Van harte welkom!
Hart en Vaataandoeningen, Leefstijlziektes? of !
Leo Schrijvers Cardioloog
CONFUCIUS: Chinees wijsgeer circa 500 voor Christus Het is niet moeilijk om het goede te herkennen, maar wel het in daden om te zetten!
Hoezo gezond????
CONFUCIUS: Chinees wijsgeer circa 500 voor Christus Het is niet moeilijk om het goede te herkennen, maar wel het in daden om te zetten!
Wanneer risicofactoren behandelen ? Risicofactoren zouden moeten worden gedefinieerd in termen van niveau van afwijkingen waarboven onderzoek en behandeling meer goeds dan schade oplevert (Rose) Behandelings indicatie is dus afhankelijk van inschatting van het totale cardiovasculaire risico per patient
Risicofactoren Hoe meer risicofactoren er zijn, des te hoger het risico op Hart en Vaatziekten wordt Risicofactoren moeten niet bij elkaar worden opgeteld maar ze versterken elkaar
Leefstijl Risico op ontstaan Hart Vaat ziekten • Absoluut risico = de kans op het krijgen van een aandoening (meestal: de komende 10 jaar) • Relatief risico = het percentage verhoging van de bestaande kans op die aandoening . • Op lage leeftijd meestal absoluut een lage kans, verdubbeling van die kans geeft nog steeds een lage kans • Het absolute risico is dus het belangrijkste, het relatieve risico wordt vaak gebruikt om indruk te maken
Risicofactoren Overmatige stolling Homocysteïnemie
Diabetes
Levensstijl (b.v.
Hyperlipidemie
roken, dieet, lichamelijke activiteit)
Hypertensie Infectie?
Overgewicht
Genetisch
Atherosclerose (hart; vaten; hoofd)
Atherotrombotische aandoeningen (bv: myocardinfarct; CVA; AAA; sterfte)
Leeftijd Geslacht
Risicofactoren bij hart en vaat ziekten die niet te beïnvloeden zijn geslacht
erfelijkheid
leeftijd 11
Risicofactoren bij hart en vaat ziekten die wel te beïnvloeden zijn roken
gebrek aan beweging
overgewicht
hoge bloeddruk
te hoog cholesterol
diabetes mellitus 12
Atherosklerose = een gegeneraliseerde aandoening en op zich een risicofactor Kans op vasculair event in een ander vaatbed binnen 10 jaar
Hartinfarct
1/5
CVA, perifeer vaatlijden
CVA
1/3
hartinfarct, angina pectoris
Perifeer vaatlijden
2/3
CVA / TIA, hartinfarct, angina pectoris
Risicofactoren - roken
“Meer rimpels bij rokers” (Gezond, nieuwsbrief consumentenbond, mei 2001, no 21)
Kransslagader vernauwing: • 2-20x vergrote kans (lineair // sigaretten) • 70% extra kans op sterfte door roken • verhoogde kans op plotse dood • én alles jonger !
Risicofactoren roken • Vrouwelijke rokers: – Aantal sigar. / 2 = relatieve risicofactor
• Zeer effectieve interventie: Staken geeft na 1 jaar 50% reductie 2 jaar 80% reductie 5 jaar normalisatie
Roken, leeftijd en risico
Risico om binnen tien jaar te sterven aan een hartziekte Het risico om binnen tien jaar te sterven aan een hartziekte is sterk afhankelijk van risicofactoren zoals leeftijd, geslacht, roken, een hoge bloeddruk of een hoog gehalte aan LDL-cholesterol. De rode blokjes drukken het risico uit als je een hoog cholesterolratio (>8) en hoge bloeddruk (180+) hebt. De groene blokjes staan voor het risico als je geen hoog cholesterolratio en geen hoge bloeddruk hebt.
Hypertensie als risicofactor Wat is hypertensie • • • •
Diastolisch verhoogd (belangrijk tot de 1990’s) Systolisch verhoogd (vanaf de 1990’s ) Systolisch en Diastolisch verhoogd Polsdruk (verschil tussen Systolisch en Diastolisch )
Ontwikkeling van bloeddruk met leeftijd Systolische bloeddruk stijgt met de jaren Diastolische bloeddruk stijgt tot 60 (mannen) stijgt tot 70 (vrouwen) en daalt daarna
Hogere polsdruk is gerelateerd aan hoger risico
Risico van Systolische Hypertensie • Relatief hoger risico op CVA • Absoluut hoger risico op Coronair incident
NTvG, 2012;1478
Risicofactoren voor beroerte Hoge Bloeddruk (Hypertensie)
• bij 6 van de 10 herseninfarcten • bovendruk belangrijker dan onderdruk
• bloeddrukverlagende middelen • afname 2 herseninfarct met 40-50% • snel resultaat e
Wat is cholesterol? • Cholesterol is nodig voor opbouw van lichaamscellen en hormonen • Een te hoog cholesterolgehalte verhoogt de kans op ontstaan van hart & vaatziekten • Streven naar een cholesterolgehalte <4 mmol/l
Risicofactor cholesterol sterfte aan hart en vaatziekten voor – mannen mèt [dicht] – mannen zonder [open]
tevoren aangetoond coronair lijden
NEJM 322; 1990
Risicofactoren - cholesterol mannen mèt tevoren aangetoond coronairlijden hebben een: 5x hogere kans op sterfte aan hart en vaatziekten,
dan mannen zonder tevoren aangetoond coronairlijden.
Oorzaken te hoog cholesterol • Eten van véél cholesterolrijke producten – Eieren – Garnalen – Lever (worst) – Paling
Oorzaken te hoog cholesterol • Eten van veel verzadigd vet verhoogt LDL-cholesterol
Roomboter
Cake
Worst
Volvette kaas
Koek
Hagelslag
Chocola
Cervelaat
Volle melk
Inactiviteit
Hoeveel bewegen?
Hoeveel bewegen? Tenminste 5 dagen per week 30 minuten matig intensieve lichaamsbeweging bijv. wandelen, fietsen 3 keer per week tenminste 20 minuten intensieve lichaamsbeweging bijv. snel wandelen, sporten
Langere termijn – Kwaliteit van leven neemt toe – Sterftecijfers nemen af – Minder heropnames – Gewichtsvermindering – Ontspanning en stressvermindering – Kans op diabetes neemt af
Lichamelijke trainingseffecten Verbetering van hart en vaten - Vormen van collateralen (omleidingen) - Slagvolume toename - Pompfunctie verbeteren - Hartfrequentie verlagen Longfunctie verbetering – Verbeterde zuurstof opname en transport Bloeddruk verlaging Cholesterol verlaging
DIABETES Mellitus als Risicofactor • Diabetes type 1, aangeboren • Diabetes type 2, verworven vaak door Leefstijl fouten
• Als risicofactor is met name Diabetes type 1 gelijk te stellen aan het reeds hebben van een vaatafwijking. Bij de behandeling hiervan hoort dus per definitie medebehandeling van alle andere risicofactoren
CONFUCIUS: en wat gaan we nu doen aan al die risicofactoren ? Het is immers niet moeilijk om het goede te herkennen, maar wel om het in daden om te zetten!
Doe iets aan uw risicofactoren !
Beweeg
Wat is een gezonde voeding? • • • •
Eet vooral lekker Eet gevarieerd Eet niet teveel ! Vervang verzadigd door meervoudig onverzadigd vet • Eet veel groente, fruit en brood • Wees zuinig met zout
Hoe komt cholesterol in je bloed • Vroeger: – Cholesterol in de voeding werd verboden: bijvoorbeeld: ei, lever(worst), niertjes, garnalen, paling
• Resultaat: – Cholesterolgehalte in bloed bleef hoog!
Zijn alle vetten slecht? •
Nee, want onverzadigd vet verlaagt het cholesterol Verzadigd vet (VV) V= verkeerd
Onverzadigd vet (OVV)
- Roomboter / harde boter - Snacks zoals frituur - Gebak, koek - Chips - Worst, 48+ kaas
- Alle oliën - Vette vis - Noten
Vetten • Onverzadigd vet: helpt het cholesterolgehalte in het bloed te verlagen/laag te houden • Verzadigd vet: stimuleert aanmaak cholesterol, werkt dus cholesterolverhogend
Zout • Nederlandse voeding bevat gemiddeld 12 gram zout . Nodig = 1 gram zout • Hypertensie behandeling zonder zoutbeperking is zeer lastig
• Aanbevolen gebruik : maximaal 6 gram • Opgebouwd uit natrium en chloride , 1 gr zout = 0,4 g natrium
Letten op: • Zout • Vetten • Lichaamsgewicht
Hart en Vaataandoeningen , Leefstijlziektes ! !
Leo Schrijvers Cardioloog
Wat kunt u nu het beste onthouden van deze avond ? • • • •
Risicofactoren moeten gelijktijdig worden aangepakt Behandeling bestaat uit leefstijl aanpassing + medicatie Behandeling is voor levenslang ! En niet een kuur Leefstijl aanpassing verslechtert niet uw kwaliteit van leven maar verbetert deze • Uw kans hart en vaatziekten te krijgen neemt zeer aanzienlijk af door alle maatregelen levenslang te handhaven
Ik dank u voor uw aandacht
Volgende bijeenkomsten • Donderdag 23 april:
Pijn op de borst; is dit mijn hart?
• Donderdag 25 juni:
Boezemfibrilleren; is dit onschuldig?
Graag opgeven bij de Hart & Vaatgroep: Mail:
[email protected] of Tel: 06 -16363468
