1
‘Het Geheim van het Getij’ Advies Polder De Buitenzomerlanden
11.09.2014
2
1. INLEIDING
Context Polder De Buitenzomerlanden is een met
havenspecie en slib van de vloeivelden opgehoogde
Aanleiding advies In zowel het Masterplan Noordrand uit 2013 als de structuurvisie van 2013 ‘Binnenmaas Geeft
Ruimte’ wordt de ambitie uitgesproken om nieuwe recreatieve natuur ten oosten van de voormalige
Barendrechtse Brug (Polder De Buitenzomerlanden) te realiseren. Dit in aansluiting op de recreatieve
natuur die er nu al rondom de Heinenoord-tunnel is. In het Masterplan Noordrand is de polder daarbij in
beeld om ingericht te worden als een duurzaam voor wandelaars en fietsers toegankelijk natuurgebied met oeverbos.
polder. De polder kent momenteel een agrarische bestemming maar is wegens de lage kwaliteit van de grond niet optimaal geschikt voor agrarisch gebruik.
Vanuit het Masterplan Noordrand bestaat het
voornemen om te onderzoeken in hoeverre er een
uitruil van natuur tussen Natuurgebied De Staart in
Oud- Beijerland en Polder De Buitenzomerlanden in
Binnenmaas mogelijk is. Dit voornemen bestaat nog steeds.
Een invloedrijke factor voor een ontwikkeling van
de polder is de aanwijzing van de Noordrand als
Tegelijkertijd is de Polder De Buitenzomerlanden samen met de gronden rondom de Heinenoordtunnel onderdeel van het zoekgebied voor
windmolens in de Noordrand van de Hoeksche Waard.
Het bestuur van Binnenmaas beoogt deze
recreatieve ambitie nader te verkennen en te
concretiseren en heeft daarom een ruimtelijk advies
over de natuurontwikkeling in relatie tot de plaatsing van windmolens aan het kwaliteitsteam van de Hoeksche Waard gevraagd.
mogelijke locatie voor windmolens. Polder De
Buitenzomerlanden ligt half in deze zoeklocatie.
Er wordt voor deze zoeklocatie dit jaar een MER-
procedure opgestart. De uitkomst hiervan zal van
invloed zijn op de eventuele ontwikkeling van Polder
De Buitenzomerlanden en de hele Noordrand van de Hoeksche Waard.
Het wel of niet faciliteren van de windmolens is bepalend voor mogelijke ontwikkelrichtingen.
Hoewel de molens een stevige verandering van het landschap betekenen geeft het ook kansen
om een bredere toegankelijke natuurontwikkeling
Geertruida Agathapolder
Heinenoord
Polder De Buitenzomerlanden A28
Zomerlandsche Polder (OOST)
Polder Moerkerken Puttershoek
3
Zoeklocatie windmolens
in het gebied rondom de Heinenoord-tunnel
mogelijk te maken. Omdat een groot deel van de polder als zoekgebied voor windmolenenergie is
aangewezen wil het bestuur van Binnenmaas het
onderzoek naar recreatieve natuur voor de polder verbreden en koppelen aan de reeds aanwezige natuur (de Geertruida Agathapolder ten noorden
van de Polder en het bos aan de westkant van de
Barendrechtse Brug) en aan de mogelijke plaatsing van windmolens.
De voorlopige provinciale zoeklocatie voor
windmolens in de noordrand staat op bovenstaand kaartbeeld. De gemeente Binnenmaas moet ten minste 15 MW realiseren in het zoekgebied.
Werkwijze
Werksessie stakeholders
Om inspirerende input en een inspirerende uitkomst te krijgen voor dit traject is een brede werksessie gehouden om te komen tot een gedragen
advies voor de ontwikkeling van Polder De
Buitenzomerlanden en omgeving. In de werksessie zijn stakeholders, maatschappelijke partners en de
bewoners uit de omgeving betrokken. De betrokken partijen (zie bijlage 1) zijn voorafgaand aan de sessie geïnterviewd, zodat er zicht was op de
verschillende standpunten. Op basis hiervan en op basis van een ruimtelijke analyse en een analyse van trends rond recreatie en vrije tijdsbesteding
zijn in de werksessies drie mogelijke perspectieven voor de polder verkend (zie bijlage 2 of link site
kwaliteitsteam). Met de input uit de sessie heeft de kwaliteitsadviseur samen met het kwaliteitsteam
onderstaand advies opgesteld om nadere invulling
te geven aan de recreatieve natuurambities voor de polder en omgeving.
Interviews
4
2. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
de polder, al of niet geleidelijk, om te zetten naar
getijdennatuur. Het betrekken van de polder bij het getijdengebied is een echter nu nog een kostbare en ingewikkelde opgave vanwege de vervuiling in de grond.
De huidige, agrarische productie is de belangrijkste voorwaarde om het open karakter van de polder
Leeswijzer Direct hieronder worden in hoofdstuk 2 de
conclusies en aanbevelingen van het advies
toegelicht. In hoofdstuk 3 wordt de regionale context van het project belicht. In hoofdstuk 4 wordt de
ruimtelijke analyse en beschrijving van trends, zoals gepresenteerd in de werksessie, weergegeven.
Hoofdstuk 5 laat de gedeelde conclusies uit de
interviews zien. Als bijlage wordt van elk interview een korte samenvatting weergegeven.
Unieke getijdennatuur In de noordrand fungeert de unieke zoetwater
getijdennatuur als potentiële trekker van het gebied, uniek in Europa, maar niet bekend bij recreanten. Het karakter van het gebied maakt deze locatie
onderscheidend ten opzichte van de noordoever van de Oude Maas, met stedelijke recreatie
en de zuidrand van de Hoeksche Waard, met verblijfsrecreatie en watersport.
Lange termijn perspectief Vanuit het oogpunt van het versterken van de unieke natuurwaarden is het een aantrekkelijke optie om
te handhaven, een belangrijke kernwaarde van de
Hoeksche Waard. Er is op dit moment geen directe aanleiding om daar verandering in aan te brengen. De recreatieve en natuurwaarden moeten dus voorlopig in de randen worden gezocht.
Recreatie en natuur aan de randen van de polder De zoetwater getijdennatuur en rivier zijn dan wel aanwezig, maar slechts beperkt beleefbaar en
zichtbaar. De getijdennatuur wordt versterkt door de
aanleg, dit najaar, van de kreek . Bij de aanleg wordt aanbevolen deze robuust uit te voeren en geschikt te maken voor trekvissen, of als broedplaats voor
vissen. Een palinginlaat versterkt de natuurlijke trek ook.
Het is belangrijk om het gebied goed te ontsluiten, voor verschillende doelgroepen. Uiteenlopende typen recreatie worden daarmee mogelijk,
zoals dagrecreatie, verblijfsrecreatie en vrije tijdsbesteding. Wel is het belangrijk om de
toegankelijkheid precies af te stemmen op het
type gebruik, van druk gebruik naar rustig bij de
Geertruida Agathapolder De Buitenzomerlanden
Griendbos
Open polder
Recreatieve natuurwaarden aan de randen
5
kwetsbare natuur. Zo biedt de aanleg van een
aansluiten op het ‘rondje Binnenbedijkte Maas’,
niet alleen voor natuurliefhebbers een uniek
moeten aansluiten bij het (maximale) bereik van de
nieuwe kreek in de Geertruida Agathapolder
milieu, maar ook voor sportvissers. De aanleg
van een vlonderpad op palen maakt de grienden
toegankelijk. Voor verblijfsrecreatie liggen er unieke kansen voor dagrecreanten, zoals slapen in een
ecolodge in de getijdennatuur. Zo wordt het gebied van bruggenhoofd tot groenbos toegankelijk voor verschillende doelgroepen.
danwel het ‘rondje Hoeksche Waard.’ Tochten
fietser, al of niet elektrisch aangedreven (40 - 70
km.) In eerste instantie zal dit gaan om routing via
het bestaande fietspad langs de Boonsweg. Er moet extra aandacht komen voor een koppeling met de recreatiefaciliteiten van de Binnenbedijkte Maas
(bewegwijzering, informatie fietskaarten, VVV). Dit
kan nog ondersteund worden bij het uitgiftebeleid
voor het regionale bedrijventerrein, door bedrijven
Concrete acties Verbindingen en bereikbaarheid
Primair doel is om de toegankelijkheid en
bereikbaarheid van de natuurgebieden te
verbeteren. Daarbij moet onderscheid gemaakt
aan de Boonsweg in te laten spelen op recreatief
publiek. Er zal wel goed gekeken moeten worden
naar de doelgroep(en) om de effectiviteit van deze
P
routes en verbindingen te optimaliseren.
worden in verschillende typen bereikbaarheid – van
knuppelpaden tot fietsroutes en autobereikbaarheid. De eerste stap is om bij de aanleg van de nieuwe
kreek knuppelpaden aan te leggen die een extensief
watertaxi (is lastig rendabel te maken,
gecombineerd worden met andere reizigers)
‘zwerfmilieu’ in de grienden mogelijk maken.
wandelverbinding met droge voeten
toegankelijk te maken. De aanleg van vissteigers
langzame fietsverbindingen
Tweede stap is om de kreek voor sportvissers hoort daarbij.
(schelpenpad)
De derde stap is om het schelpenpad op de
bandijk tussen de knooppunten Kuipersveer en
avontuurlijke verbindingen
het bruggenhoofd op te knappen en goed te
(laarzenpad, modderpad)
Deze oost-west routes moeten in noord zuid-richting
Bouwstenen bereikbaarheid
onderhouden. Dat maakt de rivieroever ervaarbaar.
richting Hotel Ara
richting Recreatieoord Binnenmaas
Verbindingen
6
Knooppunten
Knooppunt Kuipersveer
Het oude bruggenhoofd vormt een bijzondere
liggen op korte termijn, na de oplevering van de
Knooppunt Bruggenhoofd
Aan de oostkant van Polder De Buitenzomerlanden
locatie. Vroeger reed je hier naar de overkant, nu is het de enige uitkijkpunt naar het water van de
Oude Maas en naar de getijdennatuur. Het vormt aan de westzijde van de polder een knooppunt van routes en doelgroepen. Dit punt heeft een
goede autobereikbaarheid en kan direct ontwikkeld
kreek, juist mogelijkheden voor dagrecreatie –
wandelen, vogels spotten en sportvissen - en zeer extensieve recreatie, zoals paalkamperen. De
aanbeveling luidt om deze plannen op zeer korte
termijn af te stemmen op de aanleg van de kreek.
worden als poort naar het natuurgebied. Er moet
Ontwikkelingsstrategie
komen. Het bruggenhoofd is een goede plek om
recreatieve waarden is om stap voor stap het gebied
dan bewegwijzering vanaf de A29 en de N217 naar een parkeerterrein aan te leggen, dat gekoppeld
wordt aan de mogelijkheden voor overstap op de
fiets, verhuur van voorzieningen en verblijfsrecreatie. Vanzelfsprekend vraagt het ontwerp en de aanleg ervan veel aandacht.
Mogelijke invullingen en verdienmodellen voor het knooppunt zijn: •
Ecolodge, exclusieve overnachtingen
• • • •
te veroveren. Hierboven zijn een aantal concrete
acties aangegeven, die direct vanuit de opbrengst van de windturbines of in aansluiting op de aanleg
van getijdendengeul gerealiseerd kunnen worden -
‘quick wins’ dus! Ook tijdelijk gebruik, zoals een ‘pop up’ horecapunt of een week vrij kamperen kunnen dienst doen als wegbereiders. Deze acties zijn
‘stepping stones’ op weg naar de realisatie van het
lange termijn perspectief - ‘Het geheim van het getij’.
(voorbeeld Biesbosch), mogelijk als
dependance van hotel ARA, gekoppeld door •
De strategie voor de ontwikkeling van natuur- en
pontje ‘Putter’.
horeca koppelen aan regionale bedrijventerrein (broodjesservice of vergaderlocatie)
- camperplaats - mini-camping
informatievoorziening (wind)energie en
- paalkamperen
mincamping in de polder
- ecolodge
voedselbos
Bouwstenen knooppunten
getijdennatuur
voorzieningen voor campers
P
Bandijk
P
Polder De Buitenzomerlanden
verblijfsrecreatie -extensief-
Buit
eng
Knooppunten
orze
ndij
dagrecreatie, - extensief -
k
