Verslag voor de individuele leerlijn P3
Het Landelijke Congres der Bestuurskunde
Naam: Studentennummer: Klas: Opleiding: Fase: Plaats: Datum:
Lisanne Schapendonk 2078571 48BK1BV Bestuurskunde Jaar 1, propedeuse, periode 3 Hilvarenbeek 1 mei 2014
0
Voorwoord Mijn naam is Lisanne Schapendonk. Momenteel studeer ik bestuurskunde op de Avans in ’s Hertogenbosch. Voor de individuele leerlijn heb ik het Landelijke Congres der Bestuurskunde bezocht. Dit congres vond plaats op 24 en 25 april 2014 in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Het congres verliep erg voorspoedig en ik heb er veel van opgestoken. Hiervoor wil ik de organisatoren van het congres dan ook graag bedanken.
1
Inhoudsopgave Hoofdstuk 1. Inleiding Hoofdstuk 2. Beschrijving van de activiteiten 2.1 Lezingen 2.1.1 Edwin Bakker 2.1.2 Jaap-Henk Hoepman 2.1.3 Marcel Wendt 2.1.4 Fred Streefland 2.1.5 Alex Brenninkmeijer 2.1.6 Jan van de Berg 2.1.7 Olivier Burgersdijk 2.2 Workshops 2.2.1 Binnenlandse Zaken 2.2.2 Franklin 2.2.3 NCTV 2.3 Discussie Hoofdstuk 3. Fotoreportage 3.1 Lezingen 3.2 Workshops 3.3 Discussie 3.4 Overige foto’s Hoofdstuk 4. Toelichting en reflectie 4.1 Toelichting 4.2 Samenvatting van activiteit 4.3 Reflectie Hoofdstuk 5. Conclusie Bijlage I: Urenverantwoording Bijlage II: Reflectie op de studie
Blz. 3 4 4 4 4 5 5 6 6 7 8 8 9 9 10 11 11 11 12 12 13 13 13 13 13 14 15
2
Hoofdstuk 1. Inleiding Deze periode diende ik voor de individuele leerlijn stage te lopen, vrijwilligerswerk te verrichten, een literatuurstudie te doen of een congres te bezoeken. Mijn keuze ging uit naar de laatste optie. Ik koos ervoor om naar het Landelijke Congres der Bestuurskunde te gaan, omdat de onderwerpen van de lezingen en workshops mij erg interessant leken. Daarnaast sluit het congres goed aan op mijn studie. Het thema van het congres luidde: CTRL+ALT+DELETE, kansrijk sturen in de informatiesamenleving. De huidige samenleving is aan het veranderen. Technologie en digitalisering wordt steeds belangrijker voor de burger. We gaan van een e-samenleving naar een i(nformatie)-samenleving. De overheid dient mee te veranderen. Tijdens de lezingen en workshops wordt er met name ingegaan op de kansen en bedreigingen van de digitalisering van de overheidsdiensten. In dit verslag beschrijf ik in het tweede hoofdstuk de activiteiten waar ik aan mee heb gedaan. Deze activiteiten heb ik onderverdeeld in lezingen, workshops en een discussie. In het derde hoofdstuk heb ik een fotoreportage verwerkt van de bovengenoemde activiteiten. In het vierde hoofdstuk weergeef ik nog een nadere toelichting en een reflectie over het congres. Tenslotte beschrijf ik in het laatste hoofdstuk de conclusie.
3
Hoofdstuk 2. Beschrijving van de activiteit 2.1 Lezingen In dit hoofdstuk beschrijf ik zeven lezingen. In totaal werden er acht lezingen op het congres gegeven. Echter was de achtste lezing zo complex dat ik er geen touw aan vast kon binden. Hierdoor heb ik besloten om die lezing niet te behandelen in dit verslag. Daarnaast was het niveau van de andere lezingen ook erg hoog. Hierdoor kan het zijn dat ik een aantal zaken verkeerd begrepen heb. 2.1.1 Edwin Bakker Directeur Centre for Torrism & Counterterrorism Tijdens deze lezing ging meneer Bakker in op volgende twee hoofdvragen: - Hoe grenzeloos is digitaliseren? - Welke vraagstukken brengt deze ontwikkeling met zich mee? Digitalisering brengt niet alleen kansen met zich mee, zoals nieuwe banen en een hogere ontwikkelingen bij bedrijven. Het brengt ook risico’s met zich mee zoals cybercrime. Om deze reden is het belangrijk dat ieder bedrijf zijn digitale documenten en systemen goed heeft beschermd. Edwin Bakker richtte zich tijdens deze lezing ook op de Cyber Security Academy. Deze opleiding leert je technieken, modellen en de juiste vaardigheden, zodat je digitale documenten en systemen van bedrijven zo goed mogelijk kan beveiligen. CSA bevat drie belangrijke kernmerken: - De opleiding werkt veel samen met de overheid. - Het bevat een privaatsamenwerking. Verschillende bedrijven zullen meehelpen met het - leerproces van de leerlingen. - Het bevat een samenwerking tussen verschillende opleidingen om kennis uit te wisselen. 2.1.2 Jaap-Henk Hoepman Wetenschappelijk directeur Privacy & Identity Lab De meeste mensen zien geen verband tussen veiligheid en privacy. Bij veiligheid denken mensen vaak aan het inloggen op je bankrekening, zodat niet iedereen erbij kan. Of ze denken aan de beveiliging van je laptopcamera, waardoor niet iedereen mee kan kijken. Daarin tegen heeft privacy volgens de meeste mensen te maken met anonimiteit en het behouden van je eigen ‘ik’. Jaap-Henk Hoepman deelt deze mening, maar ziet toch een verband tussen deze twee kernwoorden. Het zijn namelijk beide fundamentele mensenbehoeften. Je kunt niet prettig leven zonder privacy of veiligheid. Daarnaast kan je deze twee elementen bij elkaar brengen. Zonder een goede beveiliging zullen je bankgegevens op straat komen te liggen. Deze veiligheidsmethode zorgt er dus voor dat je privacy gewaarborgd wordt. Nadat dit onderwerp afgesloten was ging Jaap-Henk Hoepman in op het begrip ‘design-privacy’. Hiermee bedoelt hij dat een organisatie al vanaf het ontwerp van een product zich bezig moet houden met de privacy. Je kunt namelijk geen product ontwerpen wat de privacy van de burger schaadt. Om zijn verhaal te verduidelijken legde hij zijn theorie uit door middel van een voorbeeld over de flitspalen in Nederland. Het huidige systeem van controles en flitspalen schaadt de privacy van de burger niet, waardoor de burger het accepteert. De overheid heeft bij dit product dus vanaf het ontwerp goed nagedacht over de impact op de privacy van de burger. Ze hadden ook voor een ander systeem kunnen kiezen. Denk bijvoorbeeld aan een systeem waarbij iedere auto een zender zou krijgen.
4
Deze zender ziet of je te hard rijdt en kan je automatisch een boete sturen. Hierdoor worden controles en flitspalen overbodig, wat veel geld scheelt. Echter zal dit niet geaccepteerd worden door de burger. De overheid kan namelijk iedereen volgen en dit schaadt de privacy van de burger. Jaap-Henk Hoepman eindigde zijn lezing met een stuk over dat we privacy vaak zelf in de hand hebben. Denk hierbij aan Facebook. Wij kunnen zelf bepalen wat we erop zetten en met wie we het delen. Hiermee schaadt Facebook niet onze privacy, want dat doen we helemaal zelf. 2.1.3 Marcel Wendt Directeur van Digidentity Digidentity is het bedrijf dat DigiD heeft gecreëerd. DigiD is een succesvol overheidsproject dat zich internationaal aan het uitbreiden is. Eind dit jaar zal het project van start gaan in Engeland. DigiD beschikt over belangrijke gegevens van zo’n 11 miljoen Nederlanders. Om cybercrime buiten het bedrijf te houden doet DigiD er alles aan om het securitymanagement zo goed mogelijk te regelen. DigiD wil niet alleen dat de gegevens goed beschermd zijn, maar ook dat deze gegevens naar waarheid zijn ingevuld. Daarom heeft DigiD een aantal stappen ontwikkeld om fraude te voorkomen. Stap 1: Strength of the evidence Bij stap 1 dien je zoveel mogelijk pasjes in te leveren. Hierbij kan je denken aan je paspoort, identiteitsbewijs, klantenkaarten, etc. Stap 2: Validation of the evidence Bij stap 2 worden de pasjes geanalyseerd op fraude.. Stap 3: Knowlegde based verification Bij stap 3 dient de burger een aantal persoonlijke vragen te beantwoorden. Er wordt bijvoorbeeld gevraagd naar je vorige huisadres. Deze vragen dien je allen goed te beantwoorden. Stap 4: Counterfraud checks Bij stap 4 wordt er gekeken of er fraudetriggers zijn n.a.v. een van de vorige stappen. Je kan bijvoorbeeld niet alle vragen goed beantwoord hebben of je paspoort kan vals zijn. Stap 5: Activity history of evidence Bij stap 5 bekijkt hoe vaak je gebruikmaakt van je bankrekening, Twitter-account, Facebookaccount, etc. Als je hier vrijwel nooit gebruik van maakt, zorgt dat ervoor dat je minder betrouwbaar overkomt. Wanneer een burger al deze stappen heeft uitgevoerd krijgt hij/zij een cijfer van 0-4. Bij het cijfer 4 weet DigiD zeker dat jij de persoon bent die je beweert te zijn. Bij het cijfer 0 weet DigiD zeker dat jij het niet bent. 2.1.4 Fred Streefland
Directeur Education & Training European Network for Cyber Security De vitale infrastructuur van Nederland is erg kwetsbaar. Fred Streefland vertelde tijdens zijn lezing dat de Europese landen momenteel samenwerken om de beveiliging van de vitale infrastructuur te verbeteren. Deze samenwerking zorgt ervoor dat technische en menselijke fouten voorkomen worden. Daarnaast schrikt het ook de criminelen af. Het gevaar hiervan is dat de criminelen zich zullen verplaatsen naar lager ontwikkelende landen. Deze landen zijn zich nog niet bewust van deze criminelen.
5
Verder vertelde Fred Streefland een stukje over het cyberprobleem van deze tijd. De samenleving ontwikkelt zich momenteel naar een informatiesamenleving, waardoor we steeds meer informatietechnologie nodig hebben. Denk bijvoorbeeld aan de afsluitdijken. Deze worden digitaal bestuurd. Wanneer het systeem niet goed beveiligd is kunnen hackers de afsluitdijken openen. Aan de hand van dit voorbeeld kan je merken dat we steeds meer afhankelijk worden van de informatietechnologie. Hierdoor wordt de beveiliging ervan steeds belangrijker. 2.1.5 Alex Brenninkmeijer
Europees lid van de Europese Rekenkamer Voormalige ombudsman Alex Brenninkmeijer heeft in zijn carrière verschillende onderzoeken gedaan. Deze onderzoeken gingen met name over de verbeterpunten van de relatie tussen de overheid en de burger en de kwaliteit van de dienstverlening van de overheid. Tijdens zijn lezing ging hij in op de uitkomsten van zijn onderzoeken. Hij vertelde allereerst wat het verschil is tussen techniek en de overheid. Techniek denkt en organiseert voor jou. Denk hierbij aan de diensten die je smartphone voor je uitvoert. De overheid moet je juist zelf om je heen organiseren. Wanneer een gehandicapte wil studeren dient zij/hij de overheid in te schakelen voor hulp. Hierdoor organiseer zij/hij de overheid. Volgens Alex Brenninkmeijer heeft iedereen weleens een probleem met de techniek en de overheid. Hij heeft de problemen die de burger met de overheid ervaart geanalyseerd en deze vertaalt naar vier verbeterpunten. 1. Persoonlijk contact De burger vindt het vaak prettig om direct persoonlijk contact te hebben met een ambtenaar in plaats van met een computer. 2. Burgers serieuzer nemen Ambtenaren dienen burgers respectvol te behandelen. Burgers vinden het verschrikkelijk als ze telkens onderbroken worden of weken moeten wachten op een reactie. 3. Een betere samenwerking tussen burger en overheid Een betere samenwerking roept meer begrip op. De burger begrijpt namelijk waarom er iets fout gaat en legt zich hier sneller bij neer. 4. De burger meer vertrouwen De overheid concentreert zich te veel op de slechte kant van de burger. 2.1.6 Jan van de Berg
Hoogleraar Cyber Security aan de Technische Universiteit Delft Zo’n 25 jaar geleden was vrijwel niemand geïnteresseerd in een mobiel. Net als dat zo’n 15 jaar geleden niemand via internet zou willen winkelen. Nu weten we niet beter. Dit soort ontwikkelingen zorgen voor enorm veel kansen. Echter zit er ook een keerzijde aan. Een voorbeeld hiervan is cyberpesten en skimmen. Zonder deze ontwikkelingen zouden deze risico’s er niet zijn. Volgens Jan van de Berg denkt de wereld te gemakkelijk over deze risico’s en zien te weinig mensen er gevaar in.
6
In de wereld vinden er vele cyberincidenten plaats. Deze vallen vaak onder de volgende drie categorieën: - Financiële fraude: Bijv. Vele mensen worden geskimd. Criminelen halen dan geld van de bankrekening van deze mensen af. - Aantasten privacy: Bijv. Hackers kunnen een laptop hacken en hierdoor via de camera meekijken. - Storingen: Bijv. Denk hierbij aan een internetstoring van KPN. Vaak accepteren we deze incidenten en gaan we weer verder met ons leven. Het volgende onderwerp van de lezing ging over cyberspace. Jan van de Berg ziet cyberspace als het vijfde domein van de wereld. Dit domein hebben we zelf gecreëerd. De andere vier domeinen bestaan uit water, licht, aarde en ruimte. Cyberspace bestaat de volgende actoren: 1. Global data communication We communiceren met elkaar. 2. Data storage & processing We slaan deze communicatie op in data. 3. Intelligent systems & human actors Mensen gebruiken intelligente systemen om met elkaar te communiceren. In deze cyberspace voeren we verschillende activiteiten uit. We zoeken naar informatie, we boeken een vakantie, we houden elkaar in de gaten, etc. We doen ook allemaal aan cybercrime. Zo heeft iedereen weleens een film of een liedje illegaal gedownload. Momenteel hebben we de cyberspace nog niet onder controle. Dit moet volgens Jan van den Berg veranderen. Hij vindt dat de cyberspace hetzelfde moet werken als de ‘gewone’ wereld. Denk hierbij aan hoe de politie op de gewone wereld ter werk gaat. Op de gewone wereld kan de politie gebieden afzetten, voorrang krijgen in het verkeer en ingrijpen als dat nodig is. In de cyberspace ligt dat ingewikkelder. 2.1.7 Olivier Burgersdijk Head of Strategy EC3 Europol Een aantal jaren geleden is de werking van de pinpas veranderd. De chip verving de magneetstrip. De chip is namelijk veel veiliger en het maakt het criminelen vele malen moeilijker om mensen te skimmen. Deze actie is bedacht door de European Cyber Crime. Deze organisatie bestaat uit twee delen: operations en strategy. De operations voert de projecten uit. De statergy gaat over de werking van de uitvoering. De European Cyber Crime streeft o.a. naar een internationale politiesamenwerking. Door deze samenwerking beschikken ze over meer technische vaardigheden, middelen en kennis. De organisatie vindt het belangrijk dat alle meewerkende landen dezelfde prioriteiten handhaaft. Momenteel is de organisatie bezig met het verbeteren van de samenwerking met de landen buiten het samenwerkingsverband. Wanneer criminelen bezig zijn in een bepaald land en de ECC heeft dit door, verloopt de communicatie vaak erg moeizaam. De oorzaak hiervan is dat het betreffende land vaak een gebrek heeft aan technologische kennis.
7
2.2 Workshops In dit hoofdstuk weergeef ik een beschrijving van de workshops. Ook het niveau van de workshops lag erg hoog. Daardoor was het vaak erg moeilijk te volgen. In totaal waren er drie workshopsrondes. Op donderdag 24 april volgde ik de workshops Binnenlandse Zaken en Franklin. Op vrijdag 25 april volgde ik de workshop NCTV. 2.2.1 Binnenlandse Zaken Digitaal 2017 De overheid is al een paar jaarbezig met het digitaliseren van de dienstverlening. Al een lange tijd kan je online belastingaangifte doen, je studiefinanciering regelen, etc. Om er meer vaart achter te zetten is het project ‘Digitaal 2017’ gestart. Dit project zorgt ervoor dat de gehele dienstverlening van de overheid in 2017 ook digitaal aangeboden wordt. Er zijn verschillende redenen dat de overheid dit project gestart heeft. Ten eerste verandert de samenleving in een informatiesamenleving. Bij deze samenleving wordt digitale communicatie steeds belangrijker. Zo worden de brieven bijvoorbeeld vervangen door emails. De overheid dient met de samenleving mee te veranderen. Dit doet de overheid door vanaf 2017 haar dienstverlening digitaal aan te bieden. Daarnaast is het aanbieden van digitale dienstverlening veel goedkoper en efficiënter dan het huidige systeem. Er zullen namelijk minder brieven verstuurd worden en dat bespaart geld en tijd. Verder zorgt deze digitalisering voor een versterking van de band tussen de burger en overheid. Door mee te gaan met de ontwikkelingen van de samenleving zal de burger gemakkelijker zaken kunnen doen met de overheid. Ze hoeven zich niet meer aan te passen aan de openingstijden van het gemeenteloket en kunnen tijdens de lunchpauze digitaal contact opnemen met de overheid. Het project zorgt dus ook voor een betere dienstverlening. Het digitaliseren van de overheid gebeurt op verschillende niveaus. 1. Gemeente Bijv. Bij de gemeente zal je voortaan online een vergunning aan kunnen vragen. 2. Waterschappen Bijv. Er zullen voortaan digitale waterschapverkiezingen gehouden worden. 3. Provincies Bijv. Het provinciaalblad zal voortaan ook online te lezen zijn. 4. Uitvoerende organisaties Bijv. Zo kan je vooraf ingevulde belastingaangiftes online doen 5. Het rijk Bijv. Nu moet je naar het politiebureau om iemand aan te geven. In 2017 zal dit ook online kunnen. Nadat we deze uitleg gekregen hadden gingen we aan de slag met een kleine opdracht. Hierbij werden de aanwezigen in drieën verdeeld en benoemd als burgers, bedrijven of de overheid. Mijn groep vertegenwoordigde de bedrijven. Hierbij moesten we brainstormen over de drie vragen. 1. Welke opgaven zie je voor de komende jaren? We hopen dat de regellast verminderd zal worden, waardoor ieder bedrijf de zaken op zijn eigen manier kan regelen. Daarnaast zal er op de website van de overheid meer relevante informatie staan voor de bedrijven. Hierdoor hoeven bedrijven geen contact meer op te nemen voor de overheid en dat scheelt tijd. 2. Waar liggen de grootste kansen bij digitalisering van de overheidsdiensten? Digitalisering heeft vooral veel financiële voordelen. Er is namelijk minder papier nodig en daarnaast kan er sneller gewerkt worden. 3. Welke obstakels moeten worden vermeden en hoe? De overheid zal door de digitalisering meer gebruik maken van diensten van derden. Hierdoor wordt de overheid afhankelijker en dat kan een risico zijn. 8
2.2.2 Franklin Get a GRIP! Met deze workshop kwam ik in aanmerking met crisismanagement. Vooraf kregen we in het Engels een uitleg over de workshop. We zouden namelijk in groepjes verdeeld worden. Ieder groepje had een eigen tafel met beamer. Op deze beamer werd er een filmpje afgespeeld over een crisissituatie. Er lagen ook een aantal plattegronden op de tafel, waardoor we konden zien of we gebieden moesten afzetten. Daarnaast werden er kaartjes beschikbaar gesteld waar acties opstonden. Hierbij kan je denken aan een kaartje waarmee je een NL-alert kan aanzetten, het luchtverkeer kan stilleggen of politiehonden kan inzetten. Iedere kaart kon één keer worden ingezet. Ook was er een Ipad aanwezig waarmee je een actieplan moest mailen. Verder bestond het ‘spel’ uit drie rondes van tien minuten. Tijdens de opdracht kregen we op de beamer te zien dat er een giftige gas was gelekt in Schiphol. In de eerste ronde was er nog erg weinig bekend over de situatie. Bij de volgende ronde kwam de ernst van de situatie iets duidelijker naar voren. Ook kregen we de berichtjes over de situatie te zien die mensen op Twitter plaatsten. Op deze manier kwamen we aan iets meer informatie. Bij de laatste ronde escaleerde de situatie. Tijdens iedere ronde bepaalde we welke acties we in wilden zetten, we gebieden wilden afzetten en voor welk actieplan we kozen. Na afloop van de drie rondes diende één persoon van de groep zich voort te doen als de minister president. Diegene moest in het Engels het volk op de hoogte stellen van de situatie en hen instructies geven. 2.2.3 NCTV Cybersecurity Deze workshop bestond uit een lezing met enige interactie met het publiek. NCTV staat voor Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. De NCTV valt onder de ministerie van Veiligheid en Justitie. Deze organisatie draagt de verantwoordelijkheid over vier gebieden: - Cybersecurity - Crisisbeheersing - Terrorismebestrijding - Nationale veiligheid. De NCTV wil ten eerste de belangen beschermen. Dat wil zeggen dat ze veiligheids- en terrorismerisico’s proberen te beperken om maatschappelijke ontwrichting te voorkomen. Daarnaast probeert de NCTV de risicosignalen in het vroegste stadium te herkennen. Dit doet de organisatie door nieuwe kwetsbaarheden en risico’s te onderzoeken die de nationale veiligheid kunnen schaden. Verder wil de NCTV de Nederlandse weerbaarheid te versterken door hun kennis en middelen te delen met andere organisaties. Op deze manier worden die organisaties meer security awareness. Je digitale gegevens zijn namelijk zichtbaarder op het internet dan dat je denkt. Om andere organisaties dit duidelijk te maken heeft de NCTV samen met het NCSC een gratis programma opgesteld. NCSC staat voor Nationaal Cyber Security Centrum. Deze organisatie brengt alle informatie over de digitale veiligheid bij elkaar. Daarnaast bieden zij hulp aan bij dreigingen rondom de digitale veiligheid. Verder zorgt de NCSC ervoor dat er ook internationaal samengewerkt wordt, aangezien cybercrime vanuit de gehele wereld gepleegd kan worden.
9
Daarnaast werkt de NCTV samen met de NCC en LOCC. NCC staat voor het Nationaal Crisiscentrum. Bij een grote crisissituatie vangt de NCC de slachtoffers op. Denkt hierbij bijvoorbeeld aan Koninginnedag in 2009, waarbij iemand een aanslag pleegde. De omstanders zijn naar het NCC gebracht. De LOCC staat voor Landelijke Operationeel Coördinatiecentrum. Het LOCC zorgt ervoor dat de crisissituatie zo snel mogelijk opgelost wordt.
2.3 Discussie Ter afsluiting van het congres werd er een discussie gehouden over de toekomstige overheid in de i-samenleving. Tijdens deze discussie werd er erg diep ingegaan op de details. Ik zag door de bomen het bos niet meer en ik had na afloop eerlijk gezegd geen idee wat er nou precies besproken was. Ouafa Oualhadj was de dagvoorzitter en leidde de discussie. Aan deze discussie deden vier professionals mee. Ik begin bij Michel van Eeten. Hij is een hoogleraar Bestuurskunde aan de University of Technology van Delf. Tijdens de discussie ging hij in op de risico’s en kansen betreft de toekomst van de overheid. De volgende persoon die deelnam aan de discussie was Bibi van den Berg. Zij is werkzaam als onderzoekscoördinator bij de Universiteit Leiden. Zij ging in op de toekomstige rol van de overheid in de i-samenleving. De derde persoon die meedeed Ronald Prins. Hij is de directeur en medeoprichter van Fox-IT. FoxIT biedt bescherming aan de overheid betreft belangrijke documenten. Ook doen zij onderzoek naar digitale fraude- en integriteitsdelicten. In de discussie sprak Ronald Prins namens de bedrijven die specialistisch zijn op informatietechnologie en cybersecurity. Hij ging in op de risico’s en de kansen van deze bedrijven in de i-samenleving. De laatste deelnemer was Robert van Vliet. Hij is momenteel een communicatieadviseur en is de voorzitter en medeoprichter van Cascade. Deze vereniging verbindt online professionals bij de overheid. Het is een forum waarmee zij kennis kunnen uitwisselen. Robert van Vliet sprak namens de publieke sector de kansen en bedreigingen van de digitalisering uit.
Ouafa Oualhadj
Michel van Eeten
Bibi van den Berg
Ronald Prins
Robert van Vliet
10
Hoofdstuk 3. Fotoreportage 3.1 Lezingen mmm
De
Foto 1
Foto 2
Foto 3 Foto 4 Foto 1: De lezingen werden gegeven in de grote zaal van de koninklijke schouwburg in Den Haag. Foto 2: Deze foto heb ik gemaakt tijdens de lezing van Jaap-Henk Hoepman. Als wetenschappelijk directeur Privacy & Identity Lab heeft hij vele onderzoeken gedaan naar de privacy en veiligheid van de samenleving. Aangezien de samenleving steeds meer digitaliseert, worden deze begrippen steeds belangrijker. Daarnaast legde Jaap-Henk Hoepman uit hoe deze begrippen volgens hem aan elkaar verbonden zijn. Een complete beschrijving van deze lezing is te vinden in hoofdstuk 2.1.2. Foto 3: Deze foto heb ik gemaakt tijdens de lezing van Fred Streefland. Als directeur van de ENCS weet hij alles af van het versterken van de vitale infrastructuur. De vitale infrastructuur groeit en moet daarom beter beveiligd worden. Tijdens deze lezing weergaf hij zijn visie hierop. Een complete beschrijving van deze lezing is te vinden in hoofdstuk 2.1.4. Foto 4: Deze foto heb ik gemaakt tijdens de lezing van Jan van den Berg. Als hoogleraar Cybersecurity aan de TU Delft weet hij alles van de risico’s en kansen van de digitalisering. Hij vertelde hier enige informatie over en weergaf zijn visie op over de digitalisering. Een complete beschrijving van deze lezing is te vinden in hoofdstuk 2.1.6.
3.2 Workshops
Foto 5
Foto 6
Foto 5: Deze foto heb ik gemaakt tijdens de workshop ‘Binnenlandse Zaken’. De mevrouw bij de powerpoint gaf de groep eerst een lezing over het project ‘Digitaal 2017’. De overheid gaat er met dit project voor zorgen dat de publieke dienstverlening voortaan ook digitaal aangeboden wordt. Na de lezing deelde ze een opdracht uit waarbij de groep in drieën gedeeld werd onder bedrijven, burger en overheid. Iedere groep moest brainstormen over een aantal vragen. 11
De uitkomsten van deze vragen nam de mevrouw mee als feedback op het project. Een complete beschrijving van deze workshop is te vinden in hoofdstuk 2.2.1. Foto 6: Deze foto heb ik gemaakt tijdens de workshop ‘Franklin’. Hierbij legt Max Geelen in het Engels uit wat de bedoeling is van deze workshop. Tijdens deze workshop werkte we in groepjes aan een crisissituatie. We dienden de situatie zo goed mogelijk op te lossen. Een complete beschrijving van deze workshop is te vinden in hoofdstuk 2.2.2.
3.3 Discussie Deze foto heb ik gemaakt tijdens de discussie. Deze discussie ging over de toekomstige overheid in de isamenleving. Hierbij gingen er vier professionals in discussie met elkaar. Deze professionals bestonden uit: Michel van Eeten, Bibi van den Berg, Ronald Prins en Robert van Vliet. De discussie werd geleid door Ouafa Oualhadj. De essentie van de discussie was dat verschillende partijen met een andere mening discussiëren over de stelling.
3.4 Overige foto’s
Deze foto’s heb ik toegevoegd aan het verslag om te bewijzen dat ik daadwerkelijk op het congres geweest ben.
12
Hoofdstuk 4. Toelichting en reflectie 4.1 Toelichting Het Landelijke Congres der Bestuurskunde en de opleiding Bestuurskunde van de Avans hebben een sterke link met elkaar. Bij beide staat namelijk de overheid centraal. De onderwerpen die we zowel bij het congres als tijdens de opleiding behandelen zijn om de overheid heen gebouwd. Daarnaast kan ik de kennis die ik heb opgedaan tijdens het congres gebruiken voor mijn studie. Deze sluiten namelijk op elkaar aan.
4.2 Samenvatting van activiteit Het congres bestond uit acht lezingen, drie workshops en een discussie. Van iedere bijeenkomst heb ik aantekeningen gemaakt en deze uitgewerkt in dit verslag.
4.3 Reflectie Het waren twee gezellige dagen met Romy, Victor, Niels en Joran. De dag verliep erg voorspoedig op enkele zaken na. Zo was het niveau van de sprekers erg hoog. De sprekers gebruikte moeilijke afkortingen, onderwerpen, woorden en uitdrukkingen. Hierdoor was het vaak niet te volgen. Daarnaast voelde ik me soms niet erg prettig bij de andere bezoekers, aangezien zij allen wel wisten waar het overging. In de eerste instantie maakte me dit niet uit, behalve bij de Franklinworkshop. Ik begreep namelijk niet zo goed wat de bedoeling was, omdat de Engelse uitleg erg moeilijk was. Mijn team was niet erg behulpzaam en deed niet eens de moeite om me iets uit te leggen. Hierdoor heb ik er uiteindelijk maar een beetje bijgezeten.
Hoofdstuk 5. Conclusie Vooraf had ik niet verwacht dat het Landelijke Congres der Bestuurskunde invloed zou hebben op mijn toekomstige beroep en studiekeuze. Achteraf kan ik zeggen dat ik heel erg blij ben dat ik naar het congres ben gegaan. Hierdoor weet ik honderdprocent zeker dat ik niet naar de universiteit wil. Ik zou me er niet op mijn gemak voelen. Wel vond ik de onderwerpen erg interessant ondanks het hoge niveau. Het digitaliseren van de overheid is een onderwerp waar ik me nog verder in zou willen verdiepen.
13
Bijlage I: Urenverantwoording
14
Bijlage II: Reflectie op studie Het beroepenveld Het beroepenveld van een bestuurskundige spreekt mij nog steeds enorm aan. Ik kan niet wachten tot ik eindelijk aan de slag kan als beleidsmedewerker bij een gemeente. Deze periode heb ik een beroepsoriëntatie uitgevoerd om te kijken of ik wel op mijn plek zit. Door een interview af te nemen bij Ruud Lathouwers en Bianca Leusink weet ik dat het vakgebied personeel mij niet aanspreekt. Ook ben ik tot de ontdekking gekomen dat het vakgebied organisatiekunde mij juist wel aanspreekt. Daarnaast weet ik door stages van mijn vorige studie dat ik het vakgebied openbare ruimte ook erg interessant vind. Er zijn nog meer vakgebieden waar ik me graag meer in zou willen verdiepen. Dit zijn de vakgebieden milieu, groen en zorg. De studie Tot nu vind ik recht het moeilijkste vak. De stof wordt enorm snel behandeld in de lessen, waardoor ik soms door de bomen het bos niet meer zie. Ik doe extra mijn best voor dit vak, maar blijkbaar is dat niet goed genoeg. Uit de tentamencijfers blijkt dat ik nog meer mijn best moet doen. Ik probeer me voortaan extra goed te concentreren tijdens de lessen, het huiswerk serieuzer te nemen en deze voortaan beter na te kijken. De andere kennisvakken gaan me beter af. Ik moet er veel voor doen, maar het resultaat mag er dan ook wezen. Ik had nooit verwacht dat ik zulke hoge punten zou halen op het HBO. Ik vind het dan ook geweldig dat ik alle studiepunten van de eerste twee periodes gehaald heb! Voordat ik aan deze studie begon had ik bepaalde verwachtingen van deze opleiding. De meeste verwachtingen zijn uitgekomen. Ik ging ik er vanuit dat we veel te maken zouden krijgen met maatschappelijke vraagstukken. Daarnaast dacht ik dat we alles zouden leren betreft het schrijven van beleid. Beide verwachtingen zijn uitgekomen. Echter wist ik niet dat de opleiding zo moeilijk en tijdrovend zou zijn. Ik moet dan ook veel meer opofferen voor mijn studie dan verwacht. Zo kan ik minder werken, leuke dingen doen en mijn vriendje en vriendinnen zien. Dat vind ik erg jammer. Motivatie Ik volg deze opleiding om later een leuke, goed betaalde en uitdagende baan te krijgen. De functie beleidsmedewerker spreekt mij het meest aan. Momenteel ben ik met name aan het twisten over welke specialisatie het beste bij mij past. Om over 3,5 jaar een beleidsmedewerker te kunnen zijn, dien ik natuurlijk eerst deze opleiding af te ronden. Daarna wil ik direct gaan solliciteren op deze functie. Als dit niet direct lukt ga ik verder studeren of cursussen volgen. Op deze manier maak ik meer kans op een baan. Bestuurskundige als persoon Een professional in mijn toekomstige beroepenveld dient over verschillende eigenschappen te beschikken. Zo is het belangrijk dat diegene interesse heeft in de maatschappij. Het is belangrijk dat je als beleidsmedewerker weet wat er in de samenleving gebeurt, zodat je dit kan toepassen op je dagelijkse werkzaamheden. Ook dien je goed samen te kunnen werken, omdat je niet compleet zelfstandig ter werk gaat. Bij het afvalbeleid werk je bijvoorbeeld samen met de afvaldiensten. Daarnaast krijg je te maken met belanghebbenden voor je beleidsterrein. Dit kunnen tegenpolen van elkaar zijn, waardoor je bruggen moet kunnen slaan tussen deze twee partijen. Bij het schrijven van beleid kom je verschillende problemen tegen. Zo kan de planning uitlopen, het budget te klein zijn, etc. Als beleidsmedewerker moet je hierdoor over de vaardigheid beschikken dat je probleemoplossend bent. Dit moet je op een rustige manier kunnen waar maken, waardoor het handig is als je stressbestendig bent. 15
Verder dien je goed om te kunnen gaan met geld. Als beleidsmedewerker bij een gemeente werk je met geld van de burger. Dit geld moet je op de juiste manier besteden. Tenslotte ga je objectief ter werk. Zoals ik al eerder vertelde zijn er verschillende belanghebbenden betrokken bij beleid. Je dient alle belanghebbenden te betrekken bij het schrijven van het beleid, maar je mag je niet mee laten slepen door hun standpunten. Denk hierbij aan de hondenpoepbakjes. Iedere hondenbezitter wil dat er een hondenpoepbakje op zijn wandelroute komt. Wanneer dit niet mogelijk is moet je objectieve keuzes maken. Ik beschik vrijwel over alle eigenschappen op de stressbestendigheid na. Dit gaat al beter in vergelijken met de eerste periode. Ik probeer me minder zorgen te maken over deadlines en aan het begin van iedere periode voortaan een goede periodeplanning te maken. Daarnaast zal ik nog aan de aan de eigenschappen objectief werken en met geld omgaan moeten werken. Ik verbeter deze eigenschappen tijdens mijn studie. De opleiding en de wijze waarop je studeert Voordat ik aan deze studie begon heb ik nooit echt goed geleerd voor een toets, daardoor heb ik eventjes moeten zoeken naar een leermanier die bij mij past. In het begin verwerkte ik het gehele boek, alle lesaantekeningen en Powerpointsheets tot een samenvatting. Ik zag destijds de rode draad in de lesstof niet en leerde alles. Momenteel heb ik mijn leerstijl aangepast. Ik maak nog steeds een samenvatting, maar deze zijn veel concreter. Ik heb geprobeerd om te leren zonder samenvatting, maar dan sla ik het om een of andere reden niet goed op. Mijn huidige manier van leren past heel goed naar mij, dit blijkt ook uit mijn behaalde cijfers. Ik merk ook dat ik de stof zo ook goed onthoud. Dat is een voordeel voor als ik stage moet lopen, want dan kan ik de stof direct toepassen. Daarnaast vind ik het ook gewoon fijn om samenvattingen in mijn bezit te hebben. Zo kan ik gemakkelijk stof uit eerdere periodes terugzoeken. Dit is handig voor als een vak een klein beetje weggezakt is. Er is nog wel een verbeterpunt op mijn leerstijl. Zo herhaal ik te weinig tussen de lessen door, waardoor ik voor de tentamens vaak alle stof in mijn hoofd moet stampen. Beroepentest Zojuist heb ik een beroepentest gedaan van de NTI. Hieruit kwam dat ik iemand ben die mensgericht en ondernemend is. Daaronder werd het beroep ‘beleidsmedewerker’ genoemd. Dat geeft natuurlijk een prettig gevoel, want het is een bevestiging dat ik op de juiste plek zit. Ik ga hier niets mee doen.
16
