Twentse Taalbank
Gijs Eijsink
Het Diekman na veertig jaar rijp voor de slopershamer DE EUFORIE WAS groot toen 31 januari 1997 aan de rand van het B&S-park aan de Hengelose kant van Enschede de eerste paal werd geslagen voor een nieuw voetbalstadion. Champagne, muziek, vuurwerk, diners, jubelende toespraken: FC Twente stond in het middelpunt en wilde dat weten ook. De pretentieuze club, bekend tot in alle hoeken van Europa, riep al jaren om een nieuw huis. Talloze keren staken bestuursleden, gemeentebestuurders, geldschieters, bouwers de koppen bij elkaar. De solidariteit was groot, maar ook de spreekwoordelijke Twentse voorzichtigheid. Na veel vijven en zessen vloog eindelijk in 1996 de kogel door de kerk. Het Diekmanstadion kan binnenkort tegen de grond. De toekomst van FC Twente ligt in het Arkestadion. Een professionele club heeft tegenwoordig immers een moderne voetbaltempel nodig. Multifunctioneel en gastvrij. 'Als we met de tijd mee willen gaan en als we een topclub willen blijven, dan moet de begroting met vele miljoenen worden opgekrikt. Dat kan alleen met een nieuw stadion, waar voetballiefhebbers met plezier naar toe gaan en waar de sponsoren zich thuis voelen', resumeerde de opgeluchte voorzitter Cees Anker de ambitieuze plannen van de club, waarmee hij tegelijkertijd een dodelijk verdict uitsprak over het stadion Het Diekman aan de andere kant van de stad. Bij veertig-jarige mensen begint de tweede jeugd. Maar het evenoude Enschedese stadion, dat bij de officiële opening op 8 augustus 1956 als een luxe en buitengewoon moderne sportaccommodatie werd bezongen, heeft afgedaan. Men is het ouderwetse tochtgat in de wijk Het Hageland inmiddels spuugzat geworden. Slopershanden mogen binnenkort hun destructieve lusten botvieren op het afgedankte voetbalkrot.
Onbewoonbaar verklaard Dat de veertigste verjaardag vorig jaar onopgemerkt voorbijging, was voor de 'feesteling' zeker geen reden tot treurnis. De sloper staat immers voor de poort van het stadion. Op de plaats waar ooit grootmeesters als Pele, Lenstra, Rahn , Cruijff en Van Basten hun hoge voetbalkunsten vertoonden, waar glorieuze en ook halfdode hardlopers de finish van de regionale marathon passeerden, waar The Harlem Globetrotters een fantastische basketbalshow gaven en waar de legendarische trompettist Louis Armstrong met groot succes optrad, dat inmiddels historische stadion is onbewoonbaar verklaard. 'Gelukkig', zegt een Enschedese voetballiefhebber, 'het stadion is oet de tied.' 'Nee', zegt de plaatselijke dichter Willem Wilmink in zijn bundel Heftan Tattat!, 't Diekman mut blievn.' t Was n soort van Wembley veur de leu, ze zaagn Abe, Odenthal, de Keu
89
Twentse Taalbank en n lang skoap, afkomstig oet t Gooi, en Pele spöln zao onmeunig mooi. Manchester City hef de andacht trokn met Trautmann, den n moal zienn nek har brokn innen Cup Final, meer hee spöln wa deur, doar was e ja nen kriegsgevangne veur. Eervol wör der verloorn in dee tied en noe raakt wie} t eervol Diekman kwiet veur n stadion bie} Hengel, meer wel weet of doar nog ooit weer zao völ volk hen geet? Gezelligst stadion op Wembley noa, ajuus! Bi'} t niet mie} eens, leu? Zeg dan: 'Joa!' Sportpark Het Diekman, zoals het Enschedese stadionformee/ heette. (fo to's: De Twentsche Courant Tubantia )
90
Twentse Taalbank
Het karakteristieke omroepershuisje.
Nadat al in 1948 stemmen waren opgegaan om in de stad Enschede een groot stadion te bouwen, besloot de gemeenteraad van de textielstad op 13 april 1953 officieel tot de aanleg van het Erve Dieckmann. Het ging om een groot complex naar een ontwerp van de heren Sluijter en Korpershoek van de dienst Openbare Werken. De kosten bedroegen ruim drie miljoen gulden. 'Hoewel Sportclub Enschede', zo lezen we in een jubileumboek van de vereniging, 'gezien de status van het eerste elftal en de daarmee onverbrekelijk verbonden hoge toeschouwersaantallen, bij uitstek in aanmerking komt voor bespeling van het stadion, gaat het gemeentebestuur aanvankelijk in zee met Enschedese Boys.' Pas medio 1956 wordt deze beslissing na veel discussies teruggedraaid. 'Een bespeling van het Stadion door Sportclub Enschede is onder de gegeven omstandigheden sportief, sociaal-cultureel en evenzeer financieel, dwingend noodzakelijk', meende het College van B&W. Sportclub ging destijds als enige van de Twentse clubs de nieuw gevormde eredivisie in. De opening was op 8 augustus 1956. Wethouder Horstman hield een lange openingsrede, die hij besloot met de woorden: 'Moge het sportpark Diekman een even grote bekendheid en faam krijgen als de textielproducten uit onze stad.' Met een defilé van talrijke Enschedese sportverenigingen, met atletiekwedstrijden en als grote trekpleister de wedstrijd Sportclub Enschede-Preussen Münster werd de opening luister bijgezet. Leden van Sportclub brachten in estafette de bal naar het nieuwe veld. De 22.000 toeschouwers zagen de thuis-
91
Twentse Taalbank
Het Diekman als schaatsbaan in de jaren zestig.
club met 3-0 winnen door een strafschop van Abe Lenstra en twee treffers van Gerrit Moddejonge. In het elftal van Sportclub stond de juist van Preussen Münster teruggekeerde Flip Gerberink onder de lat. Naast Lenstra en de gebroeders Moddejonge behoorden onder andere Van der Wel, Feldman, Oonk, Odenthal en Voges tot de veldspelers. Andries van Leeuwen was scheidsrechter. Bij Münster speelde Joop Schuman mee, de latere midvoor van Heracles.
Oog- en oorstrelende hoogtepunten Er werden tussen 1956 en 1997 tal van voetbal- en atletiekwedstrijden gehouden in het stadion Diekman, maar in de begintijd ook andere evenementen. Met gemengde gevoelens staat een viertal betrokkenen, dat de gehele periode kan overzien, stil bij het naderende einde van het net 40-jarige stadion en met genoegen denken ze terug aan oog- en oorstrelende hoogtepunten. Jan Wiegerink pachtte met zijn vader als eerste het restaurant in het stadion en werd later een actief lid binnen de geledingen van FC Twente. 'Ik denk vooral aan vroeger toen het stadion vaak uitverkocht was. Het publiek kon in die gevallen nog gewoon aan de binnenkant van de lage muurtjes rond
92
Twentse Taalbank de tribunes gaan zitten. Nu moet men achter grote hekken. Nog steeds ga ik met liefde naar het Diekmanstadion, maar het is tegenwoordig niet meer up to date. Helaas. Ik vind overigens dat nieuwbouw niet nodig was geweest. Het stadion had gemakkelijk verbouwd kunnen worden', zegt Wiegerink die zich de hoogtijdagen uit de 41-jarige historie van de afgeschreven acc0.mmodatie moeiteloos voor de geest kan halen. 'Het sterrenelftal van Sportclub Enschede in de jaren '57-'58 met als onbetwiste grootmeester Abe Lenstra. De vermaarde 5-1 overwinning op Ajax in 1968 was groots, evenals in 1975 de 3-1 winst op Juventus en even later de verloren Uefa Cup-finale tegen Borussia Mönchengladbach. Ook heb ik geweldig genoten van de 5- 1 overwinning op Feyenoord in 1994.' Het Diekman vanuit de lucht.
Twentse Taalbank Roemrijke wedstrijden Ton van Dalen zat in augustus 1956 als elfjarige jongen en als zoon van de voorzitter van Sportclub Enschede op de eerste rij bij de festiviteiten tijdens de opening van het stadion. Hij zou er als supporter, journalist en manager tot aan de dag van vandaag kind aan huis zijn . 'Dat het stadion binnenkort verdwijnt, is niet te voorkomen. Men heeft een andere mening gekregen over hoe een voetbalstadion eruit moet zien', stelt Van Dalen. De voetbalfreak somt met gemak een aantal roemrijke wedstrijden op met het Diekmanstadion als perfect decor. 'De wedstrijd Sportclub Enschede-Santos in 1958 met Pele, die drie keer scoorde. Santos won met 5-0 en bij Sportclub traden Dick Tol en Tonnie van der Linden op als gastspeler. Het duel in 1964 tussen Sportclub en DWS om het kampioenschap voor 28 .000 toeschouwers. En uiteraard de 5-1 zege van FC Twente op Ajax in '68 en voor de Europa Cup de 3-1 overwinning op Juventus in '75 en de 3-0 overwinning van Twente op Glasgow Rangers in 1977.' Van Dalen is niet alleen een gereputeerd voetbalkenner. Als muziekliefhebber zat hij in 1960 vooraan bij het fraaie optreden van Louis Armstrong. Aan de verwachtingen voldaan Arnold Walhof die een groot aantal jaren chef buitenaccommodaties van de gemeente Enschede was en in het stadion zijn kantoor had, is positief gestemd als het 41-jarige leven van het sportpark ter sprake komt. 'Het Diekman heeft al die jaren volledig aan de verwachtingen voldaan. Op die sintelbaan werd veel gemopperd, maar als je bovenin het Feijenoord-stadion zit of in Barcelona op de bovenste rij in Nou Camp zie je helemaal niets. Ik vond de sintelbaan nuttig, want het publiek kon daardoor geen speler raken met blikjes of andere zaken. Dat het Diekman binnenkort wordt afgebroken, vind ik niet zo erg. Wel had ik het nieuwe stadion graag op dezelfde plaats gehad', aldus Walhof, die allerhande topevenementen uit zijn geheugen opdiept. 'Allereerst noem ik de prachtige festiviteiten rond de opening in 1956. Dan de militaire taptoes en het optreden van Louis Armstrong en ook de happening tussen Sportclub Enschede en Santos. Verder herinner ik mij de marathon met daaraan voorafgaand een demonstratie van de Duitse motorbrigade, de 5-1 overwinning op Ajax, de week dat de Jehova-getuigen een manifestatie hielden in het stadion en het afscheid van burgemeester Thomassen met een geweldig vuurwerk.' Een lelijke bak geworden Arend van der Wel acteerde meer dan 250 keer in het zwart-witte tenue van Sportclub. Daarna was hij als trainer, scout en elftalleider van FC Twente bijna dagelijks op het stadion aanwezig. Maar de voormalige Amsterdammer laat geen traan bij de sloop van zijn 'tweede huis'. 'Nee. Daar doe ik niet sentimenteel over. Het wordt tijd dat we een nieuw onderkomen krijgen. Door allerlei aangebouwde bijgebouwtjes is het een lelijke bak geworden. We zitten tegenwoordig in een ander tijdperk. Het nieuwe stadion moet er hoognodig komen. We hebben ruimte tekort en bieden de toeschouwer geen comfort.' Ook Van der Wel bewaart goede herinneringen aan de wedstrijd van Sportclub tegen Santos waaraan hij zelf mee mocht doen. Met veel plezier memoreert hij de 33 tegen Feyenoord van een paar jaar later. 'We speelden toen in oranje shirts,
94
Twentse Taalbank omdat de internationals van Feyenoord voor Oranje bedankt hadden. Uit de tijd van FC Twente was die 5-1 tegen Ajax een echte stunt en heb ik buitengewoon genoten van Twente-Juventus in '71 met de weergaloze Altafini en van de finale in '75 tegen Borussia Mönchengladbach.' Lichtmast, kun stwerk als toegangspoo rt en kassa's bevestigden vee rtig jaa r geleden her beeld 1•a11 Het Diekman als een luxe en -;,eer eigentijdse spo rtaccommodatie.
95
