Hersenoperatie Informatie voor patiënten
F0647-3415 december 2011 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Inleiding Uw neuroloog heeft een tumor in uw hersenen geconstateerd. Hiervoor moet u binnenkort een operatie ondergaan (craniotomie genoemd). De ingreep wordt uitgevoerd door de neurochirurg. In deze folder leest u wat de ingreep inhoudt, wat de uitslag kan zijn van onderzoek naar de tumor en de verdere behandeling. U wordt voor deze ingreep vijf tot acht dagen opgenomen in het ziekenhuis.
Een hersentumor Een hersentumor is een ernstige aandoening. Er zijn verschillende soorten hersentumoren. Een hersentumor kan goedaardig of kwaadaardig zijn. Er bestaan tumoren die ontstaan in het hersenvlies. Deze worden meningeomen genoemd en zijn meestal goedaardig. Deze soort tumor groeit langzaam, waardoor de verschijnselen vaak heel langzaam ontstaan en pas laat duidelijk worden. Een andere soort tumor ontstaat in de hersenen en worden gliomen genoemd. Hersenmetastasen zijn uitzaaiingen van kwaadaardige tumoren elders in het lichaam. De tumoren die meestal uitzaaien naar de hersenen zijn longkanker, borstkanker en een kwaadaardige moedervlek (melanoom). Uw neuroloog heeft met u besproken wat voor soort tumor u mogelijk heeft.
Symptomen Een hersentumor kan verschillende symptomen veroorzaken. Deze symptomen kunnen ontstaan door de groei van de tumor zelf waardoor er een hoge druk in het hoofd ontstaat. Ook kunnen er klachten ontstaan door de plek in de hersenen waar de tumor groeit. Mogelijk heeft u hierdoor klachten zoals hoofdpijn, epilepsie, spraakstoornissen, of uitvalsverschijnselen van een arm of been.
Doel van de operatie De operatie heeft tot doel om zoveel mogelijk tumorweefsel te verwijderen. Of dat mogelijk is hangt af van de plaats en de aard van de tumor. Uw arts heeft dit met u besproken.
Hersenoperatie • F0647-3415 • december 2011
2
Voorbereiding op de operatie Preoperatief spreekuur Ter voorbereiding op de operatie gaat u eerst naar het preoperatieve spreekuur (POS). De afspraak met de anesthesioloog van het preoperatieve spreekuur wordt zo snel mogelijk gepland. Soms kunt u direct na uw gesprek met de neurochirurg naar dit spreekuur. Tijdens het spreekuur zal de anesthesioloog uw medische voorgeschiedenis en medicijngebruik met u doornemen. Ook vindt er een kort lichamelijk onderzoek plaats. Indien nodig wordt er verder onderzoek gedaan, zoals bloedonderzoek, een ECG (hartfilmpje) of een borstfoto. Mogelijk wordt u hiervoor verwezen naar een andere specialist. De anesthesioloog zal u informeren over de verschillende anesthesiemogelijkheden. Medicijnen • Een hersenoperatie kan leiden tot het ontstaan van hersenoedeem (zwelling in de hersenen). Daarom moet u de dag voor de operatie starten met een medicijn dat helpt de zwelling te verminderen. Na de operatie wordt dit medicijn weer afgebouwd. • Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt dan zal de neurochirurg met u bespreken hoeveel dagen voor de operatie u moet stoppen met deze medicijnen. • Een hersenoperatie kan leiden tot het ontstaan van epilepsie. Daarom start u de dag voor de operatie met een medicijn tegen epilepsie. Na de operatie krijgt u dit medicijn nog voor drie maanden en zal later bepaald worden of dit kan worden gestopt. MRI-scan Om de exacte locatie van de tumor te bepalen wordt vaak de dag voorafgaand aan de operatie een extra MRI-scan gemaakt, zodat de precieze locatie van de tumor kan worden bepaald. Bij dit onderzoek krijgt u een aantal ronde plakkers op uw hoofd geplakt. Het hoofdhaar wordt weggeschoren waar de plakkers komen. De plakkers blijven op uw hoofd zitten tot na de operatie. Er is een aparte folder over het MRI-onderzoek beschikbaar. Hersenoperatie • F0647-3415 • december 2011
3
Nuchter De dag van de operatie moet u nuchter zijn. Dit betekent dat u niets meer mag eten en drinken. De verpleegkundige bespreekt met u wanneer u niet meer mag eten en drinken.
De opname Op de opnamedag heeft u een opnamegesprek met de verpleegkundige en de zaalarts. Samen met de verpleegkundige neemt u de informatie over de voorbereiding op de operatie door en kunt u ook nog vragen stellen. U wordt door de verpleegkundige naar de operatiekamer gebracht. U wordt daar ontvangen door een verpleegkundige van de operatiekamer. De operatie Zodra u onder narcose bent, wordt uw hoofd in een speciaal frame gezet zodat uw hoofd vastligt. Daarna wordt alleen dat gedeelte van uw haar geschoren, waar de neurochirurg gaat opereren. De neurochirurg maakt een snee in de huid waardoor de schedel zichtbaar wordt. Vervolgens wordt er een botluikje uit de schedel gezaagd en tijdelijk uitgenomen. Hierdoor worden de hersenen zichtbaar en wordt de tumor verwijderd. Het uitgenomen botluikje wordt weer teruggeplaatst en vastgezet met kleine plaatjes en schroefjes. Meestal wordt er onder de huid een kleine wonddrain achtergelaten om vocht en bloed af te voeren, vervolgens wordt de huid gehecht. Na de operatie Na de operatie verblijft u in principe één dag op de intensive care voor extra bewaking. De wonddrain zal na één dag worden verwijderd. De verpleegkundige controleert regelmatig uw bloeddruk, pols, en de wond. U kunt na de operatie mogelijk wat verward zijn, wondpijn of hoofdpijn hebben. U krijgt medicijnen tegen de pijn. De verwardheid gaat meestal vanzelf over. Dagelijks komt de zaalarts bij u langs om de wond te controleren en te bekijken hoe het met u gaat. Er wordt met u een ontslagdatum afgesproken. Bij uw ontslag krijgt u een afspraak mee op de polikliniek waar u de uitslag van het weefselonderzoek hoort. Ook krijgt u adviezen voor thuis mee.
Hersenoperatie • F0647-3415 • december 2011
4
Thuis U krijgt bij uw ontslag adviezen mee voor thuis. Mocht u thuis klachten krijgen zoals hoofdpijn, duizeligheid, koorts, of wanneer er vocht of pus uit de wond komt, dan moet u contact opnemen met het Afsprakencentrum van het MCH, bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.00 - 17.00 uur, telefoonnummer (070) 330 24 45. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp van het MCH.
Controle Na 10 dagen kunt u de hechtingen laten verwijderen bij de huisarts. Uw arts bespreekt met u wanneer dit gebeurt. U komt na de operatie voor controle op de polikliniek, waar uw behandelend arts met u de uitslag van het weefselonderzoek bespreekt.
De uitslag Na de operatie volgt er een spannende tijd. Het tumorweefsel wordt onderzocht en bekeken door een patholoog-anatoom. Het duurt ongeveer twee weken voordat de uitslag van het weefselonderzoek bekend is. Afhankelijk van de uitslag wordt er gekeken of er een (na)behandeling nodig is. Als er sprake is van een behandeling met bestraling en/of chemotherapie wordt u hierover geïnformeerd door de radiotherapeut en de neuro-oncoloog.
Risico’s Elke operatie heeft risico’s, de neurochirurg bespreekt deze met u. De belangrijkste risico’s van deze operatie zijn: beschadiging van hersenweefsel waardoor er uitvalsverschijnselen (zoals een tijdelijke verlamming) kunnen ontstaan. Een ander risico is het ontstaan van een bloeding, hersenoedeem, een epilepsieaanval of een infectie. Als een bloeding of hersenoedeem ontstaat kunnen de volgende verschijnselen zich voordoen: hoofdpijn, misselijkheid, braken, verwardheid, insulten en toenemende sufheid.
Hersenoperatie • F0647-3415 • december 2011
5
De verpleegkundig consulent neuro-oncologie Een hersentumor is een aandoening met ingrijpende gevolgen. Veel patiënten en de mensen in hun omgeving krijgen te maken met angst, onzekerheid, zorgen en verdriet. In het MCH is een gespecialiseerd verpleegkundige werkzaam die het aanspreekpunt is voor patiënten met een hersentumor. U kunt met haar een afspraak maken voor een gesprek, als u daar behoefte aan heeft. Bijvoorbeeld om te praten over problemen die u tegenkomt in uw dagelijks leven en wat de aandoening betekent voor u en mensen in uw omgeving. Ook kan zij uw vraag voorleggen aan andere hulpverleners. Deze verpleegkundig consulent is bereikbaar op maandag, dinsdag, woensdag en donderdag van 08.30 - 16.30 uur via telefoonnummer (070) 330 21 83.
Hersenoperatie • F0647-3415 • december 2011
6
