Het Openbaar Vervoer N.M.B.S. 75 jaar. Vanaf Pinksteren vaste treindienstregeling op de Eifelquerbahn gedurende de weekeinden

ISSN: 0927-9008

1926 -2001

N.M.B.S. 7 5 jaar

®

Met leerrijke manifestaties in Brussel, Oostende, Brugge, Luik, Bergen (Mons) en Antwerpen, ritten met een stoomtrein (getrokken door de in Meiningen gereviseerde 29.013) en een Thalys, een originele tentoonstelling in Brussel en een drie kilo zwaar boek over 175 jaar spoorwegen viert de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (NMBS) haar 75ste verjaardag. Een w e t van 23 juli 1926 gaf de N M B S het exploitatierecht van het Belgische spoornet, dat voordien door de staat w e r d beheerd

Het Openbaar Vervoer e

44 JAARGANG APRIL 2001, N U M M E R 4 (513) Railnieuws / Het Openbaar Vervoer is een uitgave van de Stichting Trammuseum & Raifvervoer Nederland (S.T.E.R.N.)

REDAKTIE EN ADMINISTRATIE Caan van Necklaan 246 2281 BS R I J S W I J K Fax: 070-3990332 e-mail: [email protected] ABONNEMENTEN:

R N / HO V verschijnt 10 x per jaar. Abonnement voor het jaar 2001 (minimaal) Losse / 18 = [Nederland] nummers f 35 = [buitenland] ƒ2,50. De abonnementsprijs dient bij vooruitbetaling te worden voldaan door overmaking op postbanknummer (giro) 1647821 ten name van: Penningmeester STERN te Rijswijk. Bij aanmelding tn de loop van net jaar kan / 1,50 per verstreken maand in mindering worden gebracht. Een abonnement wordt automatisch verlengd, tenzij 6 weken voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd. REDAKTEUREN: P. H. Kiers - Tramnieuws Amsterdam J. van Drie) - Tramnieuws Rotterdam

Haagse Tram-vrienden (HTV) - Tramnieuws Den Haag

B. Verwijk - Tramnieuws Buitenland M. Nortbeek - Spoornieuws Binnenland P. Badcock - Spoornieuws Buitenland A.P. de Meij - Museumnieuws, agenda G.J. de Gier - Recensies J.A.M. Verkerk - Redactie secretaris STAFMEDEWERKERS: A.N.Baas, G.Bart, F.Bergamin, J.H.Bikker, P.B.A.Dijkman,

R.F. Havez, J.A. van der Jagt, J.P.G.Krom, F.A. van Loevezijn, E.H.L. Sallevelt, B.A. Schenk, E. van Werkhoven, Chr. Westerduin, O.T.M. Bekedam {contact A.D.V.) PLANNING EN EINDREDAKTIE: A.P. de Meij © 2001

N i e t s uit d e z e u i t g a v e m a g w o r d e n

verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door m i d d e l van druk, fotokopie, m i c r o f i l m of op w e l k e w i j z e o o k , z o n d e r v o o r a f g a a n d e loeslerrtming van de redactie.

Wat staat er op het programma? Brussel, 5 en 6 m e i : tentoonstellingen en animaties in het station Brussel-Zuid en in de werkplaats Vorst. Materieelshow met o.a. stoomiok en de koninklijke trein. Bezoek aan het seinhuis. Ritten met de Thalys op de H S L tussen Brussel en de Franse grens, tickets vanaf 5 april in alle stations verkrijgbaar tegen 150 frank in t w e e d e en 2 0 0 frank in eerste klas, Brugge en O o s t e n d e , 26 e n 27 m e i : stoomtreinritten tussen Oostende en Brugge. Verder bezoek aan de lokomotievenwerkplaats; tussen station en werkplaats pendelt gratis een e>ctra trein. Brussel, passage 4 4 . 16 s e p t e m b e r 2Q01 tot 31 januari 2 0 0 2 : tentoonstelling over geschiedenis van de Spoorwegen in België. In s a m e n w e r k i n g met Dexia (ex-Gemeentekrediet). Antwerpen-Centraal, 27 en 28 oktober: met onder meer een exclusieve wandeling in de tunnel onder de spoorweg-kathedraal. In Wallonië viert de N M B S haar verjaardag in Bergen (Mons) op 23 en 24 juni en in het station Luik-Palais in het w e e k e n d van 2 2 en 23 september. De jarige N M B S pakt ook uit met een serie spoorwegzegels en Belgacom brengt speciale telefoonkaarten uit. Het volledige p r o g r a m m a van 75 jaar N M B S zal vanaf 26 april in een speciale brochure in alle stations beschikbaar zijn. Nu al vind je het p r o g r a m m a op w w w . n m b s . b e

Vanaf Pinksteren vaste treindienstregeling op de Eifelquerbahn gedurende de weekeinden Op de vergadering v a n 3 april j l . heeft het bestuur van het gebied Rheinland-Pfaiz-Noord besloten o m toeristisch vervoer per spoor te gaan aanbieden op de lijn Gerolstein - Daun Kaisersesch in de Eifel. Hiertoe ontstaat er op deze spoorlijn w e d e r o m een vaste dienstregeling gedurende de weekeinden vanaf Pinksterzaterdag, 2 juni tot en m e t 28 oktober. De lijn wordt bereden in een twee-uursdienst met gerenoveerde Railbussen (de beroemde "Schienenbusse" van het type V T 96, zowel in t w e e - als driedelige uitvoering) op zaterdagen, z o n - en feestdagen - in totaal 47 rijdagen van j u n i tot en met oktober. H e t besluit heeft betrekking op een periode v a n 3 jaar. Het station w a a r de treinen elkaar kruisen zal het station van Daun zijn - de stad aldaar zal ervoor zorgdragen, dat de perrons w o r d e n opgeknapt. Naast aantrekkelijke tarieven, het kostenloze vervoer van fietsen en catering in de trein w o r d e n ook gereduceerde familie-tarieven aangeboden. V o o r het eerst sinds de opheffing van de spoorlijn in januari 1991 en het beëindigen van het treinverkeer in de w e e k e i n d e n in 1975, kunnen weer rondreizen w o r d e n g e m a a k t via de kortste verbinding van de Rijn naar de Eifel. O m de start van de nieuwe dienstregeling op Pinksterzaterdag 2 juni luister bij te zetten zal in Kaisersesch op het station een feest met muzikale omlijsting w o r d e n georganiseerd. Tevens zullen er treinen w o r d e n tentoongesteld. Verdere informatie en treinkaartjes kunt u verkrijgen via het volgende adres: Eifelbahn e.V., Postfach 1 1 6 1 , D-54561 Gerolstein, Duitsland. (Telefoon vanuit Nederland: 00-49-6591-982880) e-mail: [email protected] Internet: www.eifelbahn.de 3 5 JAAR S T A N D A A R D S T A D S B U S Zondag 10 juni in D e n H a a g : "35 Jaar standaard stadsbus", georganiseerd door HBM en M U S A met medewerking van H T M . Fruitweg, Den H a a g van 11.00-17.00 uur. Naast vele CSA-bussen (waaronder de "oerstandaard" e x - G V B 301 van M U S A ) en modern materieel, rondritten met CSA-materieei en mogelijk rijden met lesbussen H T M . M e n kan met M U S A bussen van hoofdstad naar hofstad. Inlichtingen bij H B M en M U S A (zie elders). Enveloppen: zoals wij eerder schreven zijn wij steeds op zoek n a a r partijen van minimaal 250 enveloppen, die wij kunnen gebruiken o m dit blad in te versturen. Het gaat o m enveloppen van het formaat (tenminste) A 4 , met of zonder venster, kleur is onbelangrijk. Veel bedrijven gooien hun restvoorraad enveloppen binnenkort w e g omdat per 1 juli de oude "port betaald" aanduiding niet meer m a g w o r d e n gebruikt. Ook gaan s o m s enveloppen w e g o m d a t een bedrijf van n a a m of rechtsvorm verandert. W i j k o m e n dergelijke partijen graag gratis bij u ophalen in heel Nederland, waarna wij in eigen beheer door middel van een overdruk de oorspronkelijke afzender onleesbaar m a k e n (discretie is dus verzekerd). Kijkt of vraagt u en uw huisgenoten ook even op het werk ? Aanbiedingen gaarne aan het redactie-adres, per brief, fax of e-mail, zie colofon hiernaast. Dank voor de moeite !

m

m

^W

G.V.B. AMSTERDAM

Noord-Zuid m e t r o De gemeente A m s t e r d a m blijkt geen aannemer te kunnen vinden die de Noord-Zuidijn voor het begrote bedrag wil aanleggen. Uit een rapport van Lloyd's Register M a n a g e m e n t Services is gebleken dat het projectbureau de bouwkosten te laag en niet conform de huidige ontwikkelingen in de markt had g e schat. Terwijl wethouder Kohier steeds b e w e e r d e dat alle problemen gemakkelijk overwonnen konden w o r d e n , bijvoorbeeld wanneer de stations afzonderlijk zouden w o r d e n aanbesteed en de grootste p r o b l e m e n m e t opzet in zijn verhalen wegliet, is eind maart een notitie van B & W uitgelekt, waarin staat dat de lijn inderdaad aanzienljk duurder wordt. B & W onderzoeken ook de gevolgen voor de aan die lijn gekoppelde projecten, zoals het busstation achter het C S . (enige dagen later w e r d toegegeven dat dit vele tientallen miljoenen duurder wordt dan begroot). Er w o r d t n u zelfs al gesproken over uitstel of afstel van de aanleg. De dienst I W kreeg opdracht o m k o m e n d najaar te rapporteren over alternatieven. Hiernaast is er natuurlijk nog het door de R a a d van State afgekeurde bestemmingsplan voor de Ferdinand Bolstraat, waarover de gemeente verder zwijgt. Daar ambtenaren nu eenmaal aan het w e r k gehouden moeten worden, werden door Kohier al plannen bekend g e m a a k t o m de NZ-lijn te verlengen van station Zuid/WTC naar Schiphol, Hoofddorp en Nieuw Vennep o m zo het aantal auto's terug te dringen, terwijl voorts gestudeerd wordt op een oost-west m e trolijn, al wordt nu al toegegeven dat die wel zeer duur z o u zijn. Men zou beter kunnen trachten deze ambtenaren o m te scholen tot tramconducteur, w a n t daarvan zijn er nog veel nodig. T r a m l i j n n a a r het VU-ziekenhuis Aan de gemeenteraadscommissie is op 4 april voorgesteld kennis te nemen van een besluit van B & W o m een tramlijn door te trekken naar het VU-ziekenhuis en deze lijn zo snel mogelijk in gebruik te n e m e n (volgens planning medio 2003) en een keerlus daarvoor de situeren aan de Gustav Mahlerlaan. Hierover kon de bevolking schriftelijk inspreken bij de dienst I W t/m 4 april. Buiten een Nieuwsbrief hierover die slechts b e perkt bij o m w o n e n d e n verspreid w e r d , stond er een advertentie in dagblad Het Parool en in enige edities van het Stadsblad. De bezorging van laatstgenoemd gratis weekblad {een uitgave van Het Parool) faalt s o m s lange tijd volledig in diverse wijken, zodat velen van een inspraak niets wisten. Haltes zijn gedacht midden op het Stadionplein, daarna de reeds aangelegde (bus)haltes en tenslotte voor de ingangen van ziekenhuis en polikliniek, die tegenover elkaar liggen. Thans wordt lijn 16 als m e e s t geschikte lijn gezien; het spoor van lijn 24 zal op het nieuwe traject aansluiten. Men kon zijn mening geven over de meest geschikte lijn: 6, 16 of 24 en over eventueel m e e r haltes. D e eindlus moet w o r d e n aangelegd juist voorbij de bocht in de Gustav Mahlerlaan, dus terugbuigend naar de richting van rijksweg A 1 0 . Dit is een zeer eenzame plaats, waar een personeelverblijf ons niet bepaald mensvriendelijk lijkt; een in/uitstaphalte is daar niet. Voor dit project m a g I W ƒ 500.000,- uitgeven, vooruitlopend op het voorbereidingskrediet. Volgens planning wordt de verlenging in juli in de R a a d behandeld. Voor de keerlussituatie . van lijn 6 in de Stadionstraat wordt nog naar een oplossing gezocht; op die plaats zal woningbouw plaatsvinden (terrein Olympisch Stadion). Met allerlei instanties is door I W gesproken over het geplande tramtracé. Hoewel dit er voor het grootste deel al ligt en er in feite niemand langs woont, is het niet te geloven dat I W hierover een 65 bladzijden dik rapport heeft samengesteld. Het wordt dan duidelijk w a a r o m iedere uitbreiding van het tramnet veel te laat komt! A m s t e r d a m s V e r k e e r s - en Vervoersplan Teneinde het autoverkeer te beperken gaven B & W de dienst I W de opdracht een rapport voor de komende jaren op te

stellen. Behalve vele financieel of organisatorisch waarschijnlijk onmogelijke z a k e n , w o r d e n twee nieuwe tramverbindingen g e n o e m d die vóór 2010 verwezenlijkt z o u d e n moeten zijn, namelijk vanaf Station Z u i d / W T C enerzijds naar Sloterdijk, anderzijds naar station Muiderpoort. Zoals reeds eerder g e m e l d heeft ook het Trambedrijf een plan g e m a a k t voor nieuwe tramtrajecten en -verbindingen, Vrije t r a m b a a n o p Ceintuurbaan ring (Ceintuurbaan, Roelof Hartstraat, V a n Baerlestraat) De deelraad Oud-Zuid heeft eindelijk ingestemd met de aanleg van een vrije t r a m b a a n op deze ring, waarover lijn 3 over de gehele lengte rijdt; hiertoe zullen de komende vijf jaar vele w e r k z a a m h e d e n aan die straten moeten worden uitgevoerd, hetgeen vele wijzigingen over de gehele straatbreedte zal geven. Aanleg IJtramlÜn Thans wordt onder meer gewerkt aan het tunnefdeel vanaf de toekomstige halte naar de Piet Heintunnel: damwanden worden geslagen aan de noordzijde van de tunnel en aan de zuidzijde, aan de C.van Eesterenlaan. Dit alles i.v.rn. de verdiepte halte Rietlandpark, op de plaats van de huidige P a n a m a knoop. De tram zal onder de Piet Heinkade door naar deze halte rijden en dan via een ondergrondse passage naar de tunnel, waar al een trambuis aanwezig is. Aanleg verlenging lijn 51 naar W e s t w i i k De bouw van de onderdoorgang van de Bovenkerkerweg (juist voorbij het huidige eindpunt) wordt in t w e e fasen uitgevoerd en zal in juni beginnen. D e Connexxion-buslijnen worden o m geleid via de Beneluxbaan. De aanleg van de aarden baan op het nieuwe traject vindt thans plaats en moet deze maand voltooid zijn. Het ligt in de bedoeling met de aanleg van baan en bovenleiding tegen de k o m e n d e zornervacantie te beginnen. Aanleg tramlijn naar D e A k e r De aanleg van het nieuwe spoor op de T-kruising Cornelis Lelylaan/Meer en Vaart vond plaats in de nachten van 15/16,18/19 en 19/20 maart. Vanaf dat punt tot voorbij de b o o g naar de Pieter Calandlaan zijn de rails voor het grootste deel al aanw e z i g . Daar en ook verder op de Pieter Calandlaan is thans een reusachtige zandvlakte ontstaan, zelfs voor voetgangers nauwelijks te betreden. Een foldertje van de bus-omleidingen is verschenen (bij G V B op C S verkrijgbaar). Overlast d o o r de vele opbrekingen in het centrum Eindelijk ontdekte het gemeentebestuur dat de vele opbrekingen tegelijkertijd in het centrum tot vrijwel onoverkomenlijke problemen kunnen leiden. Hulpdiensten, zoals G G & G D en brandweer, kunnen hun doel soms nauwelijks bereiken. Het is eigenlijk onbegrijpelijk dat m e n het zover heeft laten komen dat Leïdsestraat, D a m , Paleisstraat, M o z e s en Aaronstraat, Warmoesstraat, Rokin, Vijzelgracht, Weteringcircuit, Ferd. Bolstraat in ieder geval in één richting gelijktijdig opgebroken zijn. Terwijl er al een coördinator w a s , is er nu weer een o m g e vingsmanager aangesteld, die de overlast m o e t trachten te beperken. D a m en omgeving moeten in mei gereed zijn. Nieuwe w e r k z a a m h e d e n zijn in ieder geval tot oktober uitgesteld, dus tot na het toeristenseizoen. Hiertoe behoren onder meer verlegging van tramrails op kruispunt Prins Hendrikkade / D a m rak, vernieuwing tramsporen Leidseplein/Kleine-Gartmanpiantsoen en verhogen van de tramhaltes op de N.Z.Voorburgwal Wijziging buslijnen vanaf winterdienst Vanaf de winterdienstregeling wordt lijn 35 weer ingekort tot het oude traject van Molenwijk tot C S . Een lijn 48 gaat dan op w e r k d a g e n overdag rijden van C S . naar Sloterdijk, terwijl op de andere uren een lijn 49 rijdt van C S . tot de Zaanstraat. Lijn 39E wordt lijn 235 Buiksloterweg - Papaverweg - Grasweg. Lijn 59 w o r d t verlengd naar het Stationsplein en, indien de infrastructuur gereed is, wordt lijn 43 vanaf het C S . verlegd naar het Borneo-eiland, tot de Feike de Boerlaan. G V B i n f o r m a t i e - e n kaartverkoopkantoor Stationsplein Dit GVB-kantoortje wordt volgende m a a n d verplaatst naar een

ruimte in het Noord-Zuidhollands Koffiehuis (links van de oude lokatie, gezien vanuit het station), in dat Koffiehuis is ook de V W gevestigd. Bruqopeninqen Naar aanleiding van het Ruim Baan-project betreffende vaste bedieningstijden t.b.v. een betere doorstroming van het o p e n baar vervoer bij de beweegbare bruggen, is door Goudappel Coffeng (adviseurs verkeer en vervoer) een notitie gemaakt. Voorgesteld wordt nu o m een proef met vaste brugbedieningstijden niet te laten doorgaan. Een in meldingssysteem blijkt een kansrijke optie om conflicten tussen w e g - en waterverkeer te voorkomen. Het openbaar vervoer, dat zich inmeldt, profiteert hiervan optimaal en het overige landverkeer profiteert m e e ; de schepen hebben er nauwelijks last v a n . Tevens wordt voorgesteld een onderzoek uit te voeren naar het verschuiven van de middag-bloktijd van 16.00 tot 18.00 uur naar 16.30 tot 18.30 uur of later. De huidige bloktijden sluiten namelijk niet meer aan op de feitelijke verkeersdrukte in de avondsprts. Kwaliteit Koers Meter D e resultaten van de klanten enquête tijdens zomerdienst 2 0 0 0 werden in november gepresenteerd. In feite verschillen de antwoorden nauwelijks van diverse vorige onderzoeken. V e e l klachten steeds over onveiligheid bij de metro, vuil en kapotte stoelen in lijn 5 1 , het te hard rijden van bussen, te weinig busvervoer in Noord, het ontbreken 's avonds van een verbinding door de Roetersstraat, S o m m i g e geënquêtteerden denken dat er iets met de resultaten wordt g e d a a n . Die hoop is tot nog toe ijdel. Vervoerbewii zen Van 1 april 2001 t/m 31 maart 2002 geeft V W A m s t e r d a m Tourist B o a r d de A m s t e r d a m Pass uit, dit is de opvolger van de A m s t e r d a m Culture Leisure Pass. Hierin zijn 32 w a a r d e coupons o p g e n o m e n , toegevoegd is 'Transport Ticket" dat bezoekers drie dagen recht geeft op gebruik van de G V B lijnen. Deze "Pass" is onder meer verkrijgbaar bij het G V B op het Stationsplein. Transport Ticket moet op de eerste dag worden afgestempeld en heeft een tekst in het Nederlands en Engels. De Kunstschooldag vond dit jaar plaats op 30 maart. Hiervoor zijn speciale vervoerbewijzen ontworpen die deze dag geldig waren tussen 8.00 en 17.00 uur. D e tekst erop luidde: "Vervoerbewijs Kunstschooldag" met daarbij de vervoersvoorwaarden. Materieeloverzicht t r a m per 1-1-2001: aanvulling/correctie (zie blz.32; febr.2001) Motorwagen 7 1 9 behoorde niet meer tot het materieelpark; totaal aantal t r a m s dus 235. V a n video w a ren voorzien de series 670-724,780-816,817-841,901-920 = 135 stuks. Telwagen zijn: 713-724,780-784,804-816,817819,901-902. In 2000 w e r d e n 70 t r a m s voorzien van brede bandage. Dienstregeling lijn 1 i.v.m. w e r k z a a m h e d e n O v e r t o o m e n Leidsestraat Ingangsdata: ma/vr: 12-3-2001; zaterdagen: 2 4 - 3 - 2 0 0 1 ; zondagen: 2 5 - 3 - 2 0 0 1 . hoogste dag

mo.vroeg

m/v

5-7

ocht.spits m o r g e n

oranje

17-85

12-96

m i d d a g mi.spiis vroege av. a v o n d laai 14-98

14-98

dienstnr.

11-94

8-80

8-80

19

11-82

10-80

10-80

16

9-90

7-84

7-84

15

14-87

2at

(r.20/12/10

9-90-J12-96 16-96

zon

fr.20/12

8-87

15-90

O p m . : A a n het eind van de zondagavond is de frequentie 10 minuten. Brandstofcelbussen Op 20 maart is in A m s t e r d a m een begin g e m a a k t op de "Fuel Cell Conference" voor een Europees project, waarbij 30 bussen, voorzien van een brandstofcel, beproefd zullen w o r d e n . In 10 Europese steden zullen bussen op waterstof gaan rijden. Dit zijn in ieder geval A m s t e r d a m , Barcelona, H a m b u r g , Londen, Luxemburg, Porto, Reykjavik, Stockholm, Stuttgart. Het is de bedoeling van dit experiment o m de toepasbaarheid van de brandstofcel in het vervoer onder verschillende omstandigheden te testen. Ontwikkeling van een geluidsarme en emissie-

vrije bus is het uiteindelijke doel. Eind 2 0 0 2 moeten de bussen hier w o r d e n afgeleverd, voor de proef van v i j f j a a r zijn de kosten ruim f 13 miljoen, G V B en gemeente betalen s a m e n ruim een derde hiervan. De leverancier is Evobus, een dochter van Daimler Chrysler. D e techniek bestaat eruit dat waterstof en zuurstof w o r d e n o m g e z e t in water, waarbij een electrische stroom wordt opgewekt. Een electromotor zorgt voor de aandrijving, die geluidsarm en trillingsvrij is en die voor een emissie van alleen puur water zorgt. Geplande omleidingen Vanaf 17 maart rijden de bussen richting C S . (o.a. 21) weer via Rozengracht enz. Op dinsdag 3 april w a s het echtpaar A h m e t Necdet Sezer (president Turkije) bíj de D a m (paleis en kranslegging). Gevolg: geen trams hier van 10.00-13.00 uur. Lijnen 4,9 en 14 reden vanaf de Munt vía Vijzelstraat naar het Weteringcircuit, 4 en 9 vandaar terug, 14 via Binnenring; 5 via eigen route, Marnixstraat en Rozengracht; 16, 24, 25 vanaf de Munt via route 9/14 tot Tropencircuit en terug; 20 richting C S . oost reed niet verder dan de Plantage Parklaan. De stad was dus vrijwel onbereikbaar. Materieel t r a m In het vorige nummer op blz.60 dacht de computer het bíj dit onderwerp beter te w e t e n : de derde regel onder dit kopje moet natuurlijk zijn: 8 1 7 - 8 4 1 . Wit/blauw geschilderd w o r d e n thans 7 1 2 en 8 3 4 ; het gele gedeelte van 703 w e r d weer geschilderd; deze trams (en 604) waren bij het samenstellen van dit n u m m e r nog niet in dienst. V e n v a c h t wordt dat het herstel van g e n o e m d e 834 in april gereed zal k o m e n (dus met de achterbak van de 817). Thans wordt gewerkt aan het combineren van de onbeschadigde wagenbakken van de 902 en 917 (dit wordt waarschijnlijk 917). Dit gaf het probleem dat bij de aanrijding beide achterbakken van dit tweerichtingmaterieel beschadigd werden. D e beide voorste bakken w o r d e n dus gecombineerd; hierbij w o r d t o.a. een pantograaf verwijderd. Kortgeleden is de vervolgorder voor het leveren van 60 Combino's aan Siemens gegeven; in totaal bestaat de bestelling nu dus uit 155 trams. Materieel bus In maart w e r d e n afgeleverd 558 t/m 5 6 1 . De nieuwe gelede bussen w e r d e n officieel op 16 maart door wethouder Irik ingewijd bij station Sloterdijk. CAF-trams op lijn 5 1 : dinsdag 13/3 in ieder geval in de avond: 72 of 73 los.

R.E.T. ROTTERDAM Carnisselandelijn Een meerderheid van de Rotterdamse gemeenteraad is voorstander van het z o g e n o e m d e Slinge-Langenhorsttracé, dat de Barendrechtse nieuwbouwwijk Carnisselande via de Groene Hiifedïjk verbindt met het centrum van Rotterdam. Het verzet van bewoners en ondernemers w a s tevergeefs. Toch was de gemeenteraad flink verdeeld over de keuze van het tracé van TramPlus. M e d e hierdoor gaat er binnenkort een delegatie van de commissie Verkeer en Vervoer op bezoek bij minister Netelenbos (Verkeer) o m te horen of een subsidie via een ander tracé nog een optie is. Op 31 maart hielden winkeliers, bewoners en vertegenwoordigers van de bewonersorganisatie Hiilesluis een protestactie. Dit leverde vijfhonderd protesthandtekeningen op. Mogelijk komen er nog m e e r acties. Los hiervan vindt op 24 april een rechtzaak plaats tegen de besluitvorming van de G e m e e n t e R o t t e r d a m . Shuttle Kop van Zuid van d e baan. Na een vorig j a a r uitgevoerde rnarktconsultatie heeft de raadscommissie ruimtelijke ordening besloten af te zien van de shuttle-verbinding op de Kop van Zuid tussen het metrostation Wilhelminahof en het uiteinde van de Wilhelminapier. Projectontwikkelaars toonden geen enkele belangstelling, terwijl het ook onmogelijk bleek o m geld te vinden voor de shuttle, die naar schatting zeventig miljoen gulden z o u gaan kosten.

's-Gravenweg In verband met de verlenging van de Calandlijn (Beneluxlijn) is m e n begonnen met voorbereidende w e r k z a a m h e d e n voor de uitbreiding van het aantal opstelsporen bi] de vestiging 's-Gravenweg. Op dit m o m e n t beschikt m e n over acht opstelsporen en dit moet w o r d e n uitgebreid met vier extra sporen en m e t een optie op nog een vijfde spoor. Ook w o r d t de Centrale Verkeersleiding (CVL) uitgebreid. O m tot voldoende ruimte te komen voor de extra sporen, w o r d e n de sporen van de Calandlijn iets naar het zuiden verlegd. Nieuwe t r a m s De aflevering van nieuwe t r a m s zal later geschieden dan verwacht. Men verwacht de eerste w a g e n nu omstreeks n o v e m ber 2002 en mogelijk zelfs pas begin 2 0 0 3 . De oorzaak hiervan is dat men er bij de R E T nog altijd niet uit is hoe de nieuw e tram er moet gaan uitzien. D e materieelpositie blijft hierdoor langer een probleem, temeer daar pogingen o m tweedehands trams te huren/kopen van Düsseldorf en/of Hannover nog niet zijn geslaagd. De m o g e lijkheid blijft bestaan dat voor de winterdienst 2001/2002 opnieuw een beroep moet w o r d e n gedaan op de wagens van de Stichting R o M e O . Maxi De R E T is op 5 april begonnen m e t een proef m e t de Maxi (een grotere variant van de taxi). Het gaat o m een experiment met taxibusjes die metro reizigers 's-avonds vanaf metrostation Afexander naar huis rijden. De Maxi rijdt op donderdag-, vrijdag- en zaterdagavond van 18.30 uur tot de laatste metro. Elke 15 minuten vertrekt er een Maxi richting de wijken O m m o o r d , Z e v e n k a m p , het Lage Land en Oosterflank en zet de passagiers af bij hun voordeur. Een rit met het busje kost ƒ 3,50 en is te koop bij de chauffeur en de voorverkoopadressen in de wijk. Een tienrittenkaart kost ƒ 30,=. Ook kunnen reizigers een dagkaart kopen voor ƒ 7,50 (voltarief) of ƒ 5,= (reductie) voor kinderen van 4 t/m 11 j a a r en volwassenen van 6 5 jaar en ouder. Hiermee kan overdag w o r d e n gereisd op alle RET-lijnen en 's-avonds in de Maxi. De R E T verwacht dat er wekelijks 760 mensen gebruik gaan maken van de voorziening. De proef duurt een halfjaar, daarna wordt bekeken of het project wordt uitgebreid. Ziekteverzuim Het ziekteverzuim bij de R E T blijft stijgen. In 2 0 0 0 bedroeg het percentage 13,9 procent. Dit is het hoogste cijfer sinds 1996 toen dit nog 10,6 procent bedroeg. De R E T wijt het hoge verzuim voor een groot deel aan de toenemende agressie tegen het rijdend personeel. In tien m a a n den tijd zijn 153 gevallen van daadwerkelijke agressie geteld. Verder is het structureel hoge ziekteverzuim bij de w a g e n b e geleiders een belangrijke oorzaak. Ruim een kwart van deze groep zit permanent ziek thuis. De R E T wil er m e t een breed pakket maatregelen naar streven dit verzuim terug te brengen. Dienstwiizigingen Naar verluidt w o r d t de voetbaltramlijn 23 tussen C S . en Stadion Feijenoord per 1 januari 2002 gewijzigd in een reguliere dienst met een frequentie van 15 minuten. Op de Noordsingel zijn de haltes van lijn 4 in de richting C S . bij de Teijlingerstraat en het Noordplein opgeheven, daarvoor in de plaats k w a m er een halte bij de Z o m e r h o f straat. In de richting Molenlaan gebeurde hetzelfde met de haltes Noordplein en Burg. Roosstraat. D e nieuwe halte is hier bij de Jacob Catsstraat. Op 23 maart kregen de buslijnen 49 en 66 een tijdelijke routewijziging w a a r d o o r een groot gedeelte van Feijenoord niet meer wordt aangedaan. Dit w e r d veroorzaakt door de aanleg van verkeersdrempels in diverse straten in deze deelgemeente, waardoor de bussen niet meer op een acceptabele wijze door de wijk konden rijden. Men hoopt dit probleem weer snel te kunnen oplossen. Infrastructuur Op 17 april startte in R o t t e r d a m - W e s t de aanleg van de T r a m -

-85Plus-verbinding tussen Rotterdam en Schiedam/Vlaardingen. Al enige tijd is m e n in de 2e Middellandstraat en V i e r a m bachtsstraat bezig m e t het opnieuw aanleggen van het w e g dek, fietspaden en trottoirs. Daarnaast w e r d e n bomen gerooid en nieuwe b o m e n geplaatst. Het is nog niet helemaal zeker dat de b o o g Vierambachtsstraat/Mathenesserlaan wordt verwijderd. In juli w o r d e n de sporen op de kruising Kleiweg/ Straatweg vernieuwd. In verband hiermee zal de remise Hillegersberg voor zeven a acht dagen w o r d e n gesloten. De lijnen 3, 4 , 5 en de toeristische tramlijn 10 zullen gedurende deze periode in remise Kralingen w o r d e n ondergebracht. Geruchten over de verwijdering van de tramsporen op de Claes de Vrieselaan/G.J. de J o n g h w e g tussen de Mathenesseriaan en het Droogleever Fortuynplein blijken niet juist. De sporen blijven bestaan. Op 17 april ging op de 1e Middetlandstraat de eerste schop de grond in. Tegelijkertijd zijn er tot eind juli omleidingen voor de lijnen 1 en 7. Vanaf 17 april tot eind mei rijden deze lijnen via de Mauritsweg, Nw, Binnenweg en Mathenesserlaan. Vanaf eind mei w o r d e n de 2e Middellandstraat en V i e r a m bachtsstraat aangepakt en de lijnen 1 e n 7 rijden dan vanaf de West-Kruiskade en 1 Middellandstraat via Claes de Vriesefaan en Mathenesserlaan. R o t t e r d a m Marathon e

O m d a t de Rotterdam Marathon op z o n d a g 22 april een andere route heeft in vergelijking tot voorgaande j a r e n , moeten ook de diverse omleidingen van het openbaar vervoer worden aangepast. Op zaterdag 21 april wordt de Coolsingel zoals gebruikelijk vanaf de vooravond afgesloten voor alle verkeer tussen het Hofplein en Beursplein. De lijnen 1 en 20 rijden dan via de v. Oldenbarneveltstraat en Mauritsweg, terwijl lijn lijn 3 via het W e e n a , C S . en het W e e n a zal rijden. Op z o n d a g 22 april gelden de volgende omleidingen: Rechter Maasoever: Lijn 1 rijdt tot 18.30 uur alleen tussen Schiedam W o u d h o e k en het C S . Op het traject D e Esch - Oostplein wordt met drie w a gens een pendeldienst gereden. Lijn 3 tot 18.30 via het W e e n a , C S . en terug via W e e n a . Lijn 7 w o r d t opgeheven tot 18.30 uur. Op het traject Oostplein - Burg. Oudlaan rijden pendelbussen Lijn 8 rijdt tot 18.30 alleen het traject Spangen - C S . De lijnen 4 en 5 blijven ongewijzigd. Linker Maasoever: Lijn 2 w o r d t opgeheven tot 18.30 uur. Lijn 20 rijdt tot 18.30 Beverwaard - Charlois, waarbij nog de nodige beperkingen tijdens de loop. Op de Laan op Zuid en Beijerlandselaan tot 18.30 uur geen openbaar vervoer. (Mogelijk verschijnt dit blad na de Marathon; in dat geval gelieve het vorenstaande in de verleden tijd te lezen) Toeristische M u s e u m lijn 10 Lijn 10 rijdt dit jaar Vanaf z o n d a g 1 juli t7m zondag 9 september 2 0 0 1 . Daaropvolgend wordt nog drie w e k e n lang op zaterdag en z o n d a g gereden, dit i.v.m. "Culturele Hoofdstad 2 0 0 1 " De laatste rijdag is z o n d a g 30 september 2 0 0 1 . Er wordt niet gereden op zaterdag 28 juli (Zomercarnaval) en 11 augustus (Dance Parade). In totaal 55 rijdagen, 10 meer dan vorig jaar. Er wordt gereden m e t drie vïerassers o m de dertig minuten. Eerste rit o m 10.00 uur en de laatste o m 15.30 uur. Indien nodig en mogelijk wordt bij grote drukte gereden met vier w a gens. De route luidt dit jaar: Stationsplein-Kruisplein-MaurïtswegEendrachtsweg - Scheepstimmermanslaan - Willemsplein Scheepstimmermanslaan-Vasteland-Erasmusbrug (driehoeken) - Erasmusbrug -Vasteland-Westzeedijk-SpanjaardstraatNieuwe Binnenweg - Mauritsweg - v.OldenbarneveltstraatCooisingel-Hofplein-Pompenburg-Goudsesingef-BoezemwegGoudserijweg-Vlietiaan-Oudedijk-'s-Gravenweg-Burg.Oudlaan -Honingerdijk - Oostzeedijk - Oostplein - Burg.v.Walsumweg-

Blaak - Coolsinge! - v.Ofdenbarneveitstraat - Mauritsweg Kruisp lein-Statio nspie in. Materieel Metro/sneltram: De 5247 k w a m eind maart w e e r in dienst na revise 4 en zilvergrijs/groen. Dit w a s de laatste w a g e n die de­ ze behandeling in Duitsland heeft ondergaan. In totaal w e r d e n in Duitsland 36 rijtuigen behandeld. Vanuit de C W k w a m na deze behandeling de 5215 in maart weer in dienst. Verder is hiervoor nog aanwezig de 5216 (eindfase) en 5268, terwijl de 5249 hiervoor in maart w e r d binnengenomen. T r a m : Vanuit de remise Hilledijk k w a m medio maart mr. 748 weer in dienst na rev. 4 . Mr. 723 w e r d hier op 19/3 binnenge­ nomen voor rev. 2. Alle rijtuigen van de stichting R o M e O welke in de normale dienst zouden worden ingezet hebben inmiddels een b+ on­ derhoudsbeurt gehad. In m a a r t w e r d voornamelijk gereden met de 1602 en 1605 op de lijnen 4 en 5. Incidenteel reed ook de 373. De 368 en 6 0 8 zijn tijdelijk afgekeurd, hierbij moeten de wielen w o r d e n gewisseld. Mr. 1610 is ook weer dienstvaar­ dig en is inmiddels ook groen/wit geschilderd. De w a g e n heeft begin april proef gereden. Het ligt in de bedoeling o m mr. 1605 te beschilderen als tingelingtram. In een ver verleden had mr. 362 dezelfde beschildering. In de C W voor herstel schade aan de geleding mr. 802. In r e m . Kralingen met deraillementschade buiten dienst (B-bak linkerzijde) mr. 732. De mr. 2603 en 2605 zijn toch afgekeurd. D e 2603 fungeert nu als rangeerwagen in de C W en de 2605 doet hetzelfde in de r e m . Hillegersberg. Alleen de 2 6 0 2 in r e m . H'berg is nu nog dienstvaardig. Museummotorrijtuig 1 uit 1905 wordt momenteel w e e r dienst­ vaardig gemaakt i.v.m. "Culturele Hoofdstad 2 0 0 1 " . Het rijtuig kreeg op het dak weerstanden van de serie 6 0 0 en bovendien wordt het voorbalkon van een nieuwe vloer voorzien. Het Haagse tramstel 830 + 756 verblijft nog steeds in r e m . Hil­ legersberg. Volgens nog niet bevestigde berichten is het stel geschonken aan de stichting R o M e O . Over een eventuele in­ zet in de Maasstad is nog niets b e k e n d . Bus; D e nieuwe serie bussen 901 - 922 w e r d e n allen afgele­ verd en k w a m e n in april in dienst. Vrij snel hier achteraan w o r ­ den de bussen 923 - 938 afgeleverd. Daarna volgt een gelijke serie bussen maar nu met e e n staande motor. D e z e w o r d e n genummerd 201 - 2 2 2 . Tot slot w o r d e n nog geleverd tien gele­ de bussen 3 0 1 - 310, V a n de oude bussen serie 2 0 0 en 300 gaan er in mei vijftien naar Burgas in Bulgarije. Dit w o r d e n de 2 0 8 , 2 1 2 , 216, 2 2 0 , 301 t/m 310 en de 314. Enige tijd geleden waren reeds de 203, 2 0 4 , 2 0 6 , 2 1 1 , 2 1 3 , 2 1 4 , 215, 2 1 7 , 2 1 8 en 219 naar Bur­ gas gegaan. Autobus 311 gaat naar Milot als piukwagen en de 221 wordt eind april overgedragen aan de stichting R o M e O . De resterende bussen van de serie 200 en 300 w o r d e n of zijn reeds o m g e n u m m e r d . D e z e w a g e n s zijn niet meer beschik­ baar voor de lijndienst. De bussen krijgen of hadden diverse andere functies en werden als volgt o m g e n u m m e r d : 318 wordt 127 R E T Tours (Schoolbus) 319 wordt 128 R E T Tours (Schoolbus) 2 0 9 wordt 130 Federatie R E T 320 wordt 131 Communicatiebus P T T T e l e c o m 205 wordt 132 t.b.v. controle-beambten 210 wordt 133 Deelgemeente Noord 312 wordt 134 Sportpromotie 313 wordt 135 Sportpromotie 316 wordt 136 Sportpromotie 317 wordt 137 Sportpromotie 315 wordt 138 Deelgemeente Feijenoord 201 wordt 139 Radio Rijnmond (ex Federatie RET) Opzoomerbus 901 kreeg in garage Sluisjesdijk een nieuwe outfit.

Op 12/3 stroomstoring Lombardijen en Vreewijk van 7.45 tot 8.30 uur. O o k de lijnen 2 e n 20 stroomloos. Op 14/3 ontspoorde op 150 meter van het eindstation De Tochten een metrotrein op de Calandlijn. D e 5264 k w a m hier­ bij tussen de beide sporen terecht, waardoor het niet meer mogelijk w a s te rijden tussen de stations Nieuw Verlaat en De Tochten. Het ongeval vond plaats o m 15.30 uur en het duurde tot 23.00 uur voordat het rijtuig weer op de rails stond. Tot 5.00 uur de andere ochtend w a s de R E T bezig met het repa­ reren van de schade aan de rails. In de ochtendspits w e r d ge­ bruik g e m a a k t van één spoor. Op 23/3 derailleerden t w e e w a g e n s in de remise Kralingen. Mr. 732 liep flinke schade op en de 839 beschadigde de pantograaf. O m d a t dit o m 6.20 uur gebeurde leverde dit nogal wat vertraging op voor de overige uitrukkende w a g e n s . Op 30/3 ontstond 's-ochtends een grote stroomstoring in het schakelstation Putseiaan. Hierdoor kon de Erasmuslijn van de metro niet rijden tussen de station Rijnhaven en C S . Tot 8.00 uur werden hier pendelbussen ingezet.

HTM

H.T.M. DEN HAAG

Infrastructuur Railliin 15 In de Jan van der Heijdenstraat w e r d medio maart weer een stukje rails gelegd. D e rails ligt nu tot over de kruising met de Pasteurstraat. Alle sporen liggen inmiddels in beton en ook de bovenleiding is opgehangen. De rest van de straat (in de rij­ richting van de Rijswijkseweg) is nog een zandbak. A a n het einde van w e e k 11 w e r d e n de laatste sporen gelegd en b o venleidingsmasten geplaatst totaan de Rijswijkseweg. Op de Fiy-Over bij de Hoornbrug w e r d e n ook de eerste spoorstaven gesignaleerd. Raillijn 15 zal op 1 januari 2002 in dienst k o m e n vanaf Noot­ dorp (voorlopig vanaf de keerdriehoek aan de Nootdorpse kant van de Landingslaan, bij de aansluiting van raillijn 19) naar het C S . Het eindpunt in Nootdorp is pas later bereikbaar vanwege een onteigeningsprobleem. Riiswiikseplein De w e r k z a a m h e d e n op het Rijswijkseplein zijn nu eindelijk zichtbaar van start gegaan. Volgens de media zijn de werk­ z a a m h e d e n aan het plein eind 2001 g e r e e d . Ter hoogte van de brug (aan de kant van de spoorbaan) is begin maart het as­ falt opengebroken. Hier zal het spoor van lijn 12 richting C S k o m e n te liggen. Verder is het plein voorzien van rode en witte afzettingsblokken, w a a r m e e enkele rijbanen voor het wegver­ keer zijn afgezet en de stoplichten zijn op knipperen gezet. Op 13 maart w e r d op het plein een aantal bovenleidingsmasten aangevoerd en is er een stukje spoor voor lijn 12 gelegd. Met ingang van 26 maart is het Zieken tussen de Bierkade en het Rijswijkseplein afgesloten. Bij het Rijswijkseplein w e r d een begin g e m a a k t met het verwijderen van de voormalige sporen van lijn 8 en 9 (Rijswijkseplein laag). Hierdoor verdween ook tijdelijk de verbinding m e t de Oranjelaan. Later w e r d e n ook de b o m e n langs de trambaan gerooid. Er komt w e e r een instapplaats voor lijn 11 op het Rijswijkse­ plein. Een halte wordt daarvoor binnenkort ingericht. Eén en ander is het gevolg van een verzoek van het platform open­ baar Vervoer Haaglanden. Tramtunnel Leidschendam Vanaf 21 maart zijn de eerste hulpsporen gelegd, rechts van het oude spoor (rijbaan richting Leidschendam). Het betreft hier groefrails, o m d a t ook het autoverkeer hier gaat rijden. Naar verwachting zullen de hulpsporen in mei 2001 in gebruik w o r d e n g e n o m e n . Zodra de oude sporen buiten dienst zijn, zullen ook de betonnen pilaren w e g g e h a a l d w o r d e n . Exploitatie t r a m V a n w e g e een verhoogd passagiersaanbod op lijn 6 K is beslo­ ten o m als proef op alle (koop)zondagen in de m a a n d e n april 2001 en mei 2001 de dienst aan te passen en tussen 12:00u

en 18:00u t w e e extra w a g e n s in te zetten. De frequentie wordt hiermee verhoogd van 15 minuten naar 11 minuten. Exploitatie bus Of lijn 22 met de nieuwe dienstregeling uit V o o r b u r g en Leidschendam verdwijnt is niet zeker, laatstgenoemde gemeente heeft (begrijpelijk) b e z w a r e n laten horen. Lijn 23 (alleen richting Voorburg/Kijkduin) ondergaat in S c h e veningen momenteel een opvallende omleiding w e g e n s w e r k z a a m h e d e n ; Vanuit de Duinstraat slaat m e n rechtsaf in plaats van naar links en volgt dan de route van lijn 14 tot vlak voor het Gevers Deynootplein van waar af de gewone route wordt gevolgd. Lijn 27 wordt in september overgenomen door een gewijzigde Connexxionbus 122 m e t de volgende route: Monster - Naaldwijk - Honselersdijk - Poeldijk - Wateringen Plein en Esselanden - Monster. Lijn 28 kreeg per 5 februari een nieuwe dienstregeling i.v.m. de te verwachten vertraging op het Rijswijkseplein; de rijtijden w e r d e n met tien minuten verlengd. Materieel T r a m In behandeling voor "Midlife" zijn: 3074 (feb), 3078 (mrt). Op donderdag 15 maart maakte de nummerloze 6016 uit Han~ nover voor het eerst proefritten naar o.a. B o h e m e n . Er w e r d zonder chopper gereden op 600V. De volgende dag w e r d de downchopper in werking gesteld. O m d a t er bij de H T M g e e n 1500V voorhanden is, w e r d de chopper zo ingesteld dat de tram op 500V reed. Er w e r d e n meerdere proefritten naar B o hemen gemaakt, waarvan één keer m e t de ingeschakelde downchopper. Op 19 maart w e r d de 6 0 1 6 opgebokt en werden de draaistellen onder de tram vandaan gehaald. Deze w e r d e n opgestuurd naar Duitsland o m van wielen met spoorprofiel voorzien te worden. Begin april keerden zij terug uit Hannover en is de 6016 voorzien van w a g e n n u m m e r s . In de nacht van 5 op 6 april is de 6016 getransporteerd vanaf de centrale werkplaats naar de N S werkplaats te Leidschend a m . Na aankomst van de laatste lijn 3 bij de remise LB (ca. 01.45u) k w a m de 6016 met wielen voorzien van spoorprofiel op asbreukwagentjes naar buiten. O m d a t de beugel w a s verwijderd w e r d de 6016 door een Unimog voortbewogen. Vanaf het middenspoor ging het over 'verkeerd' spoor richting De Savornin Lohmanplein. Als begeleidende GTL reed de 3047 mee. Aldaar w e r d e n de asb reukwagentjes verwijderd en kon het opladen beginnen. R o n d 07.00u w a s de tram in Leidschendam afgeladen en w e r d deze door NS sik 338 versleept. In de vroege ochtend van 2 9 maart maakte de profielmeetwagen 6000 (wederom getrokken door de 3099) een proefrit. In de nachtelijke uren van 22 februari w e r d een proefrit g e houden op het traject van de remise Lijsterbes naar de remise Zichtenburg. D e '6000' heeft tussen de twee proefritten in de remise Zichtenburg vertoefd. Ook ditmaal leverden de verhoogde halteperrons en een aantal verkeersborden o n d e r w e g problemen op. Men reed via de route van lijn 6 - 1 1 - 3. Materieel Bus Bus 190 blijkt pas dit j a a r (februari of maart) te zijn afgeleverd; in deze w a g e n zijn enige proefnemingen verwerkt en hij is (danook) nog niet in dienst g e k o m e n . Afgevoerd w e r d de defecte bus 7 6 3 ; van de als in december afgevoerde gemelde bus 744 wordt nagegaan of deze er t o c h nog is. Besteld werden zes gelede bussen bij D e n Oudsten, grotendeels gelijk aan de aanwezige serie 901-917 maar met in ieder geval een staande in plaats van een liggende motor a c h terin. Deze w a g e n s zijn dringend benodigd o m d a t men ze wil gebruiken bij de tijdelijke verbussing (vanaf station Rijswijk) van lijn 1 . Daarnaast kan een spoedige bestelling worden verwacht van ca. 50 "gewone" bussen (type en merk nog niet g e noemd); deze dienen ter vervanging van de Neoplans (serie 7xx, waarvan nog ongeveer dertig aanwezig zijn) en van stadswagens van Dordrecht.

Nieuws op d a t u m : - 87 29 maart: 14:45u - 15:55u: vanwege een uit de hand gelopen demonstratie w e r d het centrum door de politie afgesloten. Naast winkelruiten sneuvelden ook de ramen van de abri's, trams en bussen. Alle tramlijnen die het centrum aandoen reden alternatief. Later vonden er ook rellen plaats bij station HS, waardoor alle t r a m - en buslijnen, die het Centrum en HS berijden stil werden gezet, in totaal raakten 8 trams (o.a. 3022, 3064, 3082, 3092 en 3124) en 3 bussen beschadigd. Surf-tips: een internet-site over het d r s m a van de tramtunnel: www.tramtunnel.nl Een actuele haagse tram-site: www.haagsetrams.com S k y Shuttle: (zie ook blz. 61 van onze vorige editie) De gemeente Voorburg wil graag m e e w e r k e n aan de ontwikkeling van de 'Sky Shuttle'. Dit ondanks de nare gevolgen voor museum Hofwijck, dat nog verder in het gedrang komt door dit nieuwe openbaarvervoersysteem (zoals het er naar uitziet een monoraïlsysteem). In V o o r b u r g loopt het tracé van de Sky Shuttle langs de Utrechtsebaan. O m het monumentale museu m Hofwijck te ontzien is gekeken naar t w e e alternatieve routes; de ene door V o o r b u r g - W e s t en de andere boven de Utrechtsebaan, maar uiteindelijk is toch gekozen voor een route langs de spoorbaan D e n Haag-Gouda. Dat betekent echter wel dat de historische w a a r d e van het gebied rond Hofwijck en de oude dorpskern van V o o r b u r g in ernstige mate wordt aangetast. Bovendien loopt het tracé over 'The Village'. Dat is een hoogwaardig winkelcentrum dat gedeeltelijk onder de Utrechtsebaan, aan de kop van de Herenstraat, zal verrijzen. Mogelijk zal dit bouwplan voor de komst van de Sky Shuttle moeten worden aangepast. Het college van burgemeester en wethouders van Voorburg m a a k t zich zorgen over de gevolgen van de Sky Shuttle voor Hofwijck en The Village. Ook zet het vraagtekens bij de haalbaarheid van de doelstellingen die Haaglanden heeft met het systeem. Zo betwijfelt het college of het betrekkelijk kojrte tracé, veel forensen uit de auto zal krijgen. Ook vindt het dat alternatieven voor de Sky Shuttle, zoals het intensiever gebruiken van de bestaande spoorbaan, niet voldoende zijn overwogen, A a n de andere kant ziet het college ook wel in dat de verkeersdruk in Voorburg alleen maar zal t o e n e m e n door de komst van bedrijven in het gebied tussen het Prins Clausplein en Den Haag C S . Het aantal w e r k n e m e r s zal naar verwachting in de komende tien j a a r van 20.000 naar 40.000 stijgen, en in de komende vijftien j a a r zelfs naar 50.000. Dat zal de bereikbaarheid van het gebied alleen maar bemoeilijken. De Sky Shuttle kan daarvoor een oplossing bieden. Daarom zal aan de gemeenteraad w o r d e n voorgesteld o m 25.000 gulden bij te dragen aan de ontwikkeling van een 'masterplan' (totale kosten: 900.000 gulden) v o o r de Sky Shuttle. RandstadRail Een meerderheid van de Haagse raadscommissie voor Verkeer is akkoord gegaan m e t het plan voor RandstadRail. Diverse partijen wilden zelfs nog een stapje verder gaan en de light-railvoertuigen laten doorrijden naar respectievelijk Naaldwijk en Scheveningen. Het budget van het project (1,7 miljard gulden) laat dit echter niet toe. Ook w a s er de angst dat als RandstadRail in 2004 gaat rijden, tramlijn 6 en tramlijn 3 zouden w o r d e n opgeheven. Dit is echter niet het geval. W e l worden de koppelingen met andere tramlijnen anders. In de begroting van RandstadRail is een gat in de begroting opgedoken van 100 miljoen gulden. Oorzaak is dat in de begroting uitgegaan is van het prijspeil in 1997. Het Ministerie neemt de prijsstijgingen vanaf 1999 voor haar rekening; voor de jaren 1997 en 1998 moet nog een oplossing w o r d e n gevonden. De Fly-Over bij Voorburg Noord is geschrapt in de plannen: daarvoor in de plaats k o m t (naar een idee van bewoner de Ru) een viaduct nabij de S c h e n k m o l e n , die op ca. 500 meter afstand ligt van station Laan van NOL Hierdoor worden de sporen van de treinen vanuit D e n Haag naar Leiden en Zoetermeer verwisseld. Meerkosten ƒ 23 miljoen.

-88tjiliM^NNTïTfl

Drechtsteden Rayon A r n h e m

M a t e r i e e l o v e r z i c h t R a y o n A r n h e m per 1 - 1 - 2 0 0 1 : 4 8 trolleybussen: 0144-0156, 0158, 0159, 0161 (1984); 0 1 6 4 , 0 1 6 6 , 0 1 7 0 ( 1 9 8 6 ) ; 0 1 7 2 - 0 1 8 2 ( 1 9 9 0 ) ; 0 2 0 1 d/g (1993); 0 2 0 2 - 0 2 0 9 g ( 1 9 9 7 / 9 8 ) ; 0 2 1 0 - 0 2 1 1 g ( 1 9 9 8 ) ; 0 2 1 2 0 2 1 6 g ( 2 0 0 0 ) ; 101 m ( 1 9 4 9 ) . O p g e l e g d : 0 1 4 3 ; 0 1 6 8 . D e 0178 was buiten dienst. 102 d i e s e l b u s s e n : 1 1 4 8 - 1 1 5 1 i ( 1 9 9 5 ) ; 1 3 6 5 - 1 3 6 8 ( 1 9 8 9 ) ; 1369-1374 (1990); 1875-1878 (1991); 1879-1896 (1992); 2258-2265 (1998); 2402-2408 (2000); 2667-2671 (2000); 3359-3362 (1989); 3849, 3 8 5 1 , 3852, 3854, 3856, 3857, 3860-3863 (1987); 4002 (1988); 4050-4062, 4064 (1988); 4 3 3 4 - 4 3 3 6 ( 1 9 9 0 ) ; 6 8 1 9 - 6 8 2 0 ( 1 9 9 3 ) ; 6 8 3 1 i, 6 8 3 2 - 6 8 3 3 (1993); 7113-7114 g (1992); 7717-7718 g (1992); 77397743 g (1991). d = d u o b u s ; g = g e l e e d ; i = Interliner; m = m u s e u m b u s . Groene conneXXion-huisstijl hebben: 1875, 1877, 22582262, 2 6 6 7 - 2 6 7 1 , 4 0 6 1 , 7113 en 7 7 4 1 . De 0163 werd eind augustus afgevoerd naar Pametex. Opgelegd werden de 0168 begin november, de 0166 en 0 1 7 0 o p 11/1 e n d e 0 1 4 4 o p 19/3. V a n d e laatste serie B 7 9 0 0 - t r o l l e y s is d e 0 1 6 4 n u als e n i g e n o g in dienst. D e serie 0 2 1 2 - 0 2 2 1 , Berkhof Premier AT18/Alstom-Traxis, heeft 46 vaste zitplaatsen, 3 klapzittingen en 95 staanplaatsen. D e 0213 t/m 0216 w e r d e n tussen 26/10 en 1/12 a f g e l e v e r d . In d i e n s t k w a m e n d e 0 2 1 4 o p 1 5 / 1 2 , d e 0 2 1 5 op 8/12 en de 0216 op 22/12. Na de 0216 werd de a f l e v e r i n g v a n d e B e r k h o f - t r o l l e y s tijdelijk s t o p g e z e t in a f w a c h t i n g v a n d e o p l o s s i n g v a n d i v e r s e g r o t e e n kleine p r o b l e m e n ( 1 6 s t u k s ) d o o r B e r k h o f i.s.m. t o e l e v e r a n c i e r s . De belangrijkste euvels w a r e n elektrische storingen g e c o m b i n e e r d m e t c o m p r e s s o r p r o b l e m e n e n e e n niet g o e d f u n c t i o n e r e n d e v e r w a r m i n g . O p 14/3 w e r d d e aflevering h e r v a t m e t d e 0 2 1 7 , o p 15/3 g e v o l g d d o o r d e 0 2 1 8 . D e 0 2 1 7 k w a m in d i e n s t o p 19/3, d e 0 2 1 8 o p 3 0 / 3 . O n t i j z e l i n g s b u s 7 (dit is d e in 1 9 8 7 o m g e b o u w d e D A F M B 2 0 0 - d i e s e l b u s 7 0 v a n b o u w j a a r 1 9 7 2 ) r e e d in d e o c h t e n d v a n z o n d a g 2 4 / 1 2 o p d e s p i e g e l g l a d d e Peter v a n A n r o o y l a a n ( o p 't C r a n e v e l t ) t e g e n e e n l a n t a a r n p a a l , waarbij de rechter voorzijde w e r d beschadigd. Beelden van d e a a n r i j d i n g w a r e n in het N O S - J o u r n a a l t e z i e n w a a r b i j w e r d g e m e l d d a t het e e n t r o l l e y b u s betrof! D e 7 w e r d s n e l gerepareerd. M e t de inzet v a n de t r o l l e y b u s s e n is het al s i n d s o k t o b e r 2 0 0 0 d r o e v i g g e s t e l d : als g e v o l g v a n e e n h o g e d e f e c t s t a n d e n e e n k r a p p e m a t e r i e e l p o s i t i e bij d e trolleys lukt h e t conneXXion niet o m o p m a a n d a g t / m vrijdag alle troileydiensten o o k m e t t r o l l e y b u s s e n te r i j d e n . M i n i m a a l 3 tot 4 e n v a a k m e e r d i e n s t e n w o r d e n m e t ( g e l e d e ) d i e s e l b u s s e n g e r e d e n . O o k o p z a t e r d a g rijden er m e e s t a l e e n p a a r g e l e d e d i e s e l b u s s e n o p d e l i j n e n 5 e n 9. Het K n o o p p u n t A r n h e m - N i j m e g e n ( K A N ) wil b e z u i n i g i n g e n g a a n d o o r v o e r e n in het o p e n b a a r v e r v o e r . D e o o r z a k e n zijn d a t het K A N d e a f g e l o p e n j a r e n te v e e l g e l d h e e f t b e s t e e d a a n het o p e n b a a r v e r v o e r , d a t d e r i j k s b i j d r a g e d o o r g r o t e r e r e i z i g e r s g r o e i in a n d e r e g e b i e d e n in N e d e r l a n d v o o r het K A N m i n d e r w o r d t en dat d e t o t a l e rijksbijdrage v o o r het o p e n b a a r v e r v o e r m e t 3 5 m i l j o e n g u l d e n w o r d t v e r l a a g d . Er m o e t op j a a r b a s i s ca. 10 m i l j o e n g u l d e n w o r d e n b e z u i n i g d . O p m a a n d a g 12/2 is d e g e m e e n t e A r n h e m b e g o n n e n m e t w e r k z a a m h e d e n aan de V a n Muijlwijkstraat en een deel v a n het V e l p e r p l e i n . D e z e w e r k z a a m h e d e n zijn o.a. n o d i g v o o r e e n b e t e r e d o o r s t r o m i n g v a n het o p e n b a a r v e r v o e r e n d u r e n tot b e g i n o k t o b e r . A a n d e z u i d k a n t v a n d e V a n Muijlwijkstraat w o r d t een d u b b e l e b u s b a a n aangelegd. N a v o l t o o i i n g v a n h e t w e r k zal h e t o p e n b a a r v e r v o e r n a r u i m 120 j a a r g e h e e l uit d e S t e e n s t r a a t v e r d w i j n e n .

De gemeenten in de regio Dordrecht bekijken de mogelijkheden voor het opzetten van een Regio Ringlijn voor bussen. Het project heeft voor de regio ingrijpende gevolgen en vraagt een investering van tientallen miljoenen guldens. De doelstelling van het project is het ontsluiten van alle hoofdbuslijnen die Ín het nieuwe systeem alle een vrije busbaan krijgen. Zo moet een situatie ontstaan waarbij de bussen g e e n belemmering meer ondervinden van de steeds t o e n e m e n d e verkeersdruk. D e Ringlijn wordt een vervoerscirkel die de Drechtsteden onderling verbindt. Een samenspel van een infrastructuur, waarvan buslijnen en treinen gebruik gaan m a k e n . In mei 1997 is de rapportage Ringlijn Drechtsteden ter financiering ingediend bij het Ministerie, maar daar wordt tot 2010 alleen geld uitgegeven aan de Betuwespoorlijn en de HSL in het kader van het Meerjarenprogramma Infrastructuur en Transport (MIT).

Groningen wil snel aanleg lightrail De stad Groningen moet binnen 5 jaar een hoogwaardige en comfortabele tramverbinding krijgen. Volgens de wethouder van ruimtelijke ordening heeft het centrum die impuls hard nodig o m d a t het plan voor de ingrijpende reconstructie van de Grote Markt definitief niet doorgaat, doordat de Groningers in een referendum massaal tegen het plan s t e m d e n . De wethouder pleitte voor het snel realiseren van de nieuwe tramlijn, waarvan de aanleg in de bestaande plannen aanvankelijk op z'n vroegst in 2007 kan beginnen. Hij wil nu sneller met de planologische voorbereidingen beginnen, de benodigde tientallen miljoenen guldens bijeen brengen en vervolgens beginnen met de aanleg van het tramnetwerk. D e tramlijn moet het Martini Ziekenhuis aan de zuidkant van Groningen via het NS-hoofdstation en de Grote Markt verbinden met het Zernike Complex aan de noordzijde van de stad. Het Martini Ziekenhuis dat onlangs b e k e n d m a a k t e een gloednieuw ziekenhuis te gaan bouwen, houdt in die plannen al rekening m e t de komst van de lightrail. De nieuwe hoofdingang van het ziekenhuis is gepland bij het toekomstige tramstation.

IGO + Op 16 februari w e r d in Winterswijk het officiële startsein gegeven voor de IGO+, Integratie Gelderland Oost. In de Achterhoek w o r d e n treinen en bussen geëxploiteerd door één OVbedrijf: Syntus. Trein- en busdiensten w o r d e n sterk op elkaar afgestemd, zodat het reizen binnen het gebied optimaal kan verlopen. Met het voorstellen van het nieuwe type Volvo 7000 bus en de nieuwe light-rail trein (Lint) markeerde Syntus een belangrijke dag voor het openbaar vervoer in de Achterhoek. In het concept van Syntus staan toegankelijkheid en snelle aansluitingen voorop. Optimale toegankelijkheid in de bus bereikte het bedrijf met de keuze voor de Volvo 7000. De lage vloer van de bus gaf daarbij de doorslag. "Volvo w a s in staat o m een bus te b o u w e n die voldeed aan alle eisen," aldus Frank van Setten, directeur productie bij Syntus. In totaal zijn er 25 Volvo-bussen aangekocht. T w e e zijn er al afgeleverd, de rest volgt in de komende periode. D e bussen hebben een lengte van twaalf meter, ze hebben 38 zitplaatsen en 2 klapstoelen. De instaphoogte bedraagt 32 centimeter. De bussen hebben een lage vloer van voor tot achter en zijn uitgerust met een D7C motor m e t een vermogen van 250 pk.

Maastricht Stadsbus Maastricht lijkt de kwakkeljaren definitief de rug te hebben toegekeerd. In 2000 vervoerde het gemeentelijk busbedrijf dik 10 miljoen mensen, dat zijn er 650.000 (=8%) meer dan in 1999 en 1,2 miljoen meer dan in 1998. Toen was Stadsbus op een dieptepunt aanbeland. Maastricht moet tussen de 30 en 50 miljoen gulden neertellen als het in 2006 regio-trams wil laten rijden via de in onbruik geraakte spoorbrug naar het Centrum en de westelijke buitenw i j k e n . Het stadsbestuur is voor snelle invoering v a n de t r a m , liefst gelijk met de geplande lightrailverbinding naar Heerlen en Kerkrade, voorzien in 2 0 0 6 .

BERICHTEN

UIT

BELGIË

M.I.V.B. - B R U S S E L Tegelijk met de tariefsverhoging per 15 januari 2001 is een groepsticket van 240 frank ingevoerd, geldig voor maximaal 5 personen op werkdagen na 9.00 uur en op zater-, zon- en feestdagen. D e dagkaart {145 frank) is nu op zater-, zon- en feestdagen geldig voor 2 personen. Op 16 april is een goedkoop a b o n n e m e n t van 300 frank ingevoerd voor W I G W ' s ( w e d u w e n , invaliden, gepensioneerden en wezen), gelijkwaardige gerechtigden en hun personen ten laste. Voorlopig kunnen slechts inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hiervan gebruikmaken. Dit zijn nu 117.000 gerechtigden, vooral 65-plussers. Het betreft een maandabonnement, geldig van de 16e t/m de 15e van de volgende m a a n d . Vanaf 1-9-2001 kunnen alle kinderen jonger dan 12 jaar gratis met de MIVB reizen; in tegenstelling tot de kinderen onder 6 jaar behoeven zij niet te w o r d e n begeleid door een volwassene. Op 5 april werd tussen de Brusselse regering en de MIVB een beheerscontract voor de komende v i j f j a a r getekend, met als doelstellingen het vervoeraanbod en de financiële middelen te verhogen en het net uit te breiden. De frequenties zullen worden verbeterd, ook 's avonds en in de z o m e r . Tram en bus krijgen 50 k m extra eigen b a a n ; bijna 2)4 miljard frank is hiervoor uitgetrokken. Men hoopt hiermee 15 miljoen meer passagiers per jaar te vervoeren. Bovendien zullen 60 nieuwe m e trostellen w o r d e n besteld; de oudste geven, zoals b e k e n d , veel problemen. Afhankelijk van de toeneming aan reizigers, zal de MIVB meer geld van de Brusselse regering ontvangen. Op 14 maart omstreeks 17.00 uur vond nabij het Madouplein in de kelder van een woning een gasontploffing plaats als gevolg van een gaslek. Dit gas verspreidde zich via de riolering naar de metrotunnel. Enige uren lang w e r d het metroverkeer tussen Rogier en Kunst-Wet stilgelegd. Tram materie el: Na revisie/renovatie k w a m motorwagen 7751 in februari gereed. Ook in februari w e r d motorwagen 7037 in de nieuwe kleuren geschilderd. Op 20 maart vertrok motorwagen 5001 voor renovatie naar Cannes. SAMENWERKING VERVOERMAATSCHAPPIJEN Vlaams minister Stevaert is van mening dat De Lijn, MIVB en TEC een zitje moeten krijgen in de r a a d van bestuur van de N M B S en o m g e k e e r d , teneinde onder m e e r de verschillende vervoersvormen beter op elkaar te kunnen a f s t e m m e n . WAASLANDIA De Autobusdienst NV Ch.Mattheesen uit Sint-Job-in 't-Goor (Brecht) is overgenomen door de Groep Waaslandia uit Beveren-Vrasene. D e lijn Antwerpen-Hoogstraten wordt m e t zeven bussen voor De Lijn geëxploiteerd door Mattheesen, die sedert 1925 al een busdienst uitbaat. V L A A M S E V E R V O E R M A A T S C H A P P I J ( D E LIJN) In 2000 w e r d e n 17 miljoen meer reizigers vervoerd dan in het jaar daarvoor { = + 7,7%). Dit is vooral het gevolg van het gratis vervoer voor 65-plussers. D e toeneming in Limburg is het laagst, doch dit vindt zijn oorzaak in de grotere aantallen reizigers na invoering van het gratis busvervoer in Hasselt. Per provincie w a s het hogere percentage als volgt: Antwerpen +6%, Oost-Vlaanderen + 7 , 5 % , Vlaams-Brabant + 9 % , Limburg +5%, West-Vlaanderen + 1 4 % . In Leuven w e r d e n in samenwerking met de stad diverse initiatieven g e n o m e n o m meer m e n s e n m e t de bus te doen reizen. Het ligt in de bedoeling later het stadscentrum autoluw te m a ken. In 2000 werden op de lijnen die via Leuven lopen 14,5 miljoen reizigers vervoerd; in 1993 waren het nog slechts 9,9 miljoen. Euro-tarieven voor 2002 Vanaf 2 0 0 2 zal de prijs van een rit in één zone 1 euro (€) bedragen, dat is 40,33 frank tegen 40 frank thans. Een rit met een stadskaart kost dan € 0,75, nu 30 frank = € 0,744. Een tienritten stadskaart zal € 7,50 kosten, nu is dat 300 frank = € 7 , 4 0 . Basismobiliteit Op 28 maart gaf het V l a a m s Parlement toestemming o m het decreet basismobiliteit uit te voeren.

-89Hiermee heeft iedere Vlaming recht op een minimum-aanbod van geregeld vervoer, op een afstand van 500 tot 750 meter van zijn deur, afhankelijk van waar hij woont, stad of platteland, m a a r w e ! in een erkende w o o n z o n e . De uitvoering kost bijna 5 miljard frank per jaar. D e maximale afstand, in vogelvlucht, tot een halte van geregeld vervoer bedraagt: 500 meter binnen een woonzone in een stedelijk gebied: Antwerpen, Gent, Hasselt-Genk, Turnhout, Sint-Nikiaas, Mechelen, Leuven, Brugge, Kortrijk, Oostende, Aalst, Roeselare; ook in randstedelijk gebied (50 g e m e e n t e n zoals Aartselaar, Zwijndrecht, E d e g e m ) en kleinstedelijk gebied (40 gemeenten, zoals Aarschot, Tongeren, Diest, Tienen, Dendermonde); 750 meter binnen een woonzone in het buitengebied (plattelandsgemeenten). Geregeld vervoer is zowel een lijndienst als ook collectieve taxi of belbus. Het betreft de tijd op weekdagen tussen 6 en 21 uur, in de weekeinden en op feestdagen tussen 8 en 23 uur. In Antwerpen en Gent gelden langere perioden. De frequenties op w e e k d a g e n tussen 6 en 9 en tussen 16 en 19 uur zijn minstens vier keer per uur ( m a x i m u m wachttijd 20'), op andere tijden drie keer per uur ( m a x i m u m wachttijd 30'). In kleinstedelijk gebied is dat resp. 3 en 2 keer per uur, met maximale wachttijden van 30, resp. 40'. Op het platteland wordt het in de spitsen minstens 2 keer per uur, met maximum wachttijd 40'; op de andere tijden minstens één dienst per uur, met een m a x i m u m wachttijd van 75 minuten. Thans w o r d t in 5 5 , 4 % van alle w o o n g e b i e d e n de norm al gehaald. In een derde van de woongebieden kan m e n thans niet spreken van basismobiiiteit. MobiIiteitsonderzoek De Lijn begon afgelopen maand met een mobiliteitsonderzoek onder alle bewoners vanaf 8 jaar in de g e m e e n t e n Beveren, Temse, Kruibeke, Zwijndrecht en Antwerpen-Linkeroever i.v.m. de toekomstige tramverbinding naar Zwijndrecht. Bij de grens van Melsefe k o m e n een overstaphalte op lijnbussen en een P+R-terrein. De 80-lijnen zuilen hier eindigen, in de spits rijden echter w e l bussen door naar Antwerpen. Lijn 3 wordt vanaf 1 december verlengd. Bij het eindpunt m o e t voorlopig een container w o r d e n geplaatst omdat het ontwerp van het dienstgebouw aldaar w e r d afgekeurd; thans wordt een nieuw ontwerp gemaakt. D e tram/bustunnel onder de toekomstige rotonde is nu in ruwbouw gereed. De k o m e n de tijd moet ook nog de verkeerslichtenbeïnvloeding door de trams w o r d e n geïnstalleerd. Antwerpen - materieel N a renovatie k w a m P C C 7044 in maart gereed. V a n a f 19 februari rijden fagevloertrams ook op lijn 8; na enige w e k e n moest dit tijdelijk w o r d e n gestaakt w e gens w e r k z a a m h e d e n langs deze lijn. Oost-Vlaand eren -Waasland De bussen in het Waasland krijgen een nieuwe stelplaats in Sint-Niklaas. Het huidige terrein in het Industriepark W e s t is te klein; de nieuwe wordt aangelegd in Europark Zuid achter Unigro. Op dat 22.000 m grote terrein zullen 100 bussen kunnen w o r d e n gestald, vanaf eind 2003. Dit zal nodig zijn omdat verwacht wordt dat de buscapaciteit de komende jaren met 3 0 % zal t o e n e m e n . Oost-Vlaanderen - Gent Inmiddels zijn, zoals g e m e l d , de frequenties van enige lijnen verhoogd, noodzakeljk wegens het t o e g e n o m e n vervoer. Op tramlijn 40 en buslijn 5 w e r d de frequentie VA i.p.v. 10 minuten. Buslijn 6 (freq. 15) rijdt nu ook 's avonds en in het weekeinde het volledige traject Watersportlaan - Mariakerke (was Zuid - Meulestede). De lijnen 1, 21/22; 3; 70-78 hadden at een frequentie van 714; de overige stadslijnen rijden iedere 15 minuten. 2

Na renovatie bij B R E C keerden de PCC's 6216 en 6202 terug; deze k w a m e n weer in dienst op 22 februari, resp. 22 maart. De renovatie van deze overige t r a m s zal niet meer plaatsvinden bij B R E C in Lot, maar bij M G B in Mittenwalde, omdat de vernieuwing in Lot te lang blijkt te duren. Naar Duitsland vertrokken al de 6210 en 6 2 2 0 . Bronnen: VRT Radio algemeen en Vlaams-Brabant/Brussel, diverse krantenberichten; Tram 2000 Samengesteld door P.H.Kiers.

BUITENLANDS STADSVERVOER NOGMAALS. !n HOV/RN nr. 511 stond op blz. 50 een bericht over een spoorlijn naar de nieuwe luchthaven Spata bij Athene. Een lezer laat ons weten dat de opening van dit vliegveld op zich laat wachten o m d a t het wegennet erheen nog niet klaar is. Bovendien zou er sprake zijn van een metro (dus geen trein). Met de aanleg is begonnen, m a a r het is de vraag of de lijn in dienst komt vóór 2004 (Olympische Spelen). Dezelfde lezer maakt ook een opmerking over het bericht op blz. 42 (Berlijn: STAR-projekt). De metrosystemen van Montreal, Santiago de Chile en Mexico City kunnen niet als lightrail w o r d e n beschouwd. Ook de V A L - m e t r o in Lyon kan "zwaar" w o r d e n g e noemd en ging de Parijse Meteorlijn dus voor. Opmerking redaktie: light of heavy rail w o r d t ook in de vakpers verschillend geïnterpreteerd. En wat is een metro? Ook sommige sneltramsystemen w o r d e n wel als metro betiteld. Terecht of onterecht. AGENDA. Zie de berichten Skoldenaesholm, Düsseldorf, Keulen, Wuppertai, Graz, Innsbruck, Kosice, Newark, Neuchatel en Zürich. DENEMARKEN. Kopenhagen. Na de levering van 19 driewagen metrotreinstellen werden nog eens 15 stellen nabesteld. Leverancier is Ansaldo. Ook Firema en Breda zijn bij de produktie betrokken. Zoals eerder bericht k o m t een eerste metrotrajekt in oktober 2002 in dienst. In 2003 en 2 0 0 5 w o r d e n de overige trajekten in gebruik g e n o m e n . In totaal 21 kilometer, waarvan 9,7 k m . o n dergronds. Het systeem funktJoneert geheel automatisch, het materieel heeft dan ook geen stuurstanden.

, .metromaterieel voor Kopenhagen we! een voorruit, maar geen bestuurder Skoldenaesholm. Het Deens rijdend t r a m m u s e u m is in het seizoen 2001 geopend van 5 mei tot 21 oktober en op 15 en 16 december: op zaterdagen van 13.00 tot 17.00 uur en op zon- en feestdagen van 10.00 tot 17.00 uur. V a n 19 juni tot 2 augustus tevens op dinsdag, w o e n s d a g en donderdag van 10.00 tot 17.00 uur, evenals in de schoolvakantie van 13 tot 21 oktober. D U I T S L A N D oost. Berlijn - t r a m . Op 22.12.2000 w e r d door Windhoff de 4-assige slijp motorwagen 4556 afgeleverd. Op 9.2.2001 w e r d het apparaat officieel in gebruik g e n o m e n . Al eens eerder schreven w e bij een ander bedrijf dat het wel uitzonderlijk g e n o e m d m a g worden dat nieuw rail-werkmaterieel in gebruik wordt gen o m e n . Het zijn veelal weg/railvoertuigen (automaterieel) die dit werk doen. In het geval Berlijn wordt het slijpen van rails na jaren nu ook w e e r in eigen beheer uitgevoerd. Op 11.5.2001 wordt in Berlijn een nieuw Zwitsers ambassadegebouw geopend. Men heeft bedacht o m hiervoor een Baselse Combino te laten rijden. Probleem is de spoorbreedte: Basel 1000 m m , Berlijn 1435 m m . Hiervoor is de volgende oplossing gevonden. D e B V B (Basel) huurt een Combino uit Potsd a m . Deze wordt geschilderd in BVB-kleuren, krijgt de naam Basel en rijdt vanaf 13.5.2001 gratis ritten door Berlijn. Vóór het begin van de B U G A (Bundes Gartenschau) gaat de tram

terug naar Potsdam. In Polen zijn de trambedrijven van Poznan, W a r s c h a u en Szcecin kennelijk op z o e k naar nieuw materieel. Na het optreden van een lagevloer tram uit Magdeburg ging op 27.2.2001 het Berlijnse motorrijtuig 1001 op tournee langs deze bedrijven. Het nieuwe tramtrajekt S-Bahnhof Adiershof - Adlershof, Wissenschaftsstadt (1,9 km.) wordt aangelegd tussen april en oktober 2 0 0 1 . Dresden. Bij Bombardier w e r d e n 20 lagevloertrams besteld. Deze worden geleverd in de periode december 2002 tot medio 2004. De trams w o r d e n in Bautzen g e b o u w d . Adtranz levert de elektrische installatie. Het ontwerp van de 45 meter lange 5-delige tram is gebaseerd op het tramtype zoals dat door Bombardier Transportation op de markt wordt gebracht. De D V B (Dresdner Verkehrsbetriebe A G ) wil aansluitend op deze order nog 25 trams van deze lengte bestellen en 25 kortere met een lengte van ± 30 meter. Eind januari 2001 w e r d m e t het vervoerbedrijf van Göriitz ( V G G ) een samenwerkingsovereenkomst getekend. Men beoogt synergie voordelen. Ook willen D V B en V G G inschrijven op aan te besteden spoorwegdiensten, zowel in het personenvervoer als in het goederenvervoer. Men is in gesprek met andere vervoerbedrijven o m te komen tot een groot regionaal bedrijf. In januari 2001 vertrokken 15 motor- en 1 aanhangrijtuig naar Botosani (Roemenië). N u m m e r s : 222.224, 2 3 6 , 6 3 8 , 802, 8 0 6 ; 224.517, 5 2 1 , 557, 558, 5 5 9 , 5 6 2 , 564, 572, 5 8 3 , 585 en 272.601. Op 1.3.2001 begon officieel het goederenvervoer met het speciaal hiervoor gebouwde materieel vanaf Friedrichstadt (logis-

tiek centrum) naar de V W fabriek op de Strassburger Platz. Göriitz. De Verkehrsgesellschaft Göriitz G m b H (VGG) gaat samenwerken met het 100 kilometer verder gelegen vervoerb e d r i j f v a n Dresden. Zie bericht Dresden. M a g d e b u r g . Motonijtuig 1340 keerde na kennismakingsritten bij verschillende Poolse bedrijven op 27.1.2001 terug in M a g deburg. (zie ook bericht Poznan). DUITSLAND west. B r e m e n . Het 125-jarig jubileum w e r d in stijl gevierd. Hoogtepunt w a s de tramparade op 2 5 . 3 . 2 0 0 1 , met o.a. het recent gerestaureerde motorrijtuig 701 (uit 1947). Darmstadt. Er is een begin g e m a a k t met de aanleg van de tramlijn naar Kranichstein. Opening: najaar 2 0 0 2 . Düsseldorf. Het 125-jarig jubileum wordt op grootse wijze gevierd. In het w e e k e n d 12/13.5.2001 kan de remise Steinberg worden bezocht en zijn er tramparades. Het normale aktiviteitenprogramma w o r d t dit jaar uitgebreid. Er zijn tramritten met een bezoek aan een brouwerij, idem met een wijnproeverij, rondritten met bus en tram door het Bergische Land, open dagen in de remise Lierenfeld, u kunt zelf een tram besturen, en nog veel meer. Uitgebreide info bij het vervoerbedrijf of op internet: www.rheinbahn.de en/of www.partybahn.de. Frankfurt a m Main. In oktober 2 0 0 0 w e r d e n de M-motorrijtuigen 615, 6 1 8 , .620, 6 2 3 , 6 2 4 , 628, de N-motorrijtuigen 806,

813, 814, 8 1 9 , 820-823, 8 2 6 , 829 en de aanhangrijtuigen 1806 en 1807 verkocht aan een tussenhandelaar in Salzgitter. D e z e verkocht er een aantal door aan de trambedrijven van Kosice en Poznan. Het 4-assige Grossraum motorijtuig 224 w e r d v e r n u m m e r d tot 124. De V G F {Stadtwerke Verkehrsgeselischaft Frankfurt a m Main mbH) vraagt offertes voor de levering van 11 motorrijtuigen. In totaal wil men zo rond 2 0 0 7 de beschikking hebben over 110 iagevloertrams. W a a r o m dan nu een bestelling van 11

stuks? Rekent u even m e e . V a n de 40 Iagevloertrams type R zijn nog 39 stuks beschikbaar; 39 + 11 is 50. Er moeten dan nog 60 trams worden besteld. Bij de bestelling van de R-trams is ooit sprake geweest van een serie van 100 stuks. Fabrikant Siemens en de V G F verschillen van mening over de levering van de resterende 60 t r a m s van dit type. In Frankfurt is m e n niet zo tevreden over deze trams en men voelt weinig voor een vervoigbestelling. Het trambedrijf is g e c h a r m e e r d van de Bombardier-trams zoals die in Kassei rijden. De verhouding met Siemens is zo sterk bekoeld dat men zelfs niet wil over­ wegen de optie o m te zetten in de levering van Combinotrams. Op 10.2.2001 w e r d lijn U 4 verlengd vanaf het Hauptbahnhof via Messe naar Bockenheimer W a r t e (1,75 k m . ondergronds). Gelijktijdig w e r d tramlijn 19 (Hauptbahnhof - Messe) opgehe­ ven. Men is 12 jaar m e t de aanleg bezig geweest. Tussen de stations Messe en Bockenheimer W a r t e is de tunnelkonstruktie voorbereid voor een mogelijk toekomstige aftakking richting Rebstock. V a n een verdere verlenging vanaf Bockenheimer Warte richting Ginnheim (Dll-trajekt) met een aansluiting op het trajekt van lijn U1 is voorlopig geen sprake. Al enige tijd hangen er donkere wolken boven het voortbe­ staan van het U3-trajekt tussen Oberursel en Hohemark. Die zijn verdwenen nu de gemeente Oberursel een hogere bij­ drage betaalt. H a m b u r g . Al meer dan 12 j a a r wordt er in Hamburg gespro­ ken over de terugkeer van de t r a m . Tal van plannen liggen dik onder het stof in de archieven. Maar toch.... Op 5.12.2000 werd na een diskussie van ook al w e e r enige jaren een ver­ keer- en vervoersplan vastgesteld waarin de uitbouw van de infrastruktuur tot 2 0 1 0 is vastgelegd. V a n de ruim 7 miljard gulden gaat ruim de helft naar het railvervoer: U-, S- en Stadtbahn. De tram moet w e e r terugkeren op het trajekt Haupt­ bahnhof - City Nord - Steilshoop. D e aanleg van een metrolijn op dit trajekt is te duur. Nog dit jaar start de ambtelijke voor­ bereiding en kan op z'n vroegst in 2004 of 2005 met de aanleg worden begonnen. Bij de S-Bahn (DB) wordt gesproken over een tunneltrajekt naar het vliegveld Fuhisbüttet en een verlenging naar Buxtehude (meersysteem techniek). Er gaat ook veel geld naar de aanleg van w e g e n , zodat iedereen tevreden lijkt. De C D U oppositie in de g e m e e n t e r a a d is uiteraard fel tegen de tramplannen. Als deze partij bij een volgende verkiezing weer in het stadsbestuur k o m t kan het wel weer eens niet doorgaan. Zo gaat dat vaak in Duitsland. Van de in 1958/1959 in dienst gestelde DT1 dubbele m o t o r w a ­ gens w e r d e n de laatste in 1991 terzijde gesteld. Vier van deze wagens doen nog dienst als w e r k w a g e n . Op 12.12.2000 werd de ex 9030/31 w e e r in dienst gesteld m e t het n u m m e r 516-1/2. E e n compromis tussen historisch trein­ stel en partytrein. Bij Alstom LHB/Adtranz w e r d een vijfde serie van 25 D T 4 treinstellen besteld, die vanaf juni 2002 geleverd w o r d e n . Type aanduiding: DT4.5. Dit materieel vervangt rijtuigen van de ty­ pen DT2.4 en DT2.5.

Kassei. Een heel n u m m e r van H O V / R N zou gevuld kunnen w o r d e n met het rumoer rond de Regio T r a m . Alhoewel op 5.2.2001 een besluit leek te zijn g e n o m e n , is m e n het nog steeds niet eens over de route door de stad. Er zijn twee vari­ anten. Eén daarvan loopt via het bestaande trajekt door de Königstrasse (voetgangerszone). Een aktiegroep van winke­ liers wil het drukke tramverkeer juist uit deze straat weren en ook daar zou weer een n u m m e r van dit tijdschrift aan gewijd kunnen worden.

tweerichting

trams serie

631-635..

Op 6.2.2001 arriveerde de eerste tweerichting lagevloer t r a m , nr. 6 3 1 . Zoals eerder bericht komen er vijf: 631 - 635, gevolgd door een tweede serie van vijf stuks: 636 - 6 4 0 . De verlenging van de Lossetalbahn tot Heisa wordt op 9.6.2001 officieel g e o p e n d . De gemeente Vellmar wil een aansluiting op het tramnet van Kassel. In onderzoek is een plan voor een AVz k m . lang trajekt vanaf de Holländischen Strasse. Keulen. Het t r a m m u s e u m Thielenbruch is tot december 2001 op elke tweede zondag van de maand geopend van 11 tot 17 uur. Wuppertal. Op 1.3.1901 w e r d het eerste gedeelte van de Schwebebahn geopend (Vohwinkel - Zoo). Behalve een kleine plechtigheid op de dag zelf, wordt op 23,6.2001 een groot Volksfeest gehouden bij het station Kluse en kan de werk­ plaats/remise Vohwinkel w o r d e n bezocht. FRANKRIJK. La Ciotat. Deze stad, met 32.000 inwoners, wil de tramlijn die in 1955 w e r d opgeheven, w e e r instellen. Het grootste deel van de rails tussen het station en het stadscentrum is nog aanwezig en kan, met een aangepast omgeving, weer worden gebruikt. Gedacht wordt aan de overname van drie Duitse trams met een lagevloer middenbak, die voorlopig o m g e ­ b o u w d worden voor dieseltraktie. Met een rijtijd van 12 minu­ ten kan dan in de spits met t w e e t r a m s een kwartierdienst wor­ den gereden. Eén tram is dan reserve. La Rochelle. Vanaf de fabriek van Alstom in Aytré ligt een 1600 meter lange proefbaan naar La Rochelle, (zie ook R N dec.' 99). Men wil deze lijn m e t 2Yz kilometer verlengen naar het station. O f er dan een reguliere dienst wordt ingesteld is ons niet bekend. Montpellier. Er is geld beschikbaar gesteld voor de aanleg van een tweede tramlijn (19 k m ) : Saint Jean de Vedas Castelnau Ie Lez and J a c o u , eventueel nog te verlengen tot Cournonsec. Voor de route door het centrum zijn meerdere varianten mogelijk. Nancy. De "tramway sur pneus", het nieuwe spoorbussyst e e m , zorgt voor veel negatieve publiciteit en politiek gekra­ keel. Na de indienststelling op 11.2.2001 (zie H O V / R N 512) bleef men worstelen met tal van technische problemen en moest de dienst bij herhaling w o r d e n gestaakt. Op een gege­ ven m o m e n t was er zelfs sprake van een gevaarlijke situatie. Bij het plotseling tot stilstand k o m e n van één der voertuigen vielen enkele lichtgewonden onder de passagiers. Het per­ soneel weigerde verder te rijden, waarna weer gewone bus­ sen w e r d e n ingezet. Justitie gelastte dat de "trams" tot na een technisch onderzoek niet m o g e n rijden. Dat de oppositie ten strijde trok tegen de aftredende burgemeester (het een en ander viel s a m e n met de gemeenteraadsverkiezingen) m a g geen verbazing w e k k e n . Het spoorbussysteem w e r d er des­ tijds politiek doorgedrukt. D e keuze voor een echte tram w a s misschien \r\rh noa niet 7 0 slecht oeweest.

Parijs. D e S N C F wil 79 tweesysteem-trams bestellen en heeft hiervoor de aanbesteding uitgeschreven. Het gaat om een eerste levering van 15 stuks en een optie op 64 trams. Vanaf 2004 wil men deze inzetten op een tramlijn Aulnay sous Bois - Bondy waarvoor via een bestaande spoorlijn zal worden gereden. D e koppelbare rijtuigen moeten een capaciteit heb­ ben van 2 0 0 a 250 personen en een wagenvloer op 400 m m . Hiermee kan gehalteerd w o r d e n aan bestaande perrons en nieuw aan te leggen tramhaltes. In verband m e t het bredere spoorprofiel krijgen de t r a m s uitklapbare treden. D e nieuwe lijn vormt ten westen van Parijs een verbinding tussen de RER lij­ nen B en E. Lijn E (Eole) werd in 1999 indienst gesteld als vijfde RER lijn op het trajekt Haussmann St. Lazare - Gare de Chelles Gournay (E2). V a n a f Haussmann St.Lazare takt tus­ sen Noisy Ie S e c en Bondy een lijn E4 af naar Villiers sur Marne. De aanleg van R E R lijn E en metrolijn 14 (Méteor) zijn ta­ melijk kostbare projekten geweest. Nieuwe raillijnen worden nu op grote schaal gepresenteerd als tramlijnen. De recente burgemeester-verkiezing (alle kandidaten hadden wel wat tram in hun programma staan) heeft hier wellicht toe bijgedra­ gen. Afwachten dus. Het meest reëel lijken de plannen voor een ± 8 kilometer lange tramlijn vanaf de Boulevard Victor bij de Porte de Versailles (toekomstig eindpunt van de te verlengen tramlijn 2) naar Porte d' Ivry. INDIA Delhi. Binnenkort wordt begonnen met de aanleg van een 11 kilometer lange ondergrondse metrolijn. Opening 2005 (plan). ITALIË. Florence. De gemeente heeft toestemming gegeven voor de aanleg van een tramnet. Dit zal gebeuren tussen 2002 en 2005. In het historische centrum wil m e n geen bovenleiding hangen en de stroom ondergronds toevoeren, mogelijk vol­ gens een systeem w a a r m e e thans in Marseille proeven wor­ den g e n o m e n . V a n een materieelbestelling is nog geen sprake. E e n aanbesteding leverde nog g e e n aanbieders op. Napels. Eind december 2000 is het tramtrajekt ten westen van Piazza Vittoria naar Piazzale Tachhio opgeheven. Lijn 1 werd ingekort tot Piazza Vittoria en lijn 2 v e r d w e e n . R o m e . Het tramnet bestaat uit de volgende lijnen: lijn 2 (ex 225): Piazzale Flaminio - Piazza Mancini lijn 3 (ex 3 0 / ) : Stazione Trastevere - Piazza Thorwaldsen lijn 5 (ex 516}; Stazione Termini - Piazza del Gevani lijn 8: Casaletto - Torre Argentina lijn 14: Piazza dei Risorgimento - Piazza dei Gevani Turijn. De eerste lagevloer tram van het type "Cityway" (zie H O V / R N 505) w e r d in december 2000 afgeleverd. JAPAN. Hiroshima. O p 29.1.2001 arriveerden in de haven van Kobe 3 Combino motomjtuigen. N a de eindmontage bij Alna Koki werden ze eind maart 2001 als 5005 - 5007 in dienst gesteld. KAZACHSTAN. Almaty. Via een tussenhandelaar w e r d e n nog eens 10 niet gemoderniseerde K T 4 D t r a m s uit Berlijn overgenomen. Zie ook bericht H O V / R N 505. Sinds eind 1998 w e r d e n 40 van de­ ze trams in dienst gesteld die hier rijden als 1001 - 1 0 3 9 en 03 (werkwagen). OOSTENRIJK. Stern & Hafferl - LLB. Linzer Lokalbahn. Via de ö B B lijn Eferding - Lambach w e r d motorrijtuig ET 22.136/236 toch overgebracht naar Vorchdorf-Eggenberg. Zie ook bericht St&H-LVE. D e motorrijtuigen ET 22.130/230 en ET 22.132/ 232 werden verkocht aan een kunstenaarskollektief. De rij­ tuigen werden overgebracht naar het station Neufelden in het Mühlviertel. Er w o r d e n kunstwerken in tentoongesteld. Met het rneersysteem motorrijtuig ET 22.151 w e r d e n in november 2000 proefritten gereden op de St&H lijn Lambach - Haag. Stern & Hafferl - L V E . Lambach-Vorchdorf-Eggenberg. Motorrijtuig E T 22.136/236 ging toch naar Vorchdorf-Eggen­

berg. Het stel dient hier als reserve en doet momenteel dienst in de scholierenomloop 8206/8205 in verband met de uitval van motorrijtuig E T 2 0 . 1 1 1 . Deze motorwagen k w a m in L a m ­ bach onder de verkeerde stroomspanning terecht en liep daarbij ernstige schade op aan de elektrische installatie. De ET 20.111 is in herstel. Graz. Op 25.1.2001 w e r d de eerste "Cityrunner" lagevloertram nr. 651 afgeleverd; in februari 2001 volgden de 652 654. Na instruktie- en proefritten vond op 3.3.2001 de officiële presentatie plaats en k w a m e n de trams in dienst op lijn 4, De komst van de nieuwe trams (er k o m e n er 18) betekent het ein­ de voor de serie 260. Het T r a m w a y Museum bestaat 30 jaar. Op 1.7.2001 is er een groot feest in het museumdepot Mariatrost en is er een op­ tocht door de stad met museumtrams. Innsbruck. Na een ombouwtijd van t w e e jaar wordt op 11 mei 2001 de vroegere remise van de Stubaitalbahn heropend afs remise van de Tiroler Museums Bahnen (TMB). Op zater­ dag 11.5.2001 is er open dag en rijden er museumtrams door de stad. Salzburg. De SLB beschikt sinds december 2000 over een prachtig museumstuk: het in 1908 door M A N gebouwde m o ­ torrijtuig ET 3. In Jugendstijl is de w a g e n zoveel mogelijk te­ ruggebracht in de staat van aflevering. De ET 3 k w a m in 1909 in dienst op de internationale tramlijn Salzburg - Berchtesga­ den en w a s gelijk aan de Reichsbahn serie ET 184. Sankt Florian. Florianerbahn. D e plannen voor de reaktivering van de Florianerbahn blijken niet reëel. De eerder ge­ noemde prognose voor wat betreft het aantal passagiers (zie H O V / R N 510) blijkt niet juist. W e l lijkt de t o e k o m s t als m u ­ seumtramlijn zonnig, zeker als straks de lijn in Ebelsberg wordt aangesloten op het tramnet van Linz. Ten zuiden van Linz zijn vele recreatieve bestemmingen dan per tram be­ reikbaar. In de verre t o e k o m s t lijkt een beperkt spits- of scholierenvervoer mogelijk. Wenen. Dat politiek en openbaar vervoer iets met elkaar te maken hebben, leest u bij herhaling in deze rubriek. Veel plan­ nen w o r d e n politiek nog w e l eens o m zeep geholpen. D e Oos­ tenrijkse "Grünen" (Groene Partij) zijn echter pro openbaar vervoer. O m dit te onderstrepen w e r d met het oog op de aan­ staande gemeenteraadsverkiezingen een verkiezingstram in dienst g e n o m e n . Het E motorrijtuig 4459 (ex 4402, 4440, 4600) w e r d hiervoor geheel groen geschilderd en zelfs de bankjes w e r d e n van een groene bekleding voorzien. O m on­ bekende reden kreeg de tram het nummer 6 6 0 0 , het vijfde rij­ tuignummer sinds 1959, het j a a r van indienststelling. Tot aan de verkiezingen op 25.3.2001 w e r d de tram op het gehele net ingezet en kon m e n gratis meerijden. Afgeleverd w e r d e n de lagevloer motorrijtuigen A 1 2 (25.1. 2001) en A13 (15.2.2001). V a n de langere B-uitvoering staan de eerder afgeleverde motorrijtuigen B639 - B654 buiten dienst. In verband met een aantal ons onbekende problemen mogen deze trams nog niet ingebruik w o r d e n g e n o m e n . In exploitatie zijn 32 tramlijnen waarvoor maximaal 457 motor­ rijtuigen en 326 aanhangrijtuigen nodig zijn. De W L (Wiener Linien G m b H ) beschikt hiervoor over 554 motor- en 380 aan­ hangrijtuigen. Een overzicht: motorrijtuigen: typeA; type B: type E2: type E:

type E 1 : aanhangrijtuigen: typec2: typec3: typec4: typecö:

1-13 Iagevloertrams 601-654 Iagevloertrams 4001-4098, 4301-4324 4401,4402,4405,4406,4408-4411, 4413-4416,4419,4421-4442,4444, 4448,4449,4452,4457 4601,4602,4605,4607,4610,4621,4626,4629 4461-4497,4499-4556,4558-4560 4631-4859,4861-4868 1083,1085,1090 1101-1109,1112-1139,1141-1290 1301-1373 1401-1517.

W e n e n - W L B . A G der Wiener Lokalbahnen. De motorrijtuigen 101 - 126 werden bij Adtranz aangepast om gekoppeld te kunnen rijden met de lagevloer motorrijtuigen 401 - 4 0 6 . Een gekoppeld tramstel bestaat dan uit een 100 + 400 motorrijtuig. De 101 - 126 krijgen ook een nieuwe beschildering, passend bij het nieuwe materieel. Als eerste verscheen zo de 116 op straat. Men heeft een bestelling uitgeschreven voor de levering van t w e e diesellokomotieven. POLEN, Lodz. Per 2.1.2001 w e r d het lijnennet van de M P K (stadsnet) gereorganiseerd. V a n de 23 lijnen w e r d e n er 8 opgeheven. Een aantal direkte verbindingen k w a m hiermee te vervallen maar in feite bleef het hele net in takt. Daarnaast exploiteren twee partikuliere bedrijven de interlokale tramlijnen 4 1 , 43, 43bis, 45 en 46. Poznan. V a n de 10 Tatra Iagevloertrams type R T 6 N waren er eind 2000 nog 3 dienstvaardig. D e R T 6 N motorrijtuigen 401 en 403 w e r d e n afgevoerd als plukwagen. G e e n succes. Mogelijk w o r d e n ter vervanging uit W a r s c h a u enkele 4-assers van het type 13N overgenomen, in november 2000 w e r d e n proefritten gereden met lagevloer motorrijtuig 1340 uit Magdeburg. Na Poznan ging deze tram ook nog naar W r o c l a w , Warschau en Szcecin. Eind februari 2001 k w a m voor hetzelfde doel motorrijtuig 1001 uit Berlijn. D e z e ging ook naar Szcecin en W a r schau Via een tussenhandelaar w e r d e n uit Frankfurt a m Main een aantal D u e w a g motorrijtuigen overgenomen. In december 2 0 0 0 / januari 2001 arriveerden de 8 0 6 , 8 1 3 , 820-823 en 826. Op dezelfde wijze k w a m m e n in het bezit van ex Düsseldorf 2513 die hier in dienst k w a m als nr. 615. Een bericht voor reizigers: een 24-uren kaart kost nu P L Z 7,60. Szcecin. in H O V / R N 509 schreven w e over de bestelling van 14 Iagevloertrams. Dit worden trams van het type 105N2k. Hiervan w o r d e n er twee kompleet g e b o u w d bij Konstal Chorzow en twaalf w o r d e n g e b o u w d in eigen werkplaats. Hiervoor levert Konstal de w a g e n b a k k e n en gebruikt m e n oude draaistellen van 105Na trams. Een groot aantal uit Düsseldorf afkomstige trams staat buiten dienst. E e n aantal voor goed, enkele worden misschien nog rijvaardig gemaakt. Een aantal 4-assige aanhangwagens ex-Düsseldorf/Frankfurt a m Main werd afgevoerd. W a r s c h a u . Na aflevering van de Iagevloertrams 3002 - 3030 (type 116N) wil men circa 4 0 0 nieuwe t r a m s bestellen ter vervanging van het huidige wagenpark. M e n moet echter nog tot een type keuze k o m e n . T r a m s uit Magdeburg en Berlijn reden proefritten, zie ook bericht Poznan. Bij Konstal Chorzow (in feite Alstom) werden intussen 40 vier-assige motorrijtuigen van het type 105N2k besteld. Dit is een gemoderniseerde uitvoering van het Poolse standaardtype 105N. Ook w e r d e n 62 106Na trams besteld. Deze zullen gekoppeld rijden, de tweede w a g e n is dan een gemotoriseerde bijwagen. Bij dezelfde fabriek zijn 18 zeswagen metrotreinstellen (108 rijtuigen) in produktie van het nieuwe type Metropolis. Hiervan zijn de vier tussenrijtuigen gemotoriseerd, de beide stuurstandrijtuigen niet. Het eerste treinstel wordt binnenkort (zomer 2001) afgeleverd. Wroclaw. T w e e gelede 6-assers w e r d e n o m g e b o u w d tot tweerichting wagens met deuren aan één zijde. Ze kregen de werkwagennummers G089 en G090 en worden uitsluitend ingezet als bij spoorwerken pendeldiensten gereden moeten worden. ROEMENIË. Boekarest. Begin van dit jaar w e r d het 6-assige gelede motorrijtuig 3002 in dienst gesteld. D e z e tweerichting tram ontstond door o m b o u w in eigen werkplaats uit t w e e 4-assige Tatra motorwagens en is gelijk aan het eerder in dienst gestelde prototype 3 0 0 1 . in totaal wil men nu 130 4-assers ombouwen tot 65 gelede w a g e n s . Botosani. In januari 2001 k w a m e n 15 Tatra motorrijtuigen en 1 aanhangrijtuig uit Dresden. Zie voor de n u m m e r s bericht Dresden. In deze stad rijden ook t r a m s uit Magdeburg. Het trambedrijf van Botosani is één van de vijftien Roemeense

trambedrijven en w e r d als laatste in 1991 g e o p e n d . Brasov. De uit Frankfurt a m Main overgenomen trams werden hier in dienst gesteld als 33 - 4 2 . Zie ook H O V / R N 509. Constanta. D e uit Berlijn overgenomen K T 4 D motorrijtuigen doen hier dienst als 176 - 190. Hieruit blijkt dat minstens 1 tram als plukwagen is gebruikt. Galati. In november 2000 k w a m e n uit Dresden 12 motor- en 4 aanhangrijtuigen. Zie voor de n u m m e r s : H O V / R N 5 1 1 . De trams w e r d e n in Galati aangepast voor normaalspoor door het verwisselen van de draaistellen tegen die van afgevoerde Tatra's. lasi. Uit Stuttgart k w a m e n in september 2 0 0 0 de GT4 motorrijtuigen 4 0 2 , 404, 4 0 8 , 467, 4 7 2 , 4 7 4 , 475, 481 - 484, 487, 488, 492 en 4 9 7 . Resita. Ex-Dortmund 39 w e r d terzijde gesteld. De overige ex-Dortmunders zijn hier in dienst als 10 - 30. Timisoara. Uit München k w a m e n de eerste 10 P-motorrijtuigen en 11 p-aanhangwagens. Zie voor de nummers H O V / R N 510, bericht München. Niet alle t r a m s zullen hier in dienst kom e n gezien de staat waarin ze verkeren. Zo ontbreekt bij enkele motorrijtuigen de lastig te verkrijgen voorruit. Voor zover bekend zijn enkele wagens al in München gesloopt en zijn alleen de onderdelen getransporteerd. SLOWAKIJE. Kosice. Via een tussenhandelaar kocht m e n 3 M-motorwagens uit Frankfurt a m Main (620, 623, 628). Deze arriveerden eind 2 0 0 0 . In de periode van 4 t/m 14.5.2001 wordt uitgebreid aandacht geschonken aan het 110-jarig jubileum van het trambedijf.. Op 5.5.2001 is er een t r a m p a r a d e die op de dagen daarna (niet op 6.5.2001) wordt herhaald. Ook rijdt dan de paardentram op het geïsoleerde stukje tramspoor in de voetgangerszone in het centrum V E R E N I G D E STATEN fUSAi. Newark. Op 11.5.2001 rijden de PCC's voor het laatst in de normale dienst, waarna op 14.5.2001 de lagevloer sneltrrams in dienst k o m e n . Op 19.5.2001 rijden de PCC's nog officiële afscheidsritten. ZWITSERLAND. Basel. Na alle gebruikelijke rituelen rijdt de eerste Combino sinds 10.2.2001 op lijn 8, Op deze dag reden alle materieeltypen op deze lijn alsmede een aantal m u s e u m t r a m s . En als u berichten leest over een Baselse Combino die in Berlijn rijdt, dan is dat w e l en vooral niet waar. Zie voor de juiste toedracht: bericht Berlijn. Genève. Men doet onderzoek naar een mogelijke tramverbinding (spitslijn) naar het station Eaux Vives. Op langere termijn w o r d t gedacht aan de instelling van een lijn 17: Gare des Eaux Vives - Plainpalais - Acacias - Pont Rouge (- Grand Lancy). Neuchatel. Op de enige tramlijn, lijn 5, w o r d e n in de spits tussendiensten uitgevoerd op het trajekt Place Pury - C o l o m bier. Hier w e r d een P&R-terrein aangelegd. Op 9.6.2001 komt een derde kabelspoorlijn in dienst. D e "Fun'ambule" verbindt het station met de Jardin Anglais (Universiteit). In december 2000 w e r d e n de t w e e rijtuigen afgeleverd: een rood geschilderd en een geel exemplaar. De plaatselijke museumorganisatie (ANAT) besaat 25 jaar. Op 16.6.2001 wordt dit gevierd in Boudry. Behalve een show van oude bussen en trolleybussen w o r d e n er ritten gereden met een historisch tramstel. Historisch materieel rijdt ook op de zondagen 6 mei, 3 juni, 1 juli, 5 augustus, 2 september en 7 oktober 2 0 0 1 . T r o g e n - T B . Trogenerbahn (Trogen - Speicher - St.Gallen). Bij Stadler w e r d e n t w e e Be4/8 gelede motorrijtuigen besteld. Dit materieel is breder dan het al aanwezige. Hiervoor moet de infrastruktuur w o r d e n aangepast. Het nieuwe materieel komt in 2003 in dienst als de T B 100 jaar bestaat. Zürich. Op het kruispunt Central werden op 18.1.2001 twee elektronische wissels in gebruik g e n o m e n . E e n proef, waarbij

VBZ 3001 - 3006 elke tram een lijncode uitzendt. Bij succes w o r d e n aile wissels zo aangepast. Tot heden moet de trambestuurder een knop indrukken voor de juiste wisseistand. Op 22.1.2001 bracht de pers een bezoek aan de Adtranz f a briek in Pratteln w a a r de eerste Cobra trams in aanbouw zijn. Na aflevering in maart 2001 rijdt de eerste lagevloer tram vanaf juli 2001 op lijn 9. D e officiële presentatie vindt plaats tijdens het Züri-Fascht van 6 tot 8 juli 2 0 0 1 . in totaal zijn 75 trams besteld (6 + 11 + 58). Zie ook H O V / R N 508. Ze w o r d e n genummerd vanaf 3 0 0 1 . De voorgeschiedenis. In 1995 w e r d de opdracht Europees aanbesteed. Zes fabrikanten boden 16 verschillende typen aan. Op 20.12.1996 ging de opdracht naar de kombinatie "Züri T r a m " (Schindler W a g g o n , FIAT-SIG, A B B Daimler-Benz Transportation Schweiz). De prijs was scherp, het technisch ontwerp (kunststof rijtuigbakken) niet realiseerbaar. Al op de tekentafel werd het ontwerp aangepast, de rijtuigbakken worden nu in aluminium uitgevoerd. In 1999 n a m Adtranz Schindler over en kondigde de sluiting aan van de fabriek in Pratteln. Op dat m o m e n t waren 17 (6 + 11) rijtuigen besteld. Er ontstond wat onenigheid over de prijs van een vervolgserie en uit alles bleek dat Adtranz wel van de order a f w i l d e . Na taai onderhandelen w e r d e n nog eens 58 trams besteld voor een ruim 10% hogere prijs dan de eerste 17 stuks en de verplichting voor de fabrikant o m de trams in Zwitserland te bouwen. Inmiddels heeft Daimler Chrysler Adtranz verkocht aan B o m bardier en FIAT-SIG w e r d door Alstom overgenomen. Adtranz Schweiz bestaat formeel nog, maar na aflevering van de laatste Cobra in 2010 lijkt het doek te vallen. Tenzij Zürich nog meer trams van dit type besteld k o m e n er dus ook maar 75 trams van dit type. De 2.40 meter brede trams hebben een lengte van ruim 35 meter (over de koppeling: 35,72 m.) De 1 0 0 % lagevloer tram met de typeaanduiding Be5/6 (10 wielen aangedreven, 2 niet) heeft een instaphoogte van 3 5 0 m m . Aantal passagiers: 100 zitplaatsen + 142 staanplaatsen. Maximum snelheid: 70 km/u. (zie tekening hierboven) Het trammuseum is tot oktober 2001 elke eerste zaterdag en laatste zondag van de maand geopend van 13 tot 18 uur. V a n af het Hauptbahnhof rijdt dan elk halfuur een historische tram naar het museumdepot W a r t a u . Met dank voor uw opmerkingen en bijdragen. Gegevens werden ontleend uit o.a. Eisenbahn Revue, Blickpunkt Strassenbabn, Stadtverkehr, Berliner Verkehrsblatter, Tramways & Urban Transit, Eisenbahn Amateur, Bytrafik, Chemins de Fer Regtonaux & Urbains

Zondag 20 mei: Amsterdamsche Nostalgische Vervoerdag 2001 (Toer

per historisch

openbaar

vervoer!)

D e samenwerkende Openbaar vervoer M u s e u m organisaties A m s t e r d a m : A O M , E M A en M U S A organiseren ook dit jaar de Amsterdamsche Nostalgische Vervoerdag. Op zondag 20 mei brengen historische trams, -bussen en -veerponten u elk half uur langs vele punten in A m s t e r d a m . D e NS-werkplaats aan de Zaanstraat is, exclusief voor A N V - d e e l n e m e r s , geopend. De historische groene hondekop -trein 766 pendelt tussen de NS-werkplaats en het Centraal Station. Trek voor deze tocht gerust een paar uurtjes uit. Er zijn namelijk extra activiteiten op overstappunten: • Haarlemmermeerstation: bezoek werkplaats museumtramlijn • Bezoek aan NS-werkplaats Zaanstraat + stands van O V - m u s e u m organisaties • Pendelrit Zaanstraat-CS met historische NS-trein Opstappunten: Centraal Station: achterzijde (boottocht historisch U-veer); bij Victoriahotel (museumtram naar A m s t e l Station); NS-perron (treinrit naar NS-werkplaats Zaanstraat) A m s t e l Station: halte lijn 12 (museumtram naar CS); bushalte bij hoofdingang (museumbus naar v, Nijenrodeweg) Haarlemmermeerstation: bushalte voor het station (museumbus naar Zaanstraat); tramperron achterzijde ( m u seumtram naar v. Nijenrodeweg) Kaartverkoop: C S : t/o Victoriahotel; A m s t e l Station: Politie info-bus; Haariemmermeerstation: museumwinkel; N S Zaanstraat: info-stand.De voorverkoop v/a do 10 mei. W e r k d a g e n 10.30 - 14.30, portiersloge oude tramremise aan het Bellamyplein in A ' d a m . Ritprijzen: V a n a f 12 jaar: ƒ 15; Senioren: ƒ 12,50; 4 t/m 11 jaar: ƒ 5; tot 4 jaar: gratis. De kaarten zijn de gehele dag geldig. Voor kinderen is een kleurplaten-actie. Het winnende kind krijgt een verjaardagsrit op de m u s e u m t r a m , waarbij vriendjes en vriendinnetjes welkom zijn. Algemeen publieksinfo-nummer: (020) 4 2 3 11 00 (voice responce) A N V 2 0 0 1 , Postbus 2442, 1000 C K A M S T E R D A M u

n

Z o n d a g 29 april: " w e r v i n g s d a g " Op zondag 29 april organiseren de samenwerkende Amsterd a m s e OV-musea een wervingsdag voor vrijwilligers. Dit gebeurt Ín het Haarlemmermeerstation, Amstelveenseweg 264 in A m s t e r d a m . Men kan zich daar persoonlijk op de hoogte stellen van het vele, leuke en nuttige werk aan de museumstukken. De bestuursleden van A O M * M U S A , E M A / R E T M houden "inloopspreekuur". Verder rondleidingen voor serieus geïnteresseerden door de remise/werkplaats Toilensstraat en Karperweg.

MUSEUMSTOOM IN GROOT BRITTANNIË - 95 Hieronder een uittreksel uit de dienstregeling van enkele toeristische spoorlijnen met stoomtractie in Groot Brittannië. Dit jaar ondermeer aandacht voor het 50-jarige jubileum van de inzet van vrijwilligers bij het onderhoud en de exploitatie (v=jaar, waarin vrijwilligers de eerste trein voor het publiek reden). Van de met * gemerkte ondernemingen zijn dienstregeling-folders verkrijgbaar bij Pete Badcock, Stadhouderlaan 19, 8016 AA Zwolle, door toezending van een aan uzelf geadresseerde enveloppe met losse postzegels (80c voor 1 a 2 folders, ƒ 1,60 voor 3 a 5 stuks en ƒ 2,40 voor 6 a 10 beschrijvingen). (s)=sma!spoor, (m)= rnini-atuur spoorlijn. Gelukkig beginnen de aan de euro gekoppelde muntsoorten te stijgen t.o.v. de tot voorkort sterke Britse pond. Als u een beschrijving van uw reisplan (bestemmingen, data etc) insluit, kan hij ook ad-viseren over voordelige tarieven bij de diverse Britse trein-exploitanten Meer informatie en gegevens over de overige toeristen lijnen zijn te vinden bij http://ukhrail.uei.ac.ük Naam s p o o r l i j n Talyllyn * (12km )(s) (v=1951)

Overstapstation nationaal net Tywyn

Stoomtrein dagelijks 31/3-3/11

Ffestiniog * (21km) (s) (v=1955)

BI.Fffestiniog, Minfordd tevens Porthmadog(2km)

24/3-4/11

Middleton * (214km) (v=1960) Bluebell * (14km) (v=1960)

Leeds + bus (enkele kms) East Grinstead dan museumbus

22/4-25/11: zo

2 of meer stoomtreinen 13/4-27/10

9/6-30/9 muv ma en vr; wel heel aug

elk w/e tot 4/11 tevens heel aug.

7/4-30/9

Bijzonderheden 26-28/5: jaren '50 21-29/7; jubileumfeest (27-29/7: continu stoomdtenst) 3S4/8: toneel met trein 4/8: vrouwendag 5-11/8; Victoriaanse week 18/8: hardloop wedstrijd 29-30/9; stoomfeest w/e 2-24/6 en di, 24/7-28/8; Victoriaans materieel 18-19/8: dubbel fairlie-locs 20-21/10: diesel 8-9/9: erfgoed en vrijwilligers 29/30/9: stoomfeest 15-16/9: jaren '40 27-28/10: grotere locs elk weekend aug: 19 eeuws materieel e

Kidderminster

26/5-16/9 muv ma en vr; elke dag 15/7-2/9 alle w/e tevens 16/6-26/8 muv do en vr in juni 31/3-7/10 muv vr in voorjaar 5/5-30-9

24/7-30/8: di, wo, do 5/5-30/9

Gros mo nt

10/3-4/11

10/3-4/11

Welshpool & Llanfair * (13km) (s)(v=1963) Keighiey & Worth Valley * (8km) (v=1968) South Devon (11km) (v=1969) Severn Valley * (25km) (v=1970)

Welshpool(2km)

North Yorkshire Moors * (27km) (v^1973) Kent & East Sussex (11km) (v^1974) West Somerset * (32km) (v=1977) Mid Hants * (16km) (v=1977)

Swanage * (9km) Vale of Rheido! (18km) (s)

Keighiey

Totnes(lkm)

27-28/5 26-27/8 elke zo tot 30/9

4-5/8 & 22-26/10: diesel 12-13/5 & 20-21/10: stoomfeest 27-28/5: GWR zijlijn feest 16-17/6: trek-duw stoom 30/6-1/7 en 7-8/7: jaren'40 21-23/9; stoomfeest 14/10: oldtimers 12-13/5 en 5-7/10: stoomfeesten 14-15/7; oldtimers 20-21/10: 2 wereldoorlog 15-16/9: hopplukkkers-feest met goederentreinen en commerciële oldtimers 4-5/8: oldtimers 14-16/9: stoomfeest 19-20/5: jaren'40 28-29/7 en 6-7/10: stoomfeesten e

Ashford(20km) + bus 400, ook vanuit Hastings Taunton(7km) = bus Alton

Wareham (9!4km) + bus Aberystwyth

5/5-30/9

8/7-9/9

29/3-1/11 muv vr in apr, mei, okt 28/4-30/9 muv do en vr mei, juli; ma en di in juni; vr in sept 31/3-4/11

22/5-27/9 zo tot 28/10, za tot 15/9, heel aug 16/7-2/9

21/4-21/10 muv vr in mei en sept, en ma en vr in okt elk w/e Great Central Loughborough (1 /4km) 5/6-27/9. di, wo, do (12V4km) 2/7-31/8: elke dag 13/4-30/9: muv Bala Lake (s) * Barmouth of Ruabon en buslijn 94 ma en vr beh. (14km) (1u) juli en aug Romney, Hythe Sandling(2'/2km) 31/3-30/9 & Dymchurch * (20km) (m) 1

Enkele restauratie projecten die onlangs in de gezamenlijke prijzen voor zowel het nationale net als toeristen lijnen zijn gevallen zijn de monumentale overkapping te Bridgetown en Bournemouth, hallen Eastbourne, Cardiff en Leeds, kleinere stations Market Harborough, Glasgow (Argyle Street} en Tulloch, transfenumpje Menston en station Skipton (allebei nabij Leeds), het

13-15/7: oldtimers 8-9/9: stoomfeest

24/7-31/8: ma-do

heel jaar: elke za en zo

deels dubbelsporig 28-29/7: stoomfeest 21-23/9: diesel

26/5-30/9

13km dubbelspoor 13/5: stoom- en dieseifeest 7/10: dubbelspan

de route Settle - Carlisle, stations Bradford-on-Avon (1858) en Levisham en Goathland (alietwee NYMR), het Quse Valley viaduct (Haywards Heath) en dubbelspoor met armsein Loughborough (GCR). (Prijzen werden uitgereikt vanwege de kwaliteit van de restauratie, het onderhoud maar. ook van de regeneratie van historische gebouwen door de gehele spoor-industrie.)

NEDERLANDSE SPOORWEGEN G e t r o k k e n rijtuigen: ICK e n DB-huur Met ingang van 3 april zijn t w e e gehuurde AB-rijtuigen van de DB vervangen: de 51 80 22-90 083 en 155 m a a k t e n plaats voor de 51 80 22-90 226 en 6 3 9 . Zoals eerder bericht zal het huurcontact van de 24 DB-rijtuigen ook na aanvang van de nieuwe dienstregeling w o r d e n voortgezet. Per 10/6 zal de huur van de 6 AB-rijtuigen evenwel w o r d e n o m g e z e t in de huur van 6 Avm-rijtuigen, de bekende ex- Euro Cityrijtuig en waarvan N S Internationaal ook een aantal in eigendom krijgt. Naar de hui­ dige stand van de plannen zal de huur in september worden beëindigd en zullen er dan circa 50 rijtuigen B m 235 worden ingezet die behoren tot de aangeschafte 150 stuks en die uit­ eindelijk het type ICK moeten w o r d e n . D e z e rijtuigen zouden dan technisch al gereviseerd of nagekeken zijn, maar nog niet verbouwd. O m d a t er daardoor nog geen eerste klasse z o u zijn, zal de huur van bovengenoemde Avm-rijtuigen in dat g e ­ val worden verlengd en wellicht uitgebreid. De B m 235 zullen dan in de loop van 2002 vervangen w o r d e n door verbouwde exemplaren. R e n o v a t i e ICR Het verhaal wordt uiterst eentonig, maar de vaart in de reno­ vatie van het ICR zit er nog steeds niet in. W e l w e r d e n nu drie A-rijtuigen afgeleverd, w a a r m e e het totaal op 5 A en 1 B is ge­ k o m e n . De afgeleverde rijtuigen 10-77 302, 303 en 304 zijn de vroegere IC + rijtuigen 20-77 0 1 2 , 008 en 0 0 9 , die daarmee dus tevens van B tot A-rijtuig zijn v e r b o u w d . Voordat zij IC+ rijtuigen w e r d e n , waren het respectievelijk de B's 20-77 728, 707 en 715. V o o r de administratie: de eerder afgeleverde A's 301 en 305 hebben eenzelfde achtergrond: het zijn de voormatige B's 20-77 011 e n 010 uit de IC+, oorspronkelijk de B's 20-77 725 en 716. T r e i n s t a m m e n DD-IRM De begin maart weer op draaistellen gezette stam 8269, be­ staande uit m B v k 290 8512 + A B v 3 8 0 8069 + m B v k 290 8563, w e r d op 10 april naar het onderhoudsbedrijf Zaanstraat gesleept. Het wordt na completering en reiniging van de graffiti over enkele w e k e n in dienst verwacht. Er zijn overigens nog altijd structurele problemen m e t de draaistellen van het IRM en op het ogenblik vooral de wielstellen. Nadat de draaistellen een vervroegde revisie hadden ondergaan, k o m e n nu wel eens defecten voor in de vorm van gebroken veerschotels. Het bekende rammelende geluid dat wel eens te horen is als een IRM passeert, wordt daardoor veroorzaakt. Het defect wordt als een veiligheidsstoring beschouwd en als het ontdekt wordt, gaat een stel binnen een dag de dienst uit. Verder zijn er omvangrijke problemen met de wielstellen die sneller dan waarop gerekend w a s , vlakke plaatsen en onrondheid verto­ nen. De vervangingstermijn van wielsteüen is d a a r o m aanzien­ lijk teruggebracht en bovendien w o r d e n de wielen en assen bij elke onderhoudsbeurt geheel gecontroleerd. S a m e n maakt dit dat er altijd te weinig D D - I R M op de b a a n is: v a a k w e l een stel of tien. NS benadrukt dat het probleem veiligheidstechnisch onder controle is en krantenberichten over onveiligheid beho­ ren dan ook in de categorie: o p g e w a r m d oud nieuws, passend in de journalistieke (?) lijn van het m o m e n t o m w a a r het even kan het NS-bedrijf in een k w a a d of verdacht daglicht te stellen. Een volgend probleem dient zich overigens steeds nadrukke­ lijk aan: olie in de remleidingen door w a t al te enthousiaste compressoren. De s t a m m e n 8277 en 8223 staan er al m a a n ­ den mee aan de kant en recent pas kon de 8277 in Haarlem binnen k o m e n o m dit te laten reinigen. N i e u w DD-IRM Medio maart w e r d de definitieve vervolgorder geplaatst bij Bombardier Transportation voor de levering van nog eens 126 bakken D D - I R M , zijnde 21 z e s w a g e n s t a m m e n , bovenop de order die in februari 2000 getekend w a s voor de levering van 252 bakken. N e t als de eerste zal ook de t w e e d e order in Görlitz en A k e n w o r d e n uitgevoerd. D e ruwbouw van de rijtuigen vindt plaats in Görlitz, waarna ze op hulpdraaistellen, reeds

geschilderd m a a r verder kaal, per goederentrein naar Aken w o r d e n overgebracht, waar de bekende W a g o n f a b r i k Talbot de verdere assemblage voor haar rekening neemt. V a n de eerste order w e r d onlangs het t w e e d e rijtuig type ABv6 overgebracht. Dit rijtuig is essentieel voor de gewijzigde D D I R M , o m d a t hier de stroomafnemers op geplaatst zijn die de stroomafnemers van de mBvk's gaat vervangen. De ABv6 is ook sterk genoeg geconstrueerd o m transformatoren geplaatst te krijgen die nodig zijn voor het rijden op 25 kV wisselspan­ ning. E e n groot deel van de eerste order behelst rijtuigbakken die nodig zijn o m de bestaande DD-IRM te verlengen: de driew a g e n s t a m m e n worden vieren (door tussenplaatsing van een ABv6) en de vieren w o r d e n zessen (ABv6 + mBv7). Dit deel van de order heet dan ook V(erlengd)-IRM. Het is de bedoe­ ling reeds begin 2 0 0 2 een vierwagenstam s a m e n te stelfen o m deze technisch en in de praktijk uit te testen. Sprinterassen Nadat in het w e e k e n d van 7 april voor de t w e e d e maal een wielas w a s vastgelopen en geconstateerd w a s dat de betref­ fende as er een w a s uit dezelfde partij nieuwe assen waarvan het eerste geval afkomstig was, w e r d geen risico genomen en w e r d e n op 10/4 alle Sprinters uit de dienst g e n o m e n waar der­ gelijke assen onder zaten: twee tweetjes en tien drietjes. Door het plaatsen van reserve draaistellen en wisselen van draai­ stellen met Sprinters die toch al langdurig aan de kant staan (sic!) staagde het onderhoudsbedrijf Leidschendam erin de actie in twee dagen te voltooien. Treinstellen plan U Op 19/3 w e r d het zesde te reviseren treinstel, de 130, van Zwolle overgebracht naar het revisiebedrijf Tilburg. Op 16/3 sleepte hondekopstel 766 de 134 van Tilburg naar Haarlem en op 6/4, veertien dagen eerder dan gepland, de 119 terug van Haarlem naar Tilburg. Per 1/4 keerde de 125 van Syntus terug bij N S R , die de opengevallen plaats van de voor sloop be­ stemde 133 m o e t innemen. Het stel w e r d van de Syntusstickers ontdaan. Op het ogenblik is de D E 3 het enige materieel waar N S R er structureel van over heeft, voornamelijk o m d a t het elders niet meer m a g rijden natuurlijk. Stellen w o r d e n bijna structureel in­ gezet in de spitsdienst A r n h e m - Zevenaar en in de stopdienst Deventer - Almelo ter vervanging van vooral mat '64. Zoals eerder bericht zullen gereviseerde DE3-en te zijner tijd worden ingezet op Eindhoven - W e e r t en Zwolle - Groningen. Sloop materieel D e 133, die aanvankelijk voor revisie b e s t e m d was maar dat toch niet haalde, w e r d op 15/3 van A r n h e m naar Zwolle ge­ sleept en ontdaan van de dieselmotor. Hier bleef het bij en het verder vrijwel complete stel w e r d op 20/3 door de 766 van Zwolle naar de Westhavens gesleept. De 133 contrasteerde sterk m e t de kort ervoor aangekomen D E 3 - e n , w a a r geen raam en geen los onderdeel neer aan te bekennen w a s . Locomotieven 1634 - 1 6 3 7 Ruim 16 m a a n d e n nadat m e n er overeenstemming over had bereikt, gebeurde het ook daadwerkelijk: op 1/4 ging de lease van de locomotieven 1634 - 1637 over van Railion naar N S R . Eerder waren deze vier locomotieven door Railion al aange­ w e z e n voor permanente verhuur, zodat zij sindsdien al in de reizigersdienst w o r d e n ingezet. Meteen na de overdracht gaf N S R aan NedTrain (het onderhoudsbedrijf Maastricht) de op­ dracht de locomotieven te vernummeren in 1834 - 1837. De rode 1637, m e t afstand de m e e s t gefotografeerde moderne loc in Nederland, zal zijn kleur voorlopig behouden en slechts ontdaan w o r d e n van de opschriften N S Cargo. De vernum­ mering wordt uitgevoerd bij binnenkomst voor onderhoud. Materieelnieuws revisiebedrijf H a a r l e m (13/3 - 1 2 / 4 ) Voor revisie k w a m e n in Hlm binnen: revisie R 7 en interieur­ verbouwing plan T-treinstel E L D 4 518 (26/3); revisie R6 plan V-treinstel E L P 2 845 (2/4). V o o r interieurrevisie k w a m D E 3 134 op 16/3 uit Tilburg over. A F G E L E V E R D na grote revisie w e r d ICR 10-77 3 0 2 (ex- 20-77 012) op 27/3 afgeleverd, ge­ volgd door 10-77 3 0 3 (ex- 29-77 008) en 10-77 304 (ex- 20-77

009} op 3/4. Na revisie R7 m e t tot B verbouwde B D en nieuw interieur vertrokken plan T EL4 527 (27/3) en 516 (5/4, tevens hersteld van zware brandschade); na LT5 Sprinter 2013 (29/3). Met vernieuwd interieur vertrok D E 3 119 op 6/4 naar Tilburg. Voor garantiewerk en aanbrengen van geluiddempende maatregelen k w a m plan T 510 op 38/3 binnen. Behandeld vertrokken de 509 op 26/3 en de 510 op 12/4. Constructiewijzigingen m D P M : voor het aanbrengen van baanruimer, cabineairco en onderkapping w e r d e n binnengen o m e n : 390 7707 (23/3), afgeleverd w e r d 3 9 0 7750 (22/3). Met schade of defecten k w a m e n naar het rb: Bv 280 7216 (2/4) brandschade, 8277 (5/4) olie in de luchtleidingen, treinstam 7327 (11/4) bots- en ontsporingsschade. Na herstel afgeleverd w e r d e n : 2001 (13/3), 2109 (26/3), B K D 82-70 922 (30/3). Enkele schadegevallen: locs z w a a r beschadigd Op 7/3 botste loc 6 4 9 2 tijdens rangeren te A m s t e r d a m W e s t haven achterop de 6 4 2 3 . Drie w e k e n later, op 28/3, botsten hier op de stamlijn Basisweg de 6491 en 6499 op elkaar m e t een dermate kracht dat de bodemplaten van de los o m h o o g kwamen. De schade loopt in de miljoenen en financieel gezien zijn de locs total loss. De lndusi-apparatuur van de 6499 zal worden omgezet naar de 6 4 9 5 , die hiervoor al geschikt is. Destijds is de 6495 de apparatuur kwijtgeraakt o m d a t hij met flinke botsschade langdurig in herstelling w a s . De apparatuur is toen omgezet in ... de 6499. De locs w e r d e n s a m e n afgevoerd op 30/3 in gezelschap van de 6 4 9 5 , die echter niet in Tilburg bleef. Bij deze locs k w a m ook de 1621 m e e , die op 29/3 in aanrijding w a s g e k o m e n m e t een spoorkraan en rijtuigen van de OverNight Expres. Op 27/3 raakte Bvk 2 7 0 7060 van treinstam 7460 beschadigd bij een botsing met een auto op een overweg tussen Roosendaal en Bergen op Z o o m als trein 2118. Op 9/4 botste stam 7327 als trein 7357 op de overweg in Nieuwersluis op een losgeslagen lege boottrailer. De lage trailer liep klem op de naastgelegen brug en wipte op de overloopwissels erna de Bvk 7027 het verkeerde spoor op, w a a r d o o r de voorkant van de trein in het spoor bleef staan, maar het nevenspoor op schoot. Gelukkig passeerde hier geen trein. Het tweede draaistel van de Bvk, de hele A B v 380 7530 en de eerste as van de Bv 2 8 0 7220 ontspoorden. Materieel nieuws revisiebedrijf Tilburg ( 5/3 - 31/3) Voor revisie k w a m D E 3 130 (19/3) naar Tilburg. Uit Haarlem kwam de 119 op 6/4 terug en naar Haarlem vertrok op 16/3 de 134. Voor een veiligheids beurt was D E 3 114 (Syntus) van 2/3 tot 8/3 in het revisiebedrijf. Met schade/defecten k w a m e n naar Tilburg (Railion-materieel): 6423 + 6492 (8/3) botsschade, 6509 (8/3) Memor, 1633 (26/3) verbrande tractiekabels, 6491 + 6499 (30/3) zware botsschade, 6493 (30/3) remstoring, 1621 (30/3) botsschade; NSR 1777 (12/3) bots/blakerschade (zie blz. 69), 1753 (22/3) defecte oliekoelers, 1724 (4/4) botsschade. Afgeleverd na herstel: 6442 (7/3), 6455 (8/3), 1609 (9/3), 6458 (13/3), 6509 (14/3), 6 4 5 0 + 6493 (27/3), 6 4 1 0 (30/3). Voor het aanbrengen van Automatische Ritregistratie (ARR^ k w a m e n in T b binnen; 6 4 2 9 (5/3), 6 5 0 5 (7/3). Afgeleverd m e t A R R : 6422 (7/3), 6 4 2 9 (13/3). Tracking & Tracinq Nog dit jaar wordt het materieel van NS Reizigers voorzien van het systeem Tracking & Tracing, de naam voor de spoorse variant van het Global Positïoning System, w a a r m e e vele vrachtauto's en containers zijn uitgerust. Met behulp van satellieten en de gms-techniek kan daardoor de positie van het materieel haarfijn w o r d e n vastgesteld. Hierdoor kan de handmatige invoer door opzichters en perrondienstleiders van materieelnummers in diverse systemen vervallen. Deze bepaald niet waterdichte m e m o d e zorgt ervoor dat materieel regelmatig "zoek" is e n dat tast het werk natuurlijk basaal aan. Met T & T moet dit tot het verleden gaan behoren. In een halfjaar tijd moet af het materieel voorzien w o r d e n van een 'on board unit' en een antenne. Hiervoor wordt in principe de leverancier ingeschakeld en niet NedTratn. De nnfiratip 7al v a n a f Juni nlaatsvinden.

Hengelo - O l d e n z a a l : dienst hersteld - 97 Met ingang van 9 april heeft N S R de halfuurdienst Hengelo Oldenzaal hersteld, daartoe dringend uitgenodigd door de minister van V & W . Het probleem de pendeldienst op die frequentie te brengen toen de doorgaande dienst Zutphen Oldenzaal m o e s t worden gebroken, lag in een tekort aan rijdend personeel. Dit is nu opgelost door het inhuren van m a chinisten van Syntus (ongetwijfeld ex-NS-ers). Meer materieel is niet nodig: de ene D E 3 kan gemakkelijk t w e e keer per uur rijden. De ligging van de dienstregeling, die in de uurdienst ook verschoven w a s , is nu w e e r conform het spoorboekje. Gezien de commotie door hetgeen de volstrekt ongecoördineerde actie rond de invoering van A T B N G op Zutphen Hengelo heeft aangericht, wordt er nu m e t extra man en macht gewerkt aan het aanbrengen van assenteilers op Hengelo - Oldenzaal per 10/6. Als dat lukt, wordt uiteraard de doorgaande dienst Zutphen - Oldenzaal hersteld met D M '90. Dan z o u de situatie kunnen ontstaan dat er geen DE3-en m e e r op de b a a n zijn tussen juni en september, maar dat is voorshands een hypothetische zaak. OverNight Expres Nadat de Italiaanse S p o o r w e g e n op indringende wijze w a s duidelijk g e m a a k t dat het gebruik van containerdraagwagens in de O N E altijd in de plannen hebben gestaan en een integraal deel van het concept v o r m e n , gaf de FS haar verzet op en met ingang van 26 maart konden de w a g e n s weer aan de O N E worden toegevoegd. Opvallend daarbij is dat ook nog steeds t w e e van de vrachtrijtuigen ( de verbouwde D B postrijtuigen) m e e rijden. A m s t e r d a m - Utrecht De eerste grote buitendienststelling van het baanvak Amsterd a m - Utrecht in het kader van de aanleg van de viersporigheid vond plaats op 25 maart. De tweede zal plaatsvinden op 4 en 5 mei, waarna de eerstkomende jaren elk kwartaal een buitendienststelling van een w e e k e n d zal plaatsvinden. Voor deze w e r k w i j z e , waarbij ongeacht de precieze w e r k z a a m h e den het hele baanvak buiten dienst wordt gesteld, is gekozen o m een duidelijke lijn in de buitendienststellingen en de c o m municatie erover te brengen. Gedurende deze weekenden rijden de treinen serie 800/900 de ICE en andere internationale treinen o m via Hilversum, alsmede een deel van de goederendienst. Er w o r d t in eerste instantie gewerkt aan de omlegging van de sporen in Breukelen in oostelijke richting; dit deel moet in juni 2002 in dienst komen. Het stationsgebouwtje werd op 25 maart gesloopt o m hiervoor ruimte te m a k e n ; de brugpost (voormalig post T) zal in functie blijven tot de omlegging van de sporen, waarbij de brug buiten dienst zal g a a n . In Nieuwersluis w e r d op 25/3 de brugpost (ook voormalig post T) ontruimd en vervangen door een containerverbiijf op palen langs het kanaal. De post moet wijken voor het m a k e n van een hoog talud voor de spooruitbreiding, die ter plaatse aan de westzijde komt te liggen. Verder wordt tijdens alle buitendienststelling gewerkt aan de uitbreiding en verlegging van sporen bij A m sterdam Bijlmer. D e bouw van een nieuw station aldaar, met inbegrip van metrosporen en de z g n . Utrechtboog, vormt het kritieke p a d van het werk aan het baanvak. In Utrecht is begonnen m e t de voorbereidingen voor de aanleg van de tweede Dem/ïa-brug over het Amsterdam-Rijnkanaal en in Maarssen met het grondwerk voor enkele kleinere omleggingen. Zoals op meer plaatsen in het tand ( H S L Zuid!) ondervindt het project hinder van de aanwezigheid van explosieven uit de T w e e d e Wereldoorlog of het v e r m o e d e n ervan. Bij Breukelen w e r d op 8 maart de eerste 500-ponder preventief geruimd. In de nieuwe dienstregeling per 10/6 zijn maatregelen getroffen o m het w e r k zoveel mogelijk te a c c o m m o d e r e n . Het nachtnet rijdt standaard via Hilversum, evenals de late intercity's 3091 en 886. D e laatste stoptreinen 3 0 8 4 en 7393 hebben voldoende rijtijd gekregen o m over enkelspoor te kunnen w o r d e n behandeld en zijn in de nachten za/zo en zo/ma standaard vervangen door bussen. De nachtelijke goederendienst wordt zo geregeld dat het over het baanvak in enkelspoorschema kan w o r d e n uitgevoerd.

98

"~

Isyntusjl

SPOORWEGNIEUWS EUROPA

Op 1/4 arriveerden in Bentheim maar liefst drie ürtf-treinstellen tegelijk: de 23, 24 en 2 5 , welke stellen op 3/4 w e r d e n overgenomen door Syntus. O p 8/4 volgde de 2 6 , die op 9/4 werd afgenomen. Die d a g vonden ook proefritten plaats met drie gekoppelde stellen. Ter gelegenheid van de beurs Eurotech in Utrecht stond de 21 daar begin april bij het station opgesteld. Vanaf 8/4 wordt op de lijn Zutphen - Winterswijk een van de diensten gereden door een Lint, w a a r m e e deze stellen voor het eerst voor reizigers rijden. Op 1/4 vond brand plaats in een motor onder de Bk van stel 190 te Geerdijk. De schade is zodanig dat herstel niet meer loont en waarschijnlijk ook niet klaar z o u zijn voor 10/6. Tot die tijd worden de spitstreinen op Almelo ~ Mariënberg vervangen door bussen en houdt m e n de vingers gekruist voor de 186. De zwijgzaamheid over w a t er na 10/6 op het baanvak gaat gebeuren bij het vervallen van de huidige concessie aan Connexxion, is groot. Op 12/4 is bij Connexxion b e k e n d geworden dat het bedrijf de dienst m a g voorzetten en daartoe de 2 diesefstellen uit Engeland koopt w a a r v a n al langer sprake is. In Engeland worden deze opgeknapt en voorzien van een nieuw interieur. Het verhaal wil dat ze over ongeveer t w e e maanden naar Nederland k o m e n , w a a r dan nog A T B (NG) moet worden ingebouwd. De D E 2 186 blijft dus duidelijk nog iets langer dan 10 juni..

B E L G I Ë Dit jaar viert de N M B S haar 75 jarig bestaan met feestweekends, een expositie (vanaf 16 sept. te Brussel) en een lijvig historisch boek (3 kg voor BF 3 0 0 0 ; publicatie eind april). Meer informatie over de opendeur-weekends leest u op blz. 82 van deze editie. Tot nu toe blijft het comfort van de dubbeldekstreinen te vee! achter op dat van de nieuwste enkeldeks-wagons. De nieuwe dubbeldekkers (type M6) zullen w e l een onberispelijk comfort bieden aldus het ontwerp. Belangrijkste aanwinsten zijn: individuele stoelen, klimaat-regeling en milieuvriendelijke toiletten Vanaf volgend jaar worden ze ingezet op Oostende en Kortrijk op Brussel, en Gent - Genk. In 2003 rijden ze ook vanuit Brussel op Luxembourg, Poperinge, A n t w e r p e n , Mouscron en Chatelet. Het is de bedoeling dat de dubbeldekkers niet alleen als piekuur-trein worden ingezet maar dat ze de gehele dag de klassieke IC-treinen vervangen. De 2 1 0 , door Bombardier (Brugge) gebouwde rijtuigen zullen in maximale trein-formatie 700 zitplaatsen meer kunnen bieden dan de beste enkeldekse trein (dus 1572 zitplaatsen in totaal bij 12 rijtuigen met loc voor e n achter). Normaliter w o r d e n ze ingezet als 160 km/u stam met een e-loc, vier T kl rijtuigen, een 1 ki rijtuig en een VI 2 kl rijtuig m e t bagage-afdeling. (786 stoelen). Dit nieuwe materieel vervangt de tot op de draad versleten M2-rijtuigen uit de jaren 1958-60.

Sinds 5/3 rijdt de Born-containershuttle niet meer tussen Sittard en de Rotterdamse havens. Er worden nog wel containerwagens te Born beladen, maar deze w o r d e n thans apart gehaald en gebracht vanuit Lutterade. Daar w o r d e n de wagens m e t de DSM-ketelwagentrein 60160/60161 Lutterade - Botlek samengevoegd. De maatregel is het gevolg van verminderd aanbod voor deze containershuttle. Na aankomst van de gecombineerde trein te Lutterade worden de containerwagens in de nacht overgebracht naar B o m en aan het eind van de middag opgehaald, alles door de D S M 7. Na een langdurige tocht uit Tsjechië m e t hulp van een aantal particuliere vervoerders k w a m op 24/3 de lang verwachte loc 1001 (type V 60) in Nederland aan en w e r d te Rotterdam Feijenoord voorzien van Telerail. De loc wordt ingezet bij rangeerwerk in de Rotterdamse haven.

Reizigers-werkgroepen vinden het comfort-niveau van de op Mol - Hasselt ingezette, nieuwe diesel 2'tjes van Alstom tegenvallen. M e n had verwacht dat dit regionale materieel even veel ruimte, automatische deuren, informatie panelen en snelheid z o u bieden als de 111 intercity rijtuigen of deense neuzen, o m d a t men 'net zoveel moet betalen per k m voor een kaartje'. Vanaf 10 juni n e e m t dit materieel de meeste ritten over op de route Antwerpen - Neerpeft. Het gemiddelde aantal door de o m b u d s m a n behandelde klachten per m a a n d is gestegen van 115 in 1995 naar 201 stuks in 2000. W e l was er een tijdelijke piek van 351 stuks / m a a n d in 1998 vanwege de invoering van de nieuwe dienstregeling IC-IR 98. Gecombineerd vervoerder T R W (met haar nieuwe trein Zeebrugge ~ Novara; zie Zwitserland) en de overslag van gevaarlijke goederen zijn begin maart verhuisd van AntwerpenSchijnpoort naar de 'main hub' naast het rangeerstation Antwerpen-Noord omdat dat beter beantwoordt aan de marktsituatie. N M B S is voornemens het 8 k m lange traject La Louvière Binche terug te brengen tot enkel spoor; dit heeft geleid tot onrust bij het reizigers-paneel, dat vreest voor vertragingen bij het kruisen van de interregio treinen. Vlaanderen en Wallonië blijven het oneens over het spoor. Ze beklemtonen dat ze een grote zorg g e m e e n hebben voor het belang van de regio's in het spoor. Twistappel blijft de vraag of de gewesten zelf een vertegenwoordiging moeten hebben in de raad van bestuur van de N M B S : Vlaanderen vindt van wel, Wallonië van niet. Door een rechtstreekse vertegenwoordiging z o u immers ook de 6 0 / 40 verdeelsleutel voor de spoor-investeringen in het gedrang kunnen k o m e n . Vlaanderen eist een groter stuk van de koek omdat er anders geen ruimte is voor de ontsluiting van de havens van A n t w e r p e n en Zeebrugge. O m de openlijke discussie over de 60 / 40 regel te vermijden spreken alletwee over voldoende middelen voor de uitvoering van het investerings-programma 2 0 0 1 - 2 0 1 0 . Hoeveel dat precies is wil nog niemand z e g g e n al denkt men eerder aan het dure scenario (BF 643 miljard) dan het goedkope model (BF 498 miljard).

jL: MllPaps"/

Begin april verraste het immer inventieve A C T S m e t een nieuw vervoer. Het bedrijf werkt s a m e n met de particuliere firma Eurorail (te Zug, Zwitserland) s a m e n in het vervoeren van ketelwagens zware stookolie naar de firma Humber in A m s t e r d a m Coenhaven. De betrokken verladers en Humber hadden het m e t Railion (DB) aan de stok gekregen en zochten andere vervoerders. Eurorail beschikt over negen N O H A B locomotieven van de N E G en v o n d in Nederland een partner in A C T S . De eerste proefweek, waarin de trein op 8/4 overgebracht zou worden, startte niet vlot o m d a t Railned de N O HAB's niet zomaar in Venlo wilde toelaten, waardoor naar Emmerich moest worden uitgeweken en zo grote vertraging optrad dat de wagens pas op 9/4 overgebracht konden worden. Wanneer de proef die de eerste w e e k van het vervoer w a s , slaagt, zal het drie keer per w e e k plaatsvinden en dan uiteindelijk via Venlo. Via Bentheim gaat A C T S de tractie verzorgen zoor een vervoer van de Vagron in Groningen met A C T S - w a g e n s naar Schwarze Pumpe in Duitsland, vrijdag beladen heen, zondag leeg terug. In Duitsland wordt de trekkracht verzorgd door de Mindener Kreisbahn met locs type 2 1 6 . Het vervoer gaat op 20/4 van start. W.o.t.k 25 splinternieuwe autobusmodellen schaal HO (Wiking, Rietze, Brekina, Busch, Herpa) in org. verpakking. Tevens 30 locomotiefmodellen Kitmaster en Airfix periode 1959-1963 (alleen voor de kenner) Zend postzegels van f1,10 voor lijst aan St. Antoniusstraat 81 te 5801 AR VENRAY.

e

Bij de vakbonden is onrust ontstaan over een voorstel dat de N M B S nieuw materieel gaat leasen. N M B S past echter al j a ren zo'n formule toe o m gefinancierd treinmaterieel te verkopen en onmiddellijk terug te huren (deze constructie biedt interessante fiscale voordelen en w o r d t in vele landen zij het al dan niet m e t veel publiciteit in jaarverslagen etc toegepast).

e

Dit levert geld op voor onder m e e r de afbetaling van schulden. De huur kan makkelijk w o r d e n betaald. W e l moet men oppassen dat de huurkosten niet al te h o o g op lopen. De huur v a n het materieel z o u wel eens uitgebreid kunnen w o r d e n met de constructie dat de fabrikant ook het onderhoud uitvoert. Hierbij is de fabrikant d a n w e l gebaat bij het vermijden van allerlei kinderziekten en latere hoge onderhoudskosten bij goedkopere constructiemethodes. Dit mode! wordt tegenwoordig al vee) toegepast in diverse landen tot tevredenheid van alle partijen (de spooronderneming hoeft dan ook geen extra ingewikkelde technische kennis e n apparatuur in huis te halen). W e l vreest men voor het b e h o u d van de NMBS-werkplaatsen (de ervaring elders is echter dat zowel werkplaats als w e r k n e m e r s gedetacheerd worden aan de fabrikant / onderhouder). DUITSLAND D B president-commissaris B. Vogel is opgestapt, hij verwijt de regering h e m onvoldoende steun te hebben g e geven. Er waren echter al daarvoor geruchten dat Vogel z o u vertrekken. Voor grote spoorprojecten is opnieuw politieke steun te vinden. Het gestagneerde 'Stuttgart 2 1 ' project wordt nieuw leven ingeblazen, waardoor het huidige kopstation vervangen z o u worden door een ondergronds doorlopend station. Voorts wordt de start van de b o u w van de 6 5 k m lange hsl tussen de zuidoostelijke voorstad Wendlingen naar Ulm vervroegd naar 2004 Baden-Württemberg gaat de eerste fase financieren. DB gaat haar ICE-park uitbreiden. O p korte termijn w o r d e n bestellingen geplaatst voor dertien ICE3 stellen (voor gebruik op Köln - Frankfurt vanaf 2004) e n 2 8 ICE-T kanteibak-stelien (voor gebruik o p Berlin - H a m b u r g o f Frankfurt, Dortmund Hannover - Leipzig - Dresden en H a m b u r g - Dortmund Köln - Frankfurt). V o o r t s gaat D B IC/EG getrokken materieel verbouwen o m ICE niveau te kunnen bieden in treinen met tot twaalf rijtuigen. O p dit ogenblik doet DB proeven met een lichtgewicht draaistel van Bombardier Talbot in een ICE2 stel m e t snelheden tot 385 km/u. DB Autozug geeft klanten v a n haar auto(slaap)trein-diensten restitutie bij gebrek aan de aangeboden faciliteiten. De slaapwagons w o r d e n verbouwd m e t nieuwe draaistellen, minder piepende schijfremmen e n luchtverversing. Hoewel de verbinding Hildesheim - Bordeaux dit jaar e e n langer seizoen zal kennen vervalt de trein op Nantes. Ritten op Avignon, Narbonne en Bordeaux w o r d e n versneld. Extra capaciteit wordt aangeboden op de treinen tussen Dortmund, Düsseldorf, Köln e n München. Voorts zijn er actietarieven op hotels op Rügen. Vanaf 10 juni biedt D B 99 ICE-diensten op Berlin (een toename van acht stuks) en enkele Berlin - Hamburg IC/EC verbindingen worden vervangen door ICE treinen. Integratie v a n d e diverse schakels in het o.v. wordt in e e n proefdienst geëvalueerd w a n n e e r een samenwerkingsverband ontstaat met üstra voor d e bus- t r a m - lightrail e n lokale treinen rondom Hannover. De D B gaat voortaan m e e d o e n m e t de Ö B B in haar vfoot te leasen locs. De in totaal 2 5 meersysteemlocs, Baureihe 152 / 1016, worden ingezet voor grensoverschrijdende goederentreinen. Bombardier gaat 26 Talent diesel 2-tjes in Aachen en Görlitz bouwen voor D B Regionalbahn Rheinland, aflevering is gepland voor najaar 2 0 0 2 . De Talentjes w o r d e n ingezet op d e Euregiobahn routes tussen Mönchengladbach, Duren, A a c h e n en Heerlen. De concurrerende intercitydienst Bielefeid - Köln v a n Eurobahn heeft op 28 januari voor het laatst gereden. Siemens gaat 1600 m m spoor leggen langs de proefbaan t e Wildenrath t.b.v. de proefritten m e t de e-stellen voor Melbourne (Australië). E U R O P E S E G O E D E R E N De Mont Cenis tunnel wordt verbreed tot B1 profiel tbv toekomstig huckepackvervoer. D e bouw van nieuwe tunnels rondom Chambéry wordt ook bestudeerd omdat hier ook e e n knelpunt bestaat voor goederentreinen. i i_4 rri i U _ I „ ; , J „ „ infrinti-i i^ti ine *-a c r h o i H o n i i a n ^vnlnitattP

wordt voortgezet in een nieuwe fase. Binnen twee jaar moeten alle lidstaten ( m e t enkele uitzonderingen) wettelijk a a n deze eisen voldoen. Men is niet langer bereid een halfslachtige n a volging te tolereren terwijl het marktaandeel blijft dalen bij g e brek a a n concurrentie en dienstverlening. Duitsland, bijvoorbeeld, kent e e n z o g e n a a m d 'open net' maar desondanks worden bijna 1 0 0 % van de volumes door D B Cargo vervoerd. De nieuwe maatregelen zijn in de eerste instantie slechts van toepaasssing op het 50.000 k m lange internationale goederennet maar alle sporen moeten per 2008 beschikbaar zijn voor derden in zowel binnenlands als internationaal goederenvervoer. België en Spanje hebben zich eindelijk bereid verklaard o m aan de regels te voldoen. Men moet een reguleerder in leven roepen o m te kunnen overzien of de onafhankelijke infrabeheerder toch onpartijdig werkt bij verdeling van capaciteit op het net. Voor vele landen betekenen deze organen t w e e nieuwe organisaties, los van de staats(monopolie)onderneming. Ierland, Noord-lerland en Griekenland mogen gedurende de komende vijf jaar de huidige situatie voortzetten en Luxemburg krijgt dispensatie tot 2004. Komt een exploitant een licentie aanvragen, dan is m e n verplicht ook in die landen te gaan beginnen m e t de hele scheidingsoperatie. Vanaf m a a r t 2003 is elke bevoegde exploitant dus in staat gebruik te maken v a n het 50.000 k m lange net, w a t goed is voor 9 0 % van het internationale goederenvervoer. De door E W S uitgevoerde goederendienst door de kanaaltunnel wordt bedreigd m e t opheffing. In d e directe omgeving van het emplacement te Calais staat e e n asielzoekerscentrum. D e gezamenlijke controle v a n de internationale treinen door S N C F en E W S is blijkbaar niet waterdicht. Al in de maand februari alleen w e r d e n boetes opgelegd van in totaal GB£ 252.000 wegens het vervoeren van 126 vluchtelingen in, of soms onder, de goederentreinen door de kanaaltunnel. Door dergelijke boetes wordt de dienst verlieslijdend E U R O P E S E R E I Z I G E R S O p het Paris - Brussel deel van het Thaïys-net is het aantal ritten m e t 7,5% toegenomen. Paris Amsterdam is gestegen met 1 5 % en is nu g o e d voor 1 0 % van alle Thalys reizigers. De 120 jaar geleden ontstane Oriënt Express reed de laatste jaren Paris - Budapest maar wordt voortaan ingekort t o l Wien. FRANKRIJK Bij proefritten langs de nieuwe L G V Méditerranée w e r d medio januari 3 5 4 k m / u gehaald (normaliter z o u maximaal 300 km/u gereden worden). D e nieuwe lijn heeft een lengte van 250 k m (waarvan 17,2 k m op viaducten en 12,8 k m in tunnel) en telt in totaal 4 8 5 bruggen e n tunnels. De route wordt waarschijnlijk in mei vrijgegeven voor baanbekendheidsritten voor de machinisten. V a n a f juni krijgt m e n dus een aanzienlijke verbetering v a n de diensten: frequenties gaan o m hoog (bijv. zeven extra ritten daags tussen Paris en Avignon) en reisduren worden ingekort (bijv. Brussel - Marseille v a n 614u naar 5 u 2 0 min). De duur v a n s o m m i g e ritten blijft betrekkelijk lang (vanuit Paris naar Perpignan: 4 u 45 min en naar Nice: 5 / u) maar S N C F gaat de frequenties ook hier opvoeren o m beter te kunnen concurreren m e t het vliegtuig. Normaliter denkt m e n a a n e e n grens v a n 3 u waaronder de trein k a n concurreren m e t luchtvervoer. H e t is echter zo dat terwijl 9 0 % v a n de huidige TGV-diensten e e n vertraging van minder d a n 5 min kent, terwijl e e n derde van de vliegtuigen landt m e t e e n vertraging v a n 15 m i n of meer. Voorts heeft S N C F inmiddels een tien jarige ervaring opgedaan met 'yield management' (en bezetting e n inkomsten zo hoog mogelijk w e t e n te stellen). L G V Méditerrannée w o r d t bereden door drie verschillende materieettypen: gemoderniseerde T G V Sud-Est, Réseau- e n Duplex stellen. Drie nieuwe stations w o r d e n g e opend: Valence T G V , Avignon T G V e n Aix-en-Provence T G V . O m d a t d e meeste reizigers gebruik zullen gaan maken van de auto o m deze stations te bereiken w o r d e n ze voorzien van 1

2

grote parkeerterreinen. Valence echter wordt ook bediend door T E R regionale treinen en bussen. Nu dit project klaar is gaat men deze winter beginnen met de bouw van LGV Est Européen.Tevens wordt L G V Méditerannée voortgezet met Nïmes - Montpelier (opening gepland voor 2007). Niet dat het vliegtuig altijd als concurrent gezien moet worden. Air France huurt nu capaciteit in bij Thalys tussen Paris en Brussel o m deze korte vliegroute op te kunnen heffen. Vanaf 25 maart is er een vijfde treinpaar Brussel - Roissy bijgekomen en de dagelijkse Thalys Brussel - Genève stopt eveneens in Roissy. Voorts bestaan er al doorgaande tickets vanuit Lille, Le Mans, Lyon, Angers, Poïtiers en Tours naar internationale bestemmingen (bv enkeltje Le Mans - Tokio of Poitiers - Los Angeles). S N C F heeft ook doorgaande kaartjes geregeld met United Airlines, Lufthansa en American Airlines. Men ziet het aansluiten op het TGV-net als een manier o m het achterland van de luchthaven te kunnen vergroten. De 'modal split' ligt in een directe verhouding m e t de reisduur maar ook enigszins in relatie met het aangeboden comfort, het type reizen en met de frequenties. Deur-aan-deur reizen van minder dan VA u (bv 800 k m met een m a x i m u m snelheid van 300 km/u) zijn een open doel voor de trein. Bij ritten langer dan 6 u kiest m e n normaliter voor het vliegtuig hoewei de nachttreinen ook een markt kennen in de daluren van het spoor. S N C F (maar ook de Japanners) is ook van mening dat men soms bereid is voor de treinen te kiezen ook duurt de reis ietwat langer. Men geeft de voorkeur aan een betere sfeer o m in te kunnen werken of te ontspannen. Luchtverkeer gaat te vaak gepaarde met stress bij in-checken, veiligheids controles, wachten op vliegtuigen, lange wandelingen naar de 'gate' en bij het opstijgen. GR.BRITTANNIE De S R A heeft het Ministerie van Financiën zo ver gekregen dat het beleid van afbouwen van subsidies cq het opbouwen van terugbetalen van dividenten aan de regering omgebogen wordt. In ruil voor concessies m e t een langere duur (20 jaar) zullen de exploitanten m e d e bereid moeten zijn om in de infrastructuur te gaan investeren. Zonder een nieuwe aanbestedingsprocedure is de Midland Main Line-concessie met t w e e jaar verlengd in ruil voor investering in 28 stuks nieuwe dieseltreinen (misschien dus met kantel mogelijkheid en een top van 200 km/u). Maar daar bleeft het voorlopig bij. De reeds aangemelde vernieuwing van de concessie van Chiltern Railways stokt door het feit Railtrack zo g o e d als zeker niet m e e kan werken aan de noodzakelijke investeringen in extra capaciteit langs de route (dit v a n w e g e haar huidige extra p r o g r a m m a ' s sinds afgelopen oktober). Hierdoor is het financieel plaatje voor de exploitant voorlopig niet kloppend te krijgen. Govia zou de huidige South Central concessie van de beruchte Connex overnemen maar tot nu toe heeft niemand uit kunnen leggen hoe een nog lopende concessie afgekocht kan worden tot tevredenheid van alle partijen. East Coast ligt voorlopig ook in de koelkast. Virgin w a s bereid flink mede te gaan investeren in een nieuwe hsl-achtige route in ruil dus voor een bijna-monopolie op alle vervoer tussen London en Schotland (Virgin is al exploitant van het westkustnet). Railtrack is er echter nog v e n e van overtuigd dat het financiële plaatje van Virgin klopt. Central Trains (zogenoemde 'Barmouth & Yarmouth Rly') wordt in drieën gesplitst: het w e s telijke deel gaat naar het nieuwe W a l e s & Marches, het oostelijke deel gaat naar het nieuwe Anglia / Humber. G e e n adspirant exploitant is financieel zover te krijgen o m het middelste deel in de drukke regio Midlands over te n e m e n , nu de langeafstands verbindingen afgeschoren zijn. V a n w e g e de vele vertragingen in het proces blijven ook de nieuwe concessies Wessex en Trans-Penine nog liggen; de S R A w a s blijkbaar gedwongen de huidige concessies voorlopig te verlengen tegen extra subsidiering.

W a t South W e s t betreft w a s Stagecoach voorlopig niet bereid haar huidige concessie in te laten korten. W e l had G N E R het hoogste bod uitgebracht. Die was bereid GB£ 4,5 miljard te investeren in zowel nieuw materieel als een nieuwe locatie voor het drukke station Clapham Junction w a a r v a n een tunnel treinen ook z o u leiden naar Victoria en het centrum van Lond o n . Stagecoach wilde £ 2,3 miljard investeren in nieuw materieel (wellicht ook dubbeldeks) en extra capaciteit in de infrastructuur op de hoofdlijn vanuit Waterloo naar N e w Malden. First Group en N S w a r e n bereid slechts £ 2 miljard te investeren in dubbeldeks materieel en een tunnel verbinding vanaf W i m b l e d o n naar Victoria en het stadscentrum (geen wonder dus dat dit t e a m al lange tijd waarschijnlijk geen winnaar zou zijn hetgeen begin april is bevestigd met de herbenoeming van Stagecoach en voor een periode van 20 jaar). Medio maart w e r d e n de tienjarenplannen van de Strategische Rail Autoriteit (SRA) gepubliceerd. Deze plannen zullen in totaal £ 60 miljard kosten en beogen een vervoersgroei van 5 0 % voor reizigers en 8 0 % voor goederen. D e reeds gemaakte groei heeft al het uit de jaren '90 daterend privatiseringsbeleid teniet gedaan. Extra capaciteit bij zowel sporen als beveiliging is steeds harder nodig. (Men is uitgegaan van een jarenlang gebrek aan investering. Dit z o u ons wat v r e e m d kunnen lijken o m d a t hun nationale net verhoudingsgewijs 5 0 % meer routekms, veel meer trajecten die vier- of meersporig zijn en tweemaal zoveel stations biedt per inwoner als het onze.) In de plannen treft m e n o.a. zowel exploitatie concessies die minder in aantal maar sterker in prestatie-kracht zijn als opwaarderingen van de oostkust hoofdroute en de hoofdlijnen vanuit London Paddington. Niet alle plannen zullen uitgevoerd kunnen worden v a n w e g e het ontbreken van de benodigde financiën; er zullen dus prioriteiten gesteld moeten w o r d e n . (Sinds januari is er w e e r sprake van groei in volumes die parallel lopen met die van zomer 2000, echter m e t een lager beginpunt, hetgeen zich natuurlijk laat vertalen in minder inkomsten dan w a s voorzien). De rol van Railtrack is bescheidener geworden voor wat betreft de financiering en het leiding geven. (Railtrack heeft tegenwoordig een enigszins z w a k imago gezien de ervaringen bij de modernisering van de westkust hoofdroute en de financiële consequenties van het slechte baanonderhoud te Hatfield.) Meer dan de helft zou sowieso privaat gefinancierd worden. Professionele particulieren krijgen nu echter hun kans o m een deel van deze taken over te nemen en kunnen dit later terugverdienen door middel van deling in de extra inkomsten voortvloeiend uit de betreffende project. M e n mist in deze plannen een aantal details bijv. het beleid betreffend de prijsstelling. (Tevens ziet het ernaar uit dat de regering bereid zal zijn o m £ 4 miljard te investeren in de ondergrondse te London als haar deel van het p r o g r a m m a publiekelijke / private samenwerking en financiering.) Begin april w e r d bericht dat Railtrack £ 1,4 miljard vervroegd uitgekeerd zal krijgen van de regering voor baanonderhoudsw e r k e n in de komende v i j f j a a r . Voorts wordt de directie uitgebreid met een vertegenwoordiger van de consumenten. Voortaan heeft Railtrack een taak bij onderhoud. Haar ambities van de laatste jaren o m grootse verbouwingsprojecten te begeleiden komen nu (m.u.v. de westkust hoofdroute) in handen van de Strategische Rail Autoriteit. Die zal, s a m e n met de exploiteerders, gaan zorgen voor het dirigeren van privaat/ publieke samenwerkingsverbanden bij het scheppen van de extra capaciteit bij de oostkust-lijn en Thamesiink en bij de hsl (fase 2) vanaf de kanaaltunnel naar London. Intussen heeft de reguleerder bericht dat een boete gelegd wordt aan Railtrack wanneer de nog bestaande snelheids-beperkingen (opgelegd na het ongeval te Hatfield) per 21 mei niet opgeheven zijn (de streefdatum van Pasen bleek niet haalbaar te zijn). Dit wil z e g gen dat de net-capaciteit bij de invoering van de zomerdienst gelijk moet zijn aan die bij de introductie van winterdienst van afgelopen september. Medio februari is de proefbaan te Asfordby (nabij Metton Mowbray) in dienst gesteld (gebruik wordt g e m a a k t van de oude

proefbaan Old Dalby van BR). De proefbaan is nu voorzien van 25 kV bovenleiding en is geschikt voor snelheden tot 200 km/u. Ook worden daar proeven g e n o m e n bij de ontwikkeling van het nieuwe T C S beveiligings-systeem en het T A S S kanteibak systeem. D e prototype pendolino-trein van Virgin wordt hier ais eerste materieelsoort getest voordat die verdere proeven ondergaat op de boogrijke route Carnforth - Carlisle en misschien ook met 225 km/u langs de oostkust hoofdlijn. Voorts worden alle 53 pendolino-treinen in Asfordby ingereden o m de eventuele kinderziekten tijdig onder controle te krijgen. Het GB£ 500 miljoen kostende p r o g r a m m a van installatie van T P W S (trein beïnvloeding, zie R N / H O V okt 2000 blz. 236) loopt enigszins achter. Tot nu toe zijn slechts 100 i.p.v. de geplande 600 treinen hiermee uitgerust vanwege technische problemen. Desondanks geloven de gezamenlijke exploitanten de installatie bij de veertig treintypes voltooid te hebben voor de streefdatum van eind 2003. D e installatie van baan-apparatuur loopt ook achter op schema vanwege technische problemen. Hoewel Railtrack van mening is dat de door hen gestelde streefdatum van eind 2002 nu moeilijk haalbaar lijkt zou toch alles per eind 2003 wel afgerond kunnen zijn. (Nogmaals wordt de vraag gesteld of Railtrack niet opnieuw moet worden genationaliseerd aangezien die zo dikwijls afhankelijk is van overheidsgelden. De mening is echter dat zo'n optie zowel duur zou zijn voor de belasting-betaler als weinig doeltreffend.) Politiek niet onderuit te komen (na de ongevallen te Southall en Ladbroke Grove) is de installatie van E T C S (men vindt A T P / A T B inmiddels een verouderd concept). De hiervoor nodige £ 3 miljard wordt door de overheid betaald m a a r zou veel meer levens hebben kunnen redden wanneer die geïnvesteerd wordt in extra veiligheidsmaatregelen langs het wegennet. ETCS wordt geïnstalleerd in zowel totaal 8000 treinen als bij de verbouwing van hoge snelheids routes ( o m te beginnen met de westkust hoofdroute in 2005). Het hele programma moet in 2015 klaar kunnen zijn (hoewel de ongevallen-raad een weinig realistisch streefdatum van 2008 voor de infrastructuur en 2010 voor het materieel heeft voorgesteld). D e tarieven van Great W e s t e r n tussen London en het zuidwesten van Engeland worden verlaagd. Per eind mei worden de treinfrequenties verhoogd. Alstom is echter niet in staat geweest het nieuwe materieel hiervoor op tijd af te leveren en tijdelijk wordt verbouwd materieel uit de j a r e n '70 gebruikt. G o e d nieuws voor fietsers op het oostkust hoofdnet: G N E R (oostkust hoofdlijn) heeft haar tarief voor fiets-vervoer (£ 3) geschrapt. ITALIË Trenitalia heeft bij Alstom een bestelling geplaatst voor 110 electrische en 90 diesel treinen voor regionaal vervoer. In de eerste fase w o r d e n 36 e-stellen en 10 diesel stellen gebouwd met nog eens zes diesel stellen voor regio Trento, vier e-stellen voor provincie Arezzo en twee e-stellen voor provincie Salerno. Alle drietjes zullen voorzien w o r d e n van zowel lage vloeren als luchtverversing en zullen rijden op j a k o b s draaistellen. De topsnelheid van de 3 kV e-stellen wordt 160 km/u, die van de dieselstellen w o r d t 130 k m / u . Aflevering begint in 2003. K A N A A L T U N N E L De drie Eurostar terminals worden voor 2003 verbouwd en in dezelfde periode w o r d e n de Eurostarstellen zelf ook onder handen g e n o m e n . K R O A T I Ë Vanaf eind januari zijn er weer doorgaande treinen Zagreb - Knin langs het Una-dal. Deze verbinding tussen de hoofdstad en de Adriatische havens w e r d in 1991 stilgelegd. Twee grensovergangen met Bosnië-Herzegovina (te Vofjïna en te Martin-Brod) liggen op deze route. Na electrificatie in 1988 w a s de 327 km lange reis mogelijk binnen 4Vz u. m a a r dit is niet meer haalbaar. Tussen Zagreb en Voljina is electrische tractie nog mogelijk, elders moet er gedieseld worden omdat de electrische apparatuur is vernield of gestolen. Voorlopig rijden er slechts goederentreinen maar vanaf 27 mei (met de zomerdienst) rijden er weer reizigerstreinen.

-101 -

N O O R W E G E N NSB is begonnen m e t proeven met rijdenzonder-kaarten; en wel op de Signatur-treinen. Reizigers m o e ten wel per telefoon reserveren en betalen m e t creditcard. Elke trein is uitgerust met een computer en GSM-verbinding o m de conducteur geïnformeerd te houden. S P A N J E Nadat Inca - Sa Pobla (Mallorca) in januari eindelijk heropend is, zouden nu inmiddels de voorbereidingen zijn gestart voor de in 2003 geplande heropening van de 30 km lange route Inca - Manacor (stilgelegd in 1977). Dit houdt in het omsporen van 914 m m naar meterspoor, opheffing van 77 overwegen en vervanging door 15 bruggen, uitrusting van vier overwegen met b o m e n . Tevens moeten er volgend jaar zes extra dieselsteilen besteld worden. Z W E D E N S L is niet tevreden met haar tien Regina-treinen: die trekken te langzaam op voor gebruik in de voorsteden in de piekuren. Voorts zijn de deurpartijen te smal voor het snel inen uitstappen. Tijdelijk wordt dit materieel geleast aan SJ voor haar regionale diensten ten westen van Stockholm. Z W I T S E R L A N D S B B is van plan, samen m e t de TEE-partners DB en ö B B , een gezamenlijke bestelling te plaatsen voor meer-systeem kantelbaktreinen. Men denkt aan het plaatsen (dit jaar) van een bestelling van 116 stellen ( D B : 50 stuks, S B B : 34 stuks en Ö B B : 32 stuks) met een topsnelheid van 200 a 230 k m / u voor afstanden tot 400 k m ; aflevering moet in 2005 beginnen.Op korte termijn moet S B B ook bestellingen gaan plaatsen voor diverse materieel-soorten voor binnenlands gebruik. Bij de BLS is het dubbelspoor tussen Niederbottingen en Riedbach in dienst gesteld. Een nieuwe containertrein (Belgium Lötschberg Service) is gaan rijden tussen Zeebrugge en Novarra (Italië). Bodensee-Toggenburg-Bahn (BT) en de Südostbahn (SOB) zijn voornemens hun krachten te bundelen en hebben een fusie voorgesteld. Het getouwtrek over het eventueel weer in gebruik nemen van de Rive Blue route (Le Bouveret ~ Evian) gaat onverminderd door. Voor zijn de Zwitserse locale overheden, tegen zijn de Franse politici. V a n w e g e de slechte toestand van de baan werd alles stilgelegd. Voordat goederenvervoer hervat zou kunnen w o r d e n moet de onderbouw grondig gesaneerd worden. De RhB is voornemens de capaciteit van het station St.Moritz te vergroten in venband met de komst in 2003 van extra reizigers naar het wereldkampioenschap skiën. Voorts wordt De Snowliner (Landquart - Davos -St.Moritz) vanaf deze winter gereden m e t de eigen nieuwe panorama-rijtuigen. Tijdens het W e r e l d Economisch Forum te Davos w e r d het vervoer van demonstranten in strakke banen geleid. De dienstregeling werd grondig beperkt w a t tot protesten van de gewone reizigers heeft geleid. Boeren gaven geen gehoor aan een oproep van de politie o m eventueel mest beschikbaar te stellen als het tot schermutselingen zou k o m e n . Volgend jaar een gepantserderde trein misschien? Bij de Junfraubahn zijn er vier nieuwe stellen (type Bdhe 4/8, gelijk aan die uit 1992) besteld. Op de Oensingen Balstha! Bahn zal het reizigersvervoer per 10 juni drastisch worden beperkt. Alles w o r d t verbust op twee ritten 's ochtends doordeweeks vanuit Balsthal en twee avondritten vanuit Oensingen na. Het Transport-Ministerie heeft alle 689 spoortunnels laten onderzoeken naar veiligheid bij brand. V a n de 26 lange tunnels (veelal langer dan 3 km) heeft men diverse maatregelen aanbevolen: verbetering bij de verlichting, ventilatie en aanwijzing van vluchtwegen; installeren van communicatie systemen en dikwijls ook aanbrengen van verhoogde looppaden. Preventieve maatregelen w e r d e n ook voorgesteld, bijv. detectie mogelijkheden voor opsporing van warmlopers, buiten profiel geraakte ladingen en overige materieeldefecten. Voorts wordt geadviseerd conventionele n o o d r e m m e n te vervangen Hnnr alarrnincïtallatipc t i w c p n rpi7inf>rc pn t r p i n - n e r R n n e e l

SPOORWEGNIEUWS BUITEN EUROPA A U S T R A L I Ë Deelstaat Victoria heeft besloten de toegang tot haar net open te stellen voor goederenvervoerders. Men is namelijk onder de indruk van het openstellen van de as Perth Melbourne. Door concurrentie zijn tarieven gedaald met 3 0 % en is het marktaandeel spoor m e t 1 0 % gestegen tot 7 5 % . De in 1963 gesloten Abt tandradlijn in het westen van Tasmanië wordt opnieuw aangelegd. D e lijn w e r d voor het eerst tussen Queenstown en Teepookana in 1897 geopend en later verlengd naar Strahan (haven). Reizigerstreinen op het niettandrad deel zijn vorig jaar opnieuw gaan rijden en intussen zou baanaanleg op de 7 k m lange helling (5 a 6,25%) Lynchford naar Rinadeena klaar zijn en een gereviseerde tandradloc afgeleverd zijn. C A N A D A C N gaat het noord Amerikaanse deel van W i s c o n sin Central overnemen. Hierdoor krijgt C N beheer over de W C hoofdlijn Chicago - Superior die een belangrijk schakel vormt tussen de transcontinentale route naar west Canada en de noord-zuid route van de Illinois Central. De kartel- en monopoliecommissie zou dit waarschijnlijk als geen grote overname beschouwen waardoor geen belemmering van hun zijde wordt verwacht na het aflopen in juni van het verbod op grote spoorfusies. Het oude station te London is al tegen de vlakte o m ruimte te scheppen voor een nieuw, op korte termijn te openen nieuw station. Qua volumes is London n u m e r o vier op het VIA-net. C H I N A De 267 km lange nieuwe lijn Xi'an - Ankang is inmiddels opengesteld. De geëlectrifieerd enkelsporige lijn rijdt ook door 's lands langste tunnel met een lengte van 18,5 k m . Dubbelspoor maken van Linyi - Yangzhou (138 km) is voltooid en sinds januari is m e n bezig met Liupanshui - Baiguo (101 km). D e 230 km/u trein Blauwe Peil is gaan rijden met snelheden tot 200 km/u op de route Guangzhou - Shenzhen sinds januari. E G Y P T E Dertig diesel-electrische locs zijn besteld bij Alstom (Spanje). INDIA Eindelijk is de verbinding Benapole - Petrapole (Bangla Desh) geopend voor goederenvervoer (de in september g e plande opening kon geen doorgang vinden vanwege overstromingen). Deze verbinding w e r d in 1966 gesloten vanwege gebrek aan volumes. Op den duur horen doorgaande reizigerstreinen Kolkata - Dhaka tot de mogelijkheden. Electrificatie met 25 kV van de 38 k m lange ringlijn te Lucknow is aangevangen; de reizigersdienst z o u in 2002 gestart worden. De electrificatie van K a n p u r - Lucknow is inmiddels afgerond en plannen worden g e m a a k t voor de routes vanuit Lucknow op Varanasi en M o r a d a b a d . Aanleg van de breedspoor lijn Tamluk - Digha zal binnenkort voltooid zijn met de bedoeling dat treindiensten op korte termijn gestart kunnen worden. J A P A N Het nieuwe 275 km/u shinkansen e-stel ondergaat nu proefritten op de Tohoku-lijn in het oosten des lands. Deze route wordt volgend jaar met 97 k m verlengd vanaf Moriaoka naar Hachinohe. De acht rijtuigen zijn gebouwd uit dubbeliaags aluminium. Dit t e z a m e n m e t e e n eenbenige stroomafnemer helpt bij het reduceren van geluidsoverlast. Een jaar geleden w e r d de Hikari Rail Star geïntroduceerd en deze heeft zich kunnen bewijzen in de concurrentie met het vliegtuig op de Shin Osaka - Hakata Sanyo Shinkansen. Het aantal reizigers is met 1 0 % gestegen en dit ondanks de actietarieven van de luchtvaart. Tussenstops zijn er te O k a y a m a , Hiroshima en Kokura; alledrie echter kleinere steden dan de tussenstops langs de shinkansen Tokio - Osaka. Daarnaast rijdt de trein parallel aan t w e e snelwegen. Alles bij elkaar zijn de te verwachten volumes kleiner en de concurrentie heftiger dan bij de overige shin kansen-routes. Daarom bevat deze trein slechts acht ipv zestien rijtuigen. Er is geen 1 kl. In e

plaats daarvan kunnen reizigers met reserveringen genieten van een 2+2 opstelling terwijl reizigers zonder reservering genoegen moeten nemen met 2+3 opstelling. In een van de eerstgenoemde rijtuigen zijn er ook extra faciliteiten voor besprekingen onderweg en voor computer-gebruikers alsmede een rnulti-functionele ruimte voor verzorging van kinderen. Beeldschermen bieden de reiziger gelegenheid o m dienstregelingen te raadplegen. De Hikari Rail Star is technisch identiek aan de series 700 treinen, De gestroomlijnde neus biedt zowel stabiliteit bij het rijden ais een reductie in de geluids productie. De eenbenige stroomafnemer en schotten rondom de isolatoren reduceren verder de geluids-overlast. M A L E I S I Ë Onlangs is m e n begonnen m e t de electrificatie van de 175 k m lange route R a w a n g - Ipoh tussen Kuala Lumpur en Butterworth. Tegelijkertijd w o r d t de beveiliging vernieuwd en telecommunicatie geïnstalleerd. O E G A N D A Het e m p l a c e m e n t te Port Bell (haven voor de spoorpont op het Victoria-meer) wordt uitgebreid. De verbouwing van de route Kampala - Malaba wordt versneld naar aanleiding van een plotselinge t o e n a m e van volumes. R U S L A N D De frequentie van de ER-2000 hst-diensten tussen St. Peterburg en Moskva wordt w e e r teruggebracht van tien slagen naar slechts een treinpaar per week. V E R . S T A T E N De Amerikaanse Betuwe-route nadert haar voltooiing. De lijn ligt in een tien meter diep gleuf en is aardbeving-bestendig. D e route is dubbelsporig met ruimte erbij voor een derde spoor, 32 km lang en loopt door de bebouwde k o m m e n en langs de industrieterreinen van Los Angeles en Long B e a c h . (Deze twee havens zijn t e z a m e n goed voor 2 5 % van per schip vervoerde A m e r i k a a n s e handel en zijn de drukste containerhavens in de V S . ) D e aanleg hiervan is in 1998 gestart en opening is gepland voor 2002. V a n de 29 bruggen zijn er al 21 stuks g e b o u w d . D e b o u w van deze route wordt deels betaald uit obligaties die afbetaald zullen worden uit de inkomsten van de door U P en B N S F te betalen toegangstollen. Naast deze ingegraven corridor zijn er in het noorden en het zuiden ook de nodige baanvakken op maaiveldniveau en over enkele viaducten en ongelijkvloerse aansluitingen naar de diverse emplacementen. Tien emplacementen en werkplaatsen w o r d e n gesloten of gefuseerd, 1200 goederenwagons w o r d e n afgevoerd, 6400 kms spoor worden gesloten of verkocht en 2 0 0 0 man komt op straat te staan door de sanering bij N S (=Norfolk Southern). V I E T N A M Een prototype dubbeldeks rijtuig wordt deze maand in dienst gesteld. De w a g o n w e r d g e b o u w d door de werkplaats Gia Lam en wordt ingezet op de routes vanuit Hanoi op Haiphong en Vinh.

VIDEO'S Transpress Men is hier druk bezig met tramvideos uit Duitse steden. W i j bespraken enkele m a a n d e n geleden die over Braunschweig, Hannover, Dresden en de Kirnitzschtaibahn en Nürnberg/Fürth. Nu weer 3 en er staan dit jaar nog weer 3 stuks op stapel. Zij laten alle vooral de moderniseringsperiode zien met de D ü w a g of de vergelijkbare DDR-pogingen daart o e , tot de huidige dag m e t de nieuwe supertrams of U-Bahnachtigen. U bent met deze films helemaal bij! Maar ook stukken historie zijn er bij (de oude tijd + vlak na 1945 in de puinhopen). Kort en g o e d : dit is een zeer waardevolle collectie aan het w o r d e n . W i j bekeken dit keer de volgende banden van elk een uur (elke band kost DM 39,90): Köïn-Bonn: veel historisch over Bonn, inclusief de Rijnschepen en de KBE en Köln in 1945 A u g s b u r g - U I m : veel beelden van de historie van oud Augsburg en de oorlogstragedie R o s t o c k - S c h w e r i n : veel getoonde oorlogsschade en huiveringwekkende sloopscènes. Alle films bevatten korte mooie nachtopnamen, enkele stadsbeelden uit vervlogen dagen en een rustig, perfect en wat chauvinistisch commentaar.

Mit Volldampf auf die Moselstrecke. Historische o p n a m e n uit de 60- en 70-er j a r e n voorai van diverse typen langs d e Moezel met voornamelijk veel vrachtverkeer naar en van d e industrie in Frankrijk en L u x e m b u r g : Baureihen 0 1 , 03, 2 3 , een enkele 38, maar veel 4 4 - en 50-ers. Fraaie afstandsopnamen, o.a. bij de Moezelbruggen m e t ook duidelijk aandacht voor de streek met haar veelal fraaie stations en ook aandacht voor de private Moseltalbahn. Een oude rot in het hobbyvak {Manfred van Kampen) vertelt w a t anecdotes. Verder bezoeken aan de de depóts van Koblenz e n Ehrang. Speelduur 6 5 minuten; prijs DM 59,90; te bestellen onder n u m m e r 73058.

-103 -

steld), biedt deze video een aantal blikken achter de schermen van d e Darjeling Himalayan Rly tijdens de laatste dagen van het 1 0 0 % stoom tijdperk (b.v. binnen de werkplaats te Tindharia met toenmalige ingenieur Chakrabarty, de locloods te New Jalpaiguri tijdens reparatie van een van d e locs, loc. 'Baby Sivok' onder stoom en een rit zowel op de voetplaat ais met hoofdconducteur Boze) met opnames van zowel charter- als publiekelijkstreinen en interessante achtergrond informatie.

BOEKEN

Onder bestelnummer 73054 (Transpress) vindt u Zauber der Dampflokzeit, een film in 2 delen van elk 55 minuten. H e t eerste deel gaat over een Plandampf-happening rond Halberstadt uit het begin van de 90~er jaren m e t 03.1010, een 50-er, een 65-er en een 44-er. Vlak land, weinig spannend, g o e d e ren- en personentreinen tussen Halberstadt en Halle en M a g deburg.Deel 2 is echter een knaller m e t nachtelijke goederentreinen in echte DDR-sfeer, het echte be-drijf met o.a. een 5 8 er, 03.001 en een Saksische Rollwagen 38. O p n a m e n zouden ten dele uit de zestiger j a r e n s t a m m e n . Maar ze hebben ook iets Plandampf-achtigs, hoewel er daarvoor t e veel volle d e pots in voorkomen. Zelfs een oude 57-er k o m t in actie. D e mooiste scène is die w a a r de 03.001 een defecte gestrande Fliegende Hamburger moet gaan ophalen. Schitterende stoomwolken op een mooi traject naar Tsjecho-Slowakije. D e prijs voor deze 2 films is D M 39,90.

lan Allan. Onder de oude O P C titel verscheen hier P o w e r o f the A I ' s van Gavin Morrison. In deze Power of. . . serie zijn eerder al diverse delen over Engelse locseries verschenen. Ditmaal de Pacifics uit 1945 (50 stuks L N E R ) van A. Pepperc o m , d e recalcitrante opvolger van d e beroemde Sir Nigel Gresley en ene T h o m p s o n . Mr. P. had niets op met de locomotieven van Gresley, ging aan het verbouwen en bedacht zelf een serie, die maar 21 j a a r dienst d e e d . Het in A 4 gebonden boek telt 114 pagina's m e t minimaal 2 foto's per pagina. Het is zuiver een fotoalbum m e t ook een aantal bekende plaatjes. Er bleef geen A l als museumloc over en nu wordt nr 51 Tornado geheel nieuw g e b o u w d . Alle illustraties zijn in zwart/wit met een goede repro kwaliteit. Het meest te zien zijn foto's m e t personentreinen op d e Oostkust-hoofdlijn LondonLeeds en York-Edinburgh of in Schotland. De prijs bedraagt G B P 19,95; ISBN n u m m e r niet vermeld.

N o g een dubbele film (2 x 38 minuten), getiteld DB L o k o m o tiv Legenden, eveneens D M 39,90, bestelnr 73055. Allereerst de serie E94 (194) in Zuid-Duitsland en Oostenrijk met o.a. een rit van N ü m b e r g naar Passau, de opdruk bij Lauffach, goederen rond Ingolstadt, op de Brenner etc. Tot slot een paar beelden van een slooprit naar het Roergebied. In deze film ook beelden van het personeel e n in d e depóts; alles 80-er jaren. Deel 2 gaat over enkele rode en blauw-witte V221-en in het Roergebied voor zware goederentreinen met bijbehorend decor. Ook hier depóts (onder andere Oberhausen) en c o m mentaar van personeel. D e scherpte laat s o m s te wensen over maar het is wel historie. Tenslotte enkele proefritten in Griekenland.

Transpress: Der Reichsbahn-Report 1945-1993: Feiten, legenden en achtergronden. Een zeer gedocumenteerd verhaal van achter de schermen door d e bekende Erich Preusz, die o.a, een heleboel in ellende tussen planning en werkelijkheid naar boven haalt, zoals de rampzalige start in 1945 met gebrek aan werkelijk alles. V e e l van w a t er nog was moest terug van w a a r het k w a m of vooral ook naar d e Sovjet Unie. D e hoofdstukken zijn de infrastructuur (de 2 rail gedemonteerd), de tractiewisseiing (van stoom naar diesel en electrisch en van kolen naar olie of w e e r terug), een blik in de socialistische planning, o m maar wat voorbeelden t e geven. Speciaal voor hobbyisten interessante hoofdstukken zijn die over W e s t Berlijn (stillegging van d e oude grote kopstations en aanleg van de buitenring) en over de particuliere spoorwegen en Kleinbahnen en het smalspoor (die hoorden tot dan toe niet bij de Reichsbahn). 240 bladzijden, interessant leeswerk voor de historie-bewuste liefhebber, 17 bij 2 4 c m . Veel zwart/wit en kleurenfoto's (waaronder enkele bekende). Het boekwerk kost slechts D M 29,90 en heeft ISBN code 3-613-71160-5.

EK Video Kurier Nr 4 9 m e t o.a.: het jubileum van de Geislinger Steige in 2000 (150 jr.). E e n bezoek aan Adtranz Kassei (ex Henschel) waar aan d e nieuwe DB-locfamilie wordt gewerkt ( 1 0 1 , 145, 146,185). Ritten met de nieuwe dieselstellen G T W 2/6 (onder andere o p U s e d o m ) , stoomritten met een 38 in d e Eiffet, een paar mooie scènes i n de Oekraine (dubbeltractie stoom) en tenslotte (kort) de serie 0 3 bij de DR. Prijs: D M 29,80; bestelnr. 5249. E K Video Kurier Nr. 50, 1 uur; prijs D M 29,80, bestelnr. 5250. Dit ís een absolute topper uit de serie tot nu toe met o.a. d e herdenkingsht ín 2000 m e t een sneltrein o p de Emslandlijn tussen Munster en Nordeich m e t een 012. Verder een mooi verslag van 30 jaar Museum Kranichstein. Ook 100 jaar stadstram in Nordhausen ziet u langs k o m e n . Tenslotte een rit m e t 50 en 52 Magdeburg - Stassfurt. Lago Maggiore Express EK. Een video-verslag van een reisj e Locarno-Locarno met de prachtige Centovallilijh naar D o modossola. V a n daar m e t Pendolino Cisalpino naar Stresa, waar even wordt rondgekeken. T o t slot met de boot terug naar Locarno. Een typisch Zwitsers/Italiaans verhaal, dat direct de lust tot het met vacantie gaan opwekt. De treinen van de C e n tovallibahn k o m e n alle aan b o d , ook het museum materieel, de schitterende omgeving, het m o o i e Stresa, het Isola Bella en Locarno zelf. Het is ook of j e zelf de 3 uur durende bootreis m e e m a a k t . Voor D M 29,80, te bestellen onder nr 5344. D H R S tour 2000 (2 u., £ 19 i n d . porto bij D H R S , 111 Anston Avenue, Worksop S 8 1 7 J F , Gr.Brfttannië of iohn@a1 models.fsbusiness.co.uk) Hoewel digitaal opgenomen door een nietorofessioneel i m a a r wel kritisch samenae-

e

Eisenbahn Kurier Verlag Die "6000"en der Deutschen Reichsbahn. 4 auteurs (Ebel, Knipping, Guil! en Stange) verzamelden alles over het materieel (stoom, diesel en electrisch) van de particuliere spoorwegen die in de D D R werden genationaliseerd. W e e r zo'n complete bijbel uit de nu al zeer grote serie boeken over locomotieftypen. Het gaat hier o m heel veel normaal- en ook behoorlijk w a t smalspoor. Thans grotendeels geschiedenis. Maar liefst 360 bladzijden A 4 met 350 zwart/wit foto's en facsimiles. D e foto's zijn van een bijzonder goede kwaliteit. W e e r wordt er een haast onvoorstelbare variëteit aan stomers getoond. Een encyclopedie o m avond na avond van te genieten. D a n is de prijs nog goed ook, namelijk D M 78,=; ISBN 3-88255-160-7. EK Special nr. 60. Die Karwendelbahn. De lijn van München naar Innsbruck. 98 bladzijden A 4 met veel fraaie zwart/wit en voorai kleurenfoto's. D e oude e n d e nieuwe tijd met de Kochelseebahn, der Pfaffenwinkelbahn, A m m e r s e e b a h n , d e Zugszpitzbahn, de Wendelsteinbahn, d e Aussenfernbahn, de Mittenwaldbahn, B W Garmisch etc. Zeer de moeite w a a r d , DM 19,80, bestelnr. 1807. Trans-Siberian Handbook (Bryn T h o m a s , 432 blz., £ 13 bij Trailblazer, Tower R o a d , Hindhead G U 2 6 6 S U , Gr. Brittannië. [email protected]). D e z e 5 editie maakt gebruik e

iran

Kat \ A f o n \ y a l l o n

i f^n
raifUanartinnan

l arsr\

r Ac*

r\r\ri-i-r\

keer in de Russische geschiedenis) voor een vernieuwing van een deel van de tekst en kaarten. Net kaarten van Griekenland en Portugal (£ 1,20 resp. £ 2 bij Quail, Lincoln R o a d , Exeter E X 4 2 D Z , Gr, Brittannië) hebben allebei revisie ondergaan en geven details over spooren t r a m w e g e n , stations, spoorwijdtes etc in zw.wt. e

ICE - High-tech on rails 3 . editie (ISBN 3-7771-0262=8, D M 40 bij vertrieb Hestra-Veriag, postfach 10 16 09, D-20010 Hamburg; [email protected]. 176 blz., 100 kl. illustraties, diverse tabellen) omschrijft de ontwikkeling binnen de ICEreeks vanaf het prototype tot aan de toekomstvisie. De geschiedenis der s t o o m t r a m w e g e n in d e n Gelderschen Achterhoek is de titel van een overdruk van een publicatie uit 1944, uitgebracht door de sctichting V E K O T E K . Deze uitgave (A4-formaat) telt 24 blz. en is voorzien van afbeeldingen en srtuatie-kaarten. Verkrijgbaar door overmaking van ƒ 15,= op postrekening 280043 t.n.v. Stichting Vekotek te Monster. Inl. tel. 0174-247550 De geschiedenis der Gooische S t o o m t r a m is de titel van een overdruk van een publicatie uit 1942. Dezelfde specificaties en verkrijgbaar op dezelfde wijze als bovengenoemde publicatie.

WAT SCHREVEN DE ANDEREN.

?

Op de R a i l s , april 2 0 0 1 , ISSN:0030 3 3 2 1 . Dienstuitvoering bij de NS tussen najaar en voorjaar; W a a r de belangstelling voor tram en trein ontstond (eerste van een serie jeugdherinneringen); Nederlandsch - Westfaalsche Stoomtram Maatschappij; Lint brengt nieuw elan in de Achterhoek; Rail Magazine, april 2 0 0 1 , I S S N : 0926-3489. Militairspoon/ervoer in Nederland (2); Loc 1202 brengt plan-W naar Haarlem; Stoomlocomotieven NS serie 7200; De Lint van Syntus; A T B in 2 0 0 1 ; De smalspoor AHans in Portugal; Modelspoor: Kibri stopmachine, S H M in miniatuur, FIAT-500. IVIiljoenenliin Expresse, maart 2 0 0 1 . Nieuwe aaanwinsten (goederenmaterieel); Station, seinhuizen en watertoren Z L S M worden nationale monumenten; Laatste Z w e e d onder stoom; Steenkolen voor ZLSM-locomotieven; De huidige stand. De Tramkoerier, voorjaar 2 0 0 1 . Belgische rijtuigen; Beliewagen autobus; Financieel overzicht 2000; Schenkingen; Tweetaktdag ( 2 pinksterdag); 35 j a a r geleden: het definitieve einde; RTM-evenementen 2 0 0 1 ; Werkplaatsnieuws. e

SPOORWEGMUSEUM IN NIEUW JASJE

De NS hebben de plannen goedgekeurd voor modernisering van het Nederlands S p o o r w e g m u s e u m in Utrecht. Op het complex bij het voormalige station Maliebaan wordt voor 70 miljoen gulden een spannend treinmuseum met visuele hoogstandjes, spektakel en theater gebouwd, in mei volgend jaar gaat het S p o o r w e g m u s e u m twee jaar dicht voor publiek. Het uitgekleedde stationsgebouw uit 1874 w o r d t in oude luister hersteld. De loketten, wachtkamers en stationsrestauratie uit de vorige e e u w keren terug met als extraatje de koninklijke wachtkamer, die het m u s e u m cadeau heeft gekregen van het Haags Historisch M u s e u m . De loc-loodsen en de draaischijf, die vroeger deel uitmaakten van station Maliebaan, keren terug. De sikkelvormige structuur van de loodsen leent zich het best voor de vijf themahallen waar de museumdirectie het toekomstige publiek doorheen wil leiden. De achterzijde en het dak van de hallen w o r d e n bedekt met aarde en groen. Het levert o m w o n e n d e n v a n het vernieuwde museum een groen uitzicht op. De parkeerplaats verdwijnt van het voorplein naar een locatie aan de oostkant van het museumtenein. O m de bezoekers in de juiste sfeer te brengen w o r d e n op het plein enkele pronkstukken uit de collectie geplaatst.

A a n de overkant van het spoor wacht de bezoekers vanaf 2004 een afwisselende tocht door vijf themawerelden. De eerste hal, ingericht als een oud-Engels, belicht de pioniersfase van de spoorwegen. Het tweede thema behandelt la Belle Epoque, de exotische hoogtijdagen van de trein met beroemde verbindingen ais de Oriënt Express. Minder lieflijk is de sfeer in de derde hal, waar de rol van de spoorwegen tussen de wereldoorlogen en in de crisisjaren wordt uitgediept. De eerste, nog voorlopige schetsen tonen bezoekers die in lorrykarretjes langs stukgeschoten en ontspoorde treinen worden gereden. De directie wiï meer van deze op de Amerikaanse leest geschoeide elementen aanbrengen in het gemoderniseerde m u s e u m . De bezoekers worden straks o n d e r w e g ook getracteerd op theateracts en film- en geluidsfragmenten. Themahal vier, waarin de periode van 1945 tot het heden wordt behandeld, staat in het teken van de snelle veranderingen die het spoorwegwezen doormaakte, in de vijfde en laatste loods wordt de geschiedenis van het S p o o r w e g m u seum zelf uit de doeken gedaan. Ergens m o e t ook nog ruimte w o r d e n gevonden voor een treinwereld op schaal, die alle bestaande modelbanen overtreft. Het concept voor het vernieuwde S p o o r w e g m u s e u m k w a m tot stand in samenwerking m e t Holland Railconsult. De m u s e u m directie zoekt nog naar een architect die het plan verder invult. Voor het aankleden van de themahailen wordt gezocht naar gespecialiseerde inrichters. Het s p o o r w e g m u s e u m aan de Maliebaan wil in de vernieuwde opzet ten minste 250.000 bezoekers per jaar trekken. Het gemiddelde bezoekersaantal lag de afgelopen jaren op 175.000. De raad van bestuur van de N S verwacht als geldschieter niet dat het museum pretparkachtige aantallen van een half miljoen bezoekers of meer nastreeft. D e entreeprijs -nu 15 gulden voor volwassenen en 9,50 gulden voor kinderen- gaat volgens de museumdirectie o m h o o g . M e t hoeveel is nog niet b e k e n d . Het spoorwegmuseum-nieuwe stijl w o r d t een stuk arbeidsintensiever. Het personeelbestand gaat van 35 naar 70 werknemers. S o m m i g e m u s e u m m e d e w e r k e r s blijven tijdens de twee jaar durende verbouwing actief aan de Maliebaan, voor anderen zal wellicht tijdelijk ander werk w o r d e n gezocht. De directie heeft gezocht naar mogelijkheden o m het m u s e u m tijdens de verbouwing niet helemaal op slot te gooien, maar zag daar gezien de omvang van de operatie geen kans toe. Het s t o o m feest in m e i 2002 w o r d t benut o m alle locomotieven en treinstellen naar een depot in Amersfoort te rijden. Meteen daarna wil het museum beginnen m e t de sloop van de overkappingen en de noodzakelijke sanering van de b o d e m . (Bron: Utrechts Nieuwsblad) R.T.M. O u d d o r p RsajM Op zaterdag 7 april vond het transport plaats van voormalig NMVB-rijtuig 19391 dat door het Museum voor het Stedelijk Vervoer te Brussel aan RTM-Ouddorp is geschonken. Het rijtuig is identiek aan de rijtuigen 1522-1524 die de R T M in 1962 van de N M V B overnam. Deze rijtuigen hebben tot het einde van de tramdiensten in 1966 dienst gedaan en w e r d e n in 1967 gesloopt. Enkele dagen tevoren k w a m e n de draaistelllen van de EB 1701 en 1702 (Sperwer) terug uit Essen. D e werkplaats van het trambedrijf aldaar verbouwde de draaistellen van 7 6 0 m m spoor (Zillertalbahn) naar het bij de R T M gebruikte kaapspoor ( 1 0 6 7 m m ) . De draaistellen werden tevens grondig opgeknapt. De komende w e k e n zullen de drie rijtuigen van het Sperwerstel op hun eigen draaistellen w o r d e n geplaatst. NEDERLANDSE SMALSPOOR W E G STICHTING Begonnen is met de restauratie van goederenwagen G Z 609 van de Z E (stoomtram Zutphen-Emmerik); dit w a s tot 1934 de C H 9, die in 1905 w e r d g e b o u w d door Werkspoor. De w a g e n b a k w e r d , na voor allerlei z a k e n gebruikt te zijn, eind 1979 vanuit een bos in Doetinchem overgebracht naar de N S S . Zoals reeds eerder meegedeeld, w o r d e n er voorafgaande aan

het rijseizoen, eendaagse machinistencursussen georganiseerd voor f 5 0 0 , - M e n kan zich hiervoor schriftelijk aanmelden hij Stoomtrein Valkenburgse Meer, J a n Pellenbargweg 1, 2235 SP Valkenburg Z H . Het museum is dit seizoen geopend op zater-, z o n - en feestdagen van 2 4 m e i t/m september, tussen 11.00 en 17.00 uur. De stoomtreinen vertrekken d a n o m 12.15, 13.30, 14.45 en 16.00 uur; er zijn nu ook rondleidingen o m 11.30, 14.15 en 15.30 uur. Hierbij zijn speciale evenementen, zoais 24 mei de Nationale Stoomtreindag; 2 juni "Race the Train" m e t wedstrijden tussen mens en machine; 9 en 10 juni het Stoomweekend; 16 en 17 juni zijn "Dagen voor de Juniormachinisten", waarbij jeugdigen van 10 t/m 16 jaar zelf o p de motorlocomotieven m o g e n rijden. De Nationale Smalspoormodeldagen vinden plaats op 23 en 24 juni. Het museum is vanaf Den H a a g C S of Leiden bereikbaar met Connexxionlijn 4 3 , tot halte Haagse Schouw. MUSEUM BUURT SPOORWEG "100 J A A R K I K K E R " Dit jaar is het precies honderd jaar geleden dat het topstuk uit het locomotievenpark van de M B S , Staatsspoorloc No. 6 5 7 , door Machinefabriek Breda w e r d afgeleverd aan de Staatsspoorwegen. D e loc w e r d in gebruik g e n o m e n als rangeermachine en w e r d tot aan d e fusie m e t de H S M gestationeerd op diverse Staatsspoorstations. Bij N S kreeg z e het n u m m e r 8107 en begin jaren vijftig w e r d ze verkocht aan de Suikerfabriek in Roosendaal, Deze verbouwde de loc grondig, door haar aan de achterkant te verlengen. In 1968 w e r d de machine aan de M B S geschonken die vervolgens begon m e t een grondige restauratie, m e t ais doel de loc terug te brengen in de Staatsspooruitvoering van 1 9 0 1 . In 1987 w a s h e t zover en de 657 w e r d feestelijk in gebruik genomen. Al gauw bleek dat ook de ketel aan vervanging toe was. Na amper één seizoen ging de machine weer uit eikaar, ditmaal o m de ketel te vernieuwen. De 6 5 7 w a s precies op tijd gereed o m in 1989 deel t e n e m e n aan de manifestatie " N S 150". Vanaf 1989 w e r d ze vele jaren ingezet op het "Schaddenspoor" tussen Haaksbergen en Boekelo, waarbij ze een sterke en zuinige machine bfeek te zijn. De rijeigenschappen laten, dankzij het ontwerp, veel te wensen over. In 1998 w e r d aan het einde van de dienst e e n scheur ontdekt in het linkercilindergietstuk. Roest, tussen d e frameplaat en het gietstuk, w a s de oorzaak. Goede raad w a s duur, er moest een nieuwe w o r d e n gegoten, hetgeen alleen mogelijk w a s door de giften van een aantal instellingen. N u , anno 2 0 0 1 , is de 657 weer tip top in orde en kan zij in bedrijfsvaardige conditie haar honderdste verjaardag vieren. In het binnenmuseum van de M B S za! het hele jaar, middels een expositie, aandacht besteed w o r d e n aan dit eeuwfeest. P I N K S T E R W E E K E N D 3 E N 4 JUNI Tijdens de Pinksterdagen zal de honderdste veraardag van de Kikker groots w o r d e n gevierd m e t een stoom festival. S a m e n met de andere MBS-loc's en B E L L O uit Hoorn zal er gereden worden volgens een uitgebreide dienstregeling, waarbij de 657 en Bello zoveel mogelijk ingezet worden voor de z g n . "houten trein" en de historische goederentrein. Ook de diverse voorspanritten zullen niet ontbreken. Naast alle railbezienswaardigheden is er tevens een uitgebreid randprogramma m e t andere stoomwerktuigen. E e n stoomaangedreven zaagbank, stoomwalsen, stoomtrekkers, sfoomauto's, en oude ambachten brengen het station v a n Haaksbergen zo'n honderd jaar terug in de tijd. In Boekelo kan het onlangs in gebruik g e n o m e n museumdepot w o r d e n bezichtigd. Modelbouwvereniging de "Seinpaal" uit Borculo zal hier tevens diverse demonstraties verzorgen op het gebied van modelbouw. HEMELVAART Traditiegetrouw n e e m t ook de M B S dit jaar w e e r deel aan de landelijk georganiseerde "oude T r a m - en Treindag". Aüe bedrit fsvaarHinp locomotieven w o r d e n oooestookt en er wordt

gereden volgens een z o g e n a a m d e "drie stammen-dienstregeling". Elke 4 0 minuten vertrekt er vanaf de stations een trein. Een aantal treinen wordt gereden in voorspan.

WERKGROEP LOC-1501 Op vrijdag 6 april is d e loc 1501 als losse loc treinnr 89406 naar Leidschendam gereden o m ioc 1211 te halen o m aldaar plaats te m a k e n voor de 1 5 0 1 ; de sporen staan dermate vol dat elke meter spoor broodnodig is. Loc 1501 is met opzending loc 1211 als trein 89407 terug gereden naar de de Kijfhoek. O m d a t er gestaakt w e r d is de loc 1501 die dag niet weer terug gegaan naar Leidschendam. De 1211 is rijvaardig met de aantekening dat motorgroep 1-2 en 4 buiten dienst staan: motor 1 en motor 4 hebben beide aardslufting. Met de resterende motorgroepen 3 en 5-6 kan de loc nog prima rijden maar uiteraard is er een flinke beperking a a n de te slepen last. O m de nog werkende motoren te ontzien zal de 1211 voorlopig geen treinen meer trekken. O p 7 april is de 1501 alsnog als trein 89423 naar Leidschendam gereden voor de halfjaarlijkse ATB-controlemeting en w a t klein onderhoud. Als deze w e r k z a a m h e d e n zijn afgerond moet een kleine maar hardnekkige storing w o r d e n verholpen door de Werkgroep-techneuten. D e storing is het soms onterecht openen van de lijnschakelaars terwijl er niets aan de hand is; zo goed als zeker wórdt dit veroorzaakt door geoxideerde hulpcontacten, en dat is weer een gevolg van te lang stilstaan.

t£=!Syi)

ZUID LIMBURGSE STOOMTREINMAATSCHAPPIJ

i-i • i • r Op 17 januari is de B1220 voor het eerst weer onder stoom gebracht. Donderdag 18 januari w e r d vervolgens de lokomotief zover opgestookt dat de ketelveiligheden konden worden afgesteld en verzegeld door de ambtenaar van S t o o m w e z e n . Op vrijdag 19 januari werden vervolgens de eerste meters gereden. O p 17 januari heeft de Z L S M haar goederenwagenpark m o g e n uitbreiden m e t een drietal goederenwagens. T w e e gesloten goederenwagens van het type Gs, die jaren lang op station Heerlen stonden, zijn door de S p o o r w e g Sport en Ontspanings Vereniging Heerlen afgestaan aan de Z L S M . Verder is door het chemieconcern Solvay uit Herten een ketelwagen m e t de bijnaam "sigaar" geschonken. C o n n e X X i o n 9452 gaat naar M U S A M U S A breidt haar collectie uit m e t de voormalige NZH-streekbus 9452 uit 1983. Uit een zevental 9400-en koos M U S A op 13 maart de 9452. Hij heeft n o g de vertrouwde grijze schortplaten en rode bankj e s , maar is w e l reeds voorzien van een vierbaks ZF-automaat. Hiermee is een belangrijke representant van de ( A m sterdamse) streekvervoergeschiedenis b e w a a r d . 9452 beschikt nog over een "Zaanse" richtingfilm. S a m e n m e t de Enhabo 114 (Volvo-Jonckheere) vertegenwoordigt hij ook een stukje Zaans streekvervoer. Verzoeken tot inlichtingen over donateurschap M U S A en/of de komende busevenementen in A m s t e r d a m via briefkaart aan M U S A , Postbus 2442, 1000 C K A M S T E R D A M of per e-mail aan [email protected] Zondag 16 juli organiseert de M U S A een dagexcursie "30 jaar Maarse & Kroon 1605". Info hierboven.

Haags Bus Museum Op 1 april begon het nieuwe seizoen van het Haags Openbaar Vervoer Museum (zie ook biz. 61 van onze vorige editie). D e bestemmingen van de bus r i t t e n zijn dit jaar als voigt: 22 april: Leiden - Bollenstreek; 6 m e i : Wateringse V e l d via Delft; 20 mei: G o u d a ; 3 juni: Wateringse Veld via Vinexlocaties; 17 juni: Hoek van Holland; 1 juli: Wateringse V e l d via Vinexlocaties; 15 juli: Katwijk; lees verder *ï a t i n i i c i n c - V W a f p r i n r i Q i O V i a l H wia N a a l r f w ü k "

vnln&nrlp

hfr

-106 -

19 augustus; Alphen aan de Rijn; 2 september: Spui - H O V M - Wateringse Veld; 16 september: W e s t l a n d ; 7 oktober: Wateringse V e l d via Vinexlocaties; 21 oktober: Rotterdam. Vertrek vanaf het H O V M : 13.45 uur, naar Wateringse V e l d o m 14.45 uur. In Wateringse V e l d kan w o r d e n opgestapt van museumbus op museumtram of o m g e k e e r d .

S T A R S T A R V a n u i t G r o n i n g e n w e r d e n d e S i k k e n 2 5 0 en 3 2 0 overgebracht naar de S T A R . Sik 320 zal b e s t e m d zijn v o o r e e n particulier e n wordt eerst bij de S T A R g e s t a l d . S i k 2 5 0 is e e n w e l k o m e aanvulling door de aanwezigheid van een HIAB-kraan op de m a c h i n e . D e S i k k e n k w a m e n o p v r i j d a g a v o n d 13 april 2001 aan te V e e n d a m en S i k 2 5 0 w e r d o p 14 april o v e r g e bracht naar S t a d s k a n a a l . O p 15 e n 16 s e p t e m b e r 2 0 0 1 v i n d e n de j a a r l i j k s e S T A R - d a g e n plaats m e t t r a d i t i o n e e l op d e z a t e r d a g w e e r R a c e T h e T r a i n , de h a r d l o o p w e d s t r i j d t u s s e n m e n s en s t o o m t r e i n .

Noordelijk Busmuseum Winschoten A d r e s : P. v a n Drjkstraat 5 te W i n s c h o t e n , t e i . 0 5 9 7 - 4 2 4 7 7 6 Geopend: april t/m oktober w o e n s d a g t/m zondag 13-17 uur 2e paasdag en 2e pinksterdag ook geopend. 1 november t/m 31 maart van w o e n s d a g tot en m e t zaterdag van 13-17 uur. Dus niet op zondag. In het bezit van vijfentwintig autobussen en een zeer uitgebreide collectie verwante voorwerpen en documentatie is het Noordelijk Bus M u s e u m een ultieme remise. Correctie: Bij het Rotterdamse tramnieuws maakten wij op blz. 86 melding van het feit dat mr. 1605 wordt beschilderd als "tingelingtram". De inkt was nog maar net droog of ons werd gemeld dat niet de 1605 maar de 1610 deze uitmonstering krijgt.

R A I L - A G E N D A (Binnenland) 21 + 22 a p r i l : Nationaal Museum W e e k e n d 22 a p r i l : Excursie met Blauwe Engel, zie blz. 58 onderaan. 28 a p r i l : Verzamelbeurs Vervoer en Techniek (9.30-17 u), Zalencentrum Maresca, V e e markthallen, Sartreweg te Utrecht. 28 en 29 a p r i l : N e d . Modelspoordagen, Darling Market te Rijswijk, Volmerlaan 12. O p e n van 1 0 - 1 8 uur. 29 a p r : Wervingsdag voor nieuwe vrijwilligers en donateurs in het Haarlemmermeerstation en bezoek in remise Tollensstraat. Meer info op blz. 94. 5 m e t : show van alle autobussen van Stichtig Bever aan de Mallemolen (Buurtschap 2005) te Den H a a g van 14-17 uur t.g.v. 12 /4-jarig bestaan met v e r k o o p k r a a m , rondritten, tentoonstelling, etc. Info: 070-3502069 of 079-3315903. 13 m e i : Moederdag op museumtramlijn A m s t e r d a m . Op "vert o o n van gezin" rijdt moeder gratis mee 19 m e i t / m 28 o k t : Tentoonstelling Droomreizen - 125 jaar W a g o n s Lits in het s p o o r w e g m u s e u m te Utrecht. 20 m e i : Amsterdamsche Nostalgische Vervoersdag, zie blz 94 24 m e i (Hemelvaart): Nationale Historische T r a m - & Treindag 24 t / m 26 m e i : viering 35 jaar opheffing tramdienst Voorne en Putten en 35 jaar RTM als m u s e u m te Ouddorp. 24 t / m 27 m e i : Stoomfestival A l m e r e Haven, op 26/5 recordpoging langste openlucht modelspoorbaan, www.nmf.nl 2 4 t / m 27 m e i : SSN-Bodensee-Expres. Info: tel 010-2829282 of e-mail: [email protected] 25 t / m 27 m e i : viering 30 jarig jubileum van de Stoomtrein Goes - Borsele 26 m e i : Modelspoorbeurs Houten, Meidoornkade 24. 2 j u n i : Vlaggetjesdag. De lijndienst op de Haagse tramlijn 11 w o r d t versterkt met museum materieel. 3 + 4 j u n i : Stoomfestival M B S "100 j a a r Kikker" (zie blz. 105) 4 j u n i ( 2 Pinksterdag) Toertocht van Trabant en andere 2-takt auto's naar de R T M in Ouddorp, bezichtiging bij RTM-remise. 9 + 10 j u n i : Stoomtreindagen bij de Z . L . S . M . 1

e

10 juni: Den H a a g : 35 Jaar standaard stadsbus (zie blz. 82) 1 juli: O p e n Huis bij M U S A in de A m s t e r d a m s e Garage Oost: 10.00 tot 17.00 uur juni, juli, augustus e n september: doordeweekse ritten op de museumtramlijn in A m s t e r d a m : Haarlemmermeerstation V: 13.45 en 15.15; Bovenkerk v: 14.30 en 16.00 16 juli: excursie 30 jaar Maarse & K r o o n 1605. (zie blz. 105) 4 augustus: Modelspoorbeurs Houten, Meidoornkade 24. 26 a u g . : P C C - d a g in het Haagse Openbaar Vervoer Museum. I en 2 s e p t : Manifestatie Terug naar Toen bij de V S M 15 e n 16 sept.: S T A R - d a g e n m e t R a c e the Train 8 sept.: Open Monumentendag 19 t/m 21 oktober: Eurospoor 2 0 0 1 , Jaarbeurs te Utrecht

R A I L - A G E N D A (Buitenland) 2 8 , 29 april, 1 , 2 6 , 27 m e i : rijdagen bij de tram in Naumburg (D), 13-18 uur. http://www.tram-online.de/naumburg/index.html 28 en 29 april: Museumdagen Eisenbahnmuseum BochumDahlhausen, 1 0 - 1 8 uur. 28 a p r i l t/m 1 m e i : Stoomlokfeest in v o o r m . Bw Dresden Altstadt; 10-18 u. www.bw-dresden-altstadt.de 29 en 30 april: rondleidingen door het tram m u s e u m Dresden, Trachenberger Straße 38, 01129 Dresden 5 m e i ; met de 41 360 vanuit Düsseldorf over de Müngstener Brücke. Info: Servicecenter des D B Museums Nürnberg, Lessingstr. 6, 90443 Nürnberg, Tel. +49-911/219-2424 (Ma-Vr 8-17 u), Fax - 2 1 2 1 , w w w . d b m u s e u m . d e . Email: [email protected] 5 en 6 m e i : 25 jarig jubileum van de Freunde der Nürnberg Fürther Straßenbahn e.V. Ritten vanuit het hist. Straßenbahndepot St. Peter, S c h l o ß s t r a ß e l , 90478 Nürnberg, www.vag.de 5 en 6 m e i : 75 jaar N M B S , materieelshow Brussel, zie blz. 82 5 m e i : 110-jarig tramjubileum Kosice (Slowakije). Zie blz. 93 11 m e i : Open Dag Tiroler Museums B a h n e n , zie blz. 9 2 . I I t/m 13 m e i : Tramjubileum Ostrava (Tsjechië) http://www.dpo.cz 12 en 13 m e i : 125 jaar tram Düsseldorf. Zie blz. 9 0 . 12 m e i : Met de blauwe S3/6 van Stuttgart naar Oberstdorf. Info: U E F , tel 0049-7326/921516 15 t/m 19 m e i : Beurs Transport Logistiek, München, Messe 24 t/m 27 m e i : 3 internat. Modelspoortentoonstelling in het Casino te Blankenberge (B). Info tel +32-50-412227 26 e n 2 7 m e i : 75 jaar N M B S , Oostende, zie blz. 82. 26 e n 27 m e i : 12.00-18.00u: 100 Jaar Betriebshof Niederschönhausen in Berlin, materieelshow, rondritten e.d. 26 en 27 m e i : O p e n Huis in depot Randers (DK). 26-28 m e i : "100 Jaar M e c c a n o " incl. Hornby-Dublo en 0schaal modelspoor, Didcot Railway Centre (naast Didcot Parkway station), G B . Info: www.didcotrailwaycentre.org.uk 16 juni: 25 jaar museumorganisatie Neuchätel Boudry. Inzet museumbussen, trolleybussen en hist. Tramstel. Zie blz. 93 23 juni: 100 jaar S c h w e b e b a h n W u p p e r t a l , bezoek werkplaats/remise Vohwinkel. Zie ook blz. 9 1 . 27 juni t/m 2 juli: Enthusiast " W e e k e n d " Isle of Man Railways. 1 juli: 30 jr. T r a m w a y Museum Graz, tramparade. Zie blz. 92. 7 e n 8 juli: Festival of Model T r a m w a y s , (11-17u) in het Kew Bridge Steam M u s e u m , Green Dragon Lane, Brentford, Middlesex ( G 8 ) . Info: www.tramwavs.freeserve.co.uk 8 t / m 15 sept.: 4 8 M O R O P - C o n g r e s in Karlsruhe. Programma verkrijgbaar bij W . F . de Kruijff, Stationsplein 68 te 3743 K M Baarn tegen betaling van ƒ 3,= op postrek. 4127545 13 e n 14 okt.: Uniek "Rode Ster" evenement in Tsjechië (omg. Nymburk), treffen van de Tsjechische 477.043 en de Slowaakse 477.060 en mogelijk de niet bedrijfsvaardige 477.060. Info/aanmelding: A d van Sten, Smetanalaan 19, 3055 TL Rotterdam, tel. 010-4183162, G S M 06-54371255. e

e

Met deze agenda vervalt de agenda uit onze vorige editie. Info uitsluitend bij de betrokken organisatoren. Aankondigingen onder voorbehoud van wijzigingen, typefouten e.d. Aankondigingen van evenementen van Clubs, Musea en andere organisaties voor (gratis) publikatie in deze rubriek zijn steeds welkom (gaarne ruim tevoren) op het redactie-adres.