker te beschermen en te

te verbeteren. Deze verbeteringen worden

ondersteunen en is gericht op het Pieter

in 2013 doorgevoerd.

Baan Centrum én de ambulante locaties.

Lean verbetermethodiek

In 2012 heeft in het PBC een Externe Security

Het OGO zal ook in 2013 regelmatig

Medio 2012 zijn NIFP medewerkers getraind

Audit plaatsgevonden naar aanleiding

plaatsvinden.

in de Lean verbetermethodiek. Het bureau

van onveilige gevoelens op de werkvloer.

en facilitering van de psychiater in

DBV Zorg en Detentie Consulten

02a. Intake 02b. Herintake bij overplaatsing 03a. Kort behandelconsult 03b. Lang behandelconsult 04a. Spoedconsult 04b. Crisisinterventie 05a. RM / IBS procedure 05b. Geneeskundige verklaring 06a. Verwijziging tijdens detentie 06b. Verwijziing bij einde detentie 09. ISD-intake 10. Beoordeling tbv. forensisch traject 11. TBS passantenbeoordeling DBV-Intake consult ISD Trajectconsult Onbekend Overig/Anders Volwassenen Voorgeleidingsconsult Volwassenen Zorgconsult Zorg Gesprekstherapie Zorg Intake Zorg ISD intake en behandelplan Zorg Psychofarmacotherapie SPV Casemanagement SPV Consult SPV Intakeconsult

3.016 435 4.646 2.610 262 69 47 20 181 142 207 75 2 1 64 3 72 2 2 3 4 2 5 74 32 9

Totaal

11.985

medewerkers beter ondersteunen,

Veiligheidsbeleid & Bedrijfshulpverlening & Informatiebeveiliging

besproken betreffende de ondersteuning

GW Zorg en Detentie Consulten

van de opdrachtgevers. De deelnemers zijn: het Openbaar Ministerie, de Rechtspraak,

de rapporteurs, de doorlooptijden, het zorgportfolio, zorg in de vreemdelingenbewaring, het NRGD, het adolescentenstrafrecht en de opleiding tot rapporteur.

kwaliteit gaat deze Lean kennis verder

22

26

GW Zorg en Detentie Overleggen AC 2e moment AC PMO DBV: Psycho Medisch Overleg Forensisch Psychiatrisch Netwerk ISD-(casuïstiek)-overleg Klinische lessen Overig Structureel Casusoverleg PI-Nazorgoverleg Psycho Medisch Overleg SPV Beleidsmatige overleggen SPV Casuïstiek Zorgregio overleg TBS Casuïstiek Overleg (TCO) Telefonisch Consult Veelplegersoverleg Veiligheidshuis

1.193 1.781 6 47 114 29 349 2 2.172 21 11 373 2 3 58

Totaal

6.161

02a. Intake 02b. Herintake bij overplaatsing 03a. Kort behandelconsult 03b. Lang behandelconsult 04a. Spoedconsult 04b. Crisisinterventie 06a. Verwijziging tijdens detentie 06b. Verwijziing bij einde detentie DBV-Crisisinterventie Overig/Anders Volwassenen Zorgconsult Zorg Gesprekstherapie Zorg Intake Zorg Psychofarmacotherapie Totaal

343 13 398 198 49 9 7 2 1 2 1 1 1 4 1.029

DBV Zorg en Detentie Overleggen AC 2e moment AC PMO Forensisch Psychiatrisch Netwerk Psycho Medisch Overleg

61 219 1 247

Totaal

528

cijfers rapportage Vooraf consult volwassenen NIFP- voorgeleidingsconsult NIFP- trajectconsult NIFP- rapportageadvies Totaal

type rapport top 5 Volwassenen 946 1.721 1.941

Enkel Psychologisch 46,55%

Civiel Indicate Overleggen Cliënten

PJ rapport Volwassenen geslacht 361 543

Vrouwelijk 7,95% Mannelijk 92,05%

Enkel Psychiatrisch 18,12%

4.608

Dubbel Rapport 29,81% Overig 5,35%

Vooraf consult jeugd

Triple Rapport 0,18%

NIFP- voorgeleidingsconsult NIFP- trajectconsult NIFP- rapportageadvies

164 92 339

Totaal

595

1.212

PJ rapportage Jeugd geslacht Vrouwelijk 4,41%

Enkel Psychologisch 55,15%

Civiel rapportages

Enkel Psychiatrisch 4,32%

Totaal

Mannelijk 95,59% 497

Dubbel Rapport 33,86% 1.981

ForCa Observatie 6,38% Overig 0,29%

Strafrapportages volwassenen Totaal

Totaal

type rapport top 5 Jeugd

Rapportages met BooG fromulier Totaal

Straf Indicatieoverleg (Jeugd)

top 3 ttl1 delict Strafrapportage Volwassenen 4.526 Vermogen 32,16%

civiel rapportage geslacht Maatregel rapportages TBS 2-jaars verlenging iov de Reclassering TBS 6-jaars verlenging iov Dforzo TBS Longstay rapportage dubbel TBS verlenging (overig)

33 12 2 3

Totaal

50

Vrouwelijk 47,06% Mannelijk 52,94%

Strafrapportages jeugd Totaal

Bedreiging 31,24%

1.019

Pbc rapportage geslacht

Geweld 36,60%

Strafrapportages Totaal

Vrouwelijk 4,79%

PBC Gemiddelde leeftijd 5.545

Mannelijk 95,21%

46 jr

top 3 ttl1 delict Strafrapportage Jeugd top 4 delict Pbc Geweld 14,01% Vermogen en geweld 11,26% Vermogen en geweld 35,01% Poging leven 38,41% Vermogen 50,98% Leven 39,07% Zeden en geweld 11,26%

28

29

cijfers IFZ

adressen

Aantal afgeronde en gefiatteerde indicatiestellingen in 2012 (per maand). Indicerende instantie NIFP.

300 250

253

200 194

187

184

173

150 100

219

216 190

NIFP Midden-Nederland

en Bedrijfsvoering

Postadres

Postadres

Postadres

Postbus 110

Postbus 800

Postbus 13369

9700 AC GRONINGEN

3500 AV Utrecht

3507 LJ UTRECHT

Tel. (088) 0710 420

Bezoekadres

Bezoekadres

Fax (088) 0710 449

Maliebaan 10 3581 CN UTRECHT

3511 EW Utrecht

NIFP, Locatie Breda/Middelburg

Tel. (088) 0710 550

Tel. (088) 0710 140

Post- en bezoekadres

Fax (088) 0710 579

Fax (088) 0710 153

Stationsplein 3

De locatie sluit naar verwachting in september 2013.

[email protected]

4811 BB BREDA

Het bureau gaat verhuizen naar de

www.nifpnet.nl

Tel. (088) 0710 300

Herman Gorterstraat 5, Utrecht.

Fax (076) 520 50 62 NIFP Oost, Locatie Almelo

127 110

50 0

NIFP, Locatie Noord

Herman Gorterstraat 5

252

240

Bestuur, Bestuursbureau

jan

feb

ma

apr

mei

juni

juli

aug

sept

okt

nov

dec

NIFP Limburg, Locatie Roermond

Postadres

NIFP, Locatie Den Haag

Postadres

Postbus 367

Post- en bezoekadres

Postbus 1265

7600 AJ ALMELO

Oranjestraat 10

6040 KG ROERMOND

Bezoekadres

2514 JB DEN HAAG

Bezoekadres

Schouwburgplein 17

Tel. (088) 0710 360

Kapellerlaan 15

7607 AE ALMELO

Fax (088) 0710 399

6041 JB ROERMOND

Tel. (088) 0710 180 Fax (088) 0710 199

Tel. (088) 0710 500 NIFP, Locatie Haarlem / Alkmaar

Fax (088) 0710 515

Post- en bezoekadres

de nIFP handboeken vormen essentiële naslagwerken

NIFP, Locatie Amsterdam Emmalaan

Zijlweg 148 – C2

NIFP, Locatie Rotterdam/Dordrecht

Post- en bezoekadres

2015 BJ HAARLEM

Postadres

Emmalaan 7

Tel. (088) 0710 460

Postbus 3175

1075 AT AMSTERDAM

Fax (088) 0710 479

3003 AD ROTTERDAM

Tel. (088) 0710 200 Fax (088) 0710 210

voor de uitvoerend deskundigen, zijn informatief voor ketenpartners en integeïnteresseerd in het forensisch psychiatrisch en psychologisch werkveld. reeds verschenen delen zijn: 1 Forensisch psychologisch onderzoek en rapportage. 2 PJ rapportage in strafzaken, juridische kaders voor het behandeladvies (out of stock). 3 Psychofarmacotherapie in het gevangeniswezen. 4 Juridische kaders voor het gedragsdeskundig

Bezoekadres NIFP, Locatie ‘s-Hertogenbosch

Noordsingel 113

Postadres

3035 EM ROTTERDAM

NIFP, Locatie Amsterdam WG-plein

Postbus 26

Tel. (088) 0710 520

Bureau Opleidingen

5201 AA ‘s HERTOGENBOSCH

Fax (088) 0710 525

Post- en bezoekadres

Bezoekadres

WG-Plein 153-156

Leeghwaterlaan 14

NIFP, Locatie Pieter Baan Centrum

1054 SC AMSTERDAM

5223 BA ‘s HERTOGENBOSCH

Post- en bezoekadres

Tel. (088) 0710 240

Tel. (088) 0710 320

Gansstraat 170

Fax (020) 489 33 05

Fax (088) 0710 345

3582 EP UTRECHT

De locatie sluit naar verwachting in september 2013.

Tel. (088) 0710 700

Het bureau gaat verhuizen naar de

NIFP Limburg, Locatie Maastricht

Herman Gorterstraat 5, Utrecht.

Postadres

Fax (088) 0710 703

Postbus 374

NIFP, Locatie Zwolle - Lelystad

NIFP Oost, Locatie Arnhem

6200 AJ MAASTRICHT

Postadres

onderzoek binnen het personen- en familierecht

Postadres

Bezoekadres

Postbus 870

(out of stock).

Postbus 9013

Sint Servaasklooster 41

8000 AW ZWOLLE

6800 DR ARNHEM

6211 AJ MAASTRICHT

Bezoekadres

Bezoekadres

Tel. (088) 0710 480

Stationsplein 8

Pels Rijckenstraat 1

Fax (043) 325 87 97

8011 CW Zwolle

5 best practice psychologische en psychiatrische zorg in ISd - inrichtingen. 6 het forensisch milieuonderzoek, kaders en uitvoering.

Voor meer informatie [email protected]

6814 DK ARNHEM

Tel. (088) 0710 600

Tel. (088) 0710 260

Fax (088) 0710 619

Fax (088) 0710 280

31

VERHUISBERICHT In de derde week van mei 2013 gaan het bestuur, het bestuursbureau, het bedrijfsbureau, de OR, (het bestuur) IFZ, Bureau Kwaliteit over naar een nieuw pand aan de Herman Gorterstraat 5.

COLOFON Redactie: Marije Noorbergen, Bas de Koning. Vormgeving: Business Graphics, Amsterdam Fotografie: Marije Noorbergen, Bas de Koning en Ton Kastermans.

Naar verwachting volgen het Bureau Wetenschap & Opleidingen in september 2013 en NIFP Midden-Nederland in het najaar. Houdt onze website in de gaten voor de nieuwe adressen en telefoonnummers.

Het Jaarbericht 2012 is een uitgave van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP).

Deze brochure is een uitgave van: NIFP / DJI Postbus 13369 / 3507 LJ Utrecht Tel: 088 - 0710 140 Mei 2013