Het Veer. a.k.a. De Overzetboot. Alweer een examenstonde, laatste kans vóór de herkansing

a.k.a. ‘De Overzetboot’

Tijdschrift van de Vlaamse Geschiedkundige Kring, 25e jaargang, 2007-2008, Nummer 5: Examenveer II

Het Veer

Alweer een examenstonde, laatste kans vóór de herkansing Interviews met mannen met baarden:

De resultaten van de PopPoll ! Langverwacht! rwacht!

Johan Braeckman

Michel Tanret

Johnny Devreker

Nieuwe cartoonrel in de maak: de e Profeet van het Darwinisme Darwinisme afgebeeld als aap!

25°jaargang, examenveer 2007-2008

3

Tijdschrift van de Vlaamse Geschiedkundige Kring Hoofdredactie/Lay-out: Bram Bombeek Eindredactie: Bram Bombeek Ontwerp Cover: Bram Bombeek Verantwoordelijke Uitgever: Bram Bombeek p/a Vlaamse Geschiedkundige Kring, Blandijnberg 2, 9000 Gent Website: www.vgkgent.be Rekeningnummer: 733-0015320-24 Rekeningnummer Reis: 737-0164111-30 25° jaargang, nummer 5

Mei 2008

Het Veer, de betere bladvulling: Dominatrix Dixit Examenhulp 2de semester De PopPoll 2008 Verslag 12uren loop Cd : R.E.M. – Accelerate Tectonik in de opera Cd: Massive attack – Blue lines Verslag: cultuur in Brussel Interview: Tanret over de Amerikaanse invasie in Irak Wereldcreationismedag Column: dagboek van een eerste bachelor Games: EK 2008 Onze correspondent in Parijs Interview: Johan Braeckman In Memoriam Hugo Claus Afscheidsinterview Johnny Devreeker De VGK in den vreemde Niet te missen: de vijfjarige master Column: het leven zoals het is: olé Apologie van de scriptor

4 5 9 13 14 15 17 18 20 26 27 29 31 35 43 46 53 54 57 58

Een Veer in duizend keer 23 woorden. R.I.P. François Sterchele

Het Veer

www.vgkgent.be

25°jaargang, examenveer 2007 2007-2008

4

Dominatrix dixit: Beste geschiedenisstudent, Nu het academiejaar bijna afgelopen is, zijn mijn voorwoorden dat ook. Want ook het V.G.K.-werkingsjaar werkingsjaar loopt ten einde. De laatste activiteiten zijn in aantocht, en van de masterstudenten namen we reeds afscheid op een heerlijke Zwanenzangcantus. enzangcantus. Er rest mij bijgevolg niets meer dan het uitdelen van een handvol welgemeende dankjewels. Bedankt aan mijn praesidium, voor hun onaflatende inzet en creativiteit. Bedankt aan alle leden, voor hun talrijke aanwezigheid en hun grote enthousiasm enthousiasme. e. En bedankt aan mijn opvolger en zijn fonkelnieuwe bestuursgevolg, in wiens handen de toekomst van de Vlaamse Geschiedkundige Kring zeker veilig is. Daarnaast wens ik jullie allen graag succes. Eerst en vooral met de komende examenperiode, daarna ook met jullie verdere studieloopbaan en levenswandel. Het ga jullie goed. Hopelijk genoot u van de V.G.K., de V.G.K. alvast van u. Finale groeten, en heel graag tot op een spetterende Preproclamatiefuif! Emmelien Werbrouck, V.G.K. Praeses ’07 ’07-‘08

Random picture: Zonder Haridon

Het Veer

www.vgkgent.be


5

Permutatiecodes bij de hand: Alweer dolle examenpret! Graag had ik er op gewezen dat onderstaande informatie voornamelijk verzameld is in de nacht voor publicatie, het kan dus zijn dat er kleine veranderingen zijn doorgevoerd ten opzichte van vorig jaar. Voor verdere vragen & info kan je steeds terecht op het V.G.K. studieforum, te vinden op www.forum.vgkgent.be!

Kunstgeschiedenis (M.C. Van Damme) Omdat Professor Van Damme nu niet bepaald geroemd is om haar oratorisch talent, en er bijgevolg niet veel dappere zielen zijn om haar oeverloze uiteenzettingen neer te pennen, bestaat er gelukkig zoiets onze studentencursus. Gebruik die kolossale Janson als aanvulling. Daarnaast wordt er van je gevraagd om een 400-tal prentjes van kunstwerken in je geheugen te rammen, waarvan je de naam, de kunstenaar, de stroming, de periode en de plaats op commando moet weten uit je mouw te schudden. Kers op de taart is een leuk lijstje van termen dat je moet memoriseren. Het examen bevat 3 onderdelen: het eerste deel is een open vraag die in 2 is opgesplitst. Beide delen hebben met elkaar te maken en er wordt gevraagd om uitvoerig –ik herhaal met aandrang: uitvoerig- met voorbeelden te illustreren. Het komt er hier op aan een notie te hebben van waarover het gaat, maar bovenal is het een kwestie van weten hoe je een blad moet vullen. Het Veer doet het u de komende 60 pagina’s even voor. Wat de rest van het examen betreft: er worden een viertal prentjes gevraagd, waarvan je de bovengenoemde kenmerken moet geven en het werk bespreken. Vervolgens worden er nog vier termen gevraagd uit de lijst die je moet verklaren en illustreren met een voorbeeld. Vb. * “Geef de filosofische, politieke en maatschappelijke invloed op de beeldende kunst, doorheen de geschiedenis van de kunst” * “Bespreek de evolutie van stillevens, vanaf de 17de eeuw tot het uiteindelijk uitgroeide tot een volwaardig autonoom genre.” *”Bespreek de invloed van het Maniërisme op het Carravagisme, vertrekkende uit Zuid-Europa en vergeleken met Noord-Europa.”

Wereldgeschiedenis (E. Vanhaute) Niet te onderschatten, dit sloebervak. We zeggen het niet graag, maar de lessen zijn wér-ke-lijk noodzakelijk. De leerstof voor het examen bestaat uit: cursus, lesnota’s, en slides. Wie noteerde bij de slides, heeft goed gewerkt. Proficiat. Waar het in dit vak om gaat, zijn de verbanden, de (inter)connecties, de globale structuur, de evoluties… van de onderwerpen die aan bod komen. Maak dus dat je dit in de eerste plaats begrijpt en alles in een ruimere context kunt plaatsen. Bekijk zeker ook Het Veer

www.vgkgent.be


6

alle prentjes, want er worden er zeker meerdere gevraagd op het examen. Het komt er meestal op neer om dan gewoon de uitleg te geven die bij het prentje past. Het kan ook gaan om een schema of een tabel, dus laat je niet verschalken.. Vb. * “Geef de wortels van de Westerse beschaving. Wat zijn de verschillende opinies hieromtrent? Welke pro’s en contra’s komen aan bod?” * “Bespreek het Fordisme”.

*de termen convergentie/divergentie uitleggen in verband met menselijke migratie en uitleggen waarom de periode 1400-1700 hierbij zo belangrijk was. *globalisering in het historisch perspectief: welke vragen kun je stellen en wat voor concept is het concept globalisering *prent van het Westen in de periferie *prent met chinese tekst en giraf eronder als afbeelding

Geschiedenis van België (G. Deneckere) Dit is een relatief nieuw vak dat ik zelf nooit heb moeten afleggen. Ik kan er dan ook weinig relatief zinnige dingen over zeggen. “Belgium is a country founded by Belgians”, zou mijn beste poging zijn. De breuklijnen lijken me niet onbelangrijk. Een samenvatting en chronologische overzichtstabel vind je op ons forum. En laat ons dan verder de voorbeeldvragen voor zich spreken: *Bespreek de rol van de Belgische monarchie onder Leopold I *Situeer en bespreek het cultuurflamingantisme *Bespreek welke maatregelen de Belgische regering nam na de beurscrash van 1929. *Bespreek de ontwikkelingen van de socialistische en katholieke partijen in de eerste jaren na WO II *Bespreek het feminisme in de 19e E *Bespreek het cultuurflamingantisme *Bespreek de levensbeschouwelijke breuklijn na het schoolpact *Bespreek de sociaal-economische situatie tijdens de Belle-Epoque. *Beschrijf het ontstaan en de kenmerken van Congo-Vrijstaat. *Schets de geschiedenis van de katholieke/christendemocratische partij in de Twintigste Eeuw. * Bespreek de zuiveringen na de Tweede Wereldoorlog.

Geschiedenis van de Klassieke Oudheid (J. Devreker) Zelfs de meest fervente aanhanger van het Hellas en Rome kan niet ontkennen dat Klassieke Oudheid alles behalve het meest geliefde blokvlak is. En dan drukken we ons nog uit met milde understatement. Niemand staat immers te springen om een cursus van 400 blz., waarover niet al te bijster enthousiast wordt gedoceerd. Tot zover het slechte nieuws. Het goede nieuws is dat er een uitstekende studentencursus voor dit vak bestaat, goedgekeurd door Dr. Verboven van de vakgroep Klassieke Oudheid. Bovendien worden er op het examen echt vrij Het Veer

www.vgkgent.be


7

standaard vragen gesteld. Enkel de studentencursus leren, kan echter onvoldoende zijn voor het volledig vatten van de stof. Probeer zeker op zijn minst eens het politiek gedeelte van de gewone syllabi gelezen te hebben. Idealiter is om gewoon een goed overzichtswerk over deze periode te lezen, maar u weet wat Fonne De Ridder zei over droom en daad. Het examen zelf bestaat uit twee open vragen en vier namen. Bij de open vragen verwacht men vooral dat je een overzicht van de belangrijkste politieke en sociale gebeurtenissen en evoluties kan schetsen. De namen zijn meestal niet de moeilijkste. Hiervoor durft men al eens meer uit het culturele gedeelte putten. Iedereen die ooit Latijn (en/of Grieks) in het secundair gevolgd heeft, zou er zeker geen moeite mee mogen hebben. Gulden tip: verwaarloos het laatste deel over de Late Oudheid niet, de afgelopen jaren is er altijd wel op zijn minst een naam uit gevraagd. Alle puntjes zijn meegenomen voor een vak als dit… Vb: * Bespreek de oorlogen van Grieken tegen niet-Grieken in de 5e eeuw. * Bespreek het conflict tussen de Patriciërs en de Plebejers in de vroege Republiek * Namen: Alcibiades, Praxiteles, Demosthenes, Maecenas, Mithras, Stilicho, …

Middeleeuwen (Jeroen Deploige) Voor dit vak is het alweer handig om de lessen te volgen, en hier en daar een woordje extra uitleg bij de slides te noteren. De slides en wat er wordt gezegd in de les, zijn eigenlijk een samenvatting van het boek, “Eeuwen des onderscheids”, dat de leerstof vormt voor dit vak. Je hoort ons al aankomen: als je je lesnotities (dus: slides + aanvullingen) goed studeert, heb je de grote structuur zeker al in je hoofd. Hiermee ben je er natuurlijk nog niet; de meest handige werkwijze om het boek te verwerken, is om na elke les het stuk in het handboek dat aan bod kwam eens door te nemen (toegegeven: soms is het wat puzzelwerk) en daar een samenvattinkje van te maken, als aanvulling van je nota’s. Als je dit systematisch doet, heb je tegen de tijd dat je moet beginnen blokken een heel mooi, manageable pakketje. Ga echter niet te licht over de details; uiteraard hoef je niet elke naam of begrip dat in het boek voorkomt, te kennen. Namen die op de slides of in de lessen vermeld worden, echter wel. Op het examen zul je drie vragen voorgeschoteld krijgen: één die handelt over een hoofdstuk uit de cursus en een die ‘hoofdstukoverschrijdend’ is, zoals prof. Deploige het noemt. Een derde vraag omvat een zestal termen en namen die je moet situeren en kort en bondig becommentariëren. Hier is het vooral zaak zoveel mogelijk (relevante!) informatie te geven in zo weinig mogelijk woorden. Beschränkung boven! Vb. *“Bespreek de rol van de Kerk in het beleid van Karel de Grote; in welke mate ondersteunde deze zijn gezag, en welke rol speelde ze in de neergang van het rijk?”

Het Veer

www.vgkgent.be


8

* “De orden van Cluny, Cîteaux en de Franciscanen: bespreek de gelijkenissen en verschillen, rekening houdende met toenmalige ontwikkelingen en gebeurtenissen.” * Termen: Almoravieden, ‘denarius’, Philips August, Seldjoeken, Dorestad, Hildebrand, Vrede van Atrecht, …

Geschiedenis van de Moderne en Hedendaagse Tijd (B. Dewever Dewever, L. François) Dit examen is een statig tweeluik: tweeluik: schriftelijk en mondeling. Voor het schriftelijk examen moet gekend zijn: 1) Lexicon 2) Termenlijst 3) Gebeurtenissen 4) Kaarten Kaarten. Voor het mondeling examen krijg je een overzichtsvraag, deze kan ofwel over een specifiek thema / hoofdstuk gaan, of eerder een vraag die het hele boek overlapt en naar je inzicht in de verbanden peilt. Voor het mondeling examen baseert u zich op uw ongetwijfeld in kernachtige gebaldheid uitblinkende uitblinkende samenvatting van de dikke Palmer. Hou vooral het hoofd koel en probeer een structuur in je antwoord te steken. Wie zenuwen heeft kan zich professor De Wever inbeelden als jonge nozem met lang haar en oorbel of als mede mede-verzetter van industriële hoeveelheden drank op Breugheliaanse familiefeestjes. Professor François is een veeleer sfinxachtige verschijning waarover helaas geen pittige anekdotes konden worden opgedoken. Vb. *Franse binnenlandse politiek en aanleidingen van WOI geven *de buitenlandse nlandse politiek van de VS bespreken (van de 18de eeuw tot nu) * de buitenlandse politiek van de SU bespreken *bespreek Polen * bespreek (verschil tussen) Volkenbond - VN * bespreek de VS. van de moderne tijd tot hedendaagse tijd *Bespreek de gevolgen van an WO I op korte en lange termijn *Bespreek de oorlogen Turkije(OR)-Rusland Rusland *Bespreek het communisme

Het Veer

www.vgkgent.be


9

De V.G.K. PopPoll 2008 Dwalende hippies en lelijke mensen proberen u ongetwijfeld iets anders wijs te maken, maar in het leven gaat het om één ding en één ding alleen: populariteit. Knars tanden en knaag aan nagels, want hier zijn -ongezift en ongenadig- de uitslagen: Welke geschiedenisstudent(e) gaat het later helemaal maken? Emmelien Werbrouck gaat het in uw ogen later helemaal maken. Dat thesisjaar: een recule pour mieux sauter! Emmelien werd reeds op jonge leeftijd gepolst door het destijdse Agelev en Jong-CD&V. Ingewijden noemen haar dan ook 'de nieuwe Jezus' . Ondanks een jaar professioneel schooierschap wordt ook Jeroen Wijnendaele nog steeds als een Young potential gezien. Niet onterecht, zo is ondertussen gebleken. Oud-praeses Bregt Vermeulen claimt het brons. Het Roeselaarse is duidelijk een vruchtbare –want overvloedig ondergebeerde- bodem voor talent. In de buik van het peloton vond ik ‘Bram Bombeek, omdat hij talen gaat studeren’ wel een mooie. Welke geschiedenisstudent(e) is het grootste miskende talent? In deze categorie maken Jeroen Wijnendaele, Koen Paeye, Stephanie Rousseaux en Bart De Sutter het mooi weer. Bij de eerste betreft het stellig zijn skillz achter de draaitafel. Wat het bij die andere moge wezen? Your guess is as good as mine. Een grapjurk vermeldt ‘Joeri Deryckere om zijn stalen lever’. Nomineerden zichzelf, maar gaan niettemin alweer een jaar vol miskenning tegemoet: Ewoud de Clerq, Bregt Vermeulen en Sander van der Maelen. Met welke geschiedenisstudent(e) wil u wel eens een avondje gaan stappen? De jury had geen zin om voor deze redelijk irrelevante vraag te zitten turven en dus gaat het goud naar de grappigste inzending: ‘die gozer in z’n rolstoel’. Har har. Verder valt ook op dat Qaestor Bart de Sutter wederom goed scoort! Misschien moet de penning maar eens naar een activiteit komen? Ook blonde stoten blijven geliefde uitgaanspartners, getuige de niet onverdienstelijke score van studiepraeses Amélie. Welke was de meest geslaagde VGK-activiteit? Gelukkig moet Bart De Sutter niet aanwezig zijn om van een geslaagde activiteit te kunnen spreken. Neen, verkleedfeestjes en fuiven scoren vanzelfsprekend hoog in deze categorie. Onbetwiste winnaar is uiteraard ‘Departuur’. Een avond van vele hoogtepunten. Saskia de Coster en het in extremis wegblijven van Benno Barnard om er maar enkele te noemen. Welke was de minst geslaagde? ‘Het Veer’ is geen activiteit en bijgevolg onontvankelijk verklaard. De redactievergaderingen van Het Veer is wel geldig. Wie erbij was, kan er van getuigen. Het Veer

www.vgkgent.be


10

Welke activiteit moet dringend op onze kalender? U wil van de VGK een eenzame hartenbureau maken, lijkt het, want ‘speeddating’ is een populaire ire inzending. Vandaar is het een kleine stap uiteraard om van de VGK ook maar meteen een parenclub te maken, want ook ‘Orgie’ doet het goed. De activiteiten die ‘dringend’ van onze kalender zullen verdwijnen zijn in alcohol drijvende bacchanalen als cantussen cantu en kroegentochten. That's something I just don't need. I've got straight edge! Welke geschiedenisstudent(e) wil u naakt op de cover van Het Veer zien? De VGK’s LienVanDeKelder is onze Vice zonder vis, op de hielen gevolgd door Emmelien, Joeri, Aljosja, osja, Sarah Dewaele, Dewaele Timo en Jacques. Allen artistiek naakt, dat spreekt. Wie moet Het Veer komende jaargang zeker interviewen? Uw suggesties waren voor het merendeel van ongeïnspireerd of onhaalbaar, daarom doe ik er zelf enkele: Klaus Van Isacker, Luk Van Van Der Kelen, Elke De Venter, Sander Laridon, Maaike Cafmeyer, Maaike Cafmeyer in dubbelinterview met Erik Thoen, Geert Castryck, Heidi Hoppe, de Praetor van het NSV, Lorenzo Eeclo van de OAK, de FK-voorzitster, voorzitster, Rolf Falter, Hilde Van Malderen, de vijfjarige ge Master, de scriptoren van Dilemma, Karel Poborsky, Poborsky, Jan Vansina en de moeder van Karel Poborsky. Welke geschiedenisstudent is uw favoriete one-night-stand? one Drumroll.. De verrassende winnaar in deze categorie is Bram Bombeek met een weinig imposante penetratiegraad tratiegraad van 7,4%. Zijn overwinning wordt echter van iedere glans ontdaan, daar Joeri Deryckere en Laurens de Buck het podium vervolledigen.

Het Veer

www.vgkgent.be


11

Welke geschiedenisstudente is uw favoriete one-night-stand? Bij de vrouwen hebben we een ex aequo op één met Eefje Depoortere en Stéphanie Rousseaux. Twee hete patékes, zonder meer. Op enige afstand claimt Lobke La Lune de derde stek. We wensen deze dames proficiat met hun genetica. Wie is de coolste prof? Dit was een strikvraag. Welke proffencombinatie zou de genetisch meest geslaagde kinderen opleveren? Niet dat we homofoob zijn ofzo, maar twee mannen kunnen vooralsnog niet kweken. De helft van de inzendingen moest bijgevolg in de prullenmand. Als opperfeministe krijgt Julie Carlier de eer baarmoeder te spelen voor Marc Boone, Erik Thoen, Johnny Devreker en Jo van Steenbergen. Welke prof zou het meest moeite hebben om een bewijs van goed gedrag en zeden te kunnen voorleggen? Erik Thoen voor Johnny Devreker. Geen commentaar, want ik durf niet. Wie zou uw favoriete VGK-scheurpraeses zijn? Bram Bombeek haalt het hier nipt voor een sterk veld met Emmelien Werbrouck, Laurens ‘Bucky’ De Buck, Eefje Depoortere, Timothy van Raemdonck, Amélie Verfaillie en Aaron Maes, de toekomstige preses van de Filologica. De onvermijdelijke ROFLCOPTERS werden geslaakt bij de nominaties van Jasper Bauters en Kobe Wuyts. Welke geschiedenisstudent is de grootste filoslet? Dit werd een ongemeen spannende strijd tussen de drie Grote Tenoren Emmelien Werbrouck, Eef Depoortere en Bram Bombeek. Ook een hertelling van de stemmen kon geen uitsluitsel bieden. Nu heeft de semantiek zijn rechten natuurlijk en daarom gaan we de Vice en de Senior gedeeld op 1 zetten. De in strictu sensu minder slettige derde laat weten dat hij volgend jaar beter wil doen. Welke geschiedenisstudent is haast zeker een buitenaards wezen? Olivier Eloot phone home? Dicht op zijn hielen zitten Sander Van der Maelen, Sideshow Bob-man, Shivaman, Jacques Pottie en Floris-Tobias. Ik denk dat het Philip Dewinter was die treffend zei: aanpassen of opkrassen! Wie is de sportiefste VGK'er? Sportpraeses Jelle wint overtuigend, maar mag ik er de stemgerechtigden aan herinneren dat volleybal noch schaken echte sporten zijn? Aldus komen Koen Paeye, Aljosja en Pieter Martens in de picture. Wie is de best geklede VGK'er?

Het Veer

www.vgkgent.be


12

Wederom steken vice en praeses er bovenuit. ‘Modern day Marina’ en ‘Hippy chique’ blijven het dus goed doen in de ogen van de historici. Welke geschiedenisstudent is het grappigst? Met Bart De Sutter hebben we hier een verrassende winnaar. De inzenders van een poppoll krijgen daarom collectief een vermelding als zijnde un-funny. Met sikjes lachen is al lang passé. Oudgediende Frederik Descamps doet blijken dat zijn legende nog levendig is in VGK-kringen. Wie is de meest waarschijnlijke opvolger van volgende bekende historici: Bart De Wever, Marc Reynebeau, Peter Vandermeersch, Maaike Cafmeyer, Annelies Beck. Deze vraag werd klaarblijkelijk niet begrepen, dus zal ik zelf maar de correcte antwoorden geven. De nieuwe Marc Reynebeau is Ruben Cassiman, de nieuwe Peter Vandermeersch is Yves Desmet, de nieuwe Maaike Cafmeyer is Tieneke van de Velde en de nieuwe Annelies Beck is Lobke Geurs. Wie is de plezantste extremist in de VGK? Op rechts hebben we Bo De Geyndt, op links Jelle Versieren. XdeJoeriX scoort met zijn zero-tolerance standpunten tegen drugs, nicotine, alcohol en punk. Ook Bram Bombeek kreeg aardig wat stemmen achter zijn naam, allicht om zijn ongebreidelde Walen-, joden- en rosse mensenhaat. Zijn mama is alweer bijzonder boos. Wie is het meest irritante forumpersonage? Klinkende overwinning -in dit toch wel zeer sterk bezette onderdeel -voor Webpraeses Joeri. Een laatste cyberaanslag van het FLF of gewoon dik verdiend? De tweede plek is voor filo-infiltrant en ook IRL behoorlijk irritant persoon JonathanVG. Dicht op zijn hielen zitten de man van het volk Sander Mofrikaantje, Marit –zo irritant dat ze virtueel zelfmoord pleegde en zich liet bannen- Van Geel, Kobe -.kobe- Wuyts, Pépé, Jelle –Praetorian- Versieren en Elke- ellie bellie- De Venter. Limburgs favoriete zoon Chareth Cutestory is zó irritant, dat zelfs niemand hem de titel ‘meest irritante forumpersonage’ gunt. Nul stemmen. Gg, Saenen. Wie wordt de man van Elke? Origineel als u bent, vulde u in grote getale ‘Bram Bombeek’ in. Het is echter Jasper Bauters –de Bram Bombeek van de Aldi- die het hier desalniettemin overtuigend haalt. Bengelt er nog ergens van onder aan in deze klassering: Timo. Ook Roen en Hammirubi zijn van de partij. Kwalitatief was de sterkste inzending Ramsey Nasr. Wie wordt de vrouw van Bram? Elke, Emmelien, Eefje, Katrien, Zoe, Flame, nog een dozijn andere vrouwen en JonathanVG werden meermaals genomineerd, maar helaas niet weerhouden door de jury. Dat maakt dat we met één stem een afgetekende winnaar hebben in deze categorie: Natalie Portman <3. Het Veer

www.vgkgent.be


13

Runner’s High op de 12 12-urenloop Als er iets is wat je als student snel verwaarloost, is het wel sporten. Als middelbaar scholier moest je twee maal per week in die muffe sportzalen idiote oefeningen uitvoeren, maar nu is de gemiddelde blandijner al uitgeput als hij de berg op moet. De uitslover die je al hijgend passeert in zijn al te strak pakje bekijk je maar met een raar oog. Maar daar sta je dan, met (al dan niet geleende) sportschoenen sportschoenen en een korte broek aan de tent blandina, blandina wachtend op de doorgeefstok. Natuurlijk is lopen niet het enige wat een mens daar kon doen. De uitgeputte loper kreeg een onbeperkte hoeveelheid jenever en soep te verwerken. Of hij kon zijn (nog gekkere) medestudenten toejuichen terwijl ze vrijwillig van een berg met sneeuw, in ijskoud water gletsen. Was dit allemaal te vermoeiend, waren de gratis massages meer dan welkom. Qua bezoekers werd er (natuurlijk) vooral gepiekt tijdens de naaktrondes, tot iede ieders jolijt. Maar laten we vooral niet de helden vergeten, die daar zo hard gestreden hebben. Die bijna vochten om de estafettestok. Meer nog, laten we niet vergeten dat we zelfs een hele tijd derde hebben gestaan. Het uiteindelijke resultaat was toch een mooie vierde plaats. We mogen dan wel niets gewonnen hebben, maar ik ben er zeker van dat we daar volgend jaar weer staan, in die enge sportpakjes. Maar tot dan geen sport meer, oh neen.

Het Veer

www.vgkgent.be


14

R.E.M. – Accelerate Warner Bros. Records Alternative rock 34 minuten Toen R.E.M. in 1997, een jaar na hun onvolprezen meesterwerkje New Adventures in Hi-Fi, zijn drummer Bill Berry zag vertrekken, raakte de band wat in het slop. Niemand zal ontkennen dat platen als Up (1998), Reveal (2001) en Around the Sun (2004) op zijn zachtst gezegd de zwakke broertjes in het oeuvre van de band waren. Voor R.E.M.’s veertiende plaat werden de elektronica op zolder gezet en de gitaren terug bovengehaald. Onder de auspiciën van producer Garet ‘Jacknife’ Lee (die met platen als Bloc Party’s A Weekend in the City, Editors’ An End Has A Start en Snow Patrol’s Eyes Open al heel wat adelbrieven kan voorleggen) keren Michael Stipe en de zijnen terug naar hun vroegere vette rocksound. Met het lekkere Living Well is the Best Revenge stampt R.E.M. meteen de deur in. Alsof ze wilden zeggen ‘We’re back!’. Oef. Met Man-Sized Wreath en vooral de supersingle Supernatural Superserious gaan Stipe en co. onmiddellijk op hun élan verder, zonder je tijd te geven om op rust te komen. Hollow Man begint verraderlijk als een low-tempo pianoballade, maar laat dan de drumroffels en gitaarriffs genadeloos op je los. En u wil nog meer hoogtepunten? U krijgt ze: titeltrack Accelerate bijvoorbeeld, misschien wel de beste song op het album of het akoestische (!) Until the Day is Done Hoewel het politieke engagement op deze plaat –in tegenstelling tot vroegerbinnen de perken blijft, durft R.E.M. af en toe nog venijnige prikken uitdelen, zoals in Houston, dat de nasleep van orkaan Katrina in herinnering brengt en aftrapt met de zinsneden ‘If the storm doesn't kill me // the government will’. Uiteraard is het niet al goud wat blinkt, want er staan toch ook enkele mindere nummers op Accelerate, hoewel die duidelijk in de minderheid zijn. Denk maar aan Sing for the Submarine of afsluiter I’m Gonna DJ. En nu even superserious: een klassieker à la Document, Out of Time of Automatic for the People is deze Accelerate misschien niet geworden, hun beste plaat in tien jaar is het alvast wél. Veruit. Afspraak op het jaarlijkse tuinfeestje van Herman Schueremans! Score: 4/5 Thibaut ‘Tibo’ Maes Het Veer

www.vgkgent.be


15

Tektonik in de opera Muziektheater Transparant organiseerde in co-productie co productie met de Vlaamse Opera een eigen interpretatie van het werk van Vivaldi, onder de titel “Villa Vivaldi”. Vivaldi” Er vindt een groot tuinfeest plaats, waarbij soldaat Orlando opduikt na zijn terugkeer van het slagveld. Zijn grote liefde blijkt hem echter niet meer zo lief te hebben, en ook de andere gasten op het tuinfeest zijn bezig met de liefde en relaties. Na lovende ovende kritieken in de kranten, een interview in prime-time prime time bij Tomas de Soete op Studio Brussel en quasi-uitverkochte quasi uitverkochte voorstellingen in zowel Gent als Antwerpen, was het aan ondergetekende de beurt om zaterdag 10 mei de voorstelling aan de realiteit te toetsen: toetsen: zou het wel zo fantastisch zijn als aangekondigd? Tijdens het interview op StuBru werd het woord “rock” in de mond genomen. Oké, zover is men dus nog niet gegaan. De bezetting van het orkest was alvast andes dan gewoonlijk: geen goedgevulde orkestbak, orkest maar een beperkte bezetting met o.m. een orgel (het soort dat je altijd in wannabe wannabe-cool muziek hoort), accordeon en drumstel. Het volledige podium werd benut, met verschillende doeken als “achtergrond” voor die bepaalde scène. Die doeken werden overigens overig ook gebruikt om interessante licht licht- en beeldeffecten te creëren: soms kon je wel zien wat zich geheel achteraan op de scène afspeelde, maar wanneer de belichting veranderd werd, kon je dit niet. Ook met de boventiteling werd gespeeld: niet elke aria – voor zover er waren – werd boventiteld, maar vaak werd de vertaling van het gezongen gedeelte ook geprojecteerd op de doeken die op de scène hingen. Leuk, want het is een aangename variatie die misschien inspiratie kan geven aan komende operaproducties. Ookk leuk, want hierdoor moest ik niet voortdurend omhoog kijken om de titels te kunnen lezen (jawel, ik heb een plaats in de parterre kunnen bemachtigen). Het opgevoerde zelf dan. De nadruk lag, in het verlengde van gewoon theater, op de persoonlijke beslommeringen meringen en verwoestende liefde, en de personages stonden dan ook veel centraler dan de muziek. Genieten van de gebruikelijke aria's zat er niet in, en soms werden er zelfs bepaalde delen gewoonweg gesproken – unheard of in een “klassieke” opera. De muziek was verfrissend: een mengeling van werk van Vivaldi en nieuwe stukken gecomponeerd door Jan Van Outryve, gebracht op de reeds vermelde kleine en andere orkestbezetting, pasten perfect bij wat zich afspeelde op het podium. Ook het gebruik van “computer”geluiden “computer”gel – de typische Provençaalse krekelgeluiden om maar één te noemen – sloot aan bij de sfeerschepping in “Villa Vivaldi”.

Het Veer

www.vgkgent.be


16

Op de tonen van de muziek werd er ook gedanst op het podium, en dat verwijst dan ook naar de titel van dit stuk. Vrij centraal in het feestgedruis dat zich steeds op de achtergrond afspeelde, zagen we een klein meisje verkleed als ballerina, en ook 3 hippe jongens van pakweg 10 jaar oud die, dansend op een bed, hun beste tectonik-moves tectonik moves ten berde brachten. Ondanks het feit dat ik al wat gewoon ben, en dat de Vlaamse Opera graag grenzen en barrières doorbreekt, was het wel ongewoon om dit te zien in het Gentse operagebouw. Ongewoon, maar zeker niet onaangenaam. Het feestgedruis was spijtig genoeg echter vaak het enige dat me echt ko kon boeien aan de voorstelling. De overvloed aan personages, hun fragmentarische gesprekken en ontmoettingen, gekoppeld aan een zekere langdradigheid in het tweede bedrijf, maakten dat ik niet echt voldaan was na deze voorstelling. Andere – jonge – mensen vonden nden het dan weer toegankelijk en daarom fantastisch, maar moderne muziek is voor mij geen garantie op succes. Ik had, ondanks alle lovende kritieken in de media, geen bepaalde verwachtingen bij het binnentreden van de opera aan de Kouter, en ze zijn ook niet iet ingelost. Sander Van der Maelen.

Boono

Het Veer

www.vgkgent.be


17

Gekoesterd om zijn schaarsheid: een cd-recensie! recensie! Het is april 1991, de jongens van Pearl Jam hebben net hun debuut in de winkels gespeeld, Nirvana staat in de coulissen klaar om de grunge een volledige doorbraak te bezorgen, maar tussen deze schreeuw van frustraties die Vedder en Cobain op hun generatie afsturen verschijnt er met een andere plaat nog een nieuw genre op het toneel. Massive Attack brengt in die maand immers hun album Blue Lines uit. Later zag men het vaak als het Europese antwoord op het Amerikaanse geweld aan het begin van de jaren ’90, maar dat zou de groep en de plaat alleen maar oneer aandoen. Deze onbekende snaken uit Bristol speelden met hun debuut namelijk een bevreemdend en opmerkel opmerkelijk vernieuwend geluid de wereld in. Wat maakt deze plaat dan zo speciaal? Vooreerst is de combinatie van verschillende stijlen die Robert del Naja en Grant Marshall ons voorschotelen er één van onuitgegeven aard. Met het rapgenre was men in 1991 al lang vertrouwd, maar dit duo verving de gebruikelijke beats en grooves door een heel ander soort klank. Op openingstrack Safe From Harm horen we af en toe de platen nog eens scratchen maar daarnaast word je als luisteraar bestookt met tal van andere geluiden die d je niet meteen onder de frases van rapper Tricky zou verwachten. In Daydreaming weerklinkt op de achtergrond een psychedelisch elektronisch deuntje en in titeltrack Blue Lines is het loungegevoel niet veraf. Een andere grote troef op dit album is Shara Nelson. Met haar warme zangpartijen vult geeft ze het album een gloed mee die de luisteraar telkens weer vult met een gevoel van gelukzaligheid. Haar stem wordt echter steevast begeleid door een veel grimmiger klankpalet. Op single Unfinished Sympathy zorgen en een aanstekelijke drum en slepende violen voor enige donkerheid. Ook de songteksten, die bij muziek die op gevoel wil drijven wel al eens ondermaats durven zijn, zijn hier er indringend. Telkens wanneer Tricky de zin ‘II was looking back to see if you we were re looking back at me to see me looking back at you’ bekt, springt spontaan het beeld van twee wandelaars op straat in de geest. Deze steeds terugkerende tegenstellingen gecombineerd met de gelaagdheid van de muziek laat de luisteraar achter met een zweem zweem van feel good in het duister. De Britse pers bombardeerde dit geluid ‘triphop’ en een nieuw genre was geboren op de alternatieve muziekscène. Gelukkig is Massive Attack zoveel meer. Dat bewezen ze met hun volgende drie albums en vooral het feit dat ze zelf zelf het genre dat ze gecreëerd hadden, durfden te verlaten. Allen naar de Lokerse Feesten dus, en anders naar de platenzaak! (rc)

Het Veer

www.vgkgent.be


18

C’était au temps où Bruxelles bruxellait In een poging het werkveld van de V.G.K. uit te breiden hebben we met Cultuur op 17 april onze teen gedipt in het moeras dat ook wel eens Brussel heet. Als voorhoede konden we onze veiligheid niet hoog genoeg in het vaandel dragen, en welke vermomming beter dan die van toerist? Zo trokken we met een camera in de ene hand en een dwaallichtt in de ander door statige en minder statige lanen van onze hoofdstad. Wat volgt is een fragmentarisch verslag. Vooreerst taxeerden we de SintSint Hubertusgalerijen. Rustig en chique als deze ogen zou je niet vermoeden welke commoties ze veroorzaakten bij hun un bouw. Kappers die zich liever met hun eigen scheermessen de keel oversneden dan hun zaak te laten neerhalen en oude oma’s die stierven van schrik toen ze het sloopbevel onder de neus geschoven kregen. En alsof drama nog niet genoeg was, werden hier ook de allereerste pralines ter wereld verkocht. Wat zijn daar enkele stroppendragers bij? Brussel, vrienden, daar gebeurt het allemaal! Geen enkele stad vertoont zo’n menselijk gelaat: gepokt, gemazeld, loensend, een vrolijke rode neus van de faro en de geus. Dit werd geïllustreerd door de Anspachlaan, waarover we verder trokken richting KVS. Hier is het oude Anspachcenter neergehaald, met uitzondering van één gevel die men in ere wou herstellen. Hij werd immers toegeschreven aan Victor Horta, maar ettelijke eeuro’s en inspanningen later heeft de Brusselse blogscène aan het licht gebracht dat de gevel in kwestie reeds in 1913 tegen de vlakte ging. Insert lolcat here. Aan de Koninklijke Vlaamse Schouwburg – onlangs zeer netjes gerestaureerd, een opmerkelijke anomalie – contempleerden we even over de teloor gegane handelsdokken die deze buurt vroeger rijk was (onderwijl stiekem binnenkijkend bij de redactie van De Morgen). Vervolgens deden we het oude begijnhof aan, een behoorlijk goed bewaard geheim en een buurt in i volle opkomst. Ook een mooie gelegenheid om cynische plaatjes te maken van de sans-papiers papiers die zich in de kerk ter plaatse een toevlucht zoeken. Maar op naar gezelliger oorden! Na een kortstondige bewondering van de Vismarkt doken we een steegje in Het Veer

www.vgkgent.be


19

richting het Bellonahuis, een pracht van een monument dat nog geen enkele toerist op eigen kracht heeft gevonden, zo weggestopt ligt het. Nochtans wel in een straat met zeer puike broodjeszaken, en op een wipje van de Mer du Nord, onze volgende stop. Wie hip wil zijn in Brussel, faalt wanneer hij daar niet minstens één keer oesters slurpend aan de buitentoog heeft gehangen. Bovendien loop je er al eens kans journalisten van DM in de kont te knijpen: wat journalist is, arty-farty is! Via de steeds duurder wordende Dansaertstraat trokken we naar Sint-Goriks en een laatste restje binnensteedse Zenne, helaas niet veel meer dan een stukje riool met uit de kluiten gewassen goudvissen in. Maar wie niet op een natte broek kijkt, kan er behoorlijk wat muntjes uit het water vissen. Daar waren we ongeveer klaar met de onderstad, en aan het vervolg vallen nog heel wat woorden (497, shit, nog maar 3 toegestaan) te wijden. Volstaat het te zeggen dat er in Brussel ook buiten de Grote Markt en de Rue de Bouchers nog heel wat moois en interessants te ontdekken valt. Bij deze hebben wij onze limiet overschreden en bent u, trouwe lezer, allicht uw biezen al aan het pakken. Tot op de trappen van de Beurs! Elke van den Ende

Filmrecensie: Linkeroever Of u Linkeroever nu een goede film vond of niet, doet er niet toe. Wat wij ervan vonden doet er ook niet zoveel toe, want de kans is reëel dat u er helemaal anders over denkt. Het belangrijkste is dat Linkeroever een Vlaamse film is die potentieel goed is. Ook al werden we voor de film begon getrakteerd op de trailer van Jan Verheyens nieuwste, Los (het kan ook zijn dat er nog een ‘o’ wordt toegevoegd aan de werktitel), het kon ons humeur niet bederven, want het werd snel duidelijk dat de Vlaamse New Wave (of gaan we nu te ver?) een nieuwe film rijker was. Pieter Van Hees schreef samen met Dimitri Karakatsanis (Small Gods) het scenario voor deze aanvankelijk romantische film die uiteindelijk tot horrordrama verwordt. De sfeer van Linkeroever wordt aardig in beeld gebracht door de broer van Van Hees, Nicolas. Die sfeer is van meet af aan dubbel: de romantische chemie tussen Eline Kuppens en Matthias Schoenaerts, beiden op kruissnelheid, baadt in een bedreigend grijs met bevreemdende personages. Na de genreswitch zijn de plotontwikkelingen zeker niet verrassend, maar we kijken geïnteresseerd (wij blijven op de vlakte, maar vervang ‘geïnteresseerd’ gerust door ‘geamuseerd’ of ‘geïrriteerd’) toe hoe Van Hees met het lage budget toch nog een degelijke horrorfilm in elkaar probeert te boksen. Of dat nu gelukt is of niet, maakt ons geen bal uit, we juichen alleen maar toe dat hij het geprobeerd heeft. Zo is de cirkel rond. Up yours, Bert Anciaux. (am)

Het Veer

www.vgkgent.be


20

“Vijf jaar na de Amerikaanse invasie”: Impact op de studie van het Oude Nabije Oosten – Interview ew met Prof.dr. Michel Tanret Veer: Irak was ooit de bakermat voor beschavingen zoals Sumer, Assyrië en Babylonië. Maar wat resteert daar vandaag nog van? M.T.: Wat er overblijft zijn natuurlijk talloze archeologische ruïneheuvels, de fameuze “Tells”, wa waar de telling nooit volledig van gemaakt zijn. Er zijn tienduizenden die overblijfselen zijn van de verschillende periodes van de Mesopotamische geschiedenis, gaande van 6500 BCE tot de Islamitische ruïnes die daar ook bij horen. De ondergrond in Irak is eeigenlijk igenlijk vol van getuigen van een der eerste grote menselijke beschavingen. De meeste resultaten van opgravingen werden opgeborgen in het Iraqi Museum, waar eigenlijk gedurende de laatste veertig jaar alle resultaten werden ondergebracht die men in opgrav opgravingen ingen vond. Dat is dus een zeer bijzondere schatkamer van de menselijke geschiedenis. Veer: Wanneer begon men eigenlijk ernstig aandacht te besteden aan Irak voor excavaties? M.T.: In de 19e eeuw is men begonnen met opgravingen, samenhangend met de ontcijfering ijfering van het spijkerschrift. Daar heeft men veel geluk gehad dat men heel snel op de bibliotheek van Assurbanipal gestoten is, waar allerlei grote religieuze en literaire teksten in bewaard werden. Dat is als het ware een van de eerste contactnames geweest eest met die beschaving, wat natuurlijk een zeer groot enthousiasme teweeg heeft gebracht; des te meer omdat tijdens die eerste opgravingen passages in die teksten gevonden werden die ook voortkwamen in het Oude Testament. Een voorbeeld daarvan is het verhaal verhaal van de Zondvloed, net op het moment dat er een debat woedde over de historiciteit van de bijbel. Er is daar enorm veel publiciteit aan gegeven en er werden dan ook gemakkelijker expedities gefinancierd naar Irak om dat werk voor te zetten. Daar is het eigenlijk allemaal begonnen en gezien de oneindige rijkdom van gebied is het sindsdien nooit meer gestopt. Als we nu een droevige verjaardag vieren van vijf jaar na de Amerikaanse invasie, is het tegelijkertijd ook de vijfentachtigste verjaardag van het iraqi iraqi museum; opgericht in 1923 door Gertrude Bell om vele stukken thuis te brengen in Baghdad. Veer: Het principiële doel van de invasie was de omverwerping van Saddam Hoesseins regime. Hoe ging de studie van het oude nabije oosten er aan toe onder zijn bewind? M.T.: De situatie was heel dubbel. Enerzijds is het absoluut zeker dat Saddam Hoessein een bloeddorstige tyran was en de dood van zeer vele mensen op zijn Het Veer

www.vgkgent.be


21

geweten heeft. Dat werd uitgevoerd door zijn regime op de meest afschuwelijke wijze en er is niets dat toelaat dat enigzins te rechtvaardigen. Anderzijds hebben wij en alle andere buitenlandse missies in Irak altijd zeer vrij en goed te kunnen werken. Er ging ook een zekere impuls uit vanuit het regime om de archeologie te steunen. Zoals altijd als dat vanuit een regime uitgaat is dat natuurlijk niet voor de wetenschap alleen, maar was het duidelijk in de lijn van het scheppen van een nationaal bewustzijn. We mogen niet vergeten, zoals nu spijtig genoeg ten overvloede blijkt, is Irak een samenstelling van verscheidene godsdiensten en bevolkingsgroepen die nu elkaar naar het leven staan. Het was de expliciete bedoeling van het regime om eenheid te scheppen en bewust zijn te brengen dat zij allemaal deelachtig waren van dat glorierijk verleden. Daarom ook die afbeeldigen, die voor ons belachelijk overkomen, van het samenvallend profiel van Saddam met Nebukadnezar en Salladin. Anderzijds is het zo dat hier visueel duidelijk gemaakt werd aan de mensen dat men een lijn had in een van de langste verledens van de mensheid en dat men daar allemaal zonder onderscheid product van was. Het Gilgamesh-epos bijvoorbeeld werd elk jaar opgevoerd in de theaters van Baghdad als een soort nationaal epos. In die zin was er dus wel een grote belangstelling voor dat verleden. De wederopbouw van Babylon is dan gebeurd, niet altijd op de beste manier want het bleef een opdracht van het regime. Zo zijn er de bakstenen, waar in de oudheid in spijkerschrift de naam van de koning op stond die dat had laten oprichten, die nu in het Arabisch Saddam loofden als de “bevelvoerder” die deze gebouwen had opgericht. Maar ook dat had dat dus een relatief positieve invloed. Bovendien was er door de strengheid van het regime niemand die het riskeerde om een archeologisch stuk te roven of sites te gaan plunderen. Dat was totaal ondenkbaar en de antiekhandel in die tijd bestond niet. In die periode werd er praktisch niets gestolen en alleen de archeologen waren aan het werk. Als de archeologen werken, zeker met de technieken van nu, is dat een proces van lange adem. Een archeoloog graaft immers niet met een bulldozer of ruwe spade en het gaat dus heel langzaam om alle mogelijke informatie te verzamelen. Er kwamen dus relatief niet zo veel zaken aan het licht in die opgravingen. Het contrast met nu, waarbij er quasi niets anders dan roofopgravingen gebeuren, is echter dat er opeens honderden tot duizenden archeologische stukken uit de grond komen. Er is nog nooit zo'n overvloed in de wereld geweest van opgegraven materiaal. Dat stelt echter weer andere problemen: Kan men dat lezen en bestuderen? Of beschouwt men dat als gestolen voorwerpen waar men niets mee te maken wil hebben? Dat is een discussie die nu zeker gaande is in de wereld van de assyriologen en archeologen van het oude nabije oosten. Veer: Voor de invasie plaats vond was er enorm veel internationaal protest. Hoe reageerde de academische wereld? M.T.: Vanuit de academici die het land goed kenden heeft men aanvankelijk geprobeerd die zaak af te raden. Als dan vast stond dat het toch zou gebeuren, blijkend uit de toespraken van Bush, heeft men heel duidelijk en zeer uitgebreide informatie willen geven aan het Amerikaanse leger. Men legde uit wat de Het Veer

www.vgkgent.be


22

voornaamste archeologische sites waren en wat de belangrijkste musea waren. Uiteraard heeft men ook op het immense belang gewezen van het Iraqi Museum. Al die informatie is doorgegeven, maar ondanks dat is gebeurd wat gebeurd is in april nu vijf jaar geleden. Er zijn allerlei excuses voor gevonden zoals de repliek dat het legercontigent dat bestemd was voor de bescherming van het museum door Turkije moest komen, maar dat de Turkse regering de doorgang weigerde. Een ander argument was dat als men soldaten voor het museum zou gezet hebben, die een doelwit zouden gevormd hebben van de opstandelingen en plunderaars. Het is eigenaardig dat men voor de ruïnes van Babylon nu het omgekeerde argument hanteert, dat als men daar geen troepen had gelegerd het zou geplunderd zijn. Het gaat alle kanten uit en er is geen enkel excuus te bedenken voor wat er gebeurd is in het Iraqi Museum. Dat is een absolute schande. Men wist dat zeer goed op voorhand en men had alle nodige maatregelen kunnen treffen, maar men heeft dat niet gedaan en gedurende vier dagen is er daar ongehinderd geplunderd. Een andere zaak die nog dramatischer is, maar minder in het nieuws komt, is de constante plundering van een aantal archeologische sites, voornamelijk in het zuiden van het land, door de lokale bevolking. Dat is een on going proces en het is begrijpelijk dat als de Amerikaanse troepen nauwelijks in staat zijn om Baghdad onder de knie te krijgen, die niet een tiental soldaten op elke archeologische “Tell” gaan plaatsen of helikopters inzetten om dat te verhinderen. Daar hebben ze gewoon de tijd, de middelen en wellicht ook in eerste instantie de interesse niet voor. De Iraki uit de dorpen in die buurt zijn dan weer zogezegd de schuldigen, maar eigenlijk zijn dat gewoon mensen die een beetje geld proberen bij te verdienen in een totaal ontwricht land. Zij zijn het slachtoffer van een aantal “antiekhandelaars”, in werkelijkheid gewoon bandieten, die opdrachten geven en zaken komen opkopen. Deze maken de selectie en zeggen welk soort voorwerpen men moet weggooien omdat ze het niet kunnen verkopen. Die mensen gaan dan met schupjes gewoon putten maken tot ze die voorwerpen vinden en al de rest wordt gewoon overhoop gehaald, wat betekent dat de archeologische sites gewoon definitief vernietigd worden zodra men de lagen door elkaar haalt. Dat is een onomkeerbaar catastrofe voor de archeologie. Maar als we over een catastrofe spreken dan mogen we niet vergeten wat het allerbelangrijkste is, waar geen enkel archeologisch voorwerp mee te vergelijken valt, zijn de mensenlevens die nu teloor gaan. Volgens de meest bescheiden tellingen zijn er 90.000 burgers gedood en 4.000 Amerikaanse soldaten die waarschijnlijk amper weten waar ze zijn en wat ze daar komen doen. Dat is in de eerste plaats het menselijk drama dat gebeurt: Miljoenen mensen naar het buitenland gevlucht, het land totaal gedesorganiseerd, groepen die al het geld wat ze kunnen krijgen van hulp om wapens te komen om te zorgen dat zij diegenen zullen zijn die de macht kunnen grijpen wanneer de Amerikanen zullen vertrekken. Het is een ware burgeroorlog en ondanks alle berichten dat het nu wel beter gaat denk ik dat de situatie nog steeds bijzonder dramatisch is. Men ziet niet goed hoe die situatie op korte of middellange termijn zou kunnen verbeteren.

Het Veer

www.vgkgent.be


23

Veer: De invasie zelf gebeurde vrij snel, maar daarna kwam men in een slij slijtageslag terecht die nog steeds woedt. Voor veel archeologische expedities moet het toch onmogelijk geworden zijn om dan opgravingen te doen? M.T.: Tijdens het embargo tussen de twee oorlogen was het eigenlijk al zeer moeilijk om nog ter plaatse te gaan. We zijn nog elk jaar geweest om onze collega's te zien, die dan congressen inrichtten om een beetje steun van het buitenland te krijgen. We zijn ook nog naar onze sites geweest die dan nog toegankelijk waren, maar na de laatste Golfoorlog is het compleet onmogelijk nmogelijk geworden. Er zijn nog collega's, van o.a. het British museum, die dan naar Irak gegaan zijn ondertussen maar dat is dan altijd onder zeer zware militaire bescherming. Dat is enerzijds meer symbolisch om daar aanwezig te zijn, maar ook om te kijken en wat de schade is die aangericht is aan het archeologisch erfgoed. Werken daar is echter totaal uitgesloten. Je zou zelf nog kunnen gaan kijken hoe de situatie is, maar je zou niemand durven mee te nemen van een archeologisch team omdat je riskeert dat mensen ensen zouden omkomen of gijzelaar genomen worden. De voorspelling van een Iraakse collega die ik in Parijs vorig jaar gezien heb, is dat het nog een tiental jaar zal duren eer men terug kan werken. Veer: Wanneer het Amerikaanse leger neerstrijkt in gebieden gebieden die ze bezet houden, gaat dat gepaard met een hele commerciële nevenontplooing (oprichting van MacDonnalds filialen bij basissen etc.). In hoeverre vormt het Amerikaanse leger een belemmering voor verdere opgravingen? M.T.: Op zich verhindert het Amerikaanse Amerikaanse leger niets, het zijn zij die bezoekende archeologen bescherming verlenen. Maar de hele situatie die daar geschapen is verhindert de mogelijkheid om daar te blijven en onderzoek te doen. Wat de vestiging van het Amerikaanse leger betreft zijn er zeker zeker twee belangrijke punten: Babylon en Ur. In Babylon zelf is Camp Alpha gevestigd, waar de grond vlak is gemaakt en grachten gegraven zijn, recht doorheen het archeologisch materiaal, voor de versterking. Het is ondermeer een garage voor zware legervoertu legervoertuigen, waarvoor men een betonnen sokkel gegoten heeft. Maar het trillen van hun motoren heeft er ondermeer al voor gezorgd dat een pas gerestaureerd tempeltje weer in elkaar gestort is. In Ur is dan weer een van de grootste militaire vlieghavens van het nabije oosten gebouwd en een kleinere archeologische site vlak in de buurt is daardoor overdekt. Het ironische is dat de site van Ur momenteel enkel toegankelijk is voor Amerikaanse soldaten en de Iraakse archeologen mogen niet binnen. In een overeenkomst met de Iraakse regering is deze luchthaven voor 99 jaar gehuurd; dus Het Veer

www.vgkgent.be


24

lang nadat het Amerikaanse leger verdwenen zal zijn, zullen nog een of twee van deze basissen als hermetisch gesloten gehelen blijven bestaan. Veer: Voor Irakese onderzoekers is het dus, dus, in eigen land dan nog, veel moeilijker om rond de studie van het oude nabije oosten te werken? M.T.: Het is inderdaad bijzonder moeilijk gezien de veiligheid en de financiële situatie; om op te graven heeft men middellen nodig. Nochtans zijn er een paar onder hen die zeer lovenswaardige pogingen doen in die richting, met als bijkomend resultaat dat als ze middellen hebben zij in staat zijn de lokale bevolking in te huren als arbeiders. Positief dus is dat diezelfde mensen de site niet meer gaan plunderen op korte termijn, maar zodra de geldkraan wordt dichtgedraaid weten die mensen precies waar ze moeten graven om nog meer te vinden. Tijdelijk is het echter een oplossing en de Iraakse collega's zijn bijzonder moedig en gedreven om zich waar te maken. Zij kunnen unnen ook gemakkelijker akkoorden sluiten met de lokale sjeiks, want dat zijn nu de plaatselijke machthebbers, om te zorgen dat er enige veiligheid is en dat er niet meer geroofd wordt. Zij vormen een heel positief element in het geheel, veel minder missch misschien ien dan mensen die daar nu veel geld binnenbrengen, maar dat is een dubieuze zaak: Er zijn honderden miljoenen dollars van Amerikaanse hulp verdwenen die wel in het land zijn toegekomen, maar voor andere doeleinden aangewend worden dan ze bedoeld zijn. Er bestaat dus echter nog een kern van die archeologische dienst die probeert, zo goed en zo kwaad als mogelijk is, de zaak in stand te houden. Tijdens het embargo ook was iedereen van die dienst elders gaan werken; het bracht meer op om sigaretten te gaan ve verkopen op straat dan voor die dienst te werken. Dan zijn de meesten weggegaan, maar er is dus nog een kleine kern overgebleven om de zaken recht te houden. Ondermeer mijn goede vriend Donnie George George,, een zeer capabel archeoloog, heeft de zaken zeer lang in handen gehouden maar is uiteindelijk ook moeten vluchten, omdat zijn leven en dat van zijn familie heel concreet bedreigd werden.

Het Veer

www.vgkgent.be


25

Veer: Wat zich nu afspeelt is nog maar een kortetermijnproces van vijf jaar. Wat zullen echter de gevolgen op lange termijn termijn zijn die rond het oude nabije Oosten willen werken? M.T.: We gaan voor een zeer eigenaardig situatie staan, omdat een aantal significante sites grondig verwoest zijn. Dat zal een bijzonder handicap zijn. Ten tweede zijn er duizenden voorwerpen die nu in het Westen toekomen en in privé privéverzamelingen belanden. Om de link tussen dat materiaal en het land van hun sites te leggen zal ook problematisch zijn. Alles zal er ook van afhangen welk soort regime er komt na het vertrek van de Amerikanen, als de situatie situatie stabiliseert. Daar hebben we nu nog geen kijk op, normaal gezien zou dat een Sjiitisch regime moeten worden aangezien zij de meerderheid van de bevolking vormen. Dat leunt natuurlijk sterk aan bij Iran, dat een wisselende belangstelling heeft voor oudhed oudheden. Er wordt zeker nog aan onderzoek en opgravingen gedaan, maar het zwaartepunt van de Sjiieten hun belangstelling ligt bij de Islam en we weten niet welke uitwerking dat zal hebben. We hopen dat zo snel mogelijk de situatie stabiliseert, ten eerste voor de mensen ter plaatse zelf opdat het leven weer wat normaal zou kunen worden, maar dat zal pas binnen een termijn van vijf a tien jaar zijn. Dan zal het, nog meer dan nu, in samenwerking met de Iraakse collega's zijn dat we de zaken daar verder kunnen onderzoeken. Er is nog een oneindigheid aan zaken op te graven en onderzoeken, dus op lange termijn zal de situatie wel verbeteren. De verkeerde dingen die nu gebeuren hadden echter niet mogen gebeuren. Het was geen onvermijdelijkheid van de geschiedenis: Er zijn zware fouten gemaakt en dat is het dramatische.

Het Veer

www.vgkgent.be


26

Wereldcreationismedag Hoogdagen voor de Wetenschap Men moet de zon niet ontkennen waar ze schijnt: de verloedering bij de studenten is onstuitbaar.. De enige manier om dit tegen te gaan is alle wapens wapens inzetten. En dat dachten ze aan de Katholieke Universiteit Leuven ook: “Straks denken ze nog dat de ark van Noach pure fictie is”, aldus Marc Vervenne, rector aan de KUL. Hij gaf dan ook alle prioriteit en budget aan dit project: 200.000 euro. Zelf liet liet hij zich ook niet onbetuigd: na enkele weken van hard labeur doctoreerde zijn favoriete student, Bom Brambeek, met een spetterende studie over het creationisme. Er werd dan ook hooggespannen uitgekeken naar dit topstuk. Na verschillende publicaties in in topmagazines zoals Science, Nature..kreeg hij groen licht om een congres te organiseren: Wereldcreationismedag. Het congres werd gepland op 19 april, toevallig ook de sterfdatum van Charles Darwin (de vuile ketter, red.). Een kort verslag. Het startschot startschot werd gegeven door de geroemde schrijver van “ Zoeken naar de Zondvloed”, Jan Rein Dewit. Na grondig geologisch onderzoek kwam hij tot de simpele conclusie. God schiep eerst een aardlaag, daarna overspoelde hij de wereld met een zondvloed, waardoor de lagen lagen wat door elkaar geschud werden, en de continentale drift aanvatte. Wij waren verbijsterd. Patrick Marsh was de volgende spreker, schepper van het eerste creationistisch museum in Kentucky. Hij wist ons te vertellen dat, door het korte bestaan van de aarde, aarde, het niet anders kon dat dinosauriërs en de mens tezamen hebben geleefd. Ook de dinosauriërs werden gered door Noach: vooral draken zijn bekende afstammelingen. Neanderthalers waren daarentegen mensen, zij het ziek en vervormd: als men goed rondkijkt zziet men deze nog altijd rondlopen. Tenslotte was het dan de beurt aan B.B. Tijdens zijn speech beschreef hij zijn werkwijze: eerst en vooral het bouwen van een soortgelijke ark van Noach (de bewijzen staan in de Bijbel), een dergelijke kracht veroorzaken zodat er een tsunami zou ontstaan (ofwel een kleine vloedgolf) en dan de ark testen. Natuurlijk zijn hier wel enkele levens aan verloren gegaan, maar de wetenschap heeft geen prijs. “Ik heb hoogstpersoonlijk bewezen dat het mogelijk is lange tijd te overle overleven op zo’n boot”, aldus B.B. Hij vroeg rector Vervenne dan ook onmiddellijk om meer budget om zich voor te bereiden op de volgende vloedgolf die er in 2012 zou aankomen, volgens een anonieme tip. Jolien Voorspoels en Nathan Declercq

Het Veer

www.vgkgent.be


27

Dagboek van een eerste bach: over drempelvrees en broeksknopen Ik zat op het bed van mijn kot en keek naar de kalender die op mijn voor de rest kale muur hing. Het academiejaar naderde haar einde. Ik zuchtte en ging naar het toilet. Al bij al was dat geen fatsoenlijke plaats om gedachten te ontwikkelen, dus deed ik snel mijn gevoeg, waarna ik mijn handen waste en me naar mijn bureau begaf. Toen ik daar zat, bedacht ik dat ieders broeksknop waarschijnlijk één van de meest onhygiënische plaatsen ter wereld was. Je mag je handen immers nog zoveel wassen als je wou, je broeksknop, die deed je zowiezo met je vuile pollen dicht. Ik noteerde die bedenking in mijn bedenkingenboek. Nee, het zou geen vruchtbare dag worden vandaag. Nog enkele weken en mijn leven als eerste bacher zou achter mij liggen. Wanneer de examens achter de rug liggen en de proclamatie een oordeel velt, zouden de maskers onverbiddelijk afvallen. Eenieder die zichzelf dan enkele uren tevoren een onschuldige eerste bacher noemde, zou moeten bekennen dat hij het niet meer is. Tenzij de persoon in kwestie natuurlijk flagrant gebuisd zou zijn. Ik vroeg me af wat ik zou doen als ik zwaar zou buizen. Ik overliep lukraak enkele opties. Receptionist worden in een klein hotelletje, dat leek me maar niets. Werken, dat was voor mensen die er klaar voor waren. Ik kon natuurlijk ook vicepraeses worden van een linkse studentenvereniging in Gent, maar waren het niet de linksen die de huidige minister van Onderwijs afvaardigden, wiens beeltenis wij nog zo daadkrachtig in vlammen hadden doen opgaan? Ik wandelde naar de koelkast en maakte voor mezelf een glas chocolademelk klaar. Ik dronk het op en at een koekje. Daarbij bedacht ik dat ik niet hield van gaten in vuilzakken maken en ze over mijn hoofd trekken. Dat deden die rode vakbondsjongens toch? Nee, een linkse arbeider zou ik al helemaal niet worden. Ik fietste naar het blandijngebouw en bedisselde op welke manier ik de rector een veeg uit de pan zou geven over de ongemakkelijke ligging van deze faculteit. Altijd dat gedoe met omhoog fietsen. Ooit had een man voor de gemeenteraadsverkiezingen als programmapunt naar voor geschoven dat alle fietspaden naar beneden zouden moeten lopen. Daarmee oogstte hij behoorlijk wat aanhang. Nu kent niemand hem nog, zelfs ik ben zijn naam vergeten. Ik stond op de trappen van de blandijn en haalde een geel bonnetje uit mijn broekzak. ‘Amber’ stond er in sierlijke letters op gedrukt. Goed voor een cola, pils of water. Cola was voor seuten, water voor dorstigen en een pils, wel, die zou weldra de mijne zijn. Behoedzaam stapte ik de kroeg binnen en schuifelde ik naar de toog. Ik stak mijn papiertje van één euro vijftig in de lucht en terwijl ik wachtte leunde ik zo nonchalant mogelijk op een toogmatje. Dat voelt zo slecht nog niet, zei ik in mezelf, en ik becijferde dat ik in geval van mislukking nog steeds verstokte Het Veer

www.vgkgent.be


28

tooghanger zou kunnen worden in één of andere kroeg. Vastberaden zette ik me op een kruk. Een reputatie opbouwen, heette zoiets. De cafébaas keek me aan, zei “allemaal apart betalen zeker”, zuchtte en wandelde ergens heen. Ik hield mijn bonnetje al net iets minder stevig vast, maar met de gedachte dat hij me op de proef stelde, hield ik als stamgast in spe moedig vol. Om de tijd te doden staarde ik met een ware stamgastenblik in de ogen van een meisje, die me in de smiezen had gekregen. Ik nam een ietwat stoerdere houding aan en knipoogde, zoals ik dat eens had gezien op televisie. Daar was haar vriendje, die naast haar zat, niet zo tevreden mee. De brombeer in kwestie kwam op me afgestapt en gaf me een flinke duw. Dat had ik ook eens op tv gezien, maar jammergenoeg was ik geen Bruce Lee. Ik ontweek een mep en incasseerde nog een duw, waardoor mijn gele bonnetje in een moment van onachtzaamheid de grond opdwarrelde. Toen ik knielde om het oprapen, kreeg ik opnieuw een duw. De nozem zette zijn schoen op het bonnetje. Ik probeerde het er onderuit te futselen, maar dat mislukte door een duw. Ik viel, en terwijl ik bedacht dat ik die dag al bijzonder veel geduwd was, kreeg ik opnieuw een duw. “Mijn bonnetje ligt onder…” wist ik nog uit te brengen. Met natte haren wandelde ik de Amber uit. Mijn bonnetje dreef nu ergens doorheen een wc-buis of riool. Toen ik het had willen redden, had ik een duw gekregen. Twintig liter stadswater gutste over mijn hoofd terwijl ik me afvroeg of ze de tweejarige master nu echt zouden doorvoeren. Ik wandelde de blandijn binnen, ging in de toiletten mijn broeksknop wassen, kocht me een chocomelkje, stal een vuilzak en haalde mijn schaar boven. Terwijl ik drie gaten knipte, telde ik. Nog enkele weken en ik was een tweede bacher. Of stamgast, met wat geluk. Ruben Cassiman

Het Veer

www.vgkgent.be


29

Games: UEFA Euro 2008 Het leven kan toch mooi zijn. De zomerzon is in het land, rokjes worden steeds korter en binnen enkele weken komt het Europees pees kampioenschap voetbal eraan. Zonder Belgen, maar dat wordt zo ondertussen een conditio sine qua non non.. Zoals steeds bij een groot toernooi, is uitgever EA er als de kippen bij om een voetbalspel met officiële licentie in de winkelrekken te keilen, ook aal komt er in oktober reeds een nieuwe FIFA-game FIFA uit. Wat maakt van deze UEFA Euro 2008 dan meer dan een tussendoortje? Wel, bitter weinig eigenlijk. Op sommige gebieden is Euro 2008 zelfs een afgeslankte FIFA 08. Er zitten bijvoorbeeld geen clubteams in het spel, enkel 52 nationale elftallen (waaronder ook onze Rode Engeltjes). Logischerwijs zijn dus ook alle voetbalcompetities en nationale bekers geschrapt. In ruil daarvoor kan je nu de kwalificatiewedstrijden voor het EK spelen, alsook het toernooi zelf zelf. Euro 2008 speelt bijna exact als FIFA 08. Het nieuwe animatiesysteem uit 08 (ontwikkeld voor de next-gen gen consoles) consoles) werd verder uitgewerkt, waardoor dribbels en loopbewegingen er nog realistischer uitzien en nog soepeler uit te voeren zijn als voorheen. Jammer genoeg werden de kleine irritante foutjes uit de vorige game niet weggewerkt. Zo lopen spelers soms nog steeds domweg met de bal over de lijn of staan ze onnodige hoekschoppen toe, wanneer ze enkel de bal moeten afschermen. Nieuw –en zelfs dat is relatief elatief- in Euro 2008 is de ‘captain your country’ country’-modus, die opvallend sterk gelijkt op ‘be a pro’. In beide modes controleer je maar één speler in plaats van een volledig team. Speel je als een verdediger, dan is het je taak om zoveel mogelijk duels te winnen innen en goede passes te geven, terwijl je als spits de vrije ruimte moet zoeken en de ballen in het netje leggen. Captain your country is wel tof voor eventjes, maar met een volledig elftal spelen is gewoon leuker. De graphics van Euro 2008 werden lichtjes lichtjes opgepoetst. In high definition blijft het dan ook een lust voor het oog. Topspelers als John Terry, Fernando Torres of Franck ‘Scarface’ Ribéry zijn onmiddellijk herkenbaar; de stadions zijn sfeervoller dan voorheen en de grasmat ziet er zo levensecht uit uit dat je het bijna kan ruiken. Alles wordt bovendien zonder de minste hapering op je scherm getoverd. Als vanouds is ook de soundtrack weer uitmuntend, evenals het commentaar van oudgedienden Andy Gray en Clive Tyldesley. Het Veer

www.vgkgent.be


30

UEFA Euro 2008 is dus weer een staaltje staaltje vakwerk geworden van de jongens van Electronic Arts. Vernieuwende zaken zitten er niet in (daarvoor wordt het vermoedelijk wachten op FIFA 09), maar de game speelt lekker (zeker samen met enkele vrienden) en ziet er prachtig uit. Wie reeds FIFA 08 bezit, houdt beter nog even de boot af, maar wie ten allen koste Euro 2008 wil naspelen, zal zich hier geen buil aan vangen.

En bij wijze van afsluiter een persoonlijke oproep aan de Spaanse bondscoach Luís Aragones: als je de vleesgeworden godheid Raúl Raúl Gonzalez Blanco niet meeneemt naar Zwitserland en Oostenrijk, kom ik u persoonlijk een dzjoef op uw muil geven. Entiendes? Score: 7/10 Getest op PlayStation 3,, ook beschikbaar op Xbox 360, pc, PlayStation 2 en PlayStation Portable Thibaut ‘Tibojan’ Maes

Het Veer

www.vgkgent.be


31

Wij houden u op de hoogte. Paris sous le soleil Darcos, si tu savais… Een tijd terug, na de gemeenteraadsverkiezingen, vroeg iedereen zich af hoe Le Président Bling-Bling alle beloftes over meer geld (voor de vissers, voor het universitair onderwijs, voor defensie) zou betalen, gezien de belabberde staat van de Franse overheidsfinanciën. Welnu, de besparingsplannen van de regering-Fillon liegen er niet om: na de sluiting van verschillende regionale rechtbanken, volgt nu de hergroepering van de ziekenhuizen, stopt de terugbetaling van brillen en tandheelkundige zorgen door de sociale zekerheid en schrapt elk ministerie duizenden ambtenaren. Intussen wordt er wel meer geld uitgetrokken voor politie en nucleaire onderzeeërs (na de inhuldiging van het recentste exemplaar, dat de enigszins lachwekkende naam “Le Terrible” heeft meegekregen). De besparingen in de Onderwijssector lopen het meeste in de kijken: dit jaar moeten negentienduizend leerkrachten sneuvelen, het jaar daarop nog eens zoveel. Er wordt dus (we zijn in Frankrijk, nietwaar) gemanifesteerd dat het een lieve lust is. De reducties raken natuurlijk in de eerste plaats de onderwijsvakbonden, maar ook vers afgestudeerde universitairen, die een betrekking in het onderwijs ambiëren en niet in de laatste plaats de zeer mobiliseerbare lycéens en collégiens. Het probleem van de postenreductie is overigens nog maar eens een aanval op de hoe dan ook al beperkte tewerkstellingsmogelijkheden van letterenstudenten. Om in het onderwijs aan de slag te kunnen, moet je hier geen AILO volgen (die in Vlaanderen voor iedereen toegankelijk is en –behoudens extreme gedragsproblemen bij de kandidaat- met bijna volledige zekerheid naar een diploma leidt), maar is er een gecentraliseerd staatsexamen: de CAPES of de Agrégation, waar bij het laatste veel moeilijker is (en dus natuurlijk ook veel beter betaalt). In tegenstelling tot de AILO gaat het niét om gedoceerde pedagogische vakken. Je hebt eigenlijk geen les, maar moet een heel jaar door een grote bibliografie vreten (ongeveer driehonderd titels). Aan het einde van het jaar (lees: april, dan wel mei-juni) volgt er een week waarin je op de rooster gelegd wordt door het kruim van de Franse universiteitsprofessoren. Voordeel van het systeem is, dat de geschiedenisleerkrachten doorgaans een betere kennis van hun vak en persoonlijke cultuur hebben dan bij ons, om dus ook sterkere kaders te kunnen meegeven aan hun leerlingen. Nadeel, dat het zeer concurrentieel is: elke ingeschreven student is een tegenstander, die je moet elimineren op het examen. Franse studenten doen elkaar geen cadeau’s en lopen soms als fetisjisten aan achter onbenullige details, waarvan ze denken dat ze een verschil zullen maken bij de schriftelijke of mondelinge proeven. Deze imbeciele manie wordt enkel meer in de hand gewerkt door de juryleden, die zelf af en toe de lat psychologisch wat verhogen door anekdotes uit eerdere ondervragingen te laten lekken. Mijn lesgever voor paleografie bedreigde bijvoorbeeld regelmatig de studenten door ze voor de vuist weg wat geografische details over een Frans departement te laten aframmelen. Het Veer

www.vgkgent.be


32

Zijn collega van methodologie kwam dan weer rood aangelopen vertellen dat het ten strengste afgeraden wordt stukken op computer af te stellen, gezien niet netjes geschreven exemplaren xemplaren gewoon niet verbeterd worden op de grote staatsexamens. Hoewel de problemen zich vooral zullen laten voelen in de ZEP’s (zone d’éducation prioritaire = school met veel geweld en leerproblemen, lees: banlieue, waar jonge leerkrachten na twee jaar krijsend weglopen, gezien de onvoorstelbaar barre werkomstandigheden), zijn ook de meer elitaire lycea in het Quartier Latin gesloten, onder druk van de stakende studentenbevolking. Een paar weken geleden zocht uw dienaar naar een gratis wifi-punt wifi om in eenn netwerkloze bibliotheekdag zijn inkomende mails op te halen. Spoedig vlogen de glasscherven van een vernield McDonald’s-filiaal filiaal op de Boulevard Saint-Michel Saint Michel hem rond de oren. Op de weg: een vijfhonderdtal manifestanten, vrolijk allerlei varianten op “Darcos, cos, si tu savais, ta réforme où on se la met” zingend. Op de invalsweg: een veertiental politiecombi’s en zwaarbewapende CRS’en (speciaal republikeins veiligheidskorps, bewapend met machinegeweren en uitgerust met kogelvrije vesten, als je ze ziet begrijp je onmiddellijk waarom men aanvankelijk dacht dat de Bende van Nijvel haar roots had in de rijkswacht), die… eigenlijk gewoon niets anders te doen hadden dan wachten op bevelen van hun meerdere in rang. U ziet waar de budgettaire prioriteiten liggen. Duidelijk elijk niet bij onderwijs. Een obstakel blokkeert evenwel de Franse stakingsbeweging: in dit land is er in het tweede semester bijna om de maand een vakantieperiode van twee weken (wat de archief- en bibliotheekbezoeker beter op voorhand aanduidt in zijn/ha zijn/haar agenda; op vakantiedagen is er zelfs geen ambtenaar meer aanwezig om je toe te blaffen dat de instelling in kwestie gesloten is). Sinds de paasvakantie hier is ingetreden, ligt alles terug stil. Gelukkig zijn de vakanties regionaal georganiseerd, wat de leiders van het scholierenprotest toelaat om per TGV (gefinancierd door hun nationaal georganiseerde vakbonden) naar de andere uithoeken van het land te trekken om er traktaten uit te delen, scholen te sluiten en optochten te organiseren. Welkom bij de pedofielen, dofielen, de incestueuzen en de werklozen Terwijl de helft van het land aan het betogen is tegen de ziekenhuizen-,, rechtbanken (magistraten en advocaten in hongerstaking, stel je voor) voor)- en onderwijsbesparingen, zijn er nog twee andere onderwerpen die het voorwerp van conversatie uitmaken: de degradatieplaats van Paris Saint SaintGermain in de Ligue 1 (qua sportieve prestaties een beetje te vergelijken met Beerschot voor de fusie) en het onwaarschijnlijke succes van de film “Bienvenue chez les Ch’tis”. In deze komedie steekt de grote Frans-Algerijnse Algerijnse komiek Danny Boon de draak met het accent en de leefwijze van onze bijna bijnalandgenoten uit het Département du Nord (59, u weet wel, alles tussen de Auchan-vestiging vestiging voorbij Het Veer

www.vgkgent.be


33

de grenspost in Rekkem en De Panne, voor de Vrede van Aken –1668- deel van het graafschap Vlaanderen). Negentien miljoen toeschouwers sinds de lancering, een absoluut record, dat zelfs La Grande Vadrouille (met De Funès én Bourvil) doet verbleken. De humor is evenwel van die aard, dat je al in Frankrijk moet geboren zijn om ermee te kunnen lachen. Het Noorden wordt algemeen bekeken als een ietwat achterlijk departement, met eindeloze vlaktes en veel werkloosheid. De minder gepolijste supporters van PSG hebben een maand geleden een spandoek in het stadion gehangen tijdens hun wedstrijd tegen Lens “Bienvenue chez les consanguins, les pédophiles et les chômeurs, bienvenue chez les ch’tis”. Resultaat: de collectieve verontwaardiging stijgt ten top en de supportersclub in kwestie wordt ontbonden. Toch is het vreemd dat de Fransen niet schijnen te begrijpen dat het kleineren van lokale afwijkingen zoals de Nordisten inherent is aan de opvatting die ze van hun staat hebben. Als er met de humor van Danny Boon gelachen wordt, is dat vanuit een meewarige sympathie voor een groep achtergestelde landgenoten. Het beeld dat van de Nordisten gegeven wordt, is op zijn best dat van alcoholverslaafde mentaal gehandicapten. Maak in Vlaanderen of Wallonië een dergelijke film over de andere taalgroep… Het wordt erger dan Brussel-Halle-Vilvoorde. Heilige vlammen en Tibetaanse lama’s De passage van de Olympische vlam in Parijs heeft voor de nodige commotie gezorgd. Ze zou ook voorbij de Cité Internationale komen, maar voor ze bij ons kon raken, belandde ze al in een door veiligheidscordons afgeschermde bus. De publieke opinie eist een reactie tegen China, maar de regering-Sarkozy is vooral bang voor het effect op de onlangs getekende 10 miljard euro contracten met de communistische vrienden. Het zeer prestigieuze “Nucléaire français” gaat er immers kerncentrales neerpoten, Airbus verkoopt vliegtuigen, Carrefour heeft er winkels… een negatieve diplomatieke interventie lijkt wel erg onwaarschijnlijk. Bovendien zijn de Chinezen zo gemeen om de Tibetaanse problematiek te vergelijken met Corsica, wat de Franse politieke verantwoordelijken ook met de mond vol tanden zet. Spontane gele protesten tegen de Franse warenhuizen zijn ook al niet van die aard dat ze de pouvoir d’achat van de grote nationale bedrijven zullen verhogen, terwijl de maximaal haalbare economische groei voor 2008 in de meest optimistische voorspellingen op 1,8% uitkomt. Minister van Buitenlandse Zaken Bernard Kouchner, eertijds enthousiast mei 68’er en ex-PS’er, heeft zich over het onderwerp danig verbrand in een debat voor de studenten van Sciences Po. Aan het einde van de vragenronde heeft hij de kritische jongeren uitgemaakt voor naïef en niet vertrouwd met het nationale belang. Uiteraard gebruikt Bertrand Delanoë, burgemeester van Parijs, fijn bespeler van de media en immer ambitieus om een nationale rol te vervullen, de situatie om de regering wat stokken in de wielen te steken. Op het moment dat Jean-Pierre Raffarin (voormalig eerste minister en in de running voor een vast epitheton als meest belachelijke Franse gezagsdrager ooit– na maarschalk Villeroi, die zich in het Italiaanse Cremona in ondergoed liet arresteren door Eugenius van Savoye) en de Het Veer

www.vgkgent.be


34

Senaatsvoorzitter, Christian Poncelet, even voornaam en politiek belangrijk als zijn Belgische evenknie, naar China zijn afgereisd om een door actievoerders slecht behandelde gehandicapte atlete in een rolstoel de excuses van de natie aan te bieden, heeft hij namelijk de Dalai Lama tot ereburger van de stad Parijs gemaakt. Een nummer dat hij eerder al opvoerde met de uitgemergelde Ingrid Betancourt, voor wie aan elk arrondissementeel gemeentehuis een teller staat met de dagen van haar gevangenschap (we zijn intussen ergens in de tweeduizend tweehonderd). Wie graag eens lacht met Raffarin, die het presteerde om bij de regionale verkiezingen in 2004 te verliezen tegen Ségolène Royal: Google op “Un Jean-Pierre, ça peut tout faire”, of bestel de DVD 2003-2004 van het satirische programma “Les Guignols de l’Info” (prijs rond de € 10). Delanoë schaart zich met zijn verheffing in een kransje dat ook Angela Merkel en Anne-Marie Lizin tot haar leden mag rekenen. Twijfelachtig gezelschap. Des te meer daar de Dalaï Lama (net zoals Lizin, overigens) niet meteen een toonbeeld van democratisch, tolerant en pluralistisch leiderschap is. Delanoë is niet de enige linkse voorman die zich wat probeert te profileren. Dominique Strauss-Kahn, voormalig minister van Financiën en vertegenwoordiger van de rechtervleugel in de PS, heeft net als Kouchner van Sarkozy een mooie betrekking gekregen, in de hoop links te verdelen. In tegenstelling tot de minister van Buitenlandse Zaken, die meer dan ooit een einzelgänger lijkt, geen significant deel van de partij vertegenwoordigt, maar enkel zijn persoonlijke populariteit heeft als politiek handelsfonds (een beetje zoals Bert Anciaux ☺), is DSK niet zo gemakkelijk in het gareel te krijgen. De hongeropstanden in de derde wereld zijn voor hem de ideale kans om zich te profileren binnen de eigen partij. Normaal heeft het hoofd van het IMF niet veel persaandacht, behalve wanneer hij wordt aangevallen door andersglobalistische critici als a-(en dus in de feiten im-)morele sheriff van het globale kapitalisme. Dalaï Lama, stakingen en de nakende degradatie van PSG ten spijt, laaft de Parijzenaar zich nu in de eerste plaats aan de blakende zon die eindelijk de kades van de Seine aan het Ile St-Louis tot leesstranden, het Champ de Mars aan de Eifeltoren tot avondlijk pic-nicveld en de Champs Elysées tot zomerse flaneerplaats heeft omgetoverd. Het werd tijd, meer dan een maand na het begin van de lente. De meeste Parisiens beschikken immers slechts over een heel beperkte persoonlijke leefruimte. De vastgoedprijzen (voor het veertiende arrondissement, een van de gematigde sectoren, reken je best op € 6 000 per vierkante meter, volgens de officiële barometer van de Parijse notarissen; voor iets in het eerste tot vierde, of het zestiende arrondissement, ga je boven de € 9000) zijn van die aard dat 40m² voor twee mensen al een paleis is. Wil je wat ademen, dan kan je terecht in cafés (€ 5 per niet-koffie-consumptie), musea of het openbare groen, dat evenwel aan zonen openingsuren onderhevig is (de meeste parken sluiten om zes uur). Nu goed, geen beter gesternte dan dat van de Sol Invictus om de laatste twee maanden in de lichtstad aan te vatten… Frederik Dhondt Het Veer

www.vgkgent.be


35

Prof. Dr. Johan Braeckman: De labrador van Darwin Als T.H. Huxley de pitbull van Darwin was, en Richard Dawkins zijn bulldog is, dan is Johan Braeckman kman stellig ’s mans labrador. Minzaam en met vaak aandoenlijke verwondering verdedigt hij Darwin en zijn evolutietheorie. Nooit rabiaat, niet belust op confrontatie, maar ze evenmin ten allen prijze vermijdend. Hij vertelt over zijn in de media fel besproken project om de evolutietheorie beter bekend te maken bij het grote publiek, de waarde van de theorie voor de menswetenschappen en wat de nominatie tot ‘Wijste prof’ voor hem betekent. Misschien laat ik u best meteen wat vertellen over uw project? m het verhaal kort te houden: onlangs nodigde de Om Ugent al haar academisch personeel uit om een projectvoorstel in te dienen in verband met wetenschapspopularisering. Het is dus geen fundamenteel of toegepast onderzoek, laat me dat toch even benadrukken. De bedoeling is dat we methoden en manieren ontwikkelen om lastige kennis naar een breder publiek te vertalen. Ikzelf was al langer met Darwin bezig –in in mijn doctoraat, via lezingen, maar ook in mijn lessen- en denk dus dat ik vanuit pedagogisch oogpunt we wel geplaatst ben om de evolutietheorie –en en het wespennest waar hij zich vaak in situeert- uit te leggen en beter bekend te maken bij een lekenpubliek. Creationisme en intelligent design spelen daar op de achtergrond een rol bij, maar zijn niet essentieel natuurlijk. tuurlijk. Ook zonder die fenomenen zou het waardevol en noodzakelijk zijn om aan wetenschapscommunicatie en wetenschapspopularisering te doen. Er is onmiddellijk kritiek gekomen, nog voor u uit de startblokken was. Op Terzake werd u bijvoorbeeld een promotor promotor van de onvrijheid van meningsuiting genoemd, maar het meest hallucinante was toch wel het debat in de Zevende dag met de Antwerpse imam Nordin Talouil. De moed moet u toen in de schoenen zijn gezonken? Neen hoor, in tegendeel. Ik herinner mij die dingen, dingen, maar het bevestigt mijn uitgangspunt dat mensen niet goed begrijpen wat evolutietheorie is en dan ironisch genoeg een project dat evolutietheorie wil uitleggen dan meteen ook gaan beschouwen als iets dat –bijvoorbeeld bijvoorbeeld- anti-religieus religieus is of wat seculariserend seculari of onverdraagzaam zou zijn. Dat is naast de kwestie natuurlijk. Stel dat ik een specialist was in de relativiteitstheorie of quantumtheorie en daar een project rond had gemaakt, dan had geen haan er naar gekraaid. Maar over de evolutietheorie voelen Pol en klein Pierke zich geroepen om hun mening te geven. Vaak zijn dat ongeïnformeerde meningen. Zo simpel is het nu eenmaal. Het is dus ook niet dat ik, zoals die man in Ter Zake leek te beweren, de mensen wil opdragen wat ze over de evolutietheorie moeten eten denken. Voor wie een wetenschappelijke en kritische Het Veer

www.vgkgent.be


36

ingesteldheid moet promoten, is dat de wereld op zijn kop, maar je moet eerst goed begrijpen waar het om draait, wat de sterke en zwakke punten van de theorie zijn. Mensen herleiden evolutietheorie vaak tot iets als ‘We stammen van de apen af’, maar zo eenvoudig is het niet. Het is een zeer lastige, technische materie. En alle politieke, ideologische en morele discussies die rond de evolutietheorie cirkelen, zijn bijkomstig. Mijn voornaamste bekommernis, en die van mijn co-promotoren, is dus de evolutietheorie op zo’n manier naar voren brengen dat ze toegankelijk wordt voor mensen die ze niet zo goed kennen of dénken dat ze het kennen. Daarbij kunnen we natuurlijk niet nalaten in te gaan op allerhande misverstanden… Toch een follow-up: is het niet zo dat sommige van uw criticasters uit religieuze hoek de wetenschappelijke methode d’office afwijzen omdat ze de teksten van de Bijbel en de Koran letterlijk nemen in plaats van ze filologisch en historisch te benaderen. Moet dat obstakel niet eerst weggenomen worden door bijvoorbeeld theologen bij u project te betrekken. Ik heb daar niets op tegen, maar dat is het punt niet natuurlijk. Ik heb geen theologen nodig om de mechanismen van natuurlijke selectie of adaptatie en dergelijke meer uit te leggen. Nogmaals, mijn project heeft als eerste doelstelling wetenschap bekend maken bij een breed publiek. Het is mijn job niet om mensen die de Bijbel lezen als was het een wetenschappelijk handboek, uit te leggen dat er ook andere manieren zijn om religieuze teksten te interpreteren. In weerwil van de gangbare perceptie richt ik mij niet specifiek tot creationisten, ik richt mij tot mensen die meer willen te weten komen over evolutietheorie. Ik herinner mij een kwis in de EOS van een tijdje geleden, die zogezegd hoorde te peilen naar het wetenschapsbegrip bij de mensen, maar die in praktijk peilde naar de popular misconceptions genre ‘de mens stamt af van de aap’. Ja goed, dat kan dus niet de bedoeling zijn. Ik wil in dit project ook wel proberen om de wetenschappelijke methode in het algemeen uit te leggen. In tegenstelling tot wat die man in Ter Zake leek te suggereren, dring je in wetenschap niets op natuurlijk, behalve net het feit dat je alles in vraag moet stellen. Dogmatici doen dat niet, mensen die de Bijbel of de Koran letterlijk nemen, doen dat niet. In wetenschap kan men alles in vraag stellen. Als men zou kunnen aantonen dat bepaalde aspecten van de evolutietheorie niet kloppen, zou dat op gejuich onthaald worden. De theorie is trouwens al in belangrijke technische zaken herzien. Dat soort dingen onder de aandacht brengen, wie kan daar nu tegen zijn? Voor zover ik het begrepen heb, is het een zeer ingewikkelde theorie, maar met consequenties die voor veel mensen onprettig zijn omdat ze hun mensen wereldbeeld door elkaar schudden. Het is een theorie die ongenadig over onszelf gaat. Inderdaad, en dat probeer ik ook altijd uit te leggen. Maar wie kan er daarom tégen zijn dat ie wordt uitgelegd? Als je het een beetje zwart-wit stelt, is het alternatief: je moet erover zwijgen, want het is in strijd met mijn intuïties, met mijn moraal, met Het Veer

www.vgkgent.be


37

mijn orthodoxieën, met mijn politiek… En dat kan dan al of niet waar zijn, maar au fond zeggen tegenstanders van wetenschapspopularisering: je moet je mond houden. Zo werkt het niet natuurlijk. Een journalist die een stukje schrijft over een nieuwe ontwikkeling in de wetenschappen, doet ook aan wetenschapspopularisering. In essentie wil ik op mijn manier hetzelfde doen. Ik denk niet dat het die wetenschapspopularisering is, maar de evolutietheorie zelf die de mensen voor het hoofd stoot. Een marxistisch geïnspireerde historicus Eric Hobsbawn heeft het darwinisme bijvoorbeeld de legitimatie van de 19e eeuwse nachtwakerstaat genoemd. Naast het wetenschappelijke aspect, heb je natuurlijk ook de manieren waarop evolutietheorie en Darwin in ideologie en politiek terechtgekomen zijn. Denk maar aan sociaal-darwinisme, eugenetica, enzovoort… Historici hebben daaromtrent trouwens al mooi werk geleverd. Als er mensen zijn die er van overtuigd zijn dat de evolutietheorie een racistische theorie is, of tot fenomenen als de Holocaust heeft geleid, dan is het belangrijk dat mensen die in de materie beslagen zijn , uitleggen hoe het nu juist zit. Hobsbawn is een beetje een verdacht figuur, ik weet niet juist wat zijn exacte definitie van darwinisme hier is, maar het is zeker niet de standaardvisie die hij vertolkt. Dit soort dingen wordt natuurlijk gretig overgenomen door creationisten of andere mensen die de evolutietheorie in diskrediet willen brengen. Het is niet onbelangrijk natuurlijk om dit soort zaken te weerleggen, en daarbij kunnen historici bijvoorbeeld een rol spelen, maar – nogmaals- voor mij blijft de hoofdzaak het uitleggen en populariseren van een wetenschappelijke theorie. Die theorie zegt allerlei dingen over de natuur, maar niets over religie, moraal of politiek en dat zou moeten bewaard blijven. Maar anderzijds, als er opvattingen bestaan die Darwin linken aan de Holocaust, dan kan je niet anders dan daar tegenin gaan. Het is evident dat fenomenen als het sociaaldarwinisme, dat in de jaren ’20 en ’30 populair was, in feite sociaal-spencerisme ( naar de grondlegger Herbert Spencer, nvdr) was en niets met Darwin te maken had. Natuurlijk is het zo dat een bepaalde terminologie – survival of the fittest, natural selection- zich makkelijk laat recupereren, met Nietschze en zijn übermensch hetzelfde. Begrippen kunnen een gure bijklank krijgen, maar alleen omdat ze via interpretaties, interpretaties van interpretaties, gekleurde lezingen en dies meer een andere invulling hebben gekregen dan oorspronkelijk door Darwin of Nietschze bedoeld was. Mensen die in het sociaal-darwinisme of nazisme naar Darwin verwezen, hebben Darwin nooit gelezen. Die waren niet bezig met biologische wetenschap zoals Darwin. Ik denk dat we dat moeten uitleggen en ik doe al jaren daartoe pogingen via medewerkers. Feministen bijvoorbeeld denken ook vaak dat evolutietheorie seksistisch of anti-feministisch is. Ik heb een medewerkster, Griet Vandermassen, die daar een doctoraat heeft over gemaakt en een boekje over geschreven, dat ‘Darwin voor dames’ heet en de relatie en verbanden tussen evolutietheorie en feminisme bespreekt.

Het Veer

www.vgkgent.be


38

Dat brengt ons vrij naadloos bij mijn volgende vraag: wat het belang is van de evolutietheorie en meer bepaald dan van de evolutionaire psychologie voor de menswetenschappen? Kan men vanuit de evolutionaire psychologie proberen een fenomeen als bijvoorbeeld de Holocaust te verklaren? Grote sprong! Bon, evolutiepsychologie is een wetenschappelijke invalshoek die stelt dat je bepaalde evolutionaire inzichten op de menselijke psychologie mede kunt begrijpen vanuit evolutionair perspectief. Evolutiepyschologie is niet reductionistisch zoals vaak gedacht wordt, maar kijkt vanuit een fundamenteel, ultimate perspectief. Evolutiepsychologie is eigenlijk in essentie een historische discipline, want ze vraagt zich af waar de mentale eigenschappen vandaan komen die mensen hebben. Alleen gaat het dan niet over een paar honderd jaar, maar over vele duizenden en honderdduizenden jaren. Je moet er cognitieve wetenschap en moderne evolutietheorie voor kennen en de uitwerking is best ingewikkeld. Maar aan de hand van evolutiepsychologie fenomenen als de Holocaust begrijpen? Dat lijkt me voorlopig nog een brug te ver. Ik had het werk van Jan de Laender in mijn achterhoofd, waarin historische bronnen worden aangehaald en elementen uit de sociale psychologie zoals de Milgram- en Stanford Prison experimenten om dan terug te koppelen op evolutionaire psychologie om alles in een ultimate perspectief te plaatsen. Ja, dat is een legitieme manier van werken. Kijk: ik denk dat de meeste mensen zijn het er wel over eens dat Milgram, Salomon Ash,… en de andere sociale experimenten van de jaren ’70 één en ander blootleggen over de menselijke psychologie waardoor we in staat zijn te begrijpen waarom doodnormale mensen abnormale dingen doen. Maar de evolutionaire psychologie is geen alternatief voor de sociale psychologie. De vraag is: je kunt allerlei dingen zeggen vanuit de sociale psychologie over extreem agressief gedrag of over extreem conformerend gedrag en dat verklaart een stuk van het gedrag dat mensen soms vertonen, maar daarmee heb je nog niet verklaard dat mensen überhaupt dit soort sociaal psychologische eigenschappen hebben? Waar komt dat vandaan? Waarom zijn mensen geneigd zich te conformeren? Als tien mensen zeggen dat een korte lijn even lang is als een langere lijn, dan gaat de elfde dat ook zeggen ook al ziet hij zelf dat het niet zo is. De sociale psychologie toont aan dat mensen zich laten meeslepen door groepsdynamiek, maar dat verklaart nog niet waarom de menselijke psychologie aan dat soort gedragingen is onderworpen en daar moet je dus een evolutionairhistorische verklaring voor zoeken. Dan moet je je afvragen: waarom is dat ooit ontwikkeld geraakt dat mensen zich zo relatief makkelijk laten conformeren naar de groep, want voor hetzelfde geld hadden mensen ook volstrekt individualistisch kunnen zijn. En zo kan je duizend en één dingen je gaan afvragen en dat sluit dus niet de sociologische of de sociaal psychologische invalshoek uit… Evolutiepyschologie is gewoon een dieper perspectief dat zich afvraagt hoe het geëvolueerd is. Natuurlijk zit dat vol wolfijzers, schietgeweren en valkuilen, je kan héél makkelijk de mist in gaan, je kan heel makkelijk plausibele nonsens vertellen. Maar in wetenschap werkt het zo dat je vooruitgaat met experimenten en nieuwe Het Veer

www.vgkgent.be


39

hypothesen en dat probeert men juist in evolutiepsychologie. De Human Behavior en Evolution Society bijvoorbeeld organiseert congressen waar onderzoek gepresenteerd wordt dat door alle aanwezigen wordt af-ge-kraakt hé. Men wil alles weten over de statistische methoden, de opzet van het experiment en dies meer. Geloof mij, het gaat er zeer streng aan toe. Het is geen eitje om iets gepubliceerd te krijgen in één van die evolutionair-psychologische tijdschriften. Dat neemt niet weg dat er veel evolutiepsychologie bestaat die niet goed is. Die komt niet in de serieuze tijdschriften terecht maar onder de kerstboom: het soort boeken dat verklaart waarom vrouwen geen kaart kunnen lezen en mannen geen schoenen gaan kopen. Dat moet je echter niet identificeren met evolutiepsychologie, want dat zijn marketingtrucs. Daarnaast zijn er ook vele misverstanden natuurlijk. Ik heb al naar Griet Vandermassen verwezen: als evolutiepsychologen verwijzen naar de verschillen tussen mannen en vrouwen hebben vele mensen de indruk dat bepaalde zaken gelegitimeerd worden. I’m very sorry, maar dat is je reinste onzin. Niemand die als wetenschapper binnen evolutiepsychologie verschillen tussen mannen en vrouwen onderzoekt, gaat het in zijn hoofd halen om daar een morele of politieke connotatie aan te hangen. Jammergenoeg worden de misverstanden uitvergroot naarmate ze dichter komen in de buurt van het menselijk gedrag en de menselijke psychologie. Om even in te pikken op de ongelijkheid van man en vrouw. Jared Diamond meent dat de mens perfect geconfigureerd was voor het leven als jager-verzamelaar en dat alle kwalen gaande van de achterstelling van de vrouw tot epidemieën het gevolg zijn van de neo-lithische revolutie, humanity’s greatest mistake, zoals hij het noemt. Dat is toch wat kort door de bocht, vrees ik. Jared Diamond ken ik goed, het is iemand die evolutietheorie wel gebruikt, maar die niet tot de groep van de Human Behavior and Evolution Society behoort. Het is iemand die zijn eigen evolutionaire onderzoekslijnen gebruikt, de ene al wat beter dan de andere. Het is opletten met al te simpele verklaringen. Waarvan akte. Iets concreter nu: hoe zou u het curriculum in de menswetenschappelijke richtingen uitbreiden met vakken die een evolutionaire invalshoek hebben? Cultuur- en gedragswetenschappen is eigenlijk een betere term, maar ik denk dat een vak dat de basisbeginselen van evolutiepsychologie, maar evengoed van cognitieve wetenschappen en neurowetenschappen behandelt en aangeeft hoe dat bruikbaar kan zijn in onderzoek, zou volgens mij zeer nuttig zijn. En dat zal ook wel komen… Ik moet nogmaals benadrukken dat dit geen alternatief is, maar een extra dimensie. De meeste gedrags- en cultuurwetenschappen hebben een proximate benadering, wat wil zeggen dat ze er met de neus zeer dicht opzitten. Wat beïnvloedt mensen op een directe manier, we kunnen daarvoor kijken naar je pyschologie, je genetica, je brein, etcetera, en nog een stap terug kunnen we vanuit de sociale psychologie en de sociologie je gedrag in groep bestuderen aan de hand van je sociaal milieu en dergelijke meer… Laat ons zeggen dat er wel wat tradities Het Veer

www.vgkgent.be


40

en scholen zijn, zoals het marxisme bijvoorbeeld, maar dat op het proximate niveau vooral veel verwarring heerst. Je kan als student voor de ene of de andere school sympathie hebben, maar eigenlijk hebben we geen “goeie” theorie. Maar als je dan nog een paar stappen achteruit gaat en de mens als soort gaat bekijken dan zoek je een ultimate verklaring. Als je kijkt naar de mensen in Papoea Nieuw-Guinea dan zal je merken, als je er dicht genoeg opzit, dat er enorme verschillen zijn tussen ons en hen. Maar als je er ver genoeg van af zit, zal je ook merken dat we allemaal zeer menselijke dingen doen. Dus we moeten op zoek naar de evolutionaire achtergrond die we als soort hebben en waardoor we bijvoorbeeld universeel jaloers kunnen zijn, agressief zijn, samenwerken, empathie of angstgevoelens hebben en noem maar op. .. Nogmaals, niets van die dingen worden door wetenschappelijke analyse gelegitimeerd, dat staat er zelfs los van. Maar als je bepaalde van die dingen niet wenselijk vindt en je wil er iets aan doen, dan lijkt het me nuttig te weten hoe het komt dat die dingen zijn zoals ze zijn… Dus, if anything, kan een discipline als evolutiepsychologie ons helpen om de wereld te verbeteren. Evolutiepyschologie werkt met de kennis die de andere disciplines naar voren brengen, ze moet verklaren waarom de resultaten van de sociologie, psychologie zijn wat ze zijn. Het is gewoon een dieper fundament. Zou dat moeten ingevoerd worden en kan het nuttig zijn? Natuurlijk wel. Ik zie het op langere termijn ook wel gebeuren. Het ís volop aan het gebeuren… Veel meer sociologen en economen enzovoort gaan dat perspectief binnenbrengen. Dat gebeurt niet altijd evengoed, maar op termijn zal het beter worden. Natuurlijk is er ook veel weerstand, omdat mensen vooroordelen hebben of omdat ze vastzitten aan hun tradities binnen de gedrags- en cultuurwetenschappen. In conservatieve instellingen zoals universiteiten hangt het af van de jonge generaties: men gaat vooruit door pensioneringen en begrafenissen om het cru te stellen. In mijn omgeving is het ook zo, ik ben er vijftien jaar geleden mee begonnen en ondertussen heb ik een groep van een tiental medewerkers rond mij verzameld. Ik denk dat ik wel kan voorspellen dat over vijftien, twintig jaar het relatief vanzelfsprekend zal zijn dat je dit perspectief gaat hanteren. Bij onderzoek dat ultimate vragen stelt natuurlijk, voor een historicus die parochieregisters onderzoekt, heeft het maar weinig nut. Een verwant probleem is de opdeling van de universiteit ik vakgroepen en andere afgebakende domeinen die vaak de interdisciplinariteit belemmeren. Leo Apostel heeft in de jaren ’60 aan onze universiteit dat proberen doorbreken, maar het is hem jammergenoeg niet helemaal gelukt. Mijn stelling is dat je de beste methoden en beste kennis om je vraagstelling te beantwoorden, moet gaan halen waar ze zich bevinden. Als die uit de criminologie komen, hoewel jij historicus bent, haal ze dan toch uit de criminologie! Je moet zorgen dat je die of die discipline onder de knie krijgt, zodat je ze op een wetenschappelijk aanvaardbare manier kan gebruiken. Wat belet ons om elementen uit de psychologie, neurologie of zelfs de pharmacologie te gebruiken? Stel nu dat je je als historicus bezighoudt met Jeanne D’Arc, dan kan het toch interessant zijn om iets te weten te komen over de neurologische basis van hallucinaties en psychoses? Als je dat niet doet, mis je toch interessante sporen van onderzoek?

Het Veer

www.vgkgent.be


41

Ik trek mij niets aan van grenzen tussen wetenschappelijke disciplines, ik kan niet eens begrijpen waarom je dat wel zou doen. Maar helaas moet ik vaststellen dat het voortdurend gebeurt…. Die schrik voor cross-overs, dat vasthouden aan het eigen eilandje… Afbakening van het territorium? Precies. Proberen mensen in diskrediet te brengen door te zeggen die heeft die of die achtergrond niet dus kan hij dat niet gebruiken want dat is zijn winkel niet… Terwijl het in de praktijk natuurlijk zo is dat als jij je vijf jaar grondig bezighoudt met genetica of evolutietheorie, je dat onder de knie zal hebben. Als je het grondig doet tenminste. Een iets filosofischer vraag nu: hebben de inzichten van de evolutietheorie eigenlijk uw persoonlijke wereld- en mensbeeld concreet mee vorm gegeven? Geen simpele vraag. Natuurlijk is het er door beïnvloed, maar je zou het moeten confronteren met andere wereldbeelden of mensopvattingen die niet stroken met de mijne en dan zou je helderder kunnen zeggen: ik verschil daar vaar mening, net omdat ik die en die zaken als achtergrond heb. Ik ben bijvoorbeeld een nietreligieus iemand, daar heeft mijn lectuur van Darwin en wetenschappen in het algemeen wel iets mee te maken, in die zin dat ik het naïeve ideeën vind dat God de wereld en de natuur heeft geschapen en dat dat blijkt uit hoe alles knap in elkaar zit. Dat soort natuurtheologische opvattingen, pre-darwinistisch, maar ook nu nog, denk maar aan intelligent design, dergelijk religieus beeld heb ik niet. En ik kan dat uitleggen aan de hand van evolutietheorie, Darwin en wetenschap in het algemeen. Dat is een redelijk triviaal voorbeeld, want je hoeft eigenlijk de evolutietheorie niet te kennen om tot die constatatie te komen. David Hume bijvoorbeeld was voor Darwin en had eigenlijk in essentie dezelfde elementen contra natuurtheologie, ik heb ook Hume gelezen, dus misschien ik evengoed daardoor beïnvloed. Maar bijvoorbeeld politiek of op het morele of ethische vlak is er niet echt een rechtstreeks verband. Behalve misschien op een omgekeerde manier. Als je weet hoe natuurlijke selectie werkt, dan is dat een blind proces, het mechanisme is blind, het trekt zich niets aan van menselijk lijden, het is amoreel. Op een omgekeerde manier zou ik dan zeggen dat wij, mensen, ons zeer gelukkig mogen prijzen dat we door datzelfde blinde proces eigenschappen hebbe n als empathie, altruïsme, rechtvaardigheidsgevoel, schuldgevoel, allemaal dingen die mogelijk maken dat wij sociale wezens die interactie met elkaar treden. Daar kan ik blij om zijn en zeggen: laat ons dat stimuleren, want van de natuur zelf moet je het niet per se verwachten. Natuurlijke selectie heeft er niet naar gestreefd dat het vanzelf beter zal worden of dat mensen vanzelf eerlijker of behulpzamer zullen worden. We moeten zelf proberen stimuleren wat we waardevol achten of proberen onderdrukken of kwijt te spelen wat we schadelijk vinden. In die zin ben ik er door beïnvloed, maar op een soort omgekeerde manier. Je zal mij nooit horen zeggen dat we ons om redenen van evolutie ons zus en zo moeten gedragen. Dat slaat op niet veel. Opnieuw, laat ons via perspectieven als evolutiepsychologie fenomenen als Het Veer

www.vgkgent.be


42

extreem-agressief gedrag zo goed mogelijk bestuderen, en eventueel kunnen we er dan op een rationele manier vanaf geraken. Ik ben wel iemand die van kennis en opvoeding gebruik wil maken om aan politiek te doen. Dat lijkt me ook nogal vanzelfsprekend… Iemand die aan politiek doet op wetenschappelijke basis, daar moet je op je hoede voor zijn. Maar omgekeerd, iemand die aan politiek zou doen zonder met wetenschappelijke kennis rekening te houden, dat slaat al helemaal nergens op. Je moet ergens je informatie halen, haal ze dan daar waar ze het meest betrouwbaar is. Logisch toch? Misschien afsluiten met wat ‘human interest’. U bent genomineerd voor ‘Wijste Prof van het Jaar’, wat betekenen die waardering en appreciatie voor u? Hoe belangrijk vind u dat? Ik sta daar wat ambigu tegenover. Ik doe mijn best om les te geven, steeds meer zelfs, omdat ik ondertussen al wat meer overweg kan met zaken als powerpoint. Ik geef zes vakken en steek dus wel veel tijd in onderwijs, terwijl wij ook onderzoek en dienstverlening moeten doen. Ik geef ook wekelijks lezingen en ben betrokken in twee vzw’s. Allemaal uit idealisme, nota bene. Ik begeleid redelijk veel onderzoek, dat is iets wat de studenten vaak niet beseffen, maar dat is leuk hé, samen naar publicatie toewerken, internationale congressen volgen… Maar ik steek dus nog altijd veel tijd in lesgeven en ik doe het ook graag. Soms doe ik het niet graag, want soms klikt het niet met het publiek. Maar ik doe mijn best en dan is het altijd leuk om te weten dat dat geapprecieerd wordt. Maar anderzijds besef ik ook wel dat daar een stuk willekeur in zit, in zo’n nominatie. Bovendien gaan van de weeromstuit studenten –misschien zelfs collega’s- daar negatief over gaan nadenken. Als sommige mensen de positieve zaken beklemtonen, gaan anderen dat met de negatieve zaken doen, die anders misschien niet aan de orde kwamen. Dat is de minder prettige kant van het verhaal, en ik ben niet iemand die daar erg van houdt. Een bepaalde groep mensen zal altijd cynisch en negativistisch doen, whatever you do. Er zijn zelfs mensen die Sabine Hagedoorn haten, je moet niet vragen. Tenslotte, als kleine uitsmijter: waarom steunt u de veeteelt niet? (monkellachje) U bedoelt waarom ik geen vlees eet? Het korte antwoord daarop is omdat ik Peter Singer’s ‘Animal liberation’ heb gelezen, een boek dat mij zeer rechtstreeks heeft beïnvloed. In dat boek wordt duidelijk gemaakt dat voedsel een ethische dimensie heeft. Je kan het met zijn stelling eens of oneens zijn, maar als je het er mee eens bent, en je hebt een beetje een morele reflex, dan moet je daaruit je conclusies trekken. Sorry professor, maar als een beestje lekker is, is dat nature’s way of saying dat we ze moeten opeten… Bram Bombeek

Het Veer

www.vgkgent.be


43

In memorandum Hugo Claus: over falende schrijvers doder dan u en ik. Hugo Claus: was hij een van de grootste Nederlandstalige schrijvers aller tijden of gewoon een seniele oude zak die versjes schreef? Voorgaande vraag teistert al enkele weken menig ig debat binnen literatuurwetenschappelijke milieus. De verdienste van Hugo Claus binnen het Vlaamse literaire landschap afdoen als ‘niet onverdienstelijk’ zou uiteraard een grof understatement zijn en menig literator zwaar tegen de borst stoten (in het ge geval van deskundigen kleiner dan 1m60: tegen het voorhoofd). We kunnen er echter niet omheen: met de feestelijke manier waarop Hugo uit het leven is gestapt ontketende hij voor de laatste maal een schandaal waardoor schrijvers zoveel beter verkopen. Zelfmoord, rd, eigen beschikking, euthanasie, het zijn eigenlijk talloze manifestaties van eenzelfde procedé: falen. Vandaar een overzicht van enkele groten uit de Wereldliteratuur, die er ook een zelfbeschikkend eind aan maakten. Hoe origineel, Hugo, euthanasie laten laten toepassen. Alsof onze literaire contreien nog niet genoeg door zelfmoorden van grote literaire talenten geteisterd zijn. Menno ter Braak, Jotie ’t Hooft, Soeur Sourire, John Massis: allemaal literair talent van eigen bodem dat er zelf ook een einde aan gemaakt heeft, en geen seconde te vroeg als u het ons vraagt. Want laten we eerlijk zijn: u zou uw dochter ook nooit laten omgaan met een crackhead die in een klooster zit en daar dingen vooruit trekt met zijn tanden, en in al deze bezigheden jammerlijk faalt. faalt. Om een of andere reden is het ons overigens onduidelijk op welke manier Hugo in dit lijstje zal passen. Wordt ongetwijfeld vervolgd in een nog te verschijnen biografie. Wie die bagger zal durven schrijven, weten wij nog niet, maar wij rekenen alvast op op Bert Kruismans. Over naar de Engelse literatuur nu, waar schrijvers zich als vanouds van kant maken alsof hun leven ervan afhangt. De meest in het oog springende naam op dit lijstje is uiteraard Ernest Hemingway, omdat hij ongeveer alles wat Hugo in zij zijn leven heeft verwezenlijkt béter heeft gedaan in zijn leven. Wij denken in eerste instantie aan het Nobelprijsklassement (één-nul (één nul voor Ernest, Hugo, voor eeuwig in je blote, afgestorven reet), maar er is veel meer. Er breekt oorlog uit? Ernest trimt zijn snor, slijpt zijn patattenschiller en slacht eigenhandig een regiment kwetterende Spaanse fascisten af, terwijl Hugo apathisch trauma’s oploopt wanneer den Duits bij een onvoorzien tankmanoeuvre zijn driewieler verplettert. Hugo ontketent Het Veer

www.vgkgent.be


44

controverse met de soms expliciete thematiek van zijn werk? Ernest pist in het gezicht van de Amerikaanse natie door ostentatief sigaren te gaan paffen bij Fidel Castro en zijn collegae Cubaanse revolutionairen die nog nooit van ontharing gehoord schijnen te hebben. Neen, het is ons wel duidelijk: was Claus Engelstalig geweest, zijn euthanasie had geeneens de kranten gehaald. Ook den Duits, die wij hogerop al eens vermeld hebben, maakt zich op veruit originelere en mannelijkere wijze van kant. Neem Heinrich von Kleist bijvoorbeeld, een auteur die toch een en ander bewezen heeft in zijn leven: bekvechten met gevestigde waarden als Kant en Goethe én de favoriete schrijver zijn van Johnny Devreker, het is bijna niet te doen in één mensenleven. Heinie was echter een saaie peet: zijn toneelstukken missen elke vorm van actie, hij schrijft essays en als hij dan eens naar Parijs gaat, doet hij dat met de intentie om zijn oude idealen te herontdekken, en vergeet hij eens goed uit te gaan in het gigantische bordeel dat Parijs toen al was. Zulke saaie piet is er echter wel in geslaagd om zijn vriendin mee te sleuren in de dood. Gefaald, Hugo, gefaald. Nu we het toch over het betere werk uit de romantiek hebben, wat zijn die schrijvers een bende watjes. Zoals iedereen weet, kan een echte romantische schrijver maar op twee manieren sterven: door zelfmoord of door syfilis, waarvan vooral de tweede manier tot aanbeveling strekt. Echter, wat blijkt? De groten van de Engelstalige romantiek (Byron, Wordsworth, Wilde, Shelley, Yeats) hebben niet eens de moeite genomen om hun einde een beetje spectaculair te verzorgen. Verdrinken, longontstekingen, ‘doodsoorzaak onbekend’, je mag verdorie wel meer verwachten van auteurs van zulk allooi. Dergelijk verraad van literaire ideologie was tot voor kort bij ons ongekend (een nobel geval als Johan Sauwens uiteraard niet te na gesproken). Geef ons dan maar Camilo Castelo Branco (het geluid dat Portugezen maken bij het uitspreken van deze naam lijkt een beetje op het geluid dat u en ik zouden maken wanneer we een milkshake zouden proberen op te snuiven na het nuttigen van een volle bak Carapils), een Portugese grootheid die na een plejade aan poepernijen, snorrenkapsels en literaire exploten zich doodleuk een kogel door het hoofd joeg omdat hij syfilis had. Zelfmoord plegen omdat je syfilis had: zo dient elke controversiële auteur te sterven. Een gemiste kans, Hugo. Falen en er dan maar een eind aan maken: het is van alle tijden. Zo werd er ook in de klassieke oudheid al duchtig gezelfmoord. Nobele voorbeelden van dit procedé zijn onder meer Empedokles en Petronius. Petronius deed in zijn tijd een beetje wat Louis Paul Boon de voorbije eeuw uitvrat: vuile boekskes schrijven. In vergelijking met wat de personages in diens Satyricon met elkander en bepaalde fruitsoorten uitrichten, heeft Mieke Maaike de seksuele drift van Terry Schiavo. Syfilis was in die tijd echter nog niet zo in zwang, waardoor Petronius zich genoodzaakt zag zichzelf op minder promiscue wijze van kant te maken.

Het Veer

www.vgkgent.be


45

De origineelste manier om uit het leven te stappen werd echter bedacht door Empedokles, de Griekse filosoof van wie de theorie van de vier elementen (water, aarde, lucht en vuur) afkomstig zou zijn. Hij vergat echter een element: Lego. Een andere hiaat binnen zijn theoretische bespiegelingen bespiegelingen was zijn overtuiging dat hij goddelijk was, en het dus perfect mogelijk moest zijn om in de Etna te springen. De Etna dacht er echter het zijne van, en spuwde naar verluidt een van zijn schoenen weer uit, waardoor Empedokles onvrijwillig de eeuwenou eeuwenoude stelling bewees dat vulkanen stukken cooler zijn dan mensen. Maar hebt u Claus al eens in een vulkaan zien springen? Een gemiste kans, Hugo. Laat het duidelijk zijn: van schrijven en falen ga je dood, en je kan het maar beter wat behoorlijk ensceneren. Het werd echter een wat obligaat en saai spuitje in plaats van een eetslabbetje voor Hugo Claus, en niemand die hem zijn rust niet gunt. Zit momenteel ongetwijfeld met medefalers Sandor Marai, Stig Dagerman en Cesare Pavese te spelen in het voorportaal van van het Vagevuur (en als er in de hemel al een café is, heet het ongetwijfeld ’t Vagevuur). En het weze de brave man van ganser harte gegund. Want al leest binnen 100 jaar (net als nu) niemand je boeken nog, je bent toch maar mooi met een pornoactrice getrouwd getrouwd geweest. Ook al was het een brave… O ja, overigens heeft Virginia Woolf blijkbaar ook zelfmoord gepleegd. Pech gehad, Virginia: God haat feministen. En lesbo’s. Jeroen ‘Zwally’ Zuallaert

Het Veer

www.vgkgent.be


46

“When Johnny goes marching home” Hele generaties hebben hem em geprezen én verguisd. Maar na meer dan dertig jaar valt het doek definitief tief over de lessen van Prof.dr. John Devreker. Alvorens onze universiteit te verlaten, slaagde het Veer er echter in nog een laatste interview te strikken met de godfather van het derde d verdiep. Veer: Studeren wordt tegenwoordig als vanzelfsprekend beschouwd, maar we kunnen ons voorstellen dat dat in uw tijd wel anders was. Waarom wou u ooit studeren en heeft u voor Gent gekozen? J.D.: De toestand is nu volledig anders. In het jaa jaar dat ik begon ('62) waren er in de hele universiteit Gent 3.300 studenten, dat wijst er al op dat studeren indedaad niet vanzelfsprekend was. Ik heb studies aan de universiteit aangevat, omdat het de uitdrukkelijke wens was van mijn vader. Die was zelf ze zeer intelligent en bekwaam, maar had van zijn familie destijds niet mogen studeren. Hij had gezworen dat als hij een zoon of dochter had die in staat was te studeren, dat in elk geval zou gebeuren zodat het hen niet zou overkomen. Daarmee was de universiteitt in het zicht en Gent was vanzelfsprekend gezien mijn achtergrond. Ik heb nooit gedacht aan Leuven of Brussel. Gent was trouwens het dichtstbij en het meest praktisch; ook financieel wat de verplaatsing betreft. Het werd Klassieke Filologie onder invloed van mijn leraar Grieks en Latijn van het atheneum van Ieper. Ik had ook graag Kunstgeschiedenis gedaan, maar ik maakte mezelf de bedenking dat als ik Grieks en Latijn niet verderzette dan zou ik die talen verliezen. Ik ben natuurlijk wat afgedwaald van de zuivere filologie in de loop van mijn laatste jaar op vraag van Pieter Lambrechts (nvdr: nvdr: voormalige prof. Oude Geschiedenis Geschiedenis). Toen wist ik dat ik voortbestemd was voor het middelbaar onderwijs, maar ik was nog niet gehaast om onmiddelijk te beginnen. Ik was naar Lambrechts gegaan om te vragen of hij een kans zag om mij naar Italië te sturen met een of andere beurs. Die vroeg mij daarop hier te blijven en een doctoraat te maken over een onderwerp waar hij zichzelf nooit mee had kunnen bezighouden. Dat was de samenstelling van de Romeinse Senaat, maar dat was een zeer zware dobber die me tien jaar gekost heeft. Ik heb gewerkt met de moed der wanhoop zonder te denken dat ik het ooit tot een goed einde zou kunnen brengen. Het werd uiteindelijk een kolosaal we werk van 1600 bladzijden. Veer: U bent begonnen als klassiek filoloog, maar heeft toch een doctoraat gemaakt dat zich in de geschiedenis situeert. Hoe komt dat? J.D.: Voor de oude geschiedenis is dat niet moeilijk; je moet quasi vertrekken vanuit de klassieke ieke filologie. Wil men daar met succes wetenschappelijk werk uitvoeren, moet men uiteraard Grieks en Latijn kennen. De keuze voor oude geschiedenis had ik oorspronkelijk niet gemaakt. Mijn licentiaatsthesis was een vertaling en commentaar van een Grieks auteur, a Philostratus en zijn “Heroikos”, wat mythologische stof was. Voor oude geschiedenis heb ik mij moeten Het Veer

www.vgkgent.be


47

heroriënteren, want mijn studies waren niet afgestemd op die wending. Het is dus eigenlijk toeval geweest. Veer: Tussen het werken aan een doctoraat en het professoraat ligt een heel traject, dat vaak grillig kan zijn. Hoe is dat van u verlopen? J.D.: Het mijne is zéér grillig geweest. Ik heb het eerste jaar een navorsingsstagiairsbeurs van het FWO gekregen, wat een graad is die nu niet meer bestaat, met een verlenging die voorzien was. Dat werd minder betaald, maar dat was heel slim gezien van Lambrechts, want daardoor kon ik langer aan mijn doctoraat werken. Dat werd verlengd, maar daarna onderbroken omdat ik assistent-ad interim was geworden omwille van Robert Duthoy's legerdienst. Dan ben ik FWO-aspirant geworden, wat onderbroken werd door mijn legerdienst, waarna ik assistent geworden ben. In '74 heb ik dan mijn doctoraat afgelegd, waarop men in die tijd normaal vast benoemd werd als eerste aangewezen assistent. De mijne bleef echter uit want in die periode waren de wetten-De Croo in de maak, waardoor het aantal vaste benoemingen beperkt en gecontingenteerd werden. Onze faculteit zat bij de uitvaardiging van die wetten al over het percentage dat De Croo voorzien had. Ik werd dus niet benoemd als assistent, maar had nog enkele jaren lopen van mijn mandaat. Ondertussen was Lambrechts overleden, de dag nadat mijn doctoraat was ingediend. Boze tongen beweren dat er een oorzakelijk verband was [lacht]. De vervanging van Lambrechts heeft jaren aangesleep. Er waren acht kandidaten en ik heb het uiteindelijk gehaald in '77. Ondertussen waren er echter nieuwe wetten De Croo. Opdat een cursus geldig zou zijn qua studentenomkadering, moest men per cursus minstens 20 studenten hebben in de kandidaturen en 10 in de licenties. Lambrechts had wel een grote leeropdracht, maar in de jaren dat de benoeming nog lopende was werden de cursussen herverdeeld tussen andere professoren en na hun pensioen heb ik die weer samengesteld. Dat maakte dat van de zeven uur die er over bleven van de leeropdracht maar vier meer financieel in aanmerking kwamen. Ik werd dus voor een voltijdse opdracht parttime betaald! Ik was de eerste in België die om aan een minimum voltijdse wedde te geraken assistent bij zichzelf moest blijven. In programmaboekjes stond ik destijds helemaal bovenaan voor het seminarie Oude Geschiedenis als directeur en helemaal onderaan als assistent. Na drie jaar kreeg ik uiteindelijk genoeg studenten voor een omzetting in een voltijdse benoeming. Het is dus niet gemakkelijk gegaan, maar uiteindelijk is het allemaal in orde gekomen. Bovendien was ik jong benoemd, wat in die tijd heel uitzonderlijk was. Veer: Daarop kwamen de jaren '80 wat voor de universiteiten een crisisperiode was omwille van de zware besparingen. Wat voor gevolgen had dat voor u en de vakgroep? J.D.: Dat waren moeilijke jaren. Kredieten werden beperkt, tijdschriftenreeksen moesten afgezegd worden. Lambrechts had een zeer grote dienst gehad van vijf mensen, maar toen ik het overnam bleven enkel ik en Duthoy over voor het Het Veer

www.vgkgent.be


48

seminarie. We hadden elk ons eigen onderzoek en beperkte middelen, waardoor we enkele heel moeilijke jaren gehad hebben. Daar is beterschap in gekomen maar het heeft toch lang geduurd. De eerste mensen die ik via het Fonds heb binnengehaald waren Koen Verboven ('91) en Frederik Vervaet ('99). Ondertussen was Dorothy Pikhaus er ook weer bijgekomen, waardoor enkele cursussen van mijn schouders vielen. Er is dus geleidelijk aan beterschap in gekomen en nu ziet de situatie er niet zo slecht uit. Veer: Waar heeft uw onderzoek zich dan in die decennia op geconcentreerd? J.D.: In de eerste periode van mijn leven werd de hoofdbrok van mijn wetenschappelijk werk gevormd door de prosopografie; meer bepaald de samenstelling van de leden van de Romeinse senaat. Nadat ik Lambrechts opgevolgd had is daar Pessinus bij gekomen, waar ik opgravingsdirecteur werd omdat er toen niemand anders statuair daartoe in staat was. Sindsdien is mijn leven eigenlijk hoofdzakelijk afgestemd geweest op die opgravingen en alles wat dat meebracht, gaande van de rapporten tot de studies van de inscripties. Pessinus vraagt veel werk door de administratieve voorbereidingen, de uitvoering en dan de verwerking van de resultaten waar toch al enkele publicaties zijn uit voortgekomen. Nu is er een “vulgarizerende” gids klaar, met een status quaestionis van het onderzoek, de geschiedenis en alles wat daar bij te zien komt volgens de laatste wetenschappelijke bevinden. Deze zal gepubliceerd worden in het Engels en Turks en verschijnen te Istanbul. Verder zijn er nog enkele belangrijke inscripties die klaar zijn voor publicatie in samenwerking met Thomas Droubert, naar mijn mening de grootste epigrafist van het ogenblik. Een daarvan die we gevonden hebben in de tuin van een verlaten huis is heel belangrijk: het gaat om een koningsbrief van Attalus II van Pergamum, heel zeker de belangrijkste epigrafische vondst van de laatste tien jaar in Turkije. De implicaties zijn zeer groot op historisch vlak, waardoor de tijd om ze te bewerken en klaar te maken wat aansleept. Ik heb mijn deel gedaan en wacht nu vol ongeduld op het artikel dat Droubert zal klaarhebben. Veer: Turkije is een land met een zeer woelige geschiedenis en dat de laatste jaren vaak ook in de media is gekomen vanwege haar regering. We kunnen ons voorstellen dat het niet altijd even gemakkelijk is om samen te werken met de Turkse autoriteiten? J.D.: Absoluut niet. Als er zich politieke moeilijkheden voordoen tussen Turkije en het land van een opgravingexpeditie, dan heeft dat zijn weerslag op de behandeling van de dossiers. Politieke spanningen of processen kunnen invloed hebben. Als men bvb. administratief kennis gemaakt heeft met een aantal mensen, de burgemeester van het dichtstbijzijnde stadje die functioneert als arrondissementscommissaris, de gouverneur van de provincie, de directeur-generaal van oudheden, ... is dat zeer beperkt in de tijd. Wanneer er dan verkiezingen plaatsvinden worden ze allemaal weggeveegd en vervangen door andere personen. Er is geen enkel politiek systeem dat zijn personeel zo snel en grondig vervangt op alle niveau's. Het is dus telkens herbeginnen en dat maakt het bijzonder moeilijk. Het Veer

www.vgkgent.be


49

Veer: U bent begonnen als klassiek filoloog, aangesteld als historicus en heeft archeologisch werk verricht. U valt dus mooi onder Theodor Mommsens ideaal van Altertumswissenschaften. J.D.: Dat is ook altijd mijn ideaal geweest. Toen de vakgroepen werden opgericht was mijn droom het tot stand brengen van één groot departement 'Altertumswissenschaften' met klassieke filologie, geschiedenis en archeologie voor alles wat verband hield met de oudheid. Dit project werd echter van meet af aan geaborteerd omdat Leon de Meyer (nvdr: wijlen oud-rector en Assyrioloog) zijn eigen groep had genomen met de archeologie en oude talen van het oude nabije oosten. Ik heb dan ook niet meer aangedrongen en we wisten toen niet goed waar we naar toe moesten. We waren te klein om zelf een vakgroep te vormen zoals de Middeleeuwen, Nieuwe en Nieuwste Tijden, als gevolg van de financieel beperkende omstandigheden. Maar aangezien de opgravingen te Pessinus toen al bezig waren en ik samenwerkte met de twee diensten van de Archeologie, de Griekse en de Gallo-Romeinse [sic], leek het me voor de handliggend om dan een groepering te vormen die eigenlijk een hybride monster is: Archeologie en Oude Geschiedenis van Europa. Dat is eigenlijk een onmogelijke benaming om die twee takken toch maar met elkaar te kunnen verbinden. Dat ik in het spoor van de archeologie ben terechtgekomen is ook door Lambrechts. Die had, in het kader van zijn godsdiensthistorisch onderzoek over Cybele, die opgravingen ondernomen in Turkije. Hij was daar uitgenodigd om voordrachten te geven en toen had hij 't plan opgevat om opgravingen te beginnen in Pessinus. Het Duits archeologisch instituut van Istanbul had reeds een prospectie gehouden en een artikel gepubliceerd, maar Lambrechts heeft die site voor hun neus weggekaapt! Lambrechts was een man van aanzien, hij was politiek geëngageerd als senator en kon dus gemakkelijk aan geld geraken. Ik ben daar dan terechtgekomen als assistent van hem en sinds 1967 betrokken met de site. Nu dreigt het weg te gaan, maar er is een akkoord in de maak met een Georgische Australiër van de universiteit van Melbourne die ik heb leren kennen via Frederik Vervaet (nvdr: Vervaet legde vorig jaar zijn functie te Gent neer voor een positie in Melbourne). Het is te betreuren dat niemand van de archeologen van Gent dit projet wil verderzetten, maar op deze manier zal het hopelijk niet verloren gaan. Veer: Van Mommsens ideaal blijft sinds de BaMa hervorming echter weinig over: archeologie kiest meer en meer voor de natuurwetenschappelijke richting, terwijl Klassieke Filologie vollop de kaart van de twee talen gekozen heeft. J.D.: Ja en ik betreur die evolutie. Ik blijf voor het oude ideaal dat ik zelf via verscheidene terreinen beoefend heb; gaande van de Oedipus-mythologie tot Germanicus. Voor de archeologie kan het niet anders dat men die natuurwetenschappelijke technieken er bij betrekt, maar dat zou ten dienste moeten staan van de archeologie en geen overwicht krijgen. Ik betreur vooral de evolutie van de talen, waar het woord 'filologie' verboden lijkt te zijn. Men spreekt alleen nog van 'Twee talen' en de terminologie 'klassieke filologie' als dusdanig bestaat niet Het Veer

www.vgkgent.be


50

meer. De oude geschiedenis staat dan wel apart, maar niet alleen. Zowel de archeologie als de klassieke filologie kunnen én moeten daarbij betrokken worden. Dat is volgens mij de aangewezen manier om op een goede en brede manier aan oude geschiedenis te doen. Door mijn grote cursus is mijn interesse ook zeer breed gebleven. Zij omspant meer dan 2600 jaar en alle domeinen. Ik heb altijd de bibliografie zeer nauwlettend opgevolgd en mijn cursussen waren altijd aangepast aan de jongste wetenschappelijke bevindingen. Zo is er het gedeelte over de Late Oudheid dat ik vroeger het slechtst kende. Maar in de loop van de jaren is dat ook veranderd door die opgravingen. We hebben daar met veel Byzantijnse resten te maken gekregen en ons daarop moeten inwerken. Wat ik het slechtst kende, daar heb ik mij intensief mee bezig gehouden. Ik heb jaren gelezen en nota's gemaakt zonder dat ik iets definitief op papier zette, aangezien heel die sector van Late Oudheid in beroering was. Men was bezig met de clichématige opvattingen af te breken, maar men kon beter afbreken dan heropbouwen. Dat proces is nog altijd bezig. Ik heb dan twee jaar geleden mijn moed verzameld en dat laatste hoofdstuk, waar ik heel veel energie heb ingestoken, afgemaakt. Ik ben er tevreden over dat ik zo mijn cursus heb kunnen voltooien. Het was een cursus waar veel mensen last mee hebben gehad, ik ook hoor. Vooral in de evaluaties, hoewel ik altijd mijn best heb gedaan. Ik ben nooit onvoorbereid naar een les gegaan, maar ik merk dat veel studenten afwezig blijven en dat laten ze dan achteraf ook merken in de examenresultaten. Ik heb steeds geprobeerd redelijke vragen te stellen, want ik weet dat het een grote hoeveelheid is. Duthoy is er destijds over gestruikeld, toen hij na de dood van Lambrechts gevraagd had om die cursus te doceren. Ik ben er ook over gevallen, hoewel ik hem altijd met veel plezier heb gegeven. Mijn reizen waren in functie gesteld van die cursus, zo heb ik voor het eerst en het laatst diapositieven getoond van de Meroëbeschaving in Soedan en Axum in Ethiopië. Nu ga ik nog naar Venetië gaan voor een tentoonstelling van 'Rome en de barbaren', in het Palazzo Grassi. Het is precies in functie van die laatste les over de Late Oudheid dat ik deze reis onderneem. Ik hoop dat mijn opvolger niet zal vallen over die cursus, want het ís een struikelblok die ook nog eens zwaar meetelt in de evaluaties. Mij kon dat geen kwaad, want ik kon noch door de universiteit noch door de minister van onderwijs afgezet worden aangezien ik door de Koning benoemd ben. Maar daar was uiteindelijk ook geen reden toe, want zelfs mijn evaluaties waren niet zo slecht. Veer: Uit die evaluaties blijkt meestal dat u mensen niet onberoerd laat en af en toe durven er wel eens mythes in het leven geroepen worden. Zijn er dingen waarvan u denkt dat ze pertinent onwaar zijn of net wel een grond van waarheid bevatten? J.D.: Vroeger, toen het examen nog mondeling was, waren er ouders die beweerden dat ik ofwel aan jongens ofwel aan meisjes moeilijker vragen stelden. Dat was pertintent onjuist. Wat ik wél als enige gedaan heb, en waar men nooit een woord van commentaar aan gewijd heeft, was om op eigen iniatief studenten met slechte cijfers voor mijn vak er door te sleuren. Ik heb een zware frustratie Het Veer

www.vgkgent.be


51

overgehouden aan de allereerste zittijd die ik gehouden heb. Dat men één slecht vak aflegt is geen abnormaliteit, dat kan zich altijd voordoen. Dat het mijn vak vaak was is niet verwonderlijk, gezien de zwaarte in omvang. Nu was er toen een meisje met uitstekende cijfers, behalve voor mijn vak. Ik heb dat zo gelaten omdat ik dacht dat ze dat wel in orde zou brengen in de tweede zittijd. Vergeet echter niet dat de cijfers toen niet overdraagbaar waren; men moest álles herbeginnen. Dat meisje is niet meer verschenen in tweede zittijd. Vermoedelijk kwam ze uit een sociaal onbegunstigd milieu en had ze maar een keer de kans heeft gekregen om examens mee te doen. Ik weet niet wat er zich heeft voorgedaan, maar ik heb het in elk geval ten zeerste betreurd. Toen heb ik gezworen dat zich dit nooit meer mocht herdoen. Vanaf dat ogenblik heb ik op eigen initiatief altijd gepleit dat als er maar één mislukking was en het was voor mijn vak, dat dat voor mij geslaagd moest zijn. Ik heb mensen er doorgehaald met een 2, een 3, of een 4! Vroeger kon men de cijfers nog aanpassen, maar nu kan men niet meer deliberen. Veer: U bent nu bezig aan uw allerlaatste lessen en zult binnenkort opgevolgd worden. Wat verwacht u van uw opvolger? J.D.: Het antwoord zal afhangen van wie mij opvolgt. Nu is de opvolgingskwestie vollop aan de gang en ik vermoed dat het in juni pas bekend zal worden. Veel zal afhangen van welk onderzoeksdomein hij zal bestrijken. Er is natuurlijk wel een verdeling: Koen Verboven heeft Duthoy opgevolgd en het sociaal/economische luik overgenomen. Het profiel voor mijn opvolger is afgestemd op politiek en instellingen. Ondertussen is er echter een aspect verloren gegaan, waarvan ik gewild had dat het terugkwam: het godsdiensthistorisch onderzoek dat Duthoy deed. Het is bij mij aanwezig, misschien niet uitdrukkelijk, maar ik hoop dat het ook bij mijn opvolger zal aanwezig zijn. Wat hij vooral zal moeten doen, wil hij zich waar maken, is het concept van de grote cursus helemaal herzien. Ik weet niet op welke manier 't zal gegeven worden, maar alleszins niet meer met diapositieven. De projectie is zeer slecht sinds 't scherm veranderd is, maar ik ben de enige die er nog gebruik van maakt. Misschien maakt hij een nieuwe cursus, maar dat zal hij niet in een jaar kunnen doen. Ik heb ook jaren aan een stuk aan die cursus moeten schrijven en herschrijven, zonder dat laatste hoofdstuk dat maar bleef op zich wachten. Hij zal zich moeten bezinnen over een nieuw concept om het toegankelijker te maken voor de studenten. Veer: Om af te sluiten: hoe zult u uw jaren na het aflopen van uw academische loopbaan besteden? J.D.: Ik weet het zelf niet goed. Ik ga moeten zoeken om een nieuwe structuur te geven aan mijn leven. Het idee alleen al maakt me onwennig, maar er zijn een aantal punten waarvan ik nu al weet dat ik er uren mee zal kunnen vullen. Enerzijds is er het Cybele onderzoek waar nog veel over te schrijven is. Ten tweede zijn de opgravingen nog niet afgelopen. Ook na mijn emeritaat zou ik volgend jaar willen verder gaan, om de overgang voor te bereiden naar de man van Melbourne. Die krijgt dan ondertussen ook de tijd om financiën te vinden, want het is geen Het Veer

www.vgkgent.be


52

eenvoudige zaak om geld te vinden voor opgravingen van die omvang. Gelukkig hebben we de laatste jaren het iets comfortabeler gehad dan vroeger door een BOF project dat nog verderloopt. Het is nu de bedoeling om daarmee iemand aan te werven voor het archief veilig te stellen en te digitaliseren. Ten derde ga ik terug meer tijd besteden aan het Grieks en Latijn, waar ik eigenlijk vandaan kom. Elke dag zou ik een bladzijde Latijn willen doen en de volgende dag een bladzijde Grieks. Nu gebeurt dat slechts wekelijks, maar soms zijn er ook weken dat ik zelfs daa daarr niet toe geraak. Ik ben zo al jaren bezig aan de 'Aeneïs' en ik zit nog maar aan zang VIII. Met muziek zal ik mij ook meer bezighouden want ik ben een groot liefhebber. Ik zal systematischer naar radiouitzendingen kunnen luisteren, want er zijn soms heel interessante cycli. Vooral op de Franstalige zenders zoals RTBF 3, niet dat Klara gedoe want dat is gehakt maken van muziek. Een laatste aspect ten slotte is het reizen. Ik heb nu weliswaar de meeste landen bezocht die ik wou zien, er blijven nog een paar over maar die zijn niet direct aangewezen gezien de omstandigheden zoals Pakistan of Zimbabwe. Wat ik echter ga doen is conferencier worden voor een tijdschrift dat cultuurreizen organiseert. Ik heb mij aan hen voorgesteld in Parijs vorig jaar, toen de Siberië-tentoonstelling tentoonstelling van Jean Bourgeois in het Unesco-gebouw Unesco gebouw daar doorging. Zij nemen alleen universiteitsprofessoren aan die gespecialiseerd zijn in het land en de beschaving waar ze hun reis over inrichten. Mijn reis staat al op papier en is er een naar Phrygië van een twaalf a dertien dagen. Daarmee zit Pessinus ook ingekaderd in een landstreek die dringend bezoek nodig heeft en daardoor beschermd kan worden, want veel monumenten zijn bedreigd. Reizen ondernemen en reizen begeleiden zal ik dus blijven ven doen, in zoverre dat het financieel mogelijk is. Op dat vlak ga ik mij ook moeten heroriënteren en mijn levensstijl helemaal herzien om het financieel leefbaar te houden. Veer: Wij wensen u alleszins nog een mooie toekomst toe en danken u voor het aandeel deel dat u heeft gehad in deze universiteit. J.D.: Dank u wel, ik hoop dat het deze universiteit en u ook goed zal vergaan. Jeroen Wijnendaele

Het Veer

www.vgkgent.be


53

De VGK in den vreemde… Bij zijn recente bezoek aan onze kolonie die men heden ten dage gewoon ‘Congo’ placht te noemen, haalde minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht nog maar eens uit naar het wanbeleid dat daar gevoerd wordt. Wat de media niet vermeldden, is dat ook de VGK een delegatie meestuurde naar het land van woeste krijgers en leeuwenmutsen. Het dagelijks bestuur, vergezeld door de twee reispraesessen en de PR-cel, werden door de bevriende studentenkring CHANA (Cercle pour l’Histoire Adapté au Niveau d’Africains) met de gebruikelijke gezang en tamtam in hun folkloreoutfit. De praeses klapte vrolijk mee en even verwachtte men nog dat ze zich zou wagen aan een lokale versie van het wereldvermaarde ‘pombaklied’, maar insiders zagen de bui al hangen. Eenmaal het officiële gedeelte erop zat, sprak ook Emmelien Werbrouck klare taal voor onze gekleurde medemens. Uitleg gaf ze achteraf aan Het Veer: “Met de huidige situatie zijn wij verre van gediend. Ook al heeft men voor ons bezoek de moeite gedaan om de (lichte kuch) intieme zones te bedekken met de nodige stoffen, toch moeten wij vaststellen dat de weg naar beschaving nog lang is. In hun statuten vond onze secretaris verscheidene inconsequenties die nochtans bij ons vorig bezoek al aangeduid waren. Bovendien hebben wij er moeite mee dat zij als pluralistische kring opvallend weinig leden van het edele blanke ras in hun rangen hebben. De tijd dat ze rubber aan ons leverden ligt al ver achter ons en tegenwoordig halen ze ook de gewenste quota voor Afrikaanse maskers niet meer, als ze al niet ingevoerd zijn uit China. Indien deze malaise blijft aanhouden zullen wij ons genoodzaakt zien om de banden met het zwarte land te doorbreken. Dat is jammer, maar we hebben genoeg geduld gehad.” Aldus Emmelien Werbrouck, die ook nog wist te melden dat haar mascara het bijzonder te verduren had gekregen door het warme weer. De vraag is nu of het toekomstige praesidium de lijn zal doortrekken of een mildere koers zal varen. Joeri Derijckere, praeses in spe, windt er alvast geen doekjes om: “Als die zwarten eens beschaafd willen worden, dat ze dan eerst eens die tamtams op het stort gooien en luisteren naar échte muziek. Hardcore for the win! (maakt een hardcoregebaar) Bovendien is het allemaal de schuld van den alcool (sic). Dat ze die gasten eens een drankverbod en een cola geven. Daarmee kan je het zelfs tot praeses schoppen!” Het Veer houdt u op de hoogte… (rc)

Het Veer

www.vgkgent.be


54

Vijf jaar geschiedenis: de tweejarige master Het zit er al een tijdje aan te komen, maar nu zijn er we er dichter bij dan ooit: in 2010 komt er mogelijk een tweejarige master! Met het indienen van een aanvraag voor het inrichten van een tweejarige master volgt de Opleiding een standpunt dat ze sinds de aanvang van het Bamadossier in 2002 heeft ingenomen. Aanvankelijk bereidde de Opleiding een aanvraag 3+2 voor, toen dat onmogelijk werd gemaakt door de Minister van Onderwijs is een dossier 3+1+1 (met een Manama Historische Specialisatie) opgesteld. Dit werd echter in 2004 afgeblokt, zodat de Opleiding tegen haar zin verplicht werd van start te gaan met een 3+1. De dossier pro een volwaardige tweejarige cyclus en de protesten tegen de eenjarige master vormen samen al een dik dossier. Sinds 2006 wordt tussen de opleidingen geschiedenis interuniversitair overleg gepleegd, in de eerste plaats betreffende de aanvraag voor een tweejarig mastertraject naast de eenjarige master. Het initiatief van de decanen in 2007 om gezamenlijk een aanvraag in te dienen voor een veralgemeende tweejarige master maakte dit ook weer ongedaan. Dit dossier is dus het resultaat van een volgehouden streven naar een volwaardige masteropleiding geschiedenis en van afspraken die ons overstijgen. Dit academiejaar werd vanuit de Opleidingscommissie een apart comité opgericht, die de taak op zich naam een ontwerp voor deze tweejarige master uit te werken. Nu ligt er sinds eind april een voorlopige versie van het totale dossier op tafel. Dit is reeds goedgekeurd door de Opleidingscommissie, maar moet nog een- of tweemaal de KCO, ofte Kwaliteitscel Onderwijs, passeren. Een definitieve versie moet worden ingediend op 15 mei. De faculteit behandelt de dossiers in juni, in het najaar worden zij bezorgd aan het Ministerie van Onderwijs. De belangrijkste doelstelling van het dossier is naast een opleidingsstructuur voor te stellen, aan te duiden dat een tweejarige master kan zonder een noemenswaardige verzwaring van de lesbelasting. Dat kan alleen maar door vakken, uitgezonderd die in de basismodule en de onderzoeksseminaries, tweejaarlijks te maken. Daarbij hebben we een belangrijke component in de onderzoeksseminaries interuniversitair gemaakt. Momenteel is er het engagement om de studenten binnen de historische stam van 90 ects minimum 12 ects interuniversitair te laten gaan. Zij die de module Historische Verdieping volgen, doen daar nog eens 12 ects bij. Een belangrijk deel wordt georganiseerd via samenwerking binnen de onderzoeksseminaries. De praktische invulling van het programma is maar iets dat aan de orde komt nadat het fiat voor een tweejarige master is bekomen. Hierbij zal nieuwe inventiviteit en creativiteit nodig zijn. Het aanbod van de onderzoeksseminaries is heel ruim qua aanbod, wat buitenstaanders de indruk geeft dat men niet echt wil specialiseren. Waar komt het nu voorlopig op neer? De tweejarige master zal dus bestaan uit 180 ECTS, en het programma is opgebouwd met modules van 30 ects: een Het Veer

www.vgkgent.be


55

basismodule, profielmodule, specialisatie (minor) en de masterscriptie . De basismodule, profielmodule en masterproef vormen samen de verplichte 90 ects vakinhoudelijke vorming. De resterende 30 ects is voor specialisatie (de afstudeerrichting, minor genoemd). De Basismodule (of Gemeenschappelijke Stam) ter waarde van 30 ECTS wordt door iedereen gevolgd. De nadruk ligt op een theoretische vorming. De basismodule bestaat uit vijf vakken, waarvan drie verplicht (door de opleiding aangeboden) en twee te kiezen uit een gesloten (inter)universitaire lijst. Concreet gaat het dan om vakken als Theoretische Geschiedenis en Mondiale Processen (wat uit de Derde Bachelor gehaald zal worden). De Profielmodule, eveneens ter waarde van 30 ECTS, dient ook door elke student gevolgd te worden. Elke student kiest één inhoudelijke profielmodule uit een gesloten lijst die door de opleiding geschiedenis van de UGent aangeboden wordt. Elke profielmodule bestaat uit één onderzoeksseminarie (12 ECTS), eventueel een of twee plichtvakken en één tot drie vakken te kiezen uit een keuzelijst (met goedkeuring van de promotor). Tenslotte is de Masterproef ter waarde van 30 ECTS verplicht voor elke student. Dit wordt verdeeld over 6 ECTS scriptievoorbereiding in masterjaar 1 en 24 ECTS voor de scriptie zelf in masterjaar 2. Hiernaast kan een Specialisatie of Minor gekozen worden voor 30 ECTS. Hier kiest de student voor ofwel voor de minor Historische Verdieping, SLO of Archistiek. “Historische Verdieping” houdt in dat ofwel 30 ects vakken gekozen worden aansluitend bij de gekozen profielmodule, ofwel keuze van een tweede profielmodule, aansluitend bij de masterproef (na goedkeuring van de promotor), uit een lijst van de UGent of van een andere universiteit. SLO is Speciale Lerarenopleiding en dus kunnen voor 30 ECTS vakkenpakket aangeboden door de Lerarenopleiding gekozen worden. Tenslotte is er Archivistiek, erfgoedbeheer en hedendaags documentbeheer waarvan 30 ECTS vakkenpakket aangeboden door de Opleiding Archivistiek opgenomen kunnen worden. Er bestaat nog twijfel over, maar het is mogelijk dat ook Bibliotheek- en informatiekunde, aangeboden door UA, opgenomen wordt. De vakken worden tweejaarlijks aangeboden, behalve de plichtvakken in de basismodule, de onderzoeksseminaries en de verdeling van de masterproef (6 ects jaar 1, 24 ects jaar 2). De invoering van tweejaarlijkse vakken maakt een spreiding van de diverse modules over de twee masterjaren nodig. Eens men zich door het jargon geworsteld heeft, ziet men het potentieel van dergelijke hervormingen. Een betere theoretische onderbouwing van de studenten die dit willen, een meer praktische richting voor de anderen, gezien de indaling van archivistiek of lerarenopleiding. Het spreekt voor zich dat ook het Bachelorprogramma hierdoor aan herziening toe is, aangezien er met vakken uit de Bachelor werd geschoven om de zogenaamde “Gemeenschappelijke Stam” te vullen. Er breken onzekere tijden vol veranderingen aan en niemand weet waar we uiteindelijk zullen terecht komen. Het hierboven beschreven programma is een voorstel ingediend door de UGent. Tegen de effectieve invoering ervan zullen Het Veer

www.vgkgent.be


56

hoogstwaarschijnlijk al duizend en één dingen aangepast zijn, rekening houdende met de voorstellen van de andere drie universiteiten. Bovendien is het erop oof eronder: als men niet tot een akkoord komt met alle vier de instellingen, wordt de invoering uitgesteld. De tweejarige master zou ten vroegste ingevoerd kunnen worden in 2010, maar als het voorstel afgekeurd wordt, kan er pas in dat jaar een nieuw voorstel el ingediend worden. Zo blijft de universitaire mallemolen draaien. Lindsey Vande Voorde

Het Veer

www.vgkgent.be


57

Het Leven zoals het is: Olé Het leven is een beetje zoals de agenda van de plenaire zitting van de Kamer. Het zit vol verrassingen en je weet nooit wat de volgende dag brengt. Een voorbeeldje: ergens eind maart plan je een citytrip naar het zonnige Valencia, te midden van Belgische regens en als een aangename afwisseling van je retegeile media-job bezuidens Antwerpen. De volgende dag wordt je na een proefperiode van zes maanden niet vast in dienst genomen door de HR- manager, een marginaal Antwerps wijf met een IQ van een citroenschil, omdat je “maar 95% i.p.v. 100% geeft” en dat “een bedrijf geen sociale vzw is”. Kon deze historicus weer de historiofiele arbeidsmarkt betreden om te zien wat die te bieden had. De gemeente Zoersel zocht een administratieve bediende. Colruyt zocht een “doorgroeier” en Neckerman was dan weer op zoek naar kinderanimatoren. De vereisten voor deze laatste job leken wel wat: vlot en dynamisch (zoals elke historicus die de Blandijnadministratie heeft doorworstelt, tweetalig (waardoor mogelijke concurrenten uit B-H-V al op voorhand werden uitgeschakeld) en je houdt van kinderen ( ik ben in het bezit van een kelder). Maar goed, hebben we daar dan uren paleografie voor doorworstelt? Meerdere casi in de Historische Kritiek? Ettelijke slideshows van Prof. Dr. Devreker over antieke archeologische sites? Om ’s avonds ergens in een resort in Lloret Del Mar mee te dansen met marginale kleuters in topjes van Club Brugge op de tonen van K3? Liever dan nog eerst even in Valencia een citytripje meepikken in minimum 40 graden zon, terwijl overstromingen in België als onverwachte oplossing uit de hoek komen voor onverwijld te splitsen kieskringen. Wat blijkt? Een subtropische hittegolf waait over het land, waardoor bedelaars langs de Graslei i.p.v. wisselgeld op Sangria in hun bedelpotje worden getrakteerd. Badend in het zweet vertrek je op Zaventem om in Valencia onthaald te worden op…stortregen, grijze wolken en norse Spanjaarden. Olé. Blijkt dat het in Valencia welgeteld vijftien dagen regent op een jaar, zelden na elkaar en al helemaal niet in mei. Tot dat er een werkloze historicus wat rust wou op zoeken om zijn ontslagpremie op te doen aan liters Sangria, kilo’s patatas Bravas en meerdere pullen zonnemelk. De ontslagpremie is gegaan naar twee paraplu’s, vier poncho’s en een warme chocolademelk om op te warmen. Olé. Gelukkig komen wij als historicus net niet klaar bij historische centra, eclectische kathedralen en de gelegenheid om drie musea per dag te doen. Komt die opleiding finaal toch van pas. En word je dan toch niet opgebeld voor nieuw werk zeker tijdens uw reis? Blijken de Valenciaanse moessons de uitstekende gelegenheid om van café naar café, van Tapas-bar naar Tapas-bar te slenteren en je Bourgondisch kapot te eten? Onder je Het Veer

www.vgkgent.be


58

paraplu van drie euro die bij het minste briesje omslaan en een handig moordwapen wordt voor irritante Britten, dikke Hollanders en lelijke Spaanse nonnen van 1 meter groot die anders toch niet uit de kant zouden gaan? En blijkt dat de hittegolf in België niet verdwenen is en dat een kleine wandeling op de tarmac al voldoende is om je bruiner te maken dan een heliofiele Malinees? Het leven zit dan misschien vol verrassingen, er zijn toch nog zekerheden in het leven. Hopen op de toekomst en elke gelegenheid ten goede benutten. Ik zie het de gemiddelde rechtenstudent niet doen. Een bedrijfswagen zal er voor ons misschien nooit in zitten, maar we kunnen genoeg geld verdienen om na een verloop van tijd een frietkot-keten op te starten van Valencia tot Bristol en écht rijk worden. Olé. Frederik Descamps

Apologie van de Scriptor Het is vijf uur ’s ochtends. Geknakte blikken Red Bull houden als tinnen soldaatjes de wacht op mijn bureau. Ik maak mijn laatste Veer en mijn anders zo barse gemoed schiet ongenadig vol. Ik voel waterlanders opwellen en warrige vragen ook, maar ik worstel er verbeten tegen. Het zandmannetje mangelt en wrikt aan mijn wilskracht tot ik in diepe slaap zal verzinken. Ik weet niet of ik nog ooit wakker zal worden, maar ik werk naarstig door. Bovenal uit liefde voor de kring, maar ook door mijn luizige time-management. Het colofon is mijn favoriete rubriek in Het Veer: badend in warme collegialiteit en bovenal een indicatie dat we alweer aan het einde gekomen zijn. Nog een laatste maal wil ik op cordiale wijze bedanken: Emmelien Werbrouck, Elke van den Ende, Lindsey Van de Voorde, Ruben Cassiman, Nathan Declerc, Jolien Voorspoels, Sander van der Maelen, Frederik Dhondt, Pieter de Reu, Aaron Maes, Jeroen Zuallaert, Jeroen Wijnendaele, Michel Tanret, Johan Braeckman, Johnny Devreker, mannen met baarden, Thibaut Maes, Joeri Deryckere en Eveline Flamand. Tenslotte ook een woord van dank aan de trouwe lezers, zonder wie Het Veer weinig zin zou hebben gehad. Mijn rijk is uit. Gedenk mij in uw gebeden. Bram Bombeek V.G.K. Scriptor 2007-2008

Het Veer

www.vgkgent.be


59

Ereleden V.G.K. 2007 – 2008 Professoren

Pro-senioren

Prof. Dr. Boone Marc Prof. Dr. de Hemptinne Thérèse Prof. Em.. De Meulemeester Johnny (67-68) Prof. Dr. De Ridder – Symoens Hildegarde Prof. Dr. Devos Isabelle Prof. Dr. Heirbaut, Dirk Prof. Dr. Martyn Georges Prof. Em .Milis-Proost Ludo (59-60 Prof. Dr. Prevenier Walter Prof. Dr. Thoen Erik Prof. Dr. Van Melkebeek Monique Prof. Dr. Velle Karel Prof. Dr. Verboven Koen Prof. Dr. Vermeir René

Vanheuverbeke Karl (95-96) Beelaert Wim (96-97) Debaenst Bruno (97-98) Burm Raf (98-99) Decaluwé Michiel (98-99) Van Malderen Hilde (99-00) Corné Tom (00-01) Missinne Ruben (02-03) Danniau Fien (03-04) Verplancke Joachim (04-05) Annemans Freija (05-06) Vermeulen Bregt (06-07)

Assistenten & Medewerkers Pro-praesidium Aerts Koen Buerman Thomas Colyn Claudine De Doncker Tim De Mey Lieve Smeulders Ludo Vanslembrouck Nele Verbruggen Christophe Vrints Antoon Bevriende Kringen Filologica Kunsthistorische Kring Oosterse Afrikaanse Kring Slavia Sympathisanten Amber (Tim en Kurt) Familie De Clercq Lauwaert Bernard Van den Berghe Carl Sterck Marnix & De Stercke Erika Van den Berghe Carl Van Overschée Jan-Frederik

Het Veer

Billiet Wouter Brunet Bo Buylen Binou Castryck Geert De Bruyne Laila Dedobbeleer Willem de Meyer Michael De Pauw Bruno Descamps Frederik De Vos Frederik Fockedey Stijn Froeyman Anton Gevaert Jürgen Kerckhaert Christophe Lampe Jürgen Lerno Emmanuel Pittoors Jeroen Ronsse Stijn Schatteman Kirsten Schoutteten Koen Urmel Ralph Vanbelleghem Dries Van Belleghem Kim Van De Kauter Gerd Van Den Bossche Barbara Van den Driessche Hélène Van Der Herten Greet Van de Sompele Leen Van Raemdonck Timothy Wijnendaele Jeroen

www.vgkgent.be

Het Veer. a.k.a. De Overzetboot. Alweer een examenstonde, laatste kans vóór de herkansing

Recommend Documents