HELIUM EEN FILM VAN ECHÉ JANGA
Topkapi Films Rapenburgerstraat 123-1 1011 VL Amsterdam +31 (0) 20 30 32 494
[email protected] www.topkapifilms.nl
Wild Bunch Benelux Willemsstraat 24 B 1015 JD Amsterdam +31 (0) 20 53 57 550
[email protected] www.wildbunch.nl
HELIUM – ECHÉ JANGA PROJECT SUMMARY LENGTE TAAL GENRE LAND VAN HERKOMST RELEASEDATUM REGIE SCHRIJVER HOOFDROLLEN EEN PRODUCTIE VAN PRODUCENTEN CO-PRODUCENT DISTRIBUTEUR FESTIVAL
89 MINUTEN NEDERLANDS DRAMA NEDERLAND 31 JULI 2014 ECHÉ JANGA SAMMY REYNAERT, ECHÉ JANGA HANS DAGELET, MANOU KERSTING, POAL CAIRO, DENNIS RUDGE TOPKAPI FILMS FRANS VAN GESTEL, ARNOLD HESLENFELD, LAURETTE SCHILLINGS ROBERT KIEVIT (VARA) WILD BUNCH BENELUX INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAM – PREMIÈRE
KORTE SYNOPSIS Frans Weeling, topcrimineel, is genoodzaakt enige tijd onder te duiken in een vakantiepark op het eiland Texel. Tijdens zijn verblijf op het eiland wordt hij met zichzelf geconfronteerd en komt hij tot het besef dat er voor hem niets hogers in het leven meer haalbaar is, hij realiseert zich dat hij een minuscuul radartje is in het universum. Dit besef geeft hem een verlicht gevoel, maar brengt hem ook in conflict met zijn positie en perspectieven in de onderwereld. CAST FRANS WEELING ANTON VAN EESTEREN ELIAS WATTIMENA JOHN VERKERK HENK COUTINHO MICHAEL COUTINHO ROBBIE VAN OFFEREN IBRAHIM YAR’ADUA WILLIAMS YAR’ADUA DIRK STOLK MART WEELING SJORS SCHENKEN ANNA DE GROOT ODIN DE GROOT
HANS DAGELET BOB SCHRIJBER POAL CAIRO MANOU KERSTING DENNIS RUDGE CHUBASCO GOEDHART PETER BEENSE TONY BOLA-AUDU TROY HOPE HYLKE VAN SPRUNDEL JOHN LEDDY FRITS GROEN RENEE FOKKER TARIK MOREE
HELIUM – ECHÉ JANGA CREW REGIE SCHRIJVER CAMERA CASTING
PRODUCTION DESIGN KOSTUUM ONTWERP MAKE-UP GELUID MUZIEK SOUND DESIGN EDITOR UITVOEREND PRODUCENT FIRST AD
ECHÉ JANGA SAMMY REYNAERT, ECHÉ JANGA TIBOR DINGELSTAD KEMNA CASTING MATHIJS WESSELS JANUSZ GOSSCHALK FLORIS VOS BHO ROOSTERMAN RENEE WIJNHOVEN OLIVER PATTINAMA CHRISTIAAN VERBEEK MICHIEL DE BOER AXEL SKOVDAL ROELOFS JUDY MAAT ANIËLLE WEBSTER
HELIUM – ECHÉ JANGA LANGE SYNOPSIS Frans Weeling, 49 jaar oud en een spilfiguur binnen de georganiseerde misdaad van Amsterdam, ziet zich in de herfst van 2012 gedwongen om onder te duiken. Een geschil met een Nigeriaanse groepering is zo hoog opgelopen dat er is besloten om samen met John Verkerk (44) en Elias Wattimena (36) voor een poosje te schuilen op Texel. Het bungalowpark is in de maand november rustig. De huizen zijn vrijwel allemaal onbezet, speeltuinen verlaten en restaurants gesloten, en het herfstweer heeft zich aangediend. De drie Amsterdammers vullen hun dagen met potjes kaarten, films kijken en in de sauna zitten. Op een droge middag wordt er een keer gegolfd of een wandeling gemaakt in de duinen. Door de stilte op het eiland kan Frans nauwelijks slapen en na enkele dagen komt hij zo in een vreemde toestand terecht, waarin hij uitermate gevoelig is en zich voor het eerst in zijn leven begint te verwonderen over de grootsheid en de schoonheid van de natuur en de onbevattelijkheid van tijd. Hij ziet in hoe vergankelijk alles is en ergens bekruipt hem ook een voorgevoel dat het einde van zijn tijd er aan zit te komen. Zo lijken de lichten van de vuurtoren overal voor hem op te doemen en wanneer hij een kraai ziet, wordt hij plots overvallen door het idee dat het dier weet wat hem te wachten staat. Na ruim een week op het eiland wordt het conflict in Amsterdam beslecht, maar hoewel zo de kust weer veilig is, is Frans geenszins gerustgesteld als hij nog diezelfde avond terugkeert naar huis. De verantwoordelijkheden in Amsterdam zijn echter niet verdwenen. Verschillende mensen zijn voor hun brood van hem afhankelijk en het is het soort mensen dat je maar het beste tevreden kunt houden. In een soort automatische piloot-modus voert Frans z'n alledaagse taken uit en vooralsnog lijkt niemand uit zijn omgeving echt iets door te hebben. De revelatie op Texel laat hem echter niet meer los en wanneer een volgend conflict dreigt, blijkt Frans niet meer in staat om adequaat te handelen. Terwijl de druk op zijn persoon wordt opgevoerd, wordt Frans bezocht door zijn vader, die langskomt om een kast in te bouwen in het nieuwe appartement dat hij in Buitenveldert heeft betrokken. Hun relatie blijkt stroef en zowel vader als zoon blijken elkaar het één en ander te verwijten. Door zijn besef van vergankelijkheid en nietigheid, lijkt Frans toch enige toenadering te zoeken. Wanneer Elias wordt geliquideerd, weet Frans dat er ook voor hem geen ontsnappen meer mogelijk is. Hij zoekt zijn ex-vrouw Anna en hun zoon Odin op, met wie het contact steeds meer verloren is gegaan. Het bezoek voelt als een afscheid, maar betreurd lijkt Frans daar niet over te zijn. Elk leven eindigt met de dood en Frans heeft dit weten te accepteren. Terug in Amsterdam blijkt de dood erg dichtbij, en besluit Frans om een eind te gaan fietsen. Vrijheid lonkt tijdens deze tocht en voor nog één dag kan Frans zich zorgeloos wanen. Wanneer hij echter moe is geworden en hij zich inmiddels op meer dan dertig kilometer van Amsterdam bevindt, is hij genoodzaakt om terug te vallen op iemand uit het milieu die hem kan komen oppikken. Ontsnappen is niet meer mogelijk en vrijheid blijft voor Frans een illusie.
HELIUM – ECHÉ JANGA REGIEVISIE Thematiek Topcrimineel Frans Weeling komt tot het besef dat het er in kosmische en in filosofische termen misschien wel niet toe doet dat er geleefd of gepresteerd wordt. Deze wetenschap wordt zijn waarheid en geeft hem rust. Deze rust, die zich kenmerkt door enkel te zijn, zonder enige druk om een aards doel na te jagen, is iets wat in mijn ogen raakt aan verlichting. Oppervlakkig beschouwd kan dit duiden op een bepaalde onverschilligheid bij Weeling, maar ik geloof dat dit ontbreken van druk kan emotioneren op een manier zoals we voelen als we een nacht naar de sterren kijken en het besef neerdaalt hoe nietig we zijn. We maken ons druk op een aardbol die wordt overstemd door het kabaal van een ieders verlangen, terwijl de nacht ons omringt door een oneindige stilte. Er zijn vele vormen van geluk, of momenten van euforie te behalen in mijn leven. Groot geluk in liefde of materie gaan voor mij echter altijd gepaard met een bepaald verlangen, waar teleurstelling of angst weer tegenover staan. Juist dit verlangen is iets dat Frans al jaren niet meer kent. Maar in plaats van zich daartegen te verzetten, vindt hij juist daarin zijn geluk. Dit is precies waarom ik Frans Weeling bewonder. Gedurende zijn succesvolle carrière in de onderwereld, was Frans altijd bezig met het najagen van bepaalde materiële doelen. De achterliggende drijfveer daarbij was altijd het nastreven van volledige vrijheid, zowel materieel, maatschappelijk als relationeel. Na jarenlang aan de top van de onderwereld te hebben gestaan, ontmoeten we Frans vlak voor het moment dat hij begint te beseffen dat hij niet meer weet welke richting hij zijn leven op moet sturen. Nu beseft Frans dat volledige vrijheid hem niet het verwachte gevoel van verhevenheid heeft gegeven. Het besef van zijn nietigheid als mens kan hem niet meer loslaten. Niet het gemis van uitdagingen of losbandigheid heeft deze leegte doen opkomen, maar eerder het besef van de wetenschap dat de volledige volmaaktheid of het ultieme geluk misschien wel niet bestaan.
HELIUM – ECHÉ JANGA Motivatie De belangrijkste reden voor het maken van Helium, is dat ik een verhaal heb willen vertellen waarin de kracht van het universum ten opzichte van de mens wordt weergegeven. Het besef van het feit dat het er voor de kosmos niet toe doet of we wel of niet bestaan is iets wat me ergens een grote angst inboezemt, maar mij tegelijkertijd ook sterk intrigeert. In zekere zin is dit thema iets dat Sammy Reynaert (scenarist) en ik al eerder filmisch hebben onderzocht ten tijde van de filmacademie. De film die we in het derde jaar hebben ontwikkeld, Andere Dagen, raakt op veel plaatsen aan Helium. Hoewel dat veel meer een observerende film was, hebben beide een gelijksoortig thema. Na het maken van deze film wisten we dat we dit concept meer uitgebreid nog een keer wilden verfilmen. De arena waarin Frans zich bevindt, de onderwereld met al zijn gevaren en kronkels, zet de innerlijke retreat die Frans ondergaat op scherp. In deze wereld wordt grofweg geld en macht nagejaagd. Als ik naar mijn eigen normale meer 'burgerlijke' leven en naar dat van mijn directe omgeving kijk, is er op het eerste gezicht geen overeenkomst tussen mijn leven en dat van Frans. Maar ook ik ondervind tegenkrachten in de vorm van verantwoordingen, lasten en lusten die mij ervan weerhouden een compleet vrij leven te leiden en mij in een soort zen-staat te begeven waartoe Frans zich heeft laten sturen. De kracht in het personage van Frans ligt er voor mij dus in dat hij het lot niet probeert te wenden of te ontlopen, alles wat er op zijn pad zal komen zal hij in rust aanvaarden. Het begint er naarmate de film vordert alleen meer en meer op te lijken dat Frans door zijn verlichting een steeds passievere houding ten opzichte van zijn milieu inneemt, iets waarvan hij bewust is dat het een groot gevaar met zich meebrengt. In zekere zin voelt deze onderwereld voor mij aan als een sterk uitvergroot doorsnee leven waarin we geacht worden ons te laten leiden door de aardse dingen van het bestaan. Het streven om geliefd te worden door anderen of de strijd om ons simpelweg voort te planten, hierin vinden wij ons geluk. Frans Weeling heeft deze behoeftes nooit ten volle nagejaagd, of gezien als een vereiste om geluk te vinden. Dit intrigeert mij aan Frans, omdat ik weet dat hetgeen dat mij geluk kan geven mij ook groot verdriet of pijn kan brengen. Stijlvisie Frans ondergaat zijn revelatie te midden van de natuur. De kracht van de natuur, waar wanorde heerst en tegelijkertijd een serene rust vanuit gaat, maakt op dit moment in zijn leven diepe indruk op hem. Hij aanschouwt de schoonheid en magie van deze wetteloze wereld en voelt zich sterk verbonden met de willekeur en oneindige levenscyclus van de elementen om hem heen. Doordat Frans rust ondervindt in deze wereld voeren de natuurlijke elementen in beeld en geluid vanuit Frans zijn visie de boventoon tijdens zijn verblijf op Texel. Gesprekken tussen zijn twee compagnons worden bijvoorbeeld door de wind meegevoerd en verspreid op het moment dat ze zich met zijn drieën door het duin begeven. Een aangevreten rottend karkas van een schaap of vogel, het eb en vloed van de getijden, de lichtstralen op de omgeving vanuit de vuurtoren lijken sterk bij Frans binnen te komen. Niet alleen Frans staat stil bij zijn omgeving, maar de natuur lijkt op sommige momenten ook Frans te observeren. Dit benadrukt zijn verbintenis met de natuur. Het is alsof Frans sensitiever voor de elementen van zijn omgeving is geworden. Hoe meer Frans op het eiland ronddoolt, hoe verder hij verwijderd raakt van de normale gang van zaken binnen zijn milieu.
HELIUM – ECHÉ JANGA Het beeld en geluid wordt vaak -naast benadrukking van de woestheid en kracht van de natuurletterlijk kunstmatig organisch neergezet om tot de innerlijke rust van Frans te komen. Zo treedt er technische verstilling op, ondersteund door een lome of vertraagde cameravoering op Frans, tijdens het moment dat het alarm van de auto afgaat die voor de bungalow staat en Frans zijn einde lijkt aan te kondigen. Terwijl zijn twee compagnons meteen op scherp staan worden hier de eerste tekenen van Frans’ berusting in zijn lot zichtbaar. Zijn psyche wordt op dat moment waarneembaar door gebruik van technische elementen die hun oorsprong vinden in de natuur. Een verstilling, het opkomen en vervormen van geluid en een vertraging van tijd. In Helium is de omgeving gebruikt als meer dan enkel een decor. Texel, maar ook Buitenveldert, functioneren in beeld en geluid als een vertaalslag voor zijn innerlijke staat. Titelverklaring Het hoofd karakter de crimineel Frans Weeling ondergaat in de film een revelatie. Het karakter begint hierdoor figuurlijk te zweven in lichaam en geest.
HELIUM – ECHÉ JANGA BIOGRAFIE ECHÉ JANGA Eché Janga heeft drie jaar Media & Cultuur gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Daarna heeft hij een eenjarige Camera cursus gevolgd bij Open Studio in Amsterdam. Met twee vrienden begint hij daarna aan een filmproject, het schrijven, produceren en regisseren doen zij allemaal zelf. Hun eerste film ‘Onderdanen’ (60 minuten) is in 2006 gefilmd in Ierland en Londen en was klaar in de zomer van 2011. Het ruwe materiaal van deze film heeft Eché gebruikt om aangenomen te worden op de Nederlandse Film Academie. In 2010 is Eché afgestudeerd met de film ‘Mo’ (26 minuten). ‘Mo’ heeft drie prijzen gewonnen op diverse festivals in Nederland als beste korte film en is nu aan het draaien op diverse festivals in het buitenland. Samen met Sammy Reynaert, de schrijver van ‘Mo’, heeft Eché de korte film ‘Ter observatie’ gemaakt voor de NTR Kort! In 2011. In 2012 hebben zij samen ‘Stockholm’ gemaakt ten behoeve van de ‘One Night Stand’. In januari 2014 zal hun film ‘Helium’ (89 minuten) in première gaan op het internationaal film festival van Rotterdam.
HELIUM – ECHÉ JANGA BIOGRAFIE HANS DAGELET Hans Dagelet is een veelzijdig talent, die niet alleen wordt geprezen om zijn werk als acteur voor theater, film en tv, maar ook actief is als regisseur, muzikant en schrijver. In 1971 ontvangt Hans de hoogste theaterprijs, de Louis D’Or, voor zijn hoofdrol in ‘Kees de jongen’. Hij speelt ook in klassieke series als ‘De stille kracht’ (1974) en ‘Q&Q(1974) en speelfilms als ‘Lieve jongens’ (1980) en ‘De lift’ (1983). In 1992 speelt hij de hoofdrol in de film ‘Ik ga naar Tahiti’, die wordt bekroond met de Prix d\'Italia. Sindsdien was Hans te zien in films als ‘All Stars’, ‘Mariken’, ‘Oesters van Nam kee’, ‘De brief voor de koning’ en ‘De Indiaan’. Van 2000 tot 2004 speelt Hans de hoofdrol in de veelgeprezen politieserie ‘Russen’. Meer recent speelt hij belangrijke rollen in successeries als ‘Vuurzee’, ‘De Co-assistent’, ‘Levenslied’. In 2006 wint Hans de Popprijs als trompettist van de formatie ’Spinvis’. In 2011 verschijnt zijn debuutroman ‘De man met de vier O’s’. In 2012 speelt Hans een grote rol in ‘Hemel’, het speelfilmdebuut van Sacha Polak. Ook speelt hij een rol in de avontuurlijke familiefilm ‘Swchwrm’. In 2013 speelt hij een rol in het tweede seizoen van ‘Dokter Deen’.
HELIUM – ECHÉ JANGA STILLS
HELIUM – ECHÉ JANGA
