Welkom Bienvenue
Hans Suijkerbuijk, CEO Kluwer
Marc De Vos, Itinera
Quo vadis, arbeidsmarkt en arbeidsrecht ? M. De Vos Hoogleraar UGent en VUB Directeur Itinera
60+ x2 80+ x3 100+ x10
4%
Health Care hits the wall
8% 20%
4,2h 1000000
“Het stelsel van werkloosheidsuitkeringen focust te weinig op de vraag naar en het aanbod van werk beter op elkaar te doen aansluiten.” Arbeidsmarkt 2020
% langdurige werkloosheid in totale werkloosheid
Werkverzekering
“De wisselwerking tussen de doelgerichte reducties op federaal niveau en de op gewestniveau bestaande regelingen ter ondersteuning van de werkgelegenheid geeft aanleiding tot grote complexiteit.” Arbeidsmarkt 2020
Publieke uitgaven per werkzoekende
Banenplannen: #dtv
Bruto of netto? Baan of loopbaan? Werkgevers/sectoren of werkzoekenden?
Groepen of personen?
Werkverzekering
“De bevolkingsgroepen waarvan de arbeidsparticipatie in alle gewesten het laagst is, zijn mensen met een migrantenachtergrond, ouderen en laaggeschoolde jongeren.” Arbeidsmarkt 2020
Werkzaamheidsgraad 55-64 in 2005-13 – EU15
Mobiliteit 55-64j
Loopbaanrekening Competenties: opleiding en vorming Loopbaanplanning: beoordeling en begeleiding tijdens de loopbaan
Eindeloopbaan: vanaf een te bepalen carrièrepunt aan te spreken Tijdsparen: tijd voor geld en later geld voor tijd in ruilen Tweede ontslagpijler: exclusief voor investering en begeleiding naar nieuw werk
“De bevolkingsgroepen waarvan de arbeidsparticipatie in alle gewesten het laagst is, zijn mensen met een migrantenachtergrond, ouderen en laaggeschoolde jongeren.” Arbeidsmarkt 2020
Werkgelegenheidsgraad niet-EU immigrant
Drama: niet-EU immigrant
40% inactief 15% werkloos 45% job (en welke job?, hoelang?)
Nergens in Europa is voor kinderen van niet-EU immigranten de kans groter dat GEEN van hun beide ouders niet werkt.
Vermijden Bijna 50% van alle niet-EU migranten zijn om familiale redenen geïmmigreerd Nagenoeg zelfde % nieuwe Turkse of Marokkaanse immigratie is huwelijksmigratie Gevaar van eeuwige eerste generatie
Werkloosheidsgraad - Studieniveau Bijna 50% geen middelbaar Slechts 25% hoger
SCHOOL
MUT.
STAD
VDAB
OCMW
RVA
Mobilisatie voor participatie
One-Stop Charter: tweerichtingsverkeer Doelstellingen Concrete en visibele quick-wins
09/05/2014
What Future?
billion
[email protected]
@devosmarc
www.itinerainstitute.org
Sébastien Roger, Younity
Het collectieve aspect van het eenheidsstatuut Meester Sébastien Roger Advocaat-vennoot Younity Gastprofessor bij Impact Cooremans
Inhoud van de uiteenzetting 1. Impact van het eenheidsstatuut op de collectieve arbeidsverhoudingen 2. Werkmethode en -domeinen 3. Huidige en toekomstige werkzaamheden van de NAR 4. Collectieve arbeidsovereenkomsten van de NAR 5. Collectieve aspecten van de aanvullende pensioenen 6. Gewijzigd landschap van de paritaire comités 7. Toekomstige sociale verkiezingen
8. Arbeidshoven en -rechtbanken
1. Impact van het eenheidsstatuut op de collectieve arbeidsverhoudingen Het ontwerp-IPA 2011-2012 Punt V van bijlage II bepaalt op het vlak van de collectieve arbeidsverhoudingen: 1. dat alle nieuwe paritaire comités (PC’s) gemengd zullen zijn; 2. een duidelijke oproep van de sociale partners om vanaf nu, daar waar mogelijk, over te gaan tot de fusie van PC’s; de NAR zal tegen 2014 evalueren of deze oproep opgevolgd werd; zo nodig zullen bijkomende initiatieven genomen worden; 3. arbeidsrechtbanken en –hoven: onderzoek van de mogelijkheid om het Gerechtelijk Wetboek te wijzigen tegen de volgende benoemingsronde om de samenstelling van de kamers van de arbeidsrechtbanken en –hoven en de benoeming van rechters en raadsheren in sociale zaken als werknemer te herzien; 4. algemene uitgangspunten voor verdere stappen: a. de wijziging van de collectieve verhoudingen moet samenlopen met sociale verkiezingen; b. gevolg: geen wijzing van de huidige regels van de sociale verkiezingen 2012, behalve de gezamenlijke afspraken opgenomen in het NAR-advies nr. 1748 van 7 december 2010.
1. Impact van het eenheidsstatuut op de collectieve arbeidsverhoudingen Regeerakkoord van 1 december 2011
Het regeerakkoord van 1 december 2011 stelt in hoofdstuk “Het arbeidsrecht moderniseren” dat: “de regering het landschap van de paritaire comités zal harmoniseren en vereenvoudigen. Deze vereenvoudiging zal onder andere een gelijke behandeling tussen de bedrijven met een gelijkaardige activiteit mogelijk maken”.
1. Impact van het eenheidsstatuut op de collectieve arbeidsverhoudingen Commissie collectieve arbeidsverhoudingen (vergadering van 25 november 2013) – Oprichting van een werkgroep; – Gedachtewisseling; – Nota van 2 december 2013: •
Werkdomein;
•
Werkmethode;
•
Kalender (etappes) opstellen.
– De bal ligt duidelijk in het kamp van de sociale partners (NAR).
2. Werkmethode en -domeinen 2.1 Principiële hamvragen Is het hanteren van een onderscheid tussen bedienden en arbeiders, bijvoorbeeld het behoud van afzonderlijke paritaire comités of kamers in de arbeidsrechtbanken en –hoven, op zich discriminerend/ongrondwettelijk (althans in de huidige stand van de wetgeving rekening houdend met het arrest van het Grondwettelijk Hof)? Quid met het risico op individuele vorderingen? Welke impact kan dat op andere dossiers hebben? Welke impact kan dat op de dynamiek van de sectoren hebben?
2. Werkmethode en -domeinen 2.2 Werkmethode Algemene grenzen afbakenen. Totaalaanpak. Kostenneutraliteit bewaren. Behandeling van de specifieke luiken door gespecialiseerde commissies. Onderscheid qua timing tussen: • de punten die op 31 december 2013 geregeld moeten zijn vanwege het arrest van het Grondwettelijk Hof en de wet betreffende de invoering van een eenheidsstatuut tussen arbeiders en bedienden inzake de opzeggingstermijnen en de carenzdag; • de punten die stapsgewijze geharmoniseerd moeten worden (bijvoorbeeld over meerdere IPA), rekening houdend met de mogelijke evoluties in de wetgeving (zie infra). Verklaring van de groep van 10 op 10 februari 2014: voortzetting van de besprekingen tot opheffing van de verschillen en/of discriminaties tussen arbeiders en bedienden – lopende besprekingen over het thema van de jaarlijkse vakantie en de collectieve verhoudingen (zonder precisering) op het sectorale en ondernemingsniveau.
3. Huidige en toekomstige werkzaamheden van de NAR De collectieve arbeidsovereenkomsten van de NAR; De collectieve aspecten van de aanvullende pensioenen; De hervorming van het landschap van de paritaire comités; De sociale verkiezingen; De arbeidshoven en –rechtbanken; De vakbondsafvaardigingen.
4. De cao’s van de NAR Lijsten van de collectieve arbeidsovereenkomsten van de NAR die beïnvloed worden door de eenmaking van de statuten. Indeling van de cao’s krachtens de volgende typologie: • cao’s die grondig onderzocht moeten worden; • cao’s die eventuele technische aanpassingen vergen;
• cao’s die aangepast kunnen worden in functie van de lopende of aan te vangen werken. Vergadering van de technische experts (Sherpa’s) begin 2014: bepaling van de aan te passen cao’s (cao 1bis, cao 17, cao 108, enz.). In het voorontwerp van wet betreffende de eenmaking van de statuten op het vlak van de aanvullende pensioenen was in de mogelijkheid voorzien om cao’s af te sluiten betreffende meerdere PC’s “in dezelfde bedrijfstak” => opgeheven, want te gevoelig.
5. Collectieve aspecten van de aanvullende pensioenen Op 27 maart 2014 heeft de Kamer het wetsontwerp goedgekeurd tot wijziging van het rustpensioen en het overlevingspensioen en tot invoering van de overgangsuitkering in de pensioenregeling voor werknemers en houdende geleidelijke opheffing van de verschillen in behandeling die berusten op het onderscheid tussen werklieden en bedienden inzake aanvullende pensioenen.
Doel: de pensioenplannen voor arbeiders en bedienden tegen 2025 harmoniseren.
6. Aanpassing van het landschap van de paritaire comités 6.1 In het ontwerp van IPA 2011-2012
Nieuwe paritaire comités: gemengd. Fusie indien mogelijk. Evaluatie in 2014 door de NAR. Indien geen resultaten bijkomende maatregelen.
6. Aanpassing van het landschap van de paritaire comités 6.2 Standpunt van de commissie collectieve arbeidsverhoudingen (NAR) Premisse: respect voor de autonomie van de sectoren Hamvragen en te bespreken punten: • Heeft het behoud van de vroegere afzonderlijke paritaire comités een discriminerend karakter voor de arbeiders en bedienden? • Harmonisering van de structuur van de paritaire comités? • Coherentie tussen werknemers die van een zelfde bedrijfstak afhangen? • Paritaire comités bevoegd voor een beperkt aantal werknemers afschaffen en aan een ander PC koppelen? • PC’s laten fuseren en nadenken over de praktische problemen die daarmee gepaard gaan? • Quid met de aanvullende PC’s? • Moeten de nieuwe PC’s gemengd zijn (enkel van het type 300)?
6. Aanpassing van het landschap van de paritaire comités 6.2 Standpunt van de commissie collectieve arbeidsverhoudingen (NAR) Werkmethode: • Onderscheid tussen de aspecten die door een wet geregeld moeten worden (mits advies of aanbeveling van de NAR) en die welke de sectoren autonoom kunnen regelen? • Stapsgewijze harmonisering (op termijn en geleidelijk aan, zoals op het vlak van de aanvullende pensioenen). • Behoud van de bevoegdheid van de NAR om de representatieve werkgeversorganisaties te erkennen.
6. Aanpassing van het landschap van de paritaire comités 6.3 Technische punten aangehaald door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Over de fusie van de paritaire comités Op het vlak van de cao’s van de vroegere paritaire comités: • bepaling van de cao’s die van toepassing zullen zijn na de fusie: moet door de betrokken partijen geregeld worden; • toepassing van artikel 23 van de wet van 5 december 1968: als een bestaand PC een oud PC opslorpt of een deel van de bevoegdheden van een bestaand PC overneemt, moeten nieuwe cao’s gesloten worden om de toepassing van de vroegere cao’s te regelen (art. 27 van de wet van 5 december 1968); als twee of meer PC’s ontbonden en vervangen worden door een nieuw PC, gaat het om een nieuw terrein en moeten de sectorale sociale gesprekspartners nieuwe cao’s sluiten. Intussen blijven de oude cao’s van toepassing.
6. Aanpassing van het landschap van de paritaire comités 6.3 Technische punten aangehaald door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Over de fusie van de paritaire comités Op het vlak van de fondsen voor bestaanszekerheid: • indien PC’s fuseren: ontbinding en vereffening van de fondsen voor bestaanszekerheid (FBZ); oprichting van een nieuw FBZ; reserves overhevelen naar het nieuwe FBZ.
→ probleem: het fonds kan niet opgericht worden zolang het nieuwe PC nog niet bestaat; → Juridisch vacuüm en technisch probleem.
6. Aanpassing van het landschap van de paritaire comités 6.3 Technische punten aangehaald door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Verhouding tussen de PC’s arbeiders en bedienden Document van de directie collectieve arbeidsbetrekkingen van de FOD over de verhoudingen tussen de PC’s voor arbeiders en bedienden. Doel: het aantal overeenstemmende PC’s bepalen: • 2 PC’s met een parallel bevoegdheidsdomein en een parallelle samenstelling in 8 gevallen; • 2 PC’s met een iets verschillend bevoegdheidsdomein en een parallelle samenstelling in 1 geval; • 2 PC’s met een parallel bevoegdheidsdomein en een verschillende samenstelling in 2 gevallen; • in de overige gevallen, geen betrekkingen tussen de PC’s.
7. Toekomstige sociale verkiezingen Een specifieke commissie dient na te gaan welke impact de eenmaking van het arbeiders/bediendenstatuut op de sociale verkiezingen heeft. Hamvraag: behoud van afzonderlijke colleges of slechts één college?
8. Arbeidshoven en -rechtbanken 8.1 In het ontwerp IPA 2011-2012. Herziening van de samenstelling van de kamers. Herziening van de benoeming van de rechters en raadsheren in sociale zaken. Wijziging van het Gerechtelijk Wetboek onvermijdelijk.
Termijn: volgende benoemingen.
8. Arbeidshoven en -rechtbanken 8.2 Standpunt van de commissie collectieve arbeidsverhoudingen (NAR) Behoud van de afzonderlijke kamers of unieke kamers. Deze kwestie moet samen met de strategische cel justitie onderzocht worden.
9. Vakbondsafvaardigingen Samenstelling van de vakbondsafvaardiging. Moeten de afzonderlijke vakbondsafvaardigingen voor bedienden en arbeiders blijven bestaan of opgeheven worden? Bespreking over de eventuele aanpassing van de cao nr. 5.
10. Conclusie: voorbereiding is absolute must Nog handenvol werk. De vakbondsorganisaties zullen zich eerst moeten hervormen. Het verzet komt niet noodzakelijk uit de meest verwachte hoek.
Dank u voor uw aandacht
Sebastien ROGER, Advocaat-vennoot
T: +32 2 880 77 85 F: +32 2 880 77 81 @ :
[email protected]
Francis Verbrugge, Senior Legal Advisor Partena HR
Michel Halet, Deputy CEO Partena
Te winnen – A gagner
En dan: receptie in Panoramic Hall… Et puis: réception au Panoramic Hall…
