Het KSO is vragende partij voor specifieke eindtermen

Nieuwsbrief Kunstsecundair Onderwijs

april 2014

Het KSO is vragende partij voor specifieke eindtermen Met specifieke eindtermen legt het Vlaams Parlement de minimumdoelen vast voor de kunstvakken. Deze minimumdoelen worden geformuleerd als artistieke competenties. De homogene KSO-scholen zijn vragende partij voor een set specifieke eindtermen (SpET) omdat zij een goede basis vormen voor afstemming met het hoger (kunst)onderwijs en omdat dan duidelijk wordt dat je via het KSO een aantal competenties kan verwerven die naast een artistiek karakter ook een algemeen vormend karakter hebben. En dus bereidt KSO voor op een brede waaier aan studierichtingen in het hoger onderwijs en draagt KSO bij tot de ontwikkeling van artistieke en onderzoekende jonge mensen. 1. De overheid legt de minimumdoelen van een opleiding vast Vanuit een rijke traditie heerst er in Vlaanderen een grote onderwijsvrijheid. De scholen bepalen zelf wie er geslaagd is en wie een diploma krijgt. Er bestaan in Vlaanderen geen centrale examens. Om toch een vorm van kwaliteitscontrole te hebben op het leerprogramma dat in de scholen onderwezen wordt, heeft het Vlaams Parlement eindtermen ingevoerd. Dat zijn de minimumdoelen die de school moet realiseren bij de leerlingen. Er zijn voor alle studierichtingen gezamenlijke vakgebonden eindtermen, die leerinhouden per vak van de basisvorming vastleggen en vakoverschrijdende eindtermen, die meer over attitudes en vaardigheden gaan. SpET zijn dan weer minimumdoelen voor de vakken die eigen zijn aan een bepaalde studierichting. Voor het KSO zijn er minimumdoelen voor de kunstvakken. Voor het KSO zijn er nog geen SpET. Om die reden had het kabinet van minister Smet het opstellen van die SpET opgenomen in de beleidsbrief van september 2009. Uiteindelijk zijn de SpET voor het KSO, ondanks veel voorbereidend werk in overleggroepen en commissies, niet opgesteld geraakt. Het is nu wachten op de hervorming secundair onderwijs om een pakket minimumdoelen voor de kunstvakken vast te leggen.

Nieuwsbrief Kunstsecundair Onderwijs - april 2014 - p 1/10

Toch willen wij hier al onze mening geven over deze SpET. Want wij zijn vragende partij voor een generieke set SpET. 2. De voordelen van specifieke eindtermen in het KSO SpET zijn de bevestiging dat wat in de kunstvakken gebeurt, belangrijk is. De KSO-scholen hebben zich altijd geprofileerd als scholen die evenveel belang hechten aan algemene vorming als aan artistieke vorming. Daarom hebben wij graag minimumdoelen voor beide aspecten van onze vorming. Het geeft ons een kader om de kwaliteit van onze opleidingen op peil te houden. Daarnaast biedt zo een set eindtermen voor de kunstvakken ook een mogelijkheid om de verschillende vormen van kunstonderwijs op elkaar af te stemmen. Het deeltijds kunstonderwijs, het KSO en het hoger kunstonderwijs werken elk op hun niveau aan de artistieke vorming van jonge mensen. Ieder vanuit zijn eigenheid zetten zij opleidingen op die ofwel op zichzelf staan ofwel voorbereiden op of volgen na een ander niveau. SpET maken duidelijk wat van elke partner verwacht wordt en hoe de verschillende opleidingen op elkaar aansluiten. Het biedt ook een gemeenschappelijke taal om startcompetenties en toelatingsproeven te beschrijven, zowel in het secundair onderwijs als bij de start van het hoger onderwijs. SpET zijn ook ontzettend belangrijk als kader waarbinnen de leerkrachten kunstvakken hun leerlingen evalueren. Een goed uitgebalanceerde set SpET kan de basis vormen voor een artistiek competentieprofiel waaraan de leerkrachten de artisticiteit van hun leerlingen kunnen aftoetsen. Het is immers zo dat de artisticiteit van de leerling meer is dan de optelling van alle gerealiseerde leerplandoelstellingen van de verschillende kunstvakken. Dat het geheel méér is dan de som van de delen, heeft vooral te maken met de verbinding tussen de verschillende vakken, de transfers en de integratie van elementen uit algemene vakken en kunst vakken tot een artistieke creatie. Om die artistieke competentie te kunnen vatten zonder in subjectieve beoordelingen te vervallen, is een performante set eindtermen een sterke basis een degelijk hulpmiddel. 3. Specifieke eindtermen als een set generieke artistieke competenties Wij hebben al enkele keren de eindtermen omschreven als competenties. Een geheel dus van kennis, vaardigheden en attitudes dat de leerling kan toepassen in verschillende situaties. KSO is geen onderwijs óver kunst, maar kunstonderwijs waar proces én product belangrijk zijn. Het creatief onderzoekende proces leidt tot een artistieke uitdrukking en beide zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Om dit proces te kunnen realiseren moet de leerling zijn talenten doorheen de opleiding kunnen ontwikkelen tot competenties. Hij moet zijn kunsttheoretische kennis, zijn


artistieke en technische vaardigheden en zijn eigen vakattitudes telkens opnieuw integreren in zijn artistiek product en aantonen in zijn artistiek proces. Daarom willen de KSO-scholen dat de SpET KSO een lijst van competenties zijn die de leerlingen aantoonbaar verwerven tijdens hun studies in het KSO. De vraag is nu, welke competenties zijn dit dan? Wat moet een leerling van 18 jaar verworven hebben aan kennis, vaardigheden en attitudes om met kans op succes in te stromen in het hoger kunstonderwijs?

Dit waren ook de vragen van waaruit AKOV (agentschap voor kwaliteitszorg voor het onderwijs in Vlaanderen) vertrokken is bij hun poging om SpET voor het KSO op te stellen. Er werden in 2011 al commissies samengesteld met mensen uit de verschillende niveaus van het kunstonderwijs om die vragen te beantwoorden. De commissies waren georganiseerd per discipline: woord, dans, muziek, beeldende kunsten, architecturale vorming maar kwamen na enkele samenkomsten tot een kader dat ongeacht de discipline erg vergelijkbaar was. Dit kader bestond uit 7 clusters met in totaal een kleine 20 generieke competenties. In de tabel zie je dit kader met een aangepaste formulering van de competenties. Die interpretatie is in consensus gemaakt door de contactgroep KSO met input uit alle netten. De leerlingen kunnen ZELFCONCEPT

1. gedreven handelen binnen de eigen uitdrukkingsvorm. 2. eigen zienswijze en klemtonen ontwikkelen binnen de eigen uitdrukkingsvorm. 3. aan zelfonderzoek doen binnen de eigen uitdrukkingsvorm.

WAARNEMEN

4. bewust en gericht waarnemen.

VERBEELDEN (OV)

5. verbeelden;

UITVOEREN

6a. verbeelding gestalte geven;

REFLECTEREN

6b. gestalte bijsturen.

(OVUR)


De leerlingen kunnen KUNSTTAAL

7. De beeldaspecten ervaringsgericht duiden via eigen uiting/

TECHNIEKEN

uitdrukkingsvorm en die van anderen.

MATERIEEL & MATERIAAL

8. Relatie tussen vorm en inhoud duiden via eigen uiting/ uitdrukkingsvorm en die van anderen. 9. Een uitdrukkingsvorm realiseren binnen vooropgestelde criteria (zowel inhoudelijk als/ en/of vormelijk)

10. nihil (zie VOET)

11. Verworven technische vaardigheden integreren in de eigen uitdrukkingsvorm. WELZIJN

12. Adequaat handelen ifv welzijn. (veiligheid, duurzaamheid, gezondheid en hygiëne, welbevinden)

ONDERZOEKS-

13. Zich oriënteren op een onderzoeksprobleem door gericht

METHODES

informatie te verzamelen, te ordenen en te bewerken; 14. Een onderzoeksopdracht met een artistieke component voorbereiden, uitvoeren en evalueren; 15. Onderzoeksresultaten en conclusies rapporteren en ze confronteren met andere standpunten.

RELATIES BOUWEN

16. Doelgericht samenwerken.

SAMENWERKEN

17. Geschrapt

PRESENTEREN

18. met een publiek over hun proces en/of product communiceren. 19. met professionelen over hun proces en/of product communiceren.

De homogene KSO-scholen en hun verschillende schoolbesturen en koepels konden zich vinden in deze set SpET omdat zij competentiegericht zijn en duidelijk controleerbaar bij de evaluatie van het leerproces en het artistiek product uit de lessen kunstvakken. Wij vonden het ook belangrijk dat de SpET gemeenschappelijk zijn voor alle studierichtingen in het KSO, ongeacht het studiegebied. De trends in het hoger kunstonderwijs zijn immers in alle opleidingen dezelfde: meer academisering en dus meer de nadruk op onderzoek, stijgende vraag naar originaliteit en artistieke persoonlijkheid, vervaging van de klassieke barrières tussen de kunstdisciplines en de aandacht voor crossovers in de artistieke producties. Het is dan ook logisch dat alle studierichtingen in het KSO gelijkaardige verwachtingen stellen in hun leerlingen. En dat op basis van deze gelijkaardige minimumdoelen samenwerking over de disciplines perfect mogelijk is.


Een bijkomend voordeel van deze set eindtermen is het generieke karakter ervan. Het laat zien dat de leerling in het KSO binnen de kunstvakken ook onderzoekscompetenties leert, zijn zelfbeeld ontwikkelt en leert samenwerken. Het zijn allemaal competenties die niet alleen aansluiten bij de begincompetenties van het hoger onderwijs, maar die tegelijkertijd ook aansluiten bij de Europese sleutelcompetenties die beschrijven wat een burger in de 21ste eeuw moet kennen en kunnen. Deze set SpET maken duidelijk dat kunstonderwijs bijdraagt aan de ganse persoonlijkheidsontwikkeling. Iets wat trouwens ook aangetoond wordt in de OESO studie “Art for art’s sake” die in een vorige nieuwsbrief werd besproken.

De onderwijskundigen van AKOV wilden echter verder gaan dan dit kader. Zij riepen in het begin van het schooljaar 2012-2013 opnieuw commissies samen per discipline om de competenties te ontrafelen in lijstjes van te verwerven kennis en vaardigheden binnen die specifieke kunstdisciplines. De homogene KSO-scholen en hun koepels hebben zich niet kunnen vinden in deze te detaillistische benadering omdat dit de pedagogische vrijheid en de eigenheid van de scholen te veel inperkt. Het is aan de overheid om een kader te schetsen, aan de onderwijsverstrekkers om dit in leerplannen te vertalen en aan de scholen om die richtlijnen in lessen en projecten om te zetten. Op deze discussie is de ontwikkeling van de SpET stilgevallen. Het probleem is dus niet de onwil van de KSO-scholen om een set SpET te aanvaarden, maar wel een fundamentele discussie over de rol van de overheid enerzijds en die van de onderwijsverstrekkers anderzijds. De homogene KSO-scholen betreuren dat de generieke set competenties niet aanvaard is als een set SpET voor het KSO, maar willen toch het werk van al de experts in de eerst reeks commissies niet verloren laten gaan. Daarom probeert een aantal KSO-scholen nu al met die competenties aan de slag te gaan. Zij proberen dit kader te integreren in hun evaluatiebeleid, in de geïntegreerde proef en andere vakoverschrijdende projecten. Wij zijn er van overtuigd dat dit kader ons kan helpen om onze studierichtingen beter te laten aansluiten bij de verwachtingen van de Europese maatschappij ten aanzien van hun burgers en bij de begincompetenties in het hoger onderwijs, al dan niet in de kunsten.


IN DE KIJKER: WOORDKUNST-DRAMA Woordkunst-drama / meer dan woord kunst drama Leerlingen Woordkunst-drama zijn over het algemeen jonge, nieuwsgierige en open mensen die hun blik willen verruimen. Zij kiezen voor Woordkunst/Drama omdat ze een rijke verbeelding hebben en dromen van op scene staan. Soms is die keuze heel bewust, soms heel intuïtief. Deze leerlingen zijn geïnteresseerd in kunst in het algemeen waardoor ze vaak te vinden zijn bij theater- en dansvoorstellingen, filmvoorstellingen, tentoonstellingen of in concerten. Niet omdat ze dat moeten vanuit hun opleiding maar omdat ze dat gewoon graag willen. Het komt dan ook veel voor dat leerlingen vanuit het ASO instromen en in het KSO het gevoel hebben van thuiskomen. In de opleiding WKD worden de leerlingen met zichzelf geconfronteerd. Ze zijn immers hun eigen instrument, elk met hun mogelijkheden en beperkingen. Ze worden daarbij individueel gecoacht en uitgedaagd om hun eigen grenzen te verkennen en te verleggen. Het is ook eigen aan de studierichting dat de leerlingen intensief leren samenwerken. Ze leren daarbij kritisch naar zichzelf te kijken en naar anderen.” Wie ben ik?”,” Wie ben jij?”, “Hoe gaan jij en ik met anderen om?” zijn dan ook vragen die als een rode draad door de opleiding lopen. Zowel het individuele werkproces als het werken in groep vormen de persoonlijkheid van de leerlingen voortdurend. Ze zijn zeer betrokken bij hun eigen leerproces. Daarnaast ontwikkelen zij zich ook artistiek en technisch. Hierbij vertrekken we vanuit de eigenheid van elke leerling en is er veel aandacht voor vakdiscipline. Ze worden niet enkel opgeleid tot mensen die technisch sterk zijn, maar tot mensen die echt in de wereld staan. Daarom is de focus op algemene vakken en actualiteit erg belangrijk. Ze leren buiten de hokjes te denken en zijn zeer mondig. Woordkunst-drama, veel meer dus dan woord, kunst, drama.


Agenda Academie voor beeldende kunsten Aalst

>> www.academiebk-aalst.be

30/04/2014

Dag voor kunsten cultuuraanbod en onderwijs / Kunstencentrum Netwerk, Aalst

10/05/2014

9u00

Ik zie, Ik zie het zitten / Opendeurdag met kunstenparcours (tot 17u)

07/06/2014

9u00

Expo met afstudeerwerk van de 6des KSO (tot 15u30)

08/06/2014

9u00

Expo met afstudeerwerk van de 6des KSO (tot 15u30)

27/06/2014

17u00

Expo met jurywerk KSO en DKO

de ! Kunsthumaniora Antwerpen 24/04/2014

20u00

>> www.kunsthumaniora.be

Leerlingenconcert Klassieke Muziek / Campus Harmonie

23/04/2014

Klassiek concert

30/04/2014

Happening campus Ieperman (voorst. 1e graad, voorbereidend jaar musical en de dans 1e, 2e en 3e graad)

05/05/2014

GIP woordkunst-drama / woordkunst-muziek

09/05/2014

GIP klassieke muziek

17/05/2014

GIP dans

22/05/2014:

Voorstelling woordkunst-drama / woordkunst-muziek

23/05/2014

Voorstelling woordkunst-drama / woordkunst-muziek

27/05/2014

GIP jazz-pop-rock

26/05/2014

Concert jazz-pop-rock

20/06/2014

Voorstelling 7 musical

21/06/2014

Voorstelling 7 musical

22/06/2014

GIP 7 musical

De Koninklijke Balletschool Antwerpen

>> www.koninklijke-balletschool-antwerpen.be

24-26/04/2014

20u00

Niets is nog wat het lijkt: voorstelling door de laatstejaarsstudenten / Troubleyn/Laboratorium Antwerpen

27/04/2014

15u00

Niets is nog wat het lijkt: voorstelling door de laatstejaarsstudenten / Troubleyn/Laboratorium Antwerpen

30/04/2014

14u15

Openklasmoment / Meistraat 2, Antwerpen (tot 17u00)

13/06/2014

19u00

Graduation Gala 2014: voorstelling door leerlingen basisschool én secundair / Het Paleis, Meistraat, A’pen

14/06/2014

15u00


14/06/2014

20u00


15/06/2014

15u00


Academie Kunsthumaniora Brugge 26/04/2014

13u00

Open Dag 1 (tot 18u00)

30/04/2014

GIP 6WKD

05/05/2014

GIP 6TBK

06/05/2014

GIP 6VBK

08/05/2014

GIP 6AO

12/05/2014

GIP 6ABK en 6WKD-audiovisueel

22-24/05/2014

Eindproductie 6 woordkunst-drama

juni/2014 Laatstejaarstentoonstelling 25/06/2014

Proclamatie 6KSO


>> www.kunsthumaniorabrugge.be

Kunsthumaniora Brussel

>> www.kunsthumaniorabrussel.be

23/04/2014

12u15

Broodje Brosella / Dieptezucht / Liza Minnelli-zaal

24/04/2014

13u00

Middagconcert / Kamermuziek / Liza Minnelli-zaal

25/04/2014

19u30

GIP Dans / Zinnema, Veeweydestraat 24, Anderlecht

27/04/2014

10u00 Opendeurdag

29/04/2014

13u00

Middagconcert / Kamermuziek / Liza Minnelli-zaal

06/05/2014

12u15

Broodje Brosella / The Sidewinders + leerlingen Jazz / Liza Minnelli-zaal

07/05/2014

14u00

Muziek in de wachtkamer / UZ Brussel

07/05/2014

12u15

Mini-GIP Dans / Liza Minnelli-zaal

08/05/2014

15u00

Optreden Orkest / De Zeyp, Van Overbekelaan 164, 1083 Ganshoren

11/05/2014

11u00

Orkestexamen / CC De Plomblom, Graanmarkt 12, 9400 Ninove

13/05/2014

13u00

Middagconcert / Kopers / Orkestklas

15/05/2014

13u00

Middagconcert / Jazz Zang / Liza Minnelli-zaal

15/05/2014

19u00

Kristal Klaar / Cello / CC De Markten, Oude Graanmarkt 5, 1000 Brussel

20/05/2014

13u00

Middagconcert / Piano / Liza Minnelli-zaal

22/05/2014

13u00

Middagconcert / Klassiek Saxofoon / Orkestklas

27/05/2014

13u00

Middagconcert / Klassiek Zang / Orkestklas

27-28/05/2014

11u00

GIP Woord / KH Brussel / enkel op uitnodiging

Kunstschool Genk

>> www.kasog.be

27/04/2014 0penkunstdag 12-16/05/2014

Week van het artistiek verhaal

16/05/2014

Opening EXIT-tentoonstelling

17-18/05/2014

Tentoonstelling in de voormalige gebouwen Waterschei

Secundair Kunstinstituut Gent

>> www.kunstinstituut.be

22/04/2014

Opening inschrijvingen schooljaar 2014-2015 (op lesdagen)

26/04/2014

10u00

Opendeurdag (tot 18u00)

09/05/2014

20u00

Afstudeervoorstelling 6 woordkunst-drama / NTGent-Arca

10/05/2014

15u00


10/05/2014

20u00


17/05/2014

20u00

Afstudeervoorstelling 6 woordkunst-drama / De Kopergietery

18/05/2014

15u00


18/05/2014

20u00


23/05/2014

20u00

Afstudeervoorstelling 6 woordkunst-drama / De Expeditie (Acec gebouwen)

24/05/2014

15u00


24/05/2014

20u00


20/06/2014

19u00

EXPO eindwerken 6 beeldende kunsten en Se-n-Se beeldende

Opening met catwalk en toonmomenten woordkunst-drama en Se-n-Se podium

20/06/2014

20u30

Afstudeervoorstelling Se-n-Se podium / Campo Victoria

21/06/2014

20u30


22/06/2014

15u00


21/06/2014

14u00

Expo (tot 18u)

28/06/2014

14u00

Expo (tot 18u)


MUDA Instituut voor Muziek en Dans Gent 04/04/2014

20u00

Dancemotion / Theater Scala Gent

05/04/2014

15u00


05/04/2014

20u00


30/04/2014

20u00

Musical @ Muda’z / Studio 1

02/05/2014

20u00

Dansvoorstelling / Zaal Wielingen, Wenduine

03/05/2014

20u00

Dansvoorstelling / Zaal Wielingen, Wenduine

11/05/2014

10u00

Opendeurdag (tot 18u00)

Kunsthumaniora Sint-Lucas Gent 17/05/2014

10u00

Open kunstschooldag (tot 18u00)

28-29/06/2014

11u00

Eindejaarstentoonstelling (tot 18u00)

Kunsthumaniora Lemmensinstituut 01/05/2014

13u00

Opendeurdag (tot 20u)

20/05/2014

18u30

GIP 6 Muziek: recital kamermuziek

22/05/2014

20u00

GIP 6 Woord: drama

27/05/2014

19u30

GIP 6 Woord: tekstzegging

02/06/2014

19u00

Examen drama 3, 4 en 5 Woord

3-5/06/2014

19u00

GIP 6 Muziek: recital instrument

01/07/2014

09u30 Toelatingsproeven


>> www.muda.be

>> www.khsintlucasgent.be

>> www.lemmensinstituut.be

Links en reacties Meer KSO-nieuws kan u vinden op onze website: >> www.ksonieuws.be Uw bijdragen en reacties zijn steeds van harte welkom op: >> [email protected]

www.kunsthumaniora.be

www.kunsthumaniorahasselt.be

www.khsintlucasgent.be

www.st-lucaskso.be

www.sintlukas.com

www.academiebk-aalst.be

www.kunsthumaniorabrugge.be

www.kunstinstituut.be

www.kunstschool-genk.be

www.kunsthumaniorabrussel.be

www.muda.be

www.kso-lemmensinstituut.be


Het KSO is vragende partij voor specifieke eindtermen

Recommend Documents