Het geld van Roosendaal Hoe weet u als inwoner en als belastingbetaler dat er goed wordt omgegaan met het door u ingebrachte belastinggeld? Deze vraag proberen wij in dit document voor u te beantwoorden. En wij geven toe dat het lastig is om het in Jip en Janneke taal uit te leggen maar we doen ons best. Wij hebben ons gebaseerd op de informatie uit de jaarstukken 2014 en de begroting 2016. Van het huidige jaar 2015 komen pas volgend jaar zomer de jaarstukken en de begroting 2015 is door allerlei politieke besluiten al meerdere malen gewijzigd waardoor we deze informatie hebben laten rusten. Als u besluit verder te gaan lezen probeert u zich dan in te denken hoe u zelf omgaat met uw eigen inkomsten en uitgaven in uw huishouden. De gemeente Roosendaal is ook maar een huishouden natuurlijk, alleen is dat een gemeenschappelijke huishouden met ongeveer 77.000 gezinsleden.
Kerntaken De kerntaken van uw gezin bestaan uit o.a. het zorgen voor voldoende inkomen om een huis te kunnen betalen, boodschappen te doen, goede zorg te krijgen, de kinderen goed (op)voeden, de rekening te betalen, uw tuintje bij te houden, actief zijn als vrijwilliger, een paar leuke hobby’s te hebben en meer van die algemene zaken die iedereen doet. U probeert te zorgen dat in uw leven de basis op orde is en dat u aan het eind van de maand u nog een beetje inkomen over heeft. Gezond, gelukkig en het gezellig hebben is toch waar het allemaal om gaat. De kerntaken van de gemeente zijn eigenlijk hetzelfde maar dan meer gericht op het publieke belang. Dus als gemeente moet je zorgen dat je dienstverlening op orde is, dat er voldoende mogelijkheden zijn voor sport, cultuur en onderwijs. Dat de omgeving netjes wordt bijgehouden en het veilig is op straat. En als je recht hebt op een uitkering je deze ook netjes krijgt uitbetaald. Natuurlijk moet je kunnen rekenen op de gemeente als je hulp nodig hebt bij zorg voor jong en oud of bij het vinden van werk. De gemeente moet dus zorgen dat de stad, de wijken en dorpen op orde zijn zodat iedereen het goed naar zijn zin heeft om te kunnen wonen, werken en verblijven. Wij van de Nieuwe Democraten noemen dat de basis op orde brengen en houden.
Inkomen Om al dat werk goed te doen heeft de gemeente een “inkomen” van 215 miljoen euro en als dat wordt verdeeld over onze 77.000 inwoners is dat afgerond 2800 euro per persoon. Dus als u een gezin heeft met twee volwassenen en twee kinderen, is dat al meer dan 11.000 euro. Dat is toch wel een hele hoop geld! Hoe komt de gemeente aan dat geld? Nou dat is eigenlijk heel simpel. Dat geld komt van u! U betaalt dat geld via allerlei belastingen en heffingen. Het gaat dan om de bekende BTW maar ook om inkomstenbelastingen, accijnzen, OZB belasting, rioolheffing, afvalstoffenheffing en zo kent Nederland een enorm groot systeem met allerlei varianten om u heel veel te laten betalen. Bijna alles gaat eerst naar Den Haag en wordt daar vervolgens rondgepompt en dan uiteindelijk krijgen de gemeenten in Nederland via het gemeentefonds weer een hoop geld terug. Met dat geld moet de gemeente haar taken zien uit te voeren voor u en de samenleving.
Natuurlijk wordt er met dat geld goede dingen gedaan om het land op orde te brengen en te houden. Maar er wordt ook heel veel geld rondgepompt en zoals bij alle pompen wordt er dus ook gelekt en gaat geld verloren. Deze week werd bijvoorbeeld duidelijk hoeveel miljarden belastinggeld zijn verspild door de landelijke politiek en de NS. Maar we zijn in Nederland nog steeds een van de meest welvarende landen ter wereld en dat is ook vooral mogelijk geworden door goed onderwijs, een slimme handelsgeest, strategische ligging in Europa en zeker ook door onze natuurlijke rijkdom met het aardgas in Groningen. Dat wist u misschien allemaal al wel maar het is goed om dat nog eens goed te beseffen. Ook van belang is dat het uiteindelijk de politiek is die altijd beslist hoe er wordt omgegaan met de inkomsten en uitgaven. U kunt natuurlijk boos worden op de politiek maar u heeft zelf de politiek gekozen en dat besef is van groot belang. Wij van de Nieuwe Democraten zeggen altijd dat uw stem zo ontzettend belangrijk is want uw keuze voor een partij uiteindelijk bepaalt wie uw stad bestuurt. Dus bent u tevreden zoals het gaat of moet het beter? Het geld van de overheid en ook het geld van Roosendaal is van u en voor u. De politiek moet zorgen dat er zuinig met dat geld wordt omgegaan en het goed besteed wordt. Het is en blijft immers uw portemonnee.
Balans Terug naar Roosendaal. Net als bij uw thuis heeft ook Roosendaal bezittingen en schulden. Wij hebben alle bedragen uit de balans afgerond in miljoenen euro’s en voor de leesbaarheid hebben wij gewerkt met eenvoudige woorden zoals u ze thuis ook gebruikt. De bezittingen en schulden waren per 31 december 2014 als volgt: omschrijving
31-12-2013
31-12-2014
omschrijving
bezittingen
130 miljoen
uitgeleend
17 miljoen
17 miljoen voorzieningen
voorraad
49 miljoen
54 miljoen geleend
vorderingen
29 miljoen
37 miljoen rekeningen
Totaal
225 miljoen
135 miljoen reserves
243 miljoen Totaal
31-12-2013
31-12-2014
62 miljoen
71 miljoen
18 miljoen
20 miljoen
100 miljoen
119 miljoen
45 miljoen
33 miljoen
225 miljoen
243 miljoen
En wat kunt u nu met deze cijfers? Het geeft u een globale indruk dat de gemeente Roosendaal financieel eigenlijk heel gezond is. Stel dat de gemeente alles zou verkopen, alle rekeningen en leningen betaalt en betaald krijgt, dan blijft er een bedrag over van 71 miljoen euro en zou u als inwoner eenmalig een bedrag krijgen van bijna 1000 euro. Tja, en dan? Gaat u vervolgens samen met uw buren een schooltje bouwen, de straat en de plantsoenen onderhouden, een sportcomplex inrichten, een theater starten, uw buurman een uitkering geven als hij in de bijstand komt, zelf de zorg leveren aan de ouderen en jongeren, de straatverlichting aansluiten op uw meterkast en meer van die algemene publieke kerntaken zelf doen? Natuurlijk niet! U mag gerust mopperen op de gemeente maar u zult nu ook moeten toegeven dat het maar goed is dat er een gemeente is en dat er een overheid is, toch? Natuurlijk mag u wel zeggen en misschien ook wel eisen van de gemeente dat zij deze taken zo goed mogelijk en zo goedkoop mogelijk uitvoert. Dat is uw recht en ook uw plicht!
Zo u weet nu hoe rijk of hoe arm de gemeente Roosendaal is. En om het nu nog overzichtelijker te maken hebben wij onderstaand een aantal posten met elkaar verrekend. Zo hebben we het bedrag aan uitgeleend verrekend met geleend en de vorderingen verrekend met de rekeningen. En dan is het plaatje als volgt. omschrijving bezittingen
31-12-2013 130 miljoen
uitgeleend voorraad
omschrijving
135 miljoen reserves voorzieningen
49 miljoen
54 miljoen geleend 4 miljoen rekeningen
vorderingen Totaal
31-12-2014
179 miljoen
193 miljoen Totaal
31-12-2013
31-12-2014
62 miljoen
71 miljoen
18 miljoen
20 miljoen
83 miljoen
102 miljoen
16 miljoen 179 miljoen
193 miljoen
U ziet dat Roosendaal van haar totale balans ongeveer de helft heeft geleend en daarover dus rente moet betalen. En dat de andere helft bestaat uit reserves en voorzieningen die gewoon op de plank liggen om uitgegeven te worden. Je zou haast zeggen dat er geld in overvloed is. Voorzieningen omvatten het geld voor geplande uitgaven zoals bij uw thuis ook een potje heeft voor het schilderen van uw kozijnen of het kopen van een nieuwe auto. Daarnaast heeft u ook spaargeld dat u gebruikt als een appeltje voor de dorst of voor onverwachte tegenvallers zoals een wasmachine die kapot gaat. De gemeente Roosendaal denkt en doet op de zelfde manier. Alleen de gemeente Roosendaal is wel heel erg voorzichtig geworden in het uitgeven van geld om haar kerntaken te doen en dus de basis op orde te brengen. Nu moet Roosendaal zeker een deel van de enorme reserves aanhouden om tegenvallers op te vangen en risico’s af te dekken. Maar dan nog kan Roosendaal zonder enige problemen tientallen miljoenen euro’s gaan investeren in het op orde brengen van de basis of het via verlaging van de lokale belastingen en heffingen aan u teruggeven. Zo simpel is het ook weer.
Huishoudboekje Nu u weet hoe Roosendaal er financieel voorstaat gaan we nu verder met het presenteren van het huishoudboekje met de jaarlijkse inkomsten en uitgaven. En ook dat is precies hetzelfde zoals u dat thuis doet. Uw inkomen bestaat uit uw loon of pensioen of uitkering of winst uit uw bedrijf of rente en dividend. En met dat inkomen kunt u elke jaar uw uitgaven doen aan boodschappen, aan huur of hypotheek, aan belastingen en heffingen, aan uw auto, aan uw vakantie, aan uw zorg, aan uw kinderen en alles wat u nodig heeft om te kunnen leven. De gemeente Roosendaal doet exact hetzelfde maar gaat niet met vakantie en besteed haar geld aan het uitvoeren van haar publieke taken zoals de WMO, het onderhoud van de stoep, afval en riool, onderwijshuisvesting, het in stand houden van het theater, subsidies geven aan kunst en cultuur, zorgen voor goede sportvoorzieningen en mooie natuur, bijstandsuitkeringen betalen enzovoorts enzovoorts. Jaarlijks geeft de gemeente Roosendaal meer dan 200 miljoen euro uit en dat kan ze doen omdat ze van u ook meer dan 200 miljoen euro ontvangt, deels rechtstreeks en deels vanuit het rijk of via subsidies vanuit het rijk. De overheid heeft vele manieren bedacht om de vele geldstromen te beheersen en te verdelen. Hoe ziet nu dat huishoudboekje van de gemeente Roosendaal er precies uit? Ook hier hebben we voor de eenvoud en leesbaarheid gekozen om alle bedragen af te ronden in miljoenen euro’s en hebben we allerlei logische uitgaven zo veel als mogelijk is bij elkaar onder een noemer gebracht.
Eerst komen we met een overzicht van de inkomsten en uitgaven van de gemeente Roosendaal zoals zij verwacht dat het zal zijn in 2016. Dit noemen we de begroting! Roosendaal werkt met een zogenaamde Programmabegroting en heeft deze verdeeld in 5 programma’s waarin allerlei activiteiten plaatsvinden om in Roosendaal de basis op orde te brengen. Hoewel de namen van de programma’s logisch zijn hebben we voor het gemak toch maar een aantal verduidelijkende onderdelen genoemd. Deze programma’s zijn als volgt t.w. 1. Programma 1 besturen en samenwerken
Directe dienstverlening met producten en diensten aan de inwoners, samenwerking met omliggende gemeenten en organisaties, veiligheid.
2. Programma 2 leren en ontwikkelen
Het gaat hier vooral over onderwijs en omliggende taken.
3. Programma 3 werken en ondernemen
Hier gaat het om het stimuleren van werk en de bijbehorende verstrekking van de bijstand.
4. Programma 4 wonen en verblijven
Bij dit programma moet u denken aan allerlei werkzaamheden in het openbaar gebied, afval en reiniging.
5. Programma 5 zorgen en stimuleren
Dit programma richt zich vooral op het goed organiseren en uitvoeren van de zorg voor ouderen en jongeren. Deze 5 programma’s hebben ook hun eigen directe inkomsten voor een bedrag van in totaal 73 miljoen euro terwijl de uitvoering van deze programma’s een totale uitgave hebben van 209 miljoen euro. Er is dus een tekort van 136 miljoen euro en dat geld komt uit de post algemene dekkingsmiddelen die voor 122 miljoen euro rechtstreeks komen van de rijksoverheid en dat heet het zogenaamde gemeentefonds. In de volgende tabel staan de verwachte inkomsten en uitgaven van de gemeente Roosendaal voor het jaar 2016 weergegeven. Inkomsten 2016
Uitgaven 2016
Tekort
1. besturen en samenwerken
2 miljoen
22 miljoen
20 miljoen
2. leren en ontwikkelen
3 miljoen
21 miljoen
18 miljoen
3. werken en ondernemen
21 miljoen
50 miljoen
29 miljoen
4. wonen en verblijven
44 miljoen
62 miljoen
18 miljoen
5. zorgen en stimuleren
3 miljoen
54 miljoen
51 miljoen
73 miljoen
209 miljoen
136 miljoen
Omschrijving
Totaal
Deze 5 programma’s omvatten allerlei taken op het gebied van het algemene belang en hebben slechts beperkte eigen inkomsten. Dat betekent dat er in totaal een behoorlijk tekort is van 136 miljoen euro op de begroting.
Daarom is het noodzakelijk dat de rijksoverheid de gemeente Roosendaal een behoorlijke zak geld geeft en dat heet in het jargon een uitkering krijgt uit het gemeentefonds. Voor Roosendaal is dat een bedrag van 122 miljoen euro. Daar bovenop heeft Roosendaal nog beperkte eigen algemene dekkingsmiddelen van 22 miljoen euro. In een overzicht ziet dat er als volgt uit. Inkomsten 2016
Uitgaven 2016
Saldo
1. besturen en samenwerken
2 miljoen
22 miljoen
-/- 20 miljoen
2. leren en ontwikkelen
3 miljoen
21 miljoen
-/- 18 miljoen
3. werken en ondernemen
21 miljoen
50 miljoen
-/- 29 miljoen
4. wonen en verblijven
44 miljoen
62 miljoen
-/- 18 miljoen
5. zorgen en stimuleren
3 miljoen
54 miljoen
-/- 51 miljoen
73 miljoen
209 miljoen
-/- 136 miljoen
Omschrijving
Subtotaal
Gemeentefonds van het Rijk
122 miljoen
+122 miljoen
22 miljoen
+ 22 miljoen
Subtotaal
144 miljoen
+144 miljoen
Eindtotaal
217 miljoen
Eigen dekkingsmiddelen
209 miljoen
+ 8 miljoen
U heeft nu het huishoudboekje van de gemeente Roosendaal op een rijtje staan en wat heeft u daar aan? Laten we proberen u te helpen met de feiten. 1. de gemeente Roosendaal is in 2016 van plan om in totaal 209 miljoen euro uit te geven terwijl zij verwacht 217 miljoen euro te gaan ontvangen aan inkomsten van u rechtstreeks in Roosendaal en vervolgens indirect via de rijksoverheid in Den Haag.
2. de gemeente heeft dus een begrotingsoverschot van 8 miljoen euro ofwel 4% van de inkomsten.
Overschot Nu zegt de gemeente dat zij een solide begroting presenteert met een overschot van 1,2 miljoen euro. Dat is vreemd zegt u want in bovenstaande tabel staat een overschot van 8 miljoen. Dat is nogal een groot verschil. Dat klopt en dat leggen wij u graag uit. Wat heeft de gemeente nu gedaan? Allereerst heeft de gemeente zelf een begroting gemaakt met een overschot van 8 miljoen euro. Maar blijkbaar heeft het college gemeend dat dit grote overschot om politieke redenen maar beter kleiner gepresenteerd moest worden. En daartoe heeft het college van B&W het volgende gedaan. Afgerond heeft zij van dit overschot van 8 miljoen euro een bedrag van 3 miljoen euro afgeroomd en deze toegevoegd aan haar eigen post van gemeentelijke dekkingsmiddelen. Toen bleef er nog 5 miljoen euro over.
Vervolgens is er voor 4 miljoen euro verrekend bij de reserves waarmee er uiteindelijk een overschot gepresenteerd is kunnen worden van afgerond slechts 1 miljoen euro. Om precies te zijn is dit bedrag 1.182.810 euro en daarvan heeft het college van B&W gezegd dat zij een deel willen gebruiken voor zaken als inflatiecorrectie en uiteindelijk 800.000 euro beschikbaar stelt aan de gemeenteraad om kleine zelfstandige wijzigingen aan te brengen.
En nu? U heeft een korte samenvatting gehad van de Programmabegroting 2016 met een weergave van de feiten zoals ze zijn. Wij hebben het gepresenteerd op een manier zodat u hopelijk een beter beeld krijgt dat uw eigen financiële huishouding qua techniek meer overeenkomt met de financiële huishouding van de gemeente Roosendaal dan u eerder wellicht dacht. Ook voor ons als politieke partij is het elk jaar weer lastig om de begroting goed te doorgronden. Het gaat om nogal veel geld en de wijze van presenteren en het gebruik van allerlei technieken, maakt het lastig om tot een goed beeld en dus oordeel te komen. De begroting zoals die nu is gemaakt is ook een weerslag van de keuzes die u heeft gemaakt bij de verkiezingen in 2014 en de daaruit voortgevloeide coalitie met de Roosendaalse Lijst, CDA, SP en de VVD. Ook zij kunnen het geld maar een keer uitgeven en zij doen dat op de manier die zij goed vinden.
Oordeel! Wij van de Nieuwe Democraten hadden het graag anders gezien en onze hoofdkritiek is dat deze coalitie veel te veel op het geld blijft zitten waardoor de gemeentelijke kerntaken om de basis op orde te brengen achterwege blijven. Het bewijs hiervoor wordt elke dag geleverd en door u zelf ervaren als u wandelt, fiets of rijdt op de Roosendaalse wegen met de scheuren en gaten in het wegdek. Ook het slopen van het mooie groen door het saaie gras spreekt boekdelen en dan zwijgen we maar over het zwerfvuil. En zo zijn er veel meer kerntaken die extra aandacht en geld nodig hebben zoals hierboven al eerder beschreven. Bij de behandeling van de begroting op 19 oktober 2015 hebben wij ons standpunt verwoord in de commissie. U kunt de volledige tekst teruglezen via een eerder bericht op deze website. Zie Na afloop van de politieke discussie hebben wij geconstateerd dat wij het jammer vinden dat de discussie zich heeft beperkt tot het verdelen van 800.000 euro aan kleine snoepjes terwijl de totale begroting gaat over ruim 200 miljoen euro. Wij vinden dat er meer gewerkt moet worden aan het orde brengen van de basis. En wij vinden dat de politiek zich sterker moet maken om de politiek meer toegankelijk te maken voor iedereen. Daarom hebben wij deze keer de begroting voor u vertaald en toegelicht in Jip en Janneke taal. Wij hopen dat u het zult waarderen. U kunt onderstaand reageren met uw suggesties en als u graag een gesprek wilt met een van ons dan kunt u bellen of SMS’en via 0653191392
