Het productieproces *

32

Het productieproces

9 *9.1 › § 9.1

Deel de volgende ondernemingen in op basis van hun productieproces in massaproductie, respectievelijk stukproductie. Motiveer steeds het antwoord. A Chocoladefabriek Broste vervaardigt chocoladerepen en candybars. B Automobielfabriek Ovlov maakt personenauto’s in een groot aantal variëteiten. C Textielfabriek Van Heel produceert uniformen voor het Nederlandse leger. D Aannemersbedrijf Fred bouwt standaardwoningen op bouwkavels van particulieren. E Loodgietersbedrijf Van Son renoveert gas- en waterleidingen in oudere woonwijken.

9.2 › § 9.2

NV Texel houdt zich bezig met de productie en verkoop van breiwol. Voor de productie beschikt het bedrijf over een bedrijfsbureau en vier productieafdelingen, te weten de wasserij, de spinnerij, de verfafdeling en de opmaakafdeling. Door de aard van het productieproces kunnen grote tussenvoorraden tussen de afdelingen voorkomen. Er worden circa 30 wol- of gemengde wolsoorten geproduceerd in circa 80 kleuren (sterk seizoengebonden) en in vijf standaardmaten. A B C

Welke typologie is hier te onderscheiden? Leg uit waarom bij NV Texel geen stuklijst (lijst van benodigdheden/onderdelen) per verkooporder nodig is. Vul de in § 9.2 van het theorieboek genoemde stappen in voor NV Texel.

9.3 › § 9.3

Fix-all BV in Vianen is een industriële onderneming die zich bezighoudt met het vervaardigen van verlichtingsarmaturen voor de wegenbouw. Voor een order van 60 lantaarnpalen ASW 5 voor de A2 op het weggedeelte Vught-Boxtel zijn de volgende gegevens verzameld:

© 2008 J.P.M. van der Hoeven, Vlijmen/Wolters-Noordhoff, Groningen/Houten

9

33

Het productieproces

Benodigdheden voor een paal ASW 5: aluminium pijp diameter 50 cm idem diameter 40 cm idem diameter 30 cm lampenkap, model 45 fitting, model 29, compleet bedrading, norm 999 zekeringhouder zekeringen primer lak (2 lagen)

4 meter 2 meter 2 meter 1 stuk 2 stuks 1 set 2 stuks 3 stuks 3 liter 5 liter

à à à à à à à à à à

€ € € € € € € € € €

27,50 24,50 21,00 298,00 176,00 68,00 45,50 11,00 74,00 81,00

à à à à à

€ € € € €

59,00 40,00 63,00 77,00 92,00

Activiteiten voor het vervaardigen van een paal ASW 5: lassen, slijpen kap monteren spuiten primer en laklagen elektra monteren eindcontrole

1,5 uur 0,4 uur 0,6 uur 1,2 uur 0,2 uur

Toeslagen machines en gereedschappen voor de vervaardiging van een paal ASW 5: machines spuiterij gereedschappen

A B C D E F G

4,5 uur 0,5 uur per paal

à € 126,00 à € 118,00 à € 90,00

Tot welke typologie hoort Fix-all BV? Geef aan welke normen in voorgaande gegevens zijn opgenomen. Bereken de kwantitatieve (= hoeveelheden) en de financiële (= bedragen) voorcalculatie van de genoemde order. Is dit de SOLL-situatie of de IST-situatie? Motiveer het antwoord. Waarom is het niet voldoende om alleen de financiële voorcalculatie te kennen? Hoe wordt de nacalculatorische kostprijs van deze order bepaald? In welke twee deelresultaten kan het totale verschil tussen voorcalculatie en nacalculatie worden opgesplitst?

9.4 › § 9.4

Assurantietussenpersoon Watlox heeft een actieve rol in het bemiddelen bij het afsluiten van verzekeringspolissen en het behandelen van schadegevallen. Het bedrijf is daartoe in twee units gedeeld: poliszaken en schadezaken. Iedere aanvraag van een klant wordt een case genoemd, waarvan de nummering begint met een P voor poliszaken en met een S voor schadezaken. Er is een geautomatiseerd systeem in gebruik dat het personeel door de cases heen leidt. Zo worden door het


34

9

Het productieproces

systeem de onderliggende stukken bij de klant opgevraagd, voordat een S-case aan een schaderegelaar wordt voorgelegd. Het management heeft door middel van rapportages uit het systeem gedetailleerd inzicht in de prestaties, wachtrijen, doorlooptijden en kan werklast verschuiven tussen beide units. Het afhandelen van polisaanvragen is een veel simpeler proces dan het schadeafwikkelingsproces. A B C

Welke logistieke prestatie-indicatoren zijn van toepassing bij de productie van polisaanvragen? Op welke wijze blijkt dat het management deze processen beheerst? Noem twee voorraden administratieve producten bij Watlox.

*9.5 › § 9.5

Aannemingsbedrijf Koolen BV in Schijndel richt zich op de particulier die in het bezit gekomen is van een stukje bouwgrond. Koolen BV houdt de verkopen van bouwgrond in een aantal omringende gemeenten bij om in contact te kunnen komen met aspirant-bouwers van een woonhuis. Het bedrijf heeft een jaar geleden een architect een viertal verschillende woningen laten ontwerpen die prettig geprijsd zijn. Een aspirant-bouwer (c.q. -koper) kan een keuze maken uit de aangeboden typen, waarna het gekozen type door Koolen BV op de bouwkavel van de aspirant-bouwer wordt gezet. A

Is hier sprake van massa- of van stukproductie? Motiveer het antwoord.

Het aannemersbedrijf merkt dat de aspirant-bouwers in steeds mindere mate ingaan op zijn offertes. Na enig onderzoek komt men tot de conclusie dat de aspirant-bouwers wel willen uitgaan van één van de vier aangeboden woningtypen, maar deze woningen toch graag willen aanpassen aan hun persoonlijke wensen. Zo zijn er bijvoorbeeld geïnteresseerden die in de badkamer geen douche + bad willen, maar alleen een douche, terwijl ze de woonkamer willen uitbreiden met een ronde erker. Koolen BV besluit deze wensen bij nieuwe offertes/projecten te honoreren. B C D E

Verandert het onder (A) gegeven antwoord in de nieuwe situatie? Motiveer het antwoord. Heeft de wijziging gevolgen voor de berekening van de kostprijs van een woning? Welke gevolgen heeft de wijziging voor de administratieve organisatie? Welke gevolgen heeft de wijziging voor de resultatenanalyse?


9

Het productieproces

35

9.6 › § 9.5

LayDown BV in Harderwijk produceert spiraal- en bovenmatrassen. Een spiraalmatras bestaat uit de eigenlijke spiraal en een aantal onderdelen, zoals metalen raamwerk en steunen. De spiralen worden vervaardigd met behulp van breimachines. Het productieproces van de onderscheiden onderdelen van de spiraalmatrassen omvat een aantal deelbewerkingen, waaronder het op lengte knippen van het basismateriaal, persen en lassen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van kostbare machines. Voor elke soort onderdelen bestaat een specificatie van de standaardbewerkingen voor wat betreft productievolgorde, tijdsbeslag en materiaalverbruik. De spiralen en de onderdelen worden geassembleerd, waarna de spiraalmatrassen in de spuiterij in de gewenste kleuren worden gelakt. Daarna volgt opslag in het magazijn gereed product. De fabricage van bovenmatrassen wordt onderscheiden in het vervaardigen van de hoezen en het binnenwerk. Dit omvat het op maat snijden van de bekledingsstof en de diverse soorten binnenwerk, alsmede het stikken van de bekledingsstof. Een aantal van de benodigde grondstoffen heeft zeer uiteenlopende en onzekere levertijden. A B C D E

Welke typologie is hier te onderscheiden? Wat heeft in productievoorbereiding en -uitvoering extra aandacht nodig om de opgestelde planning te kunnen halen? Op welke wijze zullen de productieopdrachten uitgegeven worden? Wat zal de productiechef in zijn rapportage moeten vermelden? Wie controleert het productierapport, hoe gebeurt dit en hoe wordt vervolgens het verschil tussen de voor- en nacalculatie vastgesteld?

9.7 › § 9.5

Bij de verkoopafdeling van Nikki BV in Den Haag komen prijsaanvragen voor het aanbrengen van installaties binnen. Een functionaris van de technische ontwerpafdeling onderzoekt welke installatie in elk van de gevallen nodig is. Nadat de aard en omvang zijn bepaald, wordt door het bedrijfsbureau een globale kostencalculatie voor het uitvoeren van de installatie gemaakt aan de hand van de daartoe door de directie gegeven richtlijnen. Deze calculatie wordt aan de verkoopafdeling ter hand gesteld, die op grond daarvan een niet-bindende globale prijsopgave doet. De aan het uitbrengen van die globale prijsopgaven verbonden kosten worden niet aan de aanvragers in rekening gebracht.


36

9

Het productieproces

Indien de klant aan de hand van de globale prijsopgave besluit een bindende prijsaanbieding te vragen, verplicht hij zich, wanneer de levering geen doorgang zal vinden, de aan de prijsopgave verbonden kosten te betalen. De opstelling van de definitieve prijsopgave geschiedt door het bedrijfsbureau in de vorm van een gedetailleerde voorcalculatie waarin de benodigde technische eenheden worden vermeld. De administratie vult die calculatie aan met de prijzen waartegen de technische eenheden moeten worden omgerekend, berekent voorts de kosten volgens de richtlijnen zoals die door de directie zijn vastgesteld. Tevens bepaalt de administratie aan de hand van de desbetreffende verzamelde gegevens de voor het opstellen van de prijsopgave gemaakte kosten. De verkoopafdeling brengt vervolgens de prijsopgave uit. Zodra bericht wordt ontvangen dat van het bestellen van de installatie wordt afgezien, zorgt de verkoopafdeling voor het factureren van de daarvoor gemaakte kosten. Wordt de opdracht verkregen, dan meldt de verkoopafdeling dit aan het bedrijfsbureau en aan de administratie. A

B

C D E

Welke vastleggingen zullen door welke afdelingen gemaakt moeten worden naar aanleiding van het uitbrengen van de offertecalculatie (= globale prijsopgave)? Hoe zou je het verschil tussen de offertecalculatie (= globale prijsopgave) en de gedetailleerde voorcalculatie willen noemen? (Wat geeft dit verschil weer?) Wie is verantwoordelijk voor het verschil? Welke vastlegging dient te geschieden indien een offerte tot een order leidt? Hoe wordt gewaarborgd dat alle offertes waarvoor kosten in rekening gebracht moeten worden, ook gefactureerd worden?

9.8 › § 9.6

DailyProducts in Assen vervaardigt zuivelproducten als melk, yoghurt, vla en slagroom. De grondstof (zogenaamde rauwe melk) wordt met tankauto’s opgehaald bij de boeren en in grote conditioneringstanks opgeslagen. Dagelijks wordt – mede op basis van de aanwezige voorraadgegevens – vastgesteld welke producten in welke hoeveelheden moeten worden vervaardigd. De productieafdeling is verdeeld in een aantal productielijnen, die bruikbaar zijn voor alle productsoorten. Halfvolle melk wordt eerst gefilterd, daarna wordt het overtollige vet van de rauwe melk gescheiden. Het product wordt vervolgens verhit (pasteurisatie), afgekoeld en verpakt in pakken van een liter. De pakken worden in een kleine rolcontainer (zoals je ze ook in de supermarkt ziet) afgevoerd naar een gekoelde opslagruimte. A B

Welke typologie is van toepassing op DailyProducts? Hoe verloopt de berekening van de standaardkostprijs?


9

C D E F

Het productieproces

37

Hoe ziet de stuklijst voor chocoladevla eruit? (Raadpleeg thuis of in de winkel een pak vla.) Bedenk zelf de benodigde hoeveelheden. Stel een bewerkingslijst voor het product halfvolle melk samen. Bedenk zelf de benodigde bewerkingstijden. Op welke wijze kan DailyProducts de standaardhoeveelheid verbruikte rauwe melk vaststellen? Welke gegevens zijn nodig voor het samenstellen van een resultatenanalyse in de productiesfeer? Waar komen die gegevens vandaan? Wie verricht de analyse?

*9.9 › § 9.6

Scheepswerf Den Olm BV in Rotterdam bouwt veerboten, bestemd voor rivierveren. De opdrachtgevers vragen offerte aan voor de bouw en levering van een veerboot die speciaal op hun specificaties is afgestemd. De bouw van een dergelijke boot duurt tussen de 8 en 36 maanden. A B C

D

E

Welke typologie is van toepassing op Den Olm BV? Geef voor een rivierveer globaal het verschil weer tussen het maken van een productontwerp en het maken van de calculatie. Op welke wijze wordt het productiepersoneel van de scheepswerf ingelicht over de activiteiten die binnen het productieproces moeten worden uitgevoerd en de wijze waarop dat moet gebeuren? Leg uit dat het uitoefenen van voortgangscontrole (-bewaking) belangrijk is • in de zin van operationele informatiebehoeften; • in de zin van informatiebehoeften ten behoeve van control. Hoe vindt in dit bedrijf de resultatenanalyse plaats?


Het productieproces *

Recommend Documents