Het Groene Boekje december 2015

Het Groene Boekje december 2015

Koninklijke Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde Afd. SCHAGEN 1

Groei&Bloei afdeling Schagen Het Groene Boekje: [email protected] Postadres: Slingerweg 87, 1777 AH Hippolytushoef Redactie: Anouk Paauw, [email protected] De uiterste datum voor het inleveren van uw kopij voor het volgende Groene Boekje (nummer 1/2016) is 1 februari 2016. Samenstelling van bestuur en commissies Website afdeling http://schagen.groei.nl Facebook afdeling https://www.facebook.com/pages/Groei-enBloei-afdeling-Schagen/446680472110428?fref=ts Website landelijk http://www.groei.nl E-mail adres [email protected] Bankrekening NL31RABO0157582302 t.n.v. Groei & Bloei afd. Schagen Voorzitter Simon Kranenburg 0223-532777 Secretaris Tineke Poortman 0227-592694 Slingerweg 87 1777 AH Hippolytushoef [email protected] Penningmeester Wim Lichtenveldt 06-51242931 Webmaster/PR en Facebook Jan Paauw 0223-533730 Ledenadm. Hans van der Veen 0227-593399 Algemene zaken Henk Groenendijk 0223-522090 Bloemschikken Ans de Jong 0226-411786 [email protected] Reiscommissie Jannie Waterberg 06-29187001 [email protected] Adreswijzigingen en beëindigen lidmaatschap doorgeven aan: Secretariaat Groei & Bloei Postbus 485 2700 AL Zoetermeer of per e-mail: [email protected]

2

Inhoudsopgave Onderwerp

Blz.

Groei&Bloei afdeling Schagen Inhoudsopgave Agenda Van de redactie: Vriendelijk verzoek aanlevering kopij Van het bestuur: Het is herfst!! Nieuwe leden De herkomst van onze leden, begin 2011 Van de webmaster: Prachtige afdelingswebsite! Wat komt: Cursus biologisch/ dynamisch moestuinieren Workshop snoeien 5 maart Frits Bart Workshop Lathyrus kweken in Aalsmeer en Soest Lezingen: Door Hans Kramer op woe 3 februari Door Pieter Landman op woe 2 maart Van de reiscommissie: Bedankt Nel, Wil en Ans! En ook nog: Vaste planten top 10 Spitten: of juist niet! Bedankt Doet! Wat geweest is: Het was genieten op de Oogst- en pompoenfair! Verslag 4-daagse tuinenreis Duitsland Excursie naar Bejo Wat ons bezig houdt: Ook last van slakken? Een leuke tip! Gezocht Het geheimzinnige- en heilzame plantenrijk: (8) Plantenpuzzel Advertenties

2 3 4 4 5+6 7 8+9 10 11+12 13 14 15 16 17 18 19,20,21 21 22 23,24,25,26 27t/m31 32 32 33+34 35+36 37,38,39

3

Agenda December: Di 1 dec Do 10 dec Di 15 dec

Bloemschikken gevorderden wanddecoratie. Bloemschikken ver gevorderden Kerst. Bloemschikken gevorderden kerstarrangement.

Februari: Ma 1 feb Wo 3 feb Wo 24 feb Za 27 feb

Uiterste datum inleveren kopij Groene Boekje nr. 1. Lezing door Hans Kramer. Cursus biologisch/ dynamisch moestuinieren. Workshop Lathyrus kweken in Aalsmeer.

Maart: Di 1 Wo 2 Za 5 Wo 9

mrt mrt mrt mrt

Workshop Lathyrus kweken in Soest. Lezing door Pieter Landman. Workshop snoeien bij Frits Bart. Cursus biologisch/ dynamisch moestuinieren.

Voor meer informatie over bovenstaande agenda kunt u terecht op de website van de afdeling; schagen.groei.nl en/of de landelijke website; www.groei.nl

Van de redactie Vriendelijk verzoek aanlevering kopij Beste lezer, Ik wil u vriendelijk verzoeken om uw kopij als volgt bij mij aan te leveren: - In een Word document. - In lettertype Bookman Old Style. - In lettergrootte 11. Alvast hartelijk dank voor uw medewerking. Anouk Paauw.

4

Van het bestuur Het is herfst!! Heerlijk, de bladeren vallen, de grassen kleuren en je voelt de koude in de lucht. Zo heeft (zeker voor mij), ieder seizoen zijn charmes. Het belangrijkste nu nog in de tuin is hem winterklaar maken. D.w.z. compost uitrijden, bladeren over de kale grond strooien, oude (lelijke) planten verwijderen en afvoeren naar de composthoop, de paar kleine onkruidjes verwijderen, mest uitrijden en de composthoop omzetten. Al deze werkzaamheden moeten gebeuren zolang er nog enige bodemwarmte aanwezig is. Doe je het te laat (na oktober) dan worden de belangrijke nuttige stoffen uit je compost en de mest niet meer (goed) opgenomen en spoelen de meeste werkzame stoffen tijdens de natte moesson uit en verdwijnen in het oppervlakte water. Dit kan los van het verloren gaande materiaal, toch nooit de bedoeling zijn. Bij voldoende bodemtemperatuur worden de werkzame stoffen door het bodemleven, omgezet in voor de planten opneembare bestanddelen en zo kunnen die de ongetwijfeld weer komende lente groeien. Wat is het leven zonder passie (ik bedoel niet ons G & B ledenpassie), wat is het heerlijk als je zo op kan gaan in je werk, hobby, vriend - of vriendin, dat je zonder morren alles wat op je pad komt met evenveel plezier kunt doen. Helaas lukt het lang niet iedereen om zo in het leven te staan. We hebben wel kennis kunnen maken met zo'n iemand op de lezing van oktober en wel met Alma Huisken. Wat een heerlijk bevlogen mens met een ongebreidelde passie voor de natuur en alles wat daarmee te maken heeft. Alma had geen ondersteunende beelden nodig om haar boodschap over te brengen en kon zelfs door een stukje uit haar eigen schrijven voor te lezen ca. 60 mensen boeien.

5

Helaas ook weinig passie en beleving bij de mensen die eigenlijk konden/moesten helpen bij de realisatie van de Oogst- en pompoenfair eind september. Juist het ontbreken van die beleving bij onze eigen leden is fataal voor de motivatie van die mensen die er wel waren en zich keihard hebben ingezet om alles in goede banen te leiden. De vrijwilligers die er wel waren zijn niet alleen de twee fair dagen continu in de weer geweest maar ook tijdens de opbouw en afbouw werd er een wissel op hun getrokken. Dit met het gegeven dat de meesten hier al jaren mee bezig zijn en er ook niet jonger op worden, maakt het steeds moeilijker om gemotiveerd te blijven. Het gevolg is dat er nu een aantal sterkhouders mee stoppen en dat hiermee direct de voortgang van een eventuele nieuwe fair op losse schroeven is komen te staan. De Oogst- en pompoenfair commissie gaat nu verder kijken welke mogelijkheden er zijn om toch met dit unieke evenement door te kunnen gaan. Die mensen die er wel geweest zijn, zijn we als bestuur veel dank verschuldigd. Dat er sterkhouders nu afhaken, is zonder meer te betreuren. Zij hebben meer verdiend dan zo'n einde van een jarenlange traditie. Gelukkig gaat het leven en de afdeling verder. We hebben nog steeds een enthousiast hoopvol bestuur. Hoop richt de blik vooruit. Niet alleen in de zin van hopen dat iets goed gaat, maar ook in de zin van vast durven houden aan idealen. Hoop voedt zich met intuïtie, inspiratie en kracht om door te gaan op de weg van het goede. Hoop is zeker weten dat iets zinvol is, ongeacht de afloop. Dit is wat u van uw bestuur van Groei & Bloei afdeling Schagen kunt verwachten. Een van onze idealen is nog steeds het verspreiden van kennis over een boeiende wereld vol kleur en leven, ondanks het feit dat de herfst net is begonnen. Hiermee ben ik weer aangekomen bij mijn eerste regels; Ieder seizoen heeft zijn charmes. Simon Kranenburg.

6

Nieuwe leden Door een bestuurswisseling hebben we in ons vorige boekje niet de nieuwe leden vermeld. Het wordt daarom een lange lijst deze keer. Hier komen ze: mevr. E. Marx-v.d.Wurff (Warmenhuizen); mevr. M.G. De Ridder (De Cocksdorp); mevr. J. Hansen (Anna Paulowna); mevr. A. Berkhout (Warmenhuizen); mevr. M. Booij (Ewijcksluis); dhr. H. de Porto (Den Burg); dhr. H. van Sambeek (Oosterend); dhr. T. Owel (Breezand); mevr. T. Luijten (Lutjewinkel); dhr. P. Brands (Breezand); dhr. J.E. Ekelmans (Middenmeer); mevr. M.F. Stark (Den Helder); dhr. Reyer Koning (’t Zand); mevr. Joke Berbee (Breezand); mevr. H. Gils (Schagen); fam. J.F.J. de Boer (’t Veld); mevr. J. van Tongeren (Benningbroek); mevr. G. Bakker (Nw. Niedorp); mevr. Joke Veenhoven (Hippolytushoef); mevr. Esther Huijg (Breezand); dhr. Of mevr. W. Zuijderwijk (Anna Paulowna); dhr. Wouter Koopman (Anna Paulowna); mevr. C. Starink (Petten); fam. J. Bergen (Zd-Scharwoude); dhr. Peter Konijn (Tuitjenhorn); mevr. P. Croes (Den Oever); fam. H. Nieman (Warmenhuizen); mevr. S. Groothuis (Sint-Maartensbrug; mevr. W. den Haan (Den Burg); mevr. A. van Nuland (Anna Paulowna); dhr. P.J.M. Schipper (Burgerbrug); mevr. A.W.E. Siecker (Julianadorp). We heten u allen hartelijk welkom in de afdeling Schagen en we wensen u toe dat u veel en lang aan onze activiteiten mee kunt doen en van uw lidmaatschap kunt profiteren. Het aantal leden van onze afdeling is hiermee weer gestegen tot 473, maar ….. er is al een aantal opzeggingen per 31 december. Heeft u ook opgezegd, maar bedenkt u zich als u dit groene boekje heeft gelezen, aarzel dan niet om uw lidmaatschap gewoon weer te verlengen. Ledenadministratie.

7

De herkomst van onze leden, begin 2011. gemeente Schagen Zijpe

104 60

Niedorp

95

Anna Paulowna

96

Den Helder

75

Texel

30

Wieringen

51

Wieringermeer

59

stad/dorp Schagen Burgerbrug Callantsoog Petten Schagerbrug St. Maartensbrug St. Maartensvlotbrug ’t Zand Barsingerhorn Haringhuizen Kolhorn Lutjewinkel Nieuwe Niedorp Oude Niedorp ’t Veld Winkel Zijdewind Anna Paulowna Breezand Oudesluis Wieringerwaard Den Helder Huisduinen Julianadorp De Cocksdor De Koog De Waal Den Burg Den Hoorn Oosterend Oudeschild Den Oever Hippolytushoef Westerland Middenmeer Slootdorp

104 4 8 3 13 10 9 13 9 4 5 13 20 4 8 28 4 43 32 2 19 43 1 31 3 1 1 17 3 3 2 8 35 8 29 12 8

Harenkarspel

50

Langedijk = HHW

6

Opmeer = HHW

6

Medemblik = Hoorn

2

elders

3

Wieringerwerf Dirkshorn St. Maarten Tuitjenhorn Waarland = HHW Warmenhuizen = BS Broek op Langedijk Oudkarspel Zuid-Scharwoude Hoogwoud Opmeer Spanbroek Abbekerk Nibbixwoud Alkmaar Folschette Fr Oldenzaal

18 5 12 10 10 13 3 2 1 4 1 1 1 1 1 1 1

9

Van de webmaster Prachtige afdelingswebsite! Groei en Bloei heeft tegenwoordig een hele mooie afdelingswebsite. Deze is totaal vernieuwd door onze landelijkeen regionale webmasters. Zij hebben daar heel veel werk aan besteed en zie het resultaat op schagen.groei.nl. Alle activiteiten van onze vereniging zijn daar te vinden en als u verder kijkt, kunt u zelfs landelijk alle afdelingen volgen. Regelmatig worden er ook mooie foto’s op de website gezet. Dus heeft u een mooie fotoreportage van een Groei en Bloei activiteit? Stuur ze dan naar onze webmaster: [email protected]. Heeft u iets te koop of te ruilen met betrekking tot onze hobby? Geef het door en de webmaster zorgt voor plaatsing op de website/ facebookpagina. Heeft u zich nog niet aangemeld voor de nieuwsbrief? Dit kan vanaf nu op de website bij het tabblad diversen. De facebookpagina van onze afdeling heeft ons ook veel te bieden. Er zijn al meer dan 100 bezoekers actief op dit medium. Foto’s, tips, lezingen, excursies. U kunt het allemaal vinden! Jan Paauw.

10

Wat komt Cursus biologisch/ dynamisch moestuinieren: Er zijn veel verschillende manieren om een moestuin(tje) op te zetten en te exploiteren. De één heeft genoeg aan twee vierkante meter en de ander heeft een (gehuurde) volkstuin van 200 m2, of meer. Uiteindelijk gaat het niet om de grootte, maar om wat je er af wil halen (oogsten), wat wil je telen, wat vind je leuk en lekker. Een kleine kruidentuin kan hetzelfde plezier geven als een complete moestuin waarvan je het hele jaar kunt eten. De manier waarop je tuiniert, dat kan sterk verschillen. Ga je voor het maximale zonder rekening te houden met de aarde of wil je ook de aarde blijven voeden? Dit is eigenlijk ook de kern tussen de traditionele landbouw en de dynamische. De traditionele gaat uit van een maximale opbrengst met gebruik van alle mogelijke (vaak chemische) middelen. Het gevolg is duidelijk. Verarming van de grond en uiteindelijk steeds meer en meer onnatuurlijke middelen om tot een resultaat te komen. Deze manier van telen is zuiver gericht op het product en de middelen die gebruikt worden (kunstmest en bestrijdingsmiddelen) dienen alleen de plant. De dynamische wijze neemt als uitgangspunt de (vruchtbare)aarde en de bodembewerkingen en de wijze van telen is er niet op gericht om de bodem uit te putten, maar juist om de aarde meer te geven dan dat je er af haalt. Het moge duidelijk zijn dat deze manier van telen minder opbrengst geeft dan de traditionele, maar daar krijg je wel meer smaak voor terug. De dynamische teelt is (weer) in opmars gekomen eind 1900, toen Rudolf Steiner op uitgebreide schaal met proefnemingen begon en de resultaten nauwkeurig in kaart heeft gebracht. Rond 1920 is hij hiermee naar buiten gekomen en vanaf die tijd is het weer meer verspreid over de wereld. Geheel nieuw was het niet. Er waren in een ver verleden al vele natuurvolken die min of meer dynamisch teelden en heel veel intuïtief deden. Die mensen leefden ook veel meer met - en in de natuur en hadden een grote vorm van zelfredzaamheid. Het kosmische aspect speelde ook een

11

veel belangrijkere rol in hun leven dan nu bij de meeste mensen het geval is. De dynamische wijze van telen loopt als een rode draad door deze hele cursus en wordt gestaafd door meer als twintig jaar ervaring met deze manier van telen. Ik ga er vanuit dat u met het volgen van deze cursus een heel andere kijk krijgt op de manier van werken in de (moes)tuin en de (smaak)zintuigen op een gezonde manier geprikkeld worden. Simon Kranenburg. De cursusdata voor 2016 zijn: Theorie; woensdagavonden 24 februari en 9 maart, van 20.00 tot 22.30 uur. Locatie Nw. Nes, Schoenmakerspad Schagen Praktijk; dagdeel (middag/avond) in overleg te bepalen datum medio mei. Locatie "Hidden Garden" te van Ewijcksluis. Kosten; 40 euro, leden van Groei & Bloei 30 euro. Opgeven voor 10 februari bij: [email protected] of [email protected] (vol is vol). Voor meer informatie zie onze website, [email protected]. Docenten/ begeleiding: Simon Kranenburg en Henk Groenendijk.

12

Workshop snoeien 5 maart Frits Bart Bij voldoende belangstelling gaan we weer een workshop snoeien houden in de tuin van Frits Bart. Op zaterdag 5 maart van 9.30 – 13 uur. Winkelmadepark 4 1731 SN Winkel. Docent: Frits Bart. Kosten worden nog bekend gemaakt. Aanmelden: Frits Bart: 0224-54226 [email protected] /[email protected] Vol is vol! Meenemen: Snoeischaar/snoeizaag en tuinbestendige kleding/ schoeisel. De workshop zal bestaan uit een voorstel rondje, koffie, thee en iets lekkers, een stukje theorie. Dan gaan we de tuin in. Alle vragen kunt u dan stellen en uiteraard gaat u zelf aan de slag met snoeien. Zoals altijd zal het weer een leerzame cursus worden. Jan Paauw.

13

Workshop Lathyrus kweken in Aalsmeer en Soest Op zaterdag 27 februari 2016 van 10.00-12.00 uur organiseert de Nederlandse Lathyrus Vereniging voor het veertiende jaar haar workshop “Lathyrus kweken” in Aalsmeer. Deze workshop is interessant voor zowel mensen die net met het kweken van Lathyrus beginnen, als voor mensen die al vaker Lathyrus hebben gekweekt. In de kas van het Wellant College in Aalsmeer krijgt u in het eerste uur van de workshop informatie over de kweek van Lathyrus. Van zaad, zaaien, opkweek tot oogsten. In het tweede uur gaat u zelf twee Lathyrusrassen zaaien, die u daarna mee naar huis kunt nemen. U kunt al in 2016 Lathyrus snijden van uw eigen planten! De workshop is niet alleen voor leden of donateurs, dus neem gerust familie, vrienden en buren mee. Iedereen is van harte welkom. De kosten bedragen voor leden van de Nederlandse Lathyrus Vereniging € 5,00 per persoon en voor niet-leden € 10,00 per persoon. Let op: u kunt bij ons niet pinnen. Enkel contante betaling. Voor inlichtingen mailt of belt u naar Tineke. Op dinsdagavond 1 maart 2016 wordt er voor Groei & Bloei-leden in Soest een workshop op locatie gegeven. Tineke Poortman.

Overzicht kwekerijbedden en verkoopschuur bij kwekerij De Hessenhof 14

Lezingen Door Hans Kramer op woe 3 februari ‘Het reilen en zeilen van een vast plantenkwekerij, wat is er allemaal gebeurd in 30 jaar Hessenhof ‘ Zoals U misschien weet bestond de kwekerij in 2012 30 jaar. Er is heel wat veranderd als je de beginperiode vergelijkt met nu. Niet alleen in het assortiment wat oneindig veel uitgebreider is geworden, maar ook in de manier van werken. Ook U, als klant bent veranderd en gaat in meer of mindere mate mee met de modegrillen die ook in de plantenwereld heersen. Aan de hand van beelden wordt dieper ingegaan op wat er zoal achter de schermen van een liefhebberskwekerij, zoals de Hessenhof zeker is, moet gebeuren om een goed assortiment planten aan te kunnen bieden. De mensen hebben vaak geen idee wat er allemaal bij komt kijken en verwarren vaak een kwekerij met een tuincentrum wat beslist iets heel anders is. Op een kwekerij worden planten vermeerderd en opgekweekt. Hoe gaat dat in zijn werk? Hoe komen we aan nieuwe plantensoorten? Wij wisselen soorten uit met collega’s over de hele wereld, hetzij als zaad of als stek. Maar we doen zelf ook aan veredeling. Hoe gaat dit kruisen in zijn werk en zijn alle nieuwigheden wel zo goed? Waar kijken we naar als we nieuwe soorten in onze moederbedden beoordelen en waarom komen er zoveel op de composthoop terecht. De verschillende manieren van vermeerdering komen aanbod. Het maken van de potgrond, de afzet van de planten, wat gebeurt er in de winter. In dit hele verhaal voeren de planten de hoofdtoon en er worden veel beelden getoond met vooral het nieuwere assortiment. Kortom een boeiende en vooral afwisselende lezing. Ook zal Hans vertellen over de bijzondere soorten Helleborussen. Als u planten wilt bestellen bij de Hessenhof kunt u dit uiterlijk 2 dagen van te voren via mail doorgeven aan De Hessenhof. Hans neemt deze dan graag mee. KWEKERIJ “DE HESSENHOF” HESSENWEG 41, 67 18 TC EDE TEL. 0318-617334 e-mail [email protected] webstek www.hessenhof.nl

15

Door Pieter Landman op woe 2 maart Ja, u leest het goed. Niemand minder dan Pieter Landman komt naar Schagen. Het heeft even geduurd, maar uiteindelijk hebben wij deze unieke man voor u kunnen strikken. Wie is Pieter Landman? In 1963 werd Pieter gevonden achter een bloeiende tulp in de bollenvelden van Breezand. Na het behalen "Cum Laude" van de tuinbouwschool voor bloemen, industrie en bloemontwerp, besloot Pieter een bloemwinkel te openen in Hippolytushoef. Na zijn masteropleiding besloot Pieter om o.a. freelance bloemdecoraties over de hele wereld te creëren. Zijn activiteiten waren o.a. Het verfraaien van internationale bloemenshows, sportevenementen (Wimbledon), Koninklijke paleizen, modeshows, masterclasses aan bloemisten en royalty’s en presenteren van tv-programma's over bloemontwerpen, zijn een paar onderwerpen van zijn lange lijst. In 2003 opende Pieter zijn bedrijf "Blooming Vision BV" , consulting massamarkten en hun leveranciers over de hele wereld, op trends, productontwikkeling, merchandising en verkoop. Pieter komt woensdag 2 maart bij Groei & Bloei afdeling Schagen. Simon Kranenburg.

16

Van de reiscommissie Bedankt Nel, Wil en Ans! Onze reiscommissie verzorgt al jaren de reizen en excursies van onze afdeling en dat zal zeker zo blijven. Afgelopen zomer heeft de huidige reiscommissie afscheid genomen tijdens de meerdaagse reis naar Duitsland. Het gevolg is dat we nog wat versterking nodig hebben in de reiscommissie die al bijna opnieuw is ingevuld. Jannie Waterberg gaat deze taak op haar nemen. Zij heeft al menig ervaring in deze materie. Tineke Poortman en Jan Paauw gaan haar tijdelijk ondersteunen . Lijkt het je leuk om in deze commissie mee te werken/denken en op reis te gaan? Schroom dan niet en meld je aan bij één van onze bestuursleden. Tineke, Jannie en Jan zijn onlangs bij de oude reiscommissie langs geweest om het geheel door te spreken en over te nemen. De aftredende dames (Nel (links), Wil (rechts) en Ans (onder)) kregen een mooi aandenken voor in de tuin. Jan Paauw.

17

En ook nog Vaste planten top 10 In het kerstnummer 2012 van het vakblad Tuin en Landschap verscheen een top 10 van vaste planten, opgesteld door hoveniers, groenvoorzieners en ontwerpers: 1. Persicaria amplexicaulis ‘Speciosa’. Veel inzenders noemen de soort en laten de cultivars in het midden of noemen er juist meerdere, zoals ‘Blackfield’, ‘Firedance’, ‘Early Pink Lady’ of ‘Taurus’, maar ‘Speciosa’ werd het meest genoemd. 2. Anemone ‘Honorine Jobert’ (herfstanemoon). 3. Geranium macrorrhizum ‘Spessart’ (wit-roze). 4. Rudbeckia fulgida ‘Goldsturm’. 5. Echinacea purpurea. 6. Eupatorium maculatum ‘Atropurpureum’. 7. Geranium ‘Gerwat’ (‘Rozanne’) & Helleborus orientalis & Verbena bonariensis. 8. Helenium ‘Moerheim Beauty’ & Kalimeris incisa & Thalictrum delavayi. 9. Phlomis russeliana & Rodgersia aesculifolia & Sedum ‘Matrona’. 10. Miscanthus sinensis & Veronicastrum virginicum ‘Adoration’. Redactie.

18

Spitten: of juist niet! De moestuin begint leeg te raken. Het meeste is wel geoogst. Wat blijft, zijn nog enkele koolsoorten (boerenspruit en een enkel savooiekooltje), winterspinazie, veldsla, bietjes, knolselderij en prei. Natuurlijk heeft u in september de knoflook en de knoflookprei geplant. Voor de rest is het land leeg. Bij de biologische tuinder is de kale grond echter alweer bedekt met een mulchlaag, compost of organische mest (zie laatste Groene Boekje). Voor sommige mensen beginnen nu hun handen en schop te jeuken. Er moet gespit worden voor de vorst invalt. Als u uw grond laat vervuilen door allerlei ongewenste onkruiden en u liever zwarte aarde ziet, wordt het wel heel moeilijk om niets te doen. Alleen als u uzelf voor de gek wil houden, moet u gaan spitten. In bijna alle andere gevallen is het volstrekt overbodig en een onnodige belasting voor uw grond en rug. Spitten is hetzelfde als de vloer reinigen en het vuil onder het kleed vegen. U verbergt het probleem en ruimt alleen visueel een beetje op, door het probleem te verplaatsen. Onze bodem is een reservoir van (onkruid)zaden, die rustig liggen te wachten op de ideale omstandigheden om te ontkiemen en te groeien. In een Engels onderzoek van enkele jaren geleden heeft men 4000 m2 (tuin)grond onderzocht en de bovenste tien cm gezeefd en daarin de meest voorkomende zaden die men vond geteld. Wat cijfers: 0,5 miljoen zaadjes varkensgras, 700.000 duizend zaadjes van het herderstasje, 1,3 miljoen zaadjes van het vogelmuur, 6,75 miljoen zaadjes straatgras. Dit zijn maar enkele resultaten van het onderzoek. Verbazingwekkend is het niet, want planten kunnen gigantische hoeveelheden zaden per plant produceren. 1 plant ganzenvoet produceert 39.000 duizend zaden in een seizoen, 1 plant straatgras 120.000 zaden, 1 plant weegbree 36.000 zaden, 1 koningskaars 220.000 zaden.

19

Al deze bekende planten zijn pioniersplanten en groeien bijzonder snel op een braak (gespit) stukje grond, waar ze geen concurrentie hebben van andere gewassen of een mulchlaag en dat door u zelf gecreëerd. U geeft alle onkruidzaden een gespreid bedje, door de aarde mooi vrij en rul te maken. Omdat ze tevens geactiveerd worden door het spitten zullen ze massaal ontkiemen zodra de zon de aarde voldoende heeft opgewarmd en deze cyclus wordt ieder jaar herhaald. Conclusie: U bent het hele voorjaar en zomer bezig met het verwijderen van al dat ongemak. Als u niet meer spit, zal de zaadvoorraad in de bovenste laag jaar op jaar minder worden. De meeste (80%) éénjarige onkruidzaden verdwijnen na het eerste jaar. De voorraad zaad wordt enkel aangevuld door inwaaiende zaden en die gewassen die u zelf in het zaad laat komen. Na enkele jaren zult u bemerken dat nog maar een enkel exemplaar de kop opsteekt. Het wordt dan een feest om af en toe een (schadelijk) onkruidje uit de door de mulch los geworden aarde te verwijderen. Ik krijg ook nog regelmatig de opmerking van "maar ik zit op de klei, dus ik moet wel spitten”, maar als u ieder jaar voldoende organisch materiaal opbrengt, gecombineerd met een organische bemesting in het najaar, komt het ook met de zwaarste grond prima in orde. Het moet na de winter voldoende zijn als u het oppervlak licht losmaakt en de eventuele resten organisch materiaal licht inwerkt. Als u die bewerkingen ook nog doet op die dagen die volgens de dynamische kalender geschikt zijn voor de gewassen die u op dat stukje wil telen, krijgen de onkruidzaden helemaal geen kans om u land(je) te kolonialiseren. Bovengenoemde geld alleen nog maar voor de onkruiden, maar wat dacht u van het bodemleven. Een gezonde aarde bestaat uit eveneens ontelbare vormen van levend organisme, die allen bijdragen aan het verwerken van het organisch materiaal, teneinde het geschikt (opneembaar) te maken voor uw planten. De bodem is een ecosysteem, waarin alle levende organismen in een symbiose met elkaar samenleven.

20

Veel van deze levende organismen, nematoden, geleedpotigen, protozoa, bacteriën, schimmels en grotere dieren zoals mollen en vogels. Het moge duidelijk zijn dat mechanische bewerkingen van de aarde, funest zijn voor de meeste levensvormen en het duurt weer jaren voordat het zich hersteld heeft. Indien noodzakelijk, volstaat het losmaken van het bovenlaagje, zonder het bodemleven te verstoren. Ook bij het oogsten van uw producten, moet u de aarde zo weinig mogelijk verstoren en omkeren is met het oog op de zuurstof gebonden bacteriën (aerobe) uit den boze. (met dank aan Frank Anijs) Simon Kranenburg.

Bedankt Doet! Voor je inzet achter de kassa de afgelopen jaren tijdens de Oogst- en pompoenfair. Trees Woudstra.

21

Wat geweest is Het was genieten op de Oogst- en pompoenfair! Wat was het een weertje. Na alle regen van de afgelopen maand was het weer spannend wat het dit weekend zou doen. Tijdens het opzetten van de tenten nog wat regen, maar gelukkig werd het beter. Het mooie weer was een geschenk. Om 10 uur stonden de eerste mensen al bij de kassa en dat bleef doorgaan boven onze verwachtingen. Ongeveer 4000 mensen hebben de fair bezocht. Inmiddels werd het overleggen waar alle auto’s geparkeerd moesten, maar de fam. Klaver had nog een stuk land en dat gaf weer wat ruimte. Dat vroeg wel weer meer vrijwilligers, maar het is gelukt! De diversiteit aan koopwaar van de kramen was groot. Mooie demonstraties en de workshop bloemschikken zag er prachtig uit. Er werd veel verkocht. De puzzel van A tot Z voor de kinderen was een succes en ook konden de kinderen terecht bij het bakken van een broodje, schminken en paardrijden. Daar werd gretig gebruik van gemaakt. Op de terrasjes kon men heerlijk genieten van de lekkernijenkoffie met appeltaart. Ook van een broodje zalm, pizza´s, biologische broodjes en de poffertjes niet te vergeten. Verder was het genieten van de mooie en gezellige muziek. Met zoveel mooie reacties van standhouders en het publiek! De camping heeft een nieuwe eigenaar en we hopen dat we er volgend jaar weer terecht kunnen. Hierbij willen wij alle vrijwilligers ontzettend bedanken voor de hulp voor- tijdens en na de fair. Zonder jullie zijn we nergens! Trees Woudstra.

22

Verslag 4-daagse tuinenreis Duitsland 7 augustus, dag 1: door Nel van Klaveren: Met 35 deelnemers zouden we vertrekken richting Duitsland. Helaas belde 's morgens om 6 uur de fam. Wagendorp af. Zij konden wegens ziekte niet mee. Heel jammer. We hebben hen een mooie kaart gestuurd waarvoor later een bedankkaartje werd ontvangen. Frits en Jannie Bart gingen op eigen gelegenheid, omdat zij hun vakantie later in Duitsland wilden voortzetten. We hadden door een wegomleiding en een lage tunnel moeite om de eerste tuin in Uedem te bereiken, maar gelukkig kwamen we op tijd aan in de Bruchergarten van de familie Bongers. Frits en Jannie waren inmiddels ook gearriveerd en met het hele gezelschap konden we genieten van de mooie tuin en de heerlijke koffie met koek. Deze tuin, van 3500 vierkante meter, is ongeveer 6 jaar oud en in een prachtige beplantingsstijl aangelegd. De eigenaar heeft zijn vrouw voor haar verjaardag een fruitbomen tuin gegeven! We konden ons hart ophalen aan de snuisterijen en de planten die de familie verkocht. Vervolgens gingen we naar de Hortvis garten van Peter Janke. Ook hier weer een schitterende tuin en wat een lekkere koek en taart kregen we hier! Jammer dat het inmiddels erg warm was geworden. De meesten van ons zaten met verhitte hoofden in de schaduw van de beplanting, maar in ons mooie kasteelhotel konden we lekker afkoelen en relaxen. Wel zorgde het personeel door hun bediening weer voor verhitting. Dit maal werd ons geduld heel erg op de proef gesteld. Gelukkig werd door toedoen van reisleidster Kitty het één en ander goedgemaakt. Zaterdag, dag 2: door Gita van Dijk: Het was een vroegertje vandaag, 6.30 u. Na een overvloedig ontbijt in de prachtige eetzaal vertrokken we om 8.30 u. naar Münster. Daarna kregen we de keuze; een bezoek aan de Botanische tuin achter het Bisschoppelijk paleis of een bezoek aan de binnenstad. Deze stad heeft tegenwoordig 300.000 23

inwoners. Het is een prachtige historische stad met mooie winkelstraten, pleinen, veel mooie kerken en beelden. In het Gotisch stadhuis bevindt zich de Vredeszaal, waar in 1648 de Vrede van Münster is gesloten, na de 80-jarige oorlog. De onderhandelingen hierover hebben vijf jaren geduurd. Het ontstaan van de Hanzestad Münster was al in 793 na Christus. Men spreekt van een Monastrium (klooster) en werd onder Karel de Grote het Bisdom Münster genoemd. In 1534 was er een geloofsoorlog, Lüther tegen het Bisdom. De z.g. “wederdopers” werden in kooien opgehangen aan de toren van de Lambertikerk. Nee, erg zachtzinnig waren ze niet in die tijd. In 1802 werd Münster de hoofdstad van Westfalen. In W.O. 2 is het gebombardeerd, daarna kwam de wederopbouw. Dat hebben ze mooi gedaan, want de nieuwe gebouwen zijn heel mooi verweven met de oude muren of andere restanten. Andere bijzonderheden waren de Prinzipal-markt met z’n bogen. Museum Picasso met bijzondere lak kunst, en de Romaanse St. Paulusdom. Münster is een mooie stad en zeker de moeite waard om er nog eens terug te komen. Even na twaalven vertrok de bus weer naar de tuin van Inge en Gerd Imkamp. De ontvangst was ook hier weer met Kaffee und Kuchen. Dit enthousiaste echtpaar heeft zich laten inspireren door de Engelse, maar ook Nederlandse tuinen. De leilindes in deze üppige (weelderige) tuin waren daarvan het bewijs. Prachtige borders op kleur. Daarna bezochten we de totaal andere tuin “Cafe Blumenkränzchen” van Rita Falkenstein in Notteln. Een tuin met veel romantische zitjes. Het was de ouderlijke tuin van de eigenaresse. Ooit stond hier een boerderij die later is afgebrand. Na de herbouw van het huis is de tuin in stukjes opgebouwd. Bijzonderheden waren de “Bruiloftstuin” met een uitbundig witgedekte tafel en wit wapperende guirlandes. Oude bedden e.a. brocante waren her en der gebruikt als decoratie. De groentetuin was in een cirkel. Na deze mooie dag gingen we weer richting kasteel. Onderweg kon de groep weer genieten van het mooie agrarische landschap, ooit textielgebied. 24

Zondag, dag 3: door Gea Meeldijk en Tineke Poortman: Na weer genoten te hebben van het zeer uitgebreide en heerlijke ontbijt gingen we met de bus op weg naar de Garten Picker in Borken Weseke, al glurend door het ronde gat in de heg kregen we het water al in onze ogen....en toen we door de tuinpoort liepen viel onze mond al helemaal open. Na heel hartelijk welkom gewenst te zijn door de heer des tuin vielen de meesten onder ons eerst het winkeltje binnen. En de kwekerij met de mooie planten. Eenmaal door de tuinpoort te zijn gelopen, viel je mond open. Zo mooi en perfect gestyled de prachtige serviezen op tafels en in de serre. Angelika is de tuinvrouw en heeft oog voor details. Elk hoekje heeft z’n eigen thema en de tuin, vooral het gazon, zag er ook heel verzorgd uit. Deze tuin was ook tweede bij de stemming in de bus wat de mooiste tuin was. Daarna naar 2 tuinheren Christiaan en Marc (Garten Borggreve & Sommer)waar we een heerlijke lunch kregen en weer getrakteerd werden op een mooie verzorgde tuin. Vooral de moestuin was voor ieder een voorbeeld met vergeten groenten en fruit. Toen naar de belevenis van de Feng Shui tuin, wat een ontvangst! Vera Ewert van de Garten Ewert in Datteln kwam in de bus haar welkomst woord doen en wat een bijzondere gepassioneerde mensen. In de tuin konden we genieten van veel bijzondere clematissen en rozen, vaste planten en erg mooi op kleur allemaal. In het midden lag het Feng Shui pad wat de meesten onder ons op blote voeten gelopen hebben. Harmonie tussen aarde, lucht ,water en vuur is de gedachte achter deze tuin. Het bijzondere was nog dat Vera en Ewert naar Noord Holland op vakantie gingen en nog bij 4 van ons in de tuin zijn wezen kijken en ook op hun site vernoemd zijn (www.garten-ewert.de ). We kregen weer allemaal lekkers en koffie of thee door de vriendelijke dames aangereikt. Vol van alles wat we weer gezien en beleefd hadden gingen we weer op weg naar ons “kasteel”.

25

Dag 4: door Annemieke Schagen en Loes Schagen-Erwich: Uitgezwaaid door Frits en Jannie vertrok de bus al vroeg naar de laatste twee tuinen van het reisje. Via Essen, een grauwe industriestad midden in het Ruhrgebied, kwamen we aan bij de tuin van Ingrid Adelt. Ingrid ontwerpt tuinen en het standaard verzoek wat ze altijd krijgt is: “Wij willen graag een onderhoudsvriendelijke tuin die het hele jaar bloeit”. Daarom heeft Ingrid zich toegelegd op groeiwijze, stevigheid, bloeiwijze en attractief blad. De relatieve kleine tuin, 400 m2, bleek een hele informatieve tuin te zijn. Helaas, na drie prachtige dagen begon het nu toch te regenen. Het was daarom dringen onder de overkapping voor de koffie met kuchen. Door met de bus naar de tuin van moeder en dochter Imig en Gerold. Wij, toevallig ook moeder en dochter, vonden dit natuurlijk wel leuk. Imig en Gerold hebben beiden een eigen tuin en het was goed te zien waar de ene tuin ophield en de andere begon. Een waar lusthof deze tuin om de boerderij heen. Na de lunch, een straatje verderop, waar we een gigantische salade met kip kregen voorgeschoteld of een braadworst, nam Tineke het woord. Ans en Nel werden naar voren geroepen en hartelijk bedankt voor al het werk dat ze hebben gedaan voor de reiscommissie. En bij een afscheid hoort natuurlijk een cadeau, maar dat komt er nog aan. Daar wordt hard aan gewerkt door een kunstenares. Hierna stapten we voor de allerlaatste keer de bus in voor de terugreis naar Schagen waar we omstreeks 18.00 uur aankwamen.

26

Excursie naar Bejo: wereldwijd toonaangevend in groentezaden voor de volle grond. Tijdens de open dagen van Bejo zaden in Warmenhuizen was onze afdeling op 24 september te gast met 26 deelnemers en ontvingen we 2 rondleidingen. s’ Morgens trokken we onder begeleiding van een gids via de analyse afdeling naar de schoning- en inpak afdelingen van het bedrijf en s’ middags werden ons de geheimen van de research gedoceerd. Tijdens de middagpauze werd een warme en koude lunch geserveerd die gemaakt was met een keur aan streekproducten. Vooral de heerlijke vegetarische hapjes gemaakt van nieuwe groenterassen vonden veel aftrek. Na de lunch was er nog uitgebreid de gelegenheid om de diverse stands met techniek en de proefvelden te bezoeken. Vanwege het slechte weer bleven de meesten liever binnen om de producten van wortelen , uien , bieten etc. te beoordelen. Het assortiment van meer dan 1000 rassen verdeeld over zo’n 50 gewassen, biedt een volledig programma voor alle markten en uiteenlopende klimaten. Voortdurende innovatie staat voorop, om marktwensen te vertalen in groenterassen die een duidelijke toegevoegde waarde hebben voor de héle voedingsketen. Bejo-zaad wordt geleverd in meer dan 100 landen via een wereldwijd netwerk van Bejo-ondernemingen en toegewijde distributeurs. Ruim 1400 medewerkers werken met grote betrokkenheid voor Bejo. De missie van Bejo is het ontwikkelen en vermarkten van excellent uitgangsmateriaal voor de wereldwijde teelt van groenten met toegevoegde waarde voor de gehele voedingsketen. Bejo wil leidend aanwezig zijn in de door haar geselecteerde markten en investeert een fors deel van de omzet in Research & 27

Development. De organisatie zoekt continue naar duurzame, efficiënte en effectieve bedrijfsprocessen en wil een inspirerende organisatie zijn waar mensen prettig werken, uitdaging vinden en zich kunnen ontplooien en ontwikkelen. Groenterassen met unieke eigenschappen ontstaan alleen door kennisintensief en innovatief onderzoek. Bejo investeert daarom jaarlijks een fors deel van de omzet in research. De veredelingsteams en het researchcentrum werken hecht samen aan de rassen van de toekomst: vernieuwen en verbeteren, daar draait het allemaal om! Bijvoorbeeld een gezonder gewas, meer ziekteresistenties, een hoger rendement voor de verwerkers of een lekkerder smaak voor de consument. Elke partij zaad ondergaat na de oogst een lange weg van schoning- en kwaliteitscontroles om daarna te worden bewerkt tot unieke productvormen met o.a. bescherming tegen schimmels en insecten en een uitstekende kiemkwaliteit. Kiemmethodieken: Snelle en betrouwbare bepalingen van zaadkwaliteit zijn noodzakelijk om kwalitatief hoogwaardig zaad uit te leveren. De kiemtesten worden continu onderworpen aan kritische analyses. Nieuwe testen worden ontwikkeld die nog sneller informatie verschaffen over een zaadpartij. Houdbaarheid: De zaden worden verwerkt tot unieke productvormen, verpakt in uiteenlopende verpakkingsvormen, langdurig opgeslagen en verzonden over de hele wereld. Om de kwaliteit van het verpakte zaad voor langere tijd te behouden, wordt continu onderzoek gedaan naar specifieke, optimale verpakkingsvormen voor de verschillende producten. Bruikbare planten: Plantenkwekers en telers verwachten een hoogwaardige kiemplant. De planten moeten gelijktijdig opkomen en sterk en uniform zijn. Om aan deze wensen tegemoet te komen, doet Bejo onderzoek naar de fysiologische oorzaken van onbruikbare 28

planten. Die kennis wordt gebruikt voor de ontwikkeling van testen en behandelingen. Het waarborgen van een hoog percentage bruikbare planten blijft hierbij het voornaamste doel. Het laboratorium gebruikt bijvoorbeeld moderne fytotrons waarin testcondities optimaal geconditioneerd kunnen worden. Productontwikkeling Bejo bewerkt haar zaden tot unieke productvormen die van toegevoegde waarde zijn voor plantenkwekers en telers. Zo zorgt priming voor een snelle, uniforme opkomst. Bejo staat dichtbij de teelt van versproducten en onderhoudt nauw contact met industriële verwerkers, de handel en supermarkten. Het zijn namelijk de wensen uit de voedingsketen die worden vertaald in unieke rassen met nét dat beetje extra. Feed-back uit het wereldwijde netwerk van Bejo-ondernemingen en toegewijde distributeurs zorgt voor een constante stroom aan bruikbare informatie voor de ontwikkeling van nieuwe rassen. Namens alle deelnemers willen wij graag Ans Nieuwland bedanken voor de goede ontvangst en begeleiding tijdens het bezoek aan dit toonaangevende bedrijf. Henk en Lia Groenendijk.

29

30

31

Wat ons bezig houdt Ook last van slakken? Een leuke tip! Nematoden kun je zelf kweken. Hierbij een stukje van iemand die dat op het internet beschreef en dat lukt best goed! Het is wel even werk.

“Sinds eind juli ben ik nematoden aan het kweken. Ik gebruik er grote weckflessen voor. Een laagje modder onderin de fles, een stuk of 10 slakken erbij en geregeld even roeren. De slug giet ik dan uit op plaatsen waar slakken overdag zitten en ik ben nu zover dat ik echt moet zoeken om in alle 8 weckflessen voldoende slakken te krijgen. Een hele verademing dat mijn tere plantjes niet meer in de magen van onze slijmerige vriendjes verdwijnen. Bijna alle slakken die ik nu vind, zijn aangetast. Die verzamel ik en daar maar ik weer nieuwe slug van zodat ik elke week kan “oogsten”. Het gebied waar ik de nematoden over uitstrooi, kan ik dus steeds groter maken. Dit geeft ze minder de mogelijkheid om zich voort te planten. Volgend jaar moeten er dus een stuk minder zijn. Hopelijk blijven er na de winter nematoden in de bodem achter. Ik ben benieuwd! Voor wie een erg gevoelige neus heeft, is dit geen leuk karweitje, want het stinkt als een malle”. Jan Paauw.

Gezocht Een hulp bij het onderhouden van mijn tuin/erf. Te denken valt aan zo'n vier uur per week. K. Vriesman Smerperweg 8, Hippolytushoef, 06-53885708

32

Het geheimzinnige- en heilzame plantenrijk: (8) Hypericum perforatum; (St. Janskruid) Vaak vertelt de tweede naam iets over de uiterlijke kenmerken van de plant. Zo ook bij de ons bekende St. Janskruid (perforatum). Dit duidt op de kleine doorschijnende olieklieren, die het blad een geperforeerd uiterlijk geven. Deze plant houdt van droge en zonnige plaatsen. Je vindt hem dan ook aan bosranden en bermen. De plant heeft opmerkelijke bestanddelen en wordt tot onze waardevolste en veelzijdige geneeskruiden gerekend. Door zijn wortelvertakkingen in de breedte zorgt de plant er zelf voor dat hij zo veel mogelijk zon opvangt. De talrijke vijftallige zitten als goudgele zonnetjes op de fijn toegespitste kelkbladeren die bezaaid zijn met zwartrode kliertjes. Geneeskrachtige werking: St. Janskruid bevat o.a., vluchtige olie, flavonoiden, hyperine, tannine, chloline. Van de plant worden de bloemen en taktoppen gebruikt, het moet wel snel (in de schaduw) gedroogd worden. Inula helenium: (Alant) Deze statige plant zijn werkzame stoffen zijn geconcentreerd in de dikke vertakte wortels. In de lente vormt de plant grote, eivormige grondbladeren tot 25 cm lang er ontwikkeld zich een stevige stengel die bovenaan vertakt is en ruig behaard. Hij bloeit met opvallende grote gele schijfbloemen, ze staan tezamen in een korfje, omgeven door omwindselbladeren, die elkaar dakpansgewijs overlappen. De plant houdt van een vochtige standplaats bv. langs sloten en groeit uitsluitend solitair. Behalve voor medische doeleinden, werd hij in een verleden ook gebruikt als verfplant.

33

Geneeskrachtige werking: De wortels bevatten behalve een blauwe kleurstof ook insuline en een bittere aromatische vluchtige olie. Het effect van de Alant is, hoest verlichtend en eetlustopwekkend. Leonorus cardiaca: (Hartgespan) Ook bij deze plant geeft de tweede naam weer een verwijzing, cardiaca, d.w.z. het hart betreffende. Hartgespan groeit bij voorkeur op alleenstaande droge schaduwrijke plekken in heggen en nabij (oude) muren, het heeft talrijke kleine bloementjes violetbruin van kleur, welke in de kruisgewijze bladoksels van de sterke rechtopstaande stelen groeien. Wat hun vorm betreft zijn zij vierkant en hebben een ruwe afstaande beharing. Het blad lijkt in eerste instantie op die van de (cultuur) Chrysant. Geneeskrachtige werking: De bloemstengels bevatten, bitterstof (glycosiden) , tannine en alkaloiden. Het effect is, pijnstillend , kalmerend en bedwingt diaree. Levisticum officinale: (Lavas) Dit kruid kweekt men voor gebruik in de keuken en om zijn geneeskrachtige eigenschappen. De grote wortels groeien het beste in losse, tamelijk vochtige grond. Hij maakt recht opgaande vertakte stelen van ca. 180 cm, aan het einde mooie (witte)schermbloemen welke druk bezocht worden door insecten. De (zachtere) bladeren worden in kleine hoeveelheden gebruikt voor soepen en salades. De plant kan zich vermeerderen door zaaien, maar persoonlijk vind ik wortelstekken makkelijker en je hebt meteen volgend jaar een grote plant. De gehele plant is sterk aromatisch, de hoogste concentratie aan vluchtige olie en andere werkzame bestanddelen bevindt zich in de wortel. Geneeskrachtige werking: Lavas bevat vluchtige olie met o.a. terpineol, carvacrol, cumanne, angelicazuur, appelzuur , zetmeel en suiker. De wortels van > 3jarige planten in de herfst opgraven en drogen wordt vervolgd. Simon Kranenburg.

34

Plantenpuzzel Knollen en bollen Veel oplossers de vorige keer, dat deed ons goed! Eerst de antwoorden, neem het vorige boekje er maar bij voor de vragen: 1. Kleine Vos; 2. Zandhagedis; 3. Kruisspin; 4. Tortelduif; 5. Waterjuffer; 6. Naaktslak; 7. Bladluis; 8. Cicade; 9. Zevenblad; 10. Honingbij; 11. Emelt; 12. Elzenhaantje; 13. Dagpauwoog; 14. Hommel; 15. Lapsnuitkever; 16. Blauwe Reiger; 17. De buurvrouw; 18. Spuugbeestje. Codewoord: Vaste tuinbezoekers.

Na loting bleek de prijs te gaan naar Betty Foppema. Van harte gefeliciteerd. Voor wie nog nooit heeft gewonnen: BLIJF inzenden!! Voor wie al eens heeft gewonnen: BLIJF inzenden!! Nog nooit meegedaan? Dan wordt het toch tijd! Alleen het codewoord is voldoende. Schrijft u alle antwoorden erbij, zoals Maps en Jan Brugman deden, dan vinden we dat prachtig !!! De nieuwe gaat over knollen en bollen en dit zijn de omschrijvingen: 1. Sommige mensen verkopen hun knollen daarvoor. 2. Weet u waar de hyacint oorspronkelijk vandaan komt? We vragen twee landen-namen achter elkaar. 3. (Academische) plantentuin, speciaal met bolgewassen, in Limmen bijvoorbeeld. (6+8) 4. Deze heeft pioenachtige bloemen, tot 7 cm doorsnede, die in juli en augustus bloeien. 5. Solanum tuberosum. 6. In juli favoriet in Nijmegen. 7. Bekende kweker van bol- en knolgewassen uit Anna P. (2+10) 8. Misschien wel de bekendste. Geel, maar ook wel roze, rood, oranje, wit, gevlekt. 9. De radijs is een stengelknol, maar deze is voor het grootste deel een wortelknol. Daardoor minder van smaak, maar groter en steviger. 10. Van de Pleione heb je varianten Rossini, Vivaldi en Verdi, maar wat is de Nederlandse naam van die Pleione?

35

11. In de grond een bolgewas, maar die we zoeken is een zwemmer, een zogenaamd bloemdier. 12. Moeilijk te telen, beschreven door Alexandre Dumas en ook nog een tv-serie. (2+6+4) 13. Rond 1600 werden de eerste tulpen in ons land geplant door een Vlaming met een Latijnse naam. U moet hem kennen. (7+7) 14. Tot welke familie behoort de krokus? Nederlandse naam. 15. Bekende lentetuin bij Lisse. 16. Italiaanse aronskelk. (4+8) 17. De grote is een bolgewas, de drijvende heeft mooie bloemen, maar we zoeken dat kleintje, met een kruipende wortelstok. 18. Geen fruit, al doet de naam dat vermoeden. Het ….. (6+7) 19. De Nederlandse naam van de Allium Ursinum is ontstaan doordat een marterachtig dier onder de plant zijn hol maakte. 5

1 1

2

2

9 2

5 7

1

5

2

9

2

1 1 5

8 7

8

2

3 4

15 3

5

1

1

1

4 2

16

9

3 1

14

7 6

5

13

6

3

2

11

19

7

6

10

18

5

2

3

3 2

8

4

3

7 3

6

17

2 3

2

4

12

9

2

3

7

2

6

5

3

9

3

7 7

3

3

2 4

Stuur of mail uw oplossing naar [email protected] Of: Gemeenelandsweg 17.C, Hippolytushoef. 36

37

38

Ruimte te huur voor vergaderingen, recepties, instructiedagen, lezingen, enz. kunt u een of meer ruimtes in de Nieuwe Nes te Schagen huren, per dag of per dagdeel. Wij beschikken onder meer over twee vergaderruimtes en een atelier. Voor meer informatie over de mogelijkheden:

www.nieuwenes.nl tel. 0224 296202 of [email protected]

DE TUINPLANT Kwekerij van exclusieve vaste planten Ria Moors Oosterterpweg, t.o. nr. 23, Wieringerwerf; 06-22740258 open: maan-, dins-, woensdag 13:30-17:00 of na afspraak

39