Verkort jaarverslag 2011
Zwaar weer voor pensioenfondsen
Elk jaar publiceert Metro Pensioenfonds een
Herstel beleggingen teniet gedaan, maar Metro pensioenen niet gekort
jaarverslag waarin het pensioenfonds verantwoording aflegt over het gevoerde beleid van het afgelopen jaar. Dat moet van de toezichthouder, De Nederlandsche Bank (DNB). Het jaarverslag kan iedereen inzien, maar niet iedereen wil het hele jaarverslag lezen. Daarom zetten we in dit verkorte jaarverslag de hoofdpunten op een rijtje. We kijken terug op het afgelopen jaar (2011) en geven vast een vooruitblik op wat er speelt in het nieuwe pensioenjaar (2012). Het volledige jaarverslag kunt u downloaden op de website van het pensioenfonds: www.metropensioenfonds.nl
In 2011 werd het pensioenbewustzijn van de Nederlandse bevolking enorm vergroot. Hier was helaas wel slecht nieuws voor nodig. De kolommen van de kranten en de actualiteitenrubrieken op televisie werden regelmatig gevuld met malaiseberichten over pensioen. De ellende begon natuurlijk met de financiële crisis in 2008, waarvan de pensioenwereld in 2009 juist van hersteld leek te zijn. Leek inderdaad, want het zware weer kwam dubbel zo hard terug. Een belangrijke negatieve ontwikkeling was de dalende
Metro Pensioenen niet gekort
rente, vooral vanaf augustus. Al snel bereikte de rente
Voor meer dan honderd pensioenfondsen was de
een (bijna historisch) dieptepunt. En dat was slecht
financiële situatie in 2011 op een gegeven moment zo
nieuws voor pensioenfondsen. Die varen namelijk wel
nijpend dat zij een korting op de (opgebouwde) pen-
bij een hoge rentestand. In dat geval mogen zij hun
sioenen moesten aankondigen. Het eventuele korten op
verplichtingen lager inschatten. Bij een dalende rente
de pensioenen als laatste redmiddel in tijden van crisis
gaan de verplichtingen juist omhoog, met als gevolg een
was natuurlijk wel bekend. Maar niemand had serieus
dalende dekkingsgraad. Daar kwam nog eens bij dat de
rekening gehouden met de mogelijkheid dit ooit mee te
aandelenbeurzen niet goed presteerden. Het aanvan-
maken. En nu gebeurde dat alsnog.
kelijk herstel werd in de loop van het jaar teniet gedaan. Hierdoor eindigden veel pensioenfondsen 2011 met een
Ondanks de aanhoudende crisis en de lage rente heeft
dekkingsgraad die behoorlijk lager was dan aan het
Metro Pensioenfonds nog geen aanvullende maatrege-
begin van het jaar. Metro Pensioenfonds sloot het jaar
len hoeven nemen. De pensioenen bij Metro Pensioen-
af met een lage dekkingsgraad maar nog net boven
fonds hoefden niet te worden gekort, maar ze worden
de 100%.
ook niet verhoogd.
1
Pensioenen Metro niet verhoogd (geen toeslag)
Pensioenfonds is in onderdekking
medewerkers en oud-medewerkers, als voor
Metro Pensioenfonds Dekkingsgraad 101,1%
de al ingegane pensioenen van gepen-
Per 31 december 2011 voldoet Metro Pensioenfonds niet
De dekkingsgraad is gelijk aan de waarde van het
sioneerden. Voor een volledige toeslagver-
meer aan de wettelijke norm voor het minimaal vereiste
vermogen gedeeld door de waarde van de pensioenver-
eigen vermogen en is er sprake van onderdekking. Op
plichtingen. Door de daling van de marktrente namen de
die datum was de dekkingsgraad 101,1%. De onderdek-
pensioenverplichtingen fors toe. Dit werd slechts ten
king bedraagt ruim € 9,7 miljoen. Het reservetekort
dele gecompenseerd door een toename van het vermo-
kwam op 31 december 2011 net boven de
bedraagt bijna € 42 miljoen. De vereiste dekkingsgraad
gen. Hierdoor verslechterde de dekkingsgraad.
100% uit: ruimschoots te laag dus om
die volgens de regels van De Nederlandsche Bank is
Metro Pensioenfonds heeft per 1 januari 2012 de pensioenen niet verhoogd. Dat geldt voor zowel de opgebouwde pensioenen van
lening moest onze dekkingsgraad in 2011 minimaal 115% zijn. De dekkingsgraad
toeslag te mogen geven. Metro Pensioenfonds heeft de ambitie om de pensioenen elk jaar te verhogen, maar doet dat alleen
vastgesteld, is voor Metro Pensioenfonds 115,1%.
Ontwikkeling dekkingsgraad sinds 2007
onder bepaalde voorwaarden. Allereerst moet de
2011 2010 2009 2008 2007
financiële positie van het pensioenfonds dat toelaten.
101,1% 109,4%
108,2%
96,4%
136,7%
Als dat zo is, bepaalt het bestuur van Metro Pensioenfonds uiteindelijk of er toeslag wordt gegeven, en zo ja met welk percentage. Het verkrijgen van toeslag is dus altijd voorwaardelijk en nooit een vanzelfsprekendheid. Als de pensioenen wel kunnen worden verhoogd, dan gebeurt dat zoveel mogelijk in lijn met de loonen prijsinflatie. Voor de verhoging van opgebouwde
Dekkingsgraad: wat is dat?
pensioenen van medewerkers kijken we dan naar
De dekkingsgraad geeft de verhouding aan tussen het
vermogen. Bij een dekkingsgraad van 100%, is er dus
de loonstijging in de CAO voor de Groothandel in
vermogen van een pensioenfonds en de pensioenen die
precies voldoende vermogen om aan de verplichtingen
Levensmiddelen (die was 1,5% in mei 2011). Voor
een pensioenfonds nu en in de toekomst moet uitbeta-
te voldoen. Echter, bij een dekkingsgraad van 105% of
toeslag van de ingegane pensioenen van gepen-
len. Aan dekkingsgraad is dus af te lezen of een
lager spreekt De Nederlandsche Bank van onderdek-
sioneerden en de pensioenen van oud-medewerkers
pensioenfonds nog aan zijn (toekomstige) verplichtingen
king. Een pensioenfonds moet dan een kortetermijn-
kijken we naar de afgeleide consumentenprijsindex
kan voldoen. Als de dekkingsgraad bijvoorbeeld 118%
herstelplan bij DNB indienen en aangeven hoe ze weer
(CPI) voor alle huishoudens (2,33 % in 2011).
is, dan staat tegenover elke € 100 die een pensioenfonds
boven die 105% uit denken te komen.
moet uitbetalen aan gepensioneerden, € 118 aan 2
Herstelplan
Uw pensioenfonds belegt met beleid
Omdat de dekkingsgraad van Metro
Een pensioenfonds heeft de plicht om nu en in de toekomst pensioenen uit te keren. Daartoe
Pensioenfonds te laag was, hebben wij in
bouwt een pensioenfonds vermogen op met de premies die werkgevers en deelnemers
2008 een kortetermijnherstelplan moeten
maandelijks aan het pensioenfonds betalen. Dat pensioenvermogen wordt echter in de loop
indienen bij De Nederlandsche Bank. Met
van de jaren minder waard doordat prijzen van producten en diensten in het dagelijks leven
dit herstelplan - dat loopt tot 31 december
stijgen (inflatie). Het pensioenfonds moet dus zorgen dat de pensioenen op de lange termijn
2013 - moet het pensioenfonds uit de
in lijn met de inflatie meegroeien. Daarom belegt het pensioenfonds het vermogen. Zou het
situatie van onderdekking komen.
pensioenfonds dit niet doen, dan zouden de pensioenen onbetaalbaar worden.
De Nederlandsche Bank beoordeelt elk jaar of het
Beleggen brengt risico’s met zich mee. Daarom belegt
Door de beleggingen te spreiden, beperkt het pensioen-
herstel van de vermogenspositie volgens verwach-
het pensioenfonds met beleid. Het pensioenfonds
fonds het beleggingsrisico. Het pensioenfonds belegt
ting verloopt. Als dat niet het geval is, wordt
probeert met het beleggingsbeleid een zo hoog mogelijk
het vermogen voor 55% in vastrentende waarden, 35%
nagegaan of het herstelplan nog wel voldoet, of dat
rendement te halen tegen een zo laag mogelijk risico. Dit
in aandelen en 10% in onroerend goed.
extra maatregelen nodig zijn. De extra maatregelen
wordt bereikt door onder meer spreiding van het
kunnen bestaan uit extra (eenmalige) premiebeta-
vermogen over verschillende beleggingscategorieën,
Vastrentende waarden
ling door de werkgever of deelnemers en korten van
zorgvuldige beheersing van de risico’s, nadruk leggen
De vastrentende waardenportefeuille van Metro Pen-
pensioenen.
op behoud van vermogen en stabiele groei boven korte-
sioenfonds bestaat grotendeels uit fondsbeleggingen
termijnwinsten, en afdekken van risicoposities met
in een staatsobligatiefonds en een swapfonds bij
behulp van afgeleide beleggingsinstrumenten.
Vanguard. De looptijd van de staatsobligaties is meer
Hoe verloopt het herstelplan? Nadat de dekkingsgraad vanaf 31 december 2010 drie kwartalen boven het minimum vereiste niveau
→ lees verder op de volgende pagina
bleef, daalde deze in het derde kwartaal van 2011 hier weer onder. Het herstel blijkt niet robuust genoeg te zijn geweest, waardoor het oorspronkelijke kortetermijnherstelplan weer van kracht werd. Vanaf augustus daalde de marktrente zodanig, dat gevreesd werd dat de pensioenen gekort zouden moeten worden. Hoewel Metro Pensioenfonds in onderdekking verkeert en achterloopt op het herstelplan, wordt er wel voldoende herstelkracht verwacht uit premie en overrendement om tijdig te herstellen. Extra maatregelen zijn daardoor op dit moment niet nodig. 3
Beleggingsresultaat → vervolg ‘Uw pensioenfonds belegt met beleid’
Aandelen
In het derde kwartaal van 2011 is de marktrente hard
dan 20 jaar. De looptijd van de swaps ligt tussen de 30
Beleggen in aandelen brengt schommelingen in
gedaald. Hierdoor zijn de vastrentende waarden in
en 40 jaar. Met de beleggingen probeert het pensioen-
waarden met zich mee. Als de beleggingen tegenvallen
waarde gestegen. Dit verklaart het hoge rendement
fonds een opbrengst te halen die zo dicht mogelijk bij de
is dat snel voelbaar in de dekkingsgraad. Dat hebben
op de vastrentende-waardenportefeuille. De aande-
benchmark ligt. Met de verschillende looptijden van de
veel pensioenfondsen de laatste jaren ondervonden. De
len hebben het daarentegen slecht gedaan, net als
beleggingen wordt de duur van de verplichtingen zoveel
aandelenbelegging van Metro Pensioenfonds bestaan
het onroerend goed. Over de totale portefeuille
mogelijk benaderd. Hiermee wordt het renterisico voor
uit participaties in één aandelenfonds: het Fidelity Select
bedraagt het rendement 6,1% in 2011. Echter, als
een groot deel afgedekt. Het renterisico is het risico dat
Global Equity Fund. De beleggingen worden wereldwijd
gevolg van de rentedaling is de marktwaarde van de
door rentedaling de dekkingsgraad naar beneden gaat.
gespreid over ontwikkelde markten. Door middel van
voorziening pensioenverplichtingen beduidend
Dit komt doordat de bezittingen minder hard toenemen
licht actief beheer – gebaseerd op fundamentele analyse
sterker toegenomen.
dan de voorziening pensioenverplichtingen (VPV). Door
en een gestructureerde portefeuilleconstructie –
met verschillende op de verplichtingen afgestemde
proberen we de benchmark (MSCI World) te verslaan.
In de tabel staan de behaalde rendementen voor de verschillende beleggingscategorieën.
looptijden te beleggen wordt het verschil kleiner. Het beleid is om 70% van het renterisico af te dekken.
Vastgoed
Hierdoor heeft het pensioenfonds minder last van
De vastgoedbeleggingen bestaan uit niet-beurs-
rentedaling; daarentegen profiteert het ook minder van
genoteerd Nederlands vastgoed en worden beheerd
rentestijging. Het resultaat is een stabielere dekkings-
door Altera Vastgoed. De portefeuille is belegd in
graad.
kantoren, woningen, winkels en bedrijfsruimten. De
Rendementen 2011 Categorie
Realisatie Benchmark
doelstelling is in alle beschikbare sectoren voor 25% te
Aandelen
–5,1%
–3,3%
beleggen.
Vastrentende waarden
14,9%
15,7%
Onroerend Goed
1,8%
4,0%
Gehele portefeuille
6,1%
7,1%
Wat is een benchmark?
De underperformance van de vastrentende waarden
Een veelgehoord beleggingsbegrip is benchmark.
gingen die nog in portefeuille zijn. De waarden
Wat is dat en wat bedoelen we als we zeggen ‘we
hiervan zijn nauwelijks rentegevoelig, en ze zijn niet
proberen de benchmark te verslaan’? Een bench-
opgenomen in de benchmark. Voor aandelen en
mark is een objectieve maatstaf waarmee we onze
onroerend goed heeft het pensioenfonds beduidend
beleggingsprestaties beoordelen. Zo kunnen we
onder de benchmark gescoord.
komt vooral door de losse niet-liquide creditbeleg-
onze beleggingsprestaties vergelijken met een voorbeeld uit de markt. De benchmark voor onze aandelenbeleggingen is bijvoorbeeld MSCI World. Als we deze ‘benchmark proberen te verslaan’ bedoelen we dat we beter willen presteren dan de MSCI World index. 4
Belangrijke cijfers en aantallen 2011
Communicatie UPO In 2011 heeft Metro Pensioenfonds aan de actieve en de gewezen deelnemers het Uniform Pensioenoverzicht (UPO) gestuurd. Het UPO geeft u meer inzicht in uw opgebouwde pensioen. Sinds 2011 kunt u op www.mijnpensioenoverzicht.nl bekijken hoeveel pensioen u in totaal hebt opgebouwd bij uw werkgever(s). Ook vindt u hier informatie over het AOW-pensioen van de overheid, en het nabestaandenpensioen. Deze website is een initiatief van de Sociale Verzekeringsbank en alle pensioenuitvoerders in
Cijfers
Nederland. Inloggen doet u met uw DigiD.
Vermogen
€ 301.266
Pensioenverplichtingen
€ 297.870
Ontvangen premies
€ 18.145
Beleggingsopbrengsten
€ 16.150
Uitgekeerde pensioenen
- € 9.780
Metro pensioenwebsite en -planner Medewerkers kunnen met de pensioenplanner op www.metropensioenfonds.nl ook een proefberekening maken van hun pensioen. Elke deelnemer heeft hiervoor een unieke login ontvangen. Op de website van Metro Pensioenfonds vindt u verder alle informatie over de
bedragen x 1.000
pensioenregeling bij Metro.
Toezichthouder
Ontvangen premies: “Hoeveel geld ontving het pensioenfonds in 2011?”
Aantallen Deelnemers (medewerkers)
4.131
op de informatieverstrekking van financiële instellingen.
Volgens de Pensioenwet moet de premie die een
Gepensioneerde deelnemers
1.644
In 2011 hield de AFM een onderzoek onder pensioen-
Gewezen deelnemers (‘slapers’)
4.238
pensioenfonds ontvangt ten minste gelijk zijn aan de kostendekkende premie. Dat was in 2011 bij Metro Pensioenfonds het geval: het totale bedrag
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) houdt toezicht
Totaal 10.013
fondsen over communicatie. Metro Pensioenfonds haalde hierin een score van 88%: precies het gemiddelde van alle pensioenfondsen. De AFM heeft nog
aan premies dat het pensioenfonds ontving was
enkele verbeterpunten geconstateerd over de informa-
€ 18.145.000 en de kostendekkende premie
tieverstrekking aan onze deelnemers.
bedroeg € 12.822.000. Het meerdere wordt
DNB, de toezichthouder van het pensioenfonds, heeft de
gebruikt voor herstel van de vermogenspositie.
fondsdocumenten in 2011 getoetst aan wet- en regelgeving. Dit heeft geleid tot beperkte aanpassingen van statuten, pensioenreglementen en actuariële en bedrijfstechnische nota. 5
Deskundigheid pensioenfondsbestuur
Vooruitblik op 2012
Het bestuur van Metro Pensioenfonds bewaakt de
Ingangsdatum AOW wijzigt
Inzicht in kosten
eenmaal per drie jaar te evalueren. Het bestuur heeft
Op 1 april 2012 is de ingangsdatum van de AOW
De Autoriteit Financiële Markten (AFM) verwacht van
in 2011 twee dagen training gevolgd, samen met het
gewijzigd. Iedereen die voor die datum 65 jaar wordt,
pensioenfondsen dat zij deelnemers meer inzicht gaan
verantwoordingsorgaan en de audit-commissie.
ontvangt AOW vanaf de eerste van de maand waarin de
geven in de uitvoeringskosten die het fonds maakt. Ook
Behandelde onderwerpen waren onder meer
65-ste verjaardag valt. Voor degenen die na 1 april 65
Metro Pensioenfonds wil graag open zijn over de kosten
bestuursmodellen, wet- en regelgeving, financieel
jaar wordt gaat de AOW pas op de verjaardag in.
en deelnemers hierover informeren.
Deelnemers die al voor hun 65ste met pensioen zijn
De werkgever brengt geen kosten in rekening bij het
gegaan, zullen daardoor maximaal een maand een lager
pensioenfonds. De kosten van administratie, advies,
Ook heeft het pensioenfonds een extern deskundige
inkomen hebben omdat het tijdelijk ouderdomspensioen
controle en vermogensbeheer staan vermeld in het
in het bestuur benoemd, wat de deskundigheid van
op de eerste van de maand stopt. Als de deelnemer dan
(volledige) jaarverslag in de staat van baten en lasten.
het bestuur ten goede komt.
bijvoorbeeld op de 24ste van de maand jarig is, kan
In de toelichting erop worden deze uitgesplitst.
deskundigheid van zijn leden door hen minimaal
technische en actuariële aspecten en administratieve en organisatorische aspecten.
deze regeling dus ongunstig uitpakken. Voor medewer-
Meer lezen? Dit verkorte jaarverslag bevat een samenvatting van de hoofdpunten uit het jaarverslag. De volledige tekst van het jaarverslag 2011 kunt u downloaden van de website van het pensioenfonds: www.metropensioenfonds.nl.
kers die niet vervroegd met pensioen gaan bestaat de
Aangezien het beschikbaar krijgen van de benodigde
mogelijkheid om tot de dag van de 65ste-verjaardag
gegevens behoorlijke inspanningen vraagt, is het nog
door te werken.
niet mogelijk om niet-zichtbare vermogensbeheerkos-
Crisisplan
ten, die rechtstreeks ten laste van het beleggingsrendement worden gebracht, en transactiekosten inzichtelijk
Nieuwe regelgeving verplicht pensioenfondsen om
te maken. Metro Pensioenfonds zal in gesprek gaan met
uiterlijk 1 mei 2012 een financieel crisisplan te hebben
de vermogensbeheerders om ook deze kosten inzichte-
vastgesteld. In het plan is vastgelegd hoe het bestuur
lijk te maken.
denkt te gaan handelen als het pensioenfonds niet tijdig kan herstellen uit een situatie van dekkingstekort. Het bestuur van Metro Pensioenfonds heeft dit crisisplan inmiddels vastgesteld.
6
