HET NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS

HET

NEDERLANDSCHE ROODE

KRUIS

HENRI

DUNANT,

grondlegger van het Roodc Kruis, in den avond van zijn leven.

HET

ONTSTAAN

V A N HET ROODE

KRUIS.

In 1859 was de Geneefsche burger H e n r i D u n a n t getuige v a n het smartelijk lijden der gewonde soldaten, die zonder ook maar eenigermate afdoende, georganiseerde hulp op het s l a g v e l d achterbleven. D r i e jaren later, i n 1862, deed D u n a n t een klein boekje , , U n souvenir de S o l f é r i n o " het licht zien. D i t boekje vormde feitelijk het sein v o o r het ontstaan v a n de beweging die tenslotte zou voeren tot de stichting v a n het R o o d e K r u i s . D e veldslag bij S o l f é r i n o v o n d op 24 Juni 1859 plaats. T e n g e v o l g e v a n dien enkelen v e l d s l a g zijn meer dan 80.000 menschen of gesneuveld, of op ellendige wijze v e r m i n k t in de hospitalen opgenomen. D u n a n t , die i n I t a l i ë reisde b e v o n d zich op dien V r i j d a g te C a s tiglione bij S o l f é r i n o en heeft dien hevigen strijd v a n nabij gadegeslagen. D o o r zuivere menschenliefde ged r e v e n hield hij zich bezig met de v e r z o r g i n g v a n de gekwetsten op het slagveld, in de ambulance te C a s t i g lione en i n de hospitalen te B r e s c i a en te M i l a a n . D o o r al de ellende die hij daar zag w e r d zijn medelijdend hart zoo pijnlijk getroffen, dat meermalen de wensch bij hem oprees, dat er toch „ m a a t s c h a p p i j e n mochten bestaan, die zich ten doel stelden, om de zieken en gekwetsten v a n v r i e n d e n en vijanden te helpen en te doen v e r z o r g e n " . D i e w e n s c h rijpte tot het besluit om al zijn krachten te wijden aan het in het leven roepen v a n zulke „ m a a t s c h a p p i j e n " . D a a r t o e schreef hij zijn S o u v e nir de S o l f é r i n o , D u n a n t wist tenslotte de m e d e w e r k i n g te verkrijgen v a n de S o c i é t é G e n e v o i s e d ' U t i l i t é P u -

1

HET NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS

blique, die in F e b r u a r i 1863 een commissie v a n 5 leden benoemde, w e l k e tot taak kreeg het voorstel te bestudeeren zooals dat door den schrijver v a n S o u v e n i r dc Solférino naar voren was gebracht. D e leden van deze commissie bepaalden zich niet alleen tot een technische bestudceiing v a n de hun voorgelegde v r a a g . Z i j ondernamen tevens de noodige stappen teneinde het resultaat van hun arbeid te laten sanctionneeren door een gezaghebbende internationale v e r g a d e r i n g . D a n k zij hun toegewijden arbeid k o n in G e n è v e v a n 26 tot 29 O c t o b e r 1863 een conferentie gehouden w o r d e n w a a r aan de gedelegeerden v a n 16 É u r o p e e s c h e staten deelnamen. A a n deze conferentie w e r d een eenvoudig en duidelijk plan voorgelegd, dat voorzag i n de oprichting v a n nationale c o m i t é s, die. onder goedkeuring v a n de betrokken regeeringen, bestemd zouden zijn om hulp te verleenen aan de nationale militaire geneeskundige diensten. H e t resultaat was, dat v o o r eens en altijd de uniforme en fundamenteele grondslagen v a n het R o o d e K r u i s w e r d e n gelegd. In 1864 v o n d een diplomatieke conferentie v a n dc officieele vertegenwoordigers der verschillende landen plaats, bijeengeroepen door den Z w i t s e r s c h e n F e d e r a l e n R a a d . A a n deze conferentie namen 26 gedelegeerden, vertegenwoordigende 16 E u r o peesche staten, deel. D e beraadslagingen leidden tot de onderteekening v a n de C o n v e n t i e v a n G e n è v e v a n 22 A u g u s t u s 1864, w e l k e men de grondwet v a n het R o o d e K r u i s zou kunnen noemen. W e l zijn door de d i p l o m a tieke conferenties v a n 1906 en 1929 wijzigingen in deze C o n v e n t i e aangebracht, doch de grondbeginselen v a n de C o n v e n t i e v a n 1864 zijn onaangetast gebleven. D e z e grondbeginselen zijn, dat te allen tijde en onder alle omstandigheden de onschendbaarheid g e ë e r b i e d i g d w o r d t v a n zieken en g e w o n d e n in tijd v a n oorlog, z o o mede v a n ambulances en hospitalen w a a r i n deze zieken en g e w o n d e n zich b e v i n d e n , en v a n het personeel

H E T N E D E R L A N D S C H E R O O D E KRUIS

5

dat hen verzorgt. V o o r t s is aan de oorlogvoerenden de verplichting opgelegd zorg te dragen v o o r de opsporing en de v e r p l e g i n g v a n de zieke of gewonde militairen, tot w e l k e nationaliteit zij ook behooren. B o v e n d i e n koos de C o n v e n t i e v a n 1864 als kenteeken v a n deze onschendbaarheid het symbool v a n het R o o d e K r u i s op w i t v e l d . H e t gebruik v a n dit embleem w e r d niet alleen toegestaan aan de militaire geneeskundige d i e n sten, maar ook aan de erkende vereenigingen voor de vrijwillige hulpverleening, opgericht met het doel om deze militaire geneeskundige diensten bij te staan. H e t C o m i t é van G e n è v e , dat sedert 1863 den naam van C o m i t é International voert, heeft een buitengewoon moreel gezag verworven onder den naam v a n C o m i t é International de la C r o i x - R o u g e . H e t C o m i t é International is een onafhankelijke instelling, volkomen neutraal, en is te beschouwen als de hoeder v a n de g r o n d beginselen van het Roode K r u i s . V o o r t s w e r d in 1919, in overeenstemming met de grondgedachte die tot stichting v a n den V o l k e n b o n d leidde, de L i g u e des S o c i é t é s de la C r o i x - R o u g e opgericht, een b o n d van nationale R o o d Kruisvereenigingen, ter bevordering v a n de practische samenwerking en w e derzijdsche hulpverleening in tijd v a n vrede. E r bestaan meer dan 60 nationale R o o d e K r u i s vereenigingen. die tezamen ruim 30.000.000 leden tellen.

Z.M. KONING WILLEM lil, door wiens besluit van 19 Juli 1867 het Nederhmdsehe Roode Kruis in het leven weed geroepen.

HET

NEDERLANDSCHE

ROODE

KRUIS.

N e d e r l a n d is een v a n de 12 mogendheden geweest, die als eersten de C o n v e n t i e v a n G e n è v e v a n 22 A u g u s tus 1864 onderteekenden, w a a r m e d e de v e r p l i c h t i n g a a n v a a r d w e r d om datgene te v e r r i c h t e n w a t ter uitv o e r i n g v a n die internationale overeenkomst behoorde te geschieden. T o e n na enkele jaren v a n beraden en overleggen het beoogde resultaat nog niet w a s v e r kregen, nam Z i j n e Majesteit K o n i n g W i l l e m III het initiatief. E r w e r d een K o n i n k l i j k Besluit ( v a n 19 Juli 1867) uitgevaardigd, dat bepaalde: , , E r zal zijn eene N e d e r l a n d s c h e vereeniging tot het verleenen v a n hulp aan zieke en gewonde krijgslieden i n tijd v a n o o r l o g , hetzij N e d e r l a n d er al dan niet in betrokken i s . " E n 14 dagen later verscheen een K o n i n k l i j k Besluit (31 Juli 1867, N o . 71) waarbij Eereleden, V o o r z i t t e r , L e d e n van het H o o f d c o m i t é en Secretaris w e r d e n benoemd. D e organisatie w e r d nu k r a c h t i g ter hand genomen en op 3 O c t o b e r 1867 w e r d e n de statuten der V e r e e n i g i n g H e t N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s door het H o o f d c o m i t é <—• tegenwoordig Hoofdbestuur geheeten —• vastgesteld, w a a r n a op 4 N o v e m b e r 1867 het Reglement v a n O r d e tot stand k w a m . H e t doel v a n het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s w o r d t als volgt omschreven i n art. 3 en in art. 4 v a n de Statuten: A r t . 3. G e b o r e n te m i d d e n v a n oorlogsleed, gedreven door naastenliefde, stelt het R o o d e K r u i s zich ten doel, z o o w e l i n tijd v a n vrede als i n tijd v a n oorlog de menschheid te dienen door hulp te verleenen aan zieken, gewonden, z w a k k e n en hulpbehoevenden en door mede te w e r k e n aan alle maatregelen, w a a r d o o r menschelijk leed kan w o r d e n v o o r k o m e n en verzacht. A r t . 4. H e t R o o d e K r u i s tracht dit doel te bereiken door:

Z.K.H. HENDRIK PRINS DER NEDERLANDEN. Voorzitter van het Nederlandsche Roode Kruis. 16 December 1908—3 Juli 1934.


9

a. uitvoering te geven aan de bepalingen, vervat in art. 3 v a n het K o n i n k l i j k Besluit v a n 28 M a a r t 1925. Staatsblad N o . 126, hierna te noemen: het K o n i n k l i j k Besluit: b. bij rampen, als bedoeld in het laatste l i d v a n art. 3 v a n het K o n i n k l i j k Besluit, hulp te verleenen met alle aan hem ten dienste staande middelen, onder meer door het beschikbaar stellen v a n zijn personeel en materieel, voorts door alle pogingen aan te w e n d e n om die middelen te verkrijgen, die noodig zijn om den ontstanen nood te lenigen. c. het verrichten v a n maatschappelijk w e r k , w a a r onder te rekenen de verbetering v a n den gezondheidstoestand en de preventieve bestrijding v a n ziekten; d. naar vermogen mede te w e r k e n in de internationale organisatie v a n het R o o d e K r u i s ; e. het a a n w e n d e n v a n alle middelen, w a a r d o o r de belangstelling in zijn streven bij de natie opgewekt en w a k k e r gehouden w o r d t , het vermeerderen v a n zijn ledental, het v o r m e n v a n k a p i t a a l , voorts zich de hulpmiddelen te verschaffen, die noodig zijn om zijn practische w a a r d e te verhoogen. Het K o n i n k l i j k Besluit bevat o.m. de regeling v a n de vrijwillige hulpverleening aan zieke en gewonde personen, behoorende tot de legers of vloten v a n oorlogvoerende mogendheden en v o o r z i e n i n g in de hulpverleening en den inlichtingendienst ten aanzien v a n krijgsgevangenen en g e ï n t e r n e e r d e n . Het ligt v o o r de hand, dat v o o r de uitvoering v a n de taak v a n het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s aanzienlijke geldmiddelen benoodigd zijn. D e z e w o r d e n eenerzijds v e r k r e g e n uit donaties, collecten enz. anderszijds door contributies v a n leden. D e minimum contributie bedraagt ƒ 1.— per jaar. L e d e n moeten den leeftijd v a n 18 jaren hebben bereikt. M e n verwerft het lidmaatschap door aanmelding bij het bestuur eener A f d e e l i n q

10

H E TN E D E R L A N D S C H E

H.K.H.

PRINSES

JULIANA

ROODE

DER

KRUIS

NEDERLANDEN,

Voorzitster van het Nederlandsche Roode Kruis sinds 1 Dcc. 1934.

v a n het R o o d e K r u i s , of i n plaatsen w a a r geen afdeeling bestaat, bij het bestuur v a n een der afdeelingen v a n den K r i n g v a n het R o o d e K r u i s w a a r i n de aanvrager woont. V o o r de Roode K r u i s organisatie is N e derland n.1. verdeeld in de K r i n g e n F r i e s l a n d , G r o n i n gen, Drenthe, W e s t - O v e r i j s s e l , T w e n t h e , G e l d e r l a n d , Utrecht, Noordholland-Noord, Noordholland-Zuid, Z u i d h o l l a n d , Z e e l a n d , N o o r d - B r a b a n t en L i m b u r g . * ) H e t R o o d e K r u i s w o r d t bestuurd door een H o o f d bestuur. V o o r z i t t e r en leden v a n het Hoofdbestuur en v a n het D a g e l i j k s c h Bestuur w o r d e n , v o o r zoover zij niet ambtshalve zitting, hebben, door de K o n i n g i n be*) V o o r de veelomvattende w e r k z a a m h e i d v a n het R o o d e K r u i s i n N e d e r l a n d s e h I n d i ë moge hier v e r w e z e n w o r d e n naar de z o o lezenswaardige brochure , , D e o n t w i k k e l i n g v a n het R o o d e K r u i s i n N e d . I n d i ë " , door D r , J. W . F . A . v a n den B e r g de B r u y n . O o k i n het gebiedsdeel C u r a c a o w o r d t de R o o d e K r u i s g e d a c h t e door een daar gevestigde afdeeling uitgedragen.


II

noemd. A a n het H o o f d v a n iederen K r i n g staat een K r i n g c o m m i s s a r i s . D e z e K r i n g c o m m i s s a r i s s e n hebben zitting in het Hoofdbestuur. H e t Dagelijksch Bestuur is belast met de dagelijksche leiding v a n het R o o d e K r u i s . In alle gemeenten kunnen onder goedkeuring v a n het Hoofdbestuur afdeelingen v a n het R o o d e K r u i s w o r d e n opgericht. D e z e moeten tenminste uit 50 gewone leden bestaan. D e z e afdeelingen bezitten rechtspersoonlijkheid. D e afdeelingen nu hebben o.m. tot taak het R o o d e K r u i s te verzekeren v a n geneeskundigen, voorts mannelijke en vrouwelijke personen aan te w e r v e n en op te leiden, geschikt en bereid om in tijd v a n oorlog persoonlijke diensten ten behoeve v a n gewonde en zieke krijgslieden te verleenen. en verder om v e r v o e r - en verplegingsmiddelen enz. bijeen te brengen en het R o o d e K r u i s te verzekeren v a n de b e s c h i k k i n g in tijd v a n oorlog, oorlogsgevaar of andere buitengewone omstandigheden, over gebouwen of l o k a l e n ter verpleging v a n de gewonden en zieken.

HET ROODE KRUIS IN OORLOGSTIJD. D i k w i j l s w o r d t het R o o d e K r u i s vergeleken met den Barmhartigen S a m a r i t a a n . E n terecht, aangezien het groote en v e r h e v e n doel v a n het R o o d e K r u i s is, om z o o w e l in tijd v a n v r e d e als i n tijd v a n oorlog de lijdende menschheid te dienen. H e t ligt v o o r de hand. dat juist in tijd v a n o o r l o g , wanneer de grootste ramp, die men zich denken k a n de menschheid geeselt, het R o o d e K r u i s het meest op den v o o r g r o n d treedt. In oorlogstijd heeft het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s de taak om hulp te verleenen aan zieken en gewonden en de algemeene leiding v a n de vrijwillige hulpverleening te voeren onder den M i l i t a i r e n G e n e e s k u n d i g e n D i e n s t . Sedert O c t o b e r 1933 is deze omvangrijke taak nog zeer sterk uitgebreid, aangezien op dat tijdstip het N e d e r -

12


landsche R o o d e K r u i s op verzoek v a n den M i n i s t e r v a n Defensie de volledige verpleging en v e r z o r g i n g v a n gew o n d e en zieke militairen in de evacuatiegebieden op zich nam onder den M i l i t a i r e n G e n e e s k u n d i g e n Dienst. M e n heeft daarbij verschillende mogelijkheden onder het oog te zien en het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s heeft alle v o o r b e r e i d i n g e n getroffen om. w e l k gedeelte v a n ons land ook mocht w o r d e n aangewezen als evacuatiegebied, daar ter plaatse binnen zeer korten tijd gereed te zijn v o o r de ontvangst, de distributie, de opname, de verpleging en de administratie der militaire p a t i ë n ten en v o o r de i n r i c h t i n g v a n ziekenhuizen en hulpziekenhuizen, zoo noodig a a n g e v u l d met b a r a k k e n . M e n neemt aan dat 40 'r v a n dc gewonde en zieke militairen in de bestaande ziekenhuizen en inrichtingen, die in de organisatie zijn opgenomen, k a n w o r d e n ondergebracht, terwijl v o o r de resteerende 60 ,'< h u l p z i e k e n huizen moeten w o r d e n ingericht. H e t evacuatiegebied w o r d t verdeeld in een aantal z.g. C e n t r a a l H o s p i t a l e n , d.w.z. zelfstandige verplegingscentra. W a n n e e r men bedenkt, dat voor deze taak van de verpleging en verz o r g i n g der zieke en gewonde militairen in oorlogstijd in het evacuatiegebied omstreeks 32.000 personen noodig zijn, w a a r o n d e r 14.000 helpsters, eenige duizenden transportcolonnisten (voor het v e r v o e r ) , eenige d u i zenden verpleegsters en artsen, enz. dan begrijpt men w e l w e l k een ontzaglijke organisatorische en voorbereidende arbeid moet w o r d e n verricht. In het algemeen k a n men den gang v a n zaken in oorlogstijd als volgt schetsen. r

c

N a d a t op het gevechtsterrein door den M i l t a i r e n G e n e e s k u n d i g e n D i e n s t in zijn verschillende i n r i c h t i n gen als eerste hulpposten, hulpverbandplaatsen. hoofdverbandplaatsen enz. de eerste hulp is verleend, w o r den de gewonden en zieken verder v e r v o e r d naar het achterland. H i e r t o e w o r d e n zij met de gewondentrei-


13

nen of v a a r t u i g e n overgebracht, waarbij de mobiele transportcolonnes v a n het R o o d e K r u i s dienst doen. N a aankomst v a n de gewonden en zieken in de regelingshavens en regelingsstations, ligt het transport naar de uitladingshavens en uitladingsstations, zoomede naar de hospitalen en naar de hulpziekenhuizen, alsmede de geheele v e r z o r g i n g en verpleging, in handen v a n het R o o d e K r u i s , onder supervisie v a n den M i l i tairen G e n e e s k u n d i g e n Dienst.

HET ROODE KRUIS IN VREDESTIJD. H e t geheele apparaat v a n het R o o d e K r u i s , met zijn Kringcommissarissen, Afdeelingsbesturen, geoefende transportcolonnisten en helpsters, zijn mannen en v r o u wen van goeden wille, vormt é é n groote reddingsbrigade, die met al hare hulpmiddelen gereed staat om te hulp te snellen, wanneer een onheil plaats vindt, een ontploffing, een verkeerscatastrophe, een s p o o r w e g ramp, een overstrooming. een mijnramp, een stormramp. H e t R o o d e K r u i s organiseert i n verschillende A f deelingen cursussen v o o r eerste hulp bij o n g e l u k k e n . H e t heeft langs de hoofdwegen ruim 600 hulpposten i n gericht, met een v e r b a n d t r o m m e l v o o r verschillende v e r w o n d i n g e n en het modernste transportmateriaal, gevestigd bij personen, die nacht en dag telefonisch aangesloten zijn en die genoeg practische naastenliefde bezitten om belangloos bij dag en bij nacht de gewonden v a n het v e r k e e r s s l a g v e l d bij te staan en zoo snel mogelijk de noodige bevoegde medische hulp te bezorgen. D e transportcolonnes in verschillende afdeelingen verleenen v e e l v u l d i g eerste hulp bij v o l k s v e r z a m e l i n gen, wedstrijden, marschen, zij patrouilleeren op d r u k k e dagen bij gevaarlijke punten op de hoofdverkeerswegen, zij verleenen assistentie bij het transport v a n zieken, zooals bijv. het v e r v o e r v a n zieke bedevaartgangers

14


naar L o u r d e s , op het traject tot aan de Belgische grens en ook weder bij terugkomst in N e d e r l a n d v a n den bedevaarttrein. O o k heeft het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s er voor gezorgd, dat aan een 36-tal stations in N e d e r l a n d ziekenwagentjes aanwezig zijn, welke tegen een geringe vergoeding gebruikt kunnen w o r d e n om i n v a l i d e n v a n en naar den trein te v e r v o e r e n . V e r d e r verleent het R o o d e K r u i s steun aan een aantal parkherstellingsoorden, te A m s t e r d a m , H a a r l e m en R o t t e r d a m , v a n w e l k e inrichtingen het R o o d e K r u i s het patronaat op zich heeft genomen. Sedert 1909 bestaat de N e d e r l a n d s c h e V e r e e n i g i n g voor Roode K r u i s honden, welke tot doel heeft het africhten van honden voor het opsporen van gewonden op het slagveld. E l k jaar wordt een keuring uitgeschreven v a n afgerichte honden. D e eigenaars v a n goedgekeurde honden ontvangen een diploma v a n het Hoofdbestuur v a n het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s en een premie v a n f 50. H e t diploma is 2 jaar geldig. O o k w o r d t financieele steun verleend aan het B l i n dengeleidehonden F o n d s , dat een Nederlandsche b l i n dengeleidehondenschool te A m s t e r d a m heeft gesticht; er bestaat dus een band tusschen het R o o d e K r u i s en deze buitengewoon sympathieke instelling, welke beoogt blinden de vrijheid v a n bewegen in de maatschappij terug te geven. E e n belangrijk w e r k v a n het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s is ook de radio-telegrafische en -telefonische medische dienst, w a a r d o o r radio-medische adviezen w o r d e n verstrekt aan o p v a r e n d e n v a n schepen w e l k e geen arts aan b o o r d hebben. D e medische r a a d g e v i n g e n w o r d e n gratis door het Roode K r u i s ziekenhuis in D e n H a a g verstrekt. U i t eenige bescheiden fondsen, w e l k e het R o o d e K r u i s v o o r dit speciale doel beschikbaar heeft, w o r d e n in overleg met den Rijksinspecteur v o o r de ondersten-


15

ning v a n behoeftige N e d e r l a n d e r s i n het buitenland in v o o r k o m e n d e gevallen giften geschonken aan daarv o o r in a a n m e r k i n g komende landgenooten. Bij de tuberculose-bestrijding v e r v u l t het R o o d e K r u i s ook een r o l , o.a. door deelneming in de financiering v a n . . Z o n n e s t r a a l " , terwijl uit de renten v a n een bepaald fonds hulp k a n worder, geboden aan tuberculosepatiënten. H e t R o o d e K r u i s speelt ook een r o l bij reclasseering v a n afgekeurde militairen, w a a r v o o r het. namens het Departement v a n Defensie, de z o r g op zich genomen heeft. Bij de Internationale Schoolcorrespondentie heeft het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K i u i s ook een bemiddelende taak, n.1. om contact tot stand te brengen tusschen scholen in N e d e r l a n d en die i n het buitenland en zich met de uitwisseling v a n door leerlingen v e r v a a r d i g d e albums te belasten. TRANSPORTCOLONNES. V o o r mannelijke personen bestaat de gelegenheid daadwerkelijk aan het R o o d e K r u i s - w e r k deel te nemen, door zich aan te melden bij het Bestuur eener A f d e e l i n g v o o r eventueele opname in een transportcolonne. E r w o r d e n natuurlijk eenige eischen gesteld. M e n moet N e d e r l a n d e r zijn, v a n goed gedrag, een gezond en sterk lichaamsgestel bezitten, tenminste 18 en nog niet 50 jaar oud zijn, en v o l d o e n d e verstandelijke o n t w i k k e l i n g bezitten en voorts ook op g r o n d v a n zijn karaktereigenschappen geacht kunnen w o r d e n de geschiktheid te bezitten v o o r het v e r r i c h t e n v a n den Roode K r u i s dienst. W a n n e e r men aan deze eischen voldoet, k a n men v o o r opleiding tot l i d v a n een transportcolonne w o r d e n aangenomen. Deze transportcolonnisten of helpers moeten goed geoefend personeel

16


v o r m e n , geschikt tot het verleenen v a n hulp bij ongel u k k e n en tot het v e r v o e r e n en geleiden v a n gewonden en zieken. H e t onderricht w o r d t gratis aan de deelnemers gegeven, die daartegenover weder geene v e r goeding v o o r deelneming aan het onderricht o n t v a n gen. In beginsel w o r d e n alle R o o d e K r u i s diensten gratis verricht. Bij mobilisatie w o r d e n uit de mobiele afdeelingen der verschillende transportcolonnes mobiele Roode K r u i s c o m p a g n i e ë n gevormd. D e z e c o m p a g n i e ë n bestaan uit R o o d e K r u i s - m a n n e n . die als buitengewoon dienstplichtigen een bijzondere verbintenis bij het R o o d e K r u i s hebben geteekend. Bij de algemeene m o b i lisatie w o r d e n deze mannen i n militaire verbanden v e r eenigd en is het hun taak de gewonden-treinen i n te richten. H e t geheele T r a n s p o r t w e z e n van het Roode K r u i s , dat gevormd w o r d t door de verschillende transportcolonnes met hare commandanten (artsen) en het voorhanden zijnde transportmateriaal, staat onder den H o o f d c o m missaris voor het T r a n s p o r t w e z e n , die l i d is van het Dagelijksch Bestuur. Deze Hoofdcommissaris wordt bijgestaan door een Legercommissaris en een aantal m i l i taire Commissarissen, als regel O u d - O f f i c i e r e n , die het contact vormen tusschen het Roode K r u i s en de legerautoriteiten.

DE HELPSTERS. E e n schoone taak is weggelegd v o o r N e d e r l a n d s c h e v r o u w e n en meisjes, die zich w i l l e n b e k w a m e n i n de verpleegkunst ten einde in oorlogstijd als ..helpsters v a n het R o o d e K r u i s hare diensten te verleenen bij de verpleging van gewonde en zieke militairen, en voor zoover n o o d i g en mogelijk v a n gewonde en zieke burgers, altijd natuurlijk onder leiding v a n gediplomeerde en geschoolde verpleegsters. In den regel v e r r i c h t e n deze helpsters haren dienst in ziekenhuizen of h u l p z i e k e n -


17

huizen en verder i n gewondentreinen, of afvoerstations, hoofdverbandplaatsen en andere militair geneeskundige formaties op verzoek v a n den M i l i t a i r e n Geneeskundigen Dienst. N a a s t de R o o d e Kruis-helpsters bestaan er helpsters v a n de Johanniter O r d e , v a n de Souvereine O r d e v a n M a l t a en v a n het W i t - G e l e K r u i s , die volgens overeenkomst met het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s , i n oorlogstijd, zoodra zij te w e r k zijn gesteld bij de v e r p l e g i n g v a n gewonde en zieke militairen of burgers, in de R o o d e K r u i s organisatie opgenomen w o r d e n . D e R o o d e Kruis-helpsters staan als regel ter b e s c h i k k i n g v a n de besturen der A f d e e l i n g e n . waarbij zij opgeleid zijn. Z i j zijn beschikbaar op a a n v r a g e n v a n den M i l i t a i r e n G e neeskundigen Dienst. V o o r het verkrijgen v a n een helpstersdiploma 3de klasse w o r d t vereischt. dat twee cursussen g e v o l g d zijn v a n 12 uur ieder, waarbij zeer sterk de nadruk moet w o r d e n gelegd op den cursus elementaire verpleegkunst, w a a r n a gedurende v i e r w e k e n practisch moet w o r d e n geoefend. V r o u w e n en meisjes, die zich aan aan dit belangrijke w e r k w i l l e n wijden, dienen er zich rekenschap v a n te geven, dat naast een zekere mate v a n algemeene o n t w i k k e l i n g en naast de opgedane theoretische en practische kennis v o o r a l zelfopoffering, karaktervastheid, medeleven met het lijden v a n anderen, oplettendheid, i n één w o o r d , een groote mate v a n onzelfzuchtige, dienende naastenliefde een eerste v e r eischte v o r m e n . H e t Z i e k e n h u i s w e z e n van het Roode K r u i s , dat de geheele organisatie v a n ziekenhuizen en hulpziekenhuizen, de indeeling van artsen, verpleegsters en helpsters, de opleiding der helpsters enz. omvat, staat onder leiding van den Hoofdcommissaris voor het Z i e k e n h u i s wezen, een medicus natuurlijk, die qualitate qua zitting heeft i n het Dagelijksch Bestuur.

18


HET INFORMATIEBUREAU. E e n hoogst belangrijk onderdeel v a n de R o o d e K r u i s - o r g a n i s a t i e w o r d t g e v o r m d door het Informatiebureau. D i t is een permanent bureau, w a a r v a n in oorlogstijd de personeelsbezetting op volle sterkte w o r d t gebracht. H e t treedt onmiddellijk i n w e r k i n g i n geval van oorlog of oorlogsgevaar, alsook in geval v a n neutraliteit, ten behoeve v a n vreemde krijgslieden, die in het laatste geval in N e d e r l a n d w o r d e n g e ï n t e r n e e r d . H e t Informatie-bureau is in het algemeen een bureau dat inlichtingen verstrekt omtrent zieken, gewonden, dooden en vermisten, krijgsgevangenen en g e ï n t e r neerden in N e d e r l a n d en andere landen. O o k w o r d e n de nalatenschappen, lijfstoebehooren v a n de gesneuvelde of overleden militairen v a n het eigen leger of v a n vreemde nationaliteit door het Informatiebureau i n bew a r i n g genomen en ter b e s c h i k k i n g v a n de rechthebbenden gesteld. A a n dit Informatie-bureau w e r d tijdens de mobilisatie 1939 40 een geneeskundig bureau verbonden v o o r de samenstelling v a n een ziektestatistiek v a n de gemobiliseerde landmacht, naar aanleiding v a n de ingekomen berichtkaarten en v e r v o l g b e r i c h t k a a r t e n v a n het R o o d e K r u i s , die v a n iederen gewonden en zieken militair w o r d e n ingezonden.

DE BLOEDTRANSFUSIEDIENST. Een zeer gewichtig onderdeel van het groote R o o d e K r u i s w e r k w o r d t g e v o r m d door den B l o e d transfusiedienst, w e l k e onder de vaan van het Roode K r u i s is georganiseerd. In elke gemeente is een werfcommissie g e v o r m d , w e l k e zich bezighoudt met de w e r v i n g v a n ..vrijwilligers v o o r den bloedtransfusiedienst", de z.g. donors of bloedgevers, die bereid zijn hun bloed


19

af te staan om daarmee gewonden en zieken, soldaten en burgers, in oorlogs- z o o w e l als in vredestijd de kans op levensbehoud te v e r g i o o t e n . H e t medisch-technische w e r k geschiedt in een zestigtal medische centra, w a a r de bloedgevers w o r d e n gekeurd en geadministreerd en van waaruit zij w o r d e n opgeroepen, wanneer ergens i n hun woonplaats of naaste o m g e v i n g een bloedtransfusie noodig is. Z u l k een transfusie is v o l k o m e n onschadelijk en volstrekt pijnloos. V o o r oorlogstijd rekent men 100.000 v a n deze vrijwilligers van den bloedtransfusiedienst noodig te hebben. In de meeste gevallen zullen de bloedtransfusiediensten binnen een half uur de b l o e d gevers kunnen bezorgen. B o v e n d i e n moeten een ontzaglijke organisatie en kostbare inrichtingen i n stand w o r den gehouden, om menschelijk bloed te conserveeren. opdat men het onmiddellijk bij de hand k a n hebben wanneer transfusies op groote schaal zouden moeten plaats vinden, bijv. na luchtbombardementen, waardoor tal v a n militairen z o o w e l als burgers getroffen kunnen w o r d e n . In vredestijd doet de bloedtransfusiedienst natuurlijk eveneens buitengewoon belangrijk w e r k , al k a n dan vanzelfsprekend met een geringer aantal donors w o r d e n volstaan.

NATIONALE E N INTERNATIONALE HULPVERLEENING. L i e f d a d i g h e i d kent geen grenzen of nationaliteiten. H e t R o o d e K r u i s kent alleen menschen in n o o d . menschen die lijden, menschen die hulp n o o d i g hebben. O f dit nu Japanners zijn, die door een c y c l o o n getroffen w o r d e n , of E t h i o p i ë r s die door den krijg gev e l d w o r d e n , of hongerende k i n d e r e n i n de groote steden v a n D u i t s c h l a n d , Oostenrijk. H o n g a r i j e in de na-oorlogsjaren, of gansch een v e r h o n g e r e n d v o l k in

20


R u s l a n d . . . E e n paar cijfers? In het eerste dertigjarig tijdperk 1867—1897 w e r d totaal ruim ƒ 8 1 2 . 0 0 0 uitgegeven, w a a r v a n v o o r zieken en gewonden in oorlogstijd ƒ 6 1 7 . 0 0 0 . V o o r de hulp in den oorlog v a n 1870/71 w e r d mede dank zij krachtigen steun van N e d e r l . I n d i ë bijna ƒ 315.000 bijeengebracht, w a a r v a n ƒ 225.000 w e r d v e r b r u i k t . D e oorlog in Z u i d - A f r i k a kostte v o o r een v i e r t a l ambulances ƒ 175.000. D e onkosten der uitgezonden hulp gedurende den eersten B a l k a n - o o r l o g beliepen ruim ƒ 172.000. E n zoo k a n men v o o r t g a a n . In 1919 en 1920 w e r d e n talrijke treinen met l e v e n s m i d delen en kleeding naar Oostenrijk en H o n g a r i j e gezonden; geheel N e d e r l a n d w e r k t e mede om den i n h o u d v a n deze treinen bijeen te brengen. D e w a a r d e v a n de laatst v e r t r o k k e n zes treinen w e r d op r o n d een m i l lioen gulden getaxeerd. D e waarde der treinen wisselde, al naarmate v a n de grootte, v a n ƒ 100.000 tot ƒ 300.000. In denzelfden geest w e r d hulp verleend aan D u i t s c h land i n de jaren 1920 en 1923 24. D e hongerenden in R u s l a n d w e r d e n geholpen in 1922, dank zij de offervaardigheid v a n het Nederlandsche publiek, met schepen v o l levensmiddelen, w a a r v a n de l a d i n g een waarde v a n ƒ 6 1 4 . 0 0 0 vertegenwoordigde. V o o r de ambulance naar E t h i o p i ë in 1935 36 w e r d een bedrag v a n ƒ 80.000 bijeengebracht. D e inzameling v a n de F i n s c h - N e d e r landsche V e r e e n i g i n g ten behoeve v a n F i n l a n d en het F i n s c h e R o o d e K r u i s bracht totaal ca. ƒ 600.000 op. H e t N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s verleende zijn k r a c h tigen steun aan deze inzameling en men mag zeker zeggen, dat het feit dat de naam v a n het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s aan deze inzameling v e r b o n d e n w e r d , i n belangrijke mate tot het resultaat heeft bijgedragen. In den loop der jaren w e r d e n door het Nederlandsche R o o d e K r u i s o.m. de volgende ambulances uitgerust of zendingen v a n geneeskundig materiaal verzorgd:

H E T N E D E R L A N D S C H E R O O D E KRUIS 1870/71

21

F r a n s c h - D u i t s c h e o o r l o g : zeven N e r l e r l a n d sche ambulances. 1877/78 R u s s i s c h - T u r k s c h e o o r l o g : é é n N e d e r l a n d s c h e ambulance. 1880 81 T r a n s v a a l s c h e o o r l o g : é é n N e d e r l a n d s c h e ambulance (niet in actie gekomen). 1885 S e r v i s c h - B u l g a a r s c h e o o r l o g : zendingen v a n geneeskundig materiaal. 1894 95 Chineesch-Japansche oorlog: zendingen v a n geneeskundig materiaal. 1897 T u r k s c h - G r i e k s c h e o o r l o g : zendingen v a n geneeskundig materiaal. 1899/02 B o e r e n o o r l o g : vier N e d e r l . ambulances. 1912/13 B a l k a n o o r l o g e n : vijf N e d e r l . ambulances. 1935 36 O o r l o g in A b e s s y n i ë : é é n N e d e r l a n d s c h e ambulance. 1939/40 Finsch-Russische oorlog: één Nederlandsche ambulance. Bij natuurrampen en epidemische ziekten enz. w e r d door m i d d e l v a n collectes of anderszins o.m. onderstaande hulp geboden: 1916 W a t e r s n o o d r a m p i n N e d e r l a n d , o m vangrijke materieele hulp. 1922 H o n g e r s n o o d in R u s l a n d 530.000.— 1923 A a r d b e v i n g in Japan 20.000.— 1923 H u l p i n D u i t s c h l a n d 105.000.— 1924 R a m p op de Schelde 7.000.— 1925 S t o r m r a m p te B o r c u l o 159.000.— 1926 W a t e r s n o o d in G e l d e r l a n d . . „ 320.000.— 1926 A a r d b e v i n g op S u m a t r a 6.000.— 1926 S t o r m r a m p op de N o o r d z e e . . ., 20.000.— 1927 S t o r m r a m p te N e e d e 350.000.— 1929 „ P r i n s der N e d e r l a n d e n " 136.000.— 1929 Steunverleening bij strenge vorst „ 6.500.— 1930 H o n g e r s n o o d C h i n a 9.000.— 1930 W a t e r s n o o d i n Z u i d - F r a n k r i j k . ,. 1.000.—

22 1931 1932 1933 1937 1938 1938 1939 1940

H E T NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS O v e r s t r o o m i n g in C h i n a . . . Steun Russische D o o p s g e z i n d e n C y c l o o n r a m p te T a m p i c o . . . H u l p v e r l e e n i n g in Spanje Hulpverl. Spaansche kinderen H u l p v e r l e e n i n g in C h i n a H u l p v e r l e e n i n g in Spanje Aardbeving Turkije

„ ,, ,, ,,

1.500.— 377.50 1.000.— 3.500.— 1.000.— 1.500.— 1.500.— 800.—

Bestrijding besmettelijke ziekten: 1914 Pestbestrijding in N e d . O o s t - I n d i ë met 4 ambulances. 1918 V l e k t y p h u s - b e s t r i j d i n g in H e e r l e n , S i t t a r d en Hattem. 1918 Bestrijding typhus-epidemie op U r k . 1923 Diphtherie-bestrijding in D e n H a a g . 1924 T y p h u s - b e s t r i j d i n g in Genemuiden. D i t alles is nog slechts een greep uit de eindeloos lange lijst v a n hulpacties en helpend of steunend optreden v a n het N e d e r l a n d s c h e R o o d e K r u i s . E n al het voorgaande is weder slechts een globaal overzicht v a n het R o o d e K r u i s - w e r k in N e d e r l a n d , waarbij nog veel onvermeld moest blijven of slechts even k o n w o r d e n aangeduid. D o c h men behoeft zich niet te v e r w o n d e r e n , w a n neer men dit alles overdenkt, dat het R o o d e K r u i s embleem v o o r talloos velen w e r d tot een s y m b o o l v a n hoop en v a n naastenliefde, tot de zelfzame schoone, roode bloem die C a r i t a s heet, en die wast op de slagvelden v a n het leven in den wijdsten z i n des w o o r d s . W a n t zoowel de hulp aan gewonde en zieke militairen, als aan allen, die hulp behoeven ter leniging v a n hun menschelijk leed. geschiedt in den geest v a n L u k a s 10... ,,en hij tot hem gaande, v e r b o n d zijne w o n d e n , gietende daarin olie en wijn; en hem heffende op zijn eigen beest, voerde hij hem in de herberg en verzorgde h e m " .

HET NEDERLANDSCHE ROODE KRUIS

Recommend Documents