Het Nieuwe Glas Een eigenzinnige wijk in Hoorn
Een opmerkelijke samenwerking
Het Nieuwe Glas Een eigenzinnige wijk in Hoorn
2
Voorwoord
Het Nieuwe Glas: stijlvol en eigenzinnig
Peter Langenberg
Theo Decnop
Een kwalitatief hoogwaardige wijk met een lange levensduur. Dat was niet alleen ons doel, maar is ook het resultaat van onze opmerkelijke samenwerking. Het Nieuwe Glas in Hoorn is stijlvol van opzet. De woonwijk – onderdeel van de Kersenboogerd – is ontwikkeld op basis van een conceptuele gedachte. Daarbij diende de architectuur van de Amsterdamse School als uitgangspunt. Het gehanteerde totaalconcept is terug te vinden in de verkaveling, de woningen en de openbare ruimte (toegangsbruggen, gebouwtjes voor nutsbedrijven, etc.). De door ons, ontwerpers en bouwers gehanteerde hoge kwaliteitsnormen zorgen voor een woonwijk met een lang en duurzaam toekomstperspectief. Met name ook voor de bewoners van de wijk. Het ontwikkelingsproces is mede door de slagvaardige opstelling
van de gemeente Hoorn voorspoedig verlopen. We kunnen terugkijken op een periode, waarin alle betrokken personen en partijen zich met veel enthousiasme hebben ingezet voor Het Nieuwe Glas. Een eigenzinnige wijk in Hoorn. P.H. Langenberg Directeur Zeeman Vastgoed S.Th. Decnop Directeur Projektontwikkelingsmaatschappij de Peyler
Hoorn, augustus 2002
3
4
Voorwoord
Het Nieuwe Glas: groot succes!
Bob Verburg
De voorbereidingen voor het gebied ‘Het Nieuwe Glas’ hebben veel inspanning gekost. De provincie, de gemeente en de ontwikkelaars zijn er in geslaagd om tezamen voor het glastuinbouwbedrijf Dekker Glascultures een vervangende vestigingsplaats mogelijk te maken in het Stivas-project Grootslag bij Wervershoof. Hierdoor was het mogelijk om een zeer aantrekkelijk woongebied op de vrijkomende gronden te ontwikkelen. Ik ben er van overtuigd dat met dit project niet alleen Dekker Glascultures een mooie nieuwe vestiging heeft gekregen, maar dat ook de gemeente Hoorn is verrijkt met een prettige wijk en dat voor de bewoners een aantrekkelijke woonomgeving is gecreëerd.
Dit ‘oude glas’ vervangen door ‘Het Nieuwe Glas’ is een groot succes van de initiatiefnemers en de ontwikkelaars Projektontwikkelingsmaatschappij de Peyler en Zeeman Vastgoed. drs. J.H.J. Verburg Gedeputeerde Economie, Landbouw en Europa van de provincie Noord-Holland
5
6
¶ 1 De geschiedenis 1.1 Van plat naar nieuw:
wonen op tuinbouwgrond
7
¶1
Geschiedenis
1.1 Van plat naar nieuw: wonen op tuinbouwgrond
8
Plat, omhoog, staand, oud en nieuw. Het zijn begrippen die allemaal met glas te maken hebben. En met de agrariërs Dekker uit Blokker. Op het ‘spultje’ aan de Lageweg verdienden drie generaties Dekker als tuinders hun brood. Na het vertrek van Dekker Glascultures naar het Stivas-gebied verrees op de vruchtbare grond een opmerkelijke woonwijk: Het Nieuwe Glas. Piet Dekker: ‘Mijn vader had samen met zijn broer een gemengd bedrijf. Akkerbouw en veeteelt dus. Hij hield vooral van de akker. In 1940 kocht hij een stuk grond van 1,8 ha aan de Lageweg en begon hij een eigen tuindersbedrijfje’. Met aardappelen, uien en wortelen in de volle grond. Soms zat het mee, vaker zat het tegen. Toen vader Dekker in 1956 ernstig ziek werd, moest Piet Dekker op 15-jarige leeftijd zijn opleiding aan de middelbare school in Hoorn opgeven. Hij kwam in het tuindersbedrijf terecht. ‘Eigenlijk als opvol-
ger, maar vader knapte op en we zijn toen samen door gegaan’. Gekozen werd voor de intensieve tuinbouw: met aardbeien en sperziebonen en onder plat glas sla, andijvie en meloenen. Piet Dekker: ‘Dat eerste glas, die broeiramen, hebben we later omhoog gebracht. Konden we tenminste een deel staande oogsten’. In de loop der jaren werd plat glas vervangen door staand glas: de eerste kassen verschenen. Uiteindelijk was van de 1,8 ha 13.000 m2 met staand glas bebouwd. Schaalvergroting Piet Dekker: ‘In de jaren zeventig startte de gemeente Hoorn met de ontwikkeling van de Kersenboogerd. Door grondruil en aankoop konden wij ons bedrijf met drie hectare uitbreiden. Twee van mijn drie jongens kwamen meewerken. In 1990 overleed de buurman. Dat gaf ons opnieuw een kans om uit te breiden. Ook die drie hectare stond al gauw vol met staand glas. In de zomermaanden teelden we groente en met name komkommers, in de winter stonden de
Piet Dekker
¶1
Geschiedenis kassen vol met irissen. Zo’n teeltplan spreidt het risico en betekent eveneens een constante werkgelegenheid. Seizoenarbeid wordt vermeden’. Piet Dekker dacht in die jaren dat zijn bedrijf de maximale omvang had bereikt. ‘Maar de schaalvergroting bleef doorzetten. De derde zoon kwam op het bedrijf. We moesten dus opnieuw uitbrei den. Een poging om nog een stuk grond van de gemeente Hoorn aan te kopen mislukte. Dan moet je gewoon een knoop door hakken. Grootschaligheid kon niet in de Kersenboogerd. Het werd dus verkoop van ‘het oude glas’ en verhuizen’. De verkoop was trouwens snel geregeld. Jo Roelof Zeeman vond in Jan Dirk Ooms een participant; voor de verdere ontwikkeling zorgden Zeeman Vastgoed en Projectontwikkelingsmaatschappij de Peyler. Dekker: ‘We waren redelijk snel
rond. Dat paste wel in ons voornemen om snel ons bedrijf naar Wervershoof te verkassen’. Verdwaalde tomatenplant Dekker Glascultures beslaat daar inmiddels een oppervlakte van 10 ha. Het staande glas biedt voor de helft onderdak aan tomaten en de andere helft is voor de bloementeelt.Vijftig man en vrouw zijn er dagelijks in de weer. Inmiddels heeft Piet Dekker zijn woonhuis aan de Lageweg aan de rand van de Kersenboogerd ingeruild voor een leuke stek in ZwaagdijkOost. ‘Soms loop ik nog wel eens een rondje over het oude bedrijf. Door ‘Het Nieuwe Glas’. Dan zie ik hier en daar in een tuintje nog een verdwaalde tomatenplant opkomen. Dat is er dan waarschijnlijk nog eentje van ons. Maar tot m’n eigen verbazing doet het me niets. Nu zijn er op die plek anderen gelukkig’. Piet Dekker heeft geen moment spijt van de verkoop van zijn bedrijf. ‘Alleen op die manier kon mijn bedrijf doorgroeien. Het is mooi als je jongens verder willen gaan en je ze de mogelijkheden kunt geven’.
9
10
¶ 2 De ontwikkeling 2.1 Totaalconcept fundament
voor Het Nieuwe Glas
2.2 Architect Rien van Geluk:
‘Affiniteit met
Amsterdamse School’
2.3 Speelse vormen
overheersen
2.4 Verrassend stratenplan
11
¶2
Ontwikkeling
2.1 Totaalconcept fundament voor Het Nieuwe Glas
12
In het voorjaar van 1998 vonden de West-Friese ondernemers Jo Roelof Zeeman en Jan Dirk Ooms elkaar: de grond waarop Dekker Glascultures was gevestigd kwam te koop. Zo’n 7,5ha: aan drie kanten ingeklemd door de woonwijk Kersenboogerd en aan de vierde zijde begrensd door de Lageweg en de provinciale weg tussen Hoorn en Enkhuizen. Het snel genomen besluit om samen te kopen werd meteen gevolgd door het plan om juist op die plek een eigenzinnig woningbouw project te realiseren. Dit betekende dat de integrale benaderingswijze door de ontwikkelaars als de meest logische werd gezien. Voor de realisering van Het Nieuwe Glas werd binnen korte tijd een samen werkingsverband gesloten tussen twee werkmaatschappijen van de initiatief nemers: Zeeman Vastgoed en Projekt ontwikkelingsmaatschappij de Peyler.
Architect Rien van Geluk van Zeeman Architekten bna kreeg de opdracht een totaalconcept te ontwikkelen. Alle betrokkenen in deze beginfase waren het met elkaar eens: dit stuk grond bood unieke kansen om de buitenwereld te tonen, dat Hoorn se projectontwik kelaars uitstekend in staat zijn om een hoogwaardige wijk op een
artistiek verant woorde manier te realiseren. De ontwikkelaars kozen de Amster damse School als uitgangspunt.
¶2
Ontwikkeling
Sleutelklaar Het totaalconcept betekende, dat de architect naast de stedenbouwkundige indeling eveneens de stedelijke inrichting moest bepalen. Naast toegangsbruggen ook tuinhekken en straatmeubilair, de huisnummerbordjes, verlichtingsornamenten en de inrichting van de openbare groenruimte in het gebied. Bij die stedenbouwkundige ontwikkeling van Het Nieuwe Glas werd hij bijgestaan door projectleider Cor Hoppe van de gemeente Hoorn en
stedenbouw kundige Jaap van der Hout en landschaps architecte Claire Nouwen, beiden van dezelfde gemeente. Maar dat gewenste totaalconcept betekende eveneens, dat de projectontwikke laars het gebied bouwrijp dienden te maken. Na de realisering van de 198 woningen werd de wijk woonrijp aan de gemeente overgedragen. Compleet met bestrating, straatverlichting, drainage, putten en kolken, toegangswegen en bruggen, duikers en beplanting van de openbare ruimte. Als het ware sleutelklaar.
13
¶2
Ontwikkeling
2.2 Architect Rien van Geluk: ‘Affiniteit met Amsterdamse School’
14
‘Niet teruggrijpen naar, maar gebruik maken van de inspiratieve momenten uit de eerste helft van de vorige eeuw. Werken op basis van ideeën van oude meesters in combinatie met wat je zelf meetorst’. Jan Marinus van Geluk is een geboren en getogen Amsterdammer, opgegroeid tussen de elementen van de Amsterdamse School. ‘En dat werkt toch op een of andere manier op je in’, aldus de bedenker van de basisopzet voor Het Nieuwe Glas. De flamboyante Van Geluk was jarenlang assistent ontwerper bij gerenommeerde Amsterdamse architectenbureaus voordat hij op latere leeftijd besloot alsnog de opleiding voor architect aan de Academie voor Bouwkunst in
Amsterdam te gaan volgen. Na die met succes afgesloten opleiding trad hij aan bij Zeeman Architekten bna in Hoorn. Rien van Geluk nam de uitdaging voor het door de ontwikkelaars gevraagde totaalconcept voor een eigenzinnige en kwalitatief hoogstaande woonwijk binnen de Kersenboogerd met beide handen aan. Passend in visie ‘Die uitdaging past in mijn visie, dat elke plek een eigen architectonische oplossing vereist. Mijn gebouwen zien er eigenlijk nooit hetzelfde uit. Ik streef er telkens weer naar om op basis van mijn eigen expertise een niet verwachte oplossing te scheppen. Stijlovereenkomsten kunnen daarbij beslist een rol spelen’. Hij zocht voor Het Nieuwe Glas dus aansluiting bij de Amsterdamse School. ‘Tussen allerlei
Rien van Geluk
¶2
Ontwikkeling uitingen van die rijke, decoratieve stijl met zijn vele bijzondere details ben ik in Amsterdam opgegroeid. Tijdens mijn opleiding aan de Academie voor Bouwkunst heb ik tot in de kleinste bijzonderheden kennis gemaakt met deze stijl uit de periode 1910 tot 1930. Ik was eerder in de Kersenboogerd betrokken bij de thematische invulling van enkele woongebieden, onder andere met als uitgangspunten de architectuur van Dudok en die van de Nieuwe Zakelijkheid. Nu ik de kans kreeg om
zelfstandig een totaalconcept voor een wijk van 200 woningen te ontwikkelen, was de Amsterdamse School gezien mijn achtergrond een logische keuze’. Twee elementen Rien van Geluk koos voor de steden bouwkundige invulling van Het Nieuwe Glas een combinatie van twee elementen uit de Amsterdamse School: de stedelijke, zoals die voorkomt in Amsterdam en de dorpse, zoals die te zien is in onder andere Bergen.
‘De lange straten in het hart van de wijk met hoge gevelwanden verwijzen naar de hoofdstedelijke Spaarndammer buurt en Amsterdam-Zuid. Met een wat grotere verdichting en een stadse sfeer.
15
¶2
Ontwikkeling
16
De brinken aan de rand van Het Nieuwe Glas kennen meer het dorpse karakter van woonwijken in de stijl van de Amsterdamse School in Bergen. Voortbordurend op deze keuze zijn ook de negen in het plan voorkomen de woningtypen ontstaan. Aan de randen van de wijk staan de tweeonder-een-kap woningen en de vrij staande huizen’. De laatste refereren trouwens duidelijk aan de bekende Ark en Bark in het plan Meerwijk in Bergen. De rijwoningen in het hart zijn meer als één beeld ontworpen met lijnen, die vooral de bewegingsarchitectuur benadrukken. De twee in het plan toegepaste bouwmethoden zorgen tevens voor verschillen in detaillering. Authentieke elementen van de Amsterdamse School zijn meer terug te vinden bij de traditioneel uitgevoerde woningen – kalkzandsteen met betonvloeren – dan bij de woningen die in hout constructiebouw zijn opgetrokken. Door bijvoorbeeld de toepassing van
¶2
Ontwikkeling houten vloeren was het niet mogelijk om in houtconstructiebouw gemetselde ronde erkers op de verdieping toe te passen. Hier is duidelijk sprake van een lossere interpretatie van de gekozen stijl.
Verrassend De eigen expertise van alle betrokkenen zorgde in Het Nieuwe Glas voor verrassende elementen. In combinatie met de stelling, dat elke plek zijn eigen invulling vereist, liet hij elementen van de tuinbouwkassen die hier ooit ston
den, terugkeren op de woningen direct grenzend aan de twee toegangswegen. De vier royaal opgezette ‘poortwachters’ zijn getooid met een op een kas gelijkende glazen opbouw. Een hommage aan vervlogen tijden. In alle woningen is trouwens veel glas te vinden. Andere elementen die in de gevel detaillering een belangrijke rol spelen zijn baksteen, hout en dakpannen. Naast de verschillende kleuren baksteen gaat het verder om staand en golvend metselwerk. Voor de houten kozijnen viel de keuze op een standaarddikte van 90 mm en hang- en sluitwerk dat valt onder het Politiekeurmerk Veilig Wonen. In de kapvormen werd hout op verschillende manieren verwerkt, onder andere gepotdekseld. Het derde opvallende element wordt gevormd door de dakpannen in kleuren koperrood, natuurrood en gesmoord blauw. Ze zijn ook toegepast in verticale vlakken, als extra versiering op kopwanden en als beëindiging van straatgevels.
17
¶2
Ontwikkeling
2.3 Speelse vormen overheersen De Amsterdamse School: één van de meest karakteristieke stijlen van de Nederlandse bouwkunst in de vorige eeuw. De stroming duurde globaal van 1910 tot 1930 en kende naast de bouw kunst met architecten als Michel de Klerk, Piet Kramer en Johan Melchior van der Mey ook vertegenwoordigers in de schilderkunst (George Breitner en Isaäc Israël) en de letterkunde (Gerard den Brabander en Ed Hoornik). De Amsterdamse School was een reactie op de rationalistische – volgens sommi gen ook droge – architectuur van onder andere Berlage. Zoals zo vaak zette de nieuwe generatie architecten zich af tegen hun voorgangers. De rationele aspecten van de architectuur moesten plaats maken voor individuele en emotionele waarden: een bouwwerk moest vooral een uitdrukking van schoonheid zijn. 18
Vormenrijkdom De stijl, die zich trouwens moeilijk in enkele woorden laat vatten, ken merkt zich door vormenr ijkdom. Maar ook door individualistische opvattingen van de architecten, met nadruk op de creatieve vormgeving. Opvallend zijn vaak de speelse vormen, uitbundige versieringen en vormen met een hang naar het
¶2
Ontwikkeling organische. Uitbouwen, nisjes, torens en torentjes, golvende daklijsten: ze weerspiegelen het zielenleven van de architect. Die vooral in het kozijn een bouwonderdeel vond, waarmee eindeloos gevarieerd kon worden. De brede, loodwit geschilderde kozijnen springen nog altijd in het oog. In de Amsterdamse Stijl komt ook baksteen royaal aan bod. Vreemdsoortige en vooral ingenieuze metselverbanden trekken de aandacht; overhangend metselwerk oogst bewondering voor het ouderwetse vakmanschap van weleer. De naam van de architectuurstijl is uiteraard ontleend aan de hoofdstad. Daar zijn vele voorbeelden uit het begin van de vorige eeuw te vinden. Hele woonwijken ook. Compleet met bruggen in dezelfde stijl. Maar ook buiten Amsterdam valt de Amsterdamse Stijl te bewonderen. Met
grote bouwwerken als de Bijenkorf in Den Haag en de Landbouwhogeschool in Wageningen en villa’s in Park Meerzicht in het Noord-Hollandse kunstenaarsdorp Bergen. Inspiratiebron De architectuurstroming vond haar Waterloo na de opkomst van de Nieuwe Zakelijkheid. De architecten van de Amsterdamse School beschouw den vormgeving als hun belangrijkste opdracht. En die visie botste met die van de Nieuwe Zakelijkheid. Facetten van de Amsterdamse School hebben vooral de laatste decennia architecten geïnspireerd. Hetgeen de kracht van die herkenbare stroming uit de eerste helft van de vorige eeuw bewijst. Het Nieuwe Glas is daar een duidelijk voorbeeld van.
19
¶2
Ontwikkeling
2.4 Verrassend stratenplan
20
Een spraakmakend plan ontwerpen is geen gemakkelijk opgave. Het straten plan, zeg maar de verkaveling van een woongebied, is de basis. De uitgangs punten voor het stratenplan werden gevonden in De Stijl. Dat is een kunstrichting die zich net als de Amsterdamse School in het begin van de vorige eeuw manifesteerde. De Stijl predikte het voorstellingsloze kunstwerk dat geconstrueerd werd uit de meest elementaire vormen: de simpele lijn en de rechthoek in een zuivere harmonie. Naast schilders (met eerst Mondriaan voorop) waren het vooral industriële vormgevers, architecten en stedenbouw kundigen die zich bij De Stijl aansloten. De Hoornse woonwijk de Kersen boogerd bestaat voornamelijk uit vierkante en rechthoekige percelen, die soms thematisch zijn ingevuld. De architect probeerde samen met stedenbouwkundigen van de gemeente Hoorn voor Het Nieuwe Glas verschillende patronen uit.
Een Mondriaanse verkaveling volgens horizon tale en verticale lijnen viel af. Daarna werd aansluiting gezocht bij het gedachten goed van architect Theo van Doesburg, één van de grondleggers van De Stijl. Rien van Geluk: ‘Van Doesburg had sterke voorkeuren voor diagonale lijnen en dynamiek. In het stratenplan krijgen
¶2
Ontwikkeling die diagonale lijnen nog een extra dimensie door ze aan de buitenkant van het plan af te buigen, zodat ze loodrecht op de zijden komen te staan. Die hoekverdraaiing van de Doesburgdiagonaal betekent dat je direct nadat je Het Nieuwe Glas binnenkomt naar een andere kant wordt gedwongen. En waar je volgens het traditionele verwachtings patroon een straat verwacht is die telkens schuin tegenover je. Heel verrassend eigenlijk’. Door de diagonale indeling van de
oorspronkelijk rechthoekige grondkavel ontstonden aan twee kanten driehoeken. Die fungeren in het totaalbeeld als brinken. Ontmoetingsplekken met een dorps karakter. In het hart sluit de openbare ruimte direct aan bij het stedelijke karakter. Door de gekozen hoofdstructuur van Het Nieuwe Glas zijn de woningen aan de diagonalen pal noord-zuid gesitueerd. Twee toegangs wegen ontsluiten het plan, dat aan drie kanten is omgeven door water en aan de vierde kant grenst aan de provinciale weg tussen Hoorn en Enkhuizen. De bruggen in de twee toegangs wegen zijn ontworpen en uitgevoerd in stijl van de Amster damse School. De ene is een over spanningsbrug, de andere onttrekt een duiker aan het gezicht.
21
22
¶ 3 Het proces 3.1 De weg naar
een eigenzinnige
woonwijk
23
¶3 Proces
3.1 De weg naar een eigenzinnige woonwijk De totale ontwikkeling van Het Nieuwe Glas, waaraan de gemeente Hoorn de straatnaam Matissehof verbond, heeft een jaar of vier geduurd. In het voorjaar van 1998 werd bekend, dat Dekker Glas cultures plannen had om het glasteelt bedrijf te verhuizen naar Wervershoof. Zeeman Vastgoed en Projektontwik kelingsmaatschappij de Peyler kochten het 7,5 ha grote bedrijf. De ligging (aan
24
drie kanten ingeklemd door de Kersenboogerd) en vooral ook de omvang van het plangebied boden unieke mogelijkheden. De no-nonsense cultuur die heerst in beide bedrijven droeg er toe bij, dat al twee maanden na de eerste contacten het koopcontract werd getekend. Net zo snel werd de taakverdeling tussen beide partijen vastgesteld, waarvoor een samenwerkingsovereenkomst werd gesloten tussen Zeeman Vastgoed en Projektontwik kelingsmaatschappij de Peyler. Gewoon
¶3 Proces
op een simpel A-viertje. Zeeman Architekten bna zorgde voor de ontwerpen van de woningen, de technische omschrijvingen (bestekken) en de bestek- en werktekeningen. Unihorn
(een zusteronderneming van de Peyler) zorgde voor het ontwerp voor de infrastructuur en Ooms Avenhorn (een andere zusteronderneming van de Peyler) maakte het terrein bouw- en woonrijp. Zeeman Vastgoed en Projekt ontwikkelingsmaatschappij de Peyler verenigden zich voor dit project onder de naam ‘Samenwerkingsverband Het Nieuwe Glas’ en waren verantwoordelijk voor het aansturen van alle betrokken partijen en het overleg met de gemeente. De samenwerking omvatte
25
¶3 Proces
een grondexploitatie voor gezamenlijke rekening en verantwoording, waarna beide ontwikkelaars ieder voor eigen rekening en risico 99 woningen ontwikkelden en realiseerden.
26
Totaalconcept Niet alleen de projectontwikkelaars ontwikkelden in die beginfase een hoog tempo. De gemeente Hoorn stelde zich zeer positief op ten opzichte van de plannen. Met de toenmalige wethouders Jaap Schaper en Gerard van der Meer werden afspraken over de plan ontwikkeling gemaakt. De gemeente stelde als eis, dat de infrastructuur onder de verant woordelijkheid van de ontwikkelaars zou vallen. Het ontwerp diende verder artistiek verant woord te zijn. Eisen, waaraan de beide ontwikkelaars snel konden voldoen. Nadat het college van burgemeester en
wethouders had ingestemd met de plannen en er ook met de gemeente een samenwerkingsovereenkomst was gesloten, werd een projectgroep in het leven geroepen. Als projectleider voor
¶3 Proces
de gemeente Hoorn trad Cor Hoppe op. Binnen de projectgroep is het plan verder ‘gegroeid’. Zowel aan de ontwerpen voor de woningen als aan de inrichting van de openbare ruimte is veel geschaafd om tot een optimaal eindresultaat te komen. Land schapsarchitecte Claire Nouwen van de gemeente Hoorn had een
duidelijke inbreng voor de inrichting van het plein in het hart van de woonwijk en de beide brinken. Het plein wordt thans gesierd door een kunstwerk van Baldi Dekker. De verkoop Zeeman Vastgoed en de Peyler hebben elk de helft van het aantal woningen in Het Nieuwe Glas ontwikkeld en verkocht. Opvallend was de overwel digende belangstelling voor de introduc tiebijeenkomst. Potentiële kopers reageerden enthousiast op vormgeving en architectuur. Bij een aantal kopers (met name de groep tussen 30 en 50 jaar) was de Amsterdamse School bekend. De belangstelling voor het plan was dermate groot, dat alle woningtypen
27
28
¶3 Proces
binnen zeer korte tijd werden verkocht. Na het sluiten van de individuele koop contracten hebben de ontwikkelaars intensief contact onderhouden met de toekomstige bewoners. Er waren regelmatig kopers avonden en bezichtigingen op locatie. Opvallend bij dit project is verder de uitgebreide staat van wijzigingen. Vrijwel alle kopers hebben gebruik gemaakt van de vele wijzigings mogelijkheden. Maar liefst 74% koos voor uitbreiding van de woonkamer. Zo werden kopers in de gelegenheid gesteld persoonlijke woonwensen tijdens de bouw te verwezenlijken.
Start en uitvoering Na de sloop van het kassencomplex en de bestaande bebouwing heeft Ooms Avenhorn het terrein bouwrijp gemaakt. Bouwwegen werden in het plan aangelegd; een tijdelijke ontsluitingsweg vanaf de provinciale weg voor het bouwverkeer voorkwam overlast voor de omliggende woon wijken. Deze tijdelijke weg voor het bouwverkeer kon pas gerealiseerd worden na intensief overleg met de provincie en nadat een naastgelegen boerderij was aangekocht. Na het bouwrijp maken werden de woningen gerealiseerd door Bouwbedrijf L. vanZuydam uit Medemblik (voor Zeeman Vastgoed) en door Ooms Bouwm aatschappij uit Scharwoude (voor de Peyler). Na oplevering van de woningen volgde nog het woonrijp maken, hetgeen onder andere het leggen van straten in betonklinkers in verschillende kleuren, het aanbrengen van straatverlichting, het aanplanten van het openbaar groen en het plaatsen van speeltoestellen omvatte.
29
¶3 Proces
30
¶3 Proces
Oplevering De opleveringen van de woningen zijn voorspoedig verlopen evenals de oplevering van de openbare ruimte aan de gemeente Hoorn. De kwalitatief hoogstaande uitvoering oogst vele positieve reacties. De Vereniging Eigen Huis stelde lovende rapporten op met betrekking tot de woningen. Het hoge ambitieniveau, dat de initiatiefnemers bij de start voor ogen hadden, is volledig waargemaakt.
31
32
¶ 4 Woningtypen 4.1 Wonen op maat 4.2 Ooms
Bouwmaatschappij:
flexibiliteit met
houtconstructiebouw
Perry Bakker: timmerman
4.3 Bouwbedrijf L. van Zuydam:
bouwen volgens traditie
33
¶4
Woningtypen
4.1 Wonen op maat
34
In Het Nieuwe Glas zijn als basis negen woningtypen in een grote variatie gerealiseerd. Twee verschillende bouwmethoden zijn daarbij toegepast: traditionele bouw en houtconstructie bouw. In aanvang zijn de woningen, die respectievelijk door bouwbedrijf L. van Zuydam en Ooms Bouwmaatschappij zijn opgetrokken, identiek ontworpen. Later heeft architect Rien van Geluk – mede met het oog op de bouwmethode – differentiaties aangebracht. De gekozen verkaveling van Het Nieuwe Glas – diagonaal met een korte knik aansluitend op de rechte zijden – maakte accenten noodzakelijk. Elke loodrechte lijn is voorzien van een opvallende kopgevel. In de knik van de diagonaal wordt het accent gevormd door soms een extra verdieping, een andere keer een erker. Verder treft men in het gehele plan mansarde daken, zadeldaken, doorschietende pandaken, verticale dakpanvlakken en verticale
plinten. De entrees van de woningen zijn uitnodigend door de schuine dakoverstekken. De voordeuren zijn speciaal ontworpen. Het golvende metselwerk, de toepassing van verschillende metselverbanden en het gebruik van verschillende kleuren baksteen: het past allemaal bij de Amsterdamse School. Net zoals de smalle ramen over twee verdiepingen, geknikte ramen en het gebruik van ouderwets loodwit.
¶4
Woningtypen
Fronton (traditionele bouw) Volute (houtconstructiebouw) In het stedelijke deel kenmerken de woningtypen Fronton en Volute zich door naar buiten springende driekante luifels boven de voordeur. Opvallende erkers in de straatknik zorgen voor extra accenten, net als de dakopbouw op de hoekwoningen. Standaard met drie slaapkamers en de mogelijkheid van een vierde slaapkamer op de tweede verdieping.
35
¶4
Woningtypen Triglyphe (traditionele bouw) Tambour (houtconstructiebouw) De woningtypen Triglyphe en Tambour kennen in de voorgevels schuin weglopend metselwerk over de eerste twee bouwlagen. De woningen zijn grotendeels in drie bouwlagen uitgevoerd. Die derde bouwlaag geeft de mogelijkheid voor een vierde slaapkamer. Opvallend is de situering van de grootste slaapkamer. Die beslaat de hele diepte van de woning. De woningen zijn verder voorzien van een inpandige garage.
36
¶4
Woningtypen
37
¶4
Woningtypen
38
¶4
Woningtypen
39
¶4
Woningtypen
Abaque (traditionele bouw) Astragal (houtconstructiebouw) Het ontwerp voor het type Abaque en Astragal betreft twee-onder-een-kap woningen met (deels) geschakelde garages. De woningen worden getypeerd door een halfronde erker met daarboven een bal kon. De aan de voorzijde gebogen daken hebben gepotdekselde gevelvlakken. De keuken in beide typen is aan de voorzijde van de woning gesitueerd. 40
¶4
Woningtypen
Acrotere (traditionele bouw) Acanthe (houtconstructiebouw) Deze woningtypen zijn op enkele kleine details na gelijk aan het ontwerp Abaque en Astragal. De woningen van het type Acrotere hebben alle geschakelde garages.
41
¶4
Woningtypen Echine (traditionele bouw) Rosette (houtconstructiebouw) De twee bouwtypen Echine en Rosette omvatten twee-onder-een-kap woningen met garage. De woningen hebben een halfronde erker uitgevoerd in vijf vlakken met daarboven een balkon onder een mansarde dak. De naast de woning gesitueerde garage steekt achter de achtergevel uit.
42
¶4
Woningtypen
43
¶4
Woningtypen Metope (traditionele bouw) Modillon (houtconstructiebouw) De typen Metope en Modillon doen denken aan een boot. Het gaat om geschakelde woningen met garage. Opvallend in de voorgevels zijn de smalle hoge ramen over twee verdiepingen. Met daarboven een dakterras. De gevels zijn verder rijk gedetailleerd.
44
¶4
Woningtypen
45
¶4
Woningtypen Denticule (houtconstructiebouw) Dit type is uitgevoerd als asymmetrische twee-onder-een-kap woningen, die zich manifesteren als één geheel. De terugvallende entree geeft een gevoel van geborgenheid.
46
¶4
Woningtypen
47
¶4
Woningtypen Colonne (traditionele bouw) Cannelure (houtconstructiebouw) Een majestueus uiterlijk. Dat hebben de woningen van het type Colonne en het type Cannelure. Met een inpandige garage, een grote living en een woonkeuken van forse afmetingen. De grootste van de drie standaard slaapkamers biedt de mogelijkheid een ‘bed-eiland’ te creëren. Op de tweede verdieping kan een vierde slaapkamer gerealiseerd worden.
48
¶4
Woningtypen
49
¶4
Woningtypen Cimaise (traditionele bouw) Chapiteau (houtconstructiebouw) Deze twee typen vormen de zogeheten poortwachters naast de toegangsbruggen tot Het Nieuwe Glas. Grotendeels zijn de typen gelijk aan Colonne en Cannelure. Meest opvallende verschil is de glazen dakopbouw, die doet denken aan een kas. Een hommage aan de tuinbouwkassen die hier ooit stonden.
50
¶4
Woningtypen
51
52
¶4
Woningtypen
Perry Bakker: timmerman Puur vakmanschap
Perry Bakker
‘Het was telkens een geweldige uitdaging om in het werk het hoofd te bieden aan onverwachte problemen. Op de tekentafel kan veel ontworpen worden, maar met name bij de wat meer ingewikkelde constructies heb je toch het pure vakmanschap nodig’. En Perry Bakker van Ooms Bouw maatschappij is zo’n vakman, die het pure timmervak nog beheerst. Anderhalf jaar was hij te vinden op Het Nieuwe Glas. ‘Ik heb er volop genoten’, stelt hij bij de oplevering vast. De keuze om voor het ontwerp de Amsterdamse School als inspiratiebron te gebruiken, betekende tevens de toepassing van speelse vormen en uitbundige versieringen. Met veel details. Waar de voor de Amsterdamse School kenmerkende variatie in kozijnen ook in het ontwerp voor Het Nieuwe Glas terugkomt, waren het vooral de
kapconstructies, die een uitdaging vormden voor de timmerlieden. Perry Bakker: ‘Op sommige plaatsen komen in het dak wel vier of vijf verschillende houtconstructies bijeen. Het is dan geweldig om dergelijke ingewikkelde knooppunten te maken. Daar komt je ervaring van pas, daar kan je je echt uitleven in je vak’. Perry Bakker zou bij de start van de bouw gedurende een week of drie het stelregelplan maken. ‘Er was echter zoveel timmerwerk, dat ik al snel bij de timmerploeg werd ingezet. Binnen die ploeg hield ik me vooral bezig met de controle om de kwaliteit te waarborgen’. Die controle was mede nodig omdat in het werk een grote hoeveelheid verschillende materialen en – soms geprefabriceerde – bouwdelen werd gebruikt. Bakker noemt de uitstekende onderlinge samenwerking mede een reden voor de in zijn ogen hoge kwaliteit van het project.
53
¶4
Woningtypen
4.2 Ooms Bouwmaatschappij: flexibiliteit met houtconstructiebouw
54
Projektontwikkelingsmaatschappij de Peyler heeft haar aandeel in het Nieuwe Glas uitbesteed aan Ooms Bouwmaat schappij uit Scharwoude. De opdracht omvatte de realisatie van 99 woningen in negen verschillende typen. Halverwege 2000 is Ooms Bouwmaat schappij van start gegaan. Medio 2002 zijn de laatste woningen opgeleverd. Als bouwmethode werd voor houtconstruc tiebouw gekozen; een duurzame bouwmethode die inspeelt op de eisen van de huidige tijd: korte bouwtijd door prefabricage, hoge mate van flexibiliteit en hoge isolatiewaarden. De woningen bestaan uit een zware houten binnenconstructie met extra isolatie tussen de wanden, daken en vloeren. Voor de buitengevels is de klassieke baksteen gebruikt. De prefab elementen zijn in de productiehal in Purmerend gefabriceerd. Tegelijkertijd
zijn op de bouwplaats de funderingen aangebracht. Ooms Bouwmaatschappij heeft voor een fasegewijze bouw geko zen. Dat betekent een opschuivende werkmethode. Het eerste huis wordt geheid, vervolgens gaan de heipalen voor het tweede huis de grond in en krijgt het eerste huis zijn betonnen fundering. Het aantal houten heipalen bedroeg zo’n 1500. Gezien de lichte constructie was het niet nodig om de palen ‘op stuit’ te heien (in Hoorn betekent dat veelal een diepte van 18 of meer meter). Deze lichte constructie geeft tevens de mogelijkheid om de
¶4
Woningtypen
woningen flexibel in te richten. Bij het indelen van de woning hoeft daardoor geen rekening gehouden te worden met draagmuren. Zelfs indien de bewoners jaren later een andere indeling wensen, is dit op eenvoudige wijze te realiseren. Door gebruik te maken van houtconstructiebouw voldoen de woningen volledig aan de richtlijnen zoals deze zijn vastgelegd in het dubo besluit. De woningtypen die door Ooms Bouw maatschappij zijn gerealiseerd, zijn achtereenvolgens Volute, Tambour, Denticule, Astragal, Acanthe, Rosette, Chapiteau, Cannelure en Modelon.
55
¶4
Woningtypen
4.3 Bouwbedrijf L.vanZuydam: bouwen volgens traditie Zeeman Vastgoed ging voor de realisering van haar deel van Het Nieuwe Glas in zee met Bouwbedrijf L. van Zuydam uit Medemblik. De bouwopdracht betrof 99 woningen verdeeld over acht typen. Halverwege 2000 sloeg Van Zuydam de eerste paal; maart 2002 werd de laatste woning opgeleverd. De 99 woningen werden opgetrokken
56
in een traditionele bouwstijl: betonnen vloeren, kalkzandsteen binnenspouw bladen en geluids werende, ankerloze spouwmuren. In massief gipsbeton uitgevoerde binnenwanden completeren deze traditionele bouwwijze. Ook Bouw bedrijf L. van Zuydam gebruikte de opschuivende werkmethode. Tussen de oplevering van de eerste en de laatste woning verstreken circa zes maanden.
¶4
Woningtypen
De traditionele bouwmethode maakt het mogelijk om de betrokken woningen bijvoorbeeld uit te rusten met bakstenen uitbouwen, in baksteen opgetrokken balkons en gemetselde ronde erkers op verdiepingsniveau. Bovendien zijn latere aanpassingen c.q. verbouwingen relatief eenvoudig door de bewoners te realiseren. De woningtypen, die door Bouwbedrijf L. van Zuydam zijn gerealiseerd zijn Fronton, Triglyphe, Abaque, Acrotere, Echine, Metope, Colonne en Cimaise.
57
58
¶ 5 Kunstwerken 5.1 Kunstwerken in stijl
Sjaak Visser: metselaar
59
¶5
Kunstwerken
5.1 Kunstwerken in stijl
60
Het aan drie kanten door water omsloten Nieuwe Glas is bereikbaar middels twee bruggen voor al het verkeer en een kleine brug voor fietsers en voetgangers. Uiteraard zijn deze drie kunstwerken in de stijl van de Amsterdamse School gerealiseerd. Het ‘fietsbruggetje’ is simpel van opzet; de beide andere bruggen hebben grootstedelijke allure. Veel detailleringen zijn ontleend aan een uitgave, waarin de bruggen van de befaamde Amsterdamse bruggenbouwer Piet Kramer zijn beschreven. De brug met een vrije overspanning van ruim 14 meter heeft aan beide zijden op de landhoofden een gemetselde ronde pilaster. Die houden als het ware het fraaie hek met gekrulde details vast. De brug is gerealiseerd met behulp van voorgespannen liggers. Voor het metselen van de vier pilasters moesten bakstenen stuk voor stuk op maat gezaagd worden teneinde een reguliere voegbreedte te krijgen. De andere grote ontsluiting is een duiker-
brug met een overspanning van ruim 17 meter. De weg over deze duikerbrug met vleugelmuren in – uiteraard – golvend metsel werk in rode en gele baksteen, wordt begrensd door rijk gedetailleerde muurtjes bekroond met een gemoffelde stalen leuning. De gebruikte afdekkingen op beide bruggen zijn uitgevoerd in hardsteen kleur. Duurzaam Veilig In het kader van Duurzaam Veilig zijn alle kruispunten in Het Nieuwe Glas van drempels voorzien. De wijk kent een 30-kilometer regime. Nagenoeg elke woning heeft op eigen terrein parkeergelegenheid; voor bezoekers zijn extra parkeerplekken gerealiseerd. De in- en uitritten voor garages hebben dubbeldikke stoeptegels; de straten zijn uitgevoerd in betonklinkers in voornamelijk geel en rood.
¶5
Kunstwerken
61
62
¶5
Kunstwerken
Sjaak Visser: metselaar Een uitdaging
Sjaak Visser
‘Het was echt weer eens een uitdaging. Niet zomaar rechttoe, rechtaan. Geen standaard staand of kruisverband, maar echt ingewikkeld metselwerk met verdelingen van lagen, waardoor patronen ontstaan’. Sjaak Visser was voor Bouwbedrijf L. van Zuydam uit Medemblik op Het Nieuwe Glas voorman metselaar. Zijn doelstelling: binnen het budget een goed stuk werk maken en dat allemaal ook nog eens binnen de afgesproken termijn. ‘Dat was soms best moeilijk’, zegt hij lachend achteraf. Elke maandagochtend was er een werkbespreking voor de metselaars. Tekeningen van gevels waren op de werkplek beschikbaar, zodat elke metselaar bij twijfel even kon spieken. Naast het optrekken van de binnenmuren van kalkzandsteen werden de gevels gemetseld in bakstenen in diverse kleuren: beige, rood, geel en
bruin in verschillende tinten. Voor de vele rondingen in het metselwerk werden aluminium mallen gebruikt. ‘Voor schuine zijden werden de stenen voorgezaagd, zodat de metselaar die alleen op lengte moest hakken’, vertelt Sjaak Visser, die al 36 jaar in de bouw actief is. Ten opzichte van vroeger is er veel veranderd. ‘Toen moest je hakken, nu gebruik je een waterzaag of een haakse slijptol’. Over zijn ploeg metselaars zegt hij: ‘De jongens waren zeer gemotiveerd. Het was een leuk project, waarbij ‘het koppie’ moest worden gebruikt. Niet klakkeloos stenen wegleggen, maar nadenken. Voor iedereen een echte uitdaging’.
63
64
¶ 6 Reacties 6.1 Bewoners Bas en Nel Visker:
‘Wij willen niet meer weg’
6.2 Marinus Zoutendijk:
‘Gevallen voor de stijl’
6.3 Prima samenwerking tussen
gemeente en ontwikkelaars
Henk Hansen: wethouder
65
¶6 Reacties
6.1 Bewoners Bas en Nel Visker: ‘Wij willen niet meer weg’
66
Duidelijk en onomwonden reageren Bas en Nel Visker-Jansen als hen gevraagd wordt of de Amsterdamse Schoolwoning hen bevalt. ‘Ja’, zeggen beiden gelijktijdig. Waaraan Nel later nog zal toevoegen, dat het echtpaar ‘niet meer weg wil’. In september 2001 kreeg de familie Visker (Bas en Nel met twee dochters) als eerste bewoner de sleutels van hun huis op nummer 37. Een twee-onder-een-kap van het type Acrotere gebouwd in de traditionele stijl. Dat laatste was een duidelijke keuze van Bas Visker. Het echtpaar Visker verhuisde twaalf jaar geleden vanuit Den Haag naar Noord-Holland boven het Noordzee kanaal. Het werk van Bas noopte hen daartoe. Bij de keuze voor Hoorn speelde het monumentale karakter van de binnenstad en de gezellige haven een rol. Hun woning vonden ze in de Kersenboogerd. Nel: ‘Maar na tien jaar
wilden we wel eens wat anders. Bezochten ook de presentatie voor Het Nieuwe Glas. En we waren eigenlijk meteen verkocht’. Bas:‘Vooral de bouwkundige detailleringen spraken me erg aan’. Logisch trouwens als men weet, dat Bas Visker een bouwkundige opleiding heeft gevolgd en momenteel als zelfstandig makelaar opereert. Bewust koos het echtpaar verder voor een woning aan de buitenzijde van het plan, vlak bij een ontsluitingsweg. ‘Ook de zonligging speelde een grote rol’, lacht Nel Visker. Grote leefruimte Het huis voldoet volledig aan de hooggespannen verwachtingen. ‘We hebben een grote leefruimte en die afgescheiden woonkeuken met erker bevalt ons goed’. Het echtpaar koos overigens wel voor de optie om de
Nel en Bas Visker
¶6 Reacties
woning aan de tuinkant met twee meter uit te breiden. De garage kreeg een kantoorfunctie. Vol lof zijn beiden over de medewerking die ze ondervonden van projectontwikkelaar en bouwer bij de uitvoering van het meerwerk. Conclusie: Nel en Bas Visker hebben
geen moment spijt van het genomen besluit een woning in Het Nieuwe Glas te kopen. ‘Waarbij ik ook nog een betere prijsontwikkeling verwacht in vergelijking met woningen in zeg maar standaardwijken’, besluit Bas Visker met een knipoog naar de toekomst.
67
¶6 Reacties
6.2 Marinus Zoutendijk: ‘Gevallen voor de stijl’
68
Jong en op zoek naar een eigen woning. Op dat moment zagen Marinus Zoutendijk en Annemarije Siegers toevallig de eerste plannen voor Het Nieuwe Glas. ‘Wij vielen als een blok voor de gekozen stijl. Geweldig. Het geheel kwam op ons over als een prachtig project’, zegt Marinus. Inmiddels woont het stel sinds februari 2002 aan de Matissehof 198. In de twee-onder-een-kap woning met garage van het type Rosette, opgetrokken in houtconstructiebouw. Marinus: ‘Opmerkelijk is, dat de woning in werkelijkheid één op één voldoet met het in de brochure gepresenteerde huis’. De media/reclameman Marinus Zoutendijk woonde samen met zijn Annemarije in een huurhuis in de Hoornse woonwijk Risdam-Noord. In eerste instantie keek het stel uit naar een andere woning in de bestaande
bouw. ‘Maar dan betaal je steeds de hoofdprijs, terwijl de veelbelovende buitenkant vaak de in onze ogen tekortkomingen binnen verbergt. Nee, wat dat betreft voldoet deze Amsterdamse Schoolwoning precies aan onze verwachtingen’. Met schone schoenen Opvallend noemt Zoutendijk het, dat hij en zijn partner na de oplevering nauwelijks last hebben gehad van troep en modder rondom. ‘De gekozen werkmethode om gefaseerd te bouwen hield in, dat op het moment van oplevering ook de weg tot ons huis gewoon klaar was. We met schone schoenen binnen konden komen’. Waardering heeft het jonge stel voor de uitvoering van het meerwerk. ‘We houden niet van draden in ons huis, dus we hebben heel veel extra leidingen laten trekken. Extra groepen
Annemarije Siegers en Marinus Zoutendijk
¶6 Reacties
in de meterkast laten installeren om gewoon meer mogelijkheden in huis te hebben. De wasmachine en de wasdroger tegelijkertijd hun werk te laten doen. Al die zaken zijn prima voor elkaar gekomen’. Lovend rapport Dat bleek trouwens ook bij de oplever ing, waarvoor Marinus en Annemarije vertegenwoor digers van Eigen Huis over de vloer hadden. Die brachten een lovend rapport uit over de kwaliteit van het geleverde product. ‘Er waren slechts een paar aanmer kingen en die waren binnen
enkele dagen opgelost’, herinnert Marinus zich. Tot slot zegt hij: ‘We zaten onlangs op de schommelbank in de tuin. Het was heerlijk weer. Hier blijven we wel een tijdje wonen was onze conclusie’.
69
¶6 Reacties
6.3 Prima samenwerking tussen gemeente en ontwikkelaars
70
‘De samenwerking tussen de gemeente Hoorn en twee projectontwikkelaars is erg soepel verlopen. Dat maken we ook wel eens anders mee. We kunnen er tevreden op terugkijken. Het Nieuwe Glas is een mooie wijk met kwaliteit. Anders dan anders; met een opvallende architectuur, rijk aan details en prima afgewerkt. Ook de openbare ruimte ziet er gewoon goed uit’. Rien van Drongelen, hoofd stadsontwikkeling van de gemeente Hoorn, trekt verder de conclusie, dat de voorgespiegelde verhouding prijs-kwaliteit bij de verkoop vanaf tekening van de woningen in de praktijk is waargemaakt. Projectmanager Kersenboogerd Cor Hoppe maakte als projectleider voor Het Nieuwe Glas de ontwikkeling van meet af aan mee. Hoppe: ‘Als getogen Amsterdammer vind ik Het Nieuwe Glas zeer herkenbaar. Ik ben best een beetje trots op dit plan’. Het was in en dus ook
voor de gemeente Hoorn de eerste keer dat op grotere schaal een ‘sleutelklaar’ woningbouwproject werd gerealiseerd. Cor Hoppe: ‘De gemeente heeft een wensenpakket op tafel gelegd en daarna hebben de projectontwikkelaars alles moeten doen.Van grondverwerving tot oplevering. Eén van onze wensen was de instelling van een projectgroep. Waarin het plan voor Het Nieuwe Glas is behandeld op een wijze die voor elk woningbouwproject in Hoorn gehanteerd wordt. Verschil was, dat tegenover de gemeentelijke inbreng geen opbrengst uit de grondverkoop stond. Maar de ontwikkeling was dermate belangwekkend, dat we er veel energie in hebben gestoken. Dat laatste geldt ook voor onze partners in de projectgroep’.Van Drongelen: ‘Tijdens de ontwikkeling en realisering van Het Nieuwe Glas hebben we ervaren, dat de combinatie betrouwbaar was. Dat afspraken ook werden nagekomen’.
Rien van Drongelen en Cor Hoppe
¶6 Reacties
Goed overleg De gemeente Hoorn heeft niet alleen via Cor Hoppe een vinger aan de pols gehouden. Ook stedenbouwkundige Jaap van der Hout en landschapsarchitecte Claire Nouwen hebben een duidelijke inbreng gehad. Hoppe: ‘Soms betekende
die inbreng, dat plannen gewijzigd moesten worden. Daar werd dan in normale verhoudingen over gesproken; er werd niet moeilijk over gedaan. Dat hebben we positief ervaren. Ook stemden de projectontwikkelaars zonder veel problemen in met de eis van het college om meer woningen voor, zeg maar, de middencategorie te bouwen’. Voor de kramen langs Cor Hoppe en Rien van Drongelen zijn zich ervan bewust, dat de wijk er over een jaar of vijf anders uit zal zien. Van Drongelen: ‘Bomen geven een ander straatbeeld, het leefgedrag van mensen zal wellicht hier en daar aanpassingen nodig maken. Maar we kunnen absoluut met Het Nieuwe Glas voor de kramen langs. Toekomstige gemeentelijke presentaties van opvallende projecten zullen zeker ook deze wijk betreffen’. Cor Hoppe tot besluit: ‘We hebben van de soepele samenwerking in ieder geval veel opgestoken. En die ervaring is weer belangrijk bij de toekomstige uitleg van Hoorn’.
71
72
¶6 Reacties
Henk Hansen: wethouder ‘Voor herhaling vatbaar’
Henk Hansen
‘De stijl van de Amsterdamse School spreekt mij erg aan. Op papier zag het plan voor Het Nieuwe Glas er prima uit en zo is het ook geworden. Het ziet er gewoon gelikt uit. En is voor herhaling vatbaar’. Wethouder mr. F.H. Hansen was raadslid, toen bekend werd dat Dekker Glascultures toch ging verhuizen. ‘Dat was een hele verrassing. Voor de gemeente was aankoop van het bedrijf gewoon te duur. Als raad waren we toen blij, dat op particulier initiatief woningbouw toch mogelijk werd. Weliswaar hebben wij als gemeente de stedenbouw kundige randvoorwaarden vastgesteld, de totale ontwikkeling van aankoop tot oplevering is in handen geweest van de twee projectontwikkelaars’. Henk Hansen als wethouder voorziet voor de toekomst meer van dergelijke turnkey projecten. ‘Het is ook een
omslag in denken. Laat het deels maar aan de markt over. Maar wel op de planologische voorwaarden van de gemeente. Op die manier houden wij een vinger in de pap. De positieve ervaringen die wij nu met Het Nieuwe Glas hebben opgedaan zullen zeker een rol spelen bij de ontwikkeling van toekomstige wijken’, aldus Hansen.
73
74
¶ 7 Algemeen 7.1 Kerngegevens
Baldi Dekker:
beeldend kunstenaar
75
Algemeen
7.1 Kerngegevens Het Nieuwe Glas Ontwikkeling Projektontwikkelingsmaatschappij de Peyler, Hoorn Zeeman Vastgoed, Hoorn Architect Zeeman Architekten bna, Hoorn Projectarchitect Rien van Geluk Garantie Stichting Garantie Woningbouw Jo Roelof Zeeman, Hoorn Stichting Garantie en Waarborgfonds Nederland, Zutphen Infrastructuur Unihorn, Scharwoude Ooms Avenhorn, Scharwoude Bouwkundige aannemers Ooms Bouwmaatschappij, Scharwoude Bouwbedrijf L. van Zuydam, Medemblik 76
Verkoop Zeeman Advies Groep, Hoorn de Peyler Vastgoed, Hoorn Grootte Afmetingen terrein Uitgeefbaar Verharding Openbaar groen Water
72.290 m2 47.321 m2 13.900 m2 6.700 m2 4.369 m2
Planomvang
198 woningen
Tijdsverloop Aankoop Terrein ontruimd Start sloop en bouwrijp maken Start verkoop woningen Start bouw woningen Oplevering laatste woning Oplevering openbaar gebied
juli 1998 december 1999 januari 2000 februari 2000 september 2000 mei 2002 juni 2002
Algemeen
Baldi Dekker: beeldend kunstenaar Golvend brons
Baldi Dekker
Het centrale plein in Het Nieuwe Glas wordt gesierd door een kunstwerk van de hand van Baldi Dekker uit het Veldhuis, een buurtschap vlak bij Oostwoud. Het is de eerste keer dat van zijn hand een kunstwerk in de openbare ruimte in Hoorn is geplaatst. Baldi Dekker: ‘Ik heb gekozen voor een fantasievorm, die in brons op een aardewerk voet staat van zo’n twee meter hoog. De vorm is golvend en iedereen kan vanuit zijn eigen belevingswereld daar iets bij bedenken. Die golvende vorm sluit natuurlijk wel aan bij het golvende metselwerk dat is toegepast in de Amsterdamse School’. Baldi Dekker volgde ooit een studie bouwkunde en kreeg op een of andere manier –ook via familieleden– in zijn leven regelmatig met de Amsterdamse School te maken. De in brons uitgevoerde plastiek vervaardigde Baldi
geheel in eigen beheer. Een ruwe vorm van piepschuim kreeg een waslaag, die gemodelleerd werd tot de definitieve vorm. Die vorm werd in gips en klei ‘ingepakt’, het piepschuim werd verwijderd en de vorm werd ‘afgebakken’. Daarna werd het brons met een temperatuur van 1100 graden gegoten.
77
Inhoud
78
1 1.1 2 2.1 2.2 2.3 2.4 3 3.1 4 4.1 4.2 4.3 5 5.1 6 6.1 6.2 6.3 7 7.1
Peter Langenberg & Theo Decnop: ‘Het Nieuwe Glas - stijlvol en eigenzinnig’ . . . . 3 Bob Verburg: ‘Het Nieuwe Glas - groot succes!’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 De geschiedenis Van plat naar nieuw: wonen op tuinbouwgrond . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 De ontwikkeling Totaalconcept fundament voor Het Nieuwe Glas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Architect Rien van Geluk: ‘Affiniteit met Amsterdamse School’ . . . . . . . . 14 Speelse vormen overheersen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Verrassend stratenplan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Het proces De weg naar een eigenzinnige woonwijk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Woningtypen Wonen op maat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Perry Bakker: timmerman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Ooms Bouwmaatschappij: houtconstructiebouw in fasen . . . . . . . . . . . . . 54 Bouwbedrijf L. van Zuydam: bouwen volgens traditie . . . . . . . . . . . . . . . 56 Kunstwerken Kunstwerken in stijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Sjaak Visser: metselaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Reacties Bewoners Bas en Nel Visker: ‘Wij willen niet meer weg’ . . . . . . . . . . . . . . 66 Marinus Zoutendijk: ‘Gevallen voor de stijl’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Prima samenwerking tussen gemeente en ontwikkelaars . . . . . . . . . . . . . . 70 Henk Hansen: wethouder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Algemeen Kerngegevens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Baldi Dekker: beeldend kunstenaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Colofon Uitgave:
Van Dedemstraat 6, Hoorn Telefoon 0229-282726
Nieuwe Steen 5, Hoorn Telefoon 0229-244944
Tekst: Hans Rijswijk, Hoorn Fotografie: Jaap Woets, Lambertschaag Klaas Laan, Hoorn Bert Schaper, Hoorn e.a. Ontwerp en uitvoering: Bert Schaper, Hoorn Druk: Drukkerij Zwarthoed, Volendam
