Hervorming langdurige zorg. Wat zijn de gevolgen?

Hervorming langdurige zorg Wat zijn de gevolgen?

www.thebeaglearmada.nl

2/22

Inleiding Vanaf 1 januari 2015 is er veel veranderd in de zorg. De overheid heeft ingrijpende wijzigingen in het stelsel doorgevoerd en die worden vooral gevoeld in de langdurige zorg. Decentralisatie, bezuinigingen en meer verantwoordelijkheid voor burgers vormen de nieuwe realiteit. Dat werpt vragen op:

> Wat zijn de achtergronden van deze hervorming? > Op welke regelingen kunnen burgers een beroep doen nu de AWBZ niet

langer bestaat?

> Wie organiseert de indicatie, zorgtoewijzing en financiering nu de Rijksoverheid

zich terugtrekt?

Dit e-book is bedoeld voor zorgaanbieders die een antwoord zoeken op deze vragen en willen weten wat de transitie voor hen betekent en hoe zij deze zo geruisloos mogelijk kunnen doorstaan.

3/22

Inhoud De grootste hervorming in decennia…

4

…wordt bij de langdurige zorg neergelegd



Decentralisatie: de gemeenten aan de zet…

6

… met minder middelen en zelfstandiger burgers

De nieuwe WMO: flinke uitbreiding zorgtaken gemeenten…

8

…maar ook versoberingen voor zorgvragers



De organisatie van jeugdzorg…

10

... in een nieuwe Jeugdwet Op een paar uitzonderingen na

Zorgverzekeringswet: verpleging en verzorging thuis...

12

…waarvoor de wijkverpleging indiceert

Wet langdurige zorg: een kern-AWBZ...

14

… en die kern is verblijf Indicatie zonder verblijf? Een overgangsregeling

Gevolgen van de hervorming voor zorgaanbieders ...



16

Gemeenten zijn tot de zorgketens toegetreden… … en nieuwe berichten- en declaratiestandaarden zagen het licht … net als nieuwe vormen van financiering

Een geruisloze transitie door Columbus

19

Wie in het juiste format bericht, krijgt sneller betaald... ...ook aanbieders die geen ECD-software gebruiken

Over The Beagle Armada

22

4/22

Terug naar inhoud

De grootste hervorming van de laatste decennia… De zorg heeft in 2015 te maken gekregen met de grootste hervorming in decennia. Volgens de overheid was het oude zorgstelstel niet langer houdbaar en aan herziening toe. De grootste drijfveer om de zorg te hervormen heeft te maken met geld. Er wordt in Nederland 15,4% van het bruto binnenlands product (bbp) aan zorg uitgegeven. En dat is – op de Verenigde Staten na – meer dan in welk westers land ook. En als de kostenstijgingen zo door zouden gaan zou in 2040 maar liefst één derde van het bbp aan zorg worden uitgegeven. De overheid wil daarom in 2015 het tij keren.

5/22

Terug naar inhoud

…wordt bij de langdurige zorg neergelegd Er wordt naar verschillende ontwikkelingen gewezen om de stijging van de zorgkosten te verklaren.

> Nederlanders worden ouder, en oudere mensen hebben nu eenmaal meer

zorg nodig dan jongeren.

> De samenleving legt de lat steeds hoger. Vraag en aanbod van ‘dure’ diensten en

producten – zoals zorg – stijgen met het welvaartspeil mee.

> Er komen steeds betere zorgdiensten en –producten op de markt.

Door wetenschappelijke en technologische vooruitgang raken nieuwe methoden en



medicijnen in zwang. Deze zijn echter vaak duurder dan hun voorgangers.

Wat verder opvalt is dat er de laatste jaren een scheefgroei in de zorgkosten is ontstaan. Curatieve zorg is niet duurder dan in veel westerse landen maar het zijn vooral de uitgaven aan langdurige zorg die in Nederland enorm uit de pas zijn gaan lopen. En met dat laatste gegeven gaat de overheid als eerste aan de slag. De meeste maatregelen die in 2015 worden genomen vallen onder het kopje ‘hervorming langdurige zorg.’ Om de kostenstijging in dat veld te beteugelen is de langdurige zorg decentraler georganiseerd, wordt er op de uitgaven bezuinigd en moeten burgers vaker kijken wat ze zelf nog kunnen of met hulp van hun omgeving kunnen organiseren.

6/22

Terug naar inhoud

Decentralisatie: de gemeenten aan de zet… Een groot deel van de langdurige zorg werd tot 2015 in de AWBZ georganiseerd. Maar de AWBZ-zorg was al vele regeringen een blok aan het been. Te duur, te veel gebruikers, te veel vergoedingen. Dus versoberingen, hervormingen en bezuinigingen in de AWBZ zijn niet nieuw. Zo werd in 1993 de thuiszorg geüniformeerd, zagen in 2003 de PGB’s ‘nieuwe stijl’ het levenslicht en werd in 2007 het organiseren van huishoudelijke hulp in de Wmo bij de gemeenten neergelegd.

Maar geen enkele hervorming is zo ingrijpend als de huidige transitie. Per 1 januari is de AWBZ ontmanteld en is de zorg die eronder viel verschoven naar bestaande en nieuwe regelingen. Zorgverzekeraars krijgen meer taken. Maar het zijn vooral de Nederlandse gemeenten die een veel grotere verantwoordelijkheid in de zorg krijgen. Zij zien de Wmo flink uitgebreid en krijgen ook de uitvoering van de Jeugdwet binnen hun takenpakket.

7/22

Terug naar inhoud

… met minder middelen en meer zelfstandige burgers Maar de gemeenten hebben in 2015 bijna 1 miljard euro minder te besteden voor langdurige zorg dan de centrale overheden in 2014.

De gedachte is dat gemeenten dichter bij de burgers staan en daarom beter in staat zijn om te voorkomen dat burgers een beroep doen op dure vormen van zorg. Als gemeenten inzetten op preventie, ondersteuning en ambulante hulp kunnen de kosten omlaag. Daarnaast zijn gemeenten – zo is de gedachte – beter in staat om zorgvragers te helpen eerst zelf hun zorg te organiseren. Zaken als hulp in de huishouding en dagbesteding worden niet meer zo gemakkelijk vergoed. De gemeente kan cliënten helpen een plan te maken waarin wordt vastgelegd: > wat de cliënt zelf nog kan > waarvoor hij hulp van mantelzorgers kan inschakelen > en waarvoor hulp van zorgaanbieders nodig is Hierdoor hoopt de overheid dat er minder gebruik wordt gemaakt van betaalde zorg en verdere besparingen optreden.

8/22

Terug naar inhoud

De nieuwe WMO: flinke uitbreiding zorgtaken gemeenten… De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) bestaat sinds 2007. De wet regelt dat mensen met een beperking maatschappelijke ondersteuning kunnen krijgen. Het kan gaan om ouderen, gehandicapten of mensen met psychische problemen.

De belangrijkste onderdelen die tot 2015 in de Wmo werden geregeld zijn huishoudelijke hulp en vervoer. Daar is sinds de hervorming echter een flink pakket zorgtaken bijgekomen. Vanuit de AWBZ zijn er verschillende zorgdiensten overgeheveld zoals: > extramurale begeleiding > kortdurend verblijf > beschermd wonen onder begeleiding Gemeenten zijn nu verantwoordelijk voor indicatie, toewijzing en financiering van de GGZ-C en zorg voor ouderen, chronisch zieken en mensen met een beperking of psychische problemen die thuis begeleiding en dagbesteding nodig hebben.

9/22

Terug naar inhoud

…maar ook versoberingen voor zorgvragers Gemeenten hebben de verplichting om mensen te helpen met ‘maatschappelijke ondersteuning’ en dit heeft een bredere scope gekregen sinds 2015. Maar dat betekent niet automatisch dat diensten als hulp in de huishouding die in de oude Wmo werden geregeld nu ook zomaar worden vergoed.

Nieuwe cliënten kunnen niet meer rekenen op het bestaande aanbod, omdat de aanspraak op huishoudelijke verzorging in de Wmo vervalt. Gemeenten moeten zelfstandig leven faciliteren. Een schoon huis kan daarbij een onderdeel zijn, maar dat hoeft niet altijd. De gemeente beoordeelt de hulpvraag. De nadruk zal daarbij liggen op wat mensen zelf nog kunnen in plaats van op wat mensen niet meer kunnen: eigen kracht staat voorop. En als er toch hulp nodig is: in hoeverre kan mantelzorger binnen het eigen netwerk worden georganiseerd en waarvoor zijn zorgaanbieders nodig? Dankzij extra financiële steun vanuit de Rijksoverheid zullen veel gemeenten echter niet direct in 2015 al veel veranderen aan het leveren van ‘oude’ Wmo-zorg. Er is voorzien in een zachte landing.

10/22

Terug naar inhoud

De organisatie van jeugdzorg… Met ingang van 2015 wordt ook de organisatie van de jeugdzorg flink gewijzigd. Naast bezuinigingen liggen hier ook vooral inhoudelijke doelstellingen aan ten grondslag. Zo vindt de overheid dat:

> meer preventie, meer eigen verantwoordelijkheid en meer benutten van

‘eigen kracht’ en het sociale netwerk van kinderen en hun ouders gewenst is

> kinderen en jongeren naar vermogen mee moeten kunnen doen en minder moeten

worden gemedicaliseerd

> dat er sneller jeugdhulp op maat, dicht bij huis moet worden geleverd en het

beroep op specialistische zorg moet verminderen

> er betere samenwerking rond gezinnen moet plaatsvinden: één gezin, één plan,

één regisseur en één budget

> er meer ruimte voor professionals moet komen door de regeldruk serieus terug

te dringen.

11/22

Terug naar inhoud

... in een nieuwe Jeugdwet Daarom is sinds 2015 de nieuwe Jeugdwet in werking getreden. Daarin is geregeld dat gemeenten in principe verantwoordelijk worden voor uitvoering van álle jeugdzorg.

Ook voor die onderdelen die tot vorig jaar onder het rijk of de provincies vielen. In de nieuwe wet is vastgelegd dat … > alle vormen van jeugdhulp, inclusief specialistische hulp zoals jeugd-vb,

jeugd-ggz en gesloten jeugdzorg

> de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen; > de uitvoering van de jeugdreclassering …bij de gemeenten zijn komen te liggen.

Op een paar uitzonderingen na Een kleine groep jeugdzorgvragers valt niet in het zorgdomein van de gemeenten. Het gaat hierbij om: > kinderen en jongeren met ernstige verstandelijke, lichamelijke of meervoudige

beperkingen die blijvend zijn aangewezen op permanent toezicht of 24 uur zorg per



dag. Die vallen vanaf 2015 onder de Wet langdurige zorg (Wlz)

> behandeling van kinderen en jongeren onder de 18 jaar met een zintuiglijke

beperking. Dat is vanaf 2015 onderdeel van de Zorgverzekeringswet (Zvw)

Daarnaast is er een groep kinderen en jongeren met ernstige verstandelijke, lichamelijke of meervoudige beperkingen die geen voortdurende toezicht of zorg nodig hebben maar wel meer dan acht dagdelen. Ouders mogen zelf beslissen of zij onder de Jeugdwet of Wlz willen vallen.

12/22

Terug naar inhoud

Zorgverzekeringswet: verpleging en verzorging thuis... Verpleging en verzorging thuis vielen tot 2015 grotendeels onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Het Rijksoverheid heeft geregeld dat cliënten deze zorg vanaf 2015 vanuit de Zorgverzekeringswet (Zvw) krijgen. Voorwaarde is dat cliënten:

> geneeskundige zorg nodig hebben > een groot risico lopen dat zij deze zorg in de toekomst nodig hebben Dit betekent dat hun gezondheid snel kan veranderen of verslechteren. Het gaat vooral om kwetsbare ouderen. Maar ook mensen met een verblijf van minder dan drie jaar in een GGZinstelling of met een zintuiglijke handicap vallen voor een deel van hun zorg voortaan onder de Zvw.

13/22

Terug naar inhoud

…waarvoor de wijkverpleging indiceert De wijkverpleging krijgt in de wetsvoorstellen een belangrijkere rol bij de langdurige zorg. Vanaf 2015 bekijkt de wijkverpleegkundige samen met cliënten wat die aan verpleging en verzorging nodig hebben om langer thuis te kunnen wonen. De wijkverpleging coördineert de zorg rondom de cliënt, en stemt af met andere hulpverleners zoals de huisarts, een medisch specialist of de maatschappelijk werker.

Bijzondere regelingen voor GGZ en zintuiglijke gehandicaptenzorg Een deel van de langdurige geestelijke gezondheidszorg (GGZ) valt sinds begin 2015 onder de Zorgverzekeringswet. Wanneer mensen langere tijd zijn opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, komen de eerste 3 jaar van de opname onder de Zvw te vallen; dit was voor 2015 één jaar. Het gaat dan om verblijf dat gericht is op behandeling. Na 3 jaar gaat deze zorg over naar de Wet langdurige zorg (Wlz). Ook mensen met een zintuiglijke handicap, zoals blinden en doven krijgen per 1 januari 2015 de nodige behandelingen vergoed vanuit de Zvw door de zorgverzekeraar. Deze zorg werd hiervoor vergoed vanuit de ABWZ. De veranderingen betreffen echter alleen behandelingen waarvoor cliënten niet hoeven te worden opgenomen.

14/22

Terug naar inhoud

Wet langdurige zorg: een kernAWBZ... Voor ongeveer een kwart van alle 800.000 gebruikers van AWBZ-zorg is alleen de naam van de zorgwet waar zij onder vallen gewijzigd. De Rijksoverheid heeft voor hen een soort ‘kern-AWBZ’ in het leven geroepen die de Wet langdurige zorg (Wlz) heet. Dit geldt voor mensen die een beroep doen op de zwaarste, langdurige zorg die in de oude AWBZ werd geregeld zoals kwetsbare ouderen en mensen met een beperking die blijvend 24 uur per dag zorg nodig hebben. Zij kunnen niet op hun sociaal netwerk of gemeente terugvallen of met verpleging en verzorging zelfstandig thuis wonen.

15/22

Terug naar inhoud

… en die kern is verblijf In de Wlz blijft verpleeghuiszorg, langdurige GGZ of gehandicaptenzorg een taak voor de Rijksoverheid en de zorgkantoren. Iedereen met een indicatie voor zorg met verblijf valt onder de Wlz.

Ook als dat een cliënt betreft die dergelijke ‘instellingszorg’ thuis wil ontvangen en dat is vanuit zorginhoudelijk oogpunt verantwoord en niet duurder dan in een instelling. Voor deze laatste groep patiënten geldt dat er persoonsgebonden budget (pgb), het volledige pakket thuis (vpt) of een deel van het pakket thuis (mpt) kan worden aangeboden.

Indicatie zonder verblijf? Een overgangsregeling Mensen die nu intensieve zorg ontvangen op basis van een AWBZ-indicatie voor zorg zonder verblijf, bijvoorbeeld een combinatie van een aantal uren begeleiding, behandeling op persoonlijke verzorging of verpleging vallen nu dus in principe onder de gemeente of zorgverzekeraar. Maar er is een overgangsregeling in het leven geroepen - het overgangsrecht Wlz – waarmee zij in 2015 hun zorg kunnen blijven krijgen via het zorgkantoor. Het Centrum indicatiestelling zorg (CIZ) bepaalt voor hen of dit mogelijk is.

16/22

Terug naar inhoud

Gevolgen van de hervorming voor zorgaanbieders De hervorming van de langdurige zorg heeft belangrijke gevolgen voor de manier waarop zorgaanbieders hun zorgadministratie voeren en hun berichtenverkeer en financiering moeten regelen. De AWBZ is verdwenen en de Wmo, Jw, Zvw en Wlz kwamen daarvoor in de plaats.

Dat betekent: > Meer ketenpartners > Veel meer (nieuwe) declaratieformats > Andere vormen van financiering – vaak achteraf

17/22

Terug naar inhoud

Gemeenten zijn tot de zorgketens toegetreden… Veel aanbieders die zorg leverden onder de oude AWBZ hebben sinds 2015 te maken gekregen met één, enkele of vele gemeenten die deze zorgtaken van de Rijksoverheid hebben overgenomen. Bij indicatie, zorgtoewijzing en financiering van de zorg voor hun cliënten krijgen zorgaanbieders nu met deze toetreders te maken.

… en nieuwe berichten- en declaratiestandaarden zagen het licht De oude AZR-berichten zijn door de hervorming komen te vervallen. Daar zijn nieuwe berichtenstandaarden voor in de plaats gekomen: > iJw voor informatie-uitwisseling over cliënten die vallen onder de Jeugdwet. > iWmo voor informatie-uitwisseling over cliënten die vallen onder de Wet

Maatschappelijke Ondersteuning.

> iZvw voor informatie-uitwisseling over cliënten die vallen onder de Zorgverzekeringswet. > iWlz voor informatie-uitwisseling over cliënten die vallen onder de Wet

Langdurige Zorg.

18/22

Terug naar inhoud

De standaarden iJw en iWmo zijn niet verplicht en ongeveer de helft van de gemeenten heeft voor een eigen declaratieformat gekozen. Dit bekent een enorme werklast voor zorgaanbieders die geconfronteerd worden met honderden afwijkende declaratieovereenkomsten.

… net als nieuwe vormen van financiering Een bijkomend thema is dat gemeenten gebruik maken van resultaatfinanciering. Er wordt niet langer gekeken naar het aantal uren dat zorgaanbieders voor een cliënt inzetten, maar of de afgesproken zorgdoelen die bij de indicatie zijn gesteld worden gehaald. Alleen als daaraan is voldaan kunnen aanbieders declareren. Anders niet.

Het kunnen verantwoorden van de geleverde zorg is voor zorgaanbieders cruciaal om zorgvergoedingen te ontvangen. Niet voor elk type zorg zal overigens deze financieringsvorm gaan gelden. Door de nieuwe wetgevingen kunnen zorgaanbieders ook te maken krijgen met trajectfinanciering, p maal q-financiering, arrangementen, betaling volgens de DBCsystematiek of (tijdelijke) bevoorschotting.

19/22

Terug naar inhoud

Een geruisloze transitie met Columbus Zorgaanbieders die gebruik maken van het online Columbus-platform van The Beagle Armada ondervangen de gevolgen van de transitie en hervormingen op hun administratie geruisloos. Zij realiseren een halvering op hun administratieve last en verzekeren zich van een continue inkomstenstroom. Met Columbus handelen zij al hun declaraties en facturatie af met een softwareplatform dat kan worden gekoppeld aan de Elektronische Cliënten Dossiers (ECD).

Daarmee zorgen zij dat > declaraties op de juiste manier verstuurd worden, > de status van declaraties en retourberichten in een real-time dashboard kunnen

worden gemonitord,

> en zij uitgebreide managementrapportages tot hun beschikking hebben.

20/22

Terug naar inhoud

Wie in het juiste format bericht, krijgt sneller betaald... Het aantal declaratieformats voor zorgaanbieders is explosief gestegen sinds de gemeenten toetraden en zorgaanbieders hebben met meer vormen van financiering en financieringsbronnen per zorgwet te maken gekregen. Meer dan de helft van gemeenten houdt zich niet aan de standaarden die zijn vastgelegd door Zorginstituut Nederland, VNG, KING, VWS en de zorgbranche.

Columbus zorgt ervoor dat zorgaanbieders de registratie- en declaratieberichten volgens alle landelijke en gemeentelijke formats kunnen afhandelen. Daarnaast controleert Columbus of er aan bepaalde afspraken tussen de zorgaanbieder en de financier is voldaan. Zo wordt er altijd op de juiste manier met alle partijen in de zorgketen gecommuniceerd, wordt onnodige administratieve last voorkomen en worden declaraties sneller betaald. Zorgaanbieders die in de dagelijkse praktijk bewijs- en registratieberichten moeten versturen naar instanties zoals het SBGZZ of het Ministerie van Justitie en Veiligheid schakelen ook daarvoor Columbus in.

21/22

Terug naar inhoud

…ook aanbieders die geen ECD-software gebruiken Columbus werkt ECD-onafhankelijk en handelt het berichtenverkeer af voor zorgaanbieders die: > Gebruik maken van een bestaand zorgmanagement- of zorginformatiesysteem > Zelf een softwareoplossing hebben laten ontwikkelen specifiek voor hun zorgadministratie > Gebruik maken van combinatie van ERP-, document management en andere

software oplossingen

Kortom, gebruikers van Columbus: > Regelen hun zorgdeclaraties en financieringsstromen in

één platform.

> Halveren hun administratieve last. > Integreren het platform met hun ECD. > Voegen nieuwe formats eenvoudig toe. > En hebben een overzichtelijk beeld van alle informatie

over cliënten.

22/22

Terug naar inhoud

Over The Beagle Armada Dit e-book is een publicatie van The Beagle Armada. Sinds 2004 zijn wij gespecialiseerd in het faciliteren van informatie-uitwisseling in de zorgketen en het efficiënter maken van bedrijfsprocessen bij deze ketenpartijen. Dat doen wij op drie manieren: • Door met ons Columbus platform ketenpartijen te helpen met het uitwisselen

van informatie.

• Door het leveren van kennis en ondersteuning. • Door via factoringdiensten de financiële continuïteit van zorgaanbieders te waarborgen. Daarbij vergeten we nooit wie er het meest van onze software en diensten profiteren: mensen die langdurige zorg nodig hebben. Zij zijn gebaat bij een snelle, efficiënte en foutloze afhandeling van hun zorgvraag.

Wilt u geen zorgen meer over uw berichtenverkeer, kennisniveau of geldstroom? Neem dan contact met ons op: The Beagle Armada Stationsweg 37 4205 AA GORINCHEM T: 0183 650420 E: [email protected]

www.thebeaglearmada.nl