Heroverweging minimabeleid 2015

Heroverweging minimabeleid 2015

Heroverweging minimabeleid 2015 gemeente Cranendonck

Samenvatting Per 1 januari 2015 vinden er belangrijke wijzigingen plaats binnen het sociale domein. Gemeenten worden verantwoordelijk voor nieuwe taken met betrekking tot de maatschappelijke ondersteuning en de participatie van haar inwoners. De wetswijzigingen, in het bijzonder de invoering van de Participatiewet, hebben invloed op de wijze waarop gemeenten via het minimabeleid inkomensondersteuning aan hun inwoners kunnen bieden. Het huidige minimabeleid van de gemeenten Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard biedt financiële ondersteuning voor onder andere sociale participatie, een langdurigheidstoeslag, bijzondere bijstand voor noodzakelijke bijzondere kosten en een collectiviteitskorting op een collectieve ziektekostenverzekering. Met ingang van 1 januari 2015 zijn de mogelijkheden voor het voeren van categoriale ondersteuning beperkt. Er wordt meer nadruk gelegd op individueel maatwerk. De gemeenten Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard maken binnen deze kaders een heroverweging van hun minimabeleid. Een belangrijke overweging is hoe we inwoners kunnen ondersteunen en hen tegelijkertijd stimuleren in het nemen van de eigen verantwoordelijkheid. Er moeten ook keuzes gemaakt worden binnen de beperkte budgettaire ruimte. Om keuzes hierin te kunnen maken biedt deze heroverweging een terugblik op de afgelopen vier jaar. Deze resultaten zijn de achtergrond bij de keuze voor een nieuwe koers. De gemeenteraden krijgen vier toekomstscenario’s voorgelegd. Hoofdstuk 4 gaat over het toekomstperspectief en begint met de uitgangspunten die wij hanteren. Eigen verantwoordelijkheid staat daarbij voorop. Voor wie dat tijdelijk nodig heeft is er een vangnet. En binnen het minimabeleid is er speciale aandacht voor (gezinnen met) kinderen. Deze gedachtegang komt terug in de voorgelegde scenario’s. Binnen de marges die de wettelijke en financiële kaders ons bieden, willen we de komende jaren aandacht voor innovatie van het minimabeleid en de effectiviteit ervan. Het is wenselijk om meer inzicht te hebben in het bereik en effect van de regelingen en ook de omvang en samenstelling van de doelgroep. Gedacht wordt aan aandacht voor andere prioritaire doelgroepen zoals minima met hoge zorgkosten. De vier scenario’s zien er als volgt uit: 1. Scenario 1 biedt de optie om minima te blijven ondersteunen binnen de nieuwe kaders van de Participatiewet. Dit scenario biedt de grootste financiële ruimte voor het opvangen van extra aanvragen van individuele bijzondere bijstand. De regeling Kinderparticipatie wordt voortgezet met een bedrag van € 225 per kind. 2. De toevoeging in scenario 2 is het verruimen van de regeling Kinderparticipatie met schoolkosten. Het bedrag blijft € 225. Verder is dit scenario gelijk aan scenario 1. 3. In scenario 3 wordt voorgesteld om het bedrag voor Kinderparticipatie te verhogen naar € 500. 4. Tot slot wordt in scenario 4 een regeling toegevoegd om maatschappelijke participatie voor alle leeftijden te stimuleren. Componenten minimabeleid

Scenario 1

Scenario 2

Scenario 3

Scenario 4

Individuele bijzondere bijstand Kinderparticipatie Verruimen Kinderparticipatie Verruimen Kinderparticipatie en verhogen van het bedrag Handhaven Maatschappelijke Participatie

-1-


Inhoudsopgave Samenvatting…………………………………………………………..………………………..... 1

Inhoudsopgave………………………………………………………………………………....... 2

1. Inleiding…………………………………………………………………………………………. 3

2. Het huidige minimabeleid………………………………………………………...……….. 5 2.1 Kenmerken van het huidig minimabeleid…………………………………………………………… 5 2.2 Uitgaven en bereik……………………………………………………………………………………………

3. Wat verandert er met ingang van 2015?…………………………………………….

8

11

3.1. Intensivering armoedebeleid…………………………………………………………………………

11

3.2. Aanpassing bijzondere bijstand in de Wwb……………………………………………………

11

3.3. Afschaffing bijzondere bijstand in natura…………………….………………………………… 11 3.4. Individualisering van de langdurigheidstoeslag……………………………………………… 11 3.5. Afschaffing Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en Compensatie Eigen Risico (CER)………………………………………………………….…………………

12

3.6 Financiële tegemoetkoming Wmo – Hulp bij het huishouden 1……………..……… 12

4. Toekomstperspectief minimabeleid…………………………………………………….. 13 4.1 Visie …………………………………………………………………………………………………………………… 13 4.2 Context ……………………….…………………………………………..………………………………………… 14 4.3 Scenario’s……………………………………………………………………….…………………………………

15

4.4 Overige voorstellen…………………………………………………………………………………………… 21

5. Financiële paragraaf………………………………………………………………………….. 23

6. Voorstel……………………………………………………………………………………………. 24

Bijlage………………………………………………………………………………………………… 26

-2-


Inleiding Voor u ligt de nota ‘Heroverweging Minimabeleid 2015’. Het minimabeleid maakt onderdeel uit van een breed vangnet voor inwoners met een laag inkomen. Het biedt – tijdelijke – inkomensondersteuning aan inwoners die niet zelfstandig in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Dit is mogelijk via de individuele bijzondere bijstand. Daarnaast is het minimabeleid erop gericht inwoners - in het bijzonder kinderen - kansen te bieden om volwaardig te participeren in de samenleving. Aanleiding voor deze heroverweging is de invoering van de Participatiewet per 2015. Daarnaast zijn in de gemeenten Heeze-Leende en Valkenswaard bezuinigingsdoelstellingen voor het minimabeleid geformuleerd. We beperken ons in deze heroverweging tot de componenten die direct samenhangen met de Participatiewet (voorheen Wet werk en bijstand). Het beleid op schuldhulpverlening en kwijtschelding van gemeentelijke belastingen vallen buiten de reikwijdte van deze heroverweging. Schuldhulpverlening maakt geen deel uit van minimabeleid omdat het toegankelijk is voor alle inwoners van de drie gemeenten en niet beperkt is tot mensen met een laag inkomen. Ondersteuning aan minima wordt ook geboden door kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. De uitvoering hiervan ligt echter bij een ander organisatieonderdeel van de gemeente en wordt in deze nota verder buiten beschouwing gelaten. De uitvoerbaarheid hiervan wordt in 2015 nader bekeken. Invoering Participatiewet De context waarbinnen gemeenten keuzes kunnen maken over aanvullende inkomensondersteuning en participatiebevorderende maatregelen, is geregeld in de Participatiewet. De wetswijzigingen hebben invloed op de wijze waarop gemeenten inkomensondersteuning aan hun inwoners kunnen bieden. De mogelijkheden voor het voeren van categoriale ondersteuning zijn in de Participatiewet beperkt. De wet legt nadruk op individueel maatwerk. Dit leidt concreet tot nieuwe keuzes voor het minimabeleid. Samenhang decentralisaties: '3D-denken' De decentralisatie van deze taken naar de gemeentelijke overheid is een forse stelselwijziging. Gemeenten krijgen de verantwoordelijkheid over bijna het gehele terrein van maatschappelijke ondersteuning. Dit biedt de mogelijkheid om toe te werken naar één integraal en samenhangend strategische visie op thema's als armoede, werk, opgroeien, participatie en zorg. De Contourennota Participatiewet, Wmo Beleidsplan en Beleidsplan Jeugdzorg, gelden hierbij als belangrijke kaders. Ook in de werkwijze van de nieuwe sociale teams zien we mogelijkheden om verbindingen te leggen tussen de domeinen zorg, welzijn, werk en inkomen en met het minimabeleid. Het tot nu toe gevoerde beleid wordt in deze heroverweging tegen het licht gehouden. In de evaluatie blikken we terug op de periode 2011-2014. Dit vormt de basis voor het toekomstperspectief en de vier voorgestelde scenario’s. Het is daarbij belangrijk om te beseffen dat de (financiële) doorrekening van scenario’s van meerdere factoren afhankelijk is die wij nu niet volledig kunnen overzien. De gevolgen van de decentralisaties en de overige effecten van gewijzigd rijksbeleid zullen in de loop van 2015 duidelijk worden. Het past daarom om de ontwikkelingen te monitoren om zo nodig bij te sturen. Leeswijzer In hoofdstuk 2 volgt een uiteenzetting van het huidige minimabeleid en de regelingen die tot nu toe golden. U ziet een beknopt beeld van de uitgaven en bereik van de afgelopen vier jaar. Hoofdstuk 3 gaat in op de veranderingen per 2015 en de gevolgen ervan voor het te voeren beleid. In hoofdstuk 4 volgt het toekomstperspectief en de wijze waarop wijzigingen in het minimabeleid vorm kunnen krijgen. Hiervoor worden vier scenario's

-3-


gepresenteerd. De financiële paragraaf is in hoofdstuk 5 opgenomen. In de bijlage is een uitgebreid overzicht van de resultaten van het minimabeleid over de periode 2011-2014 te vinden.

-4-


2

Het huidige minimabeleid

De huidige ‘Nota Bijzondere Bijstand’ dateert uit 2008. Deze beleidsnota vloeide voort uit het ‘Implementatieplan Samenwerking Werk en Inkomen’ van Heeze-Leende, Valkenswaard en Waalre die hun beleid ten aanzien van bijzondere bijstand (gesynchroniseerd) in een gezamenlijke nota hebben vastgelegd. In de nota zijn uitgangspunten voor de uitvoering van bijzondere bijstand geformuleerd. Sinds 2012 geldt het huidige samenwerkingsverband tussen de gemeenten Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard. De drie gemeenten voeren een identiek beleid met betrekking tot de ondersteuning van inwoners met een laag inkomen. In Cranendonck is daarbij specifieke aandacht voor de doelgroep chronisch zieken, gehandicapten en ouderen in de vorm van een categoriale regeling (CGO-regeling).

2.1

Kenmerken van het huidige beleid

Het minimabeleid van Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard kenmerkt zich als inkomensondersteunend en als participatiebevorderend. In alle drie de gemeenten heeft participatie prioriteit gekregen. In de uitvoering van het beleid is in de afgelopen jaren aandacht geweest voor het tegengaan van niet-gebruik van regelingen. In 2012 is een extra impuls gegeven aan de brede communicatie over het minimabeleid. Ook zijn er eenvoudige aanvraagprocedures ontwikkeld en zijn de richtlijnen op basis van jurisprudentie aangepast. De samenwerking met maatschappelijke partners, die als intermediairs fungeren wordt over het algemeen als goed ervaren. De door hen aangedragen verbeterpunten, met name rond communicatie zijn meegenomen in deze heroverweging. Hieronder volgt een opsomming van de verschillende componenten van het huidige minimabeleid. 2.1.1 Individuele bijzondere bijstand Via de bijzondere bijstand vinden individuele verstrekkingen plaats op basis van gemaakte kosten. Bijzondere bijstand kan worden aangevraagd door zowel inwoners met een bijstandsuitkering als inwoners met een laag inkomen. Dit kan voor uiteenlopende kostensoorten. Voorbeelden hiervan zijn hieronder weergegeven. Gemaakte kosten dienen binnen drie maanden te worden gedeclareerd. Tabel 1: Kostensoorten bijzondere bijstand en voorbeelden

Kostensoorten Medische kosten Huishoudelijk/ Zorg Persoonlijke kosten Woonkosten Financiën

Voorbeelden Geneesmiddelen, bril, tandartskosten, hulpmiddelen, overige medische of paramedische hulp. Maaltijdvoorziening, eigen bijdrage huishoudelijke hulp/ gezinshulp. Kleding, schoeisel, kinderopvang, rechtsbijstand. Verwarming- en verlichtingskosten, woninginrichting/ huisraad, woonkosten. Kosten financiële transacties, waaronder bewindvoeringskosten.

Uitgangspunt bij de behandeling van een aanvraag, is de beoordeling of de kosten voldaan kunnen worden uit het inkomen, het aanwezige vermogen en/of de langdurigheidstoeslag. Om dit te toetsen wordt een draagkrachtberekening uitgevoerd. Onder draagkracht wordt de financiële ruimte verstaan om zelf in de kosten te voorzien. De hoogte van de draagkracht wordt uitgedrukt in een percentage van het in aanmerking te nemen inkomen

-5-


en vermogen. Het behoort tot de beleidsvrijheid van gemeenten om te bepalen met welk(e) draagkrachtpercentage(s) rekening wordt gehouden. 2.1.2 Kinderparticipatie De Regeling Kinderparticipatie is per 1 oktober 2012 in de drie gemeenten in werking getreden. De regeling is bedoeld om kinderen de mogelijkheid te bieden te participeren. De regeling is gericht op leerplichtige kinderen in de leeftijd van 5 tot en met 17 jaar. Na een aanvraag door een ouder volgt een individuele beoordeling en wordt een beschikking afgegeven. Op basis van deze beschikking neemt de ouder contact op met de combinatiefunctionaris of vrijwilliger die het gezin verder ondersteunt. Het bedrag wordt in natura verstrekt en wordt besteed aan sportieve, culturele, educatieve of sociale activiteiten. Zo wordt gegarandeerd dat het bedrag daadwerkelijk ten goede komt aan de participatie van het kind. Tabel 2: Kenmerken regeling Kinderparticipatie

Bedragen Wijze van verstrekking Uitvoering

Kader

€ 225 per kind • Individuele beoordeling • In natura • In Valkenswaard en Heeze-Leende voeren twee combinatiefunctionarissen Sport de regeling uit. • In Cranendonck voert een vrijwilliger nu deze taak uit. Voorheen werd dit door een beleidsmedewerker gedaan. • Verordening Kinderparticipatie Wet werk en bijstand 2012

2.1.3 Stimuleringssubsidie Maatschappelijke Participatie (Stimapa) Sinds 2010 is de Verordening Stimuleringssubsidie Maatschappelijke Participatie van kracht. Het doel van deze regeling is het stimuleren van deelname aan activiteiten waar contacten met anderen wordt gestimuleerd. De subsidie wordt versterkt voor de kosten op het gebied van sport, educatie en culturele activiteiten. Stimapa kan worden aangevraagd door minima met een inkomen tot 115% van de op hen van toepassing zijnde bijstandsnorm. In de verordening is geen leeftijdsbepaling opgenomen. Inwoners van alle leeftijden komen voor deze subsidie in aanmerking. Tabel 3: Kenmerken regeling Stimapa

Bedragen

Wijze van verstrekking Kader

€ 115 voor een alleenstaande € 230 voor gehuwden € 115 voor ieder ten laste komend kind • Wwb-klanten: ambtshalve toekenning • Overige minima: op aanvraag • Verordening Stimuleringssubsidie Maatschappelijke Participatie 2010

2.1.4 Langdurigheidstoeslag De langdurigheidstoeslag is een eenmalige uitkering voor wie langdurig moet rondkomen van een laag inkomen. Het college bepaalt wat zij verstaat onder een langdurig laag inkomen. Tabel 4: Kenmerken Langdurigheidstoeslag

Bedragen 2014

Inkomensgrens Referteperiode Leeftijd

€ 381 voor een alleenstaande € 490 voor een alleenstaande ouder € 544 voor gehuwden • 110% • 3 jaar • 18 jaar tot pensioengerechtigde leeftijd

-6-


Wijze van verstrekking Kader

• • •

Wwb-klanten: ambtshalve toekenning Overige minima: op aanvraag Verordening Langdurigheidstoeslag Wet werk en bijstand 2009

2.1.5 Kortingscollectiviteit ziektekostenverzekering Naast de mogelijkheid van individuele bijzondere bijstand voor medische kosten, bieden de drie gemeenten de mogelijkheid deel te nemen aan een collectieve ziektekostenverzekering in de vorm van een collectiviteitskorting. Dit is toegankelijk voor minima met een inkomen tot 110% van de toepasselijke bijstandsnorm. De collectieve ziektekostenverzekering wordt aangeboden door zorgverzekeraars CZ en VGZ. Minima die zich verzekeren bij deze zorgverzekeraars krijgen een korting van 6% op de premie voor de basis- en aanvullende verzekering. Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard verstrekken geen financiële bijdrage voor de premie. 2.1.6 Regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen – Cranendonck Deze categoriale regeling is bedoeld om tegemoet te komen in de meerkosten van chronisch zieken, gehandicapten en ouderen vanaf 65 jaar. Dit geldt voor inwoners van de gemeente Cranendonck met een minimuminkomen gelijk aan een bijstandsuitkering. Tabel 5: Kenmerken CGO-Cranendonck

Bedragen

€ 150 voor een alleenstaande € 200 voor gehuwden samen

2.1.7 Informatievoorziening De gemeenten Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard hebben zich in de afgelopen periode gericht op het vergroten van het bereik van het minimabeleid. In 2012 is er gerichte actie ondernomen op de volgende drie onderdelen: • voorlichting via de gemeentelijke websites, website A2 samenwerking en folders; • voorlichting via maatschappelijke organisaties die als intermediairs fungeren; • ambtshalve toekennen en automatisch toesturen van beschikkingen aan bekende doelgroep. In de lokale kranten van de drie gemeenten worden de regelingen van het minimabeleid onder de aandacht gebracht. Voor de Regeling Kinderparticipatie is een folder beschikbaar. Verder kan men terecht op de websites van de drie gemeenten voor meer informatie. Op de website rechtopbijstand.nl kunnen inwoners zien op welke lokale voorzieningen ze recht op hebben. Tot slot kennen we de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. Dit houdt in dat mensen met een laag inkomen een aantal gemeentelijke belastingen niet hoeft te betalen. Dit blijft in deze nota verder buiten beschouwing.

-7-


2.2

Uitgaven en bereik

Het minimabeleid wordt in Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard gefinancierd uit één budget voor bijzondere bijstand. Zowel de individuele als de categoriale bijzondere bijstand worden hieruit gefinancierd. Hieronder wordt ingegaan op de uitgaven en het bereik van het minimabeleid over de periode 2011 tot 2014. De cijfers van 2014 geven alvast een beeld van de verwachte eindstand ten opzichte van 2013. Voor een uitgebreide weergave van de kengetallen per gemeente verwijzen wij u naar de bijlage. NB

•

Tabellen en grafieken zijn weergegeven per gemeente en op A2-niveau. Beleid en uitvoering van het minimabeleid zijn in de drie gemeenten gelijk. Verschillen tussen de drie gemeenten in bereik en uitgaven zijn het resultaat van o.a. verschillende lokale omstandigheden, populatie.

• •

De uitgaven in 2014 toont de stand per medio november. Het bereik in 2014 toont de stand per eind oktober.

Uitgaven bijzondere bijstand per gemeente De volgende grafiek en bijbehorende tabel tonen per gemeente de totale uitgaven aan bijzondere bijstand en minimabeleid in de periode 2011 tot medio november 2014.

Uitgaven minimabeleid € 1.000.000 € 900.000 € 800.000 U itg a ve n in e u ro 's

€ 700.000 Cranendonck

€ 600.000

Heeze-Leende

€ 500.000

Valkenswaard

€ 400.000

A2-niveau

€ 300.000 € 200.000 € 100.000 €0 2011

2012

2013

2014

Jaar

Gemeente Cranendonck Heeze-Leende Valkenswaard A2-totaal

2011 € € € €

220.657 127.064 546.145 893.866

2012 € 231.281 € 87.859 € 441.157 € 760.297

2013 € € € €

256.935 105.341 507.011 869.287

2014* € € € €

234.278 112.306 524.273 870.853

% verschil 2014 tov 2011 + 6.2% - 11.6% - 4.0% - 2.6%

* Stand medio november 2014.

• •

In de gemeente Cranendonck zijn de uitgaven aan bijzondere bijstand ten opzichte van 2011 met 6,2% toegenomen. In de gemeente Heeze-Leende zijn de uitgaven aan bijzondere bijstand afgenomen met 11,6%.

-8-


In de gemeente Valkenswaard zijn de uitgaven aan bijzonder bijstand afgenomen met 4,0%. Ook op het niveau van de A2-gemeenten is een afname zichtbaar hoewel verwacht wordt dat de stand eind 2014 redelijk op het niveau van 2011 zal komen.

• •

Het bereik van de bijzondere bijstand per gemeente De volgende grafiek en bijbehorende tabel tonen per gemeente het bereik aan bijzondere bijstand en minimabeleid in de periode 2011 tot eind oktober 2014. Bereik minimabeleid 3000

A a nta l ve rs tre k k ing e n

2500

2000 Cranendonck Heeze-Leende

1500

Valkenswaard A2-niveau

1000

500

0 2011

2012

2013

2014

Jaar

Gemeente

Cranendonck Heeze-Leende Valkenswaard A2-totaal

2011

731 329 1.672 2.732

2012

690 273 1.517 2.480

2013

745 327 1.641 2.713

2014*

757 332 1.671 2.760

% verschil 2014 tov 2011* + 3.5% + 0.09% - 0.06% + 1.0%

* stand per eind oktober 2014 ** op basis van aantal cliëntnummers

Conclusies • Het bereik neemt (licht) toe in de gemeente Cranendonck. • In de gemeente Heeze-Leende en Valkenswaard is het bereik stabiel te noemen. Uitgaven en bereik van A2-gemeenten Onderstaande twee tabellen gaan over de uitgaven en het bereik gesorteerd op kostensoorten voor de drie gemeenten. Deze zijn ook per gemeente uitgewerkt in de bijlage 1. De onderstaande toont voor de A2-gemeenten de totale uitgaven aan bijzondere bijstand en minimabeleid in de periode 2011 tot medio november 2014. Tabel 8: Uitgaven en bereik A2-gemeenten minimabeleid in de jaren 2011 tot medio november 2014 Uitgaven minimabeleid

2011

2012

2013

2014*

Bijzondere bijstand Medische kosten Huishoudelijk / Zorg

€ 52.280 € 28.095

€ 39.741 € 26.593

€ 40.616 € 19.155

€ 26.409 € 17.196

Persoonlijke kosten Woonkosten **

€126.340 € 163.071

€ 127.419 € 59.554

€120.265 € 111.029

€ 113.030 € 142.523

Financiën

€ 104.580

€ 128.775

€ 169.996

€ 177.982

-9-


Totaal bijzondere bijstand Kinderparticipatie Stimapa Langdurigheidstoeslag Overig Cranendonckse regelingen (SFC/ CGO) Teruggave Totaal minimabeleid

€ 474.366 € 211.529

€ 382.082 € 195.730

€ 461.061 € 19.112 € 208.610

€ 477.140 € 24.322 € 208.610

€ 185.875 € 16.941 € 5.200

€ 162.240 € 15.665 € 5.942

€ 161.667 € 14.637 € 4.200

€ 143.523 € 12.558 € 4.700

-€ 45 € 893.866

-€ 1.362 € 760.297

€ 869.287

€ 870.853

* Stand medio november 2014. ** Bijzondere bijstand voor woninginrichting wordt verstrekt als leenbijstand. 60-65% wordt terugontvangen als baten leenbijstand.

Conclusies • De uitgaven aan medische kosten nemen sterk af. Dit geldt ook voor de uitgaven aan ondersteuning in huishoudelijke/zorgkosten. • De uitgaven aan woonkosten/ inrichtingskosten tonen een variërend beeld. • Stimapa is aan te merken als één van de grootste uitgavenposten. De uitgaven zijn stabiel. • De uitgaven aan de Langdurigheidstoeslag nemen merkbaar af. Bereik van de A2-gemeenten Deze tabel toont voor de drie gemeenten het bereik van de bijzondere bijstand en minimabeleid in de periode 2011 tot eind oktober 2014. Tabel 9: Aantal verstrekkingen A2-gemeenten minimabeleid in de jaren 2011 tot eind oktober 2014 Aantal verstrekkingen

2011

2012

2013

2014*

Bijzondere bijstand Medische kosten Huishoudelijk / Zorg Persoonlijke kosten Woonkosten Financiën Totaal bijzondere bijstand Kinderparticipatie Stimapa Langdurigheidstoeslag Overig Cranendonckse regelingen (SCF/CGO) Teruggave Totaal minimabeleid

236

208

184

137

137 242 95 167 877 1.362 421 40 31

122 199 61 200 790 1.248 381 24 35

127 218 69 271 869 69 1.362 366 21 26

122 240 66 414 979 85 1.349 309 9 29

1 2.732

2 2.480

2.713

2.760

* Stand eind oktober 2014.

Conclusies • De daling van het aantal verstrekkingen langdurigheidstoeslag duidt erop dat veel mensen die ervoor in aanmerking komen, deze niet daadwerkelijk aanvragen. • Er is een sterke stijging merkbaar in het aantal verstrekkingen voor financiële ondersteuning. Dit is voornamelijk het gevolg van bijzondere bijstand voor bewindvoeringskosten.

- 10 -


3

Wat verandert er met ingang van 2015?

Door de invoering van de Participatiewet verandert er vanaf 2015 veel op het gebied van inkomensondersteuning en minimabeleid. Ook treedt het wetsvoorstel Hervorming Kindregelingen in werking. De belangrijkste gevolgen voor de bijzondere bijstand en minimabeleid zijn hieronder opgesomd. 3.1 Intensivering armoedebeleid • Er komt structureel € 100 miljoen extra beschikbaar voor de intensivering van de armoedebestrijding. Hierbij is met name aandacht voor gezinnen met kinderen. De middelen worden toegevoegd aan het Gemeentefonds vanaf 1 januari 2015. • De individuele bijzondere bijstand krijgt een belangrijkere rol als vangnet binnen de sociale zekerheid. 3.2 Aanpassing bijzondere bijstand in de Wwb • Bij de verstrekking van bijzondere bijstand geldt individueel maatwerk nadrukkelijker als norm. Gemeenten moeten hun draagkrachtcriteria en buitenwettelijk begunstigend beleid heroverwegen. • De categoriale bijzondere bijstand wordt sterk beperkt. Dit is bijzondere bijstand die alleen verstrekt wordt aan bepaalde doelgroepen en voor specifieke categorieën en kostensoorten. De categoriale bijzondere bijstand wordt afgeschaft voor chronisch zieken en gehandicapten, ouders met schoolgaande kinderen en pensioengerechtigden. Voor aantoonbare kosten kunnen deze groepen aanspraak maken op de individuele bijzondere bijstand. • Er kan uitsluitend nog categoriale bijzondere bijstand verleend worden voor een collectieve aanvullende zorgverzekering voor minima of een tegemoetkoming in de kosten van de premie van de verzekering. De maximale inkomensgrens van 110% die hiervoor gold komt te vervallen. 3.3 Afschaffing bijzondere bijstand in natura • De mogelijkheid om bijzondere bijstand in natura te verstrekken komt te vervallen. De enige grond om bijzondere bijstand wel op deze manier te verstrekken is: “wanneer er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat de belanghebbende zonder hulp niet in staat is tot een verantwoorde besteding van zijn bestaansmiddelen”. In andere gevallen is er geen wettelijke basis. Wanneer de inwoner bezwaar heeft tegen bijstand in natura kan alsnog het geldbedrag verstrekt moeten worden. • Dit heeft gevolgen voor de vormgeving van de regeling Kinderparticipatie. 3.4 Individualisering van de langdurigheidstoeslag • De langdurigheidstoeslag is een geldbedrag dat wordt verstrekt aan inwoners met een langdurig laag inkomen. De langdurigheidstoeslag wordt vervangen door de individuele inkomenstoeslag. Er dient nadrukkelijker bij de aanvraag te worden gecontroleerd of de aanvrager aan alle voorwaarden voldoet. Die moet kunnen aantonen dat hij heeft geprobeerd om zijn inkomen te verbeteren. Bijvoorbeeld door te solliciteren, vakkennis bij te houden of vrijwilligerswerk te doen. • De keuzes voor de individuele inkomenstoeslag hebben de gemeenteraden van Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard reeds ingevuld bij de Contourennota Participatiewet en de Verordening individuele inkomenstoeslag (Hoofdstuk 3, artikel 18-20). Er is gekozen voor een referteperiode van drie jaar met de bijstandsnorm als geldende inkomensgrens. Voor het berekenen van de toepasselijke bijstandsnorm wordt geen kostendelersnorm toegepast. De hoogte van de bedragen zijn als volgt vastgesteld:

- 11 -


Tabel 10: Bedragen individuele inkomenstoeslag per 2015 Type huishouden Alleenstaande Alleenstaande ouder Gehuwden

Bedrag per kalenderjaar € 375 € 500 € 550

3.5 Afschaffing Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en Compensatie Eigen Risico (CER) • Mensen met een chronische ziekte of een handicap hebben vaak extra zorgkosten door hun aandoening. Via de landelijke regelingen Wtcg en CER konden zij hiervoor compensatie krijgen in de vorm van een financiële tegemoetkoming. De Wtcg is per 2015 afgeschaft; de CER met terugwerkende kracht per 1 januari 2014. Het Rijk bezuinigt flink en heeft gemeenten ongeveer 20% van het aanvankelijke budget Wtcg/CER toegekend. • Gemeenten kunnen compensatie bieden via de Wmo of de bijzondere bijstand. Voor de financiële ondersteuning van personen met een chronische ziekte of beperking kunnen gemeenten aansluiten bij de wettelijke kaders van de Wmo en/of de bijzondere bijstand. Mogelijkheden om deze doelgroep financieel te ondersteunen zijn via: individuele bijzondere bijstand; een collectieve (aanvullende) verzekering of collectiviteitskorting; een financiële tegemoetkoming vanuit de Wmo; het verlagen van de eigen bijdrage van de Wmo; het geven van subsidie aan een fonds voor financiële ondersteuning; • Gemeenten kiezen voornamelijk voor uitbreiding van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima, specifiek gericht op meerkosten bij chronische ziekte of handicap. • In het ‘Beleidsplan Wmo A2-gemeenten 2015-2018’ van de gemeenten Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard hebben de gemeenteraden de keuze gemaakt de beschikbare middelen vooralsnog in te zetten voor de daadwerkelijke zorg en ondersteuning van de nieuwe doelgroep/Awbz. Op deze manier wordt de zorgcontinuïteit gewaarborgd. Voor inwoners die de kosten niet zelf kunnen betalen, wordt verwezen naar de individuele bijzondere bijstand. De mogelijkheden daarvoor zijn echter beperkt en afhankelijk van het inkomen van de aanvrager. 3.6 Financiële tegemoetkoming Wmo - Hulp bij het huishouden1

•

Een belangrijke verandering in de nieuwe Wmo 2015 is dat iedere burger zelf verantwoordelijk is voor het inrichten van zijn leven en de hulp en ondersteuning die daarbij misschien nodig is, zelf organiseert. In de wet is een maatwerkvoorziening een individuele voorziening. Voor maatwerkvoorzieningen geldt in veel gevallen een inkomensafhankelijke eigen bijdrage. De gemeenten Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard hebben de keuze gemaakt om hulp bij het huishouden 1 te beschouwen als een marktproduct.

•

Daarbij is er voor de inwoners die dit zelf niet kunnen betalen een financiële vangnetregeling getroffen.

- 12 -


4

Toekomstperspectief minimabeleid

4.1 Visie Het minimabeleid van de gemeenten Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard is erop gericht minima te ondersteunen in het behoud en vergroten van hun zelfstandigheid. Daarmee wordt aangesloten bij de visie die is geformuleerd binnen het sociaal domein zoals vastgesteld in de Contourennota Participatiewet, het Beleidsplan Wmo en het Beleidsplan Jeugdwet. De wetswijzigingen per 2015 leiden tot keuzes in het te voeren beleid. Daarnaast zijn in twee gemeenten bezuinigingsdoelstellingen geformuleerd om het minimabeleid te versoberen. In Heeze-Leende is dat een bedrag van € 14.600 en in Valkenswaard € 51.000. De uitgangspunten bij het te voeren beleid voor de komende jaren zijn hieronder toegelicht. Deze vormen de achtergrond voor de te maken keuzes en de verschillende scenario’s. • Zelfredzaamheid Wij gaan uit van de zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van onze inwoners. Wij willen inwoners hierin stimuleren. Wie zich niet zelfstandig kan redden kan een beroep doen op (tijdelijke) ondersteuning. Minimabeleid moet niet belemmerend werken voor de uitstroom naar (on)betaalde arbeid. Kwetsbaarheid hoort bij het menselijk bestaan en het minimabeleid zal dan ook een vangnetfunctie blijven vervullen. • Kinderen Binnen het minimabeleid is er speciale aandacht voor (gezinnen met) kinderen. Zij mogen niet nadelig worden getroffen door de financiële situatie van hun ouder(s). • Individueel maatwerk Wij onderschrijven het maatwerkprincipe van de individuele bijzondere bijstand. Gerichte verstrekking zorgt voor effectieve inkomensondersteuning en een doelmatige besteding van middelen. Bij de ondersteuning wordt uitgegaan van de goedkoopste adequate oplossing. Hierbij worden normbedragen gehanteerd. • Efficiënte uitvoering Wij zetten in op het uniformeren van normen voor de diverse regelingen en het zo efficiënt mogelijk organiseren van de uitvoeringsprocessen. De gehanteerde norm van 110% blijft gehandhaafd. • Communicatie en bereik Onze inwoners moeten goed op de hoogte zijn van welke mogelijkheden er zijn en welke voorwaarden daarvoor gelden. Klantgerichtheid, laagdrempeligheid en duidelijke communicatie zijn daarbij cruciaal. Daar hoort ook bij dat informatie via diverse kanalen geboden wordt. • Stapelingseffecten, monitoring en evaluatie Wij willen oog hebben voor de cumulatie van overheidsmaatregelen en de effecten op de mensen met een laag inkomen. Waar mogelijk willen we de effecten beperken voor mensen die geconfronteerd worden met een grote armoedeval. Wij willen ook de ruimte benutten om de ontwikkelingen te monitoren, effecten van het beleid te monitoren en te betrekken bij eventuele nieuwe beleidskeuzes. • Minimabeleid en 3D-samenwerking Bij een integrale klantbenadering van zorg, welzijn, werk en inkomen zien wij minimabeleid als instrument dat de nieuwe sociale teams kunnen betrekken in hun (preventieve) aanpak.

- 13 -


4.2

Context

Waar dient er verder rekening mee gehouden te worden? • Introductie van de kostendelersnorm in de Wwb: de inkomensgrens is op dit moment gerelateerd aan de toepasselijke bijstandsnorm. Vanaf 2015 verandert de huidige bijstandsnorm in de kostendelersnorm. Het aantal mensen in een huishouden bepaalt dan de hoogte van de uitkering. Hoe meer mensen kosten kunnen delen, hoe lager de uitkering. De kostendelersnorm is een individuele norm en wordt voor iedere bijstandsgerechtigde in het huishouden afzonderlijk berekend. • Een verlaging van de alleenstaande oudernorm van 70% naar 50% van de gehuwdennorm in de Wwb. Het verschil zal in 2015 ongeveer 530 euro zijn. Dit verschil wordt (deels) ondervangen door een verhoging van het kindgebonden budget. Alleenstaande ouders die uitstromen hebben voordeel van deze regeling. Ze behouden namelijk de fiscale verhoging van het kindgebonden budget via de Belastingsdienst. • Koopkrachtberekeningen van het Nibud laten zien dat bijna alle bijstandsgerechtigden, werklozen en gepensioneerden er in 2015 op achteruitgaan. Tabel 11: Overzicht veranderingen in lokale regelingen en de gevolgen - stapelingseffecten Regeling Kinderparticipatie

Bedrag 2014 € 225

Stimapa

€ 115

CGO Cranendonck Alleenstaand Gehuwd Langdurigheidstoeslag Alleenstaand Alleenstaande ouder Gehuwd Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) Lage vergoeding <65 jr Hoge vergoeding <65 jr Lage vergoeding >65 jr Hoge vergoeding >65 jr Compensatie Eigen Risico (CER)

Gevolgen wetswijzigingen Niet meer in natura, te verstrekken via individuele bijzondere bijstand. Vervalt; te verstrekken via individuele bijzondere bijstand.

€ 100 € 200

Vervalt; te verstrekken via Individuele bijzondere bijstand.

€ 381 € 490 € 544

Wordt een individuele inkomenstoeslag per 1 januari 2015 Vervalt; eventueel te compenseren via individuele bijzondere bijstand.

€ € € €

296 494 148 346

€ 99 per jaar

Vervalt.

• Stijging individuele bijzondere bijstand Omdat de categoriale bijzondere bijstand wordt beperkt, zullen meer mensen een beroep gaan doen op individuele bijzondere bijstand. Hierdoor zal het aantal aanvragen voor individuele bijzondere bijstand in alle waarschijnlijkheid toenemen. Hier houden we sterk rekening mee. Voor de verstrekking is de individuele situatie van de aanvrager leidend. Er moet bij iedere aanvraag worden vastgesteld of de kosten waarvoor de bijzondere bijstand is aangevraagd echt noodzakelijk en daadwerkelijk gemaakt zijn of worden en of de aanvrager deze kosten zelf kan dragen. Extra aanvragen voor individuele bijzondere bijstand zijn arbeidsintensief. • Drempelbedrag Op grond van de Participatiewet mag de gemeente een drempelbedrag hanteren tot een maximum van € 128. Dit is een administratieve drempelbedrag dat inhoudt dat de aanvrager eerst het drempelbedrag moet uitgeven en hiervoor geen bijzondere bijstand ontvangt. Het idee erachter is de uitvoeringskosten voor kleine declaratiebedragen te

- 14 -


beperken. Is het bedrag in een periode van 12 maanden hoger dan het drempelbedrag, dan wordt de drempel in mindering gebracht. In Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard wordt geen drempelbedrag gehanteerd. Bijzondere bijstand is bedoeld voor bijzondere kosten. Aanvragers kunnen alle betalingsbewijzen (bonnetjes, facturen) declareren en hoeven deze niet eerst te bewaren. Bovendien blijft het bewerkelijk om op basis van de declareerde kosten, de drempel in mindering te brengen. Verder blijkt dat er in de praktijk relatief weinig sprake is van het declareren van kleine bedragen. Wij kiezen ervoor geen drempelbedrag te hanteren.

4.3

Scenario’s

In dit gedeelte volgt een uitwerking van een viertal scenario’s die keuzes bieden bij het heroverwegen van het minimabeleid, in het bijzonder de participatiemogelijkheden hierin. Voor het formuleren van scenario’s werken we met een aantal variabelen: inwonersaantal, percentage inwoners dat gebruik heeft gemaakt van een voorziening, inschatting kosten, Benadrukt wordt dat de (financiële) doorrekening van de scenario’s van meerdere factoren afhankelijk is. We maken inschattingen op basis van uitgaven en gebruik in het verleden. Dit zijn echter niet altijd trendmatige ontwikkelingen. Daarnaast maken we gebruik van gegevens uit de Minimascan van Stimulansz en van het CBS. Deze komen echter niet altijd overeen met historische cijfers van de drie gemeenten, maar bieden een enigszins objectieve maatstaf. We gaan uit van een deelnamegraad van 50% voor de nieuwe participatieregelingen. Dat betekent dat 50% van de potentiële doelgroep gebruik maakt van de regeling. Dit is tevens te formuleren als ambitie. De drempelverlagende werking van de voorstellen en de impuls die aan communicatie moet wordt gegeven maken dit aannemelijk. Dit gaat in het bijzonder om de mate waarin de potentiële doelgroep pro-actief wordt geïnformeerd over de mogelijkheden. De vraag of de geschatte deelnamegraad wordt gerealiseerd is echter onzeker. Uitgangssituatie - wegvallen van de Stimapa-regeling De categoriale regeling Stimuleringssubsidie maatschappelijke participatie vervalt van rechtswege per 1 januari 2015. Hiervoor geldt dat er geen overgangsrecht van toepassing is. Door het van rechtswege vervallen van Stimapa kunnen de bezuinigingsdoelstellingen van Heeze-Leeze en Valkenswaard worden gerealiseerd en ontstaat er ruimte om de verwachte aanvraagdruk op de individuele bijzondere bijstand op te vangen. De realisatie van 2013 en 2014 laat zien dat het wegvallen van Stimapa in potentie ruim € 60.000 oplevert in Cranendonck, € 26.000 in Heeze-Leende en in Valkenswaard bijna € 122.000. Tabel 12: Uitgaven en bereik van de Stimapa-regeling 2013-2014

Cranendonck Heeze-Leende Valkenswaard A2-totaal

Uitgaven € 57.960 € 26.220 € 124.430 € 208.610

2013 Verstrekkingen 372 169 821 1.362

Uitgaven € 60.145 € 26.565 € 121.900 € 208.610

2014 Verstrekkingen 377 165 807 1.349

Vanuit deze uitgangssituatie volgen vier scenario's voor het vormgeven van het pakket aan maatregelen binnen het minimabeleid. Daarbij zijn opties opgenomen voor verruiming van het pakket aan maatregelen ter bevordering van: • kinderparticipatie; • maatschappelijke participatie voor inwoners van alle leeftijden. De voor- en nadelen worden per scenario opgesomd.

- 15 -


Scenario 1: Individuele bijzondere bijstand met aandacht voor Jeugd -

Individuele bijzondere bijstand Individuele inkomenstoeslag Een regeling Kinderparticipatie Collectiviteitskorting op de ziektekostenverzekering van 6%

Voortzetten van de regeling Kinderparticipatie De colleges van Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard vinden het belangrijk dat kinderen kunnen participeren en hierin niet gehinderd worden door de financiële omstandigheden van hun ouders. We stellen voor om de participatie van kinderen en jongeren via het minimabeleid te blijven stimuleren. De uitgaven in de jaren 2013 en 2014 geven een idee wat dit financieel heeft betekend. Tabel 13: Uitgaven Kinderparticipatie regeling per gemeente 2013-2014 Cranendonck Heeze-Leende Valkenswaard A2-totaal

Uitgaven 2013 € 1.715 € 3.619 € 13.778 € 19.112

Uitgaven 2014 € 5.677 € 5.307 € 13.338 € 24.332

Een nieuwe vormgeving van de huidige regeling Kinderparticipatie is noodzakelijk. We stellen daarbij het volgende voor: • de (uniforme) inkomensgrens van 110% te handhaven; • de regeling te richten op kinderen van 5 tot en met 17 jaar; • de interpretatie van participatie te handhaven onder de labels: sport, cultuur en educatief;1 • het bedrag van € 225 te handhaven. Uit gesprekken met de uitvoerders, waaronder de combinatiefunctionarissen en de daarmee belaste vrijwilliger, blijkt dat het bedrag per kind regelmatig niet volledig wordt besteed. Het bedrag voldoende genoemd voor het beoefenen van een sport en de aanschaf van bijbehorende kleding. • een webshop te introduceren om te garanderen dat het bedrag ook daadwerkelijk ten goede komt aan de participatie van het kind en om de uitvoeringskosten te beperken. De praktijk leert dat een webshop drempelverlagend werkt en geleidelijk een toename in de deelnamegraad/ gebruik kan betekenen. Webshop voor minima Een webshop biedt een uitkomst om zowel individueel maatwerk te leveren als de uitvoeringskosten te beperken. Er is een webshop in ontwikkeling door het Nibud en Stimulansz, met steun met het Ministerie van SZW. Doel is dat gemeenten op een laagdrempelige manier gezinnen met kinderen ondersteunen, tegen lage uitvoeringskosten. Een ander voordeel is de garantie dat het geld wordt besteed aan datgene waarvoor het bedoeld is. Het idee is dat de inwoners via een webshop de aan hen toegekende bijzondere bijstand kunnen besteden aan bijvoorbeeld de contributie van een sportclub. De gemeente kan zelf producten en leveranciers toevoegen en het saldo van de aanvragers invoeren. Dit werkt als een prepaid tegoed.

1

Dit houdt de mogelijkheid in om bijvoorbeeld een cursus te volgen.

- 16 -


Voordelen Individueel maatwerk realiseren en het beperken van de uitvoeringskosten. Controle. Het heeft het karakter van een in natura verstrekking. Het is duidelijk waaraan het geld wordt besteed. Dit maakt het zeer geschikt voor de regeling Kinderparticipatie. Aandachtspunten Het veronderstelt dat de inwoner toegang heeft tot het internet en goed met computers kan omgaan. Het aanbod is beperkt tot wat op de website wordt aangeboden. Waarborgen dat de webshop niet de enige manier is om een aanvraag te doen. Afstemmen met Bureau inkoop zuidoost Brabant. Een voorbeeld vindt u op www.ettenleurdoetmee.nl Meer (praktische) informatie over de webshop vindt u in bijlage 5. Prognose De minimascan van Stimulanz toont het geschatte aantal kinderen jonger dan achttien jaar in huishoudens met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum in het jaar 2014. Er is een bewerking toegepast om kinderen van 0 tot en met 4 jaar hieruit te filteren en zo te komen tot een schatting van de kinderen in de leeftijd 5 tot en met 17 jaar. Tabel 14: Prognose doelgroep en deelnamegraad minimakinderen Aantal kinderen*

5 t/m 17 jaar

Deelnamegraad 30%

40%

50%

60%

Cranendonck

330

247

74

99

124

148

HeezeLeende Valkenswaard

220

165

50

66

83

99

550

413

124

165

207

248

1100

825

248

330

413

495

A2-totaal

* Aantal kinderen <18 jr in huishoudens met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum. Bron: Minimascan Stimulansz.

Voor het berekenen van de mogelijke kosten gaan we uit van een deelnamegraad van 50%. Dit is tevens te formuleren als ambitie. Deze prognose van de doelgroep biedt de mogelijkheid om de kosten van de regeling Kinderparticipatie te berekenen. De resultaten vindt u in onderstaande tabel. Tabel 15: Prognose geschatte kosten regeling Kinderparticipatie KP € 225

Historisch gebruik 2014

Geschatte uitgaven

50% gebruik

Geschatte uitgaven

Cranendonck

22

(9%)

€ 16.673

124

€ 27.900

Heeze-Leende

14

(8%)

€ 11.138

83

€ 18.675

Valkenswaard

49

(12%)

€ 27.878

207

€ 46.575

A2-totaal

85

(10%)

€ 55.688

413

€ 92.925

- 17 -


VOORDELEN SCENARIO 1 Het waarborgen van de regeling Kinderparticipatie voor de leeftijd 5 tot en met 17 jaar. Een webshop kan starten met een klein aanbod aan basisproducten en zo mogelijk geleidelijk aan gevuld worden. Er zijn goede ervaringen met webshop: klantgericht, -vriendelijk,

-

-

NADELEN SCENARIO 1 Het stimuleren van de maatschappelijke participatie blijft beperkt tot kinderen onder 18 jaar. Het aanbod is beperkt tot datgene wat de op de website wordt aangeboden.

Scenario 2: Individuele bijzondere bijstand met extra aandacht voor Jeugd -

Individuele bijzondere bijstand Individuele inkomenstoeslag Verruiming van de regeling Kinderparticipatie Collectiviteitskorting op de ziektekostenverzekering van 6%

Het verschil ten opzichte van het eerste scenario is dat er in dit scenario voorgesteld wordt om de regeling Kinderparticipatie te verruimen. In de praktijk blijkt dat ouders deze regeling ook willen gebruiken voor schoolkosten zoals schoolreisjes en benodigdheden voor school. Dit geldt zowel voor het basis- als het voortgezet onderwijs. Deze kostensoorten vallen momenteel buiten de regeling. We stellen voor om: • de regeling Kinderparticipatie te verruimen en zo de mogelijkheid te bieden om voor schoolkosten, of kosten voor extra buitenschoolse activiteiten. • we stellen voor om het bedrag voor Kinderparticipatie te handhaven, waarbij er de keuzevrijheid is waaraan dit geld wordt besteed: sport, educatief, cultuur en door de verruiming ook aan schoolkosten. De geschatte uitgaven aan de regeling Kinderparticipatie, zoals genoemd op pagina 16 zijn ook aannemelijk in dit scenario (zie tabel hieronder). Daarbij is het waarschijnlijk dat door de verruiming met schoolkosten de deelnamegraad zal toenemen. Tabel 16: Prognose geschatte kosten regeling Kinderparticipatie KP € 225


Geschatte uitgaven

50% gebruik

Geschatte uitgaven

Cranendonck

22

(9%)

€ 16.673

124

€ 27.900

Heeze-Leende

14

(8%)

€ 11.138

83

€ 18.675

Valkenswaard

49

(12%)

€ 27.878

207

€ 46.575

A2-totaal

85

(10%)

€ 55.688

413

€ 92.925

VOORDELEN SCENARIO 2 Ten opzichte van scenario 1 kan de regeling Kinderparticipatie nu ook gebruikt kan worden voor schoolkosten (basis- en voortgezet onderwijs).

-

NADELEN SCENARIO 2 Het stimuleren van maatschappelijke participatie blijft beperkt tot kinderen onder 18 jaar.

- 18 -


Scenario 3: Individuele bijzonder bijstand met extra middelen voor Jeugd -

Individuele bijzondere bijstand Individuele inkomenstoeslag Een verruimde regeling en verhoogd bedrag voor Kinderparticipatie Collectiviteitskorting op de ziektekostenverzekering van 6%

Dit scenario bevat het verruimen van de regeling Kinderparticipatie. Het bedrag voor Kinderparticipatie wordt verhoogd naar € 500. Er is keuzevrijheid waaraan dit geld wordt besteed: sport, educatief, cultuur en ook aan schoolkosten. De geschatte uitgaven na deze verhoging van het bedrag ziet u in onderstaande tabel. Tabel 17: Prognose geschatte kosten regeling Kinderparticipatie € 500 KP € 500


Cranendonck

22

Heeze-Leende Valkenswaard A2-totaal

Geschatte uitgaven

50% gebruik

Geschatte uitgaven

124

€ 62.000

(9%)

€ 37.000

14

(8%)

€ 25.000

83

€ 41.500

49

(12%)

€ 62.000

207

€ 103.500

85

(10%)

€ 124.000

413

€ 206.500

VOORDELEN SCENARIO 3 Een verruiming van de mogelijkheden voor kinderen om te participeren.

-

NADELEN SCENARIO 3 Het stimuleren van maatschappelijke participatie blijft beperkt tot de kinderen.

Scenario 4: Individuele bijzondere bijstand met aandacht voor participatie van alle minima -

Individuele bijzondere bijstand Individuele inkomenstoeslag Collectiviteitskorting op de ziektekostenverzekering van 6% Een regeling Maatschappelijke Participatie voor alle leeftijden, met een verruimde interpretatie van participatie voor kinderen

De aanvulling in dit scenario ten opzichte van scenario 3 is de regeling Maatschappelijke Participatie. Het voorstel is om maatschappelijke participatie van alle minima vanaf 5 jaar te bevorderen. Het vervangt de categoriale regelingen Kinderparticipatie en Stimapa. Onder maatschappelijke participatie wordt het volgende verstaan: “het deelnemen aan activiteiten waardoor contacten met anderen in de samenleving worden gestimuleerd”. Dit houdt in: • het leveren van individueel maatwerk via een webshop en zo de uitvoeringskosten te beperken; • het hanteren van een uniforme inkomensgrens van 110%.

- 19 -


•

het hanteren van gedifferentieerde bedragen voor de leeftijden 5 tot en met 17 jaar, en 18 jaar en ouder.

Leeftijd 5 t/m 17 jaar 18 jaar en ouder

Bedrag € 500 € 125

Een prognose van de uitgaven voor de drie gemeenten aan deze regeling ziet er als volgt uit: Tabel 18: Prognose geschatte kosten regeling maatschappelijke participatie Kinderen


Geschatte uitgaven

50% gebruik

Geschatte uitgaven

Cranendonck

22

(9%)

€ 37.000

124

€ 62.000

Heeze-Leende

14

(8%)

€ 25.000

83

€ 41.500

Valkenswaard

49

(12%)

€ 62.000

207

€ 103.500

A2-totaal

85

(10%)

€ 124.000

413

€ 206.500

50% gebruik

Geschatte uitgaven

Volwassenen

Historisch gebruik 2014*

Geschatte uitgaven

Cranendonck

275

€ 10.375

138

€ 17.250

Heeze-Leende

127

€ 4.750

64

€ 8.000

Valkenswaard

641

€ 24.000

321

€ 40.125

1043

€ 39.125

522

€ 65.250

A2-totaal

* Stand eind oktober 2014.

De aantallen zijn geschat op basis van de aantallen volwassen die in 2014 Stimapa hebben ontvangen. Het is waarschijnlijk dat in de loop van de tijd het gebruik van de regeling zal toenemen door een toenemende bekendheid. Ook hier geldt de kanttekening dat waarschijnlijk niet het volledige bedrag wordt gebruikt.

VOORDELEN SCENARIO 4 Participatiebevorderend beleid voor alle leeftijden. Maximale ondersteuning van minima.

-

NADELEN SCENARIO 4 Risico op overschrijding budget. Minder financiële ruimte om de verwachte aanvraagdruk op de individuele bijzondere bijstand op te vangen.

- 20 -


4.4

Overige voorstellen

4.4.1 Onderzoeken uitbreiden collectieve ziektekostenverzekering voor minima (CZM) Het huidige beleid kent een collectiviteitskorting op zowel de basisverzekering als de aanvullende verzekering. Om minima met hoge zorgkosten te ondersteunen is het mogelijk de collectieve ziektekostenverzekering minima (CZM) uit te breiden. Een manier om deelname aan de CZM verder te stimuleren en het beroep op de individuele bijzondere bijstand te verminderen, is door het verstrekken van een financiële bijdrage in de premie voor de aanvullende verzekering. Het hebben van een collectieve zorgverzekering blijft in de Participatiewet tot de mogelijkheden van gemeentelijk beleid behoren. Omdat er geen inkomensgrens meer wordt gesteld, geeft dit gemeenten mogelijkheden om de doelgroep breder te trekken. Veel gemeenten kiezen ervoor de CZM als instrument te gebruiken om de Wtcg/ CERdoelgroep compensatie te verlenen. Dit is een relatief laagdrempelige, gerichte en doelmatige manier. Het bieden van maatwerkoplossingen vanuit de Wmo maar ook het aanvragen van bijzondere bijstand voor medische kosten, is een arbeidsintensief proces. Gemeenten proberen via een collectiviteit het aantal aanvragen voor medische meerkosten terug te dringen door vergoedingen (voor de rekening van de gemeente) op te nemen in het pakket. De uitvoeringskosten worden zo verlaagd. De mogelijkheden die het uitbreiden van de CZM in Cranendock, Heeze-Leende en Valkenswaard kan bieden - met name voor minima met hoge zorgkosten - dienen nader te worden onderzocht. In het vastgestelde ‘Beleidsplan Wmo A2-gemeenten 2015-2018’ is opgenomen dat de compensatiemiddelen Wtcg en CER niet voor een compensatie worden ingezet. De regelingen zelf zijn inmiddels afgeschaft door het Rijk. Deze middelen worden ingezet voor bekostiging van de nieuwe Wmo-taken als begeleiding, dagbesteding en kortdurend verblijf. Dit was nodig om voor het afsluiten van contracten voor de overgangs- en de nieuwe klanten om de continuïteit van de zorg te borgen. Een overzicht van het aantal inwoners in Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard dat de Wtcg en CER in 2012/2013 heeft ontvangen is opgenomen in bijlage 4. Compensatieregeling chronish zieken, gehandicapten en ouderen De Cranendonckse CGO-regeling voor chronisch zieken gehandicapten en ouderen komt met ingang van 1 januari 2015 van rechtswege te vervallen. In de tabel hieronder is te zien dat de uitgaven en het bereik van de CGO-regeling over de periode 2011-2014 relatief stabiel is geweest. Uitgaven en bereik CGO-regeling Cranendonck 2011 tot eind oktober 2014 2011 2012 2013 2014 Uitgaven € 4.750 € 5.600 € 4.200 € 4.700 Aantal verstrekkingen 29 33 26 29

Omdat het niet meer mogelijk is deze groep mensen via een categoriale regeling te ondersteunen zal deze relatief kleine groep mensen compensatie kunnen krijgen via de individuele bijzondere bijstand. De mogelijkheid om apart voor deze groep een specifieke vorm van compensatie in het leven te roepen is alleen mogelijk via de hierboven genoemde opties die ook gelden voor de doelgroep Wtcg/ CER. Bij de afweging van de mogelijkheden voor deze groep zijn enkele uitgangspunten van belang:

- 21 -


•

een passende voorziening (voor wie het echt nodig heeft) moet voldoende afwegen tegen de grootte van de groep;

•

de compensatie beperken tot chronisch zieke en/of gehandicapte minima vanwege het beschikbare budget;

•

zo min mogelijk uitvoeringskosten zodat het budget optimaal ten goede komt aan de doelgroep.

Er zijn kanttekeningen te plaatsen bij de verschillende opties:

•

Financiële tegemoetkoming Wmo: ook dit vergt hoge uitvoeringskosten i.v.m. toetsen en beoordelen van aanvragen.

•

Extern fonds financiële ondersteuning: hierbij heeft de gemeente geen invloed op het bereik en is er risico op overlap met andere regelingen.

•

Aanvullend pakket collectieve ziektekostenverzekering: biedt de mogelijkheid om voor hoge zorgkosten beter verzekerd te zijn.

De mogelijkheid van compensatie voor deze groep inwoners kan worden meegenomen in het onderzoek naar de uitbreiding van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima. Op deze manier kan breder worden gekeken naar de doelgroep minima met hoge zorgkosten. 4.4.2 Communicatie In de gesprekken met intermediairs is naar voren gekomen dat de communicatie en kennis rond de regelingen een verbeterpunt is. Het juridische en technische gehalte van de bijzondere bijstand en de regelingen betekent dat er extra aandacht nodig is voor effectieve communicatie. De informatie- en adviesrol wordt nu met name door maatschappelijke organisaties en in het bijzonder door de Sociaal Raadslieden vervuld. Om de communicatie rond de bijzondere bijstand en regelingen te verbeteren doen we de volgende aanbevelingen. • Het ontwikkelen van een overzichtelijke en toegankelijke folder over de minimaregelingen. Deze moet (digitaal) beschikbaar zijn en ook op vindplaatsen als de voedselbank, Lumens, Paladijn. En eventueel bij openbare plekken zoals de bibliotheek. • Intermediairs jaarlijks informeren over de regelingen. Zij kennen de doelgroep en hebben een belangrijke taak in de communicatie over de regelingen naar deze groep. • Voorlichting op locatie in de gemeentehuizen. • Voorlichting op een belangrijke vindplaats als de Voedselbank. En tot slot, vanaf 2015 zijn in Cranendonck sociale teams actief. Deze teams dienen goed geïnformeerd te zijn over de regelingen zodat ze inwoners kunnen doorverwijzen. Ook de Wmo-consulenten die bij inwoners van onze gemeente een keukentafelgesprek voeren, dienen goed op de hoogte te zijn van de regelingen.

- 22 -


5

Financiële paragraaf

Ter compensatie van de inkomenseffecten van het rijksbeleid heeft het Rijk vanaf 2012 extra middelen aan het gemeentefonds toegevoegd voor de structurele intensivering van bijzondere bijstand. Vanaf 2013 (en verder) zijn er door het Rijk extra middelen beschikbaar gesteld voor de intensivering van het armoedebeleid (de zogenoemde Klijnsma-gelden). In de gemeente Cranendonck zijn de extra middelen overeenkomstig het beleid algemene uitkering van de gemeente Cranendonck, niet expliciet geoormerkt en vallen onder de algemene dekkingsmiddelen. Dit bedraagt voor 2015 € 47.000. In de gemeente Heeze-Leende is de taakstellende bezuiniging (€ 14.600) al in de begroting verwerkt. Ook de extra middelen voor de versterking van het armoede- en schuldenbeleid zijn vanaf 2014 in de begroting verwerkt. In de gemeente Valkenswaard is bij de begroting voor 2015 de taakstellende besparing in de begroting minimabeleid verwerkt (€ 51.000). Deze is verwerkt in de begroting en verdeeld over de posten bijzondere bijstand algemeen (€ 25.500) en de langdurigheidstoeslag (€ 25.500). De structurele extra middelen voor de versterking van het armoede- en schuldenbeleid (€ 124.000 in 2015) zijn als stelpost opgenomen. Het college heeft nog geen besluit genomen over de voorgenomen aanwending van deze middelen. Tabel 19: Realisatie en beschikbare middelen bijzondere bijstand en minimabeleid per gemeente, 2014-2018 2014

Cranendonck

€ 226.358

Realisatie t/m okt. 2014 € 215.999

2015

2016

2017

2018

€ 281.088

€ 286.729

€ 292.483

€ 298.353

Heeze-Leende

€ 139.175

€ 106.019

€ 149.175

€ 139.175

€ 127.175

€ 127.175

Valkenswaard*

€ 597.000

€ 456.234

€ 527.000

€ 529.000

€ 531.000

€ 529.000

* De structurele extra middelen voor de versterking van het armoede- en schuldenbeleid zijn hier onderdeel van.

- 23 -


6

Voorstel

In hoofdstuk 4 is een viertal scenario's uitgewerkt voor het minimabeleid, specifiek de mogelijkheid om de participatieregelingen anders vorm te geven. In 2015 is de verwachting dat het bestand bijstandsgerechtigden zal toenemen. Dit geldt ook voor de aanspraak op bijzondere bijstand. Enerzijds door de economische situatie en anderzijds door de komst van de Participatiewet. Op basis van de huidige ontwikkelingen houden we voor Cranendonck en Heeze-Leende rekening met een toename van de aanvragen met 10%. In Valkenswaard gaan we uit van een hogere percentage, namelijk 20%. Dit baseren we op de cijfers uit de Minimascan van Stimulansz over de doelgroep inwoners met een laag inkomen (zie bijlage 3). Ook is een duidelijke stijging zichtbaar in het aantal verstrekkingen in 2014. Kortom, lokale omstandigheden maken dat Valkenswaard op dit punt verschilt van de andere twee gemeenten. Tabel 20 geeft het overzicht van de doorberekening per gemeente en per scenario weer. Benadrukt wordt dat de (financiële) doorrekening van de scenario’s van meerdere factoren afhankelijk is. Tabel 20: Doorberekening scenario’s per gemeente 2015 Cranendonck 10% Aanvraagdruk Bijzondere bijstand 2015 Langdurigheidstoeslag Geschatte kosten Kinderparticipatie Totaal Totaal budget Minimabeleid 2015

Scenario 1 + 2

Scenario 3

Scenario 4

€ 187.000

€ 187.000

€ 187.000

€ 30.000

€ 30.000

€ 30.000

€ 27.900

€ 62.000

€ 79.250

€ 244.900

€ 279.000

€ 296.250

€ 281.088

€ 281.088

€ 281.088

Saldo € 36.188 € 2.088 -€ 15.162 * In de gemeente Cranendonck zijn de extra middelen overeenkomstig het beleid algemene uitkering van de gemeente Cranendonck, niet expliciet geoormerkt en vallen onder de algemene dekkingsmiddelen. Dit bedraagt voor 2015 € 47.000.

Heeze-Leende 10% Aanvraagdruk Bijzondere bijstand 2015 Langdurigheidstoeslag Geschatte kosten Kinderparticipatie Totaal Totaal budget Minimabeleid 2015 Saldo

Scenario 1 + 2 € 82.500

Scenario 3 € 82.500

Scenario 4 € 82.500

€ 20.000

€ 20.000

€ 20.000

€ 18.675

€ 41.500

€ 49.500

€ 121.175

€ 144.000

€ 152.000

149.175

149.175

€ 149.175

€ 5.175

-€ 2.825

€ 28.000

* In de gemeente Heeze-Leende is de taakstellende bezuiniging (€ 14.600) al in de begroting verwerkt. Ook de extra middelen voor de versterking van het armoede- en schuldenbeleid zijn vanaf 2014 in de begroting verwerkt.

- 24 -


Valkenswaard 20% Aanvraagdruk Bijzondere bijstand 2015 Langdurigheidstoeslag Geschatte kosten Kinderparticipatie Totaal Totaal budget Minimabeleid 2015

Scenario 1 + 2

Scenario 3

Scenario 4

€ 258.600

€ 258.600

€ 258.600

€ 65.500

€ 65.500

€ 65.500

€ 46.575

€ 103.500

€ 143.625

€ 370.675 € 401.000

€ 427.600

€ 467.725

€ 401.000

€ 401.000

Saldo

-€ 26.600 -€ 66.725 € 30.325 * De taakstellende besparing is al verwerkt in begroting 2015. De structurele extra middelen voor de versterking van het armoede- en schuldenbeleid zijn als stelpost opgenomen. Dit bedrag is in 2015 € 124.000, voor 2016 € 126.00, voor 2017 € 128.000 en voor 2018 € 126.000.

Conclusies: • Scenario's 1 en 2 komen in grote lijnen overeen met het huidige beleid en past binnen het beschikbare budget van alle drie de gemeenten. Scenario 2 biedt daarbij financiële ruimte. • Scenario 3 past binnen het beschikbare budget in Cranendonck en Heeze-Leende, maar laat beperkte ruimte voor het ondersteunen van minima met hoge zorgkosten. Om dit weer te geven is dit licht grijs gearceerd. In Valkenswaard is dit scenario ook haalbaar indien de Klijnsma-gelden worden aangewend. • Scenario 4 leidt in alle gemeenten tot een overschrijding op het budget. Om dit weer te geven is dit donker grijs gearceerd. Voorgesteld wordt te kiezen voor scenario 2. Dit scenario komt tegemoet aan de uitgangspunten van de drie gemeenten en past binnen de financiële kaders van de reguliere begrotingen. Hierbij blijft financiële ruimte over voor een eventuele uitbreiding van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima (zie paragraaf 4.4.1).

- 25 -


Bijlage 1. Kencijfers voor de gemeenten Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard Deze bijlage geeft een overzicht van het gebruik/bereik en de uitgaven in de jaren 2011 tot en met 2014. NB De uitgaven in 2014 toont de stand per medio november. Het bereik in 2014 toont de stand per eind oktober. 1.1 Uitgaven en bereik in de gemeente Cranendonck Tabel 1: Uitgaven bijzondere bijstand Cranendonck Uitgaven 2011 minimabeleid Bijzondere bijstand - Medische kosten € 13.408 - Huishoudelijk / Zorg € 12.951 - Persoonlijke kosten € 47.375 - Woonkosten € 20.120 - Financiën € 26.531 Totaal bijzondere € 120.385 bijstand - Kinderparticipatie - Stimapa € 51.909 -Langdurigheidstoeslag € 40.564 - Cranendonckse € 5.200 regelingen (SCF, CGO) - Overig € 2.599 Totaal minimabeleid € 220.657

2011 tot medio november 2014 2012 2013

2014

€ 10.961 € 12.559 € 66.323 € 18.495 € 26.373 € 134.711

€11.201 € 9.407 € 56.766 € 43.340 € 34.476 € 155.190

€ 8.112 € 5.904 € 33.562 € 43.299 € 38.378 € 129.155

€ 51.405 € 36.920 €5.942

€ 1.715 € 57.960 € 37.102 € 4.200

€ 5.677 € 60.145 € 34.501 € 4.700

€ 2.303 € 231.281

€ 768 € 256.935

€ 234.278

Tabel 2: Bereik bijzondere bijstand Cranendonck 2011 tot eind oktober 2014 Aantal klanten 2011 2012 2013 minimabeleid Bijzondere bijstand - Medische kosten 65 58 50 - Huishoudelijk / Zorg 60 46 40 - Persoonlijke kosten 69 70 77 - Woonkosten 28 21 26 - Financiën 43 43 55 Totaal bijzondere 265 238 248 bijstand - Kinderparticipatie 10 - Stimapa 331 326 372 -Langdurigheidstoeslag 95 85 87 - Cranendonckse 31 35 26 regelingen (SCF, CGO) - Overig 9 6 2 Totaal minimabeleid 731 690 745

2014

41 36 74 16 89 256 22 377 73 29 757

1.2 Uitgaven en bereik in de gemeente Heeze-Leende Tabel 3: Uitgaven bijzondere bijstand Heeze-Leende 2011 tot medio november 2014 Uitgaven 2011 2012 2013 minimabeleid Bijzondere bijstand - Medische kosten € 5.508 € 1.811 € 5.207 - Huishoudelijk / Zorg € 3.482 € 3.417 € 1.510 - Persoonlijke kosten € 21.118 € 16.290 € 17.741

2014

€ 3.136 € 1.260 € 7.781

- 26 -


- Woonkosten - Financiën Totaal bijzondere bijstand - Kinderparticipatie - Stimapa - Langdurigheidstoeslag - Overig Totaal minimabeleid

€ 31.176 € 17.187 € 78.471

€ 9.075 € 12.777 € 43.370

€ 13.221 € 17.819 € 55.498

€ 34.529 € 15.458 € 62.164

€ 29.095 € 17.604 € 1.894 € 127.064

€ 25.760 € 16.878 € 1.851 € 87.859

€ 3.619 € 26.220 € 16.799 € 3.205 € 105.341

€ 5.307 € 26.565 € 18.269 €112.305

Tabel 4: Bereik bijzondere bijstand Heeze-Leende 2011 tot eind oktober 2014 Aantal klanten 2011 2012 2013 minimabeleid Bijzondere bijstand - Medische kosten 25 14 23 - Huishoudelijk / Zorg 12 12 12 - Persoonlijke kosten 29 25 35 - Woonkosten 12 7 8 - Financiën 27 18 30 Totaal bijzondere 105 76 108 bijstand - Kinderparticipatie 9 - Stimapa 178 155 169 - Langdurigheidstoeslag 41 40 37 - Overig 5 2 4 Totaal minimabeleid 329 273 327

2014

16 10 34 12 43 115 14 165 38 332

1.3 Uitgaven en bereik in de gemeente Valkenswaard Tabel 5: Uitgaven bijzondere bijstand Valkenswaard 2011 tot medio november 2014 Uitgaven 2011 2012 2013 minimabeleid Bijzondere bijstand - Medische kosten € 33.364 € 26.969 € 24.208 - Huishoudelijk / Zorg € 11.662 € 10.617 € 8.238 - Persoonlijke kosten € 57.847 € 44.806 € 45.758 - Woonkosten € 111.775 € 31.984 € 54.468 - Financiën € 60.862 € 89.625 € 117.701 Totaal bijzondere € 275.510 € 204.001 € 250.373 bijstand - Kinderparticipatie € 13.778 - Stimapa € 130.525 € 118.565 € 124.430 -Langdurigheidstoeslag € 127.707 € 108.442 € 107.766 - Teruggave -€ 45 -€ 1.362 - Overig € 12.448 € 11.511 € 10.664 Totaal minimabeleid € 546.145 € 441.157 €507.011 Tabel 6: Bereik bijzondere bijstand in Valkenswaard 2011 tot eind oktober 2014 Aantal klanten 2011 2012 2013 minimabeleid Bijzondere bijstand - Medische kosten 146 136 111 - Huishoudelijk / Zorg 65 64 75 - Persoonlijke kosten 144 104 106 - Woonkosten 55 33 35 - Financiën 97 139 186 Totaal bijzondere 507 476 513 bijstand - Kinderparticipatie 50

2014

€ 15.161 € 10.032 € 71.687 € 64.695 € 124.147 € 285.722 € 13.338 € 121.900 € 90.752 € 12.558 € 524.270

2014

80 76 135 38 283 612 49

- 27 -


- Stimapa -Langdurigheidstoeslag - Teruggave - Overig Totaal minimabeleid

853 285 1 26 1.672

767 256 2 16 1.517

821 242 15 1.641

807 198 8 1.671

2. Uitgaven en bereik per regeling 2.1 Stimuleringssubsidie Maatschappelijke Participatie – 2010 Tabel 7: Uitgaven en gebruik van Stimapa per gemeente 2011-2014 2011 2012 2013 Cranendonck Heeze-Leende Valkenswaard A2-totaal

€ 51.909 € 29.095 € 130.525 € 211.529

€ 51.045 € 25.760 € 118.565 € 195.730

€ 57.960 € 26.220 € 124.430 € 208.610

2014 € 60.145 € 26.565 € 121.900 € 208.610

Deze bedragen vormen samen ongeveer 20% van de uitgaven aan bijzondere bijstand van de drie gemeenten. De volgende grafiek laat de uitgaven aan Stimapa ten opzichte van de totaal uitgaven aan bijzondere bijstand zien. Zowel voor de A2-gemeenten als geheel, als per gemeente.

Uitgave Stimapa A2-gemeenten € 1.000.000

Euro's

€ 800.000 € 600.000

Totaal uitgave bijzondere bijstand

€ 400.000

Uitgaven Stimapa

€ 200.000 €0 2011

2012

2013

2014

Jaren

Uitgaven Stimapa tov totale uitgaven bijzondere bijstand € 600.000

Uitgaven in euro's

€ 500.000

€ 400.000

Uitgaven Stimapa Totale uitgaven bijzondere bijstand

€ 300.000

€ 200.000

€ 100.000

€0 C ranendonck

Heeze-Leende

Valkenswaard

2014

- 28 -


Tabel 8: Gebruik van Stimapa per gemeente 2011-2014 2011 2012 Cranendonck 331 326 Heeze-Leende 178 155 Valkenswaard 853 767 A2-totaal 1362 1248

2013 372 169 821 1362

2014 377 165 807 1349

70-80% van de subsidieontvangers zijn bijstandsgerechtigden. Het merendeel van de ontvangers, 60%, is alleenstaand. Ongeveer 70% van de ontvangers van Stimapa valt in de leeftijdscategorie van 30 tot 59 jaar.

2.2 Kinderparticipatie 2012 De regeling Kinderparticipatie kent een toename in gebruik en daarmee ook in uitgaven. Tabel 9: Uitgaven en bereik regeling Kinderparticipatie 2013-2014 Aantal 2013 Kosten 2013 Aantal 2014 Cranendonck 10 € 1.715 22 Heeze-Leende 9 € 3.619 14 Valkenswaard 50 € 13.778 49 A2-totaal 69 € 19.112 85

Kosten 2014 € 5.677 € 5.307 € 13.338 € 24.322

NB. Met ‘Aantal’ wordt het aantal unieke cliëntnummers bedoeld, niet het aantal kinderen. Uitvoeringskosten Uit gesprekken blijkt dat de gemiddelde besteedde tijd van de combinatiefunctionarissen en vrijwilliger neerkomt op vier tot acht uur per persoon per week. De klantmanagers schrijven de beschikking en betalen de rekeningen. Omdat het een categoriale regeling betreft is de uitvoeringslast voor hen beperkt. 2.3 Langdurigheidstoeslag Uit de tabellen blijkt dat er een afname is van het gebruik van de regeling. Daarmee samenhangend is er ook een daling te zien in de uitgaven aan de Langdurigheidstoeslag. Tabel 10: Uitgaven Langdurigheidstoeslag 2011-2014 2011 2012 Cranendonck € 40.564 € 36.920 Heeze-Leende € 17.604 € 16.878 Valkenswaard € 127.707 € 108.442 A2-totaal € 185.875 € 162.240

2013 € 37.102 € 16.799 € 107.766 € 161.667

2014 € 34.501 € 18.269 €90.752 € 143.342

Uitgaven Langdurigheidstoeslag € 200.000 € 180.000

Uitgavenineuro's

€ 160.000 € 140.000 € 120.000 Cranendonck

€ 100.000

Heeze-Leende € 80.000

Val kens waard

€ 60.000

A2-gemeenten

€ 40.000 € 20.000 €0 2011

2012

2013

2014

Jaar

- 29 -


Aantal verstrekkingen Langdurigheidstoeslag 2011-2014 2011 Cranendonck Heeze-Leende Valkenswaard A2-totaal

2012 95 41 285 421

2013

2014

85 40 256 381

87 37 242 366

73 38 198 309

2.4 Regeling chronisch zieken, gehandicapten en ouderen – Cranendonck De uitgaven aan deze regeling fluctueert en evenzo het aantal personen dat gebruik maakt van deze regeling. Het aantal verstrekkingen blijft stabiel. Tabel 11: Kosten en gebruik van de regeling CGO-Cranendonck 2011 2012 2013 Uitgaven € 4.750 € 5.600 € 4.200 Aantal verstrekkingen 29 33 26

2014 € 4.700 29

3. Omvang van de doelgroep Volgens de Minimascan van Stimulansz bestaat het aantal huishoudens dat in de A2 gemeenten moet rondkomen van maximaal 110% van het sociaal minimum2 uit 2330 huishoudens. Dit komt neer op ruim 5% van de huishoudens in de drie gemeenten. Tabel 12: Aantal huishouden met een inkomen tot ..% van het sociaal minimum 101% 105% 110% 115% Valkenswaard 810 1.040 1.290 1.550 Cranendonck 370 500 630 750 Heeze-Leende 270 330 410 500 A2-totaal 1.450 1.870 2.330 2.800 Tabel 13: Aantal personen met een inkomen tot …% van het sociaal minimum 101% 105% 110% 115% Valkenswaard 1.100 1.400 1.700 2.000 Cranendonck 500 700 800 1.000 Heeze-Leende 400 400 500 700 A2-totaal 2.000 2.500 3.000 3.700

Het aantal personen met een inkomen rond het sociaal minimum ligt op 3000. Een vergelijking met het percentage in huishoudens in Nederland laat zien dat het percentage in de drie gemeenten beduidend onder het landelijke percentage zit. Dat is te zien in de volgende grafiek.

2 Het sociaal minimum is het wettelijk bestaansminimum zoals dat in de politieke besluitvorming is vastgesteld als normbedrag om in het levensonderhoud te kunnen voorzien. Het sociaal minimum is meestal even hoog als een bijstandsuitkering.

- 30 -


Percentage huishoudens

18,0%

2014 - Percentage huishoudens met een inkomen tot ...% van het sociaal minimum

16,0% 14,0% 12,0% 10,0%

Cranendonck

8,0%

Heeze-Leende

6,0%

Val kenswaard Nederl and

4,0% 2,0% 0,0% 101

105

110

115

120

125

Inkomen tot ...% van het sociaal minimum

Tabel 14: Percentage huishoudens in Nederland met een inkomen tot…% van het sociaal minimum 101% 105% 110% 115% 120% 125% 2013 6.9% 8.8% 10.8% 12.6% 14.3% 16.6% 2014 7.2% 9.1% 11.2% 13.1% 14.9% 16.1%

De cijfers van de voedselbank in Valkenswaard De Boodschappenmand laat een stijging zien in het aantal cliënten in 2013, ondanks een aanscherping van de criteria en een strenger beleid. Cijfers De Boodschappenmand - Jaarverslag 2013 Begin 2013: 110 cliënten, 520 monden. Eind 2013: 146 cliënten, 584 monden. Gemiddeld 146 pakketten zijn verstrekt per week.

• • •

Meest genoemde redenen voor aanmelding bij De Boodschappenmand: • Geen inkomen in afwachting van een uitkering • Hoge schulden in afwachting van een uitkering • Hoge schulden en niet in een traject van schuldhulpverlening • Te weinig leefgeld via bewindvoering Tijdelijk geen inkomen omdat er geen recht bestaat op een uitkering (oa ZZP’ers).

4. Huidige gegevens Wtcg/ CER De Wtcg bestaat uit een algemene tegemoetkoming en vormt de grondslag voor een tegemoetkoming voor gedeeltelijk arbeidsongeschikten. De algemene tegemoetkoming is bedoeld voor extra kosten van chronisch zieken en gehandicapten die gerelateerd zijn aan hun aandoening. Het CAK beoordeelt aan de hand van inkomen, leeftijd en zorggebruik of de burger recht heeft op een hoge of lage tegemoetkoming en betaalt automatisch uit. Niet iedereen komt voor deze regeling in aanmerking: sinds 2012 is de Wtcg inkomensafhankelijk.3

• • • •

Hoge vergoeding jonger dan 65 jaar

€ 494

Lage vergoeding jonger dan 65 jaar

€ 296

Hoge vergoeding ouder dan 65 jaar

€ 346

Lage vergoeding ouder dan 65 jaar

€ 148

3

Alleen alleenstaanden met een inkomen tot 24.570 euro en (echt)paren met een inkomen tot 35.100 euro met extra kosten als gevolg van hun aandoening kwamen in aanmerking voor de Wtcg.

- 31 -


Tabel 15: Verdeling ontvangers Wtcg per gemeente Hoog Laag < 65 jaar < 65 jaar Cranendonck 186 955 Heeze-Leende 144 792 Valkenswaard 331 1.473 A2-totaal 661 3.220

Hoog > 65 jaar 385 247 593 1.225

Laag > 65 jaar 1.059 806 1.733 3.598

Totaal 2.585 1.989 4.130 8.704

Compensatie Eigen Risico (CER) De CER wordt uitgekeerd aan burgers waarvan verwacht wordt dat zij als gevolg van hun chronische aandoening jaar in jaar uit hun eigen risico vol maken. De CER is voor 2013 wettelijk en uniform vastgesteld op € 99 per klant. De CER staat los van de algemene tegemoetkoming vanuit de Wtcg en is niet inkomensafhankelijk. De volgende tabel geeft de cijfers weer voor de gemeenten Cranendonck, Heeze-Leende en Valkenswaard:

Tabel 16: Verdeling leeftijd ontvangers CER per gemeente < 65 jaar > 65 jaar Totaal Cranendonck 1.169 1.467 2.636 Heeze-Leende 890 1.106 1.996 Valkenswaard 1.812 2.320 4.132 A2-totaal 3.871 4.893 8.764

5. Webshop voor minima Op de website van de gemeente klikt de bezoeker door naar de webshop. Dit is een aparte website. In de webshop is het overzicht te zien aan producten waarvoor hij/zij mogelijk in aanmerking komt. Om te kunnen ‘winkelen’ zal hij/zij eerst een aanvraag moeten doen. De bezoeker klikt daartoe op ‘Aanvragen’. Het aanvraagproces is geen onderdeel van de webshop. Het huidige aanvraagproces kan worden voortgezet. Nadat de aanvraag is toegekend en vastgelegd in de uitkeringsadministratie, zet de klantmanager het toegekende bedrag klaar in de webshop. De aanvrager krijgt een e-mail met een gebruikersnaam (BSN), wachtwoord, toegekend saldo en uitleg. De aanvrager logt vervolgens in met deze gegevens in de webshop en selecteert één of meer producten. Elke keer wanneer hij/zij een product aanvinkt, ziet hij dat zijn/haar saldo lager wordt. Nadat hij/zij de selectie definitief heeft bevestigd, ontvangt de leverancier van het product een e-mail waarin staat wie het product toegekend heeft gekregen. De aanvrager haalt het product op bij de leverancier en legitimeert zich daarbij met een identiteitsbewijs of de bevestigingsmail. De aanbieder declareert daarna de kosten bij de gemeente. • In de webshop zelf worden geen transacties gedaan. Het betalingsverkeer gaat buiten de webshop om. Hierdoor zijn de beveiligingseisen minder zwaar. Declaraties van leveranciers komen per email of anders binnen, leveranciers hebben geen toegang tot de webshop. • De aanvrager kan zijn budget niet overschrijden. Als er na besteding nog een tegoed over is, bepaalt de gemeente wat er met dat bedrag moet gebeuren. De gemeente kan er bijvoorbeeld voor kiezen alle resterende saldi aan het eind van het jaar terug te boeken in het armoedebudget. • Het is mogelijk meerdere saldi te hanteren, voor productgroepen die niet bij elkaar horen. • De gemeente voegt zelf productgroepen en producten toe. Per product wordt getoond: afbeelding (optioneel), naam, korte beschrijving, prijs en leverancier. Productselectie wordt bepaald door aanbod van leveranciers en door acceptatie door de gemeente. Uiteindelijk bepaalt de gemeente welk product in de webshop verschijnt.

- 32 -


•

Als een leverancier niet levert, dan kan de klant aangeven dat de koop niet is doorgegaan. De gemeente kan in dat geval het saldo van de klant weer herstellen in de webshop.

Inrichting en onderhoud De gemeente krijgt een instructie voor het inrichten en onderhouden van de webshop. De ondersteuning van het Nibud en Stimulansz kan daardoor beperkt blijven. De gemeente kan gebruikmaken van een helpdesk. De gemeente kan de webshop zo lang in de lucht houden als zij wil. Mocht er technische ondersteuning nodig zijn, dan is deze tot 1 januari 2016 gratis. Voor ondersteuning na die datum kan een offerte worden gemaakt. Tarieven voor het verhelpen van technische problemen zijn ongeveer €100 per uur. Taak van de gemeente • Het bepalen van de inhoud van de webshop en het benaderen van de leveranciers. En ook het bedenken van producten. • Overleggen met de leveranciers over de facturering en over een eventuele korting. Stimulansz levert de techniek en instructie/ helpdesk voor het zelf inrichten van de webshop.

- 33 -

Heroverweging minimabeleid 2015

Recommend Documents