Het BGB-boek
Boeien, Groeien, Bloeien Hét e-boek voor de jonge professional en leidinggevende in de sectoren food, groene ruimte, milieu en agribusiness
© Madeleine Mouwen, ’s-Hertogenbosch 2012 www.viasomnium.nl
Gratis e-boek voor jonge professionals en leidinggevenden die samen willen investeren in het zelfleiderschap van de jonge professional, omdat dit leidt tot succes, motivatie en geluk voor de jonge professional, én voor de leidinggevende én voor de organisatie. Speciaal voor de sectoren food, groene ruimte, milieu en agribusiness.
Madeleine Mouwen Via Somnium, ’s-Hertogenbosch, september 2012
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 2
Inhoud
Pag.
1. Introductie
4
2. Waarom juist NU? - Vijf redenen
5
2.1 Reden 1: De Prestatiemaatschappij vereist het 2.2 Reden 2: De Vergrijzing leidt tot tekort aan personeel 2.3 Reden 3: Jonge Professionals en Social Media gaan hand in hand 2.4 Reden 4: Jonge Professionals kijken anders naar hiërarchie 2.5 Reden 5: Jongeren zijn onze ‘future fuel’ 2.6 Conclusie 3. De Vijf Stappen voor Boeien, Groeien en Bloeien 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8
Boeien, Groeien en Bloeien – Voor wie? Boeien, Groeien en Bloeien – Wat betekent dat? De Vijf Stappen – Een toelichting Stap 1: Boeien – Wat zijn jouw ambities en dromen? Stap 2: Boeien – Wat boeit jou als persoon? Stap 3: Boeien – Wat boeit jou binnen de organisatie? Stap 4: Groeien – Hoe kun je groeien? Stap 5: Bloeien – Van gezel tot leermeester
5 6 7 7 8 8 9 9 9 10 11 14 16 18 21
4. En: gaan jullie nu aan de slag met de vijf stappen?
23
5. Bronnenlijst
24
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 3
1. Introductie Het is mijn missie - mijn droom - om zoveel mogelijk jonge mensen te helpen stappen te zetten in hun professionele en persoonlijke ontwikkeling, in hun vermogen tot zelfleiderschap. Want daarin ligt hun toekomst. Steeds vaker wordt bevestigd dat het vermogen tot zelfleiderschap een essentiële vaardigheid is in onze huidige samenleving. Ik ondersteun mijn tekst met een enkele bronverwijzingen. Het is slechts een kleine selectie. Met dit e-boek wil ik mijn inzichten en ervaringen rondom zelfleiderschap van jonge mensen met jullie delen. Ervaring die ik vooral opdeed met mensen uit de sectoren food, groene ruimte, milieu en agribusiness. Soms spreek ik je aan als jonge professional, soms als leidinggevende, soms als organisatie. Omdat jullie hier – is mijn overtuiging – samen aan moeten werken. Ik geef vijf redenen waarom het belangrijk is om als jonge professional én als leidinggevende én organisatie te investeren in zelfleiderschap van jonge professionals. De vijf stappen voor Boeien, Groeien en Bloeien bieden met hun logische opbouw dé basis om het zelfleiderschap van jonge mensen binnen de organisatie verder te ontwikkelen. Iedere stap bevat een eenvoudige oefening. Juist deze logica en eenvoud zorgen ervoor dat het laagdrempelig is en dat het leidt tot direct resultaat. Ofwel: een win-win-win-situatie voor de jonge professional én de leidinggevende én de organisatie. Ik wens jullie veel inzichten en plezier toe met het lezen van mijn e-boek en het doorlopen van de vijf stappen voor Boeien, Groeien en Bloeien! Met een hartelijke groet, Madeleine Mouwen, Via Somnium -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 4
2. Waarom juist NU? - Vijf redenen Het vermogen tot zelfleiderschap heeft de toekomst. Dat is mijn overtuiging. En dit wordt bevestigd door diverse onderzoeken (zie B. Tiggelaar). Hierna geef ik vijf redenen.
2.1 Reden 1: De Prestatiemaatschappij vereist het Onze maatschappij wordt steeds meer een ‘prestatiemaatschappij’. Dit vraagt van jonge mensen dat zij zichzelf staande kunnen houden en hun kwaliteiten vrijuit laten zien en ontwikkelen. Een deel van onze jonge mensen lukt dit ook redelijk tot uitstekend (de zelfredzamen, de verantwoordelijken). Echter een groot deel krijgt niet de vaardigheden of eigenschappen mee om dit ‘zomaar te kunnen’ (de structuurzoekers). Zij presteren vaak onder hun vermogen, kunnen of durven niet ‘boven het maaiveld’ uit te steken en zijn nog onvoldoende in staat zichzelf hierin te sturen. Ook de zelfredzamen hebben - misschien paradoxaal - begeleiding nodig bij zelfleiderschap. Zij leiden soms aan zelfoverschatting van hun competenties (zie F. Spangenberg). De leidinggevende en de organisatie kunnen ervoor zorgen dat het beste uit al deze jonge mensen naar boven komt. Dit is goed voor de jonge professional die voelt zich gesteund en blijft gemotiveerd - , de leidinggevende en de organisatie! (zie P. de Bruyckere).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 5
2.2 Reden 2: De Vergrijzing leidt tot tekort aan personeel We ontkomen er niet aan: onze maatschappij vergrijst. In de komende jaren ontstaan er in een aantal sectoren tekorten aan personeel. Vanaf 2020 verwacht men een tekort op de arbeidsmarkt tot 300.000 werknemers in alle sectoren. Nu nog onvoorstelbaar, maar wel de realiteit (zie CBS). Een organisatie moet zich NU de volgende vragen stellen (zie YER): Welke en hoeveel werknemers hebben wij de komende jaren nodig? Zijn deze mensen op de Nederlandse arbeidsmarkt aanwezig? Hoe zorgen wij dat wij de juiste en voldoende mensen verkrijgen én behouden? Als organisatie is het dus essentieel om jonge mensen te binden en voldoende te investeren in deze professionals, zodat zij hun talenten verder kunnen ontwikkelen.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 6
2.3 Reden 3: Jonge Professionals en Social Media gaan hand in hand Jonge mensen groeien op in een organische wereld van netwerken. Deze jongeren werken minder met afgebakende grenzen. Hun scheiding tussen werk en privé ligt anders (zie P. de Bruyckere; J. Ahlers). Je kunt dit negeren als organisatie. ‘Ze moeten zich maar aanpassen’. Maar beter is om je als organisatie NU de vraag te stellen: Hoe sluiten wij met onze organisatie, de werkplek, de werkwijze en de beschikbare middelen aan op deze nieuwe, jonge professionals? Een vraag waar de organisatie ook samen met haar jonge professionals bij stil moet staan! Dit gaat over inrichting van werkplekken en flexibiliteit in het werk (zie Kessels en Smit; C. Molenaar).
2.4 Reden 4: Jonge Professionals kijken anders naar hiërarchie De jonge professionals van nu bewegen zich moeiteloos door hiërarchische structuren als ze op zoek zijn naar antwoorden. Daarbij komt dat een deel van de jongeren zo gewend is aan het krijgen van ‘feedback’ dat dit een basisvoorwaarde voor ze is geworden om zich goed te voelen en te kunnen en durven groeien (zie F. Spangenberg; P. de Bruyckere; SKB). Dit vereist dat je als leidinggevende stilstaat bij de volgende vraag: Hoe sluit ik met de wijze van begeleiding en ondersteuning aan bij deze nieuwe, jonge professionals? Een vraag waar de leidinggevende ook samen met haar jonge professionals bij stil moet staan!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 7
2.5 Reden 5: Jongeren zijn onze ‘future fuel’ De vijfde en misschien wel belangrijkste reden: jongeren hebben de toekomst. Het blijkt dat jonge mensen die ‘ergens voor gaan’ en bewust in het leven staan gewoon simpelweg gelukkiger, energieker en gemotiveerder zijn (zie P. de Bruyckere; SKB). Het is bijna een plicht van de ‘oudere generaties’ om te investeren in het zelfleiderschap van deze jonge mensen (zie Steve Jobs)!
2.6 Conclusie Het vermogen tot zelfleiderschap heeft de toekomst. Dat is mijn overtuiging. Natuurlijk is dit niet van nu, maar van alle tijden. Met de vijf redenen laat ik echter zien dat het steeds belangrijker wordt in de wereld van NU. Hierna beschrijf ik de Vijf Stappen voor Boeien, Groeien en Bloeien voor jonge professionals. Het getuigt van inzicht en visie als de ORGANISATIE de kansen biedt om deze stappen te zetten (als facilitator). Het getuigt van wijsheid als de LEIDINGGEVENDE hierin begeleidt en ondersteunt (als leermeester). Het getuigt van spirit als de JONGE PROFESSIONAL zijn of haar vaardigheid tot Zelfleiderschap verder ontwikkelt (van gezel tot leermeester).
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 8
3. De Vijf Stappen voor Boeien, Groeien en Bloeien
3.1 Boeien, Groeien en Bloeien – Voor wie? In dit hoofdstuk spreek ik je aan als jonge professional. Vanzelfsprekend spelen jouw leidinggevende en organisatie een grote rol bij het doorlopen van deze stappen. Dit hoofdstuk is daarom ook zeer nadrukkelijk voor hen geschreven!
3.2 Boeien, Groeien en Bloeien – Wat betekent dat? Boeien De verbinding maken met de mensen om je heen. Je thuis voelen bij de organisatie waar je werkt. Wat motiveert jou als jonge professional? Waarom kies je voor deze organisatie? Waarom past deze bij jou, als persoon? Groeien Persoonlijke en Professionele ontwikkeling. Wat is jouw ambitie, wat zijn je dromen? Wat zijn jouw kwaliteiten en kernwaarden? Welke vaardigheden kan en wil je verder ontwikkelen? Hoe geef je hier handen en voeten aan? Bloeien Vanuit zelfbewustzijn je weg vervolgen richting je ambitie en dromen. Genieten van de ervaringen en leermomenten. De kansen grijpen die je tegenkomt. In verbinding staan met de mensen om je heen. Je verder ontwikkelen van ‘gezel’ tot ‘leermeester’… -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 9
3.3 De Vijf Stappen – Een toelichting Hierna volgt een kort overzicht van de vijf stappen. Op de volgende pagina’s werk ik iedere stap verder uit (zie M. Mouwen). Stap 1: Boeien – Wat zijn jouw ambities en dromen? Met stap 1 ontdek je wat jouw ambities en dromen zijn. Je maakt ze concreter. Wat wil je nou eigenlijk echt? Waar loop je warm voor? Stap 2: Boeien – Wat boeit jou als persoon? Met stap 2 ontdek je wat jouw persoonlijke drijfveren, waarden en kernkwaliteiten zijn. Dit maakt duidelijker waar je verder in wil of kan groeien en wat bij jou past. Stap 3: Boeien – Wat boeit jou binnen de organisatie? Met stap 3 ontdek je wat jou boeit als jonge professional binnen de organisatie waarin je werkt. Met deze inzichten kun je doelgericht jouw plek en ambities binnen de organisatie bespreken met jouw leidinggevende. Stap 4: Groeien – Wat heb je nodig? Met de inzichten uit stap 1, 2 en 3 ga je naar stap 4. Waar sta je nu? Waar wil je naar toe? Wat zijn jouw belemmeringen om daar te komen? Welke hulp heb je nodig (op persoonlijk en professioneel vlak)? Dit maak je zo concreet mogelijk. Stap 5: Bloeien – Van gezel tot leermeester? Met stap 5 werk je zelfbewust aan jouw groeiproces. Leren van jouw ervaringen. En hier blij van worden, hier zelfvertrouwen en energie van krijgen. Dat is bloeien!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 10
3.4 Stap 1: Boeien – Wat zijn jouw ambities en dromen? Waarom deze 1e stap? Wat heb je aan deze stap, behalve dan dat het superleuk is om te doen? Het gaat erom dat je als jonge professional jouw realistische droom goed in beeld krijgt. Ofwel: Wat boeit jou? Waar krijg jij energie van? Zodat je er (meer) voor kunt (of durft) te gaan, in je werk of privé (zie J. O’Connor). Want ‘werkplezier ervaren’ en ‘ervoor willen gaan’ levert aantoonbaar meer werkresultaat op (zie SKB). Hoe zet je deze 1e stap? Je kunt dit alleen doen, maar leuker is als je dit met iemand samen doet. Iemand die jou begeleidt en scherp houdt. Dit kan een vriend of vriendin zijn of een (bedrijfs)coach. In ieder geval een persoon waar jij je prettig bij voelt. 1. Creëer drie (virtuele) kamers, namelijk: De droomkamer De criticuskamer De realistkamer Wijs daadwerkelijk drie verschillende plekken aan voor de drie kamers en geef ze alle drie een eigen ‘sfeer’ mee. Je verplaatst je tijdens de oefening dus letterlijk van de ene plek naar de andere plek! Jouw begeleider helpt je door jou steeds aanvullende vragen te stellen en samen te vatten.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 11
2. Je start in de Droomkamer. Ontspan. Laat alle remmende gedachten en ‘jamaren’ los… Stel jezelf de volgende vraag: Wat is mijn droom? Of als je de vraag liever anders stelt: Wat wil ik bereiken? Of: Wat is mijn ambitie voor de komende 5 jaar? Dromen kunnen gaan over allerlei onderwerpen. Bijvoorbeeld jouw professionele ontwikkeling, maar ook een bijzondere dag beleven, een mooie plek om te wonen, een relatie, een vakantiereis, jouw persoonlijke ontwikkeling enz. Beschrijf jouw droom van alle kanten: Hoe ziet het eruit? Wat doe ik? Wat ruik, zie, voel ik? Wie zijn erbij? Enz. 3. Vervolgens ga je naar de Criticuskamer. Laat alle ja-maren nu maar komen… Geef stevige kritiek op jouw droom of ambitie: Waarom kan dit niet? Waarom zal dit mij nooit lukken? Denk bijvoorbeeld aan: het is te duur, dat vindt hij nooit goed, ik heb de kennis en ervaring niet, durf ik toch niet, ik wil de ander niet kwetsen, geen tijd enz. Wees lekker kritisch en zo specifiek mogelijk, maar blijf wel eerlijk! 4. Nu ga je naar de Realistkamer. Je mag nu positief meedenken met jezelf… Wat zou je kunnen doen om de kritiek te weerleggen of om te draaien? Wat is misschien wel haalbaar? Moet je de droom misschien opdelen in kleinere stapjes? Wees zo opbouwend en specifiek mogelijk, maar blijf realistisch!
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 12
5. Je gaat nu weer terug naar jouw Droomkamer. Neem de inzichten mee die je intussen hebt gekregen uit de Criticuskamer en de Realistkamer. En ga weer dromen… Hoe ziet jouw droom er nu uit? 6. Ga vervolgens weer naar de Criticuskamer en naar de Realistkamer. Doorloop het rondje net zo vaak tot jouw droom voor jouw gevoel haalbaar is geworden en je je er goed bij voelt! 7. Leg nu jouw droom vast. Beschrijf de droom in tekst en/of beeld. Zoek er foto’s of plaatjes bij en bijpassende teksten en woorden. Alles wat jouw droom levendiger maakt voor jou. Neem jouw droom/ambitie mee naar de volgende stappen.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 13
3.5 Stap 2: Boeien – Wat boeit jou als persoon? Waarom deze 2e stap? Wat vind jij belangrijk in het leven? Wat motiveert jou? Waar zou je goed in willen zijn? Ofwel: wat zijn jouw drijfveren, waarden, kernkwaliteiten en eigenschappen? Meer inzicht hierin helpt jou en jouw leidinggevende om gerichter invulling te geven aan jouw motivatie en ontwikkeling binnen de organisatie. Hoe zet je deze 2e stap? Veel jonge mensen hebben iemand die een belangrijk voorbeeld voor ze is of was. Door meer inzicht te krijgen in het waarom juist deze persoon krijg je ook meer inzicht in wat jóuw drijfveren zijn en wat jóu motiveert. Zoek een begeleider - iemand die vertrouwd voelt - met wie je deze oefening kan doen. Zoek een rustige plek waar jullie prettig kunnen zitten. Je mag niet gestoord worden tijdens de oefening. 1. Bedenk eerst voor jezelf. a. Wie is of was jouw voorbeeld, iemand waar je bewondering voor hebt of had, iemand die vorm geeft of gaf aan (persoonlijk) leiderschap, iemand die jou motiveert/motiveerde? Dit kan iemand zijn uit jouw directe omgeving of iemand die op het wereldtoneel indruk maakt(e). b. Benoem 10 kwaliteiten of eigenschappen van deze persoon die maken dat je hem of haar zo bewondert/bewonderde.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 14
2. Samen met je begeleider. a. Je noemt de 10 kwaliteiten of eigenschappen aan jouw begeleider: ‘Mijn voorbeeld (noem de naam) is/was… kan/kon goed… ‘ (noem kwaliteiten of eigenschappen). Persoon a schrijft de kwaliteiten of eigenschappen op. b. Jouw begeleider zegt vervolgens tegen jou: ‘Jij bent … / kunt goed … ( noemt de 10 kwaliteiten of eigenschappen).’ c. Vervolgens herhaal je zelf tegen jouw begeleider: ‘Ik ben … / ik kan goed … ‘ (noemt de 10 kwaliteiten of eigenschappen). Je krijgt de kwaliteiten en eigenschappen dus terug als zijnde jouw kwaliteiten of eigenschappen. 3. Reflectie. Bespreek samen hoe het is om de kwaliteiten en eigenschappen op deze manier terug te horen. Vaak ontdek je dat deze ook heel erg bij jou horen. Wat zegt dit over jou? Hoe geef je invulling aan deze kwaliteiten en eigenschappen? Neem dit mee naar de volgende stappen.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 15
3.6 Stap 3: Boeien – Wat boeit jou binnen de organisatie? Waarom deze 3e stap? Waarom werk je bij deze organisatie? Wat bindt jou? Wat zoek je hier? Wat motiveert jou? Door meer inzicht hierin te krijgen kun je samen met de leidinggevende ook gerichte invulling geven aan jouw taken, jouw rol en ontwikkeling. Dit leidt tot meer (werk)plezier. Denk bijvoorbeeld aan: het volgen van een verdiepende cursus, de mogelijkheid krijgen om andere projecten te doen of meer te kunnen samenwerken met een ervaren collega, andere werktijden of flexibiliteit in werkplek, vaker inhoudelijk overleg met de leidinggevende enz. Hoe zet je deze 3e stap? Deze stap zet je samen met een begeleider. Weer een persoon waar je je prettig bij voelt. Zoek een rustige plek waar je prettig kunt zitten. Je mag niet gestoord worden tijdens de oefening. Ga tegenover elkaar zitten, zonder tafel er tussen. Je gaat ontspannen zitten met de ogen dicht.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 16
Vervolg stap 3: Boeien – Wat boeit jou binnen de organisatie 1. Vragen stellen. a. Jouw begeleider stelt – heel rustig - de volgende vraag aan jou: ‘Wat zoek jij in jouw werk?’ b. Je houdt de ogen dicht, ontspant, laat de vraag op je inwerken en geeft steeds een kort antwoord. Soms kunnen dezelfde antwoorden terugkomen. c. Jouw begeleider schrijft het antwoord kort op en herhaalt dezelfde vraag steeds weer – heel rustig - gedurende ongeveer 10 minuten. Een kleine variatie op de vraag mag. Bijvoorbeeld: Wat zoek je nog meer in jouw werk? Wat zoek je eigenlijk in jouw werk? Wat vind je belangrijk in jouw werk? Wanneer ga er helemaal voor binnen het werk? Het geeft niet als er stiltes vallen tussendoor. Belangrijk is dat de concentratie er is, waardoor het antwoord steeds verdiepender kan worden. 2. Antwoorden bespreken. Zet de door jou gegeven antwoorden op een rij en neem ze samen door. Geef in enkele kernwoorden aan: Wat vind jij belangrijk? Wat zoek je in jouw werk? Wat geeft jou energie? Waar ga je voor? Neem dit mee naar de volgende stappen.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 17
3.7 Stap 4: Groeien – Hoe kun je groeien? Wat houdt mij tegen? Wat zijn mijn DROMEN? (2e positie)
Waar sta ik NU? e (1 positie) Welke hulp is er?
Wat bereik ik er mee?
Metapositie: op afstand kijk ik naar mijzelf…
Waarom deze 4e stap De vorige drie stappen gaven jou inzicht in jouw dromen, in wat je belangrijk vindt als persoon en wat je belangrijk vindt binnen het werk en de organisatie. De hoogste tijd voor de groeistap. Wat maakt dat je die droom nog niet hebt gerealiseerd? Wat maakt dat je jouw collega niet aanspreekt op zijn gedrag, terwijl eerlijkheid voor jou zo belangrijk is? Wat maakt dat je dat ene project niet oppakt, terwijl je verwacht daar zoveel voldoening uit te halen? Enz. Vaak komt dit omdat we bepaalde overtuigingen hebben over onszelf: dat kan ik toch niet, dat hoort zo niet, enz. Vaak komt dit omdat we denken dat we het allemaal alleen moeten doen. Vaak zien we onze eigen kwaliteiten onvoldoende of durven we ze niet te laten zien. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 18
Met deze stap ontdek je wat jou tegenhoudt om iets te doen, gedrag te veranderen, iets te bereiken. Met deze stap ontdek je welke hulp je kunt inzetten. Hiermee kun je concreet aan de slag met ‘groeien’. Deze stap zet je ook weer samen met een begeleider die jou door de stap heen leidt. Hoe zet je deze 4e stap? Creëer 3 plekken – bijvoorbeeld met kussentjes - in een ruimte voor de 1e positie, 2e positie en de metapositie (zie figuur op vorige bladzijde) (zie J. O’Connor). 1. Ga op de metapositie staan. a. Vertel over jouw droom, iets wat je wil bereiken, jouw doel. Gebruik hiervoor de bevindingen uit stap 1, 2 en 3. Bijvoorbeeld: zelfstandig een nieuw project doen; zeggen wat ik ervan vind. Het beste is als je een concrete situatie voor ogen neemt. Bijvoorbeeld: je hoorde in de wandelgangen over een nieuw project wat jou erg leuk lijkt. Echter tijdens een overleg dat je kort daarna had met jouw leidinggevende durfde je niet te vragen of jij dit project mag doen. b. Kijk nu naar jezelf zoals het nu voor jou is. Bijvoorbeeld: Waarom zeg je tegen je leidinggevende niet wat je zou willen zeggen? Wat zie je jezelf doen? Hoe sta je erbij? Hoe voel je je? Enz. c. Kijk naar jezelf zoals het zou zijn als je je droom, je doel hebt bereikt. Bijvoorbeeld: je voert het gesprek met je leidinggevende over het nieuwe project. Wat zie je jezelf doen? Hoe sta je erbij? Hoe voel je je? Enz.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 19
2. Stap nu in de 1e positie, het NU. a. Stap ‘in de situatie’. Ervaar hoe het NU voor jou is. Het helpt als je hier je ogen dicht doet en vertelt wat je voelt, ziet, doet, ruikt, hoort… b. Ontdek wat jou tegenhoudt om het anders te doen. Ben je bang afgewezen te worden? Mag je het niet zeggen? Is het onzekerheid? Iets anders? c. Ontdek wat de positieve intentie hiervan is. Laat dit goed tot je doordringen. Dit is een belangrijke tussenstap. d. Ontdek wat je nodig hebt om richting jouw droom, jouw doel te bewegen. Bijvoorbeeld: hulp van een collega; een bevestiging; een gedachte: ik kan het; een gevoel van zelfvertrouwen. Enz. Het kunnen meerdere hulpbronnen zijn. 3. Ga weer even op de metapositie staan. Kijk opnieuw naar jezelf zoals je bent als je je leerdoel, je droom hebt bereikt. Met inzet van je hulpbronnen. 4. Stap vervolgens in de 2e positie, de gewenste, gedroomde plek. Ervaar hoe het hier is voor jou, met de hulpbronnen die je hebt ontdekt. Het helpt als je hier weer je ogen dicht doet en vertelt wat je voelt, ziet, doet, ruikt, hoort… 5. Tot slot ga je weer op de metapositie staan. Vertel nog een keer aan je begeleider wat je hebt ervaren. Hoe je nu kijkt naar wat jou tegenhoudt en wat jou helpt om richting jouw doel te gaan. Rond het samen af. Neem jouw ervaringen en bevindingen mee naar de 5e stap.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 20
3.8 Stap 5: Bloeien – Van gezel tot leermeester Waarom deze 5e stap? Ieder mens heeft ‘leermeesters’ nodig om te groeien en tot bloei te komen. Leermeesters zijn je ouders, een bepaalde leraar, een goede vriend(in), die speciale oom of tante, je opa of oma, die ene collega, je leidinggevende… Dit is de levensweg die we allemaal bewandelen. Niet voor niets spreken we vaak over: een leven lang leren. Zelfleiderschap maakt dat je tot bloei komt. Dat je ook zelf ‘leermeester’ wordt voor jezelf én voor anderen. Een belangrijke vaardigheid om van ‘gezel tot leermeester’ te ontwikkelen is: leren van de ervaringen die je opdoet, open staan voor verbetersuggesties, zelfvertrouwen ontwikkelen door de complimenten die je ontvangt, zelfreflecterend vermogen ontwikkelen en behouden. Deze stap zet je samen met jou leidinggevende. Hoe zet je deze 5e stap? 1. Ontdek jouw ‘feedbackfilter’. Bespreek onderstaande vragen met jouw leidinggevende. a. Vind jij het vanzelfsprekend om regelmatig positieve feedback te krijgen? b. Neem jij positieve feedback echt aan? Of heb je (stiekem) twijfels over de juistheid of oprechtheid ervan? c. Vind jij het vanzelfsprekend om kritische (opbouwende) feedback te krijgen? d. Wat gebeurt er met jou als je kritische feedback krijgt? Wat doe je ermee? e. Welke positieve en kritische feedback krijg je in de dagelijkse praktijk? -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 21
f. Welke afspraken kunnen en willen jullie maken om het krijgen van positieve en kritische feedback te verbeteren? Ofwel: waar wil je graag feedback over krijgen en op welke wijze? Heb je extra ondersteuning nodig van bijvoorbeeld een ervaren collega of coach? Neem de inzichten uit stap 1 t/m 4 hierin mee! 2. Feedback ontvangen Het gaat erom dat je iets doet met de feedback die je ontvangt: ‘hier kun je nog iets leren’ en ‘je doet het goed’. Dit vereist een vermogen tot zelfreflectie. Het daadwerkelijk aannemen van feedback en er iets mee doen is een essentieel hulpmiddel tot zelfleiderschap, tot ‘Bloeien’. Jouw leidinggevende speelt hierbij een belangrijke rol. Maar natuurlijk ook andere collega’s waar je mee samenwerkt. Vraag ook hen om feedback! Niet vergeten: vraag hulp als je dit nodig hebt! En kom tot bloei…
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 22
4. En: gaan jullie nu aan de slag met de vijf stappen? Het zou de wens moeten zijn van iedere organisatie om het beste uit hun jonge medewerkers naar boven te halen (Boeien, Groeien en Bloeien). In het belang van de organisatie én de medewerker! Het blijkt ook echt zin te hebben dit te doen, getuige de vele berichten hierover (zie managers-online). Maar de praktijk is weerbarstig. Te vaak zie ik dat jonge professionals in het diepe worden gegooid, zelf maar moeten zien dat ze boven water blijven drijven. Welke leidinggevende ben jij? Uitspraken die ik hoor van leidinggevenden: ‘Worden ze hard van, leren ze van, die jonge mensen. Kost veel te veel. Dat is meer iets voor een coach en daar zijn we niet voor. Hier wordt gewerkt. Zo is het met mij ook gegaan, ik ben er toch ook gekomen!’ Maar ook hoor ik veel mensen in mijn omgeving vaak zeggen – met spijt: ‘als ik toen – nog zo onervaren en onwetend - een goede leermeester had gehad, had ik al veel eerder andere keuzes gemaakt in mijn carrière en leven. A waste of talent and happiness.’ Of juist: ‘die ene leidinggevende die ik toen had, die ben ik nog steeds dankbaar voor hoe hij in mij geloofde en mij steunde. Dat heeft voor mij het verschil gemaakt!’ Waarom zou jij die leidinggevende niet kunnen of willen zijn? DOEN: doorloop de vijf stappen Doe als organisatie aan generatiemanagement. Doe de juiste dingen voor de jonge professionals (zie de vijf redenen). De winst: je krijgt als organisatie en als leidinggevende een bloeiende jonge professional. Dus: DOEN, DIE VIJF STAPPEN! -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 23
5. Bronnenlijst 1. Dr. Jos Ahlers en René C.W. Boender; Generatie Z – ken ze, begrijp ze en inspireer ze voor een beter leven; 2012. 2. Pedro De Bruyckere en Bert Smits; De jeugd is tegenwoordig – sociaal, eenzaam, lui, cool, braaf, slim, rebels; 2011. 3. CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek; Werk maken van baanbaanmobiliteit; 2011; http://www.ser.nl/nl/publicaties/adviezen/20102019/2011/b29668.aspx 4. Steve Jobs; http://www.youtube.com/watch?v=D1R-jKKp3NA. 5. Kessels en Smit; http://www.kessels-smit.com/nl/737 6. Managers online; http://www.managersonline.nl/nieuws/11392/generatiey-loyaal-aan-beste-werkgevers.html 7. Cor Molenaar; Internet overleven – Van flowerpower tot Second Life; 2008. 8. Madeleine Mouwen; Nieuwsbrieven 1 t/m 4; www.viasomnium.nl. 9. Joseph O’Connor en John Seymour; NLP-gids voor optimaal functioneren. 10.SKB-onderzoek; http://www.skb.nl. 11.Frits Spangenberg en Martijn Lampert; De grenzeloze generatie en de onstuitbare opmars van de B.V. IK; 2011. 12.Dr. Ben Tiggelaar; Dit wordt jouw jaar! 12 krachtige lessen in persoonlijke verandering; 2012 (speciaal: hoofdstuk 12, pag. 103-109). 13.YER en Intelligence Group; De Nederlandse arbeidsmarkt 2011-2015 – paradoxale ontwikkelingen in een krappe arbeidsmarkt; 2011; http://www.yer.nl/media/68817/yer-a5-de-nederlandse-arbeidsmarkt2011-2015.pdf. Ter inspiratie geef ik nog enkele suggesties: Bas W. Blekkingh; Authentiek leiderschap – ontdek en leef je missie. Marijke Lingsma en Marcel Scholten; Coachen op competentieontwikkeling. Leen Zevenbergen; En nu laat ik mijn baard staan. Wibe Veenbaas en Piet Weisfelt; Persoonlijk Leiderschap. Nelson Mandela | Marianne Williamson; http://www.goodworksonearth.org/nelsonmandela2.html -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------@Madeleine Mouwen│www.viasomnium.nl│Het BGB-boek - Boeien, Groeien en Bloeien 24