Het geheim van Gods vriend te zijn

Het geheim van Gods vriend te zijn Over de waarde van het verbond en de kinderdoop

Ds. A. Baas VOORWOORD In 1946 verscheen een boek onder de titel: Een eeuw strijd over verbond en doop. Met zo’n titel voor ogen is het bepaald niet eenvoudig om een lezing te houden over de kinderdoop. Als er in de kerk al een eeuw over gestreden is, kan de kwestie toch wel echt omstreden worden genoemd. En was het maar één eeuw waarin er verdeeldheid bestond over verbond en doop… Wie de kerkgeschiedenis enigszins kent, weet beter. Hij of zij weet dat er ook in de voorafgaande eeuwen over de doop, en dan vooral over de kinderdoop, heel wat te doen is geweest. Dus de zaak maar laten rusten? Dat zou de weg van de minste weerstand zijn. Ds. A. Baas heeft daarom in deze lezing een goede poging gedaan de betekenis van de doop te plaatsen in het licht van de Bijbel en de belijdenissen van de Reformatie. Het is een dringend en evenwichtig appèlwoord temidden van een tijd waarin de kinderdoop aanzienlijk wordt onderschat en helaas ook wordt overschat. Geve de HEERE dat door het lezen van de brochure je ogen open zullen gaan voor de rijkdom van Zijn verbond en woorden, maar ook voor de grote verantwoordelijkheid en eis die je als gedoopte hebt, namelijk te leven tot eer van Zijn Naam. ‘Ik heb u bij uw naam geroepen, gij zijt Mijn! (Jes. 43:1) Stichting Reformatorisch Appèl

PSALM 25 GEBED OM VERGEVING EN BESCHERMING.

1. Tot U, o HEERE, hef ik mijn ziel op. 2. Mijn God, op U vertrouw ik, laat mij niet beschaamd worden; laat vreugde opspringen over mij. 3. Ja, allen die U verwachten zullen niet beschaamd worden; zij zulworden, die trouwelooslijk handelen zonder oorzaak. 4. HEERE, maak mij Uw wegen bekend, leer mij Uw paden. 5. Leid mij in Uw waarheid en leer mij, want Gij zijt de God mijns heils; den gansen dag. 6. Gedenk, HEERE, Uwer barmhartigheden en Uwer goedertierenheden, van eeuwigheid. 7. Gedenk niet der zonden mijner jonkheid noch mijner overtredingen, naar Uw goedertierenheid, om Uwer goedheid wil, o HEERE. 8. De HEERE is goed en recht; daarom zal Hij de zondaars onderwijzen 9. Hij zal de zachtmoedigen leiden in het recht, en Hij zal den zachtleren. 10. Alle paden des Heeren zijn goedertierenheid en waarheid, dengenen, verbond en Zijn getuigenissen bewaren. 11. Om Uws Naams wil, HEERE, zo vergeef mijn ongerechtigheid, want 12. Wie is de man, die den HEERE vreest? Hij zal hem onderwijzen in den zal hebben te verkiezen.

mijn vijanden niet van len

beschaamd

U verwacht ik want die zijn gedenk mijner in den weg. moedigen Zijn weg die

Zijn

die is groot. weg, dien hij

13. Zijn ziel zal vernachten in het goede, en zijn zaad zal de aarde beërven. 14. De verborgenheid des HEEREN is voor degenen, die Hem vrezen; en om hun die bekend te maken. 15. Mijn ogen zijn geduriglijk op den HEERE, want Hij zal mijn voeten uitvoeren. 16. Wend U tot mij en wees mij genadig, want ik ben eenzaam en ellen17. De benauwdheden mijns harten hebben zich wijd uitgestrekt; voer 18. Aanzie mijn ellende en mijn moeite, en neem weg al mijn zonden. 19. Aanzie mijn vijanden, want zij vermenigvuldigen, en zij haten mij haat. 20. Bewaar mijn ziel en red mij; laat mij niet beschaamd worden, want ik 21. Laat oprechtheid en vroomheid mij behoeden, want ik verwacht U. 22. O God, verlos Israël uit al zijn benauwdheden.

Zijn verbond, uit

het

net

dig. mij uit mijn noden. met een wreveligen betrouw op U.

INLEIDENDE WOORDEN Toen wij vroeger op zaterdag- of zondagavond met het gezin en met de aanwezige vrienden rond het harmonium psalmen, lofzangen en geestelijke liederen zongen, trof het mij op een gegeven moment dat mijn vader opvallend vaak Psalm 147 vers 10 opgaf. Hij gaf aan Jakob Zijne wetten, deed Israël op Zijn woorden letten; Hij leerde ze in Zijn wegen wand’len; zo wou Hij met geen volken hand’len; Die moesten Zijn getuigenissen en Zijn verbondsgeheimen missen. Laat dan Gods lof ten hemel rijzen; laat al wat adem heeft Hem prijzen! Zoals jullie kunnen lezen, zegt deze Psalm dat de Heere Zijn verbondsgeheimen lange tijden in het bijzonder aan Israël bekend maakte. Zij mochten wandelen in het licht, terwijl de volkeren rondom Israël deze geheimen moesten missen en in de duisternis bleven wandelen. Maar onder het volk van God waren er jongeren en ouderen die Zijn verbond en Zijn woorden als hun grootste schat leerden gadeslaan. Zij begeerden in het licht te wandelen waarin de Heere hen had gesteld. Maar - en ik zeg het met pijn in mijn hart - er waren er ook die dit alles verachtten. Zij hadden de duisternis liever dan het licht dat hen omscheen. Op een gegeven moment voelde ik aan wat mijn vader eigenlijk bedoelde te zeggen als hij dit vers opgaf. ‘Lieve kinderen en allen die bevriend zijn met mijn kinderen, bedenk toch Wie de Heere is! Hij is de God van het verbond; het verbond waarvan de doop waarmee jullie gedoopt zijn, het teken en zegel is. Bedenk toch welk een grote voorrechten dit jullie geeft. Bedenk toch de grote verantwoordelijkheid die op mij en op jullie rust vanwege de vermaning en de verplichting die dit verbond met zich meebrengt!’ Het was alsof vader zei: ‘Lieve kinderen, jongelui, stel je hoop toch op de Heere en vergeet toch Zijn daden en Zijn weldaden niet. Bewaar Zijn geboden en word geen wederhorige, zoals velen.’ Ik citeer Psalm 78: ‘Een wederhorig en wederspannig geslacht, een geslacht dat zijn hart niet richtte en welks geest niet getrouw was met God.’

EEN OPVOEDING IN DE VREZE DES HEEREN Het geheim van Gods vriend te mogen zijn. Ja, dat geheim mocht thuis (God lof!) een openbaar geheim zijn. Het was een geheim, maar dan wel een openbaar geheim. En ik moet jullie eerlijk zeggen, dat het aanstekelijk heeft gewerkt. Het liefdevuur werkt aanstekelijk, echt. Wat ben ik de Heere dankbaar voor mijn opvoeding in de vreze des Heeren; ik zei het net nog tegen een broeder uit ons goede dorp Alblasserdam. Mijn vader zou niet willen dat ik zo over hem sprak, maar ik doe het toch even. Tot eer van God, want er was ook niets van hemzelf bij. Maar ik ben zo dankbaar voor die opvoeding in de vreze des Heeren, waardoor ook ik Gods verbond en woorden als mijn grootste schat leerde gadeslaan. Zo leerde ik al vroeg wandelen in het licht. En ik moet het jullie eerlijk zeggen dat ik nóg op deze leerschool zit, want een diploma heb ik nog steeds niet gekregen. Het is mij een grote behoefte om tot jullie te spreken over wat het is om Gods verbond en woorden als onze grootste schat te mogen zien. Om het zó te mogen zien, dat het je hartsgeheim is. Mag het vanavond een stukje bezinning zijn? Dat moet toch kunnen op een avond van de Stichting Reformatorisch Appèl? Het zal niet zozeer een preek zijn, maar een stukje onderwijs. Misschien komt het wel omdat ik hier (gebouw De Driestar, SRA) ruim ze-venentwintig jaar geleden rondliep om onderwijzer te worden. Dat zal er altijd nog wel een beetje inzitten. Vanavond dus een stukje onderwijs en bezinning, maar wel gemengd met de praktijk. Uit het leven gegrepen.

GENADE IS GEEN ERFGOED?! Jullie zullen vast wel eens gehoord hebben dat men beweert dat geloof en genade geen erfgoederen zijn. Ik moet jullie eerlijk zeggen dat ik dit heel kil vind. Ik vind het mateloos oppervlakkig gezegd. En voor oppervlakkigheid zijn we toch allemaal bang? Ik in ieder geval wel. Zeker, het geloof is een persoonlijke gave. Het is een genadegave van onze God, maar de Heere God verkiest ook een bedding waarin Hij deze gave geeft en waarin Hij het geloof werkt. Deze bedding is de bedding van het verbond. Het ware geloof gaat het liefst van kind op kind op kind. Abraham, Izak, Jakob… en trek het lijntje maar door. Ik weet dat ik over tere dingen spreek, maar wat is het geweldig als je in jouw voorgeslacht iets van de gouden draad van Gods genade mag opmerken. En als je zelf daar iets van mag leren kennen, wat gun je het dan je vader of moeder! Wat ze misschien ook hebben uitgespookt, je gunt het toch eerst je ouders, je broers en je zusters? En als je een oma en een opa hebt, dan zou je toch graag willen dat ze hetzelfde mogen kennen? Wat een voorrecht als je in je voorgeslacht de gouden draad van Gods genade mag opmerken! Dan kun je ‘s zondags in de kerk Psalm 135 vers 8 van harte meezingen! Van geslachte tot geslacht wordt, naar onze dure plicht, bij het volk Uw gunst herdacht, wijl Gij Zelf, o HEER’, hen richt, en aan hen, schoon diep in schuld, met berouw gedenken zult.

HET VERBOND Weten jullie dat het woord ‘verbond’ talloze malen in de Bijbel voorkomt? Als je de Bible Online zou bekijken, dan zou je zien dat het woord op zich wel driehonderd keer in het Oude Testament voorkomt en dertig keer in het Nieuwe Testament. En dan hebben we het alleen nog maar over het wóórd ‘verbond’. De zaak zelf komt veel vaker voor. Op elke bladzijde van de Bijbel is de verbondsgedachte aanwezig. Ik hoef jullie alleen maar te wijzen op het feit dat de Heere de Man van Zijn volk genoemd wordt. ‘Israël, Ik heb u ondertrouwd.’ Israël is Zijn bruid. Wanneer Israël andere goden dient dan de Heere, de enige ware God alleen, is er sprake van hoererij. Zie je de verbondsrelatie? Het is een huwelijksverbond.

Er zijn echter ook mensen die een andere man verkiezen boven de Heere. Gij roeit hen uit die afhoereren en U de trotse nek toekeren. 1. HET VERBOND GAAT VAN GOD UIT Het verbond komt heel duidelijk aan het licht in de verschijning van God aan Abraham. Dat leren we uit het boek Genesis. Hier leren we in de eerste plaats heel duidelijk dat het verbond van God uitgaat. Om het maar eens klassiek te zeggen: ‘Het verbond is eenzijdig in zijn oprichten.’ Wie het verbond van God daarom minacht en ervoor bedankt, slaat ten diepste Gods gave af. 2. BIJ HET VERBOND HOREN BELOFTEN In de tweede plaats leren we uit Abrahams geschiedenissen dat tot het verbond ook beloften behoren. Deze beloften van God zijn er eerst. Het is niet eerst iets van ons, maar eerst iets van Hem. Daarom spreken we van een genadeverbond. Zijn belovend woord is: ‘Ik zal!’ Abraham mag het horen: ‘Ik zal u tot een God zijn.’ Lieve vrienden, dit ‘Ik zal’ van God is de poort ten leven. Door Gods beloften worden wij levend gemaakt. Door Gods woord en beloften worden wij wederom geboren. Dat moet je onthouden. 3. HET VERBOND STELT EISEN In de derde plaats stelt Gods verbond ook eisen. Abraham hoorde de Heere ook zeggen: ‘Wandel voor Mijn aangezicht en wees oprecht (Gen. 17:1)’. Abraham werd, om het met het Doopformulier te zeggen, door de belovende God vermaand en verplicht tot een nieuwe gehoorzaamheid. Abraham werd vermaand en verplicht om Gods verbond te laten gebeuren, te laten geschieden. 4. GODS VERBOND IS VAN GESLACHT TOT GESLACHT In Psalm 135 staat dat Gods verbond zich voortzet in de geslachten. Als je een natuurlijke afstammeling van Abraham was, werd je opgenomen in de geestelijke werkelijkheid van het verbond van God. Dat gebeurde omdat de Heere dat zo wilde. Het was naar Gods beschikking. 5. GODS VERBONDSLUITING OMVAT ABRAHAM EN ZIJN ZAAD Gods verbondsluiting omvat niet alleen Abraham, maar ook zijn zaad. En onder dat zaad van Abraham waren er ongelovigen en gelovigen. Er waren een Izak en een Ismaël. Er waren een Jakob en een Ezau. Het ver-bond omvatte hen allen. Let dus op, ook Ismaël en Ezau hoorden erbij! Ze waren allen in het verbond, al was er zeker onderscheid tussen deze broers. Maar dit onderscheid kwam voort uit hun gelovig-zijn en ongelovig-zijn en niet uit Gods verbond. Het is niet zo dat de HEERE het voor de één meende en voor de ander eigenlijk niet. Nee, het zou verschrikkelijk zijn om zo te denken. Er was maar één verbond, Gods genadig verbond met Abraham en zijn zaad opgericht. En de HEERE meende het écht met al de kinderen van Abraham. Jullie geloven toch wel dat de HEERE het écht meende met hen? Of denk je dat Hij iets achter de hand hield en dat Hij het met sommigen niet echt meende? Het zou toch verschrikkelijk zijn als je dát zou denken van de HEERE? EEN TROUWE GOD VOOR EEN ONTROUW VOLK Als ik de prediking van de profeten bestudeer, vind ik daar een trouwe Verbondsgod voor een ontrouw volk. Mag ik jullie vragen om de profeten eens te bestuderen? Het is niet altijd makkelijk, maar ik heb zoveel zegen ontvangen toen ik in mijn pubertijd de profeten ging lezen! ‘Begreep u dan alles, dominee?’ Waarschijnlijk begreep ik negentig procent niet, maar wát ik ervan begreep, deed me wel eens tot in de kleine uurtjes doorlezen. In de pro-feten van het Oude Testament vond ik de trouwe God van het verbond in Zijn omgang met Zijn ontrouw volk. Juist dat ontrouwe volk riep Hij middels de profeten telkens weer tot de orde.

In mijn Bijbeltje, wat ik gekregen heb van de lagere school, heb ik - stiekem in mijn bed - steeds maar weer streepjes gezet op de plaatsen waar ik getroffen werd door de trouw van de HEERE tegenover de ontrouw van Israël. Ook valt het mij op dat de profeten er in de naam van de HEERE niet voor terugdeinsden het afkerige volk van God te vergelijken met een overspelige vrouw. Telkens weer waren het de profeten die opriepen tot bekering. Dit is kenmerkend voor heel de profetie. Onthoud goed dat de oproep tot bekering altijd werd gedaan tegen de achtergrond van Gods verbond. Israël werd van de afgoden vandaan teruggeroepen tot de HEERE, hún God. De God van het verbond. Er was sprake van een relatie tussen de HEERE en Zijn volk, alle eeuwen door. De meest grove zonden onder Israël hebben deze verbondsrelatie niet ongedaan kunnen maken. Herken je dit in je eigen leven? Vertolk ik jouw hart hiermee? Ik vraag geen aandacht voor mezelf, maar ik moet zeggen dat ik het wel herkenbaar vind. Ik ben ook zo’n verbondsbreker, evenals Israël. Van mijn kant wordt deze verbondsrelatie telkens weer verbroken, maar het doet de trouw van God nooit teniet. In Zijn grote ontferming en genade handhaaft de HEERE Zijn verbond. Ik kan er niet over uit als ik in mijn eigen leven ontdek dat de HEERE dit ook bij mij en bij ons doet. DE HEERE HEEFT RECHT OP ONS LEVEN Men vindt bij de profeten bedreiging en belofte. In hun prediking spraken de profeten tot het volk Israël anders dan tot de heidenen. Jullie weten dat Jona gepreekt heeft voor de heidense stad Ninevé. Hij preekte over de bekering. Maar jullie geloven toch mét mij dat hij anders tot de Ninevieten heeft gesproken dan tot het volk van God? Zoals ook later de apostel Paulus op de Areópagus anders tot de Grieken spreekt dan tot de Joden in de synagoge. God hád iets met de Joden, niet alleen krachtens de schepping, maar ook krachtens het verbond. Omdat Hij onze Schepper is, heeft God recht op alle mensen. Maar wij mogen zeggen, jongelui, dat Hij in het bijzonder recht heeft op jullie en op mij, omdat Hij ons heeft opgenomen in Zijn genadeverbond! En omdat wij - ik denk dat ik het mag zeggen - allen het teken en zegel daarvan hebben ontvangen. De HEERE heeft iets bijzonders met ons. Niet alleen krachtens de schepping, maar ook krachtens het verbond. Ontroerend zijn de woorden van de HEERE in Ezechiël 16. Je moet het thuis eens nalezen. Het was in de tijd dat het met Juda heel ver gekomen was. Zo erg, dat de ouders hun kinderen offerden aan de god Moloch. In het dal vlakbij Jeruzalem hadden ze een groot beeld gemaakt dat met zijn ijzeren armen uitgestrekt stond. En wat deden de Israëlieten nota bene? Ze stookten een vuur onder het beeld, zodat de armen gloeiend heet werden. Vervolgens kwamen de Israëlieten als ze in nood waren met hun kleine kinderen en ze legden hun kinderen ten offer in de armen van de-ze god. Zover was het in Juda met het volk van God! En nu stuurt de Heere Ezechiël tot dat volk. Ze moeten zich verzamelen op het tempelplein. Daar zegt Hij: ‘Verder hebt gij uw zonen en uw dochteren, die gij Mij gebaard hadt, genomen en hebt hen denzelven geofferd om te verteren; is het wat kleins van uw hoererijen, dat gij Mijn kinderen geslacht hebt en hebt hen overgegeven, als gij dezelve voor hen door het vuur hebt doen gaan?’ Hoor je het? De kleinen van Israël zijn Gods kinderen. ‘Mijn kinderen’, zegt de Heere. Hoe zondig en verdorven die ouders ook waren, God was en bleef de God van Zijn volk en de kinderen van dat volk bleven Zijn kinderen. Ontroerend vind ik ook de woorden van de HEERE bij monde van de profeet Maleachi. In zijn tijd (na de ballingschap) was het ook zeer minnetjes gesteld met het dienen van de HEERE. En dan zegt de HEERE: ‘Een zoon zal den vader eren, en een knecht zijn heer; ben Ik dan een Vader, waar is Mijn eer? En ben Ik een Heere, waar is Mijn vreze? zegt de HEERE der heirscharen (Mal. 1:6).’ Een zoon eert toch zijn vader, dat is toch waar? Het is toch waar dat een zoon als het goed is zijn vader eert? Ben Ik dan een Vader, Mijn volk, waar is Mijn eer? Waarom eren jullie Mij niet? Ik ben toch jullie Vader? Hoor je dat de Heere dit zegt tegen hen die Hem niet als Vader eren? En toch noemt Hij ze Zijn kinderen!

Vanaf Genesis 3 leren we dus op grond van de Bijbel dat allen die in het genadeverbond zijn opgenomen en het teken en zegel van de doop ontvangen hebben bij de Heere als Zijn kinderen behoren. Het zijn kinderen van het verbond. Ook zien we duidelijk dat er onderscheid is. Er zijn kinderen die van jongs af aan Hem ook de eer van Zijn naam geven. Ze eren Hem van jongs af aan als hun Hemelse Vader. En er zijn er die dat niet doen. Ze blijven weigeren. Dat onderscheid zien we zowel in het Oude als in het Nieuwe Testament, zowel in de kerkgeschiedenis als ook in de gemeente en in de ge-zinnen van vandaag.

HOE ZIE JE JEZELF? Mag ik vragen: Zien jullie jezelf, in het licht van Gods Woord, ook als een kind van het verbond? De HEERE toebehorend, van je geboorte af aan? Geboren om zalig te worden en om het rijk van God eenmaal te beërven? Zie je de Heere als een God Die mij en jou bij onze naam riep? Zie je Hem als Degene Die vanaf het begin van ons leven gezegd heeft: ‘Jij bent van Mij, je behoort Mij toe, Ik heb recht op je!’? Zie je de vermaning en de verplichting die op je rust om van jongs af aan voor Hem te leven en in Zijn wegen te wandelen?

KINDEREN VAN HET KONINKRIJK!? Ik ben nog veel te oppervlakkig in mijn vraag. Het gaat er niet om of jij het zo ziet, maar het gaat erom dat het zo ís! En als je het nog niet zo ziet, heb je het vanaf nu zo te zien. Want anders gaat het mis, lieve vrienden en dan geven we God de eer van Zijn Naam niet! Wij, jullie en ik, zijn kinderen van het Koninkrijk. Met andere woorden: kinderen of onderdanen van de Koning. Tegelijkertijd zeg ik erbij dat er ook de verschrikkelijke mogelijkheid is dat het gebeurt dat kinderen van de Koning, kinderen des Koninkrijks, buitengeworpen zullen worden door hun ongeloof en onbekeerlijkheid. ‘En de kinderen des Koninkrijks zullen buitengeworpen worden in de buitenste duisternis; aldaar zal wening zijn en knersing der tanden’ (Matth. 8:12). Het is deze verschrikkelijke mogelijkheid waar Jezus telkens weer van spreekt als Hij Kapernaum en Bethsaïda ziet. Ik zie het soms in de gemeente die ik dienen mag. Soms houd ik mijn hart vast als ik de jongeren (maar niet minder de ouderen) van de gemeente zie en hoor.

HOE DACHT DE REFORMATIE OVER DEZE ZAKEN? Hoe heeft men in de tijd van de Reformatie over deze zaken gedacht? Het is toch niet teveel om daar vanavond ook even bij stil te staan? De stichting die deze avonden organiseert, heet immers Reformatorisch Appèl? Ik zal het heel kort en eenvoudig proberen te houden. We leren van Johannes Calvijn dat allen die de christelijke doop ontvangen hebben in Gods verbond zijn opgenomen. ‘En,’ zegt Calvijn, ‘dat verbond is niet bedrieglijk.’ Hij wil zeggen dat de Heere echt meent wat Hij zegt. Gods beloften (met de volle zaligheid voor tijd en eeuwigheid als inhoud) komen ons, jullie en mij, toe. We zijn erfgenamen van het rijk van God, van Zijn verbond. En daarom behoorden wij gedoopt te wezen en lieten onze ouders ons dopen. In het leven van de gedoopten ontdekken we vervolgens dat er oprechte kinderen van het verbond zijn en dat er ook meelopers zijn. Zij komen openbaar als bastaarden. Verder leren we van de reformatoren dat de verbondsbelofte om antwoord vraagt. Beter gezegd: om geloof. Ik doe op de preekstoel wel eens mijn hand achter mijn oor als ik de vraag ‘Wat is hierop uw antwoord?’ stel. Alsof de HEERE als het ware zegt: ‘Hoor Ik al wat?’ Of is het stil gebleven in je leven? Je hebt misschien wel veel babbels en (vrome) praatjes, maar de vraag is, of je ooit al antwoord gegeven hebt op Zijn verbond en woorden. Zijn er misschien nog andere dingen die je als jouw schat gadeslaat, terwijl je díe schat als je schat en hartsgeheim zou moeten hebben, de schat om te leven tot in eeuwigheid voor Hem, Die recht op je heeft? Zo komt het onderscheid ook vandaag openbaar in de bondgenoten. Het is geloof of ongeloof.

VERBOND EN VERKIEZING Jullie weten mét mij dat op de achtergrond van dit alles Gods soevereine genadige verkiezing staat. Hier heb ik van jongs af aan alleen maar van leren zingen. O, ik heb hierover ook wel eens gezweten. Maar meestal heb ik van de verkiezende God alleen maar leren zingen. Onder andere door middel van wat ik las bij de profeten, of in het Nieuwe Testament. Ik hoop dat jullie de Psalmen ook zingen.‘Welke psalmen dan, dominee?’ Mag ik er twee noemen? Allereerst Psalm 52 vers 7. ‘Mijn God, U zal ik eeuwig loven, omdat Gij het hebt gedaan!’ Gelukkig maar dat Hij het heeft gedaan. Ben je daar ook wel eens blij mee geweest? Omdat je ontdekt hebt dat er niets van terecht komt als het van jezelf moet komen. Ook denk ik aan Psalm 89 vers 8. ‘Gij toch, Gij zijt hun roem, de kracht van hunne kracht; Uw vrije gunst alleen wordt de ere toegebracht; Wij steken het hoofd omhoog, we zullen de eerkroon dragen door U, door U alleen, om het eeuwig welbehagen.’ We zijn dus door de doop tot Gods kinderen aangenomen. Kinderen van het verbond, erfgenamen van Zijn rijk. ‘Vanaf de moederschoot,’ zegt Calvijn, ‘zijn we gerekend onder de leden van Christus, behorend tot Zijn lichaam.’ Christus rekent de kleine kinderen er helemaal bij; opdat zij, wanneer zij tot hun verstand gekomen zijn en onderwezen zijn door hun vader, hun moeder, de zondagschool, de prediking, door het zelf uit de Bijbel te lezen, zich ook als Zijn discipelen, volgelingen, in het openbaar bij Hem zullen voegen. Het Doopformulier leert ons dat we als gedoopten in Adam verloren, maar ook in Christus geheiligd zijn. Er wordt bij de doop immers gevraagd: ‘Of gij niet bekend, ouders, dat zij in Christus geheiligd zijn en daarom als lidmaten van Zijn gemeente behoren gedoopt te wezen? Wat is hierop uw antwoord?’ Zo klonk het toch? Beseften onze ouders wat zij zeiden? Beseffen wij het, lieve vrienden? Ik leer het een beetje beseffen. Geheiligd, afgezonderd in Christus, opdat we de Heere zullen toebehoren, met heel ons hart. En opdat wij niet verloren zullen gaan met de wereld.

DE REFORMATOREN OVER HET VERBOND Deze gedachte vinden we niet alleen bij Calvijn, maar ook bij zijn leerling Guido de Brès. Lees artikel 34 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis maar eens. Ik zou het ook nog kunnen inkleuren uit andere geschriften van Guido de Brès. Ook de vaderen van Dordt die de Dordtse Leerregels hebben geschreven, hebben in een geschrift voorafgaand aan de Dordtse Leerregels het-zelfde gezegd. Ik citeer: ‘…dat voor Gods uitverkoren kinderen te houden zijn niet alleen de volwassenen die in Christus geloven en dienovereenkomstig wandelen waardig het evangelie, maar ook dat wij voor kinderen Gods moeten houden de kinderen van het verbond (dat zijn jullie en dat ben ik), tenzij zij metterdaad in hun leven het tegendeel bewijzen.’ Dat zeggen de vaderen van Dordt. Staan jullie achter Dordt? Ik wel, hoor. Jullie ook? Dan sta je ook achter dit citaat, want je moet wel eerlijk zijn. Je bent in de lijn van Dordt of je bent het niet. En datgene wat ik tot nu toe over het verbond en over de doop gezegd heb, is in de lijn van Dordt. Je begrijpt wel dat dit grote consequenties heeft voor de prediking. Ik vrees dat deze lijn niet altijd helder en klaar getrokken wordt in de prediking in het orthodoxe gedeelte van de Hervormde kerk en de andere reformatorische kerken, met alle gevolgen van dien. Hoe spreken wij als dominees de gemeente aan? Hoe kijken wij naar de jeugd van de gemeente? Hoe kijken we naar de allerkleinsten die pas geboren zijn? Hoe gaan we op kraambezoek? We hebben jong

en oud in de gemeente aan te spreken op wat ze zijn, wat God van ze zegt en zoals Hij ze ziet. Het zijn kinderen van het verbond. Mensen die de Heere toebehoren. En dat niet om iets in ons en dat niet om iets van mij. O nee, dan kon het voor mij nooit. Maar omdat de Heere mij niet voorbij ging, kan het. Soms vrees ik, maar dan is Hij er weer. Hij, Die getrouw is, ondanks mijn ontrouw.

DE INHOUD VAN HET DOOPFORMULIER Wie een beetje thuis is in het Doopformulier ontdekt dat daarin ook niets anders staat dan wat ik tot nu toe gezegd heb. Het is ook echt een reformatorisch geschrift. Ik vind het eigenlijk een appèl in deze verwarrende tijd. Ik citeer het een en ander uit het Formulier en dan valt hopelijk de puzzel ook in jouw leven wat op zijn plek. Ik hoop uiteraard dat dit al gebeurd is, maar het kan zijn dat je er nog vragen bij hebt. In de Doop bezegelt God ’dat Hij ons tot Zijn kinderen en erfgenamen aanneemt’. Er staat niet: ‘wil aannemen’, maar ‘aanneemt’. ‘…en dat wij als erfgenamen van God en van Zijn rijk behoren gedoopt te wezen.’ Van nature de verdoemenis in Adam deelachtig. Kinderen des toorns, maar in Christus geheiligd en tot genade aangenomen. Verder denk ik aan de woorden uit het dankgebed: ‘Almachtige, barmhartige God en Vader, wij danken en loven U dat Gij ons en onze kinderen door het bloed van Uw lieve Zoon Jezus Christus, al onze zonden vergeven, en ons door uw Heilige Geest tot lidmaten van Uw eniggeboren Zoon, en alzo tot Uw kinderen aangenomen hebt, en ons dit met de Heilige Doop bezegelt en bekrachtigt.’ Maar dan stopt het niet, zo van: klaar is Kees. Nee, niks oppervlakkig en goedkoop gedoe! Het gaat verder. ‘Wij bidden U ook, door Hem, Uw lieve Zoon,dat Gij deze kinderen altijd met Uw Heilige Geest wilt regeren, opdat zij christelijk en godzalig opgevoed worden (door de ouders en door de ouderen in de gemeente) en in de Heere Jezus Christus wassen en toenemen, opdat zij Uw vaderlijke goedheid en barmhartigheid, die Gij hen en ons allen bewezen hebt, mogen bekennen, en in alle gerechtigheid, onder onze enige Leraar, Koning en Hogepriester, Jezus Christus, leven en vroom tegen de zonde, de duivel en zijn ganse rijk strijden en overwinnen mogen, om U, en Uw zoon Jezus Christus, met de Heilige Geest, de enige en waarachtige God, eeuwig te loven en te prijzen.’ Dan zie ik in mijn gedachten de ouders staan. Ja, dan kan ik alleen maar bidden. Dan denk ik aan jouw ouders, als je ze nog hebben. Voeden jouw ouders je zo op? Hebben ze jou, in de weg van onderwijs, van jongs af aan geleerd hoe je de Heere Jezus kunt leren kennen? En hebben ze jou geleerd hoe groot je zonden en ellenden zijn? Hebben ze jou geleerd om het leven buiten jezelf te zoeken, in de Heere Jezus, in Wiens naam je gedoopt bent? Hebben ze jou geleerd dat Zijn bloed er ook voor jou is? Hebben ze jou geleerd een leven van dankbaarheid en heiliging te leven? Om door de Geest geleid te leven tot eer van God, naar al Zijn geboden? Het hele Formulier gaat uit van hetgeen wij in Christus hebben. En dat is álles, de volkomen zaligheid. Dan kom ik weer bij het woord van Psalm 25: ‘Hun die Zijn verbond en woorden, als hun schatten gadeslaan.’ DE HEERE WERKT MIDDELLIJK O gelukkig, het is alles uit God. Als deze zaken voor ons opengaan en als ons hart open mag gaan voor deze zaken, is het alles door genade en door de kracht van de Heilige Geest. Maar lieve vrienden, de Heere werkt middellijk! Middels een vader en een moeder of middels een meester van school. Ik zou mijn meesters nog wel willen hebben. Onlangs is er een onderwijzer van mij gestorven. Ik belde naar zijn zoon en toen heb ik gezegd dat ik in de derde en de vierde klas van de lagere school zoveel aan het onderwijs van zijn vader gehad heb. Ik had het graag nog tegen hemzelf gezegd, maar nu heb ik het tegen zijn zoon kunnen zeggen. Ook zou ik predikanten die al zijn ontslapen, kunnen noemen, onder wiens bediening ik rijk gezegend ben. Dat de Heere middellijk werkt, zie ik bovenal in de Bijbel zelf. Izak leerde van vader Abraham geloven. Verder denk ik aan Jakob of aan Samuël, die een godvrezende moeder had. Zij voedde de jonge Samuël op in de vreze des Heeren. En de Heere heeft dat rijk willen zegenen. Ik denk aan David die in Psalm 22 machtige woorden gesproken heeft!

Gij immers, HEER, Gij zijt het, door Wiens macht ik uit den buik weleer ben voortgebracht! Aan ‘s moeders borst vertrouwd’ ik op Uw kracht van ganser harte. Zij wierp mij reeds op U, in barenssmarte gans onbevreesd. ‘k Mocht nauw’lijks ‘t licht aanschouwen, of Gij, Gij zijt, o grond van mijn vertrouwen, mijn God geweest! Kunnen wij dat zeggen? Ik heb wel eens gelezen over een meisje dat op een gegeven moment tegen haar moeder zei: ‘Mama, u hebt mij twee keer het leven gegeven. Eén keer zoals alle moeders het doen en de tweede keer was u het middel in de handen van de Heere om mij tot de Heere Jezus te leiden.’ Wat geweldig als je zulke ouders hebt. Ouders die verstaan wat ze beloofd hebben toen jij gedoopt werd. Die ‘werk gemaakt hebben’ van jouw doop. Nee, geen werk van je carrière of van het feit dat je de zaak overnam. Ik zeg niet dat dat onbelangrijk is, maar ik zie dat zo veel om me heen en ik ken mezelf ook een beetje als vader van vijf kinderen. Men is (ik ook!) soms meer bezorgd over of de vraag of de kinderen wel met wiskunde mee kunnen op school, dan over de vraag of ze de Heere vrezen en in Zijn wegen wandelen Wat zou het geweldig zijn als ook jullie in deze fase van je leven kunnen zeggen: ‘Ik mag ook de Heere vrezen.’ En als je dat niet kunt zeggen, hoop ik dat je vanavond besluit om antwoord te geven. Om zó te leren wandelen, middellijk geholpen door al de instrumenten die de Heere hier op aarde geeft.

VERWONDERING!? We zien dus dat het ‘in het verbond zijn’ de noodzaak van geloof en bekering niet uitsluit, maar juist insluit. Daarom behoort een ernstig woord van zelfonderzoek in reformatorische prediking niet te ontbreken. Anders wordt alles te goedkoop, te vlak en te vanzelfsprekend. Dan is het wonder er ook uit. Dan is de verwondering weg, en daar zoek ik als herder en leraar juist graag naar. En áls ik iets van verwondering tref bij jongeren en ouderen, dan verwonder ik me mee en dan ben ik zo dankbaar voor de genade van God! Dankbaar dat Hij nog naar mij omkijkt…

WELKE VLAG WAPPERT ER BOVEN JOUW LEVEN? Ik wil jullie vanavond eens aanspreken op het feit dat jullie bij de Heere horen en dat jullie principieel verschillen van jongeren die onge-doopt als moderne heidenen leven. Ongeacht hoe je nu ook leeft. Dat weet de Heere. Niet vanwege iets in jullie, niet vanwege de keus van je ouders, maar vanwege Gods genade. God, Die gesproken heeft: ‘Ik heb u bij uw naam geroepen, gij zijt Mijn (Jes. 43:1).’ Hem behoren we toe. We dragen het merk- en veldteken van Jezus Christus. Dat wil zeggen dat we onder Zijn banier behoren te gaan en te strijden. Kijk vanavond eens na welke vlag er boven je hoofd wappert. Is het de vlag van Koning Jezus, of is het een andere? En als het een andere is, zeg hem de dienst op! Voeg je bij Hem! Zeg: ‘Heere, andere heren hebben over mij geheerst, maar ik schaam me. Wilt U me nog hebben? Ik ben niet waard om in Uw dienst te mogen staan!’ Zeker weten dat er nog een plaatsje voor je is! Al zwerf je nog zo ver bij Hem vandaan.

AANSPREEKBAAR OP DE DOOP Wanneer de zaken dan zo liggen (en ze líggen zo), horen we in reformatorische en bijbelse prediking op al deze heerlijke, rijke en diepe zaken aangesproken te worden. Wat gebeurt dat weinig! Want als we er vanuit gaan dat we helemaal niets hebben, dan zijn we in de prediking ook nergens op aanspreekbaar. Maar ik mag jullie vanuit het Woord en vanuit de Reformatie wij-zen op datgene wat jullie in Christus hebben en waar al om gebeden is bij jullie doop. ‘Opdat de Heilige Geest ons toeëigene hetgeen wij in Christus hebben…’

En wat hebben we in Hem veel. De afwassing van onze zonden, de wedergeboorte en de dagelijkse vernieuwing van ons leven. Dat is wat! Een schat van zegeningen, in Hem ten erfdeel. Alleen wie mag weten een grote schat te bezitten, is er toe over te halen om daar zuinig mee om te gaan. En ik vrees dat vele jongeren onder ons het gevoel hebben dat ze niets te verliezen hebben. ‘Wij hebben gewoon niks en we wachten maar totdat we wat krijgen of we bidden erom dat we het krijgen…’ We zijn onbekeerd en omdat bekering een eenzijdig werk van God is, gaan we ’s zaterdagsavonds gewoon naar de kroeg. Ja, tot diep in de kleine uurtjes en ’s zondags met een duf hoofd ’s morgens (of alleen ’s avonds) nog in de kerk. En pa en ma zeggen: ‘Nou, als ze dan nog maar één keer gaan…’ ‘Wij hebben niks en het is wachten totdat we het een keer krijgen en daar wil de Heere om gevraagd zijn.’ Lieve mensen, dat is zó onbijbels en onreformatorisch, dat ik het met pijn moet zeggen. In Christus héb jij vergeving, wedergeboorte en een nieuw leven. Je merkt wel dat er meer te zeggen is dan wat er soms hier en daar gezegd wordt. Er is meer te zeggen dan dat we in Adam gevallen mensenkinderen zijn en dat we opnieuw geboren moeten worden. Ik wijs jullie ook op wat je in Christus hebt en als dat niet gepreekt wordt, zie ik jongeren tot negativisme komen.

TWEE MOGELIJKHEDEN En dan zijn er twee mogelijkheden. Je krijgt jongeren die alles na gaan praten. Zij worden heel hard voor zichzelf, maar ook heel hard voor anderen. Zo in de trant van: ‘Ik heb het niet, en al die anderen die menen dat ze het wel hebben, bedriegen zich waarschijnlijk voor de eeuwigheid.’ Lieve vrienden, er zijn bijna geen jongeren en ouderen moeilijker tot bekering te brengen dan zulke mensen. Daar heb ik veel verdriet om. En ik zie tranen in de ogen van mijn Heiland, Die zegt: ‘Gij wilt tot Mij niet komen (Joh. 5:40)’. En als er niets verandert in je leven, dan geldt het woord: ‘Deze die niet gewild hebben dat Ik over hen zal koning zijn, breng ze hier en sla ze voor Mijn voeten dood.’ Er zijn onder de prediking ook andere jongeren. Dat zijn zij die heel onverschillig worden. Ze gaan nog wel naar de kerk, maar op vrijdag- en zaterdagavond gaan ze stappen. Dan komen ze op plaatsen waar de Koning niet gediend wordt. Ze denken: ‘Als we 18 jaar zijn, verlaten we de kerk.’ En pa en ma zeggen: ‘Nou ja, je moet ze toch ook wat laten vieren, wij zijn ook jong geweest…’ Maar gelukkig zijn er ook nog de serieuzen. Zij hebben door Gods genade Zijn verbond en woorden als hun hartsgeheim leren gadeslaan. Zij hebben het vaak onder zo’n prediking niet gemakkelijk. Ze verwachten (omdat ze zo vol zijn van de liefde van God en van de liefde tot God) van de ouderen een beetje mededeelzaamheid, maar ze vangen vaak bot. Ze horen niets dan alleen maar wat uiterlijke zaakjes, waar de nadruk op gelegd wordt. En dat bedroeft zulke jongeren. Ze verwachten soms van kerkenraadsleden wat leiding, maar ik heb begrepen dat dat soms ook zo tegenvalt… Sommigen van hen komen (helaas!) terecht in één of andere groep, of zelfs in één of andere sekte. En ze zijn voor de gemeente waartoe ze be-horen (en ook voor de gereformeerde religie) verloren.

VOOR MIJ!? Lieve vrienden, in Hem hebben we alles en het is de Heilige Geest, Die het middellijk, door opvoeding en prediking, uit Christus neemt en het heilbegerigen deelachtig maakt. Dat heb je onder de prediking toch wel eens ervaren? Dat het Woord voor je openging en dat er antwoord kwam op je vragen? Dat je in je noden voorzien werd, omdat de Heilige Geest je behoeften proefde? En dat Hij onder de verkondiging van het Woord de oplossing schonk? Ik kan me wel voorstellen dat er onder jullie zijn die het niet durven aannemen. Hoe ik dat bedoel? Ik las het een keer in een brochure van Ds. M. Pronk. Hij zei: ‘Dan zeg je niet meer: Is het wel voor mij?’’

Dat is zo’n stereotype vraag, waar mensen soms dertig jaar mee zitten. Ze gaan rustig naar Mallorca op vakantie en ondertussen zeggen ze dat het hun vraag is. Ds. Pronk zei echter: ‘Dan zeg je: Is het voor mij?!!!’ Het is te groot om te geloven. Voor mij?! Ja, als de Heilige Geest onder de verkondiging doordrukt, komt er achter het vraagteken een uitroepteken. Is het voor mij?! Net zoals wanneer je vroeger een cadeautje kreeg. Je kreeg veel meer dan je gevraagd had en dan zat je met grote ogen naar je vader of moeder te kijken. Je vergat zelfs ‘dank je wel’ te zeggen, want het was over-stelpend. Zó is nu de Heere. Zo heb ik Hem leren kennen! Als ik zie op mezelf, denk ik: ‘Het kan niet, het is niet voor me.’ Maar dan zegt Híj het steeds weer. Lieve vrienden, de zondagen waarop de doop bediend wordt, zijn feestzondagen voor mij. Want dan zie ik de kinderen binnengedragen worden en dan héb ik het vaak niet meer. Dan kan ik nauwelijks meezingen. Ik wil niet sentimenteel zijn, maar dan denk ik terug aan zevenenveertig jaar geleden, in Middelburg. Toen werd ‘Baasje’ binnengedragen. ‘Zij komen aan, door het Goddelijk licht geleid.’ ‘God zal Zijn waarheid nimmer krenken, maar eeuwig Zijn verbond gedenken.’ En dan zeg ik: ‘Ja, Heere, dat is waar. Toen gold er voor mij: verloren in Adam, en toen kwam U met uw genade en met de verbondsbelofte in mijn leven. Er is veel gebeurd in die zevenenveertig jaar. Als U zou zeggen: ‘Ik kijk je niet meer aan!’ dan zou ik niets durven zeggen.’ Maar dan mag ik steeds weer horen dat Hij de Getrouwe is. Dat wordt bevestigd in diensten waarin de doop bediend wordt. Zorg er daarom voor dat je er op zulke dagen bent! Het is geen zaak voor de familie of van de doopjurk die van een trouwjurk van je overgrootmoeder gemaakt is... Kom nou! Als het Heilig Avondmaal in de gemeente bediend wordt, sta ik daar natuurlijk als dominee, maar ik zit er ook als een hongerend en dorstend mens. Dan komt de Heere weer en dan zegt Hij: ‘Kijk nu eens, zo zeker heb Ik Mijn bloed voor jou vergoten.’ En dan moet ik zeggen: ‘Voor mij Heere?’ Maar de Heere drukt door en Hij zegt: ‘Voor jou! Geloof alleen; vrees niet!’

PSALM 25 Ik zou graag nog met jullie de woorden van Psalm 25 willen doornemen, maar daar is nu weinig tijd voor. In een ootmoedig geloofsleven komt Psalm 25 aan de orde. In dat leven ga je trouwens alle psalmen verstaan. Dan zijn ze echt uit het leven gegrepen! Je bent niet altijd dezelfde en daarom spreekt soms de ene psalm en dan weer de andere. De ene keer huppel je van zielevreugd. Dan is het alleen Psalm 150. Daar staat niets over de ellende in, geloof ik. Maar een andere keer is het Psalm 88. Dan zit je net als Heman diep in de put, maar dan zeg je toch, met hem: ‘O HEERE, God mijns heils! Bij dag en bij nacht roep ik tot U.’ Mooi hé, Psalm 25? Heer, ai maak mij Uwe wegen door Uw Woord en Geest bekend. Ik hef mijn ziel, O God der Goden, tot U op, Gij zijt mijn God, ik heb op U vertrouwd in noden. Gods verborgen omgang vinden zielen waar Zijn vrees in woont, het heilgeheim wordt aan Zijn vrinden,

naar Zijn vredeverbond getoond. Om Uws Naams wil, HEERE! zo vergeef mijn ongerechtigheid, want die is groot. Moet je eens proeven, die woorden ‘om Uws Naams wil!’ Want ‘mijn ongerechtigheid’ is een béétje? Nee, die is groot! Zó groot, dat ik mezelf niet meer kan vergeven, maar ik kan er niet meer omheen. Doe het dáárom Heere, om Uws Naams wil!

1. HOE ZOU HET KOMEN DAT DE KERKEN MET BETREKKING TOT DE DOOP ZOVER BIJ DE REFORMATIE, CALVIJN EN DORDT WEG ZIJN? DE KLEM IS ER DAN AF. HET IS ZO HELDER EN EENVOUDIG ZOALS U HET UITLEGDE. Breng wat dat laatste betreft de dank aan de Heere. Ik hoop het altijd nog helderder en eenvoudiger te doen, maar bovenal hoop ik het in het rechte spoor te doen. Want het zou toch verschrikkelijk zijn als we elkaar een beetje zouden bedotten, bedriegen. Ik heb geprobeerd om vanuit de Bijbel en de Reformatie de grondlijnen aan te geven. Hoe komt het nu dat we in de gereformeerde gezindte soms heel ver weg zijn? Laten we de gereformeerde gezindte maar nemen. We weten dat de kerk breder is dan de gereformeerde gezindte, maar daar hebben we ook vaak zorgen over. Zorgen, omdat ze van de leer naar Schrift en belijdenis wat aan het wegdwalen zijn, soms héél ver. Maar ik beperk me nu tot de gereformeerde gezindte. Ik zou op deze vraag verschillende antwoorden kunnen geven. Misschien komt het omdat er heel veel nagepraat wordt en nog maar weinig zelf onderzocht wordt. Als een dominee die gezag heeft, iets zegt, gaan we dat napraten. En als hij veel gezag heeft, gaan ook andere dominees het napraten. En dan krijg je zo’n sneeuwbal die jaren doorrolt. Zodanig dat het in de hersens en harten van mensen gaat inslijten. Ik zou jullie willen oproepen om te zijn als de gebroeders en zusters in Beréa. Toen Paulus daar preekte, onderzochten zij dagelijks of de dingen zo waren zoals Paulus het zei. Maar dan moet je dat ook doen! Niet alleen voornemen, maar ook dóén! Bestudeer over dit onderwerp met name de profeten. Bid om de verlichting door de Heilige Geest. Naar mijn overtuiging wordt er te weinig biddend gestudeerd in de Schrift en in de Reformatie. Want daar zijn de zaken naar mijn overtuiging weer helder verwoord. Daarna en daarnaast wil ik zeggen dat er uit vrees en uit angst voor oppervlakkigheid een heleboel dominees, ook na de Reformatietijd, uit een ander vaatje zijn gaan tappen. En ik heb altijd geleerd dat angst een hele slechte raadgever is. Als je iets uit angst doet, ga je ook weer eenzijdig te werk. Ik vrees dat dit in een bepaalde sector van de gereformeerde gezindte, die mij zeer lief is, het geval is. Men denkt: ‘O, als ik dominee Baas vanavond goed begrepen heb, dan ben je er als je gedoopt bent. Hij haalt dan Calvijn aan en de Dordtse vaderen, maar ja, dat doen er zoveel! Hij noemt dan een paar teksten uit de Bijbel, maar ja, dat is ook wel makkelijk. Elke ketter heeft zijn letter.’ Is er hier iemand dít denkt op grond van mijn lezing? Diegene wil ik spreken, al is het tot twaalf uur vanavond. Diegene die dit denkt, moet zich verantwoorden voor God. Zo ernstig sta ik hier en leef ik

ook. ‘Als je gedoopt bent, ben je er dan?’ Nee! Kinderen des Koninkrijks kunnen buiten geworpen worden. Dat is de ernst! Pas maar op dat je niet geschrapt wordt als erfgenaam en eeuwig de erfenis misloopt als je Zijn verbond en woorden met ongeloof en onbe-keerlijkheid beantwoordt! Dat is de ernst en de klem waarvan de vraagsteller spreekt. Verder zijn er ook in onze gezindte een heleboel mensen die het spoor van de Reformatie niet meer willen bewandelen. Zij zijn een ander spoortje opgegaan. Tot schade van het gemeenteleven en van het geestelijk leven. Keer terug, lieve vrienden! De stichting die deze avonden organiseert, heeft een mooie naam: Stichting Reformatorisch Appèl. Toen ik het wonder van de Reformatie ging ontdekken, ben ik er van slag van geweest. Dat was toen het tot een doorbraak in mijn geestelijk leven kwam. Het wonder van de Reformatie is zo genezend geweest voor mijn ziel en voor mijn hart! En het is het nog steeds… Alle vragen en raadsels waar ik mee zat, gingen ineens van tafel. Het licht ging op. De puzzelstukjes vielen in elkaar. Ineens mocht ik het een beetje leren verstaan. Ik ging de Bijbel lezen als het Woord van God, het dagelijks brood. Ik vond het ineens niet meer zo moeilijk. Nogmaals, negentig procent van de profeten vond ik moeilijk, maar ik vond het zo mooi! Je moet Jeremia en Amos eens gaan lezen. Daar heb ik de drie stukken (ellende-verlossing-dankbaarheid) geleerd. En ook onder sommige predikers. Helaas dat ik het zo zeggen moet. Toen mijn ogen open gingen voor deze dingen zat ik vaak onder de prediking te denken: ‘Nee man, je hebt er nog weinig van begrepen.’ Dat bedoel ik niet vanuit de hoogte, maar het viel me soms op dat de dominees met de ene hand iets gaven, maar met de andere alles weer terug namen. Uit angst voor al die Gereformeerden die zomaar denken dat ze zalig worden omdat ze gedoopt zijn, gingen ze uit andere vaatjes tappen. En het ging helemaal mis. Ik wil niet katten op kerken, want ik heb aan mijn eigen Hervormde Kerk mijn handen vol. Toch mis ik over het geheel genomen bij de Vrijgemaakten (ik geloof overigens zeker dat daar kinderen Gods zijn die de dingen recht zien) het warme, bevindelijke leven als kinderen van het verbond. Het is allemaal een beetje te gladjes, te automatisch en te oppervlakkig, moet ik eerlijk zeggen. Maar ik vind in een deel van de orthodox gereformeerde gezindte, ondanks het feit dat men denkt dat men zwaar is, ook heel veel oppervlakkigheid. Ik zou je weer terug willen brengen naar een Bijbels, Reformatorisch geloofsleven. Dat is zo rijk! Wil je weten wat er in mijn hart is? Welnu, mijn hart ligt verklaard in de Drie Formulieren van Enigheid, in het Doopformulier en in het Avond-maalsformulier. Lieve mensen, dat is mijn geestelijk leven. Meer hoef ik je niet te zeggen, want dat is mijn leven. Dan ken je mij helemaal. En dan bid ik nog: ‘Heer’ ai, maak mij Uwe wegen; door Uw Woord en Geest bekend.’ En laat mij daar in oefenen, want oefeningen des geloofs zijn ook nodig. Opwas in de genade en in de kennis van God in Christus, door de Heilige Geest. 2. WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN DE VERBONDSOPVATTING DIE WE VANAVOND GEHOORD HEBBEN EN DIE VAN HET ZOGENAAMDE VERBONDSAUTOMA-TISME? Verbondsautomatisme zegt: ‘Je bent geboren uit christelijke ouders. Je wordt gedoopt. Je wordt een kind van het verbond en dan moet het wel heel gek lopen als je dan niet voor eeuwig in het rijk van God komt. Dus stil maar, wacht maar, alles wordt nieuw. Als je een beetje netjes leeft, komt alles wel op zijn pootjes terecht.’

Lieve mensen, als men die richting opgaat met mijn inleiding, dan ben ik hier niet geweest vanavond. Dan verbied ik het deze lezing te reproduceren. Dat zij verre van ons! Het gaat mij om een beleefd Bijbels geloof. En als ik zeg ‘een beleefd Bijbels geloof’ dan bedoel ik ook een geleefd Bijbels geloof. Weet je wat voor mij een beleefd geloof is? Als je in de persoonlijke omgang met de Heere in de binnenkamer, onder vier ogen, díe onderhandelingen en gesprekken hebt zoals ze in Psalm 25 verwoord staan. ‘Heere, op U betrouw ik, laat me niet beschaamd worden.’ ‘Laat mijn vijanden niet van vreugde opspringen over mij.’ ‘Heere, ik heb zoveel bestrijders.’ Een geleefd geloof staat met beide benen op de grond. En het geleefd geloof wordt voor mij een geloof dat openbaar komt in mijn huwelijksleven en vaderschap. Begrijp je dat? Dáárin komt openbaar of ik een oprecht kind van het verbond ben. Er zijn wel eens mensen die heel vroom willen zijn, maar ze leven een leven wat je niet voor mogelijk houdt. Ze rijden een scheve schaats en zeggen dan: ‘Maar de Heere weet ervan, hoor.’ En ze gaan gewoon door. Dan zegt Jakobus: ‘Toon mij uw geloof uit uw werken’ (Jak. 2:18). Dus verre van verbondsautomatisme. De Heere beware ons ervoor. Maar ik geef toe dat het op het scherpst van de snede is. Je wijkt zó af ter linker- of ter rechterzijde. De weg die ik je heb voorgesteld, is een weg zó smal, dat je er zelf niet eens op kunt gaan, want dan gaat het mis. Weet je wie er op wandelen? Degenen die bidden: ‘Heer’ ai, maak mij Uwe wegen, door Uw Woord en Geest bekend. Leer mij hoe die zijn gelegen. Leid mij in Uw waarheid. Leer mij ijverig Uw wet betrachten, Uw weg gaan. Want Gij zijt Mijn Heiland.’ De weg die ik jullie verkondigd heb, is zó smal, dat je die alleen kunt gaan in het voetspoor van de overste Leidsman en Voleinder van het geloof. Tegelijkertijd is deze weg zo ruim, zo breed en zo heerlijk. Te smal om er alleen op te gaan en het zelf te doen. Je ontspoort terdege. Maar aan Zijn hand en door Zijn Woord en Geest geleid is deze weg zo ruim, zo breed en zo heerlijk, dat je door Hem geleidt wordt van heerlijkheid tot heerlijkheid, van verwondering tot verwondering. Nog even voor de duidelijkheid: ik spreek geen algemeen oordeel uit over de Vrijgemaakten. Het zij verre van mij. Ik bid voor mezelf: ‘Heere, leid mij in het rechte spoor en geef dat ik als herder en leraar ook de gemeente die ik in Uw naam dienen mag in dat rechte spoor zal leiden.’ 3. ALS OUDERS BUITEN HET GELOOF STAAN, KUNNEN ZIJ DAN TOCH HUN KINDEREN DOPEN? Dat is een hele moeilijke vraag. Aan de ene kant behoren de kinderen gedoopt te wezen, maar aan de andere kant vraag ik me af hoe je je kinderen ten doop kunt houden en met een oprecht hart ‘ja’ kunt zeggen zonder zelf te staan in de vreze des Heeren. Ik zeg altijd tegen de gemeente: ‘Hoe durft u?!’ Ja, dan merk ik dat het doodstil wordt. Ik wil maar blijven in het spoor van het Doopformulier. Ik heb net gezegd dat je mij dan in het hart kijkt. Wat staat er ook alweer? ‘Geliefden in den Heere Christus.’ Wat een aanspraak, hè?! Zie je dat het een Reformatorische aanspraak is? Er staat niet: ‘Geliefde medereizigers op weg naar de eeuwigheid’, maar: ‘Geliefden in de Heere Christus, gij hebt gehoord dat de Doop een ordening (inzetting) Gods is, om (aan) ons en ons zaad, Zijn verbond te verzegelen; daarom moeten wij hem met het oog daarop en niet uit gewoonte, noch uit bijgelovigheid gebruiken.’ Zo van ‘baat het niet, dan schaadt het niet...’ ‘Stel je voor dat ze nog eens iemand ontmoeten die ook naar de kerk gaat,’ zei eens een keer een vader, ‘dan is ze tenminste gedoopt.’ ‘Opdat het dan openbaar worde (voor God en Zijn heilige gemeente, want we zijn in Zijn tegenwoordigheid en in de tegenwoordigheid van duizendmaal tienduizend engelen, die toezien en toehoren in de dienst) dat gij alzo gezind zijt, zult gij van uwentwege ongeveinsd antwoorden.’

Wat betekent dat in Reformatorische, Bijbelse zin? Het betekent dat je in een oprecht geloof en in de vreze des Heeren moet antwoorden op de vragen die vervolgens gesteld worden. Ik vind het niet verkeerd dat het vroeger in de Gereformeerde kerk vereist was dat je je kind pas mocht laten dopen als je belijdenis van het geloof had afgelegd. Tegenwoordig is dit nog zo in de rechterflank van de gereformeerde gezindte. Ik vind het een goede zaak. Maar als je aan mij vraagt: ‘Ja maar, hoe doen ze dan belijdenis van het geloof?’, dan moet ik zeggen dat er verschillenden zijn die belijdenis van de waarheid doen, oftewel: zeggen dat ze het met de leer eens zijn. Het is verschrikkelijk als een kerkenraad tevreden is met belijdenis van de waarheid. Alsof de Heere verdraagt dat mensen voor Zijn aangezicht verschijnen met lippentaal. Wat zegt de Heere bij monde van de profeten? ‘Dit volk nadert tot Mij met de lippen, maar het hart houdt zich verre van Mij.’ Toen ik dit vroeger als jongen las, lag ik te bibberen in bed, want ik dacht eraan hoe vaak ik alleen maar met de lippen zong. Dat werd schuld, lieve mensen. Wie van de ouders heb ik wel eens bij me gehad die zei: ‘Dominee, het is mij tot schuld geworden dat ik mijn kinderen heb laten dopen zonder dat ik het eigenlijk oprecht meende, met heel mijn hart?’ Als ouders buiten het geloof staan, kunnen zij dan toch hun kinderen dopen? Ik zou niet weten hoe. Als u het wel kan of als jij het in de toekomst wel kunt, moet je het de Heere maar duidelijk maken. Maar ik weet niet of je dit bij de Heere recht kunt krijgen, hoor! Ga nu vanavond niet naar huis om te zeggen: ‘Pa en ma, nu moet je eens even gaan zitten, want dan zal ik eens even zeggen hoe het allemaal zit.’ Bid voor je ouders als ze je hebben laten dopen terwijl ze nog buiten de genade zeggen te staan. Bid voor ze en leef ze voor in de vreze des Heeren, zodat het vuur in jouw hart misschien gaat vonken in andere harten. Dat zou toch geweldig zijn? Ouders moeten tot zegen zijn voor hun kinderen, maar het zou toch ook mooi zijn als kinderen tot zegen zijn voor hun ouders? Ik hoop dat mensen eens in de klem komen als ik zulke dingen vanaf de preekstoel onderwijs. Ik vraag mij overigens ook af hoe je kunt trouwen buiten de Heere om. Hoe kun je in de kerk ‘ja’ zeggen buiten de Heere om? Hoe kun je beloven dat je je vrouw lief zult hebben door dik en dun, als je eigen lichaam? Hoe kun je zelfopofferende liefde opbrengen in je huwelijk? O, lieve mensen, degenen die getrouwd zijn, weten het. Het kan alleen als je zelf uit de Bron van liefde mag leven. Ik heb nog nooit mensen bij me gehad die zeiden: ‘Dominee, nu moet ik mijn kind laten dopen en nu kan ik het niet!’ Ik heb wel eens mensen bij me gehad die zeiden: ‘Dominee, nu is het Avondmaal en nu kan ik niet aan!’ Kom maar eens in de klem…dat is het slechtste niet! Roep Hem maar aan in de dag der benauwdheid. Schuil en leef dicht bij Hem, onze Hoogste Profeet en Leraar, onze eeuwige Hogepriester, onze eeuwige Koning. Zoals je weet, heeft Christus drie ambten. Zoek in de Catechismus maar eens op wat daarover geschreven staat. Ik ben zo blij met dit pedagogisch onderscheid en met de drie ambten van Christus! Het is onlangs Pasen geweest. Hij is Koning! We hebben een Vorst voor Wie de duivel op de vlucht gaat. De duivel gaat voor mij niet op de vlucht, al heet ik ‘Baas’… 4. HEEFT GOD ZIJN VERBOND ALLEEN GESLOTEN MET HET VOLK ISRAËL OF OOK MET ONS EN MET ONZE KINDEREN? God heeft Zijn verbond opgericht met Abraham en zijn zaad. Dus: met het hele volk van Israël, de Israëlieten. Israël is uit al de volkeren uitverkoren om Hem een eigendomsvolk te zijn. Deze lijn, en nu kom ik bij een teer punt, loopt door tot vandaag de dag. De Heere heeft het verbond nu ook met ons en onze kinderen opgericht. De Nieuwtes-tamentische gemeente is ingelijfd in hetzelfde heilshandelen van God, in het verbondshandelen. ‘Dominee, hoe weet u dat?’ Ik weet het bijvoorbeeld uit de preek van Petrus. Petrus zegt op de Pink-sterdag tot de mensen die op het Tempelplein bijeen zijn: ‘Want u komt de belofte toe.’ Het gaat hier om de belofte van het nieuwe

verbond, om de belofte van de Geest. ‘U komt de belofte toe, en uw kinderen.’ Het is alsof Petrus zegt: ‘Ga aan allen die thuis gebleven zijn, vertellen wat er gebeurd is en vertel hen dat het ook voor hen is!’ Dat heeft de Heere ons beloofd. ‘U komt de belofte toe, en uw kinderen, en allen die daar verre zijn.’ Dat is in de Bijbel een technische term voor de heidenen. Allen die nog verre zijn, allen die de Heere nog zal toebrengen. ‘Hoe zal Hij ze toebrengen?’ Door de verkondiging van het Evangelie. Calvijn zou zeggen: ‘Overal waar het Woord verkondigd wordt, daar slaat de Heere Zijn acculade.’ Zo richt Hij Zijn verbond op, ook met ons als heidenen. Wij worden ingelijfd in het verbond wat God met Abraham, Izak en Jakob gesloten heeft. Ik zou het ook nog met de 1 Petrus 2 vers 9 en 10 kunnen zeggen. ‘Maar gij zijt een uitverkoren geslacht, een koninklijk priesterdom, een heilig volk, een verkregen volk; opdat gij zoudt verkondigen de deugden Desgenen, Die u uit de duisternis (uit Egypte) geroepen heeft tot Zijn wonderbaar licht; Gij, die eertijds geen volk waart, maar nu Gods volk zijt; die [eertijds] niet ontfermd waart, maar nu ontfermd zijt geworden.’ Petrus neemt dátgene wat van Israël gezegd wordt, en zegt dat dít ook van de heidenen die tot geloof in Christus gekomen zijn, geldt. Zie je de doorgaande lijn in de Bijbel? Het is de verbondslijn. Dat zou ik ook willen zeggen tegen hen, die lonken naar vrije groepen en naar de volwassendoop. Ze vergeten de verbondslijn! Ze zeggen dat het verbond alleen voor Israël is, voor het Oude Testament. Nee mensen, de lijn van Abraham is duidelijk ook voor ons en voor onze kinderen. Het is niet meer de afstamming van Abraham alleen. Dat zeiden de Joden: ‘Wij zijn Abrahams zaad!’ De Heere Jezus antwoordde toen: ‘Je kunt dat honderd keer zeggen, maar als je de werken van Abraham niet doet, dan sta je er nog buiten.’ Het gaat erom of wij naar de Geest kinderen van Abraham zijn. Dat het geloof van Abraham hetzelfde geloof mag zijn wat ik mag beoefenen. Dan is Abraham mijn broeder, dan ken ik hem. Ik praat wel eens met Abraham. Vind je dat gek? Ik praat ook wel eens met Mozes. Dan zeg ik: ‘Mozes, wat heb je het toch moeilijk gehad met Israël. Ik heb het ook wel eens moeilijk met mijn gemeente, maar wat heb je het toch zwaar gehad.’ Je moet praten met de Bijbelheiligen. Begrijp je wat ik bedoel? Als ik zing, dan zing ik samen met David. Psalm 25 bijvoorbeeld. Dan weet ik mij één in hetzelfde geloof. Israël is dus Gods uitverkoren volk, maar dat betekent nog niet dat iedereen er komt. Er staat dat Israël Gods uitverkoren volk is, maar dit betekent niet dat heel Israël behouden is. Jullie weten dat veel Israëlieten niet gekomen zijn in het beloofde land, omdat ze lust tot het kwade hadden. ‘Want’, en nu spreek ik Calvijn na, ‘je hebt cirkels in de verkiezing.’ Er is ook een particuliere verkiezing. Daar zingen de Dordtse Leerregels van. Let op: ze zingen van de uitverkiezing. Over deze vorm van uitverkiezing hebben we het nu niet. Jullie zijn als gedoopten uitverkoren (afgezonderd) van alle volkeren om Hem toe te behoren. Dat is wat! Ja, zo werkt de Heere. Hij werkt vanuit deze cirkels naar het hart van de zaak, zodat je Psalm 52 vers 7 leert zingen. Mijn God, U zal ik eeuwig loven, omdat Gij ‘t hebt gedaan. Dan zing je van de particuliere verkiezing. Beter gezegd: dan zing je niet van de verkiezing, maar van de verkiezende God. En dat is nog iets meer! 5. ALS IK DEZE UITLEG HOOR, BEN IK ZO BANG VOOR VERBONDSAUTOMATISME. Wees daar niet bang voor. Wees bang voor je oppervlakkigheid! Wees bang voor je ongeloof! Wees bang dat je de Heere geen antwoord geeft op Zijn Woord! Wees bang voor je eigen ongelovig en dwaalziek hart! Wees bang dat je de Heere aan Zijn plaats laat! Wees er bang voor dat je de Heere niet de eer van Zijn naam geeft die Hij toekomt! Wees er bang voor dat je morgen niet leeft zoals de Heere dat wil; in liefde tot Hem en tot de naaste!

O, al dat gepraat over verbondsautomatisme uit vrees voor al het ‘zogenaamde’… Natuurlijk is er veel schijn, maar het gevolg is, dat men de zaak aan de andere kant heeft gezet, met alle gevolgen van dien. Men is de kern verloren. En ik zie wat er gebeurt in onze kringen: verwarring, verstarring en ook verharding. Er zit geen kraak of smaak meer aan. En de serieuzen? Ja, die hebben het moeilijk, want die worden bang gemaakt. ‘Pas maar op dat je niet bedriegt met een gestolen Jezus. Je gaat met een ingebeelde hemel naar de hel! Tegenwoordig gaat het allemaal zomaar!’ Laat ze praten! Toen de duivel (want de duivel zit achter al die praatjes) mij met al die vragen bestookte, heb ik het uitgeschreeuwd: Ik roem in God, ik prijs het onfeilbaar woord, ik heb het zelf uit Zijne mond gehoord. Wat sterveling, zou mij schenden? Al is het een professor in de theologie! ‘Wat sterveling zou mijn schenden?’ Vrienden, de duivel jaag je alleen weg met het Woord. Weet je wat zo mooi is? Dat de Heere het wankelmoedige geloof niet verbreekt of uitblust. Het gekrookte riet zal Hij niet verbreken en de rokende vlaswiek zal niet worden uitgeblust, maar Hij zal je doen groeien, zodat je niet meer als een riet heen en weer bewogen wordt. Doe mij toch met vaste schreden de weg ter zaligheid betreden! Luther heeft gezegd dat de Heilige Geest geen twijfelzaaier is. Helaas zijn er genoeg dominees die twijfel zaaien, omdat ze bang zijn dat sommigen het zomaar aannemen. En vervolgens gaan ze de twijfel weer bestrijden. Eerst zaaien en vervolgens bestrijden. Ja, zo kan ik ook wel uren doorpreken. Ik weet, lieve vrienden, dat er onder jullie zijn met zo’n aanvankelijk geloof. Het geloof dat bewogen wordt. Als er dan weer eens iemand iets tegen je zegt, ben je weer helemaal de kluts kwijt. Misschien zegt je moeder of je opa wel: ‘Ho, ho, dat gaat zomaar niet!’ Wat moet je dan doen? Vlucht met het Woord de binnenkamer in! Ga eens bij de Reformatie in de leer of bij de Formulieren en bij de Belijdenisgeschriften. Dan krijg je een vaste grond onder je voeten. Ik vergelijk dit aanvankelijk, beginnende geloof wel eens met een spijker. Heb je wel eens een spijker in een stuk eikenhout geslagen? Eerst gaat hij een paar keer scheef en beweegt nog wat, maar door de slagen van de hamer komt hij steeds vaster te zitten. Hoe dieper de spijker in het eikenhout zit, hoe vaster hij staat. Zo is het ook met het beginnende geloof. Ik weet dat het maar een beeld is en daarom gaat het ook mank. Want soms denk je dat je vast staat en dan is het opeens weer weg. ‘Want, HEERE! Gij hadt mijn berg door Uw goedgunstigheid vastgezet; maar toen Gij Uw aangezicht verborgt, werd ik verschrikt’ (Ps. 30 vers 8). In mijn tweede gemeente had ik een godvruchtige ouderling. Hij is ontslapen na drie maanden kanker, maar in die drie maanden heeft hij zo getuigd! Met hem sprak ik ook altijd over deze zaken. Hij luisterde ook, en hij verstond deze zaken. En als hij ze niet verstond, was hij bedroefd toornig. Hij heeft een rijk leven gehad in de vreze des Heeren, levend uit Gods verbond en woorden. Hij was een Woordchristen. Op zijn sterfbed zei hij tegen me: ‘Dominee, vindt u het gek als ik zeg dat de duivel er niet meer tussen kan komen?’ Ik denk nog met veel dankbaarheid aan hem terug. Een rijk en een nauw leven geeft een zeer ruim sterven. 6. HET DOOPFORMULIER SPREEKT TOCH OOK OVER ‘HET VAN NIEUWS GEBOREN WORDEN’? MACCHEYNE ZEGT: ‘EENS WAS IK EEN VREEMDELING’, DAARMEE WIJST HIJ TOCH AAN DAT HIJ VROEGER ANDERS WAS? HET GING NIET AUTOMATISCH. Lieve vriend of vriendin, wil je dat woord automatisch nu niet meer op mijn lezing betrekken, want ik

weet niet wat je daarmee bedoelt! Daar voel ik me niet door aangesproken. Ik vind het wel mooi dat je het gedicht van Murray MacCheyne kent. ‘Eens was ik een vreemdeling.’Dat kon Robert Murray MacCheyne dus zeggen. Zou Samuël dat ook kunnen zeggen? Eerlijk antwoord geven, hè? Zou Obadja dat ook kunnen zeggen? Obadja zei tegen Elia: ‘Ik uw knecht dien de Heere van mijn jonkheid aan.’ Zou Wilhelmus à Brakel dat kunnen zeggen? ‘Nee dominee, want hij zegt ergens dat hij geen tijd gekend heeft dat hij Christus niet kende.’ Zeg je nu: ‘Nou, die Brakel deugt niet, want die kent geen eertijds!’? Lieve vriend, waarom moet dat altijd? Ben je er trots op? Was Saulus van Tarsen trots op zijn eertijds? Ben ik trots op het feit dat ik pas toen ik achttien was, na alles wat de Heere in mijn leven gedaan had, eindelijk mijn hart helemaal aan de Heere gaf? Zal ik dát hier vanavond met geuren en kleuren gaan vertellen? Ik schaam mij ervoor. Ik schaam me ervoor dat ik achttien jaar lang de Heere niet de eer gegeven heb die Hij toekwam. Ik denk aan een zuster in de Heere die in het ziekenhuis in Sliedrecht ontslapen is toen ik in Molenaarsgraaf stond. Ze kwam op haar sterfbed tot geloof in de Heere Jezus Christus. Een heerlijke weg. Ik heb zelden zoiets meegemaakt. Toen ik bij haar kwam, vertelde ze wat de Heere aan haar ziel gedaan had en toen zei ze: ‘Dominee, ik heb 64 jaar voor niks geleefd.’ Dat is een teken van echtheid, begrijp je? Dus dat eertijds geldt alleen voor hen die buiten de Heere om geleefd hebben, ondanks het feit dat ze misschien een kind van het verbond waren. Maar laat het duidelijk zijn dat ik het lied van MacCheyne prachtig vind. Ik ken het helemaal uit mijn hoofd en ook een beetje uit mijn hart. Maak er echter geen schema van. Laat de Heere nu vrij in Zijn werk. Misschien zitten er hier die van jongs af aan (mag ik het klassiek zeggen?) een betrekking op de Heere hebben. Waarom? Omdat de Heere zo aan hen trekt! Want dat is niet uit ons. Zij kunnen misschien niet zo kunnen spreken van die ‘pats-boem-bekeringen’ en aardverschuivingen en vulkaanuitbarstingen. Waarom wil je nu zoiets? ‘Laat zulk een dwang voor u niet nodig wezen.’ Ik denk aan de tallozen in de Bijbel die de Heere vrezen en van wie we hun bekeringsweg helemaal niet weten. Als je aan Izak zou vragen: ‘Hoe ben jij bekeerd, Izak?’, dan hij je misschien met grote ogen aankijken, zo van: ‘Waar heb je het over?’ Maar vraag je aan Izak: ‘Ja, maar weet je wel van bekering?’, dan zegt hij: ‘Daar weet ik wel van.’ En Jakob ook, want hij is heel vaak de mist ingegaan. Dan moest hij weer teruggebracht worden van zijn dwaalwegen en zich bekeren. Ik heb ook gesproken over de wedergeboorte. Weet jij wie deze vraag stelde? Voor het antwoord moet je aan de voeten van Jezus zitten (Johannes 3). Hij zal het je leren. Door het geloof in Christus wordt de mens wederomgeboren. ‘Ja, echt waar, dominee? Dat heb ik nog nooit gehoord!’ Dan hoor je het nu! Het staat al bijna tweeduizend jaar in Johannes 3. Want de Heere Jezus zegt niet alleen: ‘Tenzij dat iemand wederom geboren worde, hij kan het Koninkrijk Gods niet zien.’ , maar Hij zegt ook: ‘Gelijk Mozes de slang in de woestijn verhoogd heeft, alzo moet de Zoon des mensen verhoogd worden, opdat een ieder die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar het eeuwige (het nieuwe) leven hebbe.’ Het leven is in de Heere Jezus te vinden, in de Zoon. Daarom zeg ik ook met het Avondmaalsformulier: ‘Wij zoeken het nieuwe leven niet in onszelf. We belijden dat wij midden in de dood liggen. Maar wij zoeken het leven buiten onszelf, in Christus.’ Als je nu vanavond in jezelf geen leven meer hebt, als je op alles van je-zelf de dood moet schrijven en moet zeggen: ‘Het is niks met me en het was niks en het zal ook nooit iets met mij worden’,voeg je dan vanavond bij Hem, Die de Opstanding en het Leven is. En die zegge: ‘Heere, er is werk voor U.’’ ‘Dominee, hebt u een nieuw hart?’

Door genade mag ik zeggen: ‘Ja!’ Maar dan wijs ik niet naar binnen, maar ik wijs naar boven. Christus is mijn nieuwe hart! Om het in het Duits te zeggen: ‘Christus ist mein Leben.’ En je weet toch dat uit het hart de uitgangen des levens komen? Een nieuw hart krijgen is dus een nieuw leven krijgen. En dat nieuwe leven is Christus. Welnu, als Hij jouw nieuwe leven is, dan zal dit door Zijn Geest van top tot teen, van binnen en buiten, openbaar komen. Dit nieuwe leven zal niet alleen openbaar komen in mijn preken, want ik kan de zaken nog aardig bedotten, maar gewoon in mijn dagelijks leven. Vraag maar aan mijn vrouw wie ik ben, want zij weet het. Ik kan hier vanavond allemaal heel mooi praten, maar het gaat erom dat de Heere Jezus vooral openbaar komt in mijn persoonlijk leven. Je collega’s of je vrienden weten als het goed is of jij de Heere Jezus kent. Er is bij S.R.A. een lezing te verkrijgen met de titel: ‘Wat dunkt u van de Christus?’ Dat is de kernvraag! En uit het antwoord mag ik opmaken wie jij bent.