H A N D L E I D I N G
herbruikbare beker Mogen wij je voorstellen, de provinciale herbruikbare beker. In vergelijking met wegwerpbekers betekent deze beker uit polycarbonaat heel wat minder druk op het milieu (minder afval, minder zwerfvuil...) Wij zijn ervan overtuigd dat de drankjes die jullie erin serveren extra zullen smaken. Omdat het gebruik van de bekers wat organisatie met zich meebrengt, willen we je graag, met deze handleiding, wat ondersteuning bieden. In deze handleiding vind je meer informatie over de bekers en het communicatiemateriaal, de basisregels van het uitleensysteem en een aantal inzamelsystemen om de bekers terug achter de toog te krijgen.
Suggesties of tips zijn steeds welkom. Veel succes en... gezondheid!
Jean-Pol Olbrechts Gedeputeerde voor leefmilieu
1
Over bekers en spandoeken De bekers De herbruikbare bekers zijn gemaakt van polycarbonaat. Ze zijn glashelder, stevig en drinken even smakelijk als een echt glas. Het zijn bekers van 25 cl. Deze bekers worden ingezet op verschillende provinciale evenementen en kunnen uiteraard ook door jeugdverenigingen, culturele organisaties, gemeentebesturen,...uit Vlaams-Brabant gebruikt worden.
2
De spandoeken Als je van de bekers gebruik maakt, kan je ook beschikken over zes spandoeken (vier verschillende, te bevestigen met zes "oogjes") Deze spandoeken maken het publiek duidelijk dat er uit herbruikbare bekers gedronken wordt en waar de bekers te krijgen zijn. Er zijn drie "staande" en drie "liggende" exemplaren. Ze meten elk 50 x 200 cm Liggend twee keer met opschrift "Wisselkantoor"; één keer met opschrift "Bekers aller handen, verenig u aan de stand". Staand twee keer met opschrift "leeg -> vul, vol -> schol"; één keer met opschrift "Beker zkt veel drankjes vr duurz gebruik".
Bekers ontlenen Wie? Jeugdwerkinitiatieven of verenigingen gevestigd in Vlaams-Brabant, die erkend zijn door de Vlaamse Gemeenschap of door een Vlaams-Brabants gemeentebestuur of gesubsidieerd worden door de provincie VlaamsBrabant; verenigingen voor sociaal-cultureel vormingswerk voor volwassenen en sportverenigingen, gevestigd in Vlaams-Brabant, die erkend zijn door de Vlaamse Gemeenschap of door een Vlaams-Brabants gemeentebestuur of gesubsidieerd worden door de provincie Vlaams-Brabant; cultuur-, jeugd- en sportdiensten van Vlaams-Brabantse gemeenten; onderwijsinstellingen gevestigd in de provincie Vlaams-Brabant
Hoe? Het ontlenen van de bekers kost je in principe niets (bij verlies of beschadiging kost het je wel wat). Er dient wel een waarborg gestort te worden. De bekers worden ontleend per opbergbak. In totaliteit kunnen er 25 blauwe bakken (met elk 420 bekers) ontleend worden. Ook de spandoeken kunnen kosteloos ontleend worden (maximum zes). Bij de reservering stuurt (mailt of faxt) vzw Opbouwwerk Haviland een contract. Wanneer dit contract ondertekend wordt terugbezorgd en de waarborg betaald is, staat de reservatie vast. De waarborg bedraagt 90 euro. Per spandoek wordt er een waarborg van 100 euro gevraagd. Wat als er materiaal ontbreekt of beschadigd is? materiaal beker opbergbak spandoek
kostprijs 1 euro 45 euro 100 euro
3
Bij de afhaling van de bekers krijg je ook een evaluatieformulier mee. Als je de bekers terugbrengt, moet je dit ingevulde formulier mee afgeven. Op deze manier kunnen we de dienstverlening optimaliseren en zo goed mogelijk aan je verwachtingen tegemoet komen.
4
Suggesties of klachten kunnen ook rechtstreeks aan de provincie gemeld worden:
[email protected] - tel: 016-26 72 59 - fax: 016-26 72 61 - dienst leefmilieu - Hilde Omblets - Provincieplein 1 - 3010 Leuven
Waar? De bekers en spandoeken worden opgehaald bij: vzw Opbouwwerk Haviland Brusselsesteenweg 617 1731 Asse-Zellik Je kan de bekers reserveren via:
[email protected] tel: 02 - 467 11 14 fax: 02 - 466 49 81. Je kan terecht bij Leen van den Broeck
Wanneer? Je kan (na reservering) de bekers elke werkdag tussen 8.00 en 16.30 uur ophalen of terugbrengen. Of, als dit niet past, maak je een afspraak. Telefonisch kan er gereserveerd worden tussen 8.30 en 12.30 uur. Uiteraard kan je ten allen tijde mailen of faxen.
TIPS voor het gebruik van bekers Algemeen De hele organisatie moet geïnformeerd zijn over het gebruik van de bekers en het gekozen systeem om de bekers terug achter de toog te krijgen. Je hebt het best een verantwoordelijke voor de bekers, die een oogje in het zeil kan houden en het systeem in goede banen leidt. Per deelnemer aan het evenement tel je het best twee tot drie bekers. Het is belangrijk dat de bezoekers van het evenement goed weten dat er met herbruikbare bekers gewerkt wordt. Omdat de inhoud van de bekers in sommige gevallen de heldere geest kan vertroebelen, doe je er goed aan de mensen bij de aanvang goed te informeren. Concreet betekent dit dat de bekers terug moeten ingeleverd worden en met de nodige zorg behandeld moeten worden. Spoel de bekers even uit, voor je ze terug verpakt en zorg er zeker voor dat er geen vuil (servetjes, peuken,...) in de bekers zit wanneer je ze terug inlevert.
Inzamelsystemen Er bestaan verschillende systemen om de bekers in te zamelen. Afhankelijk van de aard van het evenement en gebruikers kan je voor een bepaald systeem kiezen. Uiteraard mag je ook een eigen systeem toepassen. Wanneer het succesvol is, willen wij het graag opnemen in deze handleiding. Hieronder worden een aantal systemen uit de doeken gedaan. Deze werden ook opgelijst in de brochure van OVAM, Stip, Afvalpreventiedossier.
5
STATIEGELDSYSTEMEN Iedereen die een drankje koopt, betaalt extra voor de beker. Dat kan op verschillende manieren: Statiegeld Aan kassa A kan je bekers "huren" tegen een bepaalde geldsom. Aan kassa B koop je drankbonnen. Als je een drankje wil, geef je aan de tap de lege beker + een drankbonnetje af. Op het einde wissel je de beker in aan kassa A en krijg je de geldsom terugbetaald. pro's
6
Relatief eenvoudig systeem. Lage uitval van bekers. Geen ophalers van gebruikte bekers nodig. Je laat de mensen iets meer betalen. Dat motiveert hen om de bekers terug te brengen. Doen ze dat niet, dan heb je toch het statiegeld. contra's
Zamelt iemand anders de lege bekers in, dan is hij met het statiegeld weg. De kans zit er in dat het systeem de consumenten afschrikt en dat je hierdoor minder zal verkopen. Trakteren vormt een probleem: stel, je betaalt een drankje voor 5 personen, dan kan jij 5 keer extra statiegeld betalen, maar de drinkers zijn gaan lopen. (Je kan natuurlijk ook altijd trakteren door drankbonnetjes te geven.) Je hebt een tweede kassa nodig. Je hebt een spoelploeg nodig. Aan de tap moet je niet alleen een drankbonnetje maar ook een zelfde aantal bekers overhandigen. Statiegeldbon Gelijkaardig aan het voorgaande systeem. Aan de kassa kan je zowel drankbonnen als statiegeldbonnen kopen. Wil je de eerste keer een drankje kopen, dan geef je aan de tap een drankbon en een statiegeldbon af. Nadien geef je een drankbon en je lege beker. Wissel je de bekers na afloop weer in, dan krijg je de statiegeldbon terug. pro's en contra's
Zie voorgaand systeem
Statiegeld én jeton Aan kassa B koop je drankbonnetjes. Aan kassa A verkoopt men drankbekers en jetons; bij elke verkochte beker krijg je een jeton. Deze jeton houd je bij en is inwisselbaar tegen geld, bij voorkeur samen in te ruilen met beker(s). Als je een drankje wil, geef je aan de tap je beker en een drankbonnetje af. Je krijgt het statiegeld terug als je de jetons en een overeenstemmend aantal bekers overhandigt aan kassa A (te overwegen optie: jetons terugbetalen ook zonder teruggave van bekers). Pro's
Lage uitval van bekers (omdat je werkt met een garantiesysteem). Gevaar dat jouw beker wordt gepikt terwijl je staat te dansen / praten is zeer klein (een beker zonder jeton is immers niet inwisselbaar tegen geld). Een ploeg bekerophalers is niet nodig. Als de jetons terugbetaald worden zonder teruggave van het overeenstemmend aantal bekers: is het mogelijk om tournees te betalen, zonder dat je het risico loopt dat je aan het einde van de avond je bekers moet opsnorren. Contra's
Je hebt een tweede kassa nodig die bekers met jetons verkoopt én die jetons met bekers terugneemt. Aan de tap moet je niet alleen een drank-bonnetje maar ook een zelfde aantal bekers overhandigen. Vlak naast de tap bevindt zich een spoel-ploeg die hard moet werken op drukke momenten. Als de jetons terugbetaald worden zonder teruggave van het over-eenstemmend aantal bekers: krijgen bekerdieven hun jetons toch terugbetaald.
7
Dubbel drankbonnensysteem Er is één kassa waar je drankbonnen koopt. Als je de eerste keer iets drinkt, betaal je met twee drankbonnen. De tweede keer gebruik je je beker en een drankbon Pro's
Het systeem garandeert een lage uitval van bekers. Het is een eenvoudig systeem. Er is geen ophaalploeg nodig. Als mensen hun bekers meenemen, heb je toch nog het statiegeld. Contra's
8
Als iemand anders rondloopt en bekers verzamelt, int deze het statiegeld. Men zou door het systeem de verbruikers kunnen afschrikken waardoor ze minder gaan consumeren. Als je bij aanvang wilt trakteren, draai je ook op voor de bonnen van de bekers van de anderen. Maar je kan ook met drankbonnetjes trakteren. Men moet achter de toog zowel bonnetjes als bekers in ontvangst nemen. Bij de systemen met statiegeld kan er, wanneer organisatorisch mogelijk, gewerkt worden met een tussentoog waarbij de bonnen en bekers gebufferd worden door de eerste toog.
9 BELONINGSSYSTEMEN Hier werk je niet met statiegeld maar geef je een beloning (bv. een gratis drankbon) wanneer iemand een aantal bekers (10 of 15) inlevert. Elke bezoeker krijgt bij het binnenkomen een stempelkaart. Telkens wanneer hij een beker afgeeft aan een inzamelstand, krijgt hij een stempel. Is de kaart vol, dan krijgt hij een beloning. Pro's
Gemakkelijk op organisatorisch vlak omdat je maar met één soort bonnen werkt. De mensen moeten niet extra betalen voor de beker, dus worden niet afgeschrikt door de hogere consumptieprijs. Contra's
Het systeem is duidelijk minder sensibiliserend. Het blijft een 'voor wat hoort wat' sfeertje. Inzamelstanden moeten bemand worden om de kaarten af te stempelen.
OPHAALSYSTEMEN Het komt erop neer dat mensen van de organisatie tussen het publiek lopen. Iedereen die wil kan zijn beker aan de ophalers kwijt. Het beste is dan dat deze vrijwilligers herkenbaar zijn aan hun (zelfde) outfit. Je kan dit systeem verder aanvullen door op strategische plaatsen inzamelbakken / zakken op te stellen met de duidelijk zichtbare boodschap "lege drinkbeker, hier deponeren". Pro's
De tap verloopt sneller (slechts afgifte van drankbon). Je bouwt geen verplichtingen in voor de aanwezigen; het systeem is klantvriendelijk. Je krijgt de mogelijkheid om ook in drukke zones van je festival of evenement bekers op te halen.
10
Contra's
Je moet een grote voorraad bekers inslaan. Een groot aantal vrijwilligers is steeds druk in de weer. Uitbouw van een netwerk van inzamelpunten voor bekers. Uitval van bekers is significant! Wie betaalt de kostprijs hiervoor? De organisator of de klant die je een hogere prijs laat betalen voor z'n drankje? De opkuis nadien is relatief arbeidsintensief (zoeken van bekers, wassen, opruimen van kapotte bekers, …). Het is een erg vrijblijvend systeem, waarbij je de aanwezigen niet erg betrekt.
WAT JE KAN BESLUITEN: Natuurlijk kan je zelf nog heel wat andere systemen bedenken. Feit is wel dat het werken met herbruikbare bekers altijd wat extra organisatie met zich meebrengt: afwas, inzameling bekers, extra drankbons, op de hoogte brengen van de tapploeg van het systeem, securitymensen aan de uitgang die in de gaten houden of niet te veel bekers naar buiten worden gesmokkeld, … Zeker voor grotere organisaties is het zinvol dat een bekerverantwoordelijke zorgt dat alle schakels van de ketting goed op de hoogte zijn, en ook op het evenement zelf een oogje in het zeil houdt, zodat het systeem vlot draait.
Mag het wat meer zijn Milieu Herbruikbare bekers zijn al een behoorlijke inspanning om het milieu te sparen. Maar misschien kunnen jullie nog meer doen, al dan niet met een extra inspanning. Wat dacht je van deze thema's: Mobiliteit (aangeven welke bussen gebruikt kunnen worden, een plannetje van aan het station,verplaatsing met de fiets stimuleren,...) Energie (gebruik van regenwater, zonnepanelen,...) Afval (sorteren van de verschillende fracties, maar beter nog het voorkomen ervan - geen flyers,...) Als je een evenement wil organiseren waar er extra aandacht aan het milieu wordt geschonken, willen wij je graag helpen. Geef gerust een seintje.
Milieu is maar een deel van het geheel Milieu is één aspect van, wat met een duur woord, duurzame ontwikkeling wordt genoemd. Duurzame ontwikkeling wil er voor zorgen dat de behoeften van iedereen vandaag vervuld worden, op zo'n manier dat de mensen van morgen dat ook nog kunnen. Duurzame ontwikkeling heeft dus naast milieu ook aandacht voor economische en sociale aspecten. Het gaat dus om welvaart, maar ook welzijn, om gelijke kansen, om NoordZuid-verhoudingen, om de grenzen van ons leefmilieu. Ook jij kan van je evenement een duurzaam evenement maken. Naast de milieubesparende voorstellen hogerop, kan je kiezen voor fair trade produkten, extra oog hebben voor mensen met een beperking (bijvoorbeeld op vlak van toegankelijkheid), aandacht voor de financiële mogelijkheden van potentiële bezoekers,... Ook hier, als je wat ondersteuning wilt, geef gerust een seintje en we proberen je zo goed mogelijk te ondersteunen of verder te helpen.
[email protected] tel: 016 - 26 72 59 fax: 016 - 26 72 61 Dienst leefmilieu Hilde Omblets Provincieplein 1 3010 Leuven
11
12
Colofon Deze brochure werd uitgegeven door de provincie Vlaams-Brabant in opdracht van de bestendige deputatie. Vormgeving: Grafische cel, informatiedienst Provincie Vlaams-Brabant Wettelijk depot: D/2005/8495/2 V.u.: Marc Collier, provinciegriffier, Provincieplein 1, 3010 Leuven
