Mika? geeft antwoord op pagina 3
17 Maandag Maart2008
Werkt bevrijdend. Hirsi Ali reageert op uitspraken Dijsselbloem
Ayaan wil best wel terug, maar niet bij de PvdA ‘Als Jeroen Dijsselbloem zijn voorstel serieus meent, moet hij aan minister Hirsch Ballin van Justitie vragen of die de mogelijkheden wil onderzoeken’. ‘Eigenlijk verliet ik 03 de PvdA niet, de PvdA verliet mij’
HH
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
HET IS OOK EEN PR-OORLOG China ziet de Olympische Spelen als een pr-event, maar ook de Tibetanen grijpen hun kans. Hun strijd tegen de bezetter had nog nooit zo’n groot podium. Mark van Assen Femke van Wiggen AMSTERDAM
...
Sport en politiek hebben niets met elkaar te maken? Ga dat de Chinezen en de Tibetanen maar eens vertellen. Ze vliegen elkaar op het grootste podium ter wereld in de haren. Ha, de Olympische Spelen! Het verlossende woord klonk in Moskou, op die mooie 13e juli in 2001. Het werd niet Caïro, Havana of Parijs, en ook niet Osaka, Kuala Lum-
pur of Toronto. Het werd Peking! Jiang Zemin, toen de Chinese president, had zijn land als volgt aangeprezen: ‘China ontwikkelt zich razendsnel, kent een eeuwenoude beschaving en herbergt 22 procent van de wereldbevolking. Bovendien kent het Chinese volk een traditie van gastvrijheid en vredelievendheid.’ China, supermacht in opkomst, economische reus, militaire krachtpatser, kon zich eindelijk naar behoren aan de wereld presenteren. Het mocht dus wat kosten. Het Nationale Stadion in Peking bijvoorbeeld, het
indrukwekkende Vogelnest, is neergezet voor een slordige 325 miljoen euro. En nog zoiets geks: de olympische vlam doet op zijn 137.000 kilometer lange reis van Athene naar Peking ook de Chomolungma aan, ofwel de Mount Everest, de hoogste berg ter wereld. Probleempje voor de Chinezen: de Mount Everest ligt in Tibet. En daar, in die enorme regio in het zuidwesten van het land, veerden de oorspronkelijke bewoners ook op bij het horen van die verlossende woorden in Moskou. De Tibetanen strijden al
sinds de jaren vijftig tegen de Chinezen, die zij beschouwen als bezetters. Hun noden zijn bekend, ontmoeten ook wereldwijd sympathie, maar het wil niet echt vlotten met het streven naar meer autonomie, zoals de Dalai Lama het diplomatiek uitdrukt. Dit jaar herdenken de Tibetanen de 49e verjaardag van hun opstand tegen China. Geen jubileum, maar toch pakken ze groot uit. Ook zij zien de Olympische Spelen als een prevent bij uitstek. ‘Wat de Chinezen kunnen, kunnen wij ook’, zei de Tibetaanse politiek activist Tenzin Tsundue een paar weken geleden in het Indiase ballingsoord Dharamsala (India) tegen een verslaggever van De Pers. Tsundue doelde met die uitspraak niet op het geweld dat de Chinezen gebruiken tegen de Tibetanen, maar op hun enorme talent de propagandamachine in te zetten. En dus
REUTERS
sloot Tsundue het idee van een Vredesmars in zijn hart. De mars begon vorige week maandag en zou van Dharamsala naar de grens met Tibet leiden. Het doel was mondiale mediaaandacht, om de wereld wakker te schudden en vooral: dat de landgenoten in Tibet zouden weten dat er voor ze gestreden wordt. ‘In Tibet zal mijn volk niet heel lang meer toekijken’, waarschuwde Tsundue, ‘Ik ken mijn volk. Dat we ons schijnbaar schikken in ons lot betekent niet dat we het ooit accepteren. En dat we in principe geweldloos zijn, betekent niet dat we deze kans aan ons voorbij laten gaan. Wij zullen de komende maanden, voor en tijdens de Spelen van ons laten horen. Want net als ik voelen veel Tibetanen: het is nu of nooit.’ Lees verder op pagina 7
2
Dagblad De Pers
Nieuws
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
REUTERS
Explosies in Albanië
Uren durende explosies in een munitiedepot in het Albanese dorp Gerdec hebben in het weekend aan zeker negen mensen het leven gekost. Nog eens 243 mensen zijn gewond geraakt, onder wie veel kinderen. De explosies begonnen zaterdag, tijdens de vernietiging van overtollige munitie. Ze hielden veertien uur aan, tot in de vroege uren. Het reddingswerk kwam daardoor moeilijk op gang.
Kwart misdrijven opgelost
Van alle misdrijven in Nederland in 2006 is minder dan een kwart opgelost. Met een oplossingspercentage van 23 procent loopt de politie achter op de doelstelling van de regering: in 2002 legde het kabinet vast dat in 2010 eenderde van alle misdrijven moet worden opgelost.
Iran: winst conservatieven
De conservatieven in het Iraanse parlement hebben bij de verkiezingen zoals verwacht hun meerderheid behouden. ‘De kiezer verwerpt het Westen’, zo interpreteerde president Ahmadinejad de uitslag. De Europese Unie noemde de verkiezingen vrij noch eerlijk.
Dorette Corbey (lid Europarlement PvdA)
‘Europa investeert in technologie. Voor economie en klimaat!’
www.europa-nu.nl
Schiphol Proef met nieuwe vliegroutes
Geruisloos groeien mag wel Meer vluchten en toch minder lawaai, daarvoor moeten de nieuwe vliegroutes van Schiphol zorgen. De bewoners merken er nog niet zoveel van. Peter Wierenga AMSTELVEEN
...
Een idyllisch plekje, de Amsterdamseweg in Amstelveen, zeker als de zon schijnt. Alleen een metershoge stenen ‘banpaal’ herinnert aan roeriger tijden. Terminus pro scriptions staat er op het monument uit 1625, ofwel Uijtertste palen der ballingen. Wie wat op zijn kerfstok had, mocht deze grens van Amsterdam niet overschrijden. Nu vliegt er af en toe een kraai over de vooroorlogse villa’s, veel meer lijkt er niet te gebeuren. Maar opeens wordt de rust wreed verstoord, als een grotere ‘vogel’ overraast, met het lichtblauwe logo van KLM. De Buitenveldertbaan ligt bij wijze van spreken om de hoek. Even wennen als je dit voor het eerst ondergaat. ‘Ach, het valt reuze mee,’ zegt de chic geklede Hans Windt (63) over het lawaai. Hij kijkt even streng. ‘Het zit vooral tússen de oren. Wist je dat 40 procent van alle klachten afkomstig is van maar twee personen?’ Niettemin zijn de vertrekroutes verlegd, van afgelopen donderdag tot 1 november. Dit is het resultaat van de Tafel van Alders, waar bewoners, de overheid en Schiphol onder leiding van oud-minister Hans Alders met elkaar spraken. Door dit akkoord, overgenomen door minister van Verkeer Camiel Eurlings (CDA), kan Schiphol groeien van 435.000 naar 480.000 vluchten per jaar. Tegelijk moet het tot minder overlast leiden in Castricum, Uitgeest, Diemen, Abcoude, Amsterdam. En in Amstelveen. ‘Nee, daar wist ik niets van’, reageert Windt. ‘Heb er nog weinig van gemerkt, maar misschien kwam dat
ook door de storm.’ Hij woont al zo’n 15 jaar in de straat. ‘Als ik een of twee keer per jaar wakker word van het lawaai, is het veel. En Schiphol zorgt voor een hoop werkgelegenheid, dat moeten we niet vergeten.’ De luchthaven meet continu de geluidseffecten. Toch blijft het een gevoelig onderwerp. ‘Wij hebben er veel last van, ja’, zegt een 50-jarige vrouw die in het Amsterdamse Bos haar twee honden uitlaat. ‘Ik wist niet van deze proef, maar we hebben al heel vaak aan de bel getrokken. Soms vliegen ze zó laag over ons huis.’ Ze wil absoluut niet met haar naam in de krant. ‘Ik heb geen zin in negatieve reacties.’
De rust wordt wreed verstoord, als een ‘vogel’ overraast met het KLM-logo Een man die met twee halfjes bruin van de bakker komt, begrijpt wel waar de pijn zit. ‘Er wonen hier veel oud-KLM’ers’, legt Jochem Fluitsma (49) – zelf niet werkzaam bij de luchtvaartmaatschappij – uit. Hij vindt het geluid wel meevallen. ‘Vroeger woonden we in Amsterdam boven de tram, je went gewoon aan het lawaai. En mijn zoontje vindt het uitzicht op al die vliegtuigen schitterend.’ Na even nadenken komt Fluitsma met een heel ander bezwaar. ‘Soms, als het windstil is, kun je de kerosine goed ruiken. Dat houdt me wel bezig, omdat ik bang ben voor de gezondheid van mijn kinderen.’ Na Al Gore en alle ophef over de gevaren van fijnstof is luchtkwaliteit een groot thema. Inmiddels wil Amsterdam auto’s van vóór 1992 uit de stad weren. Als straks ook oude vliegtuigen niet meer welkom zijn, wordt het tijd voor nieuwe banpalen. 1
‘Soms, als het windstil is, kun je de kerosine goed ruiken.’ ERNST SEABER
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................................................................................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...........................
Selectie werkzaamheden: Amsterdam (bus) Werkzaamheden CS. GVBlijnen 18, 21, 22, 32, 33, 34, 35, 42, 43, 48, 351, 352, 353, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 361, 362 en 363. Halte Centr. Station vervalt. Heesch (bus) Wegwerkzaamheden aan de N603 Arrivalijnen 90, 152 en 157. Halten De Ploeg en Stationsplein vervallen. Enschede (bus) Wegwerkzaamheden. Lijnen 6, 60, 61 en 62. Halten Van Lochemstr, St. Jozefskerk, Rozenstr. en Oosterstr. vervallen.
Vandaag
Morgen
Het weer ziet er vandaag een stuk droger uit dan gisteren. In de vroege ochtend kan het in het uiterste zuiden van het lang nog eventjes licht regenen, in de rest van het land is het droog. Later neemt de kans op buien weer toe. Het is overwegend bewolkt en er is een kleine kans dat de zon nog even tevoorschijn komt. Het wordt ongeveer 6 graden.
Het weerbeeld verandert morgen nauwelijks ten opzichte van vandaag. Er vallen enkele buien en tussendoor komt de zon tevoorschijn. Met een noordelijke stroming wordt koude lucht naar ons land gevoerd. Hierdoor wordt het niet veel warmer dan ongeveer 8 graden. De noordenwind is boven land matig van kracht. Aan de kust staat een vrij krachtige wind.
Groningen (bus) Wegwerkzaamheden. Arrivalijnen 9, 22, 73 en 76. Halte Bornholmstraat/Stockholmstraat richting CS vervallen. Apeldoorn (bus) Werkzaamheden. Lijnen 5, 10 , 90s, 96, 102s en 104. Halte Oranjepark/Kerklaan alleen richting busstation NS vervallen. MEER OP: WWW.DEPERS.NL/9292OV ONDERWEG? BEL 0900-9292 (€ 0,70 P/M) OF KIJK OP MOBIEL.9292OV.NL
Dagblad De Pers
Nieuws
3
Bod Air France-KLM
Overname Alitalia hangt af van heel pakket eisen Redactie economie AMSTERDAM
...
De kwakkelende Italiaanse luchtvaartmaatschappij Alitalia wordt voor 747 miljoen euro overgenomen door Air France-KLM. Dat maakte de combinatie dit weekeinde bekend. Met de overname komt voor Alitalia een einde aan lange onzekerheid. De regering van Prodi leurde al ruim een jaar met het probleembedrijf waarin het grootaandeelhouder was. Alitalia opereert al jaren diep in het rood en heeft te kampen met een schuld van ruim 1,2 miljard euro. Deze groeide de afgelopen tijd met een miljoen euro per dag. De overnameprijs ligt een stuk lager dan verwacht. Aan de overname zijn strikte voorwaarden verbonden.
Zo wil Air France-KLM vastgelegd hebben dat ook de volgende Italiaanse regering, die op 13 en 14 april wordt gekozen, akkoord gaat. Geen overbodige eis: als gedoodverfde winnaar van de verkiezingen wordt geregeld de naam van Silvio Berlusconi genoemd. Die sprak zich onlangs uit tegen een overname van zijn nationale luchtvaartmaatschappij. Daarnaast moet er toestemming komen van de Italiaanse vakbonden. Niet eenvoudig: de nieuwe eigenaren hebben al aangekondigd dat de weg naar winst begint met het ontslag van 2.000 Alitalia-werknemers. De Italianen kunnen een en ander inmiddels eigenlijk alleen maar accepteren, zij het knarsetandend. Het is voor Alitalia immers buigen of failliet gaan.
Salaris talent, verdien direct 15% meer!
(Junior) Salarisadministrateur Je carrière vaart geven? Kies vandaag nog voor WR. De top voor (Junior) Salarisadministrateurs die verder willen komen in het bedrijfsleven. Vanaf dag 1 verdien je 15% meer. Rij je in een sportieve auto zonder eigen bijdrage. Leer je veel bij. En geniet je van een vast contract. Dus heb je minimaal 6 maanden ervaring? Bel gratis 0800 – 876 3666 of meld je aan op wr.nl.
Lees meer op pagina 10
Beveiliging Islamcritica dolblij met oproep van PvdA’er Dijsselbloem
Ayaan Hirsi Ali overweegt terugkeer naar Nederland Ayaan Hirsi Ali wil zich wel weer in Nederland vestigen als zij hier veilig kan wonen en haar internationale carrière kan doorzetten. Zij is ‘zeer dankbaar’ voor de oproep die PvdA-Kamerlid Jeroen Dijsselbloem hiertoe zaterdag deed in deze krant. Kustaw Bessems AMSTERDAM
...
Hirsi Ali, een van de ernstigst bedreigde personen ter wereld, heeft een conflict met de Nederlandse staat omdat die haar beveiliging niet wil bekostigen nu zij permanent in Washington DC woont. Een Kamermeerderheid, waaronder de PvdA van Dijsselbloem, ging daarmee akkoord. Hirsi Ali moet nu zelf fondsen werven om in leven te kunnen blijven, maar zegt niet genoeg geld te kunnen inzamelen voor een structurele oplossing. Dijsselbloem, integratiewoordvoerder voor zijn partij in de Tweede Kamer, riep Hirsi Ali er in De Pers op Zaterdag toe op om zich weer in Nederland te vestigen. Het kabinet heeft
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................................................
Argus Opstand in Tibet
REUTERS
steeds gezegd dat Hirsi Ali hier wel wordt beschermd. Dijsselbloem vindt dat het kabinet het voor de islamcritica dan wel mogelijk moet maken om veel te reizen en zo de internationale loopbaan die zij heeft opgebouwd te vervolgen. Hirsi Ali, die werkt aan een boek over de islam en de Verlichting, noemt het voorstel van Dijsselbloem ‘fantastisch’. Haar huidige baan bij
het American Enterprise Institute vereist niet dat zij in de Verenigde Staten woont, zegt zij, dat mag ook Nederland zijn. Wel zijn er volgens het voormalig VVD-Kamerlid veel zaken die goed moeten worden geregeld. ‘Mensen lijken vaak te zijn vergeten hoe ik in 2006 vertrok naar Amerika. Mijn buren hadden via de rechter voor elkaar gekregen dat ik uit mijn huis werd gezet. Ik was al meer dan
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................
twintig keer verkast. Er zou in Nederland dus een plek moeten worden gevonden waar ik echt kan blijven wonen. Ook zijn het ingewikkelde en kostbare operaties om mij vanuit Nederland veel te laten reizen. Als Jeroen Dijsselbloem serieus is, moet hij aan minister Hirsch Ballin van Justitie vragen of die de mogelijkheden wil onderzoeken.’ Op een andere cri de coeur van Dijsselbloem gaat Hirsi Ali niet in. Hij vroeg haar terug te keren in de PvdA, de partij die zij vijf jaar geleden verliet voor de VVD. ‘Daargelaten dat mijn lidmaatschap een theoretische kwestie is sinds ik niet meer in de politiek zit, ben en blijf ik bij de VVD. Omdat die partij migranten als individuen benadert, de PvdA behandelt ze als collectief. Veel kopstukken in de PvdA waren het heimelijk altijd met mij eens over bijvoorbeeld de verbetering van de positie van moslimvrouwen. Maar zij stelden dat vervolgens niet goed aan de orde omdat zij in de grote steden steeds afhankelijker zijn van een allochtoon electoraat. Eigenlijk verliet ik de PvdA niet, de PvdA verliet mij.’ 1
Van Dale geeft antwoord
Mika Het woord bank kan onder andere ‘zitbank’ en ‘geldbank’ betekenen. Beide banken zijn homoniemen van elkaar. Ze zien er hetzelfde uit, maar betekenen iets anders. Homoniemen komen ook bij namen voor. Zo heb je Mika en Mika. De ene Mika is een Belgische zangeres, de andere Mika een Engelse zanger. De Belgische Mika heet eigenlijk Sophie Michalakoudis. Zij dagvaardde in oktober 2007 de organisatie van Vorst-Nationaal om te verhinderen dat er op 13 november 2007 een concert zou plaatsvinden van de Britse Mika, die al enkele grote hits heeft gehad: Relax, Big girls en Grace Kelly. De Belgische Mika stelde dat de artiestennaam haar eigendom is omdat zij hem als eerste liet registreren. Volgens haar bemoeilijkt de Britse
Mika de ontwikkeling van haar zangcarrière. Het concert kon toch gewoon doorgaan, omdat de Brusselse handelsrechtbank besliste dat het proces van de Belgische Mika tegen de Britse Mika pas op 17 maart 2008 zou plaatsvinden. Vandaag dus, als er tenminste niet al een schikking is geweest, al lijkt die in dit geval niet zo gemakkelijk te zijn. De Britse Mika heet eigenlijk Michael
Praktijkgids Synoniemen
Holbrook Penniman. Hij is van Libanese komaf. Mika is dus niet zijn eigenlijke naam, maar het is wel van jongsaf aan zijn roepnaam. Voor hem is het dus niet alleen zijn artiestennaam maar ook zijn eigen naam. Hij vindt het echter niet erg als iemand anders zich ook zo noemt. De Belgische Mika gruwt echter van namenhomonymie. 1 www.depers.nl/vandale
4
Dagblad De Pers
Jackie
Onder redactie van Femmetje de Wind / Coördinatie Hilde Veeren
Sephora naar Nederland Londen, Parijs, New York: wie als volbloed make-upminnende Nederlandse een uurtje tijd over heeft tijdens een weekend break of werkbezoek rent vaak als eerste Sephora binnen. De grootste beautyketen van Frankrijk en de Verenigde Staten, opgericht in 1969 en tegenwoordig eigendom van Louis Vuitton Moët Hennessy (LVMH), is een speelparadijs voor iedereen met een zwak voor parfums, mascara’s en crèmes. Vanaf juni kunnen deze internationale beautyuurtjes elders ingevuld worden, want dan opent Sephora eindelijk ook haar deuren in Nederland. Niet in een eigen pand, maar shop in een shop bij V&D. Het wat verstofte warenhuis is bezig met een intensieve restyling en is dus een prima plek om je onder te dompelen in het prettige concept van de winkel: alles uitproberen zonder dwingende verkoopdame in je rug. Bovendien sluit Sephora altijd exclusieve verkoopdeals met bijzondere merken, dus dan kom je ook nog met iets bijzonders thuis. Of de eerste officiële opening in Amstelveen of Utrecht wordt verricht, is nog niet bekend. 1
Inside ‘Dat iemand toevallig beroemd is, betekent niet dat iemand zijn menselijkheid is verloren.’ (aldus Iman, model en ambassadeur Keep A Child Alive in een interview met Jackie. Nu in de winkel voor € 2,50)
My life in L.A. Wat dragen we vandaag? Julie Hoyng, styliste Jackie: ‘Bruiloften en verlovingsfeestjes zijn qua kledingkeuze altijd lastig: je mag in geen geval de bruid (in spé) overtreffen, maar je wil er natuurlijk zelf ook leuk bijlopen. Het feestelijke accent leg je met deze vrouwelijke pandjesjas en de hoge hakken, de bescheidenheid vind je in de kuitbroek en het shirtje. Veilig én feestelijk.’ Jas: prijs op aanvraag (Haruco-Vert); shirt: 299 euro (Lanvin via Azzuro Due); broek: 379 euro (Miu Miu via Azzuro Due); armbanden per stuk 8,90 euro (Accessorize); schoenen: 370 euro (Prada via Shoebaloo).
BRUNOPRESS
Wat dragen de vips? De tijd dat je je als hond tevreden moest stellen met een afdakje in de achtertuin en kookafval in de voerbak, zijn definitief voorbij. Viervoeters zijn volwaardige familieleden geworden en low fat gourmetmaaltijden, hippe ligkussens en Swarowski-halsbanden vliegen over de toonbank. In Hollywood e.o. gaat beroemde hondenbezitters uiteraard nog een stapje verder. Manicures, sportklasjes en kapperbezoekjes zijn inmiddels vaste prik - voor de hond welteverstaan. Elke associatie met een ‘hondenleven’ lijkt dus ver te zoeken, als je tenminste een ijdel aangelegd keffertje bent - en geen last hebt van hoogtevrees, want de nieuwe it bag komt
deze week niet uit de koker van Chanel of Hermès, maar heet de Puppy Purse. Propte vorig jaar nog iedereen haar dwergboxer of chiwawa in een Birkin bag, nu zijn er kekke tuigjes met handvaten. Hang je hond erin, gooi ‘m over je schouder (voorzichtig!) en je hebt een echte, nog levende bonttas. Of dit nou echt prettig is voor je huisdier is zeer twijfelachtig, maar Sharon Osborne, Susan Sarandon en Paris Hilton zijn er in ieder geval gek mee. En hun honden? Als ze echt een beetje misselijk worden van dat gebungel, kunnen ze altijd zindelijkheidskorsakov veinzen.: . 1
Nederlandse vrouwen vertellen over hun leven in het buitenland
Toen mijn actricevriendin Kate belde en zei: ‘Zorg dat je over een half uur klaar staat; Quentin Tarantino leent mij zijn vliegtuig voor een tripje naar Vegas’, liet ik alles uit mijn handen vallen en pakte een koffer. De bestemming was een verjaardagsfeestje voor de eigenaar van Bungalow 8, de New Yorkse hotspot en ik mocht mee als haar plus één. Kate kwam net uit een heftige scheiding, die geresulteerd had in het betalen van een torenhoge alimentatie aan haar ex-man en nu wilde ze vertroeteld worden (wat voor haar gelijk Tatijana Shoan Freelance journalist staat aan het consumeren van enor-
me hoeveelheden drank en verdovende middelen). ‘s Nachts om vier uur barstte de hotelclub uit zijn voegen en ik realiseerde me dat ik Kate al een tijdje kwijt was. Met haar laatste woorden: ‘Let een beetje op me, ik ben naar de klote!’ in het achterhoofd, liet ik - zoals het een goede vriendin betaamt - mijn naar drank walmende gesprekspartner achter en ging op zoek. Ze was niet meer in de club, dus begon ik de rest van het hotel uit te kammen. Onderweg hoorde ik gekrijs: ‘Wie is in godsnaam die vrouw in mijn badkuip!’. Ha, ik had Kate gelokaliseerd. ‘Sorry, mijn vriendin was
haar sleutels kwijt en wilde graag in bad’, suste ik de woedende vrouw en ik sleurde Kate mee naar onze kamer. Daar kleedde ze zich doodleuk om en vertrok naar een feestje in het penthouse, waar de aanwezige A-listers geroutineerd drugs in hun systeem snoven. Kate kon twee dagen niet slapen. Toen we weer in L.A. aankwamen, stond haar assistente ons op te wachten met koffie, flesjes water en twee pakketjes. Ik opende er een en realiseerde me dat ik mijn eerste échte Hollywoodfeestje had meegemaakt: een Colon Health Treatment; een klysma. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Leider m/v
B
FEMMETJE
DE WIND HOOFDREDACTEUR JACKIE
este Minister Rouvoet. U kent mij niet, ik ken u wel. U kijkt nors, maar u heeft volgens mij een eclatant gevoel voor humor. U heeft veel kinderen. En u wilt een aanbouw aan uw huis, maar ziet daar, onder druk van de Telegraaf-lezers toch maar vanaf. Ik bestier een vrouwenblad. Heb één kind en vind het best lastig de tent thuis en op het werk draaiende te houden zonder alle denkbeeldige schoteltjes op mijn designvloer te laten kletteren. U roept vrouwen op 2,1 kind te
maken. Wij hebben iets te bespreken. Vanmorgen dronk ik een kop koffie met Tex Gunning, ceo van Vedior. Ik heb Tex hoog, hij is een onalledaags leider met onuitputtelijke talenten waar ik mij graag aan laaf. We hadden het over de povere bezetting van vrouwen aan de top. Volgens Tex, omdat vrouwen een andere manier van leidinggeven hebben, een stijl die mannen niet herkennen, niet begrijpen en daarom niet als waardevol onderkennen. Mannen denken geregeld; leuke vrouw, intelligent ook, maar wat doet ze op de werkvloer? Herkent u dat? Mannen zijn vooral gericht op het bereiken van resultaten, op het geven
van orders en het opvoeren van druk. Mannen werken het liefst tachtig uur per week, want daaraan kun je zien dat ze écht betrokken zijn. Vrouwen zijn van nature gericht op relatiemanagement, op het creëren van draagvlak en op het bouwen van capaciteit binnen de organisatie. Daar oefenen ze al eeuwen op, het aansturen van een gezin is immers het runnen van een bedrijf op microniveau. De vrouwmet-kind werkt 32 uur en rijdt vaak ‘al’ om half zes weg van kantoor, de crèche wacht. Daar scoor je niet hoog mee in de strijd om de topposities. Het bedrijfsleven in Nederland, dat volgens Tex gedomineerd wordt door mascu-
lien leiderschap, staat voor een belangrijke uitdaging; vrouwelijke kwaliteiten moeten worden ontwikkeld en gekoesterd, pas dan kunnen vrouwen doorstromen naar de top. Nu dacht ik als volgt; als we toch meer moeten gaan baren kunnen we misschien ook meteen een nieuwe wet aannemen, die het mannen verplicht de eerste drie maanden thuis te blijven bij de baby. Het is de eenvoudigste manier om mannen te leren wat vrouwelijk leiderschap behelst. En het kost niets. Misschien wil ik dan ook nog wel een tweede kind. Wat denkt u ervan? Ps: werkt uw vrouw eigenlijk? 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ............................................................ ..........................................................
Elle MacPherson
Victoria Beckham
Gehoord op de piste
“I wanted so badly to study ballet, but it was really all about wearing the tutu.”
I like a man who can be a real friend, has a good sense of humor, a good pair of shoes and a healthy gold card.
‘Wat ‘help’ is in het Frans? Iets met haute… Haute couture?’
Dagblad De Pers
Binnenland
5
Vreemdeling in Den Haag Peter Middendorp is schrijver/journalist en doet voor De Pers dagelijks verslag van zijn belevenissen in Den Haag.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..
Ayaan
W
Amsterdamse wethouder Buyne stapt op Ze liet een lesbrief maken waarin Amsterdamse scholieren werden gewaarschuwd voor populistische politici die bepaalde bevolkingsgroepen zwartmaken. Ze ontkende
dat ze dat had gedaan, om even later toch schuld te bekennen. Gisteren was het afgelopen: de Amsterdamse wethouder Hennah Buyne (PvdA) stapt op. 1 FOTO:NOVUM
Prostaatkanker Screening kan levens redden
’Test alle 55-plussers’ De levens van duizenden mannen per jaar kunnen worden gered als prostaatkanker sneller wordt opgespoord. Toch wil KWF Kankerbestrijding niet dat alle mannen boven de vijftig regelmatig een test ondergaan. Ana Karadarevic AMSTERDAM
...
Jaarlijks krijgen in Nederland zo’n tienduizend mannen te horen dat ze prostaatkanker hebben. Ongeveer drieduizend overlijden eraan. Peter Mulders, oncologisch uroloog aan het UMC St Radboud in Nijmegen, pleit ervoor alle mannen boven de vijftig – wanneer het risico op prostaatkanker groter wordt – de zogeheten PSA-test aan te bieden. Zoals vrouwen tussen de 50 en 75 jaar om de twee jaar opgeroepen worden voor een onderzoek naar borstkanker. ‘Het voordeel van de PSA-test is dat prostaatkanker bij meer mannen in een vroeg stadium wordt ontdekt’, zegt Mulders. Mannen gaan te laat
naar de dokter, omdat zij pas klachten krijgen als de ziekte al is uitgezaaid. Hoe sneller het wordt ontdekt, des te groter is de kans op genezing. Prostaatkanker is goed te behandelen, door operaties of bestralingen. Maar de bijwerkingen zijn vervelend: veel mannen houden er een erectiestoornis of incontinentieproblemen aan over. Toch wil iedereen met kanker behandeld worden, volgens Paul Kil, voorzitter van de vereniging van urologen (NVU). Dat is niet vanzelfsprekend: in de helft van de gevallen is prostaatkanker namelijk niet levensbedreigend. KWF Kankerbestrijding is om die reden geen voorstander van regelmatig onderzoek. Mulders denkt dat de bezwaren tegen screening te ondervangen zijn door mensen vooraf goed voor te lichten. ‘Mensen hebben er recht op om te weten of ze kanker hebben of niet, zeker omdat prostaatkanker kan worden genezen als het in een vroeg stadium wordt ontdekt.’ De urologenvereniging bepaalt haar standpunt pas over twee jaar.
Dan verschijnen de resultaten van een Europees onderzoek onder 20.000 mannen tussen de 55 en 67 jaar. Een deel daarvan wordt gescreend op prostaatkanker, een ander deel niet. Uit het onderzoek moet blijken of screenen zin heeft. 1
e hebben al een half leven van beproevingen achter de rug als Ayaan Hirsi Ali op pagina 376 van haar autobiografie Mijn vrijheid het volgende noteert: ‘Eind februari vond ik in Den Haag eindelijk een permanente woning. Het was een klein stenen huis aan een hofje recht achter de Israëlische ambassade, aan de andere kant van het Binnenhof, waar het parlement vergadert.’ Er zijn grotere momenten van opluchting in de literatuur te vinden. Er zijn ook schrijvers die handiger omgaan met de taal. Van Nabokov mag het niet – alleen slechte lezers leven mee en herkennen zich in verhalen, zegt hij – maar ik leefde met haar mee, met de vernederingen, de omzwervingen, de vlucht en, uiteindelijk, het asielzoekerscentrum, de universiteit. Dit duurde tot zij een mening kreeg. Dat viel op: wij, het gemene volk, hoorden op hetzelfde moment van die meningen als zijzelf. Het ging gelijk op. Er zat geen tijd tussen, geen bedenktijd. Het moment dat zij zich hardop realiseerde dat de islam geen moderne godsdienst is, was er een camera op haar gericht; ik geloof eentje
van Rondom Tien. Mijn vrijheid is een waargebeurde woensdagavondfilm waarin de hoofdpersoon na de catharsis een hoekig college over de wereld gaat geven. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, de meest hardvochtige gebruikers vergeten wel eens dat er ook een vraagkant aanzit, dat er ook mensen naar moeten luisteren. Hirsi Ali stond aanvankelijk zelf ook van haar opvattingen te kijken. Later kon ze niet meer terug, wij wel, en daar ging ze. Zo mooi en glanzend als vroeger is ze ook al niet meer. Ik heb een tijdlang met het boek rondgelopen. Letterlijk, figuurlijk. Ik heb in het hofje achter de Israëlische ambassade gestaan. Het was een steeg. Ik zag slordige muren, de achterzijde van een restaurant, vuilnis, een raam met vitrages en een vetplant in de vensterbank; misschien, dacht ik, heeft ze daar wel gewoond. In de weken die volgden, flakkerde af en toe de vraag op wat ik met het boek aanmoest, met Ayaan, ik wist het niet. Ik vroeg het de man die schreef dat Ayaan misschien terugkomt naar Nederland en hij zei dat ik in de verkeerde steeg gekeken had. 1
Alleen slechte lezers leven mee en herkennen zich in verhalen, zegt hij
RUSLAN D - CRUI S E Inclusief vliegreis!
Moskou
10-daagse riviercruise St. Petersburg – Moskou
1029 vanaf
o .b .v.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..............................................................................
2 pers on
en
SER voorspelt verdrievoudiging in vijftien jaar
Het aantal jongeren met een uitkering voor jonggehandicapten loopt binnen 10 tot 15 jaar op tot een half miljoen. Dat heeft Hans Kamps, lid van de Sociaal-Economische Raad (SER), gezegd in het tv-programma NOVA. Nu doen 160.000 jongeren een beroep op de Wajong-uitkering. Volgens Kamps kosten de uitkeringen op dit moment twee miljard euro per jaar. Hij verwacht dat dit bedrag over 10 tot 15 jaar is gestegen tot vier
à vijf miljard. ‘We schrijven 35 jongeren per dag af, dan heb je het ongeveer over 13.000 jongeren per jaar.’ Wajongers hoeven niet te werken en krijgen tot de leeftijd van 65 jaar een uitkering van 75 procent van het minimumloon. SER-lid Kamps stelt dat de helft van deze jongeren best kan werken. ‘Maar werkgevers kennen de regels niet en weten ook niet welke instantie ze moeten bellen als ze een Wajonger willen aannemen.’
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Trucker rijdt 25 jaar zonder rijbewijs Een chauffeur van een trekker met oplegger heeft tegenover de politie verklaard al vijfentwintig jaar zonder rijbewijs te rijden. Hij deed de bekentenis nadat hij een lantaarnpaal omver had gereden.
Met MEGA KORTING van St. Petersburg naar Moskou! SPECTACULAIR CRUISE-NIEUWS! KRAS is als eerste getipt dat een Engelse touroperator wegens omstandigheden deze Rusland-cruise moest annuleren. En omdat de hutten al deels zijn betaald, hebben wij deze met groots voordeel kunnen overnemen! Hierdoor bieden we u deze 10-daagse riviercruise van St.Petersburg naar Moskou al aan vanaf slechts € 1029! En dit is inclusief de vliegreis, luchthavenbelasting, transfers, alle overnachtingen en maaltijden aan boord! Uw cruisevoordeel loopt op tot ruim € 350, want een dergelijke cruise kost al gauw € 1390… Let op: voor deze prijzen verwachten we een enorme stormloop en de boekingen zullen strikt op volgorde van binnenkomst worden behandeld! Reageer dus snel!
MS FEDIN / MS SIMONOV / MS TSCHITSCHERIN Tijdens de cruise verblijft u – afhankelijk van de vertrekdatum – aan boord van het MS Fedin***, MS Simonov*** of het MS Tschitscherin***. Deze schepen zijn gelijkwaardig qua faciliteiten. Ze beschikken over een receptie, restaurant, bar/lounge met dansvloer en een winkeltje. Uw nette 2-persoonshut is voorzien van eigen badkamer en toilet.
VAARPROGRAMMA OVER DE WOLGA & NEWA Dag 1: vliegreis naar St. Petersburg. Vervolgens transfer naar het schip. Dag 2–3: St. Petersburg met o.a. de Hermitage en Tsaar-Peter huisje. Dag 4-5: via het Ladogameer naar prachtig Mandrogi en eiland Kizhi. Dag 6-7: op naar Goritsy en Uglich met de Verrijzeniskathedraal. Dag 8-9: hoogtepunt is Moskou met het Rode Plein en het Kremlin. Dag 10: na ontscheping in Moskou volgt de transfer naar de luchthaven voor de vliegreis naar Amsterdam. Voor slechts € 179 boekt u een prachtig excursiepakket bij langs alle highlights van Rusland. INCLUSIEF: vliegreis Amsterdam–St.Petersburg, Moskou–Amsterdam, vlieg- en luchthavenbelastingen, transfers, verblijf op comfortabel schip in 2-persoonshut, ontbijt en lunch en diner aan boord. Augustus 3–24 € 1088 September 7–21–28 € 1029 Augustus 17–31 € 1029 Uitgebreide reisbeschrijving/reservering, zie www.kras.nl/30052
BOEK ONLINE of bel 0900 – 9697
15 cpm
PE 12.1.1
STEEDS MEER JONGEREN MET GEHANDICAPTENUITKERING
Binnenland
6
Onderwijs Leraren kijken meer naar sociale afkomst dan naar individuele kwaliteiten
Vooroordelen vergroten taalachterstand Door hun eigen vooroordeel over de sociale afkomst van een kind en de betrokkenheid van ouders, vergroten leerkrachten taalachterstand bij jonge kinderen.
hebben om zich te ontwikkelen op het gebied van lezen en taal.’ Stoep vindt de vooroordelen van de leerkrachten ‘behoorlijk ernstig’. ‘Voor het aanbod van lezen en schrijven in de kleutergroepen zijn de kinderen afhankelijk van de inschatting van de leerkracht. Als die op basis van een vooroordeel denkt: ‘ach, de ouders zijn er nu niet mee bezig, laten we maar beginnen met lezen in groep 3’, dan krijgt het kind niet de nodige stimulering. Kinderen met een taalachterstand met hoogopgeleide ouders krijgen die wel omdat leerkrachten denken in die ouders goede gesprekspartners te hebben.’
Maaike Boersma AMSTERDAM
...
Ongeveer een kwart van de kinderen die voor het eerst naar groep 1 gaan, heeft een taalachterstand, stelt Judith Stoep, die vrijdag promoveerde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Die achterstand op jonge leeftijd is nadelig voor hun latere leesvaardigheid. De grootste taalachterstand komt voor onder allochtone kinderen. ‘Kinderen die niet eerst op de peuterspeelzaal hebben gezeten zijn nog maar heel weinig in contact gekomen met de Nederlandse taal’, legt Stoep uit. Behalve de allochtone kinderen hebben ook autochtone kinderen met lager opgeleide ouders een grotere kans op taalachterstand. ‘Mogelijk is er thuis een minder rijk taalaanbod dan bij hoogopgeleide ouders.’
Gevolgen
Het vooroordeel van een docent kan verstrekkende gevolgen hebben. ERNST SEABER
Extra aandacht Jonge kinderen met een taalachterstand hebben veel baat bij extra aandacht. Dat kan door al voor zij in groep 3 leren lezen en schrijven de taalvaardigheid te stimuleren. En juist daar wringt de schoen. Want in hun beoordeling laten docenten zich leiden door vooroordelen. ‘Er wordt niet gekeken naar het indi-
viduele taalniveau van het kind, maar naar de sociale afkomst. Over kinderen uit de allochtone groep bestaat een homogeen oordeel. Leerkrachten denken dat allochtone ouders hun kinderen niet ondersteunen en niet betrokken zijn.’ Van kinderen met laagopgeleide autochtone ouders hebben de leerkrachten volgens
B\id`jj\e#jgiffba\j$ Yfjj\e#XkkiXZk`\gXib\e%%% Bfd\e[n\\b\`e[\ ^XXe[\gffik\en\\i fg\e%?\kgc\q`\imXe\\e [X^a\l`kY\^`ekXc`e [\ki\`e%Mifc`abGXj\e
Stoep ook geen hoge verwachtingen. Betrokkenheid van allochtone ouders bij de school van hun kind laat volgens Stoep soms inderdaad te wensen over, ‘maar ze voelen zich wel heel erg verantwoordelijk voor het succes van hun kind.’ Ook in allochtone gezinnen worden kinderen al op jonge leeftijd, nog voor zij leren lezen
en schrijven, in contact gebracht met geschreven taal. In islamitische gezinnen speelt de Koran, het geschreven woord, een belangrijke rol. Daar komen kinderen op hele jonge leeftijd mee in aanraking. Ook worden er in allochtone gezinnen kranten gelezen. ‘Het is een misvatting dat allochtone kinderen thuis minder kansen
Het pretseizoen is geopend
Het vooroordeel van de docenten kan verstrekkende gevolgen hebben. Als een kind geen extra ondersteuning krijgt om de achterstand in te halen, blijft het kind ook in de latere klassen moeite houden met begrijpend lezen. ‘In groep 3 doen de allochtone kinderen het met technisch lezen even goed als ieder ander. Maar met het begrijpend lezen en de woordenschat blijven ze achter.’ Die achterstand werkt door. Aan het einde van de basisschool krijgen de kinderen, die vanwege hun achterblijvende taal- en leesvaardigheid moeite hebben met de lesstof, een lager opleidingsadvies. ‘En als er door de leerkracht lagere verwachtingen en doelen zijn gesteld, gaan kinderen zich daar ook naar gedragen.’ 1
Dagblad De Pers
Buitenland
7
Protest Kritiek nu open en bloot
China ’Tachtig doden in Lhasa’
China haalt de schouders op, het voelt zich sterk
Protesten Tibet laaien op De Tibetaanse protesten in Lhasa hebben naar verluidt tachtig levens gekost. Het geweld verplaatst zich naar de Chinese provincie Sichuan.
en de Olympische Zomerspelen die China dit jaar organiseert. Ook nietgeestelijke Tibetanen sloten zich bij hen aan, wat leidde tot de grootste protestactie in Tibet sinds 1989. Volgens het Tibetaanse Centrum voor Mensenrechten en Democratie zijn de protesten inmiddels overgeslagen naar de aan Tibet grenzende Chinese provincie Sichuan. De politie zou daar zeker zeven Tibetanen hebben doodgeschoten. China heeft gisteren de toegang tot de internetsite YouTube geblokkeerd. Daarop waren filmpjes verschenen over de protesten in Tibet. Het gebeurt vaker dat de Chinese overheid websites blokkeert, maar YouTube was tot nu toe vrij toegankelijk. De opnamen zijn nieuwsuitzendingen over de gebeurtenissen in Lhasa, fotocompilaties en beelden van demonstraties tegen het Chinese optreden in Tibet in andere landen. Ook in Nederland was er protest. Ongeveer 450 mensen togen gisteren naar de Chinese ambassade in Den Haag. Een demonstrant wist over een hek te klimmen. Hij haalde de Chinese vlag naar beneden en hees de Tibetaanse vlag. 1
Redactie buitenland AMSTERDAM
Vervolg van pagina 1
...
Hoewel de mars al na twee dagen door de Indiase regering de kop in werd gedrukt, en Tsundue sindsdien monddood in een Indiase gevangenis zit, kreeg de activist wel gelijk. Al dagenlang beheersen juist de Tibetanen in Tibet zelf het nieuws. Massaal protesteerden monniken en nonnen in kloosters in het hele land, massaal gingen ze de straat op, massaal werden ze neergeslagen door de Chinese militie en massaal doken de internationale media op de kwestie. Wat overkomt als een volledig uit de hand gelopen ongeorganiseerde chaos, is dus misschien wel de best geregisseerde Tibetaanse propaganda-actie van de afgelopen jaren. De Chinezen weten voorlopig van geen wijken. Sterker nog: waar zij voorheen alles deden om onrust in Tibet met de mantel der stilte te bedekken, zeggen ze nu open en bloot
waar het op staat. Kritiek uit de Verenigde Staten of de EU? China haalt de schouders op, het voelt zich sterk. ‘We kunnen niet anders dan een volksoorlog voeren om het separatisme te verslaan, en om de kwaadaardige acties van deze vijandelijke groepen aan het licht te brengen en te veroordelen’, aldus een regeringsfunctionaris gisteren in Peking. Dat zijn grote woorden, die passen op het podium waarop de strijd zich afspeelt. En de Tibetanen doen mee. De Dalai Lama beschuldigt China van ‘culturele genocide’ en eist een onafhankelijk internationaal onderzoek naar de ‘strafexpeditie’ in de Tibetaanse hoofdstad Lhasa. De Olympische Zomerspelen beginnen 8 augustus. Nog vierenhalve maand dus heeft China om zich aan de hele wereld te presenteren, en Tibet om de schaduwzijden te benadrukken. 1
...
De Dalai Lama, die de Tibetaanse regering in ballingschap leidt, wil dat er een internationaal onderzoek komt naar het Chinese optreden tegen demonstranten. Volgens hem wordt er in Tibet culturele genocide gepleegd, al dan niet met opzet. De Tibetanen meldden gisteren dat er sinds vrijdag, toen het Chinese leger begon te schieten op demonstranten, zeker tachtig doden en 72 gewonden zijn gevallen in de hoofdstad Lhasa. Het is echter zeer moeilijk te achterhalen wat er precies gaande is in Tibet. China heeft het gebied onder controle en buitenlanders hebben een vergunning nodig om Tibet binnen te komen. Journalisten worden vrijwel niet toegelaten en kunnen er al helemaal niet vrij werken. Boeddhistische monniken trokken de afgelopen dagen vanuit kloosters rond Lhasa naar de stad om te protesteren tegen het Chinese gezag
De Tibetaanse vlag wappert. WFA
Getuigenis Verslagenheid in Dharamsala
Tibetanen in India voelen zich volslagen machteloos
250 km Spoorlijn
C H I N A
Kloosters
Terwijl de Tibetanen in Tibet van zich laten horen, proberen hun landgenoten buiten de grenzen te helpen waar het kan.
T I B E T Sera Dharamsala New Delhi
Femke van Wiggen
Ganden
Drepung
AMSTERDAM/DHARAMSALA
...
Lhasa NEPAL BHUTAN THAILAND INDIA
© De Pers/GRAPHIC NEWS
Tibetaans verzet
Zachtjes vechten voor je land De Dalai Lama staat er niet om bekend dat hij snel harde woorden gebruikt. Over de omstreden spoorlijn naar Lasha (zie kaart) zei hij slechts: ‘Het gaat niet om de spoorlijn, maar om hoe die wordt gebruikt.’ 1
De straten zijn leeg en de winkels zijn dicht, al dagenlang. Iedereen in Dharamsala, het Tibetaanse ballingsoord in Noord-India, ziet er verslagen uit, zegt Jampa (28). ‘En dat zal de komende dagen niet veranderen. We willen meehelpen, maar we voelen ons volslagen machteloos.’ Al bijna 24 uur is Jampa in touw, geslapen heeft hij maar even, in het kantoortje van de International Campaign for Tibet waar hij werkt. Hetzelfde geldt voor Karma (30). Vanmiddag liepen ze nog met 100.000 andere Ti-
betanen in ballingschap naar het 15 kilometer zuidelijker gelegen Kangra. Tegelijkertijd trokken parlementsleden van de Tibetaanse regering in ballingschap naar de ambassade in de Indiase hoofdstad Delhi. Jampa en Karma verzamelen informatie over protesten in Tibet om die dan door te spelen naar de media. Karma: ‘We hoorden net dat bij een protest bij het klooster in Amdo waarschijnlijk alleen al 43 doden zijn.’ Jampa: ‘We horen de hele tijd verschillende geluiden. Dat is zwaar.’ Toen de protesten vorige week begonnen, was Jampa hoopvol. Maar nu is de elf jaar geleden gevluchte Tibetaan de wanhoop nabij. Al enkele dagen heeft hij niets van zijn familie gehoord. ‘Ik durf niet te bellen. Telefoontjes worden zeker gecheckt door de Chinese inlichtingen.’
Ook Karma maakt zich zorgen. Hij heeft nog drie zussen in de hoofdstad Lhasa wonen, dat hij in 1997 ontvluchtte. Karma vreest vooral voor zijn zus van 40, die actief is voor de Tibetaanse zaak. ‘Ik heb niets meer gehoord van haar.’ Het ergste is de dreiging, die alleen maar groeit: vandaag loopt de deadline van de Chinese regering af, iets wat waarschijnlijk tot meer spanningen leidt. Jampa: ‘Het enige wat zeker is, is dat er de komende dagen alleen maar meer doden vallen. Ik doe mijn best optimistisch te zijn, maar als dit allemaal achter de rug is, zullen de Chinezen pas echt gaan straffen.’ Ook Karma is daar van overtuigd: ‘Mensen in Tibet zijn niet meer bang om te sterven. Ik ben heel trots op mijn volk. Zelfs als mijn familie dit niet overleeft.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ....................................... ....................................... ....................................... ...................................... stoffen, waaronder enorme hoeveelheden uranium, chroom, ijzer, magnesium, goud, zilver, zink, olie en gas. De Chinese regering maakte onlangs, na jarenlang onderzoek, bekend dat de reserves in Tibet 128 miljard dollar bedragen. Het gaat onder meer om een miljard ton ijzererts en veertig miljoen ton lood en koper. Als de cijfers kloppen, zou het China’s reserves aan lood, koper en zink in één klap verdubbelen. AP
WAT HEEFT TIBET TE BIEDEN?
WAAROM IS DAT ZO BELANGRIJK VOOR CHINA?
111
111
Heel wat. Het immense plateau herbergt liefst 126 verschillende delf-
De Chinese economie draait op volle toeren en heeft alle brandstof nodig
die zij kan krijgen. China heeft er bovendien als nieuwe supermacht alle belang bij niet afhankelijk te zijn van anderen. Het zal zijn ‘eigen’ bodemschatten met hand en tand verdedigen.
WAAROM IS DAT ZO ERG VOOR TIBET? 111
De Tibetanen profiteren nauwelijks mee van de enorme rijkdommen. De Chinezen ontginnen het land en voeren alles zo snel mogelijk af. Bovendien wordt vrijwel al het werk gedaan door geïmporteerde Chinezen. Over het algemeen mag de lokale bevolking zich niet eens vertonen in de mijnbouwge-
bieden. Daar komt bij dat de mijnbouw grote schade aanricht aan de fragiele ecostructuur van het Tibetaanse plateau. De aarde wordt geplunderd, er worden wegen, spoorwegen en leidingen aangelegd, en de vervuiling die achterblijft na het winnen van bijvoorbeeld uranium is enorm. Ook wordt gefluisterd dat China het gebied gebruikt als stortplaats voor zijn kernafval.
WAAROM HEBBEN TIBETANEN ZELF NOOIT IETS MET DIE RIJKDOM GEDAAN? 111
Ze hadden grootschalige ontginning niet nodig. Er lag voor eigen gebruik
genoeg aan de oppervlakte. De mensen gebruikten de delfstoffen vooral om er religieuze objecten en gebruiksvoorwerpen van te maken. Goud, zilver en koper werden gebruikt voor de versiering van kloosters. Ook was er een levendige handel met India, Nepal, China en andere buurlanden. Los daarvan geloven de Tibetanen dat de winning van delfstoffen de aarde verzwakt en daardoor de toorn van de goden opwekt. Dit zou hun samenleving niet ten goede komen. Een meer pragmatische reden is dat ze lange tijd geen zin hadden in de hoge belastingen die de overheid ongetwijfeld zou opleggen.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ....................................... ...............................................................................
Minister Bert Koenders
Dalai Lama
Jacques Rogge (IOC)
China moet streng worden aangesproken op de gebeurtenissen in Tibet, vindt minister Koenders van Ontwikkelingssamenwerking. ‘De mensenrechten moeten serieus genomen worden.’
‘De Spelen moeten doorgaan. China kan zo tonen dat het vrijheid hoog acht.’
‘Een boycot van de Spelen lost niets op’, zegt IOC-voorzitter Jacques Rogge. Wel veroordeelt het IOC het geweld en kondigt Rogge aan met Peking te gaan praten over de mensenrechten.
5;9:;45J55>=55BF131DEB5C?@GGG 45@5BC >< 31BB95B5 '
*#)
$')$"('+#
%!)(
$$ !$)
$#*(
# * *>9F5BC9D59DF1>)9<2EB73145=93)B1>C65B 5<594C=545G5B;5B$>45BJ?5;
#5DG?B;6?B(DE495C?>%5>C9?>C79>71>4'5D9B5=5>D#)(%' 4F9C55BD4549B53D95
)9<2EB7
%/'
@17
> F D
%B?:53D14=9>9CDB1D5EB E>9?B(DB1D579CD 9>1>391<?>DB?<<5B E>9?B>1
5CC?>CED %?BD6?<9?"1>175B(DBE3DEB54>F5CD= EC9>5CC%B?:53D"1>175B (5>9?B"545G 5<5779>7C14=9>9CDB
,9:J?5;5>55>@B?13D95F55>;<1>D75B938D514=9>9CDB1D5EB?@$>9F51E ,9:J9:>?@J?5;>11B55>5>D8?EC91CD5754B5F5>@B?65CC9?>1<495J938G9<711>?>DG9;;5<5>D?DCDB1D557 ,9:J9:>?@J?5;>11B55>5>D8?EC91CD55>1=29D95EJ59>1>391<?>DB?<<5B 5B938D:5F??B>1=5<9:;?@85D1>1F1>25EBC75>?D55B45F1CD7?54?>45B>5=9>75>5>49F5BC5@?BD6?<9?=1>175=5>D13D9F9D59D5> 9:45E>9D9C>E@<11DCF??B49F5BC53?>CEDC 58?E4D:525J97=5D85D1>1CDBE3DEB5B5>5>E9D?>45B81>45<5>F1>>95DCD1>411B425<5779>7CDB1>C13D95C4953?=@<5HF1>11B4J9:> 57556D<5949>711>@B?:53D5>F??B85D?>DG9;;5<5>2585B5>5>9=@<5=5>D5B5>F1>CICD5=5>5>@B?35CC5> 5G5B;J11=8545>25CD11>?>45B=55BE9D31C8=1>175=5>D3?>DB13D1>114=9>9CDB1D955>85DF5BG5B;5>F1>DB145C
*DB538D =CD5B41= =CD5B41= =CD5B41= =CD5B41= =CD5B41= =CD5B41= 55B<5>
% %-.)( %.## %. %&// ( %& +& % #'/) %(
?><9>5 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1
T > F D > F D > F D > F D > F D > F D > F D
5855B45BCD?B1755>F9BDE5<5C5BF5BC
51645<9>7(5BF9355>DB5)>6B1CDBE3DEEB<5F5BDF5BG5B;9>7C?@C<175>DB1>C@?BD31@139D59D10ED9<9DI
,175>9>75>
% '
@17
> F D
%%%B?7B1==5EB ,523?SB49>1D?B
525C389;D?F5B$G5B;5>45>;>9F51E=5D=9>9=11<:11B5BF1B9>79>45?>DG9;;5<9>7F1>?><9>51@@<931D95C $@4B138D9C85D?>DG9;;5<5>5>9=@<5=5>D5B5>F1>45>95EG5G52@B5C5>35F1>45613EC381@@5>
=CD5B41= *DB538D
%'.)'( % &).
?><9>5 @17
T > F D
@@<931D95?>CEDC )538>9C38?>CEDC (ICD55=@B?7B1==5EBC @@<931D9?>"1>175B BF1B5>(%?>CED (@5391<9CD)538>9C385>6B1CDBE3DEEB >6?B=1D951>1<9CD (ICD55=?>DG9;;5<11B (ICD55=?>DG9;;5<11B ?>CED 4F9C5EB)538>9C385>6B1CDBE3DEEB (?6DG1B55>79>55B (%E>3D9?>1<?>CEDC <4)?SB49>1D?B
:5F5B1>DG??B45<9:;F??B85D29545>F1>?>45BCD5E>9>72575<5949>75>14F95C29:459=@<5=5>D1D95F1>459($)(?<ED9?>C D5>?@85D752954F1>9>B938D9>75>25855BF1>C5BF5BCICD5=5>5>9>6B1CDBE3DEEB 5>:9:4955BF1B5>@B?7B1==5EB=5DF5BCD1>4F1>%1C31<?BDB1>?6 5D?>DG9;;5<5>F1CD<5775>9=@<5=5>D5B5>5>25G1;5>F1>45F??BD71>7F1>D13D9C3855>?@5B1D9?>5<5)@B?35CC5> 525>DF5B1>DG??B45<9:;F??B459>CD1>48?E49>7F1>45(%1@@<931D95C 5<5F5BD55>29:4B17511>85D?>DG9;;5<5>5>2585B5>F1>55>C5BF5B9>6B1CDBE3DEEB=5D29:258?B5>45C?6DG1B5 5<5F5BD55>29:4B17511>85DF1CDCD5<<5>F1>9>6?B=1D95258?56D5>5>85DD?DCD1>42B5>75>F1>9>6?B=1D95CICD5=5> 5<5F5BD55>29:4B17511>85D?>DG9;;5<5>F1>=11DG5B;C?6DG1B5 DG9;;5<11BJ?B7:5F??B45D?DCD1>4;?=9>75>9>CD1>48?E49>7F1>=11DG5B;C?6DG1B5=5D258E<@F1>?7>?C5>(( 5J?B7DF??B55>7?545F5BD1<9>7F1>45G5>C5>F1>45;<1>D>11B?@7C3?>35@D5>=5D258E<@F1>?7>?C5>(( 9C385>6B1CDBE3DEEB852:5C@539L5;5;5>>9C?@55>11>D1<9>6B1CDBE3DEB5<57529545> ,9:J9:>?@J?5;>11B55>?>DG9;;5<11B=5D55>4E945<9:;59>D5B5CC5F??B1E49?5>F945? 5>1675B?>45$?6,$?@<5949>75>D?D :11BG5B;5BF1B9>7 55>DG554531BB9RB5CD1@29>>5>55>9>>?F1D95F59>D5B>1D9?>1<55>7B?595>45?B71>9C1D95
!5945> !5945> !5945> =CD5B41= 55B<5> 55B<5> 55B<5> 55B<5> 55B<5> 55B<5> 55B<5> 9
% )++ %-+/ %-- % -& % ( %' %)((( %#(# %/ %(#/ %) ' %'+/ %.&) %((
@17 @17 @17 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 F??B@179>1 $><9>5 @17
@17
> F D > F D > F D > F D > F D > F D > F D > F D > F D > F D > F D T > F D > F D
BDC5>(@?5459C5>458E<@
'938DJ938CD5B;?@J?B73?SB49>1D955>DB1>C=EB1<5?>DG9;;5<9>75> 5?@<5949>74EEBD4B95:11B
B?>9>75>
%&-
@17
> F D
%$4F9C5EB
13E9C385#1DEEBG5D5>C381@@5> 4F9C55BD=1>175=5>D5>45<5949>775F5>45>7556D%$25<594F?B=
5<6D
%'#')'#
@17
> F D
(5>9?B5<594C=545G5B;5B 5<594C14F9C5EB 5<594C=54 "11DC381@@5<9:;5$@F1>7 *>9D=1>175BC "1>175B(DB11D@1B;5B5> %B?35C=1>175B6IC95;4?=59> "545G5B;5B"11DC38 +??BJ95>9>75> )51=<5945BC
#11CD55>13145=9C38G5B;5>45>;>9F51E25C389;DE?F5B;5>>9CF1>5>5BF1B9>7=5DPP>?6=55B25<594CD85=1CF1>(?/1,5 *8556D55>1675B?>4582??@<5949>7254B9:6C;E>45?6254B9:6C53?>?=95 *8556D5BF1B9>7=5D85DE9DJ5DD5>=?>9D?B5>5>F5B1>DG??B45>F1>CE2C9495DB1:53D5> *8556D82?>9F51E5>16L>9D59D=5D45C53D?B *25>D55>5>D8?EC91CD5@5?@<5=1>175B=5D55>>E38D5B5K81>4C?>N=5>D1<9D59D *25>D5>D8?EC91CD5>D1<5>DF?<5>E8556D?>75F55BF9:6:11B5BF1B9>7=5D@B?:53D=1D97G5B;5> *7556D=545F?B=11>55>F5B45B5@B?65CC9?>1<9C5B9>7F1>45E9DF?5B9>7F1>85DCE2C949525<594 *25>DJ1;5<9:;9>75CD5<4=5D??7F??B45=11DC381@@5<9:;53?>D5HD *?@5B55BD4E945<9:;5>DB1>C@1B1>D
'?DD5B41= *9D8??B> '?DD5B41= 5>117 =5BC6??BD <2B1>4CG11B4 @5 $?CD#545B<1>4
% /. %)&')+)# %+ % )+ %/+ + %/(/# %)+ ) %
@17 @17 @17 @17 @17 @17 @17 @17
> F D > F D > F D > F D > F D > F D > F D > F D
>AE9BI>79>55B $66C8?B5>79>55B >CDBE=5>D(395>D9CD >75>95EB9F95<5)538>95;
:5852D55>1675B?>45?@<5949>79F9<>79>55B9>7"5381>931<>79>55B9>7?6#1F1<B389D53DEB5?@=9>9=11<82?>9F51E :525>DF5B1>DG??B45<9:;F??B49F5BC5851FI<96D5>?66C8?B5@B?:53D5> %1BD939@1D9?>9>CICD5=C45C97>1>49>CDBE=5>D1C@53DC6?B(%('=19>D19>9>79>D5B>1D9?>1<3?<<12?B1D9?>C =5D75F?5<F??B14F9C5B9>75>F5B;??@
'?DD5B41= '?DD5B41= *DB538D ,1449>HF55>
%-/#)' %'#'' %. # %+ #
@17 @17 @17 @17
> F D > F D > F D > F D
'579?>1<?==5B391<"1>175B '1I?><5945BC
F5B1>DG??B45<9:;F??B85D?>45B8?E45>F1>3?>D13D5>=5DB5<1D95C29>>5>55>75?7B1LC38752954 =5D6?3EC?@=1B;D25G5B;9>79>4525F5CD979>7CD538>95;
'?DD5B41= !1>45<9:;
% %+.&
@17 @17
> F D > F D
#55=D455<11>?>45BJ?5;>11B45G9:J5G11B?@D5=5B5>38B?=?C??=E9D59>45>25C385B=5> 1645<9>7+1B91D95<9>7E9CD95;M%B?:53D49CI>85D3B5QB5>F1>55>EB?@55C>5DG5B;F1>?><9>5491<53DCI>D13D9C38541D121C5C ?E4DEJ9388??64J1;5<9:;25J97=5D85DF5BB938D5>F1>?>45BJ?5;5>85DF5BG5BF5>F1>?>45BJ?5;C75<4E9D45DG554575<4CDB??= )85@B9=1BI19=9CD?E>B1F5<=5381>9C=C8?G@B?D59>C1>49DC6B13D9?>16653D2?4@B5CCEB5 +5BJ?B7D?>45BG9:CF??B45213857)?575@1CD5?==E>931D95G5D5>C381@5>45=1CD5B?@<5949>7?==E>931D9?>(DE495C $>45BJ?5;>11B4525DB?EG211B85945>F1<949D59DF1>=5D8?45>F??B25@1<9>7F1><93811=CD5=@5B1DEEBD9:45>C5>>19>C@1>>9>7 >D89C5H39D9>7@B?:53DI?EG9<<2545F5@9>7>5GD538>?7ID?B54E35D85B149?6B5AE5>3I851D9>7?6D85@1D95>D
=CD5B41= =CD5B41= #9:=575> ,175>9>75> >C38545 =CD5B41= *DB538D
%'/') %+) % /)+ %# %#&.'# % #. %) -+
@17 @17 @17 @17 @17 @17 @17
> F D > F D > F D > F D > F D > F D > F D
%% # &%&$ ) 5'ED75BC#9CC?B?5@ %>F5CD=5>DC %>F5CD=5>DC %>F5CD=5>DC %>F5CD=5>DC %>F5CD=5>DC %>F5CD=5>DC %>F5CD=5>DC
(, ) ,175>9>75>*'3145=93)B1>C65B
%*(%* )93;5DC3B9@D2F *>9F5BC9D59D*DB538D3145=93)B1>C65B
(, ) 9($)#545B<1>4 9($)#545B<1>4 9($)#545B<1>4 %>F5CD=5>DC % % % % % % % 5C + 59>5;5> 5(D1D;B16DB?E@"5B3EB9*BF1<
) *"B?>9>75>3145=93)B1>C65B
()&%# )*5<6D3145=93)B1>C65B
*# )*++( 5=55>D5'?DD5B41=%E2<93(@9B9D 5=55>D5*9D8??B>%E2<93(@9B9D 5=55>D5'?DD5B41=%E2<93(@9B9D 9>45B35>DB1%E2<93(@9B9D %1B;55B(5BF935%E2<93(@9B9D 5=55>D5<2B1>4CG11B4%E2<93(@9B9D 5=55>D5@5%E2<93(@9B9D %E2<93(@9B9D
% " E=2?(89@@9>7 E=2?(89@@9>7 #,$('$#3145=93)B1>C65B 5B5ICC9>5DB?5@"5B3EB9*BF1<
("&&' E=2?(89@@9>7 "O%'$"5B3EB9*BF1<
*%)'%(0&" # 3145=93)B1>C65B #,3145=93)B1>C65B '*#9:=575>3145=93)B1>C65B )??41>4#EDB9D9?>3145=93)B1>C65B *>9F5BC9D59D)G5>D53145=93)B1>C65B +B9:5*>9F5BC9D59D3145=93)B1>C65B *"*DB538D3145=93)B1>C65B
'5C51B38>1<9CD $>45BJ?5;C=545G5B;5B ??7<5B11B+5BJ5;5B9>7CB538D %84%?CD9D9?> *>9F5BC9D19B?35>D %B?=?F5>4EC5G579>7CG5D5>C38 %8%?C9D9?>'149?D85B1@I
*+() (* %!$ #&. # %*()) ,9<:555><9>;>11B45F131DEB59>:5=19<2?H?>DF1>75>("(41>$75F?<744??B45:?23?45F1>4575G5>CD5F131DEB55>:55=19<14B5C>11B '%,( % ,9<:595=1>41>45BC?@458??7D52B5>75>F1>55>F131DEB5("(41>)%75F?<744??B45:?23?45F1>4575G5>CD5F131DEB55>85D5=19<14B5CF1>4575>5495:5G9>11B
!",&&($( ,*+()&' ---'()%# (( ( %)&%+))/)*$ >5H3<EC95F5C1=5>G5B;9>7=5D(@?D1:?229545>G5E>E45=?75<9:;8594?=>95D1<<55>F??BEJ5<6?@J?5;D5711>>11B55>211> (@?D1:?2711D?@9>>?F1D95F5G9:J5 ?==5D85D141D=5>C5>=55CD1<F1>E9D8E>>5DG5B;?@>95EG531BB9RB5=?75<9:;8545>G?B45>75G5J5> ??B45;B138DF1>49D>5DG5B;D525>EDD5> ;E>DEFB95>45>?E43?<<571C5>1>45B53?>D13D5>?@9>D5B5CC1>D521>5>G9:J5> ,?B45>J9:11>75>?=5>41>?>DF1>7DE411BF??B45F5B=5<452?>EC (@?D1:?2M)1B75D9>7)1<5>D
Dagblad De Pers
Economie Arbeidsmarkt Sociale stelsel niet berekend op zoveel eigen bazen
Het onzekere leven van de zelfstandige
Maria Hofmans: ‘Het grote verschil is dat ik nu mijn werk kan doen zoals ik denk dat het goed is.’ TACO VAN DER EB
Steeds meer Nederlanders beginnen voor zichzelf. En dat is niet altijd even gemakkelijk. Petra van Alten AMSTERDAM
...
Ruim 12 procent van alle betaalde werkers in Nederland is zelfstandig ondernemer. En dit aantal van circa 1 miljoen zelfstandigen stijgt alleen maar. Ze verdienen gemiddeld minder dan werknemers. De wens om flexibel te zijn, zelf je tijd in te delen en je werk te doen op een wijze die jou het beste ligt, is voor velen belangrijker dan veel geld verdienen. Loek Hermans, voorzitter van de werkgeversclub MKB Nederland, illustreert dit in de brief over zelfstandigen die staatssecretaris Frank Heemskerk naar de Tweede Kamer stuurde aan de hand van twee voorbeelden van pas afgestudeerde hbo’ers. ‘De ene wordt werknemer. Hij krijgt een salaris van 30.000 euro, bouwt pensioen op, krijgt vaak een leaseauto en een mobieltje, kan een hypotheek krijgen en heeft 36 vakantiedagen. De hbo’er die ondernemer
wordt, heeft 30.000 euro startkapitaal nodig dat bijna geen bank hem wil geven, werkt 80 uur in de week, bouwt niet vanzelf pensioen op, kan geen hypotheek krijgen en als hij personeel heeft dat ziek wordt, moet hij dit twee jaar doorbetalen. Na vijf jaar treffen de twee elkaar en wat denk je dat ze tegen elkaar zeggen?’
‘Ik krijg nu klanten die echt voor mij kiezen, voor mijn manier van werken’ De zelfstandige zal klagen voor de vorm, want dat is ondernemers eigen. Maar hij zal vooral enthousiast zijn over zijn projecten, de mogelijkheden die hij ziet, de interessante mensen die hij heeft ontmoet. Zelfstandigen werken vaak vanuit huis en zijn vooral actief in de bouw (klusjesbedrijven en gespecialiseerde bouwvakkers) en zakelijke dienstverlening, zoals ICT’ers en consulenten. Ook in de thuiszorg, gezond-
heidszorg (therapeuten), vervoer en media zijn er veel zelfstandigen. Ze hebben vaak geen personeel. Staatssecretaris Heemskerk is blij met ze. ‘Zelfstandigen leveren een belangrijke bijdrage aan de groei, werkgelegenheid en innovatiekracht van Nederland.’ Tegelijkertijd waarschuwt hij dat als het aantal zelfstandigen te groot wordt, ‘dit ten koste kan gaan van het draagvlak onder de verzorgingsstaat’. Dan zijn er immers minder mensen (werkgevers en werknemers) die solidair de collectieve voorzieningen (WW, bijstand, arbeidsongeschiktheid) betalen. Roel Masselink van het Platform Zelfstandige Ondernemers vindt dit ‘een beetje tweeslachtig’. ‘Het kabinet zegt dat er meer ondernemers moeten komen, maar dat het er ook weer niet te veel mogen worden. Als daardoor het sociale stelsel in het gedrang zou komen, vind ik dat je moet kijken of dat stelsel nog wel geschikt is voor deze tijd. Het sociale vangnet is in het midden van de vorige eeuw ontwikkeld. Toen paste het Nederland ook heel goed omdat we toen eigenlijk maar twee smaken hadden:
je was werknemer of je was werkgever. Dat is nu niet meer zo.’ Het kabinet moet juist regelingen als zorgverzekering, levensloop en pensioen voor iedereen gelijktrekken, vindt Masselink. ‘Want die hebben niets te maken met de wijze waarop je inkomen verdient.’ Het wordt hoog tijd dat er echt geluisterd wordt naar zelfstandigen. ‘Ook zelfstandigen betalen een bijdrage aan de Kamer van Koophandel, waaruit onder meer de Sociaal Economische Raad wordt betaald. Alleen zijn ze daarin niet vertegenwoordigd, hun stem wordt niet gehoord.’ Ondanks de nadelen is zelfstandigheid voor velen ook een bevrijding. Zo begon parttime onderneemster Maria Hofmans pas na haar 50e voor zichzelf. ‘Ik begon in 1976 als beroepskeuzeadviseur op het arbeidsbureau,’ zegt ze. ‘Ruim twintig jaar heb ik in de arbeidsvoorziening gewerkt. Dat is een wereld van verschil met nu. Werken gaf vroeger veel meer duidelijkheid, het verschafte mensen een identiteit. Als je vader schoenmaker was, werd jij dat ook en dat bleef je tot je 65e. Mensen kwamen op het arbeidsbureau omdat ze een baan nodig hadden om een boterham te verdienen. Ze wilden zekerheid en het liefst een beetje aanzien, dat was genoeg.’ ‘De wereld van beroep en werk is tegenwoordig constant in beweging. Als je vandaag voor een beroep leert, bestaat dat over enkele jaren misschien niet meer of heeft het een andere functie gekregen. Mensen moeten alert blijven, zich voortdurend afvragen of ze het nog leuk vinden wat ze doen, of hun werk niet steeds meer wordt uitgekleed, uitbesteed. Moet ik geen actie ondernemen?’ Dat gold op zeker moment dus ook voor Hofmans zelf. ‘Ik liep vast, zat niet meer lekker in mijn vel. Ik ben toen een opleiding creatieve loopbaanplanning gaan doen, dat plaatste het allemaal in een wat breder perspectief. Je loopbaan moet ook invulling geven aan wie je bent, wat je wilt en kunt met je leven.’ In 2004 waagde ze de grote stap en begon ‘Maria Hofmans loopbaanbegeleiding’, haar eigen praktijk. ‘Het grote verschil is dat ik nu mijn werk kan doen zoals ik denk dat het goed is en dat ik zelf mijn tijd kan indelen. Nu zijn de directe consequenties en de waardering voor mij. De lijnen zijn zoveel korter: wat wil jij en wat kan ik daarin voor jou betekenen? Ik krijg nu klanten die echt voor mij kiezen, voor mijn manier van werken.’ Toch is het ook niet altijd makkelijk: ‘Ik heb altijd wel wat projecten lopen, maar er zijn ook momenten waarop ik denk: nu moeten er toch echt weer nieuwe mensen bijkomen. Die onzekerheid, die stress hoort er bij als je zelfstandige bent.’ 1
9
Verzameling
Exclusieve wijnen onder de hamer Redactie economie AMSTERDAM
...
Het kostte Cheryl Womack twintig jaar om een verzekeringsbedrijf op te bouwen met een waarde van meer dan honderd miljoen dollar. Daarnaast verzamelde de zeer succesvolle Amerikaanse zakenvrouw ook wijn, met als resultaat een kelder van bijna tienduizend zeer exclusieve flessen. Omdat die een beetje vol raakte, besloot ze de helft van haar verzameling ter veiling aan te bieden. Afgelopen weekend was het zover en konden liefhebbers bij veilinghuis Sotheby’s in New York bieden op een deel van haar veelgezochte en zeldzame wijnen. De verwachte opbrengst ligt ergens rond de drie miljoen dollar. In de veilingcatalogus stonden 4.775 flessen beschreven. Daaronder 34 volle dozen Mouton Rothschild van 1986 tot 2002 en één doos Pétrus uit 1990 waarvan de waarde werd geschat op 30 tot 50.000 dollar. ‘Het gaat mij nooit lukken om ze allemaal op te drinken’, luidde Womacks commentaar. ‘Neem nou die elf dozen Veuve Cliquot Champagne uit 1990, daar kom ik in mijn leven nooit meer aan toe en dit is de juiste manier om er ook nog iemand anders van te laten genieten.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Vier redenen om te beleggen in... De VS
I
s het onlogisch om te beleggen in een land met een gapend begrotingstekort, instortende huizenmarkt, zwakke valuta en een beroerd politiek imago? Misschien wel, maar toch doen vrijwel alle financiële instellingen het. Ook u belegt waarschijnlijk in de Verenigde Staten. En daar is niets mis mee.
Spreiding MARK
LEENARDS
De grootste economie van de wereld heeft haar greep op de wereld immers nog lang niet verloren. Aandelen uit de Dow Jones en S&P 500 index zijn alom vertegenwoordigd in mixfondsen, beleggingshypotheken en verzekeringsproducten. Belegt u uitsluitend in Nederlandse aandelen, dan dient u zich te realiseren dat de meeste Hollandse
bedrijven sterk afhankelijk zijn van de VS, via de omzet of eigen beleggingen. Uit risico-oogpunt is een belegging in Amerika helemaal zo gek niet. Vanuit de economische theorie dienen beleggingen gespreid te worden om het risico te verlagen. Zelfs met de hoge correlatie tussen aandelen van verschillende werelddelen levert een Amerikaanse belegging spreiding op.
Patriottisme
Bovendien beheren Amerikaanse beleggers nog altijd het grootste vermogen van alle landen wereldwijd en dat vermogen wordt voor een belangrijk deel binnen de eigen grenzen belegd. De liefde voor het vaderland van de ‘Yanks’ zorgde in januari bijvoorbeeld
voor een veel grotere daling van de Europese beurzen ten opzichte van de Amerikaanse. Aandelen buiten de VS werden massaal gedumpt door Amerikanen, terwijl aandelen van eigen bodem mondjesmaat werden verkocht. Hetzelfde gebeurde in alle belangrijke crises sinds eind jaren tachtig. Dat de kredietcrisis vrijwel alleen te danken is aan ‘the States’, lijkt daarbij onbelangrijk.
Keuze
In combinatie met de jarenlange bovengemiddelde economische groei sindsdien blijven de beurzen in de VS ‘leading’. De totale beurswaarde van bedrijven op de Chinese en Franse beurzen bedraagt circa 1 biljoen euro. Dat steekt schril af tegen de circa 14 biljoen aan waarde die alleen al op de New York Stock Exchange genoteerd staat. Inclusief de technologiebeurs Nasdaq en de American Stock Exchange (AMEX) vertegenwoordigen de VS zelfs de helft van de wereldwijde
marktkapitalisatie. Natuurlijk vallen daar veel buitenlandse bedrijven onder met een notering in de VS. Het feit dat bijna alle giganten uit het bedrijfsleven in Europa en Azië graag genoteerd staan in New York geeft al aan hoe groot de invloed van het land is. Die invloed vertaalt zich in een enorme keuze voor beleggers. Van de circa 30.000 bedrijven die ik volg, staat een derde genoteerd in de VS en dat zijn de best vergelijkbare aandelen.
Dollar
Hét grote risico van een belegging in de VS is de dollar. De Amerikaanse munt zakte in korte tijd weg van 80 eurocent tot 65 eurocent (per dollar). Voor beleggers hoeft dat niet rampzalig te zijn: dollarbewegingen kunnen op verschillende manieren afgedekt worden. Volgens analisten is de dollar bovendien nu ondergewaardeerd en zal de munt op lange termijn weer herstellen. 1
10
Economie
Overname Bod Air France-KLM van 747 miljoen euro
Vleugellam Alitalia verkocht Air France-KLM neemt Alitalia over. Op voorwaarde dat de Italianen voor het einde van deze maand aan een hele lijst met eisen voldoen. Redactie economie AMSTERDAM
...
Het bestuur van de vleugellamme Italiaanse luchtvaartmaatschappij Alitalia vergaderde zaterdag zestien uur lang. In de vroege uurtjes van zondagochtend waren de Italianen er eindelijk uit: het overnamebod van Air France-KLM is aangenomen. De Frans-Nederlandse luchtvaartgroep biedt voor 160 aandelen Alitalia één aandeel Air France-KLM, wat neerkomt op een wat magere waardering van 0,10 euro per aandeel, oftewel 138 miljoen euro. Daarnaast telt Air France-KLM 608 miljoen euro neer voor de obligaties van Alitalia. De waarde van het totale bod bedraagt dus 747 miljoen euro en is ongeveer gelijk aan de waarde
die het bedrijf afgelopen vrijdag bij het sluiten van de beurs had. Met een dagelijks verlies van een miljoen en een totale schuld van 1,2 miljard euro viel er voor Alitalia maar weinig te onderhandelen. Het zijn dan ook vooral de overnemers die nogal wat noten op hun zang hebben. Zo werd meteen duidelijk gemaakt dat Air France-KLM zijn bod alleen gestand doet als de Italiaanse regering, grootaandeelhouder met 49,9 procent van de aandelen, de overname goedkeurt. Daarnaast moeten ook de lastige Italiaanse vakbonden het bod steunen. Ook wil Air France-KLM de garantie dat er niet gerommeld wordt met de start- en landingstijden van Alitalia en dat de privileges op het vliegveld van Rome ongewijzigd blijven. Toch kregen de Italianen niet alleen maar slecht nieuws te horen. Zo zal Air France-KLM maar liefst 1 miljard euro in Alitalia investeren in onder meer een herstructurering en een ver-
vanging van de luchtvloot vanaf 2010. Ook mag de ruim zestig jaar oude bedrijfsnaam Alitalia blijven bestaan. Sterker nog, Air France-KLM zou zelfs overwegen de naam ’Alitalia’ toe te voegen aan zijn bedrijfsnaam. In de raad van bestuur van Air France-KLM komt een speciale stoel voor een nieuwe ’Alitalia’-bestuurder. Verder zegt Air-France-KLM toe aan het bedrijf in de eerste drie jaar geen uitverkoop van bedrijfsonderdelen te houden. In het aankondigingsbericht, dat overigens in eerste instantie alleen beschikbaar was in het Frans, stelt Air France-KLM te verwachten dat zijn nieuwe bedrijfsonderdeel al vanaf 2009 bijdraagt aan de operationele winst. Om de zware verliezen weg te werken worden bij Alitalia meteen 2.000 man ontslagen. Tot slot is er aan de lange lijst met eisen een strenge deadline: voor 31 maart moeten de Italianen aan alle gestelde voorwaarden hebben vol-
REUTERS
Bij de overname verliezen 2.000 medewerkers van Alitalia hun baan.
Beurs Beurs vandaag Goede vooruitzichten voor infrastructuur
Infrarood beleggen Beleggers met een lange adem zoeken de trends voor de komende jaren. Infrastructuur is zo’n trend waarvan je bijna zeker weet dat die komt en lang blijft. AMSTERDAM
...
Boskalis gaat voor vele tientallen miljoenen aan de slag aan de Pacific-monding van het Panamakanaal. Arcadis gaat New Orleans wapenen tegen een volgende orkaan. Het zijn geen nieuwtjes, maar het verklaart wel waarom de jaarcijfers van Nederlandse beursgenoteerde bedrijven uit de infrastructuursector zo goed zijn. Belangrijker nog: de bedrijven zijn optimistisch over de vooruitzichten voor 2008. De winsten in de sector namen in 2007
met 20% tot 40% toe en niets lijkt een verdere groei in de weg te staan. Omdat achterstallig onderhoud van dijken en bruggen in de VS, de verbreding van kanalen en uitbreiding van havens de komende decennia onvermijdelijk is, hoort infrastructuur nadrukkelijk op de menukaart van beleggers te staan. En dan is er nog de aanpak van het wegennet vanwege de files en het wassende water (dijkversteviging, Tulpeiland).
Stevige pijler Meer nog dan in West-Europa en Noord-Amerika is de bulk aan opkomende landen een stevige pijler onder de sector aan het worden. NoordAfrika, Midden-Oosten, India, China. Overal wordt gebouwd. Maar infrastructuur omvat niet alleen ge-
bouwen, wegen en havens, maar ook de telecominfrastructuur en de financiële infrastructuur. Of energienetwerken.
Groeimarkten In Afrika worden, met Chinees geld, havens gebouwd voor transport van grondstoffen naar China. Maar die grondstoffen moeten ook van de mijnen naar de havens worden vervoerd. Cement en asfalt nemen de plaats in van zand en zijn groeimarkten. Wegenbouw is daar een van de grootste pijlers onder de economische groei. In Zuid-Amerika en OostEuropa staat de financiële infrastructuur nog in de kinderschoenen. Die economische groei kan echter alleen voortgaan als er een volwassen financieel systeem ontstaat. Hoe-
wel het theoretische plaatje goed klinkt, blijkt de praktijk recent flink weerbarstiger. De Nederlandse infrastructuuraandelen halveerden bijna, maar wereldwijd doet de sector gewoon mee met de dalingen door de kredietcrisis. Het beleggingsfonds Asia Infrastructure van Invesco verloor dit jaar al 28%, mede omdat het in dollars noteert. Maar ook de tracker (onbeheerd fonds dat een sectorindex volgt) iShares FTSE/Macquarie Global In-
frastructure staat dit jaar al 13% lager, ondanks een notering in euro’s. Met de winstgevendheid en vooruitzichten van bedrijven in de sector is niks mis. Hoewel de dollargevoeligheid van veel bedrijven wel lastig is, natuurlijk. Toch lijkt de sector een erg goede toekomst tegemoet te gaan en lijkt het credo voor beleggers vooral: kopen op de dips. En dan wegleggen en een paar jaar niet meer naar omkijken. Waar een kredietcrisis al niet goed voor is. 1
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Goud voor zilver 111
De goudprijs is weliswaar voor het eerst door de magische 1.000-dollargrens (per ounce) gebroken, maar de andere edelmetalen stelen op de beursvloer de show. Tip: berg uw tafelzilver goed op, want de prijs van dat metaal steeg in 2008 maar liefst 39%. Goud won 18%, palladium 37% en platina 36%. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .............................................................................. ....................................... .......................................
Het Panel
STELLING: EINDE IN ZICHT VAN DE KREDIETCRISIS? 111
‘Het einde van de kredietcrisis is volgens Standard & Poor’s in zicht. Opgelucht adem halen en aandelen kopen? Of nog steeds alle ballen op goud en grondstoffen?’ .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. WAT VINDT U? GEEF UW MENING OP WWW.DEPERS.NL
Storm op komst
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
Grondstoffen én aandelen
Hoog dramagehalte
CEES SMIT (DIRECTEUR TODAYS BEHEER)
LÉON CORNELISSEN (IRIS RESEARCH)
JACQUES POTUIJT (COMMENTATOR VEB EN IEX)
111
111
111
‘Leuk geprobeerd natuurlijk van die jongens van S&P, maar daar trappen we niet zomaar in. Helaas bewees Bear Stearns vrijdag dat het verhaal nog een heel vet staartje krijgt. Nee, met een put zit je goed op dit moment. Het is nog niet voorbij, er is nog storm op komst.’ 1
‘Aandelen kun je nu beter bijkopen, de markt prijst een diepe Amerikaanse recessie in en/of het wegsmelten van het financiële systeem. Beide zijn niet aan de orde. Wel nemen inflatierisico’s toe door Helicopter Bens strooibeleid en blijven China en India zich snel ontwikkelen. Dus blijft een gespreid belang in grondstoffen aantrekkelijk.’ 1
‘Aan elke financiële crisis komt een eind en we hebben S&P niet nodig om ons daarop te wijzen. Het is een bizarre eigenschap van beleggers om te dramatiseren en elke crisis te beschouwen als de ultieme van waar geen herstel mogelijk is. In feite biedt elke crisis een uitgelezen moment om in de markt te stappen.’ 1
Dagblad De Pers
Cultuur
11
Muziek Bandleden ontmoeten’ hun’ tijgertjes in Ouwehands Dierenpark
Earth, Wind en Fire zijn laat Earth, Wind & Fire ontmoet Earth, Wind en Fire in Ouwehands Dierenpark. Maar niet te persoonlijk graag, dat zou wel het einde van de 36-jarige funkband kunnen worden. Job de Wit RHENEN
...
Hoe verzeilt Earth, Wind & Fire, van hits als Fantasy en Boogie Wonderland in Ouwehands Dierenpark? Het blijkt dat eigenaar Marcel Boekhoorn, hij houdt er ook een dagblad op na, groot fan is van de groep. Vandaag zien de bandleden de naar hen genoemde tijgertjes voor het eerst. Earth, Wind & Fire, de naam zegt het al, is een band die verbondenheid met spiritualiteit en Moeder Natuur benadrukt. Hoe rijmt Bailey dat met het idee van een park waar dieren opgesloten zitten? ‘Volgens mij verrichten mensen hier veel research, en doen ze er alles voor zodat dieren gezond en op hun gemak zijn.’ Zanger Philip Bailey draagt zilverkleurige cowboylaarzen. Bassist Verdine White is in zwart leer gestoken en gitarist Ralph Johnson loopt op glimmende zwarte schoenen. Het is de bedoeling dat Earth, Wind en Fire (de tijgers) zouden worden gevoerd door Earth, Wind & Fire (de band) maar met mooie schoenen gaat de band het terrein van de Siberische tijgers niet op. De theoretische kans dat de kooien niet echt op slot zitten, is ook een reden om aan de andere kant van het hek te blijven.
Marktwerking in de Zorg
26 maart 2008 Wat de gevolgen zijn van een vraaggestuurde zorgmarkt, komt uitgebreid aan bod tijdens dit jaarcongres. www.marktwerkingindezorg.nl 14e Jaarcongres ‘De markt voor energie uit afval en biomassa’
26 & 27 maart 2008 Energie uit afval en biomassa is booming. Er liggen grote kansen, ook voor u!
Van links naar rechts: Marcel Boekhoorn, Verdine White, Ralph Johnson en Philip Bailey met ‘hun’ tijgers.
Bailey, White en Johnson fantaseren over een incident à la Siegfried & Roy dat het einde van de band zou kunnen betekenen. Earth, Wind & Fireoprichter Maurice White zou dan alleen achterblijven. Hij toert al twaalf jaar niet meer mee en is er dus later op de avond niet bij als de groep in het
Gelredome optreedt. Daar spelen ze alle hits, maar Earth, Wind & Fire is ook een band die nog steeds nieuw materiaal componeert. Bailey: ‘We zijn altijd aan het werk. Momenteel werken we aan een aantal projecten. Hopelijk zien we volgend jaar een nieuw album verschijnen.’
En daar komen ze dan eindelijk aangerend. Althans, Earth en Wind. Wind grijpt een stuk ribben, Earth een konijnenkarkas. Fire heeft haar naam niet mee, ze is de schuchterste. Met schone schoenen wandelen de echte Earth, Wind & Fire kalmpjes naar de giraffes.
www.afvalenbiomassa.nl 17e jaarcongres What’s going on in Retailing?!
9 april 2008 Hét ontmoetingspunt voor honderden beslissers van fabrikanten en retailers! www.retailing.nl
Cabaret Jeugdvoorstellingen zijn hit
Comedians richten zich vaker op kinderen Stand-up comedy en cabaret voor kinderen is een grote hit in Amsterdam. De tweede voorstelling in het Comedy Theater raakte moeiteloos uitverkocht. Alexander Nijeboer AMSTERDAM
...
Voor de kassa van het Amsterdamse Comedy Theater staan enkele tientallen ouders en kinderen te wachten op een kaartje. De maandelijkse voorstelling met cabaret en stand-up acts voor kinderen is uitverkocht. ‘Het is een daverend succes’, zegt organisa-
tor Frans Ruhl enthousiast. ‘We zitten voller dan vol.’ Binnen rennen kinderen door de zaal en bestellen ouders met slaapogen hun cappuccino’s. De stemming is uitgelaten als master of ceremony (MC) Pien Ankerman het woord neemt. ‘Wie is er drie?,’ vraagt ze, ‘en wie vier, vijf?’ ‘Ikke!’ klinkt het uit tientallen keeltjes. De stemming zit erin voor de Band, een kwintet gespecialiseerd in popmuziek voor kleuters, opent met een daverende act. ‘Jongens en meisjes aan de kant, want daar komt een olifant.’ Alle kinderen stampen. Comedian Adam Fields, net als An-
Pien Ankerman.
kerman een van de vaste bespelers van het Comedy Theater, doet een clownsact met goocheltrucs en een jongleeract. Daarna mogen de durfals onder de jongelingen op het podium een mop vertellen. Zes kinderen kennen geen enkele schroom en krijgen de lachers op hun hand. Dan
volgt een bruisende muzikale finale. Na afloop is Pien Ankerman opgelucht. ‘Ik ben voor dit soort optredens extra gespannen want ik heb zelf geen kinderen,’ zegt ze. Cabaretvoorstellingen voor kinderen zijn nieuw. Een handvol cabaretiersspeelt al wel voor middelbare scholieren, maar de categorie vier tot acht jaar werd nog niet bediend. Fields begon ooit als jongleur en maker van straattheater. Voor hem was optreden voor kinderen een terugkeer naar zijn roots. ‘De verschillen met volwassen zijn niet zo heel groot,’ zegt hij. ‘Als kinder-comedian moet je alleen oppassen dat je niet te subtiel bent.’ ‘Kinderen moet je voor je winnen door ze gelijk te laten meedoen, meeklappen of meezingen,’ zegt Ankerman. ‘Als je hun hart eenmaal hebt gewonnen, dan zijn ze onbevangen en ben je na afloop een beetje familie van ze geworden.’
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ...............................................................................
RECENSIE | CABARET
SARA KROOS IS STATUS VAN TALENT VER VOORBIJ
VAN MERWIJK ZET GEESTIGE EN SPANNENDE SOLO NEER
...
Sara Kroos geldt met haar 26 jaren en vierde solo Bries als een van de grootste cabarettalenten. Haar vorige programma Zoetgevooisd bezorgde haar de Neerlands hoop, de VSCD-cabaretprijs voor de cabaretier die zich het opvallendst ontwikkelt. Was Kroos daarin rauw, bijtend en bij vlagen functioneel grof, in Bries kiest ze een
andere koers. In een prachtige, persoonlijke conference hekelt ze de behoefte alles in het leven in de hand te hebben. Dit keer is de manier waarop ze taboedoorbrekend wil zijn subtiel: vol liefde vertelt ze over het moederschap, maar haar kind is ook een belangrijke bron van spot. Kroos vernieuwt en overtreft zichzelf. Ze is de status van talent al ver voorbij. Gaan.
Alexander Nijeboer
...
10 april 2008 Waar staan we nu? En wat moet er gebeuren? U hoort alles over de meest actuele thema’s, interessante praktijkvoorbeelden en nieuwe projecten. www.bouw-instituut.nl/ ncgebiedsontwikkeling Nationaal Congres Inburgering
22 & 23 mei 2008 Hoor alles over de inburgeringsprogramma’s, invulling gemeentelijke regie en de innovatietrajecten van het ministerie. www.sbo.nl/inburgering.htm Toekomst van Betalingsverkeer
29 mei 2008 SEPA Live! U hoort visies, ervaringen en inzichten van experts.
RECENSIE | CABARET
Alexander Nijeboer
3e Nationale Conferentie Gebiedsontwikkeling
‘Een kunstenaar moet liegen dat hij barst’, zegt Jeroen van Merwijk in zijn veertiende solo Graag meneer Van Merwijk. ‘Zolang hij maar zijn eigen waarheid liegt.’ Zelden was Van Merwijk zo uitgesproken. Hij haalt de gesel over cabaret en publiek. Cabaret is van oorsprong tegenwind, maar tegenwoordig vooral amusement. Dat
verwijt is niet nieuw, maar wel trefzeker verwoord. Hij legt geestig de vinger op de zere plek van het onderwijs en schetst de uitwassen van de welvaart: ‘Een vrouw met onderkin en overbeet/een brok eerste wereldleed.’ De parel is voor het laatst: zonder vals sentiment bezingt hij hoe iedere gestorven dierbare onderdeel wordt van je persoonlijke geweten. Kippenvel.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................................... ................................................................................
Nieuwe Mozart
Prijzig Coldplay
Een Britse muziekwetenschapper zegt een olieverfportret van Mozart te hebben ontdekt. Vermoedelijk is het portret gemaakt door Joseph Hickel, een schilder aan het keizerlijke hof van Oostenrijk.
Het Summer Sonic Festival in Japan heeft ruim 1,5 miljoen euro neergeteld om de Britse band Coldplay te boeken.
www.congresbetalingsverkeer.nl Senioren op de Woningmarkt
11 juni 2008 Over vergrijzing, veranderende leefstijlen en nieuwe woonwensen! www.sbo.nl/senioren.htm
SAP Functional Consultants (m/v)
Dagblad De Pers
Perspectief
13
VANDAAG: DUURZAAMHEID & ZINGEVING
Vleesloos daten
Jaar geen nieuws
Genoeg van dates die tijdens een romantische etentje zonder blikken of blozen een biefstuk naar binnen werken? Via vegadates.nl is vast een gelijkgestemde vegetariër te vinden. ‘Vegetariërs zijn toch anders, spiritueler.’
De Delftse kunstenares Lisette van Dommelen negeert een jaar lang alle media. Dat is ‘conceptuele kunst’, en het bevalt goed. Een leven zonder televisie komt haar gesprekken ten goede, constateert ze na ruim twee maanden. En bovendien: je leert weer wat echt nietsdoen is. 16
15
PLUISPRODUCTIES.NL
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
Oproep aan geniale ingenieurs Deze eeuw staan we voor veertien uitdagingen. Welke prioriteiten stellen we en hoe gaan we ermee verder? uP14
14
Perspectief
Prioriteiten Hoe de praktische ingenieurs ons deze eeuw moeten helpen doorkomen
Veertien uitdagingen aan Onheilsprofeten voorspellen onze ondergang; politici praten langs elkaar heen. Als we deze eeuw redelijk willen doorstaan, moeten we kijken naar de ingenieurs die praktische oplossingen kunnen aandragen.
Voorwaarde is wel dat we ook een reuzensprong maken op het gebied van energie-opslag: van elektriciteit in accu’s en batterijen, of in de vorm van waterstofgas, gemaakt met behulp van zonne-energie.
Marcel Hulspas
Verstop het broeikasgas
AMSTERDAM
Zolang we gebruik moeten maken van fossiele brandstoffen, produceren we het broeikasgas CO2. De beste manier om dat weg te werken, is in de grond stoppen. De technische problemen zijn in wezen simpel; het komt nu aan op innovatie van bedrijven en centrales en de mondiale organisatie van de opslag ondergronds.
...
De Amerikaanse National Academy of Engineering (NAE), een organisatie uitsluitend voor topingenieurs die slechts 2.200 leden telt (waaronder twee Nederlanders), heeft onlangs achttien vooraanstaande denkers bij elkaar geroepen om de vraag te beantwoorden welke uitdagingen van deze eeuw het eerst moeten worden aangepakt. Het team staat onder leiding van NAE-voorzitter (en ex-directeur van het Massachusetts Institute for Technology) Charles Vest, en bestaat verder uit onder andere William Perry (minister van Defensie onder Bill Clinton), de geneticus Craig Venter, de beroemde futuroloog Ray Kurzweil en Google-oprichter Larry Page. Tezamen presenteerden ze onlangs veertien ‘Grootse uitdagingen voor de eenentwintigste eeuw’, voor de ingenieurs van nu en straks. Uitdagend – maar oplosbaar. En dat laatste liefst zo snel mogelijk. De eenentwintigste eeuw is immers al begonnen.
Op naar zonne-energie! We moeten af van de fossiele brandstoffen. De voorraden raken een keer op, en de CO2 die bij verbranding ontstaat, bedreigt ons klimaat. Over honderd jaar, liefst veel sneller, moet de wereldenergievoorziening volledig duurzaam zijn. En dat betekent vooral: gebruik maken van de overvloedige energie die de zon levert. Dat kan volgens Kurzweil heel snel. De energieopbrengst is voornamelijk een technologisch probleem, en in dat geval moet zonne-energie dezelfde groeicijfers kunnen ontwikkelen als de ICT-sector de afgelopen decennia: een verdubbeling van de capaciteit elke twee jaar. Als we dat halen en volhouden, aldus Kurzweil, kan zonne-energie al over twintig jaar onze totale energiebehoefte dekken.
Steden schreeuwen om nieuwe wegen, metrosystemen en schone wijken Verbeter de steden! De wereldbevolking trekt naar de stad. Nu al wonen er meer mensen in steden dan op het platteland. Gevolg: veel wereldsteden groeien ongecontroleerd, zonder enige planning, en worden zo vies, crimineel en levensgevaarlijk. Ingenieurs moeten zo snel mogelijk grootschalig planologisch ingrijpen: steden schreeuwen om nieuwe wegen, metrosystemen, en schone wijken met goedkope huizen. Het gaat om het welzijn van miljoenen.
Bouw een brein! Neurologen zijn al diep doorgedrongen in de geheimen van het menselijk brein. Het moet mogelijk zijn om de werking van het brein ‘van de grond af’ te doorzien en zo te leren hoe we waarnemen, denken en voelen. Dankzij dat inzicht kunnen we straks niet alleen belangrijke kwalen als Alzheimer, depressie en schizofrenie aanpakken, we zullen ook in staat zijn om computers te maken uitgerust met kunstmatige intelligentie.
Voorkom terrorisme! Ook al voeren de VS momenteel een ‘war on terror’, het NAE-panel vreest
dat dit probleem nog lang met ons zal zijn. Mede dankzij intelligente computers moet het mogelijk zijn om potentiële terroristen in een zeer vroeg stadium te detecteren en hun activiteiten te volgen, zonder dat het noodzakelijk is om miljoenen mensen in de gaten te houden en zo hun vrijheden aan te tasten.
Democratiseer medische kennis! Veel medische kennis ligt opgeslagen in de computersystemen van ziekenhuizen en laboratoria in het Westen, en is onbereikbaar voor artsen en onderzoekers in ontwikkelingslanden. De NAE roept daarom op tot het digitaliseren en openleggen van onze medische kennis voor iedereen op aarde.
Kernfusie! Het inwendige van de zon nabootsen in een energiecentrale. Volgens de deskundigen kan het nog heel lang duren voordat het zo ver is, maar onze eigen, zelfgemaakte zonne-energie is de ultieme droom van het kernfusieonderzoek. Vooral mee doorgaan, vindt het NAE-panel.
Meer virtual reality! Virtual Reality is nu al onmisbaar op vele terreinen, vooral bij hooggespecialiseerde training (piloten, personeel dat verantwoordelijk is voor kerncentrales e.d.), in de medische sector en de communicatie. Daarnaast wordt VR steeds vaker ingezet voor het ontwerpen van auto’s, vliegtuigen en complexe industriële installaties. VR draagt bij aan hogere standaarden en minder ongelukken.
Schoon drinkwater! Tekort aan schoon drinkwater is wereldwijd gezondheidsrisico nummer een. Dit probleem kan snel worden aangepakt, niet alleen door de bouw van ontziltingsinstallaties die zeewa-
ter omzetten in zoet water, ook door de invoering van zuinige irrigatietechnieken en het ontwikkelen van goedkope methoden om water te zuiveren voor gebruik op het platteland en in krottenwijken.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................................................................................................................
Verantwoordelijke wethouder opgestapt
SPOOKDORP GANZEDIJK WORDT TOCH MAAR NIET GESLOOPT De provincie Groningen heeft haar excuses aangeboden aan de inwoners van het bedreigde dorp Ganzedijk. De provincie heeft, net als de gemeente Reiderland en woningcorporatie Acantus, spijt van de onrust die over de toekomst van het dorp is ontstaan. Vorige maand maakte wethouder Ruud Hietbrink (PvdA) bekend dat alle 57 woningen in het dorp tegen de vlakte moeten. Ganzedijk moest verdwijnen omdat te veel huizen leeg
zouden staan en er sociale problemen zouden zijn. Die berichten leidden tot veel protesten, zowel van bewoners als van de Provinciale Staten. Gedeputeerde van de provincie Marc Calon (PvdA) heeft inmiddels een gesprek gehad met het Comité ‘Ganzedijk moet blijven’. Toen is afgesproken dat de inwoners tijd krijgen om een alternatief plan voor de toekomst van het dorp maken. Wethouder Hietbrink is opgestapt.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ............................................................ ..........................................................
Olifantenzeik voor activisten
Nog meer olifantenzeik
Circusartiesten zijn in Hoogeveen slaags geraakt met dierenactivisten. Hierbij maakten de artiesten gebruik van olifantenurine...
... De artiesten vuurden de urine met een waterpistool af op de activisten, die protesteerden tegen dierenleed. De show ging gewoon door.
Perspectief
doeners Bescherm het internet!
Maaike Boersma
De afgelopen decennia zijn we steeds afhankelijker geworden van computers en internet. Dat zal alleen maar toenemen. Internet is nu nog veel te gevoelig voor kabelbreuken, virussen en aanvallen door kwaadwilligen. Een uitdaging voor ICT-ingenieurs.
AMSTERDAM
Dankzij de industrie en de landouw bevatten de lucht en het water te veel stikstofverbindingen. Ze maken water ondrinkbaar, vervuilen de lucht, verstoren flora en fauna, en versterken het broeikaseffect. Ingenieurs moeten goede vervangers of alternatieve technologieën ontwikkelen.
Wetenschappelijk onderwijs! In grote delen van de wereld is het onderwijs in honderd jaar tijd nauwelijks veranderd. Leerlingen komen niets te weten over wetenschap en technologie, en talent blijft onopgemerkt. Ingenieurs, wetenschappers en onderwijskundigen moeten zich wereldwijd inzetten voor de modernisering van het onderwijs. Hierbij kan het internet een grote spelen.
Ontdek de kosmos!
PLUISPRODUCTIES.NL
Persoonlijke medicijnen! Nieuwe medicijnen worden nu nog getest op grote groepen patiënten, en worden ‘effectief’ genoemd als ze gemiddeld een gunstig effect hebben. Maar voor menigeen is dat niet het
Vleesloos daten spaart de dieren en de romantiek Doodmoe van dates die tijdens het eerste romantische etentje zonder blikken of blozen een biefstuk naar binnen werken? Via datingsite vegadates.nl vindt u een vegetarische soulmate die wèl bij u past.
Weg met stikstof!
Bescherm het internet!
Vegadates Overschot aan mannen
geval. Dankzij het Human Genome Project leren we steeds meer over de individuele verschillen in die respons op geneesmiddelen en moet het straks mogelijk zijn iemand een geneesmiddel voor te schrijven dat afgestemd is op zijn persoonlijke genetische eigenschappen.
Het onderwijs moet wereldwijd worden gemoderniseerd
Wetenschap en technologie staan niet los van elkaar, vooral als het gaat om vragen als hoe de kosmos is ontstaan. Om antwoorden op fundamentele vragen te vinden, zijn steeds verfijndere instrumenten nodig. De National Academy of Engineering nodigt iedereen uit om aan te geven welk van deze doelen de hoogste prioriteit verdient, en hoe we verder kunnen gaan. 1
Kijk op engineeringchallenges.org.
15
...
Al meer dan tweeduizend mensen schreven zich in op de gespecialiseerde datingsite vegadates.nl. En niet zonder succes. ‘Na twee eerdere dates via deze site ontmoette ik in september 2006 Remco, en een half jaar later zijn we getrouwd’, zegt Alina (39). ‘Ik was eerst ingeschreven op ‘gewone’ datingsites, maar daar ging het alleen maar over uiterlijk, geld en opleiding. Daar heb ik geen interesse in. Dat maakt mij niet uit.’ Toen een vriendin haar wees op vegadates, schreef ze zich in. ‘Ik was toen eigenlijk niet vegetarisch.’ Toch zocht ze bewust een vegetarische partner. ‘Vegetariërs zijn toch anders, spiritueler, ze hebben meer kennis van de gang van zaken in de wereld’, vindt Alina. ‘Vaak hebben ze ook creatieve beroepen, waar ze zichzelf in kunnen zijn. Het gaat hen om de inhoud van het leven en gelukkig zijn.’ Alex Blanker richtte de site drie jaar geleden op omdat hij merkte dat er onder vegetariërs en veganisten behoefte was aan een site waar zij in contact konden komen met gelijkgestemden. ‘Eerst hadden we een relatiebemiddelingsbureau voor vegetariërs en veganisten. Dat is later uitgegroeid tot deze datingsite. Er is echt behoefte om in contact te komen met gelijkgestemden, mensen met dezelfde denkwijze.’ De gemiddelde vegetariër is volgens Blanker niet anders dan u en ik, ‘behalve dat ze het vlees links laten liggen in de supermarkt. In het normale leven is er niet veel verschil.’ Een niet-vegetarische partner kan wat praktische problemen met zich mee brengen. ‘Een vegetariër is een grote dierenliefhebber. Ga dan maar eens samen naar een feestje waar een grote barbecue met veel vlees aan de gang is, daar kun je dan wat minder gecharmeerd van zijn.’ Ook de schoonfamilie is een lastig punt. Want wat ga je zo’n vleesloze schoonzoon of -dochter voorzetten? Blanker: ‘Ik heb wel eens een vriendin gehad tegen wie de moeder, toen ik daar
Met een veganist als partner zit een eitje op zondagochtend er niet in.
kwam, zei: ‘jij gaat toch niet ook zo gek lopen doen hè?’’ Alina at tijdens haar eerste date met veganist Remco toch gewoon een kippensoep. ‘Ik ben wel veganist geworden, maar later werden we allebei boeddhist en die geloven niet dat je veganist kunt zijn. Het boeddhisme gaat ervan uit dat je bij alles wat je doet wel beesten doodmaakt. Als je groente uit de grond trekt of tijdens het transport van producten. We eten nu soms gewoon vlees, maar bidden dan wel voor het lijden van het dier.’
Van de tweeduizend leden van vegadates is 16 procent veganist, 60 procent vegetarisch en de overige leden ‘bijna-vegetarisch’. ‘De meerderheid is man, dus we zijn nog op zoek naar meer vrouwen’, lacht Blanker. ‘Die vinden het toch allemaal wat enger. Ook willen ze vaak geen foto toevoegen. Daarom gaat Blanker binnenkort een fotograaf inschakelen om professionele foto’s van de leden te laten maken. ‘Je moet jezelf toch verkopen op zo’n site.’ 1 www.vegadates.nl
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
DILEMMA
MODDERIGE MIDDENWEG Natasja van den Berg, co-auteur van Praktisch Idealisme en hoofdredacteur van JuistNu.nl 111
De dilemma’s liggen hier op straat; de allerkleinste handeling levert existentiële vragen op. Zo begon de dag met de vraag hoeveel we onze chauffeur gingen betalen voor een ritje van drie uur naar de kust. De prijs hiervoor is onderhandelbaar, zoals alles hier, maar om tot een eerlijke prijs te komen, hadden we een aantal aanwijzingen. Zo is het gemiddelde inkomen in Kameroen ongeveer 30.000 CFA per maand, iets minder dan vijftig euro. Een hotelkamer in een driesterrenhotel kost dertig euro en een liter benzine ongeveer een euro. Met andere woorden: goederen kosten hier veel geld, terwijl diensten en arbeid relatief goedkoop zijn. Kan beter andersom zijn, denk je dan. Hoewel: zulke prijsverhoudingen zijn een natte droom voor milieupartijen in Europa. Benzine en vervuilende producten moeten relatief duur zijn ten opzichte van de veel milieuvriendelijkere diensten. De chauffeur vroeg honderd euro. Na aftrek van de kosten (onderhoud en
afschrijving van de auto, benzine, overnachting en eten onderweg) houdt dat in dat hij twee modale Kameroense maandsalarissen vroeg voor anderhalve dag werk. Door dit veel te hoge bedrag te betalen, bevestigen we dat deze jongen beter taxichauffeur kan zijn dan naar de universiteit gaan. Leraren en doktoren verdienen namelijk minder goed, dan deze Major. Bovendien is zijn vraagprijs racistisch: hij vraagt witten per definitie meer dan zwarten. Aan de andere kant: naar Europese maatstaven is honderd euro voor zo’n rit nog altijd goedkoop en voor ons niet echt een probleem. Ten slotte is het toerisme in Kameroen sinds een paar weken helemaal ingestort omdat er rellen waren. Een openbaar vervoersstaking vanwege de verhoging van de benzineprijzen liep op gewelddadige rellen uit. Het is dus best mogelijk dat ons ritje de enige rit van deze maand wordt voor Major. Na veel wikken en wegen hebben we besloten dat we met deze transactie de
markt voor leraren en doktoren echt niet verpesten en we deze jongen een goede maand gunnen. Een paar uur later moesten we weer onderhandelen. Omdat onze bagage niet was aangekomen, gingen we op zoek naar kleding. De markt van tweedehands kleding uit Europa is in heel Afrika gigantisch en op de markten waar deze kleding wordt verkocht, komen bijna nooit toeristen. Het gerucht dat wij blanken op de markt waren, ging dan ook als een lopend vuurtje rond. Voor een lullig zoveelstehands T-shirtje vroeg de verkoper twintig euro. Dat ging ons echt te ver, dus hebben we het onderhandelspel gespeeld en deze man slechts vier euro betaald. Was dat nu verstandig, of hadden we deze man ook een goede maand moeten gunnen? Ik weet het niet. Benieuwd wat mijn coauteur Sophie, die hier nu bijna een jaar woont, met dit soort dilemma’s doet. Ik zie haar vanmiddag. 1
MICHIEL VIJSELAAR
16
Perspectief
Kanker Hoe lang heb ik nog?
Computer kan afloop voorspellen Dokter, hoe lang heb ik nog? KNOarts Rob Baatenburg de Jong kan het exact voorspellen. Maar de bedenker van de methode vraagt zich af of hij kankerpatiënten alle hoop op een goede afloop wil ontnemen. Ana Karadarevic ROTTERDAM
...
‘Hoe lang heb ik nog’ is een vraag die patiënten met kanker vroeger of later stellen. KNO-arts Rob Baatenburg de Jong aan het Erasmus MC vroeg zich af of artsen de levensverwachting van mensen met kanker goed kunnen voorspellen, en besloot dit te onderzoeken voor zijn promotie aan de Erasmus Universiteit. Nee, luidde het antwoord. Artsen zijn niet zo goed in voorspellen. Ze zitten er vaak naast, maanden of soms jaren zelfs. Artsen baseren hun prognose op vakliteratuur en op eigen ervaring. Vooral dat laatste leidt tot slechte voorspellingen omdat het menselijke geheugen, ook dat van artsen, onbetrouwbaar is. Baatenburg de Jong: ‘Negen of tien factoren kunnen een rol spelen in de levensverwachting. Een arts weet niet uit z’n hoofd hoe deze elkaar beïnvloeden.’ Dat moet beter kunnen, dacht Baatenburg de Jong. Dus ontwikkelde hij samen met studenten een computermodel met daarin de gegevens
van zesduizend kankerpatiënten, uit een database van het Leids Universitair Medisch Centrum. In Leiden worden al sinds de jaren zestig gegevens verzameld van patiënten met kwaadaardige tumoren. ‘Op basis van in het verleden behaalde resultaten, voorspellen we de toekomst’, zegt de KNO-arts grappend. De voorspelling wordt gedaan aan de hand van factoren als de locatie van de tumor, leeftijd en de behandelvorm. Het computermodel berekent de kans in procenten dat iemand over vijf en tien jaar nog leeft. Er blijft een marge van onzekerheid, in de woorden van Baatenburg de Jong. ‘Iemand kan een dag nadat hij positief nieuws heeft gekregen over zijn levensverwachting, onder een tram belanden en overlijden.’ Maar dat is niet de reden dat het computermodel niet wordt toegepast. Hoe kan een overlevingspercentage aan de patiënt worden verteld zodat hij het begrijpt? Een kans van 90 procent klinkt niet slecht, maar is een patiënt zich ervan bewust dat het gevolg toch kan zijn dat de kanker na zes jaar weer terugkeert? En stel dat de overlevingskans 0 procent is: moet je een patiënt dat vertellen? Ontneem je
hem zo niet alle hoop? Voor een arts is het volgens Baatenburg de Jong moeilijk in te schatten hoeveel informatie iemand tijdens een slechtnieuwsgesprek aankan. De KNO-arts is van plan te onderzoeken of patiënten willen weten hoe lang ze te leven hebben. Samen met enkele wetenschappers uit andere disciplines, waaronder een psycholoog, praat hij hierover. Ze willen diepte-interviews houden om hierachter te komen. Sommige mensen willen de kans dat zij over vijf jaar nog leven tot twee cijfers achter de komma weten, anderen willen zo min mogelijk informatie over hun overlevingskansen. Degenen die het wel willen weten, zijn geïnteresseerd vanuit praktische overwegingen. Als het einde snel nadert, willen veel mensen nog zaken afhandelen. Een testament opstellen. Die broer in Australië nog eens bezoeken. Zelfs niet alle artsen willen precies weten wat de levensverwachting van de patiënt is. Het is handig omdat het doel van artsen is iedereen met kanker een behandeling op maat te bieden. Maar, zegt Baatenburg de Jong: ‘Het is nogal wat om op basis van software de behandeling te veranderen of zelfs te beëindigen.’ Het gevolg zou kunnen zijn dat een arts moet beslissen of hij een dure behandeling moet inzetten of niet. ‘Moet ik een patiënt vertellen dat ik een behandeling van 100.000 euro niet inzet omdat hij waarschijnlijk toch binnen vijf jaar dood is?’ 1
Kunst Een jaar zonder krant en televisie
Nietsdoen zonder tv is pas echt niets doen Een jaar lang geen nieuws. Geen krant, tv en tijdschrift. Dat is de opdracht die Lisette van Dommelen (1961) zichzelf gaf en waarmee ze op 1 januari begon. ‘Ik heb het gevoel dat ik uit een eindeloze herhaling ben gestapt’. Remco Tomesen DELFT
...
Samen met haar echtgenoot en twee kinderen van zestien en negentien jaar woont de beeldend kunstenares boven haar atelier in het centrum van Delft. ‘Ik zit nu vaak alleen ’s avonds. Mijn man is theaterdirecteur en werkt bijna alle avonden. Voordat ik begon met mijn ‘mediastilte’ keek ik ’s avonds vaak samen met mijn zoon televisie, maar tegenwoordig kijkt hij op zijn eigen kamer. In de woonkamer mag de tv niet meer aan. Dat samen op de bank hangen en alles op televisie becommentariëren is verdwenen’. ‘Je krijgt aan de andere kant veel terug. We hebben bijvoorbeeld langere gesprekken en ik heb veel meer tijd om boeken te lezen of ’s avonds nog wat met mijn werk bezig te zijn. Eén ding steekt er bovenuit en dat is dat ik opnieuw leer om niets te doen. Ik merk dat ik gewoon op een stoel kan zitten zonder verder iets om handen te hebben’. ‘Het idee is ontstaan in december vorig jaar, toen ik opeens een ingeving had. Onbewust speelde het idee natuurlijk al veel langer: ergens had ik al een tijdje het gevoel dat ik dit een keer moest doen.’ ‘Het aanzetten van de televisie of het pakken van een krant worden handelingen waar je niet meer bij nadenkt. Ik wilde onderzoeken wat er
gebeurt als je die patronen doorbreekt’. ‘Ik was een gemiddelde krantenlezer en televisiekijker: besteedde er per dag tussen de twee en drie uur aan. Internet heb ik niet volledig verbannen, omdat ik e-mail en sommige websites nodig heb voor mijn werk. Nieuws ontwijk ik op internet. Wat soms wel moeilijk is trouwens, want af en toe ploppen de nieuwskoppen spontaan op, bijvoorbeeld
ADSLwinkel.nl® Het Net ADSL Surfen & Bellen • gratis draadloos modem • voordelig bellen • incl. kosten KPN-abonnement • géén jaarcontract, dus nergens aan vastzitten eerste nden 6 maa
95 19, 5
29,9
p/mnd
GRATIS DVD-pakket met 6 geweldige titels! actie Exclusieve SLwinkel.nl alléén bij AD
Gewoon.
Alléén bij ADSLwinkel.nl ® of bel 030 - 27 198 27
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Oproep voor diervriendelijker methoden
DIERENARTSEN: RITUEEL SLACHTEN ONAANVAARDBAAR Ritueel slachten tast het welzijn van dieren op een onaanvaardbare manier aan. Dat stelt de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde. De dierenartsenvereniging roept minister van Landbouw Gerda Verburg (CDA) op rituele slachtingen anders uit te voeren. De joodse en de islamitische leer schrijven voor dat een dier voor het slachten niet zo mag worden bedwelmd dat hij niet meer bij kan ko-
men. Na het aanbrengen van een halssnede kunnen runderen en schapen nog twee minuten bij bewustzijn blijven. De dierenartsen willen dat de dieren met een pin door hun hoofd worden geschoten of een elektrische schok krijgen om het leed tot het minimum te beperken. Hoeveel dieren ritueel worden geslacht, is niet bekend. Jaarlijks mogen 125.000 runderen en 850.000 schapen en geiten worden geslacht.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...............................................................................
Röntgenonderzoek: geen nierschade meer Er is een nieuwe methode ontwikkeld die nierschade voorkomt bij mensen die een röntgenonderzoek ondergaan. De methode kan tientallen doden per jaar schelen.
Perspectief
17
Lisette van Dommelen kijkt de andere kant op als ze een krant ziet. SAM RENTMEESTER/FMAX
als je msn opstart. Op zulke momenten kijk ik snel de andere kant op. Dat doe ik ook als ik in de trein zit. Je ziet om je heen dan alleen maar kranten. Ik wend mijn blik dan af, kijk naar beneden’. ‘Last van afkickverschijnselen heb ik niet. Ik had verwacht dat ik al die impulsen zou missen die je via de media krijgt en dat mijn hoofd zou tegenstribbelen. Het effect is juist heel positief: ik kan me beter concentreren, terwijl ik juist een heel impulsief persoon ben. Mijn man zegt dat ik rustiger ben geworden. Ik heb er eigenlijk alleen echte moeite mee dat ik geen tijdschriften meer mag lezen. Mijn dochter had damesbladen meegenomen toen we vorige week op vakantie waren in Zweden en het was best zwaar om ze niet in te mogen kij-
ken. Uit tijdschriften haal ik altijd best veel inspiratie. Het enige wat ik uit de krant mis zijn de filmrecensies en de culturele informatie.’ ‘Ook daar staat weer wat tegenover, want gespreksonderwerpen met
‘Eigenlijk kun je zonder media zelf wel verzinnen wat er speelt’ vrienden en familie veranderen: ze geven veel vaker suggesties over films en boeken. Als het om nieuws gaat, moeten mensen me nu vaak uitleggen wat er speelt, waar ze het met elkaar over hebben. Ik ben nu nog maar
iets meer dan twee maanden bezig en kan nog makkelijk aanhaken met de kennis die ik heb. Maar soms vraag ik me af of ik me straks wél buitengesloten ga voelen. Misschien is iedereen het op een gegeven moment zat om uit te leggen waar ze het over hebben’. ‘Ik vang via gesprekken flarden op van wat er gebeurt in de wereld. Eigenlijk kun je zonder media zelf wel verzinnen wat er speelt, want alles is een cyclus, komt telkens terug. Aan het begin van het jaar dacht ik: nu komen de economische cijfers, er zal wel een teruggang zijn. En dat klopte, hoorde ik. En ja, natuurlijk heb je de jaarlijks terugkerende evenementen. Of de oorlogen, die telkens hetzelfde zijn met alleen andere mensen op een ander tijdstip in een ander land’.
‘Zelf heb ik de media ook opgezocht. Dat is een gewoonte en doe ik bij alle grotere projecten. Toen ik met mijn stilteproject begon, heb ik een persbericht uitgestuurd. Een paar regionale kranten hebben toen iets ge-
‘Het is belangrijk dat mensen los van de media hun eigen mening vormen’ schreven en ik ben uitgenodigd bij een radioprogramma van de NCRV. Ik heb daar niets van teruggezien. Mijn man heeft de knipsels bewaard. Die liggen in een voor mij tijdelijk verboden la in de keukentafel, waar
ook de andere kranten liggen. Je zou kunnen zeggen dat dit een soort conceptueel kunstwerk is. Bovendien verwerk ik mijn ervaringen in kunstwerken. Maar los daarvan had ik het niet willen missen, is de ervaring voor mijzelf erg waardevol’. ‘Na nog maar iets meer dan twee maanden mediastilte heb ik al het gevoel dat ik uit een eindeloze herhaling ben gestapt. Als je de structuur van het nieuws doorziet, verliest het zijn macht. Het is belangrijk dat mensen los van de media hun eigen mening en wereldbeeld vormen. Veel mensen denken dat de media de werkelijkheid tonen. Als je dat denkt, kom je terecht in een waanwereld, in een denkwereld die niet de jouwe is.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .......................................................................................................................................................................................................
Trofeekop Het liefste zou hij buiten wonen en jagen
‘
MAARTJE
DUIN
Ik vond ‘m zo mooi. Hij was zwart en hij glom als een spiegeltje. Ik werk al sinds m’n zeventiende bij het slachthuis en al die tijd heb ik misschien drie zwarte Schotse Hooglanders gezien. Die rooie met die ruige haren komen veel vaker voor. Die zie je op de heide.’ Vroeger was hij voorman slachten, tegenwoordig stalbaas. Hij voert de gele oormerken in de computer in en zet de koeien in hokken. Met vijftig per uur gaan ze de slachtbaan op. Die eerst, wijst hij aan, en dan die. Dat troepje moet ritueel geslacht, met een halssnede, voor onze Turken en Marokkanen. De rest gaat met een schietmasker. ‘Het was voor de pauze, dus er was nog wat tijd. Ik belde de eigenaar: laat mij
die kop en die huid kopen. Prima, zeiie. Het gaat die grossiers alleen om het vlees. Die kop, daar halen ze de tong uit, en dan wordt-ie afgevoerd en vernietigd. Ik heb ‘m zelf geslacht. Ik dacht: ik snijd die huid wat langer af, dan betaal ik de grossier een tientje extra. En dan zet ik ‘m op.’ Hij woont in een na-oorlogse arbeidersbuurt in de schaduw van wolkenkrabbers. Vroeger had z’n grootvader hier verderop een stukje land met paarden, koeien, varkens. De mensen kwamen bij hem langs voor eieren en melk. Later nam z’n vader dat over. Nu staan er witte eengezinswoningen voor de mensen die in de wolkenkrabbers werken. De boerderijen zijn verdwenen, net als z’n grootvader en z’n vader. ‘Het was een mooi toeval, want ik dacht aan m’n wedstrijd. Die Hooglander zou een mooie blikvanger zijn voor de categorie trofeekoppen. Je wordt overal op beoordeeld. Op kleurgebruik, oogvulling, houding, of er bloed
of lijm aan de kop zit. Neusvleugelplaatsing, anatomie van de bek, overal kun je punten voor krijgen.’ Op de werkplaats op zolder hangt een onbestemde lucht. Tegen de muren staan lijm en gereedschap en mallen van kunststof, uitdrukkingsloze koppen. In een teil liggen huiden van een geit, een zwijn en een vos te looien. Een olievat, gevuld met zaagsel, om de vogels in te drogen. Als je ze dan met de hogedrukspuit föhnt, gaan de veren mooi omhoog staan. ‘De jury vond ‘m mooi. Ze zagen alleen wat speldengaatjes, en ze vonden de mond een beetje te blauw. Ik kreeg er een derde prijs voor en een certificaat. Moet je zien wat een beest. Imposant, hè.’ Op het slachthuis heeft hij het wel gehad. Dat snelle, dat massale. Het liefste zou hij buiten wonen en elke dag gaan jagen. Maar moeder de vrouw is een stadsmens. Die zit een verdieping lager voor de buis, te kijken naar politieseries. Zelf kijkt hij liever naar na-
tuurfilms, op het zolderkamertje dat aan de werkplaats grenst. Vanaf de muren kijken schapen hem aan, en herten met grote geweien. Een das, een steenmarter, een witte kat in een vitrine. Sperwers, eksters, de vleugels met een ijzerdraadje gespannen. Binnenkort komt de Schotse Hooglander terug, die logeert nu bij een vriend. Dan wordt het een vol zolderkamertje. ‘Z’n horens hebben een spanwijdte van één meter, één meter twintig. Toen ik ‘m af had, hadden we alles leeggehaald. Het wasrek weg, de kapstok eraf. En toen paste-ie al nauwelijks door het trapgat. Ik weet nog niet hoe we het gaan doen. Misschien takelen we ‘m via het balkon omhoog.’ 1
Dagblad De Pers
18
Media
Reclame De Ditzo-Datzo-strategie in marketingland
De concurrent als morsige Binck, Ditzo, steeds meer louche types in tv-spots. Waarom? Jan Kuitenbrouwer AMSTERDAM
... Luitenant-kolonel Jan Blom staat rechts bij de persconferentie. REUTERS
Reportage
Tegenlicht: de verkoop van een oorlog Mediaredactie AMSTERDAM
...
De opmars naar Bagdad is drie dagen gaande. In het perscentrum van US Central Command in Doha, Qatar, verschijnt op het podium de Coalition of the Willing aan de zijde van opperbevelhebber generaal Tommy Franks voor de verzamelde wereldpers. Het is de eerste persconferentie sinds het begin van de oorlog. Naast een Brit, Australiër en Deen – landen die de inval militair steunen – staat daar ook luitenant-kolonel Jan Blom... from the Netherlands. Hij had daar niet moeten staan, volgens de rubriek Tegenlicht. Vijf jaar na dato maakt de reportagerubriek in De Verkoop van een Oorlog
een ‘deconstructie’ van de communicatiestrategieën die de Amerikanen hanteerden om de internationale gemeenschap te overtuigen van de noodzaak van de oorlog in Irak. Het militaire apparaat, de internationale pers en zelfs de Coalition of the Willing, allemaal werden ze onderdeel van de beeldvorming. Vanuit een veelal militair perspectief wordt tot in de kleinste details ingegaan op de innovatieve technieken die het Witte Huis heeft ingezet bij de vorming van een coalitie van gewillige landen. Daarbij werden onbetrouwbare inlichtingen, overhaaste conclusies, reputaties, een flesje talkpoeder en lessen uit Hollywood zonder gêne ingezet. 1 Ned2, 20.55
Is het u wel eens opgevallen hoeveel commercials er zijn waarin dienstverleners figureren die schijt aan hun klant hebben? Nare, dikke, lelijke, kalende, humeurige mannen (meestal) van middelbare leeftijd die met sardonisch genoegen ‘nee’ verkopen, die gewetenloos misbruik maken van de onwetendheid van oude dametjes, die je met een stalen smoel leugens op de mouw spelden, die je met opzet nog wat langer laten wachten, die een ruit inzetten met purschuim en de lege bus achteloos in je tuin gooien, enzovoorts. De twee bekendste voorbeelden van dit moment zijn de internetbank Binck en de nieuwe internetverzekeraar van Fortis, Ditzo, waarvan afgelopen week de tweede commercial in première ging. Binck stelt ons voor aan ‘meneer Grootbank’, een soort omgekeerde Jochem de Bruin, een te dikke, luie, morsige vijftiger in pak die achter zijn bureau ligt te maffen en hooguit wakker wordt om een klant het vel over de neus te halen. Meneer Datzo, de hoofdpersoon in de Ditzo-spotjes, is een al even dikke, luie en morsige verzekeringsman, die al even weinig begaan is met het belang van zijn klanten, en uitsluitend aan zijn eigen portemonnee denkt. Dit in tegenstelling tot de mensen van Ditzo, die helemáál niet zo zijn, althans, volgens Ditzo.
Televisiereclame maken voor diensten is niet eenvoudig. Wat laat je zien? De traditionele oplossing is: toon je mensen. Zo kregen we het ozo lieve McDonald’s-meisje, de ultragemotiveerde en toch charmante Randstad-intercedente en de ideale schoonzoon Jochem de Bruin, die voor de Rabobank al harten winnend de wereld rondreist. Maar dat soort zoetsappige karakters contrasteren wel erg met de rest van het televisieaanbod, waar grimmigheid, cynisme
en leedvermaak juist voorop staan. Laat dan zien hoe slecht de concurrentie is, zou je zeggen, en dat zouden adverteerders ook wel willen, maar vergelijkende reclame is in Nederland aan zoveel beperkingen gebonden dat vrijwel geen adverteerder zich eraan waagt. En daarom zien we geen letterlijke vergelijkingen, met harde cijfers maar figuurlijke, waarbij de concurrent symbolisch wordt voorgesteld als een vervelende, dikke morsige oplichter.
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
Nederland 1
17.00 17:00 17:25 17:50 18:00 18:20 18:45 19:00 19:25
17.00 KRO Kindertijd Sesamstraat PvdA Nos-Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo Ingang Oost
20.00 20:00 20:30 21:15
NOS Journaal Radar Memories
22.00 22:15 23:00 23:55 00:15
Nederland 2
Het familiediner Pauw & Witteman NOS Journaal Pauw & Witteman
17:00 17:05 17:35 18:25 18:55 19:20 19:50
17.00 NOS Journaal Schepper & co Guido’s Orchestra - Red Passion That’s the question Man bijt hond Kassa 2 Club van 100
20.00 20:25 20:55 21:47
Netwerk Tegenlicht CDA
22.00 22:00 22:15 22:50 22:55 23:45 00:35
Nederland 3
NOS Journaal Nova/Den Haag vandaag Op het nachtkastje Dokument: Sc ènes uit een kindertijd NPS Klassiek: Mozart- Gran Partita Nova/Den Haag vandaag
17:10 17:15 17:21 17:30 17:48 18:05 18:25 18:45 19:00 19:21 19:30
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30
Holland Sport Mooi! Weer De Leeuw: The day after
17.00 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws & Weer
20.00 20:00 20:30 21:30
Goede tijden, slechte tijden Crime Scene Investigation Mistresses
22.00 22:25
22.00 22:30 22:55 23:00 23:30 00:10
RTL 5
17.00 NOS Jeugdjournaal.nl Ch!pz Dance Xper!ence Mr. Bean, the animated series Kika & Bob SudoKidz SpangaS Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal ONM NOS Journaal De wereld draait door
20.00 20:25 21:30
RTL 4
23:25 23:40 00:35
Het roer om: Van Amstelveen naar Afrika RTL Nieuws & Weer RTL Boulevard Nachtprogramma
17:30 18:30 19:00 19:30
Jensen! The king of Queens Dharma & Greg De Gouden Kooi
20.00 20:00 20:30 21:30
PostcodeLoterij: Deal or no deal America’s next top model Project catwalk
22.00 22:30 23:15 23:45 00:15 00:45
Jensen! De Gouden Kooi PostcodeLoterij: Deal or no deal The king of Queens Nachtprogramma
NOS Sportjournaal NOS Journaal De nieuwste show 3e klasse D De wereld draait door The king of Queens, 00.15 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
RTL 7
RTL 8
17.00 18:00 18:55 19:50
The A-Team Law & order De Pfaffs
17:00 17:30 18:20 19:10
Asterix & Obelix: Missie Cleopatra
20.00
20.00 20:30
22.00 22:3o 00:10 01:30
SBS 6
17.00
Ghosts of Mars RTL Voetbal: Eredivisie samenvattingen Nachtprogramma
Ghosts of Mars, 22.30 uur
20:00 20:30 21:30
Everybody loves Raymond Oprah Winfrey show Dr. Phil EHBO: Eerste Hulp Bij Opvoeden The nanny Voetbalvrouwen Noppen & Naaldhakken
22.00 22:30 23:30 00:10 00:20
Net 5
17.00
As the world turns Oprah Winfrey show RTL Nieuws Nachtprogramma
17:35 18:30 19:00 19:20 19:55
Monk Hotel Hart van Nederland Shownieuws Trauma centrum
20.00 20:30
17:00 17:25 17:50 18:45 19:35
17.00 Scrubs Will & Grace Judging Amy Gilmore girls McLeod’s daughters
20.00 Bad Boys
22.00 22:50 23:05 23:10 23:35 00:15 00:40 01:40
Veronica
17.00
Hart van Nederland Piets weerbericht Shownieuws Gevangen & gevaarlijk Video vigilante Assassins Nachtprogramma
20:30 21:25
Politieachtervolgingen Seinfeld 3rd Rock from the sun Friends Spin city
20.00 Grey’s anatomy Julia’s tango
22.00 22:25 23:25 00:20 01:20
18:00 18:10 18:40 19:10 19:40 20:30 21:30
NCIS Numb3rs
22.00 Grenzeloos verliefd Big love Related Nachtprogramma
22:30 23:25 00:25 00:30
McLeod´s daughters, 19.35 uur
Waar is De Mol? Crime stories: Murder&Media Heroes Legend: The classic offroad to Dakar Nachtprogramma
Dagblad De Pers
Media
19
Televisie
oplichter
FAN komt met eigen digitale zender Mediaredactie AMSTERDAM
...
Televisieproducent FAN gaat een digitale televisiezender beginnen met dezelfde naam. Vanaf 31 maart zijn daarop succesvolle programma’s van het productiekantoor zoals Woon en Klus Magazine, Tuinmagazine en AutoXperience te zien. Maar de nieuwe, volledig Nederlandstalige zender, zegt ook met een uitgebreid en nieuw aanbod informatieve tv-programma’s te komen. Zo wordt in de documentaireserie Jongensdroom Robert Doornbos, een van Nederlands succesvolste autocoureurs, gevolgd. Bovendien gaat
FAN de internationaal bekroonde documentaireserie Een baby’s wereld uitzenden. Volgens FAN zullen daar in de toekomst ook programma’s over nieuws, watersport, gadgets en zaken bijkomen. De kersverse digitale zender overweegt ook een samenwerkingsverband aan te gaan met Dagblad de Pers en zakenwebsite IEX. Vooralsnog zijn er concrete afspraken gemaakt met kabelbedrijven als Casema, @Home, Multikabel en Delta kabelcomfort voor doorgifte van het digitale kanaal. Met de overige kabelbedrijven verwacht FAN ook voor 31 maart een overeenkomst te bereiken. 1
Vrouwenbladen
Top Santé stopt, de lezer weet alles al Toen Ditzo onlangs één stapje verder ging met een postercampagne waarbij het Datzo-merk was vormgegeven in de huisstijl van diverse grote verzekeraars, OHRA, Centraal Beheer en FBTO, kwamen deze adverteerders dan ook onmiddellijk in actie. OHRA sloeg terug door de domeinnamen Dit-zo.nl en Dat-zo.nl te registreren en daarop een parodie van de Datzoposter te plaatsen. In marketingkringen worden dit soort schermutselingen met rode
oortjes gevolgd, dus qua reputatie en naamsbekendheid zal het de betrokken marketeers geen windeieren leggen, maar of een merk zelf veel opschiet met zo’n anti-strategie is nog de vraag. Al die gemene oplichters in het STER-blok vormen op zichzelf natuurlijk een bevestiging van het vooroordeel dat veel consumenten al hebben. En dan vorm jíj met jouw product op die regel die ene, zeldzame uitzondering? Zou het echt? Eerst zien, dan geloven. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... .......................................
Eén
17.00 Vrolijk Vlaanderen Buren Het journaal De rode loper Blokken Het journaal Man bijt hond
20.00 20:05 20:10 20:40 21:30 21:55
Het weer Thuis Ladies first Rwina De laatste show
22.00 22:45 23:06 23:07 23:10 23:35 23:55
AMSTERDAM
...
Het vrouwenblad Top Santé houdt op te bestaan. Het maandblad over ‘feel good en health&beauty’ verschijnt in mei voor het laatst. ‘Health is boo-
Het journaal laat KENO-uitslagen Het weer Studio 1 De rode loper Man bijt hond
17:05 17:30 17:40 17:55 18:05 18:15 18:30 18:50 19:10 19:25 19:35
Aladdin in het Disney festival Miss BG De ongelofelijke avonturen van Kika & Bob Go IV Karrewiet Spring Zo is er maar één cup W817 Zap Jr. High Karrewiet Lizzie McGuire
20.00 20:00 20:40 21:10 21:40
Terzake Het peulengaleis Oz and James’ big wine adventure Days that sook the world
22.00 22:07 22:10 23:05
Lux Belga sport Phara
zersmarkt als het om gezondheid gaat. ‘Wij hebben dat segment mede gecreëerd. Nu besteedt bijna elke krant en tijdschriften als Elsevier er ook ruim aandacht aan. Daardoor is de druk ook groter, en pittig.’ Verkennis broedt op nieuwe uitgeefconcepten als vervanging van Top Santé. ‘Het blad blijven uitgeven en een grondige facelift geven, daar ben ik geen voorstander van.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................... ....................................... .....................................
Canvas
17.00 17:05 17:35 18:00 18:10 18:35 19:00 19:40
Mediaredactie
ming, maar bij de bladen die erover schrijven is de rek er wel een beetje uit’, aldus verantwoordelijk uitgever Wouter Verkennis van Sanoma. ‘De gemiddelde lezer weet inmiddels wel hij hoe gezond moet leven. En zoekt zijn antwoorden ook steeds vaker op het internet.’ Hoofdredacteur José Bernaerts van het concurrerende vrouwenblad Santé, dat door Hachette Filipacchi wordt uitgegeven, zal Top Santé oprecht missen. ‘Zij hielden mij jarenlang scherp. Het is vervelend voor mijn collega’s dat ze nu gaan stoppen.’ Bernaerts onderschrijft dat er steeds meer concurrentie is op de le-
+ UITGELICHT+
Het gesprek
Holland Sport Sportshow met Matthijs van Nieuwkerk en Wilfried de Jong. Ned3, 20.25
17.00
Grey’s anatomy Ziekenhuisserie met Ellen Pompeo. Net5, 20.30
20:00 20:30 21:30
Het roer om: van Amstelveen naar Afrika. Serie over mensen die verkassen naar het buitenland. RTL4, 22.25
17:00 18:00 19:00
20.00 FC Het Gesprek S.T.A.P.E.L. Het gesprek van de dag
20:00 20:25 20:50 21:15 21:40
De schrijfkamer De boekenweek Een politiek gesprek
22.00
20.00 22.00 22:00 23:00 00:00 00:30
Comedy Central
FC Het Gesprek Het gesprek van de dag De schrijfkamer De boekenweek
Film: Ghosts of Mars Sf-horrorfilm van John Carpenter. RTL7, 22.30 3e Klasse D Voetbalamateurs krijgen hulp van een toptrainer. Ned3, 23.30
22:05 22:30 22:55 23:20 23:45 00:15 00:40 01:05 01:30 02:00
That 70’s Show The knights of prosperity 8 Simple rules The Fresh Prince of Bel Air South Park Frasier The knights of prosperity Cavemen 8 Simple rules Naked & funny Frasier South Park The Fresh Prince of Bel Air That 70’s Show Nachtprogramma
Frasier, 22.05 uur
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................... ....................................... ....................................... ....................................... .....................................
BBC 1
BBC 2
17.00 17:00 17:05 17:35 18:00 18:15 19:00
17.00 Thumb wrestling federation The revenge files of Alistair Fury MI High Newsround The weakest link Nieuws , regionaal nieuws en weerbericht
20.00 20:00 20:30 20:57 21:00 21:30
The One show Watchdog Nieuws en regionaal nieuws EastEnders The passion
22.00 22:00 23:00 23:35 00:20 01:00 02:45 02:35
Crimewatchs on the streets Nieuws, regionaal nieuws en weerbericht Damages Inside sport Duets Weerbericht Nachtprogramma
17:30 18:15 19:00 19:30
Ready steady cook Recipe for succes Eggheads Great British menu
20.00 20:00 20:30 21:00 21:30
Wainwright’s walks Mastermind Unknown Africa Delia
22.00 22:00 23:00 23:30 23:40 00:15 00:20 01:20 03:00
ARD
ZDF
17.00
17.00
17:00 17:15 18:00 19:50 19:55
17:00 17:15 17:45 18:00 19:00 19:20 19:25
Tagesschau Der Winzerkönig Grenzelose Liebe: Rendezvous im Schatten der Mauer Report München
20.00
20.00 20:00 20:15 21:00 21:45
Alternative therapies The grumpy guide to... 10 days to war Newsnight Weerbericht BBC Four on BBC Two: The worst journey in the word News 24 The Learning Zone
Tagesschau um fünf Brisant ARD vor acht Das Wetter im Ersten Börse im Ersten
22.00 22:15 22:45 00:00 00:20 00:50 02:30
Tagesthemen Beckmann Nachtmagazin Richling - Zwerch trifft Fell Genie und Schnauze Nachtprogramma
20:15 21:45
Discovery Channel
17.00 Heute - Wetter Hallo deutschland Leute heute SOKO 5113 Heute Weerbericht WISO
5th Gear How it’s made How do they do it? Mythbusters
20.00 20:00
Dirty jobs
22.00 Die Zeit, die man Leben nennt Heute-Journal
22.00 22:12 22:15 23:40 23:55 01:10 01:15 01:45 02:30
17:05 18:00 18:30 19:00
Weerbericht Verbrechen aus Leidenschaft Heute Nacht Folge der Feder! Heute Neues Vor 30 jahren - Zauberland Indien Nachtprogramma
22:00 23:00 00:00 01:00 01:55 02:50
Decoding disaster: Mudslides Mega builders: Spanning the Harlem- New York City Biker build-off Blueprint for disaster: Crash at Eschede Oil strike! Nachtprogramma
Dagblad De Pers
20
Puzzel
1
ZWEEDS RAADSEL: melkontromer
wellust
zeer fier
deel van het skelet
2
3
4
5
6
brandstof loofboom
meteen
7
CRYPTOGRAM 1
filmdecor
OPLOSSINGEN VAN VRIJDAG
2
3
4
5
4 puntig staafje
sierplant
rijkaard
reuzenslang
6 8
6 insect
echtgenoot
3
9
meekrijgen
2 gesloten
10 tijdelijk gebruik
taaie lekkernij
tafelgast
7 11
ellende bedorven insect
HORIZONTAAL: 1. Binnen te eten geven? (8); 4. Wordt gehesen op een winderig feest (8); 6. Daarvan is men van de wijs (4); 8. Neemt hij vliegtuigen niet serieus? (7); 9. Men slaat een slag als het bruist (4); 10. Koetjes en kalfjes? (8); 11. Kenmerkend voor parasieten aan het slot (8).
elektrische eenheid
spraakleer
1 knaagdier
7
5
SUMBRERO®
7
10
14 14
10
6
15
3
11
11
30
Ga met je ogen van het ene naar het andere wiel. Wat gebeurt er?
SUDOKU 1
1
5
2
9
9
SUDOKU
2
8
8
7
2
4
8 7
6
1
3
6
4
3
9
5
2
16
3
6
7
3
6
3
5
1
4
6 7 5 1 4 2 3 8 9
2 3 8 7 9 5 6 1 4
9 1 4 8 6 3 7 5 2
7 6 2 5 8 9 1 4 3
5 4 9 3 7 1 2 6 8
3 8 1 6 2 4 9 7 5
2 8 9 6 1 3 4 7 5
1 4 7 8 5 9 2 6 3
3 5 6 4 2 7 9 8 1
6 7 4 1 3 5 8 2 9
5 9 1 2 6 8 7 3 4
8 3 2 9 7 4 5 1 6
9 1 8 7 4 6 3 5 2
7 2 5 3 9 1 6 4 8
4 6 3 5 8 2 1 9 7
5 1 8 9 4 3 7 6 2
4 7 3 2 6 1 5 8 9
6 9 2 7 8 5 4 3 1
3 8 5 6 9 7 2 1 4
1 6 4 5 2 8 3 9 7
9 2 7 3 1 4 8 5 6
2 3 9 4 5 6 1 7 8
8 5 6 1 7 2 9 4 3
7 4 1 8 3 9 6 2 5
6 7
7 5
3
5
1 2 7 4 3 8 5 9 6
Kakuro® van vrijdag
34
24
25
17
17
1
4 9 6 2 5 7 8 3 1
KAKURO®
4
9
8 5 3 9 1 6 4 2 7
Bij onderstaande kakuro® vormen de getallen in de zwarte 2 1 2 1 driehoekjes de som van cijfers 1 3 4 6 van 1 tot en met 9, die hori4 2 1 3 zontaal of verticaal in de aangrenzende vakjes worden inge2 1 2 1 vuld. De Sumbrero® links is 6 4 4 3 een drieweg-kakuro® waarbij de getallen in de driehoekjes Sumbrero® van vrijdag de som vormen van cijfers, die verticaal of diagonaal in de aangrenzende witte vakjes 8 2 5 moeten worden ingevuld. De 0 2 9 5 doet helemaal niet mee. Per 3 7 9 som mag elk cijfer maar één 1 1 8 keer voorkomen. Dus bijvoorbeeld: 4=1+3 of 3+1, maar niet 0+4, 4+0 of 2+2.
7
10
16
8
Legpuzzel
Kakuro® & Sumbrero®
3
SUDOKU
Zweeds -b-m-e-pdodenstad -ver-tutu pekel-fit -n-lot-sets-frase -aap-olie ongenegen -den-pers NONSENS
VERTICAAL: 1. Bliksemse strekking (6); 2. Geen ontspanning in een uurwerk (6); 3. Kledingstuk van een chauffeur? (7); 5. Voor een relatie moet je wat doen met je tengels (7); 6. Geld in de mond (6); 7. Woedend door verhitting (6).
draaikolk
OPTISCHE ILLUSIE
Cryptogram HORIZONTAAL: 1. Stileren; 4. lagerwal; 6. Suez; 8. egotrip; 9. Rijen; 10. warenwet; 11. cassette. VERTICAAL: 1. Solair; 2. loeven; 3. ruwbouw; 5. lerares; 6. Spanje; 7. zootje.
9 9
16
2
5
8
8 15
3 25
8
4
6
2
7
4
2
3
8
7
1
1 9
4 5
2
1
7
2 5
4
9
2
3
7
9
4
5
10
1 9
1
3
6
8
1
8
6
15
16
4
9 3
4
9
7
2
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
LETTERMATCH - 28
Voorbeeld:
+
=
LEZERS
[email protected]
COLUMN Bij onderstaande opgave zijn de letters van een woord in twee stukken gesplitst. De gedeelten in reeks A zijn in de juiste volgorde blijven staan, de afgesplitste delen staan in reeks B door elkaar. Doel van dit spel is de afbeeldingen uit reeks B in te kleuren in de afbeeldingen uit reeks A, zodat de vier letters dan samen een woord vormen. Welk woord is dat? Hierboven staan de letters van het alfabet afgebeeld zoals ze in dit spel gebruikt worden.
© Puzzelland Opl. vorige: A1/B5 A2/B8 A3/B7 A4/B6 A5/B2 A6/B3 A7/B4 A8/B1
Verkeersbord Aart Korteweg
...
Midden in onze straat staat een verkeersbord met ‘werk in uitvoering’ erop. Vastgemaakt in het asfalt, ook al is het straatwerk allang af. Dat stomme plastic ding staat er al twee weken maar niemand doet er wat aan. Ja, mijn moeder belde vorige week het bedrijf op waar het bord van is, maar: ‘We sturen wel iemand langs.’ Ik zei dat ze daar toch niet voor komen maar ze luisterde niet. Dan niet. Ik vertel het aan mijn vriend. We staan bij het raam van mijn kamer, hij heeft een plannetje. Leuk. Zeker nu hij vannacht blijft slapen. Vuurwerk heeft hij nodig. Het liefst een hon-
derdduizendklapper. En een lont. Die heb ik nog wel van vorig jaar. We wonen vlakbij België, dus meteen op de fiets naar een vuurwerkwinkel. We krijgen er twee mee. ‘s Avonds gaan we vroeg naar bed. Het wachten begint. Pas wanneer vriend vindt dat mijn moeder lang genoeg op haar kamer is, gaan we naar buiten. Brrr, koud. De auto’s zijn wit bevroren. Vriend legt de klappers om het verkeersbord. Lont eraan en aansteken, dan gaan we weer naar binnen. Ik kijk door het raam van mijn kamer, wacht tot het begint maar schrik dan toch nog van het keiharde geknal. Mooi fel licht. Iedereen in de straat wordt vast wakker. Kijk, daar gaat al een lampje aan.
Na twee minuten stopt het geknal maar dan is er van het verkeersbord ook niet veel meer over. Op de auto van de buren er recht naast is het ijs weg. Nee hè, we hebben al ruzie met ze. Vriend wijst naar het raampje boven mijn deur. Het licht brandt niet, maar mijn moeder is ook half doof. Ik lach zacht en ga liggen. Vriend ook. En we proberen te slapen. De volgende dag wordt het verkeersbord opgeruimd, door dezelfde lui die hem in het asfalt hebben gezet. Moeder ziet het wanneer het bord al in de wagen ligt. ‘Zie je wel dat ze iemand langs sturen?’ zegt ze. ‘Ze houden altijd woord.’ Ik kijk vriend aan en denk: Ach, laat haar maar in die waan. 1
Dagblad De Pers
Sport
21
Winnaar en verliezer van de week
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................................................................................................................................................................................
JOSEPH KANYIKE
Dopingcontroleur Parijs-Nice
De aanvaller van amateurclub WHC speelde zijn laatste duel in Nederland als invaller tegen ONS Sneek. Zijn trainer over zijn optreden: ‘Joseph bracht helemaal niks extra’s.’ Maar Joseph werd opeens wel uitgenodigd voor het nationale team van Oeganda, waarmee hij straks een oefenwedstrijd tegen Libië speelt. Voor 50.000 toeschouwers.
Terwijl de Belgische wielrenner Kevin van Impe de begrafenis van zijn zojuist overleden zoontje zat te regelen, werd op de deur geklopt. Het was de dopingcontroleur, of Van Impe even wat urine wilde afgeven. ‘Dit is alle fatsoen voorbij’, oordeelde Van Impe. Zijn collega-renners waren het met hem eens en protesteerden gisteren bij de slotetappe van Parijs-Nice.
REUTERS
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
EK Synchroonzwemmen In glitterende badpakken is vooral de lach belangrijk
Stijve soldates worden sierlijke dolfijnen Ze duiken, ze spartelen, ze springen. Onder water, boven water. Pirouettes, flikflaks, ze zwemmen achterstevoren en ondersteboven. Maar altijd met een glimlach.
Het lijken wel klonen, de deelneemsters aan het Europees kampioenschap Synchroonzwemmen. Elk land heeft acht identieke meisjes uitgezonden naar Eindhoven om te strijden voor de Europese titel teamsynchroon. Zelfs van dichtbij zijn ze niet van elkaar te onderscheiden. Er zijn in zwembad De Tongelreep trouwens ook medailles te verdienen als duo (duetsynchroon) en zelfs alleen. Synchroon zwemmen in je eentje – hoe doe je dat eigenlijk? Maar niets is zo spectaculair als het waterballet in ploegvorm. Allemaal hetzelfde badpak, dezelfde haarbroches in hetzelfde achterovergetrokken haar, samengebundeld in een klein knotje. Dezelfde glitters – op het pak, in het haar, soms zelfs op de armen. Dezelfde make-up, dezelfde lichamen, dezelfde huidskleur. En uiteraard dezelfde glimlach – de kin ietwat omhoog, de lippen zo ver mogelijk naar boven gekruld. Erop geschminkt, lijkt het wel. Al bij het begin van de oefening, als de zwemsters in strak gelid het startpodium opmarcheren, ligt de glimlach op de lippen. Gebeiteld als in steen. De felle lichten van het zwembad weerspiegelen in de dikke laag gelatine in hun haar. Het doet een beetje koddig aan, maar zodra de glitterende badpakken in het water springen, veranderen de stijve soldates in zeehondjes en dolfijnen. Op de tonen van bombastische muziekstukken bewegen ze door
het water alsof ze kieuwen en vinnen hebben. Als kopieën van elkaar. Acht paar armen en benen met één brein. Tientallen secondes hangen ze ondersteboven in het water, de benen ver boven het oppervlak. Wanneer ze met hun romp boven de golven uit torenen, lijkt het alsof ze zich afzetten tegen een bodem van nog geen vijftig centimeter diep. Maar de onderwaterbeelden op de grote schermen, hoog in de nok van de hal, bewijzen dat ze moeten watertrappelen in een metersdiep bad. Ook na hun oefening vallen de
op ze duikt als een orka op een kudde zeehondjes. Daarna stellen ze zich naast elkaar op om het oordeel van de jury af te wachten. Of de resultaten nu goed of slecht uitvallen – ze worden ontvangen met de mondhoeken naar boven getrokken. Dan zwaaien ze – precies tegelijk – naar de tribunes en de jury. Gevolgd door de camera marcheren ze het bad uit. Het publiek klapt voor iedereen. Misschien iets harder voor de Nederlandse ploeg. Dankbaar incasseren de waterdanseressen de waardering. Het wit van hun tanden schittert. Pas
achter de schermen, onzichtbaar voor de jury, de camera’s en het publiek, verdwijnt de glimlach van de lippen. De stenen gezichten blijken te kunnen bewegen. De Italiaansen huilen van geluk, de Spaanse dames incasseren hun winnende puntentotaal blasé en de Oekraïense zwemsters krijgen meteen een donderspeech van hun coach voor de kiezen. Haar stem galmt tussen de wanden van de catacomben onder de tribune. Van een glimlach is bij haar pupillen geen sprake meer. Die is achtergelaten in het zwembad. Het hoort erbij, die glimlach, volgens de bondscoach van het Nederlandse team, Leonie Cornielje. ’Het is belangrijk voor de uitstraling. Toch lachen de zwemsters niet altijd. De gezichtsuitdrukking is ook afhankelijk van de muziek. Bij serieuze stukken moeten ze ook iets serieuzer kijken. Maar wij zwemmen op vrolijke muziek, dus wij lachen.’ Op de vraag of een team dat níét lacht zichzelf bij voorbaat kansloos maakt, fronst ze haar wenbrauwen. ‘Zou kunnen. Wíj gaan het zeker niet uitproberen.’ Even verderop doet de Spaanse achtling een cooling-down. Ze stretchen hun spieren als balletdanseressen en deppen zich droog met rood-gele handdoeken. Op onderkoelde toon praten ze na over hun oefening, omringd door coaches, fotografen en nieuwsgierige toeschouwers. Winnen is voor deze diva’s duidelijk een gewoonte. Een verlegen meisje van een jaar of tien hangt over de balustrade van de tribune voor een handtekening. Een Spaanse pakt het schrijfblok en de pen aan zonder het meisje aan te kijken. Ze vervolgt haar gesprek met een ploeggenote terwijl ze achteloos haar handtekening zet. Dan geeft ze het schrijfblok terug. Er kan geen lachje vanaf. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ....................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ........................................................................................................................
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .....................................
Sportmemorabilia
De held van... Andy Houtkamp, commentator van Langs de Lijn
MP3x
Aangeboden op eBay, de originele krant van de Olympische Spelen van 1936. Startbod: 1 euro. De Olympia Zeitung van 18 augustus 1936 bevat 22 pagina’s. De Olympische Spelen van 1936 waren omstreden omdat Adolf Hitler aan de macht was in Duitsland. Toch werden de Spelen internationaal niet geboycot.
Over zijn bewondering voor alleskunner Willem Ruis
Ger Senden, wisselspeler en perschef Roda JC
Thijs Zonneveld EINDHOVEN
...
De Spaanse winnaressen hangen ondersteboven in het water. REUTERS
Andy Houtkamp. ‘Toen ik als jong broekie bij Langs de Lijn kwam werken, was Willem Ruis daar presentator. Ik ben helemaal niet zo van uiterlijk vertoon, maar dat ik met hem mocht samenwerken, vond ik toch wel heel erg bijzonder. Willem Ruis was niet een enorme sportkenner, maar wel een vakman. Hij kwam
Acht paar armen en benen worden gestuurd door één brein zwemsters niet uit hun routine. Achter elkaar zwemmen ze naar de kant, trachtend de gevolgen van de vier minuten durende inspanning te verbergen met hun stenen glimlach. Eén voor één hijsen ze zich uit het water en lachen naar de camera die meteen
tijdens het nieuws binnenlopen, trok een flesje wijn open en ging het programma presenteren. Door zijn humor voelde ik me als jonge verslaggever ook altijd op mijn gemak.’ ‘Samen met Koos Postema heeft hij de basis gelegd voor het succes van Langs de Lijn. Er luisterden toen een miljoen mensen op zondagmiddag, dat was echt wat. Ruis besefte als geen ander dat sport amusement is. Je moest altijd heel geconcentreerd zijn, want Willem Ruis was in staat om bij NEC – Willem II aan je te vragen: ‘zeg Andy, zijn er nog lekkere wijven daar?’ Ja, zie daar maar eens ad rem op te reageren. Ik heb daar ontzettend veel van geleerd. Zijn dood in 1986 (Ruis overleed aan het gevolg van een hartaanval, red.) greep me erg aan. Het was wel een heroïsche dood, want hij was qua werk net over zijn
1 Bon Jovi – It’s my life 2 Guns N’ Roses – Paradise City 3 Metallica – Nothing Else Matters
Willem Ruis. hoogtepunt heen. Ook privé, want het was wel een man met pieken en dalen. Maar daarom was het ook mijn held. Willem Ruis was geen gedegen middenmoter. Gelukkig niet.’ 1
‘Mijn iPod heb ik al een tijdje niet gebruikt, zo druk heb ik het momenteel. Wat ik thuis zoal draai, zijn de oude platen van bands als Bon Jovi, Guns N’ Roses en Metallica. Vooral Bon Jovi is voor mij dé absolute nummer één, maar een echt favoriet nummer heb ik niet. Dat ik van softrock houd, is eigenlijk meer een ding van vroeger. Mijn voorliefde is nou eenmaal zo gegroeid vanaf dat ik een jaar of tien was. En als je eenmaal van deze muziek houdt, gooi je die platen ook niet zomaar weg.’
Sport
22
Parijs-Nice Rabo-renner verliest leiderstrui in afdaling
Talent Gesink krijgt harde les van routiniers Wielrenner Robert Gesink verloor zaterdag Parijs-Nice in de afdaling van de Col du Tanneron. ‘Ik scheet in m’n broek.’ Dominique Elshout AMSTERDAM
...
Robert Gesink draaide er niet omheen zaterdag, nadat hij zijn leiderstrui was kwijtgeraakt in Parijs-Nice. Op de voorlaatste dag van de Franse rittenkoers kwam hij op achterstand binnen. In de afdaling van de Col du Tanneron, met links en rechts vallende renners, raakte hij het contact kwijt met de koplopers. Gesink was bang geweest. ‘Als ze voor en achter en naast je van de weg vliegen, doet dat wel wat met je.’ Eerder op de dag was Gesink koel gebleven bij een lekke band. Binnen de kortste keren was hij weer aangesloten bij de hoofdmacht. Het hielp ook dat Luis Leon Sanchez, de Spanjaard die gisteren de laatste rit won, het tempo stillegde om te wachten op Gesink, op dat moment nog steeds drager van de gele trui. Sanchez wenste niet te profiteren van de pech die de leider in de wedstrijd had getroffen. Kilometers later was het over met die collegialiteit. Sanchez hoorde bij de mannen die er vandoor gingen. Net als de Fransman Sylvain Chavanel, die de etappe won, en Davide
Robert Gesink moet nog wennen aan de druk van een leiderstrui op het hoogste niveau. COR VOS
Rebellin. De Italiaan pakte voldoende voorsprong om het geel van Gesink over te nemen. Hij stond het gisteren niet meer af. Een verbond van geroutineerde mannen had jonkie Gesink de das omgedaan.
Wielrennen
Klimmer Gesink heeft een veelbewogen Parijs-Nice achter de rug. Donderdag pakte hij het geel omdat hij bergop op de Mont Ventoux de sterkste was, vrijdag speelden zenuwen hem parten in het begin van de etap-
pe. Nog nooit had hij zo vaak gebruik gemaakt van de ‘oortjes’ waarmee renners onderling communiceren en in contact staan met de volgwagens van hun ploeg. Ploegleider Erik Dekker maande hem tot kalmte.
Boerenzoon Gesink, geroemd om zijn nuchtere kijk op de dingen, liet zich vrijdag even gek maken. En zaterdag had hij het niet meer, in de onoverzichtelijke afdaling van de Tanneron. Het verlies van Parijs-Nice is de eerste tegenvaller voor Gesink sinds hij vorig jaar beroepsrenner werd. In zijn eerste jaar overtrof hij de verwachtingen met een negende plaats in de Waalse Pijl, goede prestaties in de Ronde van Duitsland en Polen en ritwinst in de Ronde van België. Vorige maand ging hij verder op de ingeslagen weg door de zwaarste rit in de Ronde van Californië te winnen. Bij Rabobank krijgt Gesink de tijd om uit te groeien tot een volwassen beroepsrenner. Geen Ronde van Frankrijk dus dit jaar voor hem, hij zal starten in de Ronde van Spanje omdat de Tour nog te zwaar is. Fysiek zou Gesink de Tour misschien al aankunnen, jaar in jaar uit verbaast hij de medische staf van de ploeg met uitkomsten van inspanningstesten die ze nog nooit eerder hebben gezien. Aan de druk van een leiderstrui op het hoogste niveau moet hij nog wennen. Zo ziet de ploegleiding deze Parijs-Nice ook, als een goede leerschool. Gesink zelf gaf aan dat hij inderdaad iets opgestoken heeft. Droogjes: ‘Ik moet harder naar beneden fietsen.’
Serie A
Cancellara weer sterkste in tijdrit Novum AMSTERDAM
...
Wereldkampioen tijdrijden Fabian Cancellara heeft zich gisteren van zijn beste kant laten zien in de TirrenoAdriatico. De Zwitser was in een 26 kilometer lange tijdrit de snelste. Cancellara had een voorsprong van 22 seconden op de Amerikaan David Zabriskie. Beste Nederlander in Reca-
nati was Sebastian Langeveld. De renner uit Lisse werd op 2.49 van de winnaar 45e. Niklas Axelsson, de leider aan het begin van de tijdrit, eindigde als 30e en verloor bijna tweeënhalve minuut op Cancellara. Door zijn winst in de rit tegen het uurwerk lost Cancellara Axelsson af als leider in het algemeen klassement. De Zwitser heeft een voorsprong van zestien seconden op Enrico Gasparotto. 1
Intern accountmanager bancair Commercieel binnendienst bancair
JIJ?
Adviseur hypotheek & vermogen
Doe met ons mee! Nieuwe uitdagingen? ?d^ekZ[b_`a[dXe[_[dZm[ha5M_b`[c[[h f[hieedb_`a[WWdZWY^j5;[d]e[ZX[jWWbZ[lWij[XWWd5 A_`aid[befwww.doemeemetnig.nlleehc[[h_d\ehcWj_[ e\X[bedief&)+,(+&+&+
NIG Midoffice is een onderdeel van de Nederlandse Interim Groep
Fiorentina is na 3-1 zege op Genoa al klaar voor PSV Novum AMSTERDAM
...
Fiorentina, de komende tegenstander van PSV in het UEFA Cup-toernooi, heeft in de Serie A bewezen in goede vorm te zijn. De Florentijnen wonnen in eigen huis met 3-1 van Genoa en blijven daardoor de vierde plaats in de Italiaanse competitie bezetten. Mario Santana, Adrian Mutu en Giampaolo Pazzini scoorden voor de thuisploeg. AS Roma deed ook goede zaken. In het eigen Stadio Olympico won de ploeg met 2-1 van AC Milan. Een buitenspeldoelpunt van Mirko Vucinic besliste tien minuten voor tijd het duel. Kaka was veruit de gevaarlijkste man bij Milan, waar Clarence Seedorf zijn rentree maakte. De Braziliaan
kreeg in de eerste helft twee goede mogelijkheden, maar liet beide kansen liggen. Amantino Mancini testte Zeljko Kalac met een omhaal, maar de bal ging over. De grootste kans van de eerste helft was voor Francesco Totti, maar de sterspeler van Roma schoot voorlangs. Na rust was Kaka wel trefzeker voor Milan. Roma leek van slag, maar herpakte zich in het laatste kwartier van de wedstrijd. Ludovic Giuly maakte gelijk met een prachtige volley. Vucinic hield vervolgens met een laag schot de drie punten in Rome. Internazionale heeft vijf dagen na de uitschakeling in de Champions League de draad in de competitie weer opgepakt. De koploper van de Serie A won de thuiswedstrijd tegen Palermo met 2-1 en herstelt daardoor
Adrian Mutu. PRO SHOTS
de marge van zes punten op naaste belager AS Roma. Inter kwam al na vijf minuten op voorsprong door de eerste competitietreffer van het seizoen van Patrick Vieira, maar door een eigen doelpunt van Marco Materazzi werd de stand twintig minuten later gelijk getrokken. De winnende treffer kwam er in de 36e minuut alsnog dankzij de Chileen Luis Antonio Jimenez. 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ...................................... ....................................... ...................................... 111
Verkerk wint weer eens een tennistoernooi
Martin Verkerk heeft in Montreal het lokale futuretoernooi gewonnen. De tennisser uit Alphen aan den Rijn versloeg in de finale Florin Mergea uit Roemenië, de nummer 548 van de wereld, met 6-7, 7-6, 6-4. Verkerk won voor het laatst een toernooi tijdens de Dutch Open in juli 2004. Futuretoernooien zijn twee klassen lager dan de ATP-tour. Verkerk, oud-finalist op Roland Garros, maakte eind februari zijn rentree tijdens het futuretoernooi in de Texaanse plaats Harlingen, waar hij een ronde won. Voor zijn winst in
Montreal moest Verkerk vijf wedstrijden winnen. In die vijf wedstrijden verloor de Nederlander slechts een set, in de finale.
Raymaekers, die de laatste twee jaar de Nederlandse titel had opgeëist, werd elfde.
111
Wales oppermachtig in Six Nations toernooi
Butter beste Nederlander in City-Pier-Cityloop
Patrick Makau heeft de 34e editie van de City-Pier-Cityloop op zijn naam geschreven. De Keniaan finishte net boven het uur in een tijd van 1.00.08. Zijn landgenoot Joseph Maregu verwees hij in de sprint naar de tweede plaats. Michel Butter werd in 1.03.17 net voor Koen Raymaekers (1.03.19) de beste Nederlander en pakte zo de nationale titel. Butter werd door zijn persoonlijke record negende in de wedstrijd.
111
De rugbyers van Wales zijn winnaar geworden van het zeslandentoernooi. In de vijfde en laatste wedstrijd werd Frankrijk in Cardiff met 29-12 verslagen. Wales won alle wedstrijden en dat betekende het tweede grand slam in dertig jaar. Frankrijk eindigde door een slechter doelsaldo op de derde plaats achter Engeland. Frankrijk had met meer dan negentien punten verschil moeten winnen om het toernooi te kunnen winnen.
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... uitgever: Cornelis van den Berg Dagblad De Pers wordt in een aantal plaatsen dagelijks Anthony Fokkerweg 61 [email protected] hoofdredacteur: Ben Rogmans bezorgd door Interlanden. Ontvangt u dagelijks De Pers en 1059 CP Amsterdam [email protected] Een uitgave van adjunct-hoofdredacteuren: heeft u klachten over de bezorging? Bel: 0900-0708 (lokaal tel: 020 - 3460560 [email protected] Mountain Media BV fax: 020 - 3460596 Frank Poorthuis, Dirk Koppes tarief) of kijk op www.bezorgingdepers.nl
Sport
23
Voetbal
AZ houdt met gelijkspel concurrent VVV op afstand Novum AMSTERDAM
...
AZ is voor de elfde keer op rij zonder overwinning gebleven in de Eredivisie. De Alkmaarse club kwam in de uitwedstrijd tegen FC Utrecht zes minuten voor tijd zelfs op achterstand, maar in blessuretijd kon Mounir El Hamdaoui de veertiende nederlaag van het seizoen ternauwernood afwenden: 2-2. Nadat AZ in de eerste helft via Ari al de lat had geraakt, was het in de achtste minuut van de tweede helft via Demy de Zeeuw alsnog raak. De voorsprong van de bezoekers hield niet lang stand. Eerst zorgde Cedric van der Gun voor de gelijkmaker en zes minuten voor tijd leek de Belgische invaller Kevin Vandenbergh de matchwinnaar te worden. Met een fraai schot zorgde invaller El Hamdaoui toch nog voor een puntendeling.
Roda JC-speler Marcel Meeuwis passeert Gomes in blessuretijd. PRO SHOTS
AZ behoudt door de puntendeling de twaalfde plaats met een voorsprong van zes punten op VVV, dat op de gevreesde zestiende plaats staat. Volgens AZ-trainer Louis van Gaal hadden de gasten zorgvuldiger moeten omspringen met hun mogelijkheden. ‘ Daar hadden we meer rendement uit moeten halen. Na rust komen we toch op voorsprong, maar vreemd genoeg gingen we toen achteruitlopen.’ Echt tevreden met het punt was Van Gaal niet. ‘Als je drie minuten voor tijd nog op gelijke hoogte komt, ben je eigenlijk spekkoper. Maar ik ben ook teleurgesteld omdat we zoveel grote kansen hebben gemist’, vond de trainer die zelfs het woord degradatie in de mond nam. ‘Bijna iedere wedstrijd zijn we de betere en in deze gekke competitie kunnen we misschien toch nog negende worden. Maar we kunnen ook nog degraderen.’ 1
Eredivisie Roda JC verrast PSV in slotminuut: 1-1
‘Opeens zag ik mijn doelman naast me staan’ Keeper Bram Castro van Roda JC trof al eens doel, maar gisteren maaide hij tegen de kuit van medespeler Marcel Meeuwis. De aanvoerder bleef echter koel en maakte ondanks de pijn 1-1, in de 93e minuut tegen PSV. De betrokkenen aan het woord. Remco Janssen KERKRADE
...
Keeper Bram Castro van Roda JC: ‘Wij stonden met 1-0 achter (door een doelpunt van PSV-spits Jefferson Farfán, red.). Dus als wij dan een hoekschop krijgen vlak voor tijd dan weet je: het wordt nu alles of niets.’ Marcel Meeuwis, aanvoerder van Roda JC: ‘Want het zag er naar uit dat PSV wéér een goed resultaat zou halen, zonder goed voetbal.’ Raymond Atteveld, trainer van Roda JC: ‘Dus ik stuurde de keeper maar mee naar voren. Hij heeft uit zo’n situatie wel eens eerder gescoord (op 30 oktober 2007 in de beker, de 2-2 tegen De Graafschap, red.).’ Castro: ‘Er ontstond door mijn aanwezigheid geharrewar in het straf-
schopgebied. En nadat Boldizsar Bodor van ons op doel had geschoten, liet Gomes de bal los.’ Meeuwis: ‘Op het moment dat Gomes losliet, wilde ik aanleggen om te schieten. Opeens zag ik vanuit mijn ooghoeken onze doelman naast mij staan. Die zie je niet aankomen, met
PSV-trainer Vergoossen: ‘Deze wedstrijd was een moeilijke bevalling’ zijn donkere tenue.’ Castro: ‘Op het moment dat ik de bal wilde trappen, zette Marcel z’n standbeen ertussen.’ Meeuwis: ‘Ik dacht namelijk dat hij zou gaan schieten. Hij stond er in principe beter voor.’ Castro: ‘Dus ik trapte, maar raakte alleen Marcel vol op zijn kuit.’ Meeuwis: ‘Het duurde zó lang voordat hij iets ondernam.’ Atteveld: ‘Ze stonden elkaar behoorlijk in de weg. Gelukkig zijn ze
allebei heel gebleven.’ Castro: ‘Het gaat wel goed met hem, lijkt mij. Dat Marcel de bal binnenschoot, vond hij denk ik het belangrijkste.’ Meeuwis: ‘Het is natuurlijk best prettig dat ik scoor, maar op zo’n moment maakt het mij eigenlijk niet uit wie hem nou maakt.’ Castro: ‘Ja, ik had eerder bij zo’n situatie gescoord. Maar dat speelt bij mij niet mee, als ik mee naar voren ga. Het zorgt ook hooguit voor verwarring bij de tegenstander.’ Atteveld: ‘Het geeft uiteindelijk wel een boost, als je net voor het einde de 1-1 maakt. Maar ik had liever gewoon gewonnen.’ Meeuwis: ‘Op zich is dit natuurlijk een erg grappig verhaal. Maar ik ben allang blij dat die bal er uiteindelijk gewoon in zat.’ PSV-trainer Sef Vergoossen: ‘Deze wedstrijd tegen Roda was een moeilijke bevalling, zij waren duidelijk de bovenliggende partij. Voor ons is het heel pijnlijk dat de gelijkmaker kort voor tijd toch nog viel. Maar het is wel verdiend, dat moet ik er bij zeggen.’ 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ................................................................................
WERDER OP ACHTERSTAND Werder Bremen heeft thuis niet kunnen profiteren van het verlies van Bayern München. De ploeg verloor met 1-0 van VfL Wolfsburg. Door het verlies zag Werder Bayer Leverkusen voorbij komen op de ranglijst. Leverkusen had in eigen huis geen enkele moeite met 1. FC Nürnberg: 4-1. Door de overwinning staat Bayer Leverkusen nu derde, zes punten achter Bayern München. Hamburger SV staat een punt voor Leverkusen op de tweede plaats.
UITSLAGEN EN RANGLIJST Vrijdag FC Groningen - SC Heerenveen . . . . 0-1 Zaterdag NAC Breda - Excelsior . . . . . . . . . . . Feyenoord - VVV-Venlo . . . . . . . . . . FC Twente - Vitesse . . . . . . . . . . . . . De Graafschap - Heracles Almelo . .
2-0 4-1 4-3 0-0
Zondag Ajax- Willem II . . . . . . . . . . . . . . . . . NEC- Sparta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Roda JC- PSV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . FC Utrecht - AZ . . . . . . . . . . . . . . . . .
4-1 4-2 1-1 2-2
1 PSV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Ajax . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Feyenoord . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 NAC Breda . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 SC Heerenveen . . . . . . . . . . . . . 6 FC Groningen . . . . . . . . . . . . . . . 7 FC Twente . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Roda JC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 FC Utrecht . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Vitesse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 NEC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 AZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Heracles Almelo . . . . . . . . . . . 14 Sparta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 De Graafschap . . . . . . . . . . . . . 16 VVV-Venlo . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Willem II . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Excelsior . . . . . . . . . . . . . . . . .
28-60 28-56 29-54 29-53 29-51 29-50 29-49 29-43 29-39 29-39 29-36 29-32 29-31 29-27 29-27 29-26 29-24 29-23
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ..................................... ................................................................................
Van Gaal
Sport en politiek
‘Van Gaal moet eens ophouden zichzelf goed te praten’, Danny Koevermans in Elf.
‘Wie beweert dat sport niets te maken heeft met politiek, zegt net zoiets als dat striptease niets te maken heeft met seks.’ Vladimir Boekovski, Russische dissident en schrijver.
XENDO IN GRONINGEN IS EEN ONAFHANKELIJK INSTITUUT DAT DE VEILIGHEID, VERDRAAGBAARHEID EN WERKING VAN NIEUWE GENEESMIDDELEN ONDERZOEKT. WIJ ZOEKEN DAARVOOR VRIJWILLIGERS DIE TEGEN EEN VERGOEDING WILLEN MEEWERKEN.
Te onderzoeken geneesmiddel ACT-178882 is een nieuw middel dat ontwikkeld wordt voor de behandeling van hoge bloeddruk. Bijzonderheden 1. Voor de vrouwen die deelnemen is het belangrijk dat zij minimaal 1 jaar na de overgang zijn, gesteriliseerd zijn of om andere redenen geen kinderen meer kunnen krijgen. 2. U mag deelnemen aan de studie als u niet rookt en in de afgelopen 3 maanden niet gerookt hebt.
Wij zoeken voor onze studie CS0110:
GEZONDE VROUWEN (na de overgang of gesteriliseerd) EN MANNEN VAN 65 T/M 80 JAAR Periode Het onderzoek zal plaatsvinden vanaf mei 2008. U verblijft gedurende 16 dagen (15 nachten) in het klinisch onderzoekscentrum in Groningen waar u de onderzoeksmedicatie krijgt toegediend. Op verschillende tijdstippen wordt wat bloed afgenomen. U komt nog 3 keer terug voor een kort bezoek. 5 dagen na de inname van de onderzoeksmedicatie komt u terug voor de laatste bloedafname en voor een lichamelijk onderzoek (nakeuring). Vergoeding De vergoeding voor de studie bedraagt € 2050,- bij voltooiing van het onderzoek. De reiskostenvergoeding bedraagt € 0,19 per kilometer, ongeacht het gebruikte vervoermiddel.
Wij zoeken voor onze studie CS0106:
GEZONDE VROUWEN (na de overgang of gesteriliseerd) EN MANNEN VAN 18 T/M 55 JAAR EN 65 T/M 80 JAAR Periode Het onderzoek zal plaatsvinden vanaf april 2008. U verblijft gedurende 3 dagen (2 nachten) in het klinisch onderzoekscentrum in Groningen waar u de onderzoeksmedicatie krijgt toegediend. Op verschillende tijdstippen wordt wat bloed afgenomen. U komt nog 3 keer terug voor een kort bezoek. 5 dagen na de inname van de onderzoeksmedicatie komt u terug voor de laatste bloedafname en voor een lichamelijk onderzoek (nakeuring). Het gehele onderzoek duurt dus maar 1 week. Vergoeding De vergoeding voor de studie bedraagt € 575,- bij voltooiing van het onderzoek. De reiskostenvergoeding bedraagt € 0,19 per kilometer, ongeacht het gebruikte vervoermiddel.
Informatie en aanmelding
Xendo Recruitment. Telefoon: 050- 368 10 42 / 050-368 10 56 E-mail: [email protected] Website: www.xendovrijwilliger.nl Bereikbaar op maandag t/m vrijdag tussen 08:30 en 21:00 uur Algemene informatie
Voor meer informatie over onze lopende onderzoeken verwijzen wij u graag naar onze website www.xendovrijwilliger.nl Indien de schriftelijke informatie niet toereikend is of indien u op de hoogte wilt worden gehouden over toekomstige onderzoeken, dan staan wij u graag persoonlijk te woord. U kunt ons bereiken via: Xendo UMCG-terrein, Hanzeplein 1 – ingang 53, 9713 GZ Groningen. E-mail: [email protected]. Telefoon: 050-368 10 42 / 050-368 10 56 Door uw medewerking helpt u nieuwe geneesmiddelen te ontwikkelen. Het beschreven onderzoek valt onder de Wet medischwetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO). Deze wet bepaalt dat het onderzoek beoordeeld moet worden door een onafhankelijke Medisch Ethische Toetsingscommissie. Pas na goedkeuring door deze commissie mag het onderzoek plaatsvinden.
24
Sport
Crashes
Vroem, vroem... Het is weer leuk in de Formule 1 Het moest dit seizoen allemaal een stuk spectaculairder in de Formule 1. Toeschouwers waren het zat honderden euro’s neer te leggen voor voorspelbare races waarin de coureurs vooral konden leunen op hun bolides die uitgerust waren met allerlei technische snufjes. Het vakmanschap van de rijder was van ondergeschikt belang en de kenners prikten daar meteen doorheen. Daarom stonden er gisteren tijdens het openingsbal van het Formule 1-seizoen in Melbourne auto’s op de startgrid waarin het vooral aankwam op het talent van de coureur zelf. Resultaat was dat slechts zeven coureurs de finishlijn zagen. De safety car moest liefst drie keer uitrukken wegens de vele incidenten. En dan deden Jos Verstappen en Robert Doornbos niet eens mee. Lewis Hamilton, de uiteindelijke winnaar, was tevreden over de Formule 1-nieuwe stijl. ‘Dit is hoe racen écht is bedoeld. Dit was geweldig.’ 1 FOTO’S: REUTERS/AP
Voetbal Gewaagde keuze van Ajax-trainer Koster om Deen op de bank te zetten
Blessure Gabri redt eerzuchtige Perez Iwan Tol AMSTERDAM
...
Een grote glimlach sierde na afloop het gezicht van Kenneth Perez. Ajax had, een beetje plichtmatig, met 4-1 gewonnen van Willem II en met twee perfecte assists had hij nog een substantiële bijdrage in de zege van Ajax ook. Bovendien moet het gek lopen wil Perez in de volgende wedstrijd van Ajax, in het Philips-stadion tegen PSV, niet vanaf het begin op het veld staan. Vandaar ook die grote glimlach bij de Deen. Door de misstap van PSV in Kerkrade kan Ajax woensdag in
Eindhoven de marge plots weer tot één punt terugbrengen. En dus kon er best een grapje af bij de Deen: ‘Als ik nou iets minder mijn best had gedaan bij PSV, dan hadden we woensdag misschien wel gelijk kunnen komen.’ Niets zo onvoorspelbaar als voetbal, zo bleek gisteren maar weer eens, want eerder die middag – om precies te zijn bij de aftrap van het duel – lagen de zaken er nog heel anders voor. Trainer Adrie Koster had voor de positie achter de spits gekozen voor het talent Siem de Jong, en dus niet voor de geroutineerde Deen. Een gewaagde keus van de Ajax-trai-
Een ontevreden Perez is bijna een garantie voor problemen ner, want een ontevreden Perez is bijna een garantie voor problemen; zijn karakter leent zich niet voor een rol op het tweede plan, zo had Perez al vaker in interviews aangegeven. De aanvaller was bij de warmingup het veld opgewandeld voor een rondootje, handen in de zakken en grappenmakend met zijn ploeggeno-
ten. Hij leek een beetje te zoeken naar de juiste houding. Een tv-ploeg had er beelden van gemaakt. Je wist tenslotte maar nooit wat er zou gaan gebeuren als Perez teleurgesteld was. Bij het eerste fluitsignaal van arbiter Blom was Perez een beetje onderuitgezakt gaan zitten op de bank van Ajax. Zijn shirt met nummer 29 lag achter hem, gedrapeerd over de hoofdleuning. Juist dat shirt had hem altijd zo aangetrokken in Ajax, want als klein jongetje werd hem al snel duidelijk dat er in Denemarken maar één Nederlandse club toe deed. Toch vertrok hij dit seizoen naar PSV toen duidelijk was dat hij onder
#!$!
Henk ten Cate geen basisplaats zou krijgen. Toen hem datzelfde lot stond te wachten bij PSV en Martin van Geel hem polste voor een rentree in Amsterdam had hij de keuze snel gemaakt. Het scheelde meteen een hoop reistijd. En dan nu, drie maanden later, wéér op de bank. Vervangen nota bene door een broekje van 19 jaar. Maar voordat Perez zich überhaupt druk had kunnen maken, kreeg hij al een seintje van Koster: warmlopen. Na negen minuten mocht hij de geblesseerde Gabri vervangen. Perez deed zijn shirt aan, Siem de Jong nam de plek van Gabri in en Perez wandelde het veld in, richting zijn vaste positie achter de spits. Precies op tijd om er nog een mooie middag van te maken. Gewoon, zoals het hoort in zijn ogen... 1
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
"#$%%%#
Eredvisie
SIMPELE ZEGE FEYENOORD Sony Ericsson K800i. 0,!& Van' Voor
Feyenoord heeft ook zonder Roy Makaay een competitiewedstrijd kunnen winnen. De spits raakte geblesseerd in het duel met AZ en werd tegen VVV-Venlo vervangen door Michael Mols. Die maakte zaterdag de derde treffer voor de ploeg van Bert van Marwijk. Feyenoord won met 41. Luigi Bruins, Giovanni van Bronckhorst en Nuri Sahin namen de andere treffers voor hun rekening. Keisuke Honda scoorde tegen.
!
Simply Closer !!$!%!
.. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. ......................................
[email protected] Heeft u toevallig ergens een pikante sportroddel opgevangen? Mail het ons.