HANS KLEIJWEGT: PLASBOKAAL GOEDE PROMOTIE LELIE

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

13 JUNI 2014

299

27

HANS KLEIJWEGT: ‘PLASBOKAAL GOEDE PROMOTIE LELIE’ 10

NEEM JE OMGEVING SERIEUS

12

CHELSEA FLOWER SHOW DEEL TWEE

14

41

BEDRIJFS OVERNAME DOOR WERKNEMER

SPANNENDE STRIJD OP HET NK LELIEKEUREN

46

NIEUWE SERIE: EXPORTEISEN

OK O L U O Y FABULOUS!

t c u d o r p w U ! l a a t i v r e lang

Luna SENSATION is het nieuwe fungicide uit de Luna familie, met een uitstekende werking tegen Botrytis. De gecombineerde eigenschappen van fluopyram en trifloxistrobine zorgen voor een ongekend sterke werking in bloembollen. Toepassing met Luna SENSATION leidt tot een: ▶ zeer langdurige bescherming ▶ verbeterde kwaliteit /BayerCropNL

Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig.

Groenbemesting met

Silke Japanse haver

3 zéér effectief tegen Pratylenchus penetrans 3 NAK-gekeurd zaadgoed, vrij van wilde haver 3 enorme organische stofopbrengsten

"Je ziet het effect op de streep af!" vraag ernaar bij uw zaaizaadleverancier www.limagrain.nl

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensectortKVOJ/VNNFS

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

Honderd procentregeling per 15 september Ruim 400 cultivars op CNB-dahliashowtuin

Visie

10

KAVB-voorzitter René le Clercq: ‘Sector verandert snel’

8

Bloem in beeld

12

Chelsea Flower Show: waardevolle informatie van de consument

Bedrijfsovername

14

Bedrijfsovername buiten de familie

Voorlichting

16

Heetstook hyacint kan met lager energieverbruik

Onderzoek

18

Computermodel helpt bij energiebesparing Tussenstand wetenschappelijk onderzoek tulp en lelie Update Checklist Energiebesparende Maatregelen

Vakvenster

24

Hyacinten voor de kerstbroei

Wereldbol

26

Scilla valt uiteen

Bloem in beeld

27

Plasbokaal op andere locatie en datum

Noviteiten

28

Ed Janssen ontwikkelt mobiele stoominstallatie

Product en Show

29

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB

4 VISIE13 juni 2014

Service

30

Grondbank

32

Vraag en aanbod

33

41

Keuringen Uitslag NK Leliekeuren 2014

42

41

Boomkwekerij

42

Meer sierwaarde bij Symphoricarpos

43

Tien vragen aan Barry Nijssen

44

Anthos Flowerbulb Research Program

46

Markt en Afzet Kapiteyn bv over eisen aan bollenleveranties

50

Advies Aantrekkelijkheid van investeren in ‘groene’ auto’s

51

Vasteplantenvaria Onkruidbestrijding vaste planten

52

Teeltadvies

56

Agenda

57

Service

43

Snowdrops: beetje eigenwijs Glad IJs

58

46

45

50

Hobaho Franse hyacintenoogst heel normaal

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

51

58

57

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Anthos Teeltadvies Hobaho KAVB

62

Fotografie omslag: René Faas

62

13 juni 2014VISIE 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Nieuwe internationale merkidentiteit MONSTER - Debets Schalke heeft een nieuwe logo en huisstijl geïntroduceerd. Daarmee onderstreept het bedrijf haar positie als internationale specialist op het gebied van mondiale turn-key kassenbouwprojecten. Debets Schalke, dat in 1985 van start ging, heeft zich sindsdien ontwikkeld als wereldwijde leverancier van nieuwe & gebruikte kassen en installaties. In Nederland wordt Debets Schalke uitsluitend gezien als wereldwijde kassenbouwer van tweedehands kassen. In het buitenland daarentegen is Debets Schalke ook bekend om de turn-key nieuwbouw projecten. “De nieuwe huisstijl brengt een eigentijdse ‘look en feel’ met zich mee, en verenigt het hele portfolio onder één visuele persoonlijkheid. Het resultaat oogt fris en tegelijkertijd onmiskenbaar trouw aan de geschiedenis en het erfgoed van Debets Schalke”, zegt Dylan Schalke, Export manager van Debets Schalke. Met de ‘DS’ in het beeldmerk drukt het bedrijf de stempel op het kassenbouw vakmanschap waarmee de oprichters dit familiebedrijf internationaal groot hebben gemaakt.

Lozing restwater WAGENINGEN - Ter bescherming van in water levende organismen is per 1 mei 2014 het gebruiksvoorschrift van imidaclopridhoudende gewasbeschermingsmiddelen voor de glastuinbouw aangescherpt, meldt het Ctgb. Filterspoelwater, drainwater bij substraatteelt en drainagewater bij grondgebonden teelten mogen uitsluitend geloosd worden nadat het water door een werkende, specifiek in het gebruiksvoorschrift beschreven, zuiveringsvoorziening is geleid. Ook is opgenomen dat lozing van restwater alleen mag na zuivering volgens de genoemde voorschriften. Het betreft de volgende middelen: Admire (11483 N), Gaucho Tuinbouw (12341 N) en Kohinor 700 WG (13831 N).

Niet-leden beëindigen relatie met FloraHolland AALSMEER - Per 1 januari 2014 is FloraHolland bezig met een nieuw ledenbeleid bij elf verschillende productgroepen. 25 procent van de niet-leden koos alsnog voor lidmaatschap bij FloraHolland. Daarentegen beëindigde 38 procent de relatie met FloraHolland. Dit meldt Dirk Hogervorst, manager Strategie, Marketing en Business Development van FloraHolland in FloraHolland Magazine. In het nieuwe ledenbeleid maakt de veiling duidelijk onderscheid tussen leden en niet-leden. Zo krijgen leden meer privileges. De elf productgroepen zijn Lisianthus, Anjer, Gypsophila, Limonium, Paeonia (Pioen), Kalanchoë, Calluna, Potroos, Dracaena, Cactus en Hedera.Hogervorst geeft in FloraHolland Magazine aan dat ze de cijfers hebben gedeeld met de Adviesraden. “De reacties hierop zijn verdeeld. Vorig jaar wilde menigeen dit beleid in een keer volledig invoeren. Nu worden er vragen gesteld over wat dit allemaal betekent voor de kracht van de marktplaats en de breedte van het sortiment.” De adviesraden van FloraHolland evalueren op 19 juni de nieuwe ledenaanpak. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 13 juni 2014

WAGENINGEN - De resultaten van de Nationale Studenten Enquête (NSE) 2014 zijn gepubliceerd. Hieruit blijkt dat de tevredenheid onder alle hbo’ers steeg. Groen hoger onderwijs scoort op verschillende punten bovengemiddeld. De sfeer, begeleiding bij de studie en aandacht voor wetenschappelijke vaardigheden zijn enkele van de punten waarop drie groene hbo-instellingen bovengemiddeld scoorden. De hogescholen Van Hall Larenstein, CAH Vilentum en Stoas Vilentum maakten donderdag 22 mei hun cijfers op instellingsniveau bekend. Has Hogeschool, Hogeschool Inholland en Wageningen Universiteit deden dat nog niet, maar hun cijfers zijn per opleiding te vinden via de website. Studenten in het groene hoger onderwijs waren afgelopen jaren al bovengemiddeld tevreden, met Wageningen als koploper.

VWS Nationale Publiekswinnaar

Foto: PR

Foto: PR

Studenten positief over groen hoger onderwijs

ATHENE - In de strijd om de European Business Awards 2013-2014 waaraan 17.000 bedrijven meededen in tien categorieën, heeft bloembollenexportbedrijf VWS uit Broek op Langedijk nationaal de meeste stemmen veroverd. Daarom heeft VWS de titel ‘Nationale Publiekswinnaar’ gekregen. Alle 17.000 bedrijven zijn door een jury beoordeeld en uiteindelijk bleven er honderd bedrijven over, tien per categorie. Daarnaast deed iedereen mee om de publieksprijs. In twee fases kon er gestemd worden. De eerste fase bestond uit het kiezen van de 31 publiekskampioenen. Hierbij werd VWS in Nederland publiekskampioen en liet bedrijven als Incotec, Aegir Marine en de Hema achter zich. Griekenland ging er uiteindelijk met 7.000 stemmen ruim met de publieksaward van door. De nummer twee had 5.000 stemmen en VWS bleef steken op een derde positie met 750 stemmen. Tijdens het Gala event op27 mei in Athene werden de awards uitgereikt en kregen alle 31 kampioenen hun eigen medaille met naam ingegraveerd. CFO Piet Sijm van VWS (op de foto links) nam de medaille namens het bedrijf in ontvangst.

‘Dag van de Sterretjes’ bij Jaap Duijs OTTERLO - Op zaterdag 14 juni 2014 vindt bij Kwekerij Jaap Duijs in Otterlo de jaarlijkse ‘Dag van de Sterretjes’ plaats. Bloeiend op de pot staat een uitgebreide verzameling roodsterretjes (Rhodohypoxis), geelsterretjes (Hypoxis) en rapsterretjes (Rhodoxis). Daarnaast zijn er een aantal nieuwe zaailingen te zien. De ‘Dag van de Sterretjes’ is op 14 juni van 10.00 tot 17.00 uur op de kwekerij aan de Haarsweg 2 in Otterlo te bezoeken.

ARNHEM - Vanaf 1 juni 2014 is Herbert Fisch de nieuwe Managing Director van BASF Nederland bv. Hij volgt hiermee Ger van der Lubbe op die sinds 2004 deze functie bekleedde en vanaf 1 juli 2014 met pensioen gaat. Herbert Fisch zal alle bijbehorende taken en mandaten overnemen. Zo zal hij de eindverantwoordelijkheid dragen voor de vijf productielocaties van BASF Nederland bv (De Meern, Heerenveen, Boxtel, Oosterhout en Maastricht) en het hoofdkantoor in Arnhem. Herbert Fisch (1958) is afkomstig uit het Duitse Krefeld. Hij behaalde zijn post doctoraat in de chemie en bekleedde sinds 1988 diverse managementfuncties binnen de BASF groep. Sinds 2008 was hij Managing Director van BASF Hungaria Kft. en het Platform Zuid Oost Europa.

DEN HAAG – Op 27 mei heeft staatssecretaris Dijksma in een brief aan de Tweede Kamer geschreven dat het gebruik van metam-natrium (Monam) per direct is verboden wegens risico’s voor omwonende kinderen. De toelatingshouder (Certis) zal een nieuwe toelating voor metam-natrium aanvragen waarbij in ieder geval sprake zal zijn van een bufferzone. Het besluit over een eventuele nieuwe toelating wordt uiterlijk 15 augustus verwacht. Vanaf dat moment kan er mogelijk weer metam-natrium worden toepast, maar dan wel onder striktere voorwaarden dan nu het geval is. Voorlopig is het gebruik van metam-natrium echter geheel uitgesloten.De reden voor het verbod is een nieuwe risicobeoordeling van metam-natrium door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Uit deze beoordeling volgt dat risico voor omwonende kinderen niet kan worden uitgesloten. Zelfs met een bufferzone van 100 tot 150 meter kan de veilige grens voor kinderen worden overschreden.

Foto: PR

Nieuwe Managing Director BASF

Direct verbod gebruik metam-natrium

LTO: houding FNV en CNV niet constructief

Foto: PR

AARLE-RIXTEL - Pieter Verschure van plantenkweker Croyse Loop is voor zijn uitvinding van een biologische afbreekbare plasticlegger beloond met een aanmoedigingsprijs van 2.500 euro. Deze prijs is toegekend door het Innovatiefonds voor telers dat vernieuwende ideeën binnen de akker- en tuinbouw stimuleert. Het bedrijf van Pieter Verschure kweekt naast een breed scala aan perkplanten onder glas circa veertig hectare bolchrysanten in de volle grond. Vanwege zijn betrokkenheid bij het Noord-Brabantse project Schoon Water wilde Verschure ook milieuvriendelijker telen. Hij liet zich inspireren door de aardbeienteelt. Daar wordt al langer gebruik gemaakt van afbreekbaar plastic op basis van zetmeel. De plasticrol van 2,14 meter breed heeft verschillende voordelen voor het gewas. Door de isolerende werking ervan is de grond tot wel vijf graden warmer, wat leidt tot besparingen op uiteenlopende gebieden. Zo daalde het water- en kunstmestgebruik met 35 procent. De onkruiddruk is veel lager door het plastic en de bodem ontwikkelt zich veel beter qua mineralenwerking.

FloraHolland: teveel vastgoed en grond AALSMEER - In Aalsmeer en Naaldwijk heeft FloraHolland twintig hectare grond te veel, vertelt Erik Leeuwaarden, directeur Vastgoed bij de bloemenveiling, in FloraHolland Magazine. Op deze twee locaties heeft FloraHolland zo’n zestig hectare vrij uitgeefbare grond, waarvan twintig teveel. De veiling probeert de bestemming van deze gronden te veranderen om het daarna te verkopen of te verhuren. Leeuwaarden: “In Naaldwijk is een eerste perceel al onder voorbehoud verkocht aan onderwijsinstelling Lentiz.” Naast de bouwgrond heeft FloraHolland door de teruglopende klokverkoop ook minder inpandige ruimte nodig in Naaldwijk, Aalsmeer en Bleiswijk. “Deze ruimten zijn moeilijk te verhuren omdat ze minder toegankelijk zijn en zonder dockboards. Het is lastig om hiervan verhuurbare handelsruimten te maken”, kaart Leeuwaarden aan. In totaal schrijft de veiling zeventien miljoen euro op gronden en vastgoed af. Dit betreft met name grond in Naaldwijk (tien miljoen) en vastgoed van Ciccolella. Verdere tegenvallers voorziet de directeur Vastgoed niet.

DEN HAAG - LTO Nederland keurt de houding van FNV Bondgenoten en CNV Vakmensen af. De vakbonden zijn niet bereid te praten over voorstellen van de werkgevers voor de cao open teelten. Dat bleek woensdag 28 mei 2014 bij aanvang van de tweede ronde van het cao-overleg. “De vakbonden eisen dat wij als werkgevers in de plantaardige sector onze voorstellen intrekken. Dat we het niet eens zijn, is tot daar aan toe, maar eisen dat wij voorstellen van tafel halen, dat is niet constructief”, aldus Mans Vulto, LTO portefeuillehouder Sociaal economische zaken. De cao open teelten loopt tot 1 juli 2014 en gaat over de arbeidsvoorwaarden voor 30.000 medewerkers in de boomen bollenteelt, fruitteelt, vollegrondstuinbouw en akkerbouw. De werkgeversdelegatie heeft besloten kennis te nemen van het standpunt van de vakbonden en de nieuwe situatie voor te leggen aan de Regiegroep cao open teelten (de werkgevers in de landen tuinbouw). LTO Nederland onderhandelt aan werkgeverszijde samen met NFO, KAVB en Anthos.

Ganzenakkoord Noord-Holland HAARLEM - Gedeputeerde Staten hebben op dinsdag 27 mei 2014 het Uitvoer ingsbeleid G anzen Noord-Holland 2014 vastgesteld, waarin de voorwaarden voor uitvoering zijn vastgelegd. Het beleid geeft meer ruimte voor populatiereductie van jaarrond verblijvende ganzen en het terugdringen van de tegemoetkomingen in faunaschade. Tegelijkertijd worden overwinterende ganzen beschermd. Betrokken partijen provincie Noord-Holland en de Faunabeheereenheid, een samenwerkingsverband van natuur-, landbouw- en jagersorganisatie, zijn overeengekomen dat de winterperiode ingaat op 1 november (voorheen 1 oktober) en de zomerperiode op 1 maart (voorheen 1 april). In de winterperiode is schadebestrijding uitsluitend mogelijk op kwetsbare gewassen. Overjarig grasland valt daar niet onder. In ’rustgebieden’ geldt volledige rust, dus ook geen schadebestrijding op ganzen. Deze rustgebieden zijn nodig om overwinterende ganzen afdoende bescherming te bieden. Kijk ook op: http://www.noord-holland.nl/web/Actueel/Nieuws/Artikel/Ganzenakkoord-in-NoordHolland.htm. 13 juni 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

Foto: PR

Biologisch afbreekbare plasticlegger wint aanmoedigingsprijs

CNB ACTUEEL

Honderd procentregeling per betaaldatum15 september Voor bloembollenleveranties in de periode 1 juni tot en met 14 augustus bestaat bij CNB de mogelijkheid deze per betaaldatum 15 september voor de volle 100 procent uitbetaald te krijgen. Dit in navolging van de boomkwekerijproducten waar de voorschotregeling evenmin van toepassing is. Voorwaarde is echter wel, dat de koper ermee instemt.

een administratieve vereenvoudiging in hun bedrijfsvoering willen realiseren daarin tegemoet te komen. Ook vloeit het initiatief voort uit het nieuwe automatiseringssysteem dat CNB vorig jaar heeft ingevoerd. Paul Peters: “Voor alle duidelijkheid: Het is aan de koper om aan te geven of hij die 100 procents verrekening op dat tijdstip wil. De voordelen voor de verkopers zijn duidelijk. Zij ontvangen de 15 procent van betaaldatum 1 november al op betaaldatum 15 september. Het grote voordeel voor beide partijen is daarnaast, dat de administratie een stuk eenvoudiger wordt, in die zin dat twee facturen één factuur worden. Het nadeel voor de koper is dat hij die laatste 15 procent eerder moet betalen.”

HALVERING FACTUREN

Paul Peters: ‘Het grote voordeel voor beide partijen is, dat het aantal (digitale) facturen gehalveerd wordt’ Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

W

at veel vakgenoten niet (meer) weten is dat de 15 september betaaldatum van oorsprong een voorschot is op de november betaaldatum, vroeger valuta geheten. In een grijs verleden moest de export de aangekochte bollen uit de zomeroogst op 1 november aan de veiling betaald hebben, waarna deze ervoor zorgde dat de kwekerij binnen veertien dagen het geld op de rekening had staan. Daar waar de overige maanden een tweemaandelijkse betaaldatum afrekening kenden moest de kwekerij na de juli betaaldatum dus vier maanden op zijn geld wachten. Dat had deels te maken met het handmatig administreren van de duizenden koopbriefjes, leverings- en contranota’s, deels met de zuurclausules die eveneens handmatig verwerkt moesten

8 • BLOEMBOLLENVISIE • 13 juni 2014

worden en die per 1 oktober bij de veiling ingediend moesten zijn. De november betaaldatum was in die tijd verreweg de grootste en meest belangrijke betaaldatum van het jaar.

VOORSCHOT In de tweede helft van de vorige eeuw werd onder druk van de kwekerij de september betaaldatum ingevoerd als voorschotdatum op de betaaldatum 1 november en kreeg de kwekerij 50 procent als voorschot uitgekeerd. Later werd dat percentage zelfs verhoogd tot 85 procent. Bij het in werking treden van het nieuwe CNB-reglement per 1 september 2013 is de 85 procent voorschot gehandhaafd, maar is het ook mogelijk gemaakt dat leveranties tussen 1 juni en 14 augustus voor 100 procent op betaaldatum 15 september worden gefactureerd. Volgens manager bemiddeling Paul Peters van CNB gaat het hier om een zuiver CNB-initiatief, dat genomen is om kopers die

De koper moet dus actie ondernemen en laten weten of hij akkoord gaat met de betaling van 100 procent per 15 september. Paul Peters: “In de praktijk zien we dat de meeste posten zuur retour wel voor 30 september bekend zijn en dan kunnen we die nog verrekenen op het rekeningoverzicht per 1 november. Wij voeren de correctie gewoon uit voor de koper en verkoper, dat is voor CNB geen enkel probleem. De kopers die ons tot nu toe hebben laten weten, dat ze een voorkeur hebben voor de 100 procents betaling per 15 september geven de vereenvoudigde administratie als belangrijkste reden op. Het gaat om leveranties tussen 1 juni en 14 augustus en dat betekent dat er heel wat (digitale) facturen in die periode worden gehalveerd. Dat er nog niet zo heel veel vraag naar is komt omdat niet veel kopers weten, dat deze mogelijkheid bestaat. Nogmaals, de actie moet worden ondernomen door de koperrelatie die CNB moet laten weten dat hij akkoord gaat met de 100 procentregeling. Te verwachten valt niet dat iemand van verkoperszijde te kennen geeft dat hij het niet wil.”

ONWETENDHEID Hoewel deze wijziging in het CNB-reglement uitvoerig gecommuniceerd is middels een schrijven aan alle relaties, alsmede een artikel in BloembollenVisie, kiest CNB nu opnieuw voor de publiciteit. Paul Peters: “We constateren in de praktijk dat veel kopers nog steeds niet weten dat deze mogelijkheid bestaat en we nu in een periode aangeland zijn, dat de transacties die plaatsvinden daarvoor in aanmerking komen. Het is overigens niet mogelijk de 100 procentregeling met terugwerkende kracht te laten ingaan, ook niet als de koper dat wil.”

VAN DE REDACTIE

Foto: René Faas

Verharding

Ruim 400 cultivars op CNB-dahliashowtuin

COLOFON

Op de nieuwe dahliashowtuin van CNB aan de Spekkelaan in Lisse (tegenover manege Puntenburg) zijn half mei de stekken geplant voor het nieuwe showseizoen. In totaal staan dit jaar 413 cultivars opgeplant met het accent op het aparte, bijzondere en nieuwe assortiment, die belangeloos beschikbaar zijn gesteld door 22 inzenders. Dankzij de ideale weersomstandigheden kon dit jaar vroeg (12 mei) met planten begonnen worden, hetgeen betekent dat het een vroeg showseizoen zou kunnen worden, aangezien de tuin ook nog eens in de luwte ligt. Het aantal opgeplante nieuwigheden is relatief groot, hetgeen mede te maken heeft met de vernieuwingsdrang in de dahliasector, waarbij de belangstelling zich met name richt op extra grootbloemige typen en aparte bloemvormen. Anders dan de vorige showtuin is de tuin langgerekt van vorm met een breedte van vijf bedden en een lengte van 180 meter. De parkeergelegenheid van de showtuin bevindt zich aan de Loosterweg Zuid (zo’n 300 meter tegenover Puntenburg) waar op de tuin zelf voldoende parkeergelegenheid beschikbaar is. De tuin is voor relaties van CNB vrij toegankelijk en van vrijdag 1 augustus tot en met vrijdag 29 september van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat geopend. In navolging van voorgaande jaren zal weer een showtuingids worden samengesteld die op de tuin beschikbaar is. De verwachting is dat de showtuin dit seizoen een uitbundige bloei zal laten zien, mede gezien de locatie en beschutte ligging. Voor meer informatie omtrent het opgeplante assortiment kan men terecht bij één van de leden van het CNB-dahliateam.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIEADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 255,-- per jaar, Europa € 275,-- per jaar, buiten Europa € 305,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJK HEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Hoewel wij in ons eigen kikkerlandje nog steeds redelijk goed uit de weg kunnen met het poldermodel lijkt mondiaal gezien het zoeken naar vormen van consensus steeds minder opgang te vinden. Of je nu kijkt naar Azië, Afrika, het Midden-Oosten, de Balkan of Zuid-Amerika, overal wordt direct naar de wapens gegrepen en het conflict op scherp gesteld in plaats van de dialoog te zoeken. Ook de Europese verkiezingen hebben duidelijk gemaakt, dat tijden aan het veranderen zijn. De grote gevestigde partijen mogen dan nog wel het grootste machtsblok vormen in Brussel, de linkse en rechtse radicalen rammelen steeds harder aan de deur en zullen in toenemende mate van zich doen spreken. In sommige lidstaten ziet het er zelfs al naar uit, dat de politieke aardverschuiving die de Europese verkiezingen te zien heeft gegeven, ertoe zal leiden dat bestaande regeringscoalities hun conclusies trekken. En dan zwijgen we nog maar over brandhaarden als Oekraïne, waar een Westers georiënteerd deel van de bevolking zich geplaatst ziet tegen Russisch gezinde separatisten als onderdeel van een politiek machtsspel tussen enerzijds het ‘vrije’ Westen en anderzijds Rusland met als inzet het veiligstellen van eigen invloedsferen. En zo kan het plotseling gebeuren, dat Nederlandse F-16’s boven Polen vliegen en mijnenvegers op de Oostzee patrouilleren en we niet langer te maken hebben met een ver van mijn bed show. In ons eigen land slaat de verharding eveneens toe. Denk maar aan Geert Wilders met zijn discriminerende opmerkingen en de consequenties daarvan (Saoedi-Arabië), maar ook aan het gedoe rond de vraag of Zwarte Piet zwart moet zijn of alle kleuren van de regenboog mag hebben. Het geldt echter ook voor de bezuinigingsdrang van dit kabinet die grote groepen van zorg afhankelijke landgenoten aan hun lot overlaat, hetgeen tot schrijnende situaties leidt in onze, o zo veelgeprezen moderne samenleving. Ook hier is sprake van een verharding. Of is het egoïsme, het alleen maar denken aan het eigen belang? Het vreten of opgevreten worden. Ik duid het misschien heel zwart-wit, maar het is wel de realiteit. Intussen staat de bloembollenoogst voor de deur, maar ook die van tal van andere agrarische producten. Met die wetenschap moet je er niet aan denken, dat ergens ter wereld de vlam echt in de pan slaat, grenzen gesloten worden en de export abrupt tot stilstand komt. Als markten als Oost-Europa of China de komende vier maanden wegvallen, kunnen ook wij het schudden…. Wim Ciggaar 13 juni 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 99

VISIE

‘Neem je omgeving Ruim een jaar geleden werd René le Clercq algemeen voorzitter van de KAVB. In dat afgelopen jaar is er genoeg de revue gepasseerd: een uitzending van Zembla, de afbouw van het PT, en recent het verbod op metam-natrium. Wat kan de KAVB in zo’n roerige tijd voor de leden betekenen? Bijvoorbeeld als het gaat om de plannen van de overheid om de BKD op te laten gaan in een ZBO Plant zonder directe invloed van de sector zelf. ‘Als er iets is dat beter kan, prima. Maar om nu een huis dat er kwalitatief goed bij staat omver te gooien, dat gaat ons te ver. Wij vragen ons echt af: ‘Wat gaat er nu fout?’

RENÉ LE CLERCQ, ALGEMEEN VOORZITTER KAVB

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas


S

aai is het bestaan in ieder geval niet als voorzitter van de KAVB. De ene keer zijn het de leden zelf die zich melden bij hun voorman, de andere keer is het de wereld buiten de bloembollensector die luidruchtig op de deur bonst. In alle gevallen is er de vraag om een reactie, om een antwoord. Hoe gaat de 154 jaar oude brancheorganisatie voor de bloembollensector met al die vragen om?

Je bent nu ruim een jaar voorzitter van de KAVB. Hoe kijk je terug op wat er zich afgelopen jaar allemaal heeft afgespeeld? “Het is in ieder geval een heel dynamisch jaar geweest, waarbij er veel op de sector is afgekomen uit allerlei hoeken: politiek, maatschappij, financiering. En wat mij het afgelopen jaar meer dan duidelijk is geworden, is dat de wereld er heel anders zal uit gaan zien dan pakweg vijf jaar geleden. Dat zal voor veel ondernemers wennen zijn, maar het is de werkelijkheid waaraan ze niet kunnen ontkomen.” Je hebt zelf veel ervaring opgedaan in de planten- en uitgangsmateriaalwereld. Zie je grote verschillen of juist overeenkomsten?

“Ik heb vooral veel ervaring opgedaan in de glastuinbouw, en dat is toch een andere wereld dan die van de open teelten waartoe de bloembollensector behoort. Neem alleen al de snelheid waarmee sortimentsvernieuwing plaatsvindt. Bij chrysant bijvoorbeeld kun je drie jaar na een kruising een nieuwe cultivar commercieel introduceren. Bij een tulp duurt dat 25 jaar, en dan begint het pas. De teelt van uitgangsmateriaal vindt hier niet meer plaats, en waar je als bloembollenteler maar een paar oogstmomenten per jaar hebt, is dat in de glasteelt eigenlijk elke dag. Kijkend naar het ondernemerschap dan is het verschil tussen glas en bollen niet zo groot. Er is ondernemersdrive, mensen willen investeren, willen vooruit.” Dit is het eerste jaar zonder wezenlijke PT-bijdrage en dus veel minder onderzoek. Wat betekent dit voor de bloembollensector? “De maatregel die heeft geleid tot het einde van het PT kan ik niet anders dan aanduiden als een mooie baby die samen met het badwater wordt weggegooid. Vooral het strategisch fundamenteel onderzoek zal hier onder gaan lijden. Dat zal de eerste paar jaar in

serieus’ de praktijk nog niet zo erg opvallen, maar daarna komt dat echt in de knel. Ondernemers gaan nu eenmaal niet zo snel investeren in langetermijnonderzoek. Zij kijken vooral naar wat het geld dat ze in onderzoek steken hen direct oplevert. En dan komt praktisch onderzoek toch eerder in beeld dan fundamenteel onderzoek. Met een neerwaartse spiraal in het onderzoek als gevolg. En dat is niet alleen zo voor de bloembollensector, maar raakt in feite de hele agrarische sector.” Kan een sector als de bloembollen zonder goed onderzoek, zoals PPO dat decennialang heeft uitgevoerd? “Nee, en dat geldt niet alleen voor de bloembollensector. De Nederlandse agrarische sector heeft een vooraanstaande positie in de hele wereld, en die kunnen we alleen maar behouden als er blijvend wordt geïnvesteerd in innovatie en onderzoek. Zonder die investeringen gaat het niet.” Wat doet de KAVB om toch voldoende onderzoek in stand te houden? Kan een fonds van lelie, tulp en hyacint ook voor andere gewassen? Hoe werkt de KAVB samen met andere organisaties om publiek-privaat onderzoek te organiseren? Welke rol speelt Greenport Holland hierin? “Als KAVB willen we nog steeds heel graag het collectief verenigen en mobiliseren. Wat altijd weer een lastig aspect is, zijn de free riders. Dat kunnen we echter niet blijven roepen, want dan gebeurt er nooit wat. En dus zullen we problemen die er zijn moeten oplossen. Gewasgericht geld innen is vooral van belang om acute problemen aan te pakken, zoals de leliesector dat nu doet met PlAMV en de tulpentelers vanwege virus. Deze oplossing is echter alleen weggelegd voor gewassen met een voldoende grote oppervlakte. En dan nog brengen ze maar

een fractie bijeen ten opzichte van voorgaande jaren. Een ander alternatief zien we als KAVB in het organiseren van een nieuwe collectiviteit. Greenport Holland is daar een mooi voorbeeld van. Daar werken we samen met andere sierteeltsectoren en kunnen we nog een aantal zaken collectief gefinancierd krijgen. Dat betekent niet dat er PT 2.0 komt, maar wel dat als het gaat om onderwerpen op het gebied van plantgezondheid of kennis en innovatie de overheid bereid is om mee te werken aan algemeen verbindend verklaringen, waardoor collectieve financiering van projecten door de hele sector mogelijk wordt. Hier zijn we als KAVB nauw bij betrokken. Op dit moment zijn we de organisatie hiervan aan het inrichten en de structuur aan het opzetten, zodat we komend najaar zaken verder kunnen gaan invullen.” Wat vindt de KAVB van de plannen over de overheid om de BKD en andere keuringsdiensten op te laten gaan in één ZBO Plant? “In de eerste plaats zijn we als KAVB niet tegen verbeteringen. Als er iets is dat beter kan, prima. Maar om nu een huis dat er kwalitatief goed bij staat omver te gooien, dat gaat ons te ver. Wij vragen ons echt af: ‘Wat gaat er nu fout?’ De keuringssystematiek van de BKD staat in het buitenland hoog aangeschreven. Als sector zitten we zelf aan het stuur, en letten we goed op de kosten, met als resultaat dat de tarieven al een paar jaar zijn gedaald. Of de NVWA dit ook zo kostenoptimaal kan, daar hebben we echt onze twijfels over.” Hoe kijkt de KAVB aan tegen een keuringsdienst waarbij de sector zelf geen directe bestuurlijke invloed meer heeft? Hoe zit het met de opvatting van de overheid dat het niet goed is dat de slager zijn eigen vlees keurt? In hoeverre kunnen de organi-

saties een dergelijk voornemen nog tegenhouden? “Dat van die slager die zijn eigen vlees keurt valt volgens mij nogal mee. De BKD is een onafhankelijke organisatie die werkt volgens objectieve normen en vastgestelde protocollen. Als je als sector daar de hand mee wil lichten, dan is het gauw klaar met een product dat voor een stevig deel naar het buitenland gaat. En dat buitenland heeft meer invloed op de keuringseisen dan de sector zelf.” “Wat dit proces betreft denk ik dat we op dit moment met een overheid te maken hebben die heel erg hard aan het vegen is met zijn bezem op allerlei terreinen. Ik snap die behoefte wel als ik kijk naar wat zich bij onder meer de woningcorporaties heeft voorgedaan, maar ik heb nu sterk de indruk dat de balans wel erg naar de andere kant aan het doorslaan is.” “Alle sectoren die hierbij betrokken zijn hebben duidelijk gemaakt hier geen behoefte aan te hebben. We voeren nog steeds gesprekken met de overheid en hopen op een goede afloop.” Hoe komt het dat de bloembollensector na twintig relatief rustige jaren ineens weer zo onder vuur ligt als het om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen gaat? Welke rol speelt de KAVB hier om ondernemers te helpen? “De kritische houding van burgers richting de bloembollensector past in de huidige maatschappelijke ontwikkeling, waarin mensen op zoek gaan naar informatie, waarin internet en social media hun rol spelen, en waar de roep om transparantie groot is. Producenten dienen dat serieus te nemen. Kijk alleen maar naar het aantal terugroepacties van allerlei producten. Nu gebeurt dat bijna wekelijks, vijftien jaar geleden speelde dat nauwelijks. Het komt er op neer dat je als ondernemer een plaats hebt in de maatschappij en die gaat verder dan het kij-

ken naar de continuïteit van de eigen onderneming en het maken van winst. Duurzaamheid hoort daar nu ook bij.” “De KAVB doet op dit terrein al veel, en dat niet alleen nu. In feite werken we al twintig jaar aan terugdringing van het middelengebruik, aan het stimuleren van energiebesparing en het schoner werken. Wat er nu vooral bijkomt is communicatie met de omgeving. Als KAVB willen we de ondernemer daarin bijstaan. En wat ik merk is dat ondernemers ook snappen dat dit nodig is. Laat zien wat je doet en waar je mee bezig bent. Neem je omgeving serieus. Daar gaat het om.” Past het recente verbod op metam-natrium in het veranderend kijken naar de bloembollensector? Wat doet de KAVB eraan om dit probleem op te lossen? “In het rapport dat ten grondslag ligt aan dit besluit is gekeken naar het risico op blootstelling aan volwassenen en kinderen, met als uitkomst een teeltvrije zone van minstens 150 meter. Dat feit ligt er. We hebben als KAVB vooral af te wachten wat de nieuwe informatie van de toelatingshouders oplevert. Wij zetten zelf in op meer onderzoek naar alternatieven, zoals CATT, maar of dat voldoende is zal de toekomst uitwijzen.” Komende jaren nog genoeg werk voor de inmiddels 154-jarige KAVB? “Jazeker, alleen al de uitkomst van de ZBO-discussie is een belangrijk onderwerp, net als het financieren van nieuw onderzoek. Verder willen we als KAVB ondernemers ondersteunen in het gestalte geven aan het maatschappelijk ondernemen. Ook zie ik nog genoeg taken op sociaal-economisch terrein. Denk aan arbeidsomstandigheden, cursussen, omgang met je medewerkers. Ook daar kunnen we als KAVB ondernemers nog in toerusten. Kortom, werk genoeg.” 13 juni 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 11

BLOEM IN BEELD

Voor de deelnemers is de Chelsea Flower Show elk jaar een evenement om naartoe te leven. De omgeving, de sfeer, het publiek, de enorme media-aandacht; het is allemaal een feest om mee te maken. Voor zo’n bijzondere show kun je jezelf niet inschrijven: je moet worden uitgenodigd. Best bijzonder dus om er als Nederlandse standhouder bij te kunnen zijn. En dan ook nog prijzen winnen. Zowel J.S. Pennings De Bilt als W.S. Warmenhoven gingen naar huis met een Gold Medal. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

V

orig jaar – tijdens de 100ste editie van de show – ging de firma W.S. Warmenhoven naar huis met de Diamond Jubilee Award, precies in het jaar dat de firma voor de 25ste keer deelnam. “Dat was inderdaad bij-


zonder”, herinnert directeur Peter Warmenhoven zich. “Dit jaar was echter niet minder bijzonder. De reacties van het publiek op onze stand waren minstens zo warm en enthousiast als vorig jaar. Dit jaar wonnen we de Gold Medal, ook prachtig, een uiting van waardering. Maar, ons gaat het vooral om wat we terugkrijgen van het publiek, contact maken met onze

‘Chelsea F klanten.” Die klanten zijn uitsluitend particulieren. “Wij richten ons bewust op die particuliere markt, gaan voor het rechtstreekse contact met de eindgebruiker. Onze klanten zitten veelal in Engeland, Schotland en Ierland. We hebben ook wat voorzichtige stappen op de Noord-Amerikaanse markt gezet, met succes. Mijn zoon Mark wil dit verder uitbouwen, hij ziet hier allerlei kansen en mogelijkheden.

RESULTATEN Op de show toonde Warmenhoven ruim dertig soorten alliums en zo’n veertig soorten amaryllissen. Bezoekers reageerden met enthousiasme op wat Warmenhoven had meegenomen uit Nederland. “We hebben de hele week met vier man orders staan schrijven. Deze dagen gebruiken we om alles uit te werken, ik heb

lower Show is het summum’ nog geen overzicht van de resultaten, maar ik denk dat het er goed uit ziet.” Volgend jaar gaat Warmenhoven opnieuw met veel plezier in op de uitnodiging voor deelname. “De Chelsea Flower Show is zo bijzonder, dat kun je bijna niet uitleggen, je moet het meemaken. Het is het summum op tuingebied, een uniek evenement.” Promotie van de hyacint in het algemeen: dat was aanvankelijk het voornaamste doel van deelname aan de Chelsea Flower Show voor de firma J.S. Pennings De Bilt, vertelt medeeigenaar Dick van Duin. “We showen daar ons eigen assortiment en soorten van een aantal collega’s, zoals Berbee uit Breezand en Zonneveld uit Voorhout.” Inmiddels is het accent wat verschoven, of beter gezegd: er is iets bij

gekomen. “Deze show is voor ons een uitgelezen moment om in contact te komen met de consument en te horen wat hij van ons product vindt. Die gesprekken leveren ons waardevolle informatie op. Wat spreekt aan en wat niet? Wat vindt de consument überhaupt van hyacint? ‘Mine always turn over’, hoor je dan bijvoorbeeld. Zo’n omvallende hyacint vinden ze een minpunt. Goed om te horen is hoe mooi consumenten de unieke kleurimpact van hyacint vinden. Ook blijkt dat consumenten geur verwachten bij bloemen. Daar is hyacint sterk in. Je kijkt ervan op hoeveel mensen vragen wat ‘the most fragrant’ hyacint is.”

INTERESSANT De show biedt de ondernemers bovendien de gelegenheid om relaties te spreken. “We spre-

ken bestaande relaties en leggen ook nieuwe contacten. Zakelijk gezien, is het steeds interessanter om hier te zijn. We zien dat we de afgelopen jaren een flinke omzetgroei hebben gerealiseerd in de Engelse markt. Dat zien wij als een vorm van waardering voor onze inzet.” Consumenten doen hun bestellingen via een Engels mailorderbedrijf waar de firma Pennings mee samenwerkt. “Er ligt een verkoopflyer in de stand die de consumenten daarmee op weg helpt.” Natuurlijk komt de Gold Medal ook nog even ter sprake. “Het is altijd mooi om zo’n vorm van waardering te ontvangen. We merken bovendien dat zo’n prijs extra de aandacht van consumenten trekt, dus je staat toch wat meer in de spotlights. Ik geloof dat dit inmiddels de vierde keer was dat we ‘m wonnen, maar we zijn er nog net zo blij mee als de eerste keer.”

13 juni 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 13

BEDRIJFSOVERNAME

Het aantal potentiële opvolgers voor een bloembollenbedrijf is laag. Zo is er voor zeventig procent geen opvolging. Jan Holtmaat wist al na vijf werkdagen dat Paul van der Bijl een echte ondernemer was. Toen bedrijfsovername toevallig ter sprake kwam, werden de eerste plannen gesmeed en binnen een jaar was het rond. In plaats van een overdracht in de familiekring, droeg Holtmaat zijn bedrijf over aan zijn werknemer Van der Bijl.

Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

“Zo heb ik het in 2010 op papier overgenomen, maar alles was in werkelijkheid pas in 2011 rond en toen is Jan Holtmaat uit het bedrijf gestapt.”

inds 2010 is Paul van der Bijl (36) directeur van Holtmaat v/d Bijl Flowerbulbs in Creil. Opgegroeid in een familie die een veebedrijf had, was hij het werken op onregelmatige tijden al gewend, niet wetende dat dit later nog van pas zou komen. Na diverse banen in de bollensector en bij een koelbedrijf, zocht hij naar iets anders. Zo vertelt Van der Bijl: “Ik wilde een grotere uitdaging. Op een gegeven moment kwam ik in contact met Jan Holtmaat en ging in 2004 daar werken. Dat ik het bedrijf uiteindelijk zou overnemen had ik toen nooit gedacht.”

Doordat Van der Bijl al een aantal jaren bij Holtmaat werkte, kon hij van alle fiscale voordelen gebruik maken. Het bedrijf is als eenmanszaak verkocht. Op deze manier kon het bedrijf direct worden overgedragen, geeft Holtmaat aan. “Een maatschap is geen optie voor een jonge ondernemer. Op die manier schuif je de problemen door en er zit nog veel in van de overdrager. Dan moet je als overdrager nog meedenken en werken om jezelf veilig te stellen. Zo kun je geen ruimte geven aan de overnemer. Daarom hebben wij het opgelost door alles te verkopen als eenmanszaak. Alle machines en onroerend goed zijn nu van Paul van der Bijl, maar het land pacht hij van mij.”

S

ONDERNEMERSKWALITEITEN De 61-jarige Holtmaat heeft drie dochters, maar geen van hen had interesse om het bedrijf over te nemen: “Om dat te doen moet je ten eerste managementvaardigheden hebben. Daarnaast heeft een ondernemer ook groene vingers nodig. Ik denk wel dat mijn dochters het goed zouden doen qua managementtaken, maar dat alleen is niet voldoende. Ze hebben ook groene vingers nodig. Dat Paul van der Bijl een ondernemer was, zag ik al nadat hij vijf dagen bij ons aan het werk was.” Het idee dat Van der Bijl een opvolger zou kunnen zijn van Holtmaat, kwam pas toen er een ander bedrijf interesse toonde. Holtmaat: “Ze wilden het bedrijf overnemen, maar samen met Van der Bijl. Toen dacht ik: als dat kan, waarom kan hij het dan niet alleen. Toen zijn we gaan praten.” Van der Bijl wilde altijd al ondernemer zijn, maar had niet de middelen om een eigen bedrijf op te zetten. Tijdens de gesprekken werden er twee adviseurs ingeschakeld, die elk werkten in het belang van een van de twee. Zo zijn er punten op papier gezet over hoe beiden het graag zouden zien. Daarna is er gezamenlijk over gepraat. “De hoofdlijnen waren hetzelfde en dat hebben we uitgewerkt in een plan. Dat eerste plan is ingediend bij de bank en is nooit meer aangepast”, vertelt Van der Bijl. 14 VISIE13 juni 2014

‘Het is een jongensdroom die uitkomt’ VERHOUDINGEN Dat Van der Bijl directeur is, betekent niet dat Holtmaat niet meer op de dam komt. Zo is er afgesproken dat hij meerdere jaren een advieserende rol heeft. “Nadat het officieel van Van der Bijl was, kwam ik de eerste maand nog vroeg in de ochtend om alles aan te zetten. Maar om Van der Bijl ruimte te geven besloot ik al snel om een half uur later te komen.” In de bedrijfswoning op het erf woonde Holtmaat nog ongeveer een jaar, waarna Van der Bijl er ging wonen. Op dit moment komt Holtmaat met regelmaat langs en heeft iedere dag telefonisch contact met Van der Bijl. “Het is prettig om regelmatig contact te hebben. De overname zorgde voor een enorme verandering, maar van huis uit wist ik al dat het werk op een eigen bedrijf nooit af is. Doordat ik het bedrijf zo heb overgenomen dat Holtmaat mij advies geeft, zorgt dit ervoor dat ik de mogelijkheid heb om

Jan Holtmaat (links) en Paul van der Bijl werken goed

‘Vertrouwen in het bedrijf te groeien”, geeft Van der Bijl aan. Omdat Holtmaat 57 jaar was toen hij uit het bedrijf stapte, moest en wilde hij nog verder doorwerken. Met zijn adviserende rol kon dat. Adviseren ging zelfs zo goed, dat andere bedrijven hem nu ook inschakelen. Het gezin van Van der Bijl reageerde positief op de overname. “Ik had al eerder ideeën om eigen ondernemer te worden en dat ook thuis besproken. Mijn drive is de uitdaging en het maken van keuzes binnen mijn eigen bedrijf.

samen

en communicatie sleutel tot succes’ Zo is mijn doel nu om een zo hoog mogelijke opbrengst te behalen met een goede kwaliteit. Thuis is er wel wat veranderd. Mijn vrouw was eerst kraamverzorgster, maar allebei met onregelmatige tijden werken functioneerde niet. Nu werkt ze mee op kantoor.” Na de overname is Van der Bijl in 2012 gestart met lelies. Daarnaast teelt hij gladiolen en tulpen in zijn kraam, die in totaal zo’n honderdvijftig hectare groot is.

DROOM Bij de overname was wederzijds vertrouwen

een belangrijk punt. Holtmaat: “Toen Van der Bijl hier kwam werken had ik een planter nodig. Hij ging planten en na een dag had ik al vertrouwen in hem. Het ging goed en het jaar erop was ik zeer tevreden met hoe het erbij stond. Toen is de basis van het vertouwen in hem gelegd. Hij pakt heel snel dingen op en heeft snel een overzicht van hoe het zou moeten.” Holtmaat is tevreden met de gang van zaken en heeft er geen nacht van wakker gelegen.

Dat zijn bedrijf doorgaat is prettig. Het feit dat Van der Bijl en hij goed met elkaar communiceren en elkaar vertrouwen, heeft er ook voor gezorgd dat de deur voor hem open staat. Dat geeft Holtmaat de mogelijkheid om rustig afscheid te nemen van zijn bedrijf en daar nog wel bij betrokken te zijn. “Ik gun het Van der Bijl en heb er vertouwen in dat het goed gaat. Het is een jongensdroom die uitkomt”, zegt Holtmaat. Een uitspraak die geldt voor beiden. Zijn levenswerk blijft op deze manier bestaan en de geboren ondernemer heeft zo zijn eigen zaak. 13 juni 2014VISIE 15

VOORLICHTING

Minder ventilatie hyacint leve Het hyacinten droog- en bewaarseizoen staat weer voor de deur. Een spannende tijd, omdat een geslaagde hyacintenheetstook de enige manier is om de geelziekbacterie in besmet plantgoed te bestrijden. De heetstook is verantwoordelijk voor het relatief hoge energieverbruik bij de teelt van hyacint. Ventilatie en circulatie in combinatie met de hoge, gewenste celtemperaturen leiden tot een hoog energieverbruik. Het project ‘Hyacintenteelt: de E(nergie)-lijn’ wil in de praktijk laten zien dat hier nog energie te besparen is. Tekst: Guus Braam, DLV Plant, team bloembollen, [email protected] Fotografie: DLV, Arie Dwarswaard

D

e eerste leverbare hyacinten staan alweer een tijdje in de cel. Binnenkort wordt het plantgoed gerooid en uiteindelijk het pluis van de holbollen. De geelziekbacterie (Xanthomonas hyacinthi) is ieder jaar opnieuw een bedreiging voor de hyacintenteelt. Dit voorjaar bleek dit opnieuw. De heetstookbehandeling is de enige mogelijkheid om deze bacterie in de hyacintenbol te bestrijden. De hoge temperaturen zijn echter riskant voor de hyacintenbollen, omdat er schade kan ontstaan. Het project ‘Hyacintenteelt; de E(nergie)-lijn’ wil in de praktijk demonstreren dat energiebesparing bij de heetstook zonder kwaliteitsverlies bij hyacint mogelijk is. Op drie bedrijven in de verschillende teeltregio’s, namelijk de Bollenstreek, Kennemerland en het Noordelijk Zandgebied wordt het energieverbruik tijdens drogen en bewaren intensief gevolgd en daar waar mogelijk bijgestuurd. Dit levert hyacintentelers een financieel voordeel op ten opzichte van concurrenten die minder energie besparen. De tijdens het afgelopen seizoen verzamelde gegevens rond luchtverdeling, circulatie en temperatuur vergroten het inzicht en dit kan ook helpen bij het voorkomen van heetstookschade.

Geelziek in hyacint de 44°C-periode niet mee. Voordat de behandeling begint moet voldoende voorwarmte worden gegeven. Een voorbehandelingsperiode van vier tot maximaal zes weken 30°C is hiervoor noodzakelijk. Bij de start van de 30°C dienen de bollen goed droog te zijn om problemen met roet (Aspergillus niger) en agres-

sief snot (Dickeya-soorten, voorheen Erwinia chrysanthemi) te verminderen.

VENTILATIE Tijdens de heetstookbehandeling werd van oudsher veel geventileerd (160 m3 buitenlucht per m3 product per uur) om vermeend zuurstofgebrek en om CO 2-overmaat te voorkomen, en in palletkistencellen ook veel gecirculeerd (1.000 m3 lucht per uur per m3 product). Dit leidt onder andere tot een behoorlijk gasverbruik per hectare hyacinten. Het gasverbruik bij hyacint is bijna tweemaal zo hoog als bij tulp. Uit onderzoek van PPO blijkt dat voor plantgoed van hyacint de CO2-schadedrempel tussen 5.000 en 15.000 ppm ligt. De hoeveelheid ventilatie en circulatie die er voor nodig is om het CO2-gehalte onder de 5.000 ppm te houden is zelfs bij een erg hoge ademhaling erg klein: niet meer dan respectievelijk 6 m3 per uur en 100 m3 per uur per m3 product. De schadedrempel voor CO2 ligt zo hoog dat, wanneer het verschil tussen de minst en de meest beluchte kist niet groter is dan 40 procent rond het gemiddelde, in de praktijk deze CO2-gehaltes tussen de bollen niet voorkomen. Door de ademhaling van de bollen en de warmteproductie van de ventilatoren loopt de temperatuur in de cel op en moet er dus eerder geventileerd worden om warmte en/of vocht af te voeren dan CO2.

HUIDIG ADVIES Het advies is nu om tijdens de 30°C-periode 80 m3 per uur per m3 bollen te ventileren. Hiermee kan het vocht dat hyacinten afgeven tijdens het nadrogen worden afgevoerd. Vervolgens is tijdens de 38°C- en 44°C-behandeling de ventilatienorm 40 m3 per uur per m3 product. Bij moderne met de klimaatcomputer

HEETSTOOKBEHANDELING Voer zo vroeg mogelijk een heetstookbehandeling uit. Deze bestaat voor zieke en verdachte partijen en pluis uit twee weken 38°C en drie dagen 44°C, voor de overige partijen uit twee weken 38°C en twee dagen 44°C. De tijdsduur van het opwarmen en afkoelen telt voor 16 • BLOEMBOLLENVISIE • 13 juni 2014

Gewichtsverlies verschillende cultivars tijdens bewaarseizoen

rt grote energiebesparing

Metingen verdeling luchthoeveelheid bij verschillende aanpassingen in systeem.

geregelde cellen wordt tijdens de bewaring en de heetstook de luchtklep op minimum 0 procent en op maximum 100 procent gezet. Wanneer de temperatuur in de cel te laag is sluit de luchtklep. Door de warmteproductie van onder andere ventilatoren en de hyacintenbollen zelf loopt de temperatuur op. De luchtklep zal dan weer opengaan. Door meer of minder buitenlucht in de cel te brengen is de relatieve luchtvochtigheid (RV) van de cellucht te beïnvloeden en daarmee de kwaliteit van de bollen. Een RV van meer dan 30 procent tijdens de 38°C geeft meer kans op aantasting door roet (Aspergillus niger) en heetstookschade. De RV tijdens de heetstookperiode in de cel is in het algemeen laag. Alleen bij overgangen zoals het begin van de 30°C en het begin van de 38°C loopt de RV iets op. Over de gehele periode verliezen de hyacinten echter behoorlijk wat vocht (zie figuur linksonder).

CIRCULATIE Circulatie bij het bewaren van hyacint heeft als functie om CO2, water(damp) en warmte af te voeren, zodat bewaarcondities optimaal zijn. Voldoende circulatie is daarnaast van belang om er voor te zorgen dat de gewenste condities (vooral temperatuur) in elke afzonderlijke kist gehaald worden. De totale bewaarperiode bij hyacinten duurt circa drie maanden, waarvan de periode voor en na de heetstook circa een maand bedraagt. De circulatie is bij veel bolgewassen circa 40-50 procent van het elektraverbruik. De in het verleden geadviseerde circulatie bij de hyacintenheetstook is 500-1.000 m3 per uur per m3 product. Als de circulatie voor (als het product goed droog is) en na de hyacintenheetstook afneemt tot bijvoorbeeld 250350 m3 per uur per m3 product, dan halveert het elektraverbruik in deze periode minimaal. Bij frequentiegeregelde of gelijkstroomventilatoren is dit nog meer. Om circulatie te kunnen

verminderen is wel een goede luchtverdeling nodig.

SCHADE De hoge temperaturen tijdens de heetstook zijn riskant voor de hyacintenbollen. Er kan schade ontstaan. Typische heetstookschadebeelden zijn onder andere: schijfrandnecrose, spruitnecrose, bloemnecrose, glazigheid en witte stip. Temperatuurverschillen en doorschieten zijn vaak de oorzaak van heetstookschade. Uit het oogpunt van bestrijding van de bacterie en het voorkomen van heetstookschade is het dus hoe egaler de temperatuur, hoe beter. Het tweelaagsysteem is het meest gangbare systeem in de dagelijkse praktijk in de hyacintenteelt. De luchtverdeling in een tweelaagssysteem is vaak zeer onregelmatig en is ook moeilijk te verbeteren.

LUCHTVERDELING De luchtverdeling bij een tweelaagssysteem over de vier tot zes lagen in een kistenstapeling laat vaak zien dat de minste lucht door de middelste lagen gaat. Door de bovenste laag deels af te dekken met afdekplaten krijgen de middenlagen meer lucht. Binnen het project zijn op de drie deelnemende bedrijven metingen verricht tijdens de heetstook ter controle

van de lucht- en temperatuurverdeling in de cel/palletkisten. Bij de deelnemende bedrijven zijn diverse zaken getest en is de luchtverdeling over de kisten verbeterd (zie bijvoorbeeld bovenstaande figuren). Het betreft hier een tweelaagssysteem, vier palletkisten hoog, een schuine wand in de systeemwand en twee rijen kisten per ventilator. Een situatie die we veel in de praktijk tegen komen. Door het in deze situatie plaatsen van een schep bij de bovenste uitblaasopening is de luchtverdeling over de vier verschillende lagen een stuk gelijkmatiger geworden. Door het plaatsen van afdekplaten (de oranje kolom) is het luchtverschil nog verder verbeterd. De spreiding over de lagen is hierbij teruggebracht van 30 naar 10 procent. Uit de metingen van afgelopen zomer blijkt dat in het systeem waarbij twee rijen kisten door een ventilator van lucht worden voorzien een forse ‘swing’ zit. Door de draairichting van de ventilator krijgt de ene rij veel meer lucht dan de andere rij. Dit kan bijvoorbeeld bij het opstoken naar de 38 of 44°C de oorzaak zijn van het feit dat de ene rij eerder op temperatuur is of warmer wordt dan de andere rij. Eventuele oplossingen voor deze swing worden binnen het project in de komende heetstookperiode getest.

Het project Het demonstratieproject wordt uitgevoerd door PPO en DLV Plant in samenwerking met 3 demonstratiebedrijven. De betrokken installateurs zijn Olof Schuur BV, Omnihout BV en Warmerdam Installatietechniek. Het doel van het project is een bijdrage leveren aan energiebesparing in de bloembollensector technieken en maatregelen bij hyacint. De looptijd is 3 jaar en vindt plaats in het kader van de demonstratieregeling ‘Schoon en Zuinig’. Het project wordt gefinancierd door het Europees landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling; Europa investeert in zijn platteland’, het ministerie van Economische Zaken, aangevuld met bijdragen van de demonstratiebedrijven en betrokken installateurs.


ONDERZOEK

Meer inzicht met Demonstratie Er valt meer te sturen tijdens de bewaring van bloembollen dan menigeen denkt. Dat blijkt uit het Demonstratiemodel Bewaring Bloembollen, dat door PPO is ontwikkeld. Het model geeft meer inzicht in de relatie tussen de hoeveelheid lucht, het vereiste bewaarklimaat en de gehanteerde schadedrempels.

Tekst: Jeroen Wildschut, WUR/PPO Fotografie: PPO

V

entilatie en circulatie bij het bewaren van bloembollen hebben als functie om ethyleen (alleen bij tulpenbollen), CO2, water(damp) en soms ook warmte af te voeren, zodat bewaarcondities optimaal zijn en hiermee de kwaliteit van de bollen hoog. Voldoende circulatie is daarnaast van belang om eventuele verschillen in bewaarcondities tussen de kisten voor de systeemwand te minimaliseren. Om te laten zien wat er nu precies in een bewaarcel gebeurt, is een rekenmodel ontwikkeld waarmee op basis van omstandigheden en van instellingen het bewaarklimaat wordt berekend. Het bewaarklimaat wordt gekarakteriseerd door het ethyleengehalte, het CO2-gehalte, de RV en de temperatuur. Deze worden berekend op verschillende niveaus: gemiddeld in de cellucht, gemiddeld tussen de bollen en gemiddeld in de meest en in de minst beluchte kuubkist. Doelstelling van het ontwikkelen van een Demonstratiemodel Bewaring Bloembollen is om inzichtelijk te maken hoe ventilatie- en circulatienormen bepaald zijn, en hoe


de bewaartemperatuur. Het model rekent ook de bijbehorende energiekosten uit. Door eerst de omstandigheden te definiëren en vervolgens de instellingen te kiezen, kan de gebruiker zien in welk bewaarklimaat dit resulteert. Door dit resultaat met de schadedrempels te vergelijken kan worden besloten iets aan de instellingen te veranderen om een beter resultaat te krijgen. Op deze wijze kan een reeks scenario’s worden doorgerekend waarbij gezocht kan worden naar het voor de productkwaliteit meest gunstige bewaarklimaat. Het model rekent ook de energiekosten uit zodat ook gezocht kan worden naar de goedkoopste instellingen om het voor de productkwaliteit meest gunstige bewaarklimaat te realiseren.

STARTSCENARIO

deze afhangen van de condities van de buitenlucht, van het vereiste bewaarklimaat en van de gehanteerde schadedrempels. Ook wordt duidelijk hoe de ventilatie- en circulatienormen invloed hebben op elkaar. Met deze inzichten worden klimaatcomputers doeltreffender en met meer vertrouwen ingesteld en wordt met een lager energieverbruik een beter bewaarklimaat gerealiseerd. De bewaaromstandigheden betreffen het percentage zure bollen, de ademhaling, de uitdrogingssnelheid, en de temperatuur en RV van de buitenlucht. De instellingen betreffen de ventilatie- en de circulatiehoeveelheid, de spreiding hierin en

Het ‘startscenario’ op de invoerpagina van het BewaarModel. Voor de bewaring van tulpenbollen heeft dit scenario in de tachtiger jaren van de vorige eeuw aan de basis gestaan voor het bepalen van de ventilatie- (luchtverversings)norm van 100 m3 lucht/uur per m3 bollen en de circulatienorm van 500 m3 lucht/ uur per m3 bollen. Met het BewaarModel kan bijvoorbeeld gedemonstreerd worden dat als het percentage zure bollen laag is (in dit geval 1 procent), en de ventilatie uitsluitend op ethyleen gestuurd wordt (schadedrempel is 100 ppb), er in veel gevallen onvoldoende warmte wordt afgevoerd. Er zou dan gekoeld moeten worden. Iets meer ventileren is dan een veel goedkopere oplossing, zie tabel 1. Andere scenario’s die met het model gedemonstreerd kunnen worden zijn dat: • als het temperatuurverschil tussen de minst en de meest beluchte kist te veel oploopt, het verbeteren van de luchtverdeling over de kisten een veel goedkopere oplossing is dan weer extra gaan circuleren. • wanneer de weersomstandigheden (bij oplopende buitentemperatuur plus hoge RV) er toe leiden dat de RV in de cel te hoog wordt, het tijdelijk laten oplopen van de celtemperatuur een veel goedkopere oplossing is om de RV te verlagen dan het actief ontvochtigen. • als de ademhaling erg hoog is (net na het pellen), terwijl het percentage zure bollen laag is, er in sommige gevallen toch maximaal geventileerd moet worden om al het water af te voeren. Ook dit is veel goedkoper dan actief ontvochtigen. • als de ademhaling extreem hoog is, en ventilatie en circulatie extreem laag, dat zelfs dan het CO2-gehalte ruim onder de hier als voorbeeld gehanteerde schadedrempel van 8.000 ppm (0,8 procent) blijft.

model Bewaring Bloembollen

Het rekenmodel kan toegepast worden op: https://Sites.wur.nl/sites/BewaarModel of via website van de Stuurgroep Bloembollen: http:// www.rvo.nl/subsidies-regelingen/agrosectoren-bloembollen-en-bolbloementeelt.

VOORBEELD Is het percentage zure tulpenbollen 5 procent, en wordt er met 100 m3 lucht/uur per m3 bollen geventileerd en met 500 m3/uur gecirculeerd, dan is het ethyleengehalte tussen de bollen in de kist gemiddeld 100 ppb (zie het startscenario van het model). Door de circulatie terug te toeren van 500 naar 400 m3/uur loopt het ethyleengehalte tussen de bollen iets op: gemiddeld naar 104 ppb, scenario 2. Krijgt in de stapeling de minst beluchte kist 240 m3/uur en de meest beluchte kist 560 m3/ uur (de spreiding is dan 40 procent), dan is het ethyleengehalte in die kisten respectievelijk 117 en 99 ppb. Dit zijn heel acceptabele waarden, terwijl er op elektra door het terugtoeren flink bespaard wordt. Is het percentage zure bollen slechts 1 procent dan wordt met een ventilatie van 100 m3/uur per m3 bollen het ethyleengehalte 25 ppb, scenario 3. Met een klepstand van 20 procent wordt de ventilatie verminderd naar 20 m3/uur en loopt het ethyleengehalte weer op naar 88 ppb, scenario 4. Het model laat zien dat er dan echter niet voldoende warmte afgevoerd wordt: er wordt namelijk voor €10,- gekoeld. Deze warmte wordt geproduceerd bij de ademhaling van de

bollen, en door de circulatieventilatoren. De circulatie terugtoeren naar 100 m3/uur doet het ethyleengehalte tussen de bollen verder oplopen tot 100 ppb, terwijl er minder warmte afgevoerd hoeft te worden. De energiekosten dalen dan fors tot minder dan €15,- , scenario 5. De meest beluchte kist krijgt nu 140 m3/uur en de minst beluchte kist krijgt 60 m3/uur. De warmte die bij de ademhaling vrijkomt wordt bij deze kist minder snel afgevoerd waardoor er na enkele dagen een temperatuurverschil van 0,8°C met de meest beluchte kist ontstaat. Mag dit temperatuurverschil niet boven de 0,5°C komen, dan moet de circulatie opgevoerd worden naar 165 m3/uur, scenario 6. De energiekosten lopen dan weer iets op, en er is nog steeds een kleine kostenpost voor het afvoeren van warmte. Omdat het buiten koe-

ler (15°C) is dan in de cel (20°C) kan dit vermeden worden door toch de ventilatie iets op te voeren naar 28 m3/uur. De energiekosten dalen dan naar iets boven de €12,- en het bewaarklimaat is optimaal.

Het Demonstratiemodel Bewaring Bloembollen is ontwikkeld in opdracht van en gefinancierd door de partijen in de Stuurgroep Schone en Zuinige Bloembollen (KAVB, PT, Min. EZ, RVO.nl voorheen Agentschap NL en telers). Rapportages zijn te downloaden vanaf http://www. rvo.nl/subsidies-regelingen/agrosectoren-bloembollen-en-bolbloementeelt.


De Quality Buncher: WWW.POTVEER.NL

onze populaire bosautomaat verrassend eenvoudig en compact onderhoudsarm uitstekende verwerkingscapaciteit

PIET STROET 0620448947 MATHIJS VAN LANGEN 0610957903 PAUL BLOM 0653700077

Tulpen koken tegen stengelaal, wij voldoen aan de voorwaarden!! Noordwijkerhout Telefoon 0252-37.11.11

VLAMING Irridelta 2PLHGHUSRPSSUREOHHPRSWHORVVHQ NLHVWXHHQ'UHQRGRPSHOSRPS 'UHQRSRPSHQ]LMQXLWHUDDUG]HHUJHVFKLNWYRRU WRHSDVVLQJELMVSRHOPDFKLQHV 'RRUGH]HHUVSHFLDOHZDDLHUYRUP]LMQGH]H SRPSHQRQJHYRHOLJYRRUYXLO

KASSENBOUW, NIEUW EN GEBRUIKT

7

tĞďƐŚŽƉ͗ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŝƌƌŝĚĞůƚĂ͘Ŷů

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

ONDERZOEK

Bijna twee jaar geleden werd prof. dr. ir. Richard Immink voor een dag in de week benoemd tot ‘bollenprof’. Samen met twee assistenten-in-opleiding voert hij fundamenteel onderzoek uit aan tulp en lelie. Tijd voor een tussenbalans in drie afleveringen. In deze eerste aflevering legt Richard Immink uit waar het in dit project om draait: genetische geheimen ontrafelen van tulp en lelie.

Richard Immink: ‘Tulp is echt een uitdaging’

RICHARD IMMINK:

‘Van tulp en lelie weten we nog steeds heel weinig’ Tekst en fotografie: Arie Dwarswaard

H

ij heeft de gave om wetenschappelijk gezien lastig onderzoek te vertalen naar de ondernemers waarvoor hij werkt. Sinds zomer 2012 is prof. dr. ir. Richard Immink verantwoordelijk voor het door de KAVB gefinancierde project naar fundamentele kennis over de genetische kanten van tulp en lelie, en over de achtergronden van de vermeerdering. Zijn deskundigheid ligt bij zandraket, Arabidopsis thaliana. Een klein plantje, dat in niets doet denken aan tulpen en lelies. Toch zijn er vooral genetisch veel overeenkomsten. Het belangrijkste verschil is misschien wel de omvang. “Arabidopsis is genetisch helemaal in kaart gebracht. Bij tulp en lelie is dat veel lastiger, omdat het DNA tweehonderd keer zo groot is als bij Arabidopsis. Dat geldt voor beide bolgewassen.” Toch is er een begin gemaakt door de beide assistenten-in-opleiding die Immink ondersteunen bij zijn onderzoek. Melissa Leeggangers en Natalia Morales Pachon werken aan onderdelen van het project en hebben allebei als doel om daarop middels een proefschrift te promoveren. Het belang van het in kaart brengen of sequencen van het DNA van tulp en lelie is groot, aldus Immink. “Wat we nagaan is welk DNA hoort bij welke genen en welke eigenschappen passen daar bij. In totaal zijn er meer dan 30.000 genen actief, dus voordat we alles in kaart hebben gebracht, zijn we wel een tijdje bezig. Dat doen we dan ook niet. We bekij22 • BLOEMBOLLENVISIE • 13 juni 2014

ken delen ervan. We hebben daarbij hulp van een bio-informaticus. Hij is deskundig op het gebied van het bijeenzoeken van gelijke puzzelstukjes. Vergelijk het met de Bijbel, waar je alle woorden als losse stukjes op een hoop gooit. Kom je bijvoorbeeld de naam Zacharia tegen, dan weet je dat het hier of om een tekst uit de evangeliën gaat, of om het Bijbelboek met die naam. Er valt dan al heel veel af. Met deze informatie uit het genoom van tulp zouden we bijvoorbeeld kunnen aflezen of vroege dan wel late bloei genetisch is bepaald. Als dat zo is, dan kan een veredelaar al heel vroeg in het veredelingsproces nagaan hoe het met de bloeitijd van zijn zaailingen staat. Op die manier kan geninformatie de veredeling van de tulp versnellen. Alles wat niet vroeg is kan de veredelaar bijvoorbeeld al heel vroeg uit zijn selectieprogramma verwijderen. Een mooie vorm van merkergestuurde veredeling. Om dit mogelijk te kunnen maken is er wel extra geld nodig. Hiervoor zijn we een projectvoorstel aan het schrijven dat we willen inbrengen in het Topsectorenbeleid van de overheid, mits het lukt om voldoende partners te vinden.” Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Richard (richard.immink@ wur.nl).

NAAR BUITEN TOE Naast het begeleiden van de twee aio’s is het zijn taak om de contacten te onderhouden met partijen binnen en buiten de bloembollensector. Afgelopen februari hield hij bijvoorbeeld een inleiding op de Leliedag van KAVB

en ROL. “Daar heb ik het een en ander verteld over ons onderzoek naar de vermeerdering van lelie. Daar kijken we vooral naar het mechanisme dat ervoor zorgt dat een leliecel overgaat tot de vorming van een bolletje. Ergens in de vermeerdering gebeurt dat, maar wanneer, dat is de vraag.” Daarnaast is hij betrokken bij het project van de gemeente Lisse genaamd Flower Science Center, waarin overheid, onderwijs, onderzoek en ondernemers met elkaar samenwerken. “Daar heb ik aangegeven hoe wij aankijken tegen de toekomst van onderzoek en onderwijs.” Ook op wetenschappelijk gebied onderhoudt hij contacten, bijvoorbeeld met Rina Kamentsky in Israël, en in Leiden met de mensen die daar het volledige tulpengenoom willen gaan sequencen.

VEEL ONBEKEND Immink realiseert zich dat het hier om onderzoek gaat dat ver van de praktijk afstaat. “Dat klopt. Dit is echt fundamenteel onderzoek. Maar het is ook echt nodig. We weten van tulp en lelie in werkelijkheid nog steeds maar heel weinig. We zien weliswaar heel veel, maar we weten vaak niet welke mechanismen in de plant daaraan ten grondslag liggen. Pas als je daar meer inzicht in hebt, kun je zaken aan elkaar koppelen.” De bollenprof beseft dat onderzoek duur is om op al die vragen een antwoord te kunnen geven. “Dat kan de sector alleen niet opbrengen. Het zou goed zijn als de overheid daaraan ook wil meebetalen.”

Update Checklist Energiebesparende Maatregelen De laatste versie van de Checklist Energiebesparende Maatregelen is inmiddels vijf jaar oud. Door PPO Bloembollen en DLV Plant is deze nu geactualiseerd. De bedoeling van de checklist is dat bloembollenbedrijven zelf een zogenoemde shortlist kunnen maken van voor hen interessante mogelijkheden. Samen met adviseurs of installateurs kan dan uitgewerkt worden welke maatregelen op het bedrijf het Afbeelding 1: Startpagina Checklist Energiebesparende Maatregelen

meest lucratief zijn. Tekst: Jeroen Wildschut, WUR/PPO

H

et totaal aantal maatregelen in de nieuwe checklist is opgelopen tot 86. Ter wille van de handzaamheid en de overzichtelijkheid is de checklist in twee delen opgesplitst: Deel 1 betreft vooral maatregelen die betrekking hebben op het gehele productiesysteem of belangrijke deelprocessen, zoals meerlagenteelt bij de broei of ethyleengestuurde ventilatie bij de bewaring van tulpenbollen. Deze maatregelen vereisen vaak flinke investeringen, maar leveren ook forse besparingen op energiekosten. Deel 2 betreft belangrijke besparingsmaatregelen op onderdelen van productiesystemen en deelprocessen, zoals gevelisolatie van de broeikas, het op tijd vervangen van deurrubbers van koelcellen of het regelmatig schoonmaken

van ventilatorbladen en lamellen. Hoewel per maatregel en per onderdeel de besparing in de meeste gevallen niet meer is dan 5 procent, maar ook de investeringen vaak laag zijn, kan het gelijktijdig toepassen van een reeks van deze maatregelen op bedrijfsniveau toch een flinke besparing opleveren.

INTERACTIEF De checklist is beschikbaar in een interactieve vorm in Excel. Op de startpagina (zie afbeelding 1) kan door de lijst gegaan worden, door telkens per maatregel aan te klikken of 1) deze op het bedrijf al wordt toegepast, of dat 2) de maatregel niet van toepassing is (bijvoorbeeld ethyleengestuurde ventilatie op een bedrijf dat alleen hyacinten en krokussen teelt), of dat 3) het een interessante maatregel lijkt en men op ‘ter overweging’ klikt. Daarna klikt men op ‘volgende’. De maatregel wordt dan in een nieuwe lijst gezet en de volgende maatregel verschijnt

in beeld. Als op deze wijze de gehele lijst is doorgewerkt heeft het bedrijf een overzicht van welke energiebesparende maatregelen er al toegepast zijn, welke niet van toepassing zijn en welke het overwegen nog waard zijn. Samen met bijvoorbeeld adviseurs of installateurs kan dan uitgewerkt worden welke maatregelen op het bedrijf het meest lucratief zijn. Het is ook mogelijk direct in de lijst zelf te kijken (zie afbeelding 2). In de lijst wordt ook aangegeven wat de maximale besparing ongeveer is, en of dat op gas of op elektra is. Indien dat mogelijk was, is ook aangegeven wat de investeringskosten ongeveer zijn en wat de terugverdientijd is. Vaak is dat zo afhankelijk van de bedrijfssituatie dat eerst een nadere analyse vereist is. Tot slot worden er per maatregel verhelderende opmerkingen vermeld.

Twee energiebesparende maatregelen uit de checklist. 13 juni 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 23

VAKVENSTER

Hyacinten voor de kerstbroei Fotografie: René Faas Tekst: Wim Ciggaar Bij v.o.f. Jac. Verbruggen in Breezand zijn begin deze maand de eerste hyacinten van de nieuwe oogst gerooid. Op de foto zijn medewerkers van het bedrijf aan de Kleiweg bezig de hyacintenbollen binnen 24 uur na rooien met de hand op te rapen om verspreiding van witsnot te voorkomen. Het betreft hier bollen van de cultivar ‘Antarctica’ die bestemd zijn voor de fa. van Eeden uit Noordwijkerhout voor de kerstbroei in december. Over de opbrengst heeft Verbruggen niet te klagen. De bollen zijn megagoed gegroeid en ogen gezond. In vergelijking met vorig jaar is de oogst zo’n twee en een halve week vroeger.

WERELDBOL

Help, Scilla valt uiteen Eerder heb ik u meegenomen in de geschiedenis van het verzamelen en geven van namen aan planten. Een logische volgende stap zijn de namen van bolgewassen zelf. In twaalf artikelen sta ik stil bij namen die leiden tot discussies en vragen. ‘Waarom is het Hippeastrum en niet Amaryllis?’ ‘Waarom Zantedeschia in plaats van Calla?’ Wurmbea plumbea

Tekst en fotografie: Peter Knippels

I

n den beginne was het eenvoudig. Linnaeus beschrijft in 1753 in zijn ‘Species Plantarum’ het geslacht Scilla. Het typesoort is Scilla bifolia. Hij beschrijft ook het geslacht Hyacinthus, waarin hij de soort opneemt die we nu kennen als Hyacinthoides non-scripta. In 1803 brengen de Duitse botanici Johann Centurius Hoffmannseg en Johann Heinrich Friedrich Link dit soort onder in Scilla: Scilla non-scripta, om 46 jaar later, in 1849, omgedoopt te worden in Endymion non-scriptus. Dan wordt het bijna een eeuw stil. In 1934 wordt dit soort ondergebracht in het geslacht

Schizcarphus nervosus 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 13 juni 2014

Hyacinthoides non-scripta, met Endymoin non-scriptus als synoniem. John Gilbert Baker geeft in 1870 in zijn ‘Monograph of Scilla, Ledebouria and Drimiopsis’ verschillende planten op basis van materiaal uit zuidelijk Afrika de naam Scilla, waaronder Scilla socialis, S. revoluta, S. flexuosa en S. cooperi. John Peter Jessop schrijft in 1970 een revisie van de Zuid-Afrikaanse Scilla-soorten. Het resultaat, zoals beschreven in ‘Studies in the bulbous Lilaceae in South Africa: 1. Scilla, Schizocarphus and Resnova’, is dat bijna alle Zuid-Afrikaanse Scilla-soorten worden omgedoopt tot Ledebouria. De soortaanduidingen blijven bijna onveranderd. Jessop brengt niet alle soorten onder in Ledebouria. Enkele soorten, waaronder S. natalensis en Scilla nervosa,

laat hij ongemoeid. Door de taxonomen, actief in de APG, worden de Scilla’s uit zuidelijk Afrika op basis van DNA-analyses in 1998 omgedoopt in de geslachten Merwilla, Spetaea en Schizocarphus. De laatste twee geslachten zijn monotypisch: ze kennen beide één soort. Scilla natalensis heet nu Wurmbea plumbea en Scilla nervosa luistert nu naar de naam Schizocarphus nervosus.

EUROPA De Scilla-soorten die nu over zijn, komen allemaal uit Europa en Klein-Azië. Dan zijn we toch klaar zou je zeggen. Niets is minder waar. Franz Speta introduceert in zijn artikel ‘Die Gattungen Scilla L. s.str. und Prospero Salisb. im Pannonischen Raum’ uit 1982 het geslacht Prospero met twaalf soorten, als afsplitsing voor enkele Scilla-soorten. De geslachtsnaam Propero is niet nieuw, deze is eerder beschreven door Salisbury. Overeenkomst tussen de Prospero-soorten is dat de bloeiwijze verschijnt voordat de bladeren uitgroeien. Enkele soorten bloeien in het najaar. Meest bekende Prospero-soort is de najaarsbloeiende P. autumnale, eerder bekend als Scilla natalenis. Deze laatste naam is het officiële synoniem. Onze vriend Speta beschrijft in zijn artikel uit 1998 ‘Systematische Analyse der Gattung Scilla L. s.l. (Hyacinthaceae)’ het nieuwe geslacht Schnarfia. Dit geslacht omvat twee voormalige Scilla-soorten: Schnarfia messeniaca (Scilla messeniaca) en Schnarfia albanica (Scilla albanica). Het geslacht Schnarfia wordt internationaal niet algemeen erkend. Om het gemakkelijk te maken: er is een Scilla messeniaca beschreven, maar dat is niet dezelfde plant als Schnarfia messeniaca. Ik ben benieuwd wanneer na de splitters de lumpers zich gaan buigen over Scilla en verwante geslachten.

BLOEM IN BEELD

Aan de Plasbokaal zelf is niets veranderd. De plaats en datum echter wel. Omdat de ruimte waar de wedstrijd altijd werd gehouden er niet meer is, was een andere locatie nodig. Deze is gevonden in het Westland bij De Watertuin. Van 4 tot en met 7 november 2014 staat het op deze nieuwe plek vol met lelies.

Hans Kleijwegt: ‘Nieuwe locatie heeft een mooie ambiance’

Noodzakelijke verhuizing Plasbokaal Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

D

e Plasbokaal: een leliebroeiwedstrijd die ooit werd bedacht door leliekwekerij De Plas, die nu nog gevestigd is in Noorden. Over de begindatum van de competitie bestaat nog enige twijfel, maar ongeveer twintig jaar geleden was de eerste leliebroeiwedstrijd met als doel de mooiste lelie te broeien. Alle deelnemers krijgen leliebollen van dezelfde partij, vertelt de vijftigjarige Hans Kleijwegt, directeur van leliekwekerij De Plas, over de wedstrijd: “Doordat iedereen gelijke bollen heeft, is juist goed te zien wie er kwalitatief goed kan broeien. Alle inzendingen zijn wisselend. Zo zit er per deelnemer veel variatie in de knopgrootte en steellengte. Met deze wedstrijd laten we zien dat het niet alleen gaat om de kwaliteit van de bol. Wie er broeit is ook belangrijk.”

VERHUIZEN Aan de leliebollen die deelnemers krijgen zit geen naamkaartje. Degene die als eerste de naam van de cultivar raadt wint namelijk ook een prijs. De broeiwedstrijd is al lang geleden verrijkt met een volwaardige lelieshow. Zo kunnen veredelaars en broeiers hun nieuwste cul-

tivars laten zien. Normaal gesproken was de show en de uitreiking van de Plasbokaal in de bedrijfshal van De Plas aan de Veenweg in Noorden. Deze is er echter nu niet meer. De gehele leliekwekerij is namelijk aan het verhuizen van Noorden naar Almere. Begin september zullen de eerste lelies gereed zijn op de nieuwe locatie. Kleijwegt: “In Almere hebben we een kas gekocht van zes hectare en daarbij zit een halve hectare schuur. In die tijd staat hij vol met stoomcellen, plantlijnen en meer. Daar was kortom geen plek. Daarom moesten we uitwijken naar een andere locatie. Dat is De Watertuin in het Westland geworden aan de Grote Woerdlaan 38 in Naaldwijk.”

AMBIANCE “De nieuwe locatie is een groot kassencomplex in de stijl van de Japanse tuin. Er zijn bonsaibomen, vijvers, bamboe en Japanse paviljoens. De tuin is ruim opgezet en heeft voldoende plek voor lelievazen op wandelpaden en vlonders”, vertelt Kleijwegt. “Het heeft een mooie ambiance en alles is goed te zien. Het is het een ideale locatie om klanten mee naar toe te nemen. Daarnaast is er een keuken in de tuin waarbij wij geregeld hebben dat er met korting onbeperkt geluncht of gedineerd kan worden. Met deze betere locatie hopen wij op een nog mooiere show dan vorig jaar.”

LELIEPROMOTIE De datum is dit jaar ook anders dan voorheen. “De show is nu te zien van dinsdag 4 tot en met vrijdag 7 november 2014 in plaats van begin september. De prijsuitreiking is op vrijdagmiddag”, geeft Kleijwegt aan. “Vanuit de export kwam de vraag of de show tijdens de Horti Week kon plaatsvinden. Op dat moment zijn er namelijk veel buitenlandse klanten in Nederland die graag willen kijken.” Het mooie aan de Plasbokaal vindt Kleijwegt dat iedereen uit de keten meehelpt. Zo is een derde van de kosten gesponsord door veredelaars en toeleveranciers van de tuinbouw. “Het is een goede promotie voor het lelievak. De lelies zijn doordeweeks alleen te bezichtigen door vakgenoten. Omdat De Watertuin ook normaal voor consumenten is geopend, blijven de bloemen in het weekend staan. Zo kan de consument ook genieten van de lelies.”

Competitie Meedoen met de Plasbokaal? Dat kan. Iedereen die wil meedoen aan de leliebroeiwedstrijd kan zich opgeven door een e-mail te sturen naar [email protected].

13 juni 2014VISIE 27

NOVITEITEN

Mobiele installatie maakt fust stomen toegankelijker het interessant. Het uitvoeren van metingen is echter wel heel belangrijk. Je moet zeker weten dat je de juiste temperatuur en tijdsduur hanteert. Die waardes hangen af van het organisme dat je wilt bestrijden en het type materiaal. Te allen tijde geldt: meten is weten. Zorg voor betrouwbare, vochtbestendige meetapparatuur.”

KLIMAAT STUREN

V.l.n.r. Ed Janssen, Stephan Dil en Gerard Duin bij de gestoomde broeibakken van Fluwel

Stomen om alle levende organismes te doden. De methode is de bollensector niet vreemd en wordt regelmatig toegepast bij het reinigen van onder andere fust en grond. Met de toenemende ziektedruk zal de vraag naar fust stomen vermoedelijk groeien. Om een en ander voor kwekers laagdrempeliger te maken heeft Ed Janssen van het gelijknamige mechanisatiebedrijf uit ’t Zand een mobiele stoominstallatie ontwikkeld. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: Jeannet Pennings, PR

E

ind mei staat de mobiele stoominstallatie bij broeierij en exportbedrijf Fluwel uit Burgerbrug op de dam om alle tulpenbroeibakken te stomen. Van buiten lijkt het niet meer dan een container op wielen, binnen huist een doordacht stoomsysteem. Het idee is afkomstig van Ed Janssen die de installatie samen met Gerard Duin, van de gelijknamige handelsonderneming uit Breezand, in de markt zet. De heren signaleerden een groeiende vraag onder kwekers hoe hun fust schoon te krijgen, vrij van virussen, bacteriën en andere schadelijke organismen. “Zeker met de huidige problematiek rondom PlAMV in de lelieteelt zien wij die behoefte groter worden. De stoomtechniek op zich is al zo oud als de weg naar Rome, alleen wordt deze door (lelie)kwekers nog niet veel gebruikt. Mede omdat het aanen afvoeren van een container en stoomketel


Stephan Dil van Fluwel heeft in een week tijd al het broeifust gestoomd. “Voorheen deden we dat onder zeil, waar we kettingen overheen legden om de boel bij elkaar te houden. Dat was niet alleen arbeidsintensief, wind kon het zeil ook omhoog trekken. Met deze mobiele stoominstallatie werken we met een mooie afgesloten ruimte, waarin het klimaat te sturen is.” Op basis van ervaring hanteert Fluwel 90 graden als norm. Door de massiviteit van de broeibakken duurde het langer dan gedacht voordat ook het binnenste van het fust deze temperatuur bereikt had. Dil: “Uiteindelijk bleken we vijftig minuten per set nodig te hebben om zeker te weten dat overal de gewenste temperatuur bereikt was. Dit hebben we nauwkeurig gemeten door op verschillende plaatsen een gat in het fust te boren en met een sensor de temperatuur te meten.” Dil merkt op dat je beter wat langer bezig kunt zijn en zeker weet dat het goed is, dan dat je later voor verrassingen komt te staan. “De paar euro die je daarmee extra aan diesel verstookt, staat niet in verhouding tot eventuele schade die je kunt oplopen in de broeierij.”

erg kostbaar is.” Aanleiding voor Ed Janssen om iets mobiels te bedenken.

METINGEN De ondernemer uit ’t Zand gebruikte een bestaande zeecontainer, waar afhankelijk van de kistmaat 12 tot 24 kuubkisten in kunnen. Ook ander fust, zoals plastic kratten en broeibakken, kunnen er in gestoomd worden. De duur van het stomen hangt af van het type materiaal, de massiviteit en de gewenste temperatuur. “Voor kuubkisten moet men ongeveer een half uur rekenen”, stellen Janssen en Duin. De container is uitgevoerd met verschillende meetpunten om de temperatuur te bepalen. “Bij de bouw hebben we in een vroeg stadium de hulp van teeltadviseur Andre Conijn ingeschakeld. Hij heeft ons geadviseerd en geholpen met het doormeten van de installatie.” Conijn, die ook ervaring heeft met het doormeten van kookketels, is enthousiast over de installatie. “Het stoomprincipe is voor mij niet nieuw, maar het mobiele aspect maakt

De huurkosten van de mobiele stoominstallatie bedragen de eerste 24 uur 500 euro en daarna 300 euro per etmaal, exclusief brandstofkosten. De installatie verbruikt ongeveer 20 liter diesel per uur. Voor meer informatie kan men contact opnemen met Ed Janssen, tel. 0224-591818 of Gerard Duin, tel. 06-53919792.

CNB PRODUCT & SHOW

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB Een rubriek die gelieerd is

opnemen met CNB vertegenwoordiger Hans Pater via [email protected] of via [email protected].

aan de website www.cnbproduct-show.nl. Onder de naam

TABLEDANCE®

Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. Ook BloembollenVisie participeert middels een pagina in het blad in

‘Tiger Eye’

deze communicatievorm. Tekstbewerking: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

IRISSEN

bloem een mooi goud/bronzen kleurencombinatie zien met sprekende, geaderde lippen en komt aan een gemiddelde hoogte van 50 tot 75 cm. ‘Tiger Eye’ geniet ook bekendheid onder de handelsnaam ‘Eye of the Tiger’®. Deze iris toont een pikzwarte knop en na het open komen laat de bloem net als een tijger bruinzwart geaderde strepen zien. Het heldergele honingmerk lijkt op een oog. Voor meer informatie of bollenverkoop kan men contact

Veredelaar Mak Breeding uit Wieringerwerf showde ook deze week verschillende leliecultivars in het handelscentrum van CNB. Blikvanger naar onze smaak was de mooie roze ‘Tabledance’, een lelie die is ondergebracht in een kwekersvereniging. ‘Tabledance’ mag gezien worden als een opvallende noviteit onder de OT-hybriden vanwege de unieke, frisse roze kleur en de unieke knoppresentatie. In het snijstadium heeft deze lelie meerdere, goedkleurende en grote knoppen. Door de opstaande knoppresentatie kunnen de takken gemakkelijk verpakt en vervoerd worden. ‘Tabledance’® is bloeirijk en krachtig. Meer informatie over deze lelie of de bollenverkoop is verkrijgbaar bij CNB-vertegenwoordiger Jan Gutter via [email protected] of via [email protected].

CNB PRODUCT & SHOW Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op www.cnbproduct-show.nl. Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount. Twitter: @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected].

‘Lion King’ Maveridge International bv showde in week 23 een drietal irissen in de showruimte van CNB, waaronder de cultivars ‘Lion King’® en Iris ‘Tiger Eye’®. Samen met ‘Gipsy Beauty’® en ‘Mystic Beauty’® maken deze twee irissen deel uit van de succesvolle Tiger Stripe Mix®. In het droogverkoopsegment doen ‘Tiger Eye’ en ‘Lion King’ het op zich ook erg goed. ‘Lion King’ laat in de

‘Tabledance’ 13 juni 2014VISIE 29

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Richard Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431224 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431216 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104

30 VISIE13 juni 2014

FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0252-431164 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-22999229 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen, dahlia’s hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper dahlia’s, calla’s West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Salesmanager Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431224

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL

NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE

BEDRIJVEN

HMBEJPMFO ;BOUFEFTDIJBT [PNFSCMPFNFO

LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FOLFMFDFM-

WBOBGIFEFOUNOPWFNCFS

MFO LBT SPMLBTTFOFOMBOE PPLJOHFEFFMUFO UFIVVS JOPWFSMFH LISSERBROEKtN2TDIVVSSVJNUF WPPS PQTMBH JOPWFSMFH

NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS NOORDWIJKERHOUTtDBN [BOE2

AANBOD

HSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO

BEUSICHEM BETUWEtIBMJDIUFLMFJ-

PWFSMFH

HSPOE VJUFSXBBSEFO

EJWFSTFUFFMUFO WBOBG

NOORDWIJKERHOUTtIB[BOEHSPOE

IFEFOUPUJOPWFSMFH

EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH

CRUQUIUS/ZWAANSHOEKtIB[BOE-


HSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO


PWFSMFH


HAARLEMMERMEERtIB[BOEHSPOE DBM-

EBIMJBTPGCMPFNFO IFEFOUPUJOPWFSMFH

MBT EBIMJBT WBTUFQMBOUFO WBOBGIFEFOUPUJO

REESERVEEN/HARDENBERGtIBBLLFS-

PWFSMFH

CPVXMBOEHSBTMBOE UVMQFOUFFMU WBOBGIFU

LISSEtSS[BOEHSPOE UVMQFO OBSDJTTFO

OBKBBSCFTDIJLCBBS

WBOBGTFQUFNCFSUNKVMJ

VIJFHUIZENt IB[BOEHSPOE EBIMJBTPG

LISSEt IB[XBSUFHSPOE WBTUFQMBOUFO

BOEFSF[PNFSUFFMU UFFMUTFJ[PFO

QJPFOFO WBOBGIFEFO WPPSNFFSEFSFKBSFO

VIJFHUIZENtIB[BOEHSPOE [PNFSUFFMU

HILLEGOMtIB[BOEHSPOE EBIMJBT ;BO-

WBOBGIFEFOUPUPLUPCFS

UFEFTDIJBT WBOBGIFEFOUPUOPWFNCFS

VIJFHUIZENt IB[BOEHSPOE ;BOUFEF-

HILLEGOMtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFM-

TDIJBT UFFMUTFJ[PFO

UFO WBOBGIFEFOUPUPLUPCFSOPWFNCFS

VOGELENZANGtIB[BOEHSPOE EJWFSTF

HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EBIMJBT

UFFMUFO WBOBGIFEFOUNNBBSU

WBOBGIFEFOUPUOPWJOPWFSMFH

VOORHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTF

HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF

UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH


VOORHOUT/LISSEt IB[BOEHSPOE TOJK-

HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF

CMPFNFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH


VOORHOUT/RIJNSBURGtSS[BOE-

HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFM-

HSPOE XPSUFMFO UVMQFO HFFOIZBDJOUFO

UFO EJSFDUCFTDIJLCBBS

WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH

NOORDWIJKt IB[BOEHSPOE EJWFSTF

VOORHOUTtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFM-

UFFMUFO IFEFOUPUOPWFNCFS

UFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH

NOORDWIJKtSS[BOEHSPOE EJWFS-

VOORHOUTtIB[BOEHSPOE [POOFCMPF-

TFUFFMUFO WBOBGOBKBBSWPPSNFFSEF-

NFOPGBOEFSF WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH

SFKBSFO

VOORHOUTtIB[BOEHSPOE [POOFCMPF-

NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE ;BOUFEF-

NFOPGBOEFSF IFEFOUPUJOPWFSMFH

TDIJBTPGEBIMJBT UFFMUTFJ[PFO

VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO

NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFM-

PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO

UFO UFFMUTFJ[PFO

VOORHOUTtSS[BOEMBOE EJWFSTFO

NOORDWIJKtN2[BOEHSPOE EJWFSTF


UFFMUFO WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH

VOORHOUTtSS[BOEMBOE WBTUFQMBO-

DE ZILKtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO

UFO CMPFNFO IFEFOWPPSNFFSEFSFKBSFO


ZWAANSHOEKtSS[BOEHSPOE EJWFS-

NOORDWIJKERHOUTt IB[BOEHSPOE

TFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH

EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUNKBOVBSJ

NOORDWIJKERHOUTtN2TDIVVSSVJNUF WPPSWFSXFSLJOHFOPQTMBH JOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtN2TDIVVSSVJNUF WPPSWFSXFSLJOHFOPQTMBH IFEFOUPU OPWFNCFS VOORHOUTtN2TDIVVSSVJNUF EJWFSTF WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH VRAAG ALKMAARtN2[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO JOPWFSMFH BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE XPSUF MFO WBOBGNFJUPUEFDFNCFS FWUBGEFL BOLLENSTREEK FOPG NOORD-HOLLAND IB[BOEHSPOE XPSUFMFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE ;BOUF EFTDIJB UFFMUTFJ[PFO DEN HAAG tN2[BOEHSPOE[BWFM HSPOE HSBTXFJMBOE WBOBGJOPWFSMFH HEM, VENHUIZEN FPt IBLMFJHSPOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO HILLEGOM FPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO JULIANADORPtIB[BOEHSPOE BBSE BQQFMFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE BBSEBQQFMFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE IZBDJOUFO UFFMUTFJ[PFO NOORD HOLLANDtIBHSBTMBOEPQ LMFJ UVMQFO PLUUNBVHVTUVT OMGEVING WEST-FRIESLANDtIB LMFJHSPOE UVMQFO PLUUNBVH URSEMFPtIB[XBSUFHSPOEPGMJDIUF[B WFM QJPFOFO IFEFOWPPSNFFSEFSFKBSFO VOORHOUTFPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO VENHUIZENFPtIBLMFJHSPOE CMPFNLPPM UFFMUTFJ[PFO VRAAG KASRUIMTE RIJNSBURG FPtN¤SPMLBT SS PQFOHSPOE EJWFSTF NFFSEFSFKBSFO


KASRUIMTE

XPSUFMFO WFST HFFOBGEFLQFFO UFFMUTFJ[PFO

LISSEtN¤LBTSVJNUF BGEFMJOHFO

NFEJPPLUPCFS

EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFO

Zie ook voor vraag en aanbod


WERVERSHOOFtN¤CSPFJSVJNUFNFU


TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK EJSFDUUPUJOPWFSMFH

www.agrogrondbank.nl


VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

BAS SCHOLTEN

5.000

VOOR ALLE

HYACINTEN

7.500

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra Goldheart® 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra spectabilis Alba alle maten Dicentra spectabilis alle maten Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 2-3, 4-op Epemedium Rubrum 1e grootte Epemedium diverse soorten 1e grootte Filipendula purp. Elegans 1e grootte Gentiana Blue Star® New (pot) Gentiana Corona® New (snij) Gentiana Diva® New (snij) Gentiana Purple Sensation® (snij)

10.000 4.000 op aanvraag 2.000 1.500 2.500

Paeonia Shirley Temple Paeonia Snow Mountain Paeona andere soorten Phlox Rembrandt Phlox Bright Eyes Solidago Strahlenkrone

2-3, 3-5 2-3, 3-5 ongedeeld ongedeeld ongedeeld

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 HANS PATER T: 0252431224 T: 0653299617 RICHARD WALKIER T: 0252431216 T: 0622999229 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 MAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL VRAAG 2014

VASTE PLANTEN Vraag en aanbod Paeonia

op kleur, oude snijhoeken/ongedeeld

Paeonia

op soort

1-2, 2-3, 3-5 neuzen

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ongedeeld VRAAG 2014

Paeonia Mrs. Franklin D. Roosenfeld 2-3, 3-5 Paeonia Salmon Chiffin 2-3, 3-5 Paeonia Paula Fay 3-5 + ongedeeld Paeonia Wladyslawa ongedeeld Paeonia Mother’s Choice 2-3 Paeonia Percher 3-5 + ongedeeld Fust: VHM kratten; VML kratten; Leliekratten AANBOD 2014

op aanvraag Agapanthus Duivenbrugge White New snij Agapanthus Senna® Agapanthus wit/blauw Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia op soort en kleur Astrantia Ruby Wedding p-9

Gentiana Marsha® (pot en snij) Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e Ligularia dent. Desdamona 1e 175 mtr Lysimachia 2 jarige ongedeeld 150 mtr Lysimachia 3 jarige ongedeeld op aanvraag Lirope Gold Banded tray 84 Ophiopogon Niger tray 84 + p9 Ophiopogon planiscapsis tray 84 Paeonia droogverkoop alle maten en onged Paeonia poten snij alle maten en onged 400 Paeonia Amerika 3-5 3.000 Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 1.500 Paeonia Buckeye Belle 3-5 2.000 Paeonia Cytheria 2-3, 3-5 2.500 Paeonia Coral Sunset 2-3, 3-5 2.000 Paeonia Dauntless 3-5 3.500 Paeonia Diana Parks 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Dr. Alex Flemming 2-3, 3-5 3.000 Paeonia Duchesse de Nemours 2-3, 3-5 9.000 Paeonia Festiva Maxima 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Flame 1-2, 2-3, 3-5 350 Paeonia Goldmine 3-5 3.000 Paeonia Henry Bockstoce 3-5 500 Paeonia Kansas 3-5 5.000 Paeonia Karl Rosenfield 2-3, 3-5 4.000 Paeonia Krinkeld White 2-3, 3-5 1.000 Paeonia Many Happy Returns 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Mons. Jules Elie 2-3, 3-5 2.800 Paeonia Miss America 2-3, 3-5 3.500 Paeonia Mary E Nicholls 2-3, 3-5 750 Paeonia Old Faithfull 3-5 2.000 Paeonia Paula Fay 2-3, 3-5 2.200 Paeonia Paul M Wild 2-3, 3-5 1.500 Paeonia Primevera 2-3 5.000 Paeonia Red Grace 3-5 5.000 Paeonia Red Charm 2-3, 3-5 5.000 Paeonia Sarah Bernhard 2-3, 3-5

Arabian Night Akita Arthur Hambley Big Brother Bishop of Llandaff Bora Bora Cafe au Lait Colorfull Investment David Howard Deutschland Duet Dutch Explosion® Edge of Joy Elise Forever Fire and Ice ™ Firepot Fleurel® G F Hemerick Garden Wonder Happy Days® in div. srt Imperial Palace Jewel® in div.soorten Jowey Winnie Kiev® Kordessa Lady Kate Lakeland Autumn Leila Savanna Rose Lilac Time Linda’s Chester Little Beeswings Lovelife® Maya Mediterrannee Mercator Motto My Love Nashville

Nenekazi Noordwijks Glorie Northern Light Ocean Bird® Onesta Orfeo Paintball Park Princess Patriot Penhill Autumn Shades Philip Campos M Pink Magic ® Polar Ice Polka Purple Explosion Red Cap Red Empire Red Pygmy Rip City Seattle Smokey Soulmate Star Elite Sunexplosion Sunny Boy Sylvia Terrone The Voice Thomas A Edison Touch of Autumn Tropical Dream Tu Tu Twyning’s Smartie Vancouver® Vassio Meggos Vulkan Vuurvogel Watch Up

Diverse soorten beschikbaar van T’12 en T’13 weefselkweek, informeer naar de mogelijkheden 13 juni 2014VISIE 33

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

Calla ‘Mercedes’®

KLEUR:

Oranje

BLAD:

Groen

TOEPASSING:

Pot

VEREDELAAR:

Sande B.V.v

OMSCHRIJVING:

Mooie felle oranje pot met veel bloemen

[email protected] 34 VISIE13 juni 2014

T: 0252431304

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

AANBOD 2014

1.000 kg

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

3.000 kg

Lady Chantal

ong

4,50

2.500 kg

Denmark®

5-11

4,25

Viking

5-11

1,50

Rodeo Drive®

ong

10,00

15.000 kg

First Class

5-10

1,60

10.000 kg

15.000 kg

Escape

5-10

1,75

± 4.000 kg Aladdins Record kl.I Jap. 0-10

10.000 kg

Royal Virgin®

5-10

1,50

± 3.000 kg Alibi kl.I Jap.

0-11

5.000 kg

Candy Prince®

5-10

1,50

± 6.000 kg Monsella kl.I

0-11

5.000 kg

Flash Point®

5-11

4,00

± 3.000 kg Reputation kl.I

0-11

3,00

0-11

10.000 kg

Lalibella

ong

12.500 kg

Royal Acres kl.I Jap.

5.000 kg

Dynasty

5-11

10.000 kg

Pr. Catharina Amalia

5-11

Milkshake®

ong

7.000 kg

Trick

5-11

500 kg 1.000 kg

Time Out®

ong

400 kg

Tresor®

ong

1.500 kg

Adore®

ong

9,00

10.000 kg 5.000 kg

VRAAG TULPEN 2014

Carola

5-11

Jumbo Pink®

5-11

4.000 kg

Antarctica®

0-11

3,50

5.000 kg

Bourbon Street®

ong

4,00

10.000 kg

Pallada

5-11

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

10.000 kg

Purple Prince

5-11 5-11

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

Rodeo Drive®

10.000 kg

Strong Gold

1.500 kg

Expression®

ong

9,00

3.000 kg

Doberman®

4-11

2,00

10.000 kg

Strong Love

5-11

1.500 kg

Surrender®

ong

7,50

4.000 kg

Irene Parrot®

3-12

5,00

5.000 kg

Sweet Rosy

5-11

1.500kg

Timeless®

ong

7,50

porties

Mascara®

Verandi

5-12

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

3,00

4.000 kg

Morgana®

4-11

3,00

5.000 kg

Triple A®

ong

3,00

4.000 kg

Red Planet®

ong

4,00

5,00

2.000 kg

Smirnoff®

3-12

7,00

5-10

1,25

10.000 kg

4.000 kg

White Master®

ong

2.000 kg

Blue Diamond

5-10

15.000 kg

Jan Seignette®

2.500 kg

Melrose®

5-10

10.000 kg

Flaming Flag®

5-11

Kung Fu

5-10

1,75

5-10

1,50

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

10.000 kg

4.000 kg

Belicia®

ong

4,00

15.000 kg

Royal Virgin

1.000 kg

Columbus®

5-11

5,00

15.000 kg

Tineke van der Meer

5-10

1,50

5,00

7.000 kg

Laura Fygi

5-10

1,50

0-11 0-11 5-11

3,75

4.000 kg

Crossfire®

PIET TAKKEN

4-11

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

5.000 kg White Prince 10.000 kg Yellow Flight® 5.000 kg Yellow Flight®

0-11 0-12

AANGEBODEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg

Carola Denmark Pallada Pink Flag Strong Gold Strong Love® Verandi

0-11 0-11 0-11 5-11 0-11 0-12 0-11

op contract wil telen voor oogst 2015. t0NHFWJOH+VMJBOBEPSQ 1,60 2,00 2,50

t0QHPFE[BOEMBOE Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

voor anemonen in Noordelijk Zandgebied

FR. NEUVEL T: 0653268760 F: 0228517411 AANBOD VRIJBLIJVEND TULPEN

5.000 kg 5.000 kg 3.000 kg 3.000 kg

Friendship kl.I Dynasty kl.I Marco kl.I Negrita

5-11 5-10 2-11 5-11

1,80

AANBOD TULPEN OOGST 2014

2.500 kg Synaeda Blue 3.800 kg Curly Sue

VRAAG CONTRACTTELERS

Crocosmia &

Montbretia Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 13 juni 2014VISIE 35

VRAAG EN AANBOD

™

Heuchera ‘Silver Dollar’®

Cultivar US Group/Family Genus Trade name Foliage height Flower height Foliage color Flower color Unique characteristics Flowering period Perpetually flowering Fragrant Habitat Suitable uses Hardiness zone Immersion Decidious Dry sales Plant breeders’ rights Available

Cultivar NL Soort Geslacht Handelsnaam Bladhoogte Bloemhoogte Bladkleur Bloemkleur Bijzonderheden Bloeiperiode Doorbloeiend Geurend Standplaats duw Gebruikerswaarde Winterhard Spoelen Bladverliezend Droogverkoop Kwekersrecht

‘Silver Dollar’ hybride Heuchera Coral bells 15-20 cm 40-45 cm Silver foliage Pink Great silver foliage May-July No No Sun-Part shade Border/patio Zone 4-9 Yes No Yes PPAF EU PBR AF 2014

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong 36 VISIE13 juni 2014

[email protected]

‘Silver Dollar’ hybride Heuchera Purperklokje 15-20 cm 40-45 cm zilver blad roze mooi zilver blad mei-juni nee nee zon/halfschaborder/patio ja ja nee ja EU PBR AF

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Eldoret®

Bellville®

Heren kwekers, Laat uw aangekochte lelie schubbollen en/of lelieplantgoed, voor een officiële certificering, uitsluitend door de BKD op Armv en Slrsv toetsen INLICHTINGEN: Dirk Bloothoofd Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Siebren Mantel Dick de Mooy Erwin Vriend

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0252-431284 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431259 0252-431361 0252-431367

0223-769067

0223-769068

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB Henri Omta Piet Zoutenbier

0252-431274 0252-431345

071-4023313 0228-314981

071-4028342 0228-316869

06-53 293161 06-53 518289 06-51 209462 06-20669208 06-53 690252 06-51 587419 06-53 396784

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0224-291965 071-3611104

0252-431176 0252-431410

06-51 588053 06-20 397884

[email protected] [email protected]

0252-431254


T

Door Inruil verkregen: - 4 lijner Calistar

SCHOON WERKT BETER

Bollen, planten en fust. Helmus Spoelbedrijf spoelt de meest uiteenlopende producten schoon, zodat ze gemakkelijker te verwerken zijn. Neem contact op met Helmus Spoelbedrijf voor meer informatie over spoelen, behandelen en ontsmetten. Total Systems BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer Tel. +31 (227) 501211 e-mail: [email protected]

TM

FreshStart

0252 - 22 25 80 • [email protected] • www.helmus.nl

NEW

Tabs

͞ǀŽŽƌĞĞŶŬǁĂůŝƚĂƟĞĨďĞƚĞƌĞďŽů͟ De afgelopen 10 jaar is door onderzoek nog duidelijker geworden dat FreshStartTM zeer ĞīĞĐƟĞĨŝƐƚĞŐĞŶĞƚŚǇůĞĞŶƐĐŚĂĚĞŝŶƚƵůƉĞŶďŽůůĞŶ͘ De FreshStartTMdĂďƐĨŽƌŵƵůĞŝƐŽŶƚǁŝŬŬĞůĚĚŽŽƌ ŐƌŽ&ƌĞƐŚĞŶǁŽƌĚƚƚŽĞŐĞƉĂƐƚƟũĚĞŶƐĚĞďĞǁĂƌŝŶŐ ƚĞƌǀĞƌďĞƚĞƌŝŶŐǀĂŶĚĞŬǁĂůŝƚĞŝƚǀĂŶĚĞďŽůůĞŶ͘

FreshStart is exclusief verkrijgbaar via GMN B.V.

sŽŽƌĚĞůĞŶǀĂŶŚĞƚŐĞďƌƵŝŬǀĂŶ&ƌĞƐŚ^ƚĂƌƚTMdĂďƐ͗

Telefoon: E-mail:

Minder verklistering Betere kwaliteit van bol en bloem Minder bijblad Reductie van kernrot Minder schade door galmijten Terugdringen energiekosten

0223 - 69 01 11 [email protected]

De werking van FreshStart: ,ĞƚĂĐƟĞǀĞďĞƐƚĂŶĚĚĞĞůǀĂŶ&ƌĞƐŚ^ƚĂƌƚTM is ϭͲŵĞƚŚǇůĐǇĐůŽƉƌŽƉĞĞŶ;ϭͲDWͿ͘ŝƚŚĞĐŚƚǌŝĐŚƐƚĞƌŬĂĂŶĚĞ ĞƚŚǇůĞĞŶƌĞĐĞƉƚŽƌĞŶŝŶĚĞďŽůůĞŶ͘,ŝĞƌĚŽŽƌǁŽƌĚƚĚĞďŝŶĚŝŶŐ ǀĂŶĞƚŚǇůĞĞŶǀŽŽƌŬŽŵĞŶĞŶǌŝũŶĚĞďŽůůĞŶďĞƐĐŚĞƌŵĚƚĞŐĞŶ ĂůůĞŚŝĞƌŶĂĂƐƚŐĞŶŽĞŵĚĞŶĞŐĂƟĞǀĞĞƚŚǇůĞĞŶĞīĞĐƚĞŶ͘ŝƚŝƐ ŽŶĚĞƌĂŶĚĞƌĞĂĂŶŐĞƚŽŽŶĚĚŽŽƌtĂŐĞŶŝŶŐĞŶhŶŝǀĞƌƐŝƚĞŝƚ͘

FreshStart TMŝƐĞĞŶƚƌĂĚĞŵĂƌŬǀĂŶŐƌŽ&ƌĞƐŚ͕ŽŶĚĞƌĚĞĞůǀĂŶŽǁŐƌŽ^ĐŝĞŶĐĞƐ͘&ůŽƌĂ>ŝĨĞǌŽƌŐƚǀŽŽƌĚĞĚŝƐƚƌŝďƵƚŝĞŝŶEĞĚĞƌůĂŶĚǁĂĂƌďŝũ'DEĞǆĐůƵƐŝǀŝƚĞŝƚŚĞĞĨƚǀŽŽƌƚŽĞƉĂƐƐŝŶŐĞŶďŝũƚƵůƉĞŶďŽůůĞŶ͘

Strijbis bloembollen biedt aan : Koel en Droogruimte voor zomergewassen en leliebollen. Opslag in kuubkisten maat 150 x 120x 92, gaasbakken en leliefust. Diverse cellen, veel mogelijkheden.

7 en 10 juli

Te huur kuubkisten. Inlichtingen: Strijbis Bloembollen. [email protected] Spanjaardsdam 6, 1834 AC Sint Pancras.

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types

0DVVH\)HUJXVRQ -RKQ'HHUH 6DPH 8QLYHUVDO/87%

/DQGLQL )RUG )LDW =HWRU

6FKDGHURHVWRIPDQNHPHQWHQJHHQEH]ZDDU 8NXQWDOOHVDDQELHGHQ H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Samen met CNB

organiseer ik moeiteloos een succesvolle veiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB Veilingteam is voldoende. CNB Veilingteam bereidt uw veiling zorgvuldig voor, promoot deze onder een breed koperspubliek en draagt zorg voor een levendige, succesvolle veiling en een adequate afhandeling. Of het nu om een materialenveiling gaat of om een groene veiling, het CNB Veilingteam zorgt ervoor!

CNB Veilingteam

: Materialen en groen : Inventarisatie : Samenstellen en verspreiden catalogus : Reclame & promotie : Organisatie veiling : Service & betalingszekerheid : Breed en divers netwerk van potentiële kopers Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer :[email protected] :06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier : [email protected] :06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

LAATSTE NIEUWS

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Foto: PR

Leden FloraHolland stemmen niet in met voorstel liquiditeitsbijdrage

Vrachtwagen Pre Ride Team Aalsmeer AALSMEER - Maandag 2 juni is de gesponsorde vrachtwagen van het Pre Ride Team Aalsmeer onthuld door sponsors en het Pre Riders Team Aalsmeer. Deze vrachtwagen van Van Zaal Transport, geheel in Ride for the Roses-stijl, draagt de namen van de sponsors en rijdt het hele jaar door Nederland. Het team van Aalsmeer bestaat uit ruim vijftig deelnemers die actief zijn in de sierteeltsector. Door de deelnemers wordt ook sponsorgeld ingezameld voor de Ride for the Roses 2014/KWF. De vrachtwagen biedt nog meer ruimte voor bedrijfslogo’s. Bedrijven die op de vrachtwagen willen met hun logo kunnen contact opnemen met [email protected]. In het kader van de nieuwe huisstijl van de vrachtwagens zijn miniatuurvrachtwagentjes beschikbaar. Ze zijn te verkrijgen via alle teamcaptains van de Pre Ride Teams van FloraHolland. De opbrengst komt ten goede aan de Ride for the Roses 2014/KWF. Dit jaar wordt de Ride for the Roses op zondag 7 september in Goes en omgeving gereden.

NAALDWIJK - Tijdens de algemene ledenvergadering (ALV) van Koninklijke Bloemenveiling FloraHolland donderdag 5 juni stemde een meerderheid van de 294 aanwezige leden - vijf procent van het totaal aantal leden - tegen het voorstel om de helft van de liquiditeitsbijdrage 2013 te gebruiken voor reorganisatieplan Kompas. Bijna zestig procent van de aanwezige leden stemde tegen dit voorstel. Hierdoor konden verdere besluiten over de jaarcijfers niet in de vergadering genomen worden. FloraHolland liet weten voor eind volgende week aan te zullen geven wat de vervolgstappen zijn ten aanzien van de jaarcijfers. In de statuten is hierover een aantal bepalingen opgenomen. Voorzitter van de Raad van Commissarissen Bernard Oosterom: “We zijn als rvc teleurgesteld over de uitslag. Hoewel de argumentatie om dit voorstel aan de vergadering voor te leggen volgens ons voldoende valide was, hebben de leden in de vergadering anders besloten. We zullen de uitkomst van de stemming en de uitgebreide discussie zorgvuldig beschouwen.”

Nerine geen waardplant voor PlAMV LISSE - Op verzoek van de sector heeft PPO onderzoek gedaan naar de vatbaarheid van Nerine voor het virus PlAMV. Hieruit blijkt dat Nerine niet vatbaar is voor PlAMV. Er is dan ook geen aanleiding om de teeltstrategie aan te passen. Nerine wordt vaak naast - of in vruchtwisseling met - lelie geteeld. Lelie wordt de laatste jaren getroffen door PlAMV (het Plantago Asiatica Mosaic Virus). Dit virus kan zich tijdens de teelt via de bodem verspreiden. Ook bij hergebruik van grond afkomstig van besmette leliepercelen is er (tijdens de broei in de kas) een risico op infectie van een nieuwe teelt. Vraag was of dit virus ook in Nerine voor problemen kan zorgen. Dit blijkt niet het geval te zijn. De bloembollensector investeerde in dit project via het Productschap Tuinbouw (PT). Het volledige onderzoeksrapport is hier te vinden. http://www.tuinbouw.nl/project/vatbaarheid-nerine-voor-plamv.

AALSMEER - Voor de meeste producten bij FloraHolland leverde de maand mei lagere prijzen op. De West-Europese Moederdag (11 mei) kende een minder goed afzetverloop dan in 2013. Ondanks het gunstige weer wisten de tuinplanten evenmin te profiteren. De gemiddelde prijs haalde niet het niveau van 2013. De kamerplantenprijzen waren iets hoger. Het kleinere aanbod speelde hierbij zeker een rol. Dit jaar had de maand mei met 21 veildagen evenveel veildagen als in 2013. Mei sloot af met een omzetdaling van 17,3% bij 7,2% minder stuks dan in 2013. De gemiddelde prijs kwam uit op €0,384; dit was bijna 5 cent lager. De snijbloemenomzet over mei kromp met 15% bij 4,9% minder stelen. De middenprijs bedroeg €0,23; dit was 2,7 cent minder dan in 2013. Tulp bleef qua middenprijs gelijk dankzij plusminus 10 procent minder aanbod. Tuinplanten totaal brachten 1,3% meer op bij 25,3% kleiner volume dan vorig jaar mei. De middenprijs was bijna €1,00, zo’n 5 cent lager.

Nieuwe toelating bolgewassen WAGENINGEN - Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) heeft voor de bloembollensector een nieuw middel toegelaten. Het betreft Prolectus op basis van fenpyrazamine, een schimmelbestrijdingsmiddel dat is toegelaten voor de onbedekte teelt van tulpen. Verder heeft het middel Sencor Vloeibaar een uitbreiding in zijn toepassing gekregen. Het mag nu ook worden toegepast op tijdelijk onbeteeld terrein met een teeltverbod vanwege knolcyperus. Dit besluit is tot stand gekomen via de verkorte procedure voor kleine toepassingen. Ten slotte zijn de volgende middelen op basis van captan hergeregistreerd. Het betreft: Merpan Spuitkorrel voor toepassing in de teelt van bloembollen, bolbloemen en vaste planten; Captosan 500 SC voor de toepassing in de teelt van bloembollen en bolbloemen (voor de exacte regels zie het etiket) en Malvin WG voor toepassing in de teelt van bloembollen en bolbloemen en in de bedekte teelt van vaste planten. 40 VISIE13 juni 2014

Foto: PR

Lagere prijzen in mei

Sande Bokaal voor G.J. Duineveld & Zn ’t ZAND - Vrijdag 23 mei 2014 was de laatste open dag van een serie van drie dagen bij Sande. Traditioneel wordt tijdens deze laatste open dag van Sande ook de beste knollenleverancier van oogst 2013 bekend gemaakt. Dit jaar ging de Sande Bokaal naar G.J Duineveld & Zn. Gebr. Wijnker, Aad Prins Bloembollen en G.J. Duineveld & Zn vormden de top drie. G.J Duineveld & Zn kwam met een paar tiende boven de andere twee uit. Als prijs krijgt G.J Duineveld & Zn de felbegeerde Sande Bokaal en een poster van het gele potras Sunclub. De keuring bestaat uit verschillende facetten die samen de basis vormen voor de eindscore. Daarbij zijn vooral de knolkwaliteit bij levering en de opkomst van de planten in de showkas het belangrijkst. Het leverseizoen 2013 volgde op een moeilijk groeiseizoen. Desondanks - met alle benodigde extra inspanningen aan de kant van de kwekerij - werden er nette partijen knollen afgeleverd.

KEURINGEN

De winnaars Freek van Klink, Ruby Kesteloo en Ron van Lierop

Ron van Lierop wint NK Leliekeuren Het was lang spannend, maar woensdagavond 4 juni was de dag van de ontknoping. In BolleNoord kregen de deelnemers van het NK Leliekeuren de verlossende uitslag te horen. Ron van Lierop mag zich dit jaar Nederlands kampioen Leliekeuren noemen. Freek van Klink behaalde de toppositie bij de senioren en Ruby Kesteloo was de beste van de junioren.

sen, bijzondere lelies en vazen van iets mindere kwaliteit. “Zo hebben we het wat moeilijker gemaakt dan andere jaren”, geeft Van het Kaar aan. Met het NK Leliekeuren probeert het bestuur jeugd te enthousiasmeren. Daarom verlootte het bestuur tijdens de avond een iPod (muziekapparaat) onder de junioren die minimaal twee keer hadden meegedaan. De jongste deelnemer Kiet Burger mocht het winnende lootje trekken tijdens de prijsuitreiking. Lara Veldman was de gelukkige winnaar.

SOORTENKENNIS oor het zestiende jaar op rij vond het Nederland kampioenschap Leliekeuren plaats. Vijf weken lang was BolleNoord gevuld met twintig vazen lelies van diverse veredelaars. Aan alle deelnemers de taak om deze te beoordelen en daarbij zo dicht mogelijk bij de jury te komen. Het was duidelijk dat iedereen er even in moest komen de eerste keuring, zo bleek tijdens de prijsuitreiking woensdagavond 4 juni. Bestuurslid Jeroen van het Kaar: “Voor de totaalscore kijken we naar de vier beste keuringen van de vijf. Opvallend was dat bij bijna iedereen de eerste keuring afviel.”

eerste plaats kwam met 15,5 punten. De tweede plek was voor Arie Alders met 16,1 strafpunten. Slechts een tiende meer had Roy van Woesik, die daardoor als derde eindigde. In het topklassement werden nog minder strafpunten gehaald. De nieuwe Nederlands kampioen Ron van Lierop haalde slechts 14,3 strafpunten over vier rondes. Met 15,5 punten werd Jeffrey van Woesik tweede. De derde plek was voor Karel Kesteloo (16,4). Zijn dochter Ruby Kesteloo veroverde de eerste plek bij de jeugd met 17,9 strafpunten. Zusje Sammy Kesteloo werd met 18,2 punten derde. Rick van den Berg had namelijk een tiende strafpunt minder en behaalde daardoor de tweede plaats.

De laatste keuring zaten een aantal deelnemers dicht op de jury, zo ook winnaar van de senioren Freek van Klink. Hij haalde de laatste keuring 2,9 strafpunten, waardoor hij op de

Het bestuur heeft afgelopen seizoen geprobeerd een wisselende kwaliteit neer te zetten. Naast showkwaliteit stonden er ook potters tus-

Tekst en fotografie: Lilian Braakman

V

KWALITEIT

Vorig jaar is de soortenkennis in het leven geroepen. Vijf extra vazen waarvan het noteren van de juiste naam voor een punt zorgt. Dit seizoen lagen er bij bijna alle vazen hints, waardoor het iets makkelijker werd voor de deelnemers. Martijn van den Berg, nieuw bestuurslid die de bloemen en de hints verzorgt: “Je ziet heel veel verschillende antwoorden. Al ligt er een plaatje van een gele diamant, toch vinden sommigen dat lastig. Zoals bij ‘Pink Palace’. Daar lag een afbeelding van een roze paleis. Deelnemers gingen daarbij nadenken over waar het stond. We kregen soms hele rare antwoorden, maar dat is juist leuk.” De uitslag van de soortenkennis lag zo dicht op elkaar, dat er twee winnaars waren. Arie Alders en Marion van Woesik hadden namelijk beiden 56 strafpunten in totaal. Wel had Arie Alders alle cultivarnamen goed en mistte Marion van Woesik er een. 13 juni 2014VISIE 41

BOOMKWEKERIJ

Het imago van plantsoenheester lijkt langzaam te verdwijnen. Symphoricarpos sluit zich meer en meer aan bij de groep sierheesters en wordt steeds vaker als visueel aantrekkelijk product aangeboden. Ook bij de snijheesters groeit de belangstelling. Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictures.com

V

an oudsher is Symphoricarpos een plant voor het plantsoen. Vooral omdat deze plant makkelijk vermeerdert en ijzersterk is. Het geslacht, dat circa zestien bladverliezende soorten telt, is niet meer weg te denken uit de stadplantsoenen waarbij S. x chenaultii ‘Hancock’ veruit de meest aangeplante vorm is. Vrijwel alle soorten groeien van oorsprong in Noord-Amerika, alleen de bij ons weinig voorkomende S. sinensis is afkomstig uit China. De soorten komen in de meest uiteenlopende omstandigheden voor en sommige zijn extreem winterhard en verdragen zware schaduw. Niet voor niets dus dat de plant in het openbaar groen zo populair is. Extra voordeel bij aanplant in plantsoenen is dat verschillende soorten zich via ondergrondse uitlopers verspreiden en zo een ondoordringbaar geheel vormen. Symphoricarpos behoort net als onder andere Weigela, Sambucus, Viburnum en Lonicera tot de kamperfoeliefamilie, de Caprifoliaceae. De geslachtsnaam is samengesteld uit de Griekse woorden ‘sumphorein’ (opeenhopen) en ‘karpos’ (vrucht). De naam is goed gekozen want kenmerkend voor de meeste soorten zijn de opvallende witte, roze of paarsrode bessen alleen bij S. sinensis zijn de bessen blauwzwart - die elk najaar verschijnen en in compacte trossen aan het einde van de twijgen staan. Die bessen worden jaarlijks voorafgegaan door een bescheiden bloei van relatief kleine, groenwitte tot fletsroze bloemen.

SNEEUWBES S. albus groeit van nature in Zuid-Alaska en Canada. Daar vormt deze tot twee meter hoge struik recht opstaande stengels waaraan in mei en juni lichtroze bloemen verschijnen. Ook de variëteit S. albus var. laevigatus komt uit die regio. Deze laatste heeft een groeiwijze die bestaat uit een wirwar van dunne twijgen die eerst nog recht omhoog groeien, maar later iets doorbuigen. Omdat de plant zich via ondergrondse uitlopers verspreidt, ontstaat vaak het 42 • BLOEMBOLLENVISIE • 13 juni 2014

Symphoricarpos ‘Greenpearl Fantasy’

Meer sierwaarde bij Symphoricarpos eerder genoemde ondoordringbare geheel. Snoei wordt echter door alle Symphoricarpos zeer goed verdragen en in cultuur gebeurt het dan ook vaak dat planten om de paar jaar tot de grond toe worden afgeknipt. De grijsgroene bladeren van S. albus var. laevigatus zijn klein en bijna rond van vorm. Aan de jonge scheuten is het blad vaak iets gelobd. In het voorjaar verschijnen kleine roze bloemen, maar het zijn de nazomerse bessen waaraan de plant zijn populariteit dankt. Die bessen zijn 1 tot 1,5 centimeter in doorsnede en hebben een sneeuwwitte kleur. Zijn Nederlandse naam sneeuwbes heeft het plantengeslacht aan deze soort te danken. Tot ver in de winter, wanneer al het blad van de plant is gevallen, blijft de heester opvallen met zijn overdaad aan bessen, geen vogel die er interesse in heeft.

DRIE GROEPEN Belangrijk voor de ontwikkelingen binnen het geslacht Symphoricarpos was de komst van twee hybriden. S. x chenaultii is een kruising tussen S. microphyllus en S. orbiculatus en S. x doorenbosii is - zeer waarschijnlijk, want over de juiste ouderplanten wordt nog getwijfeld - een kruising tussen S. x chenaultii en S. albus var. laevigatus.

S. x chenaultii is een bijna twee meter hoge heester met klein blad en kleine, rode bessen. Bekendste cultivar is ‘Hancock’ die gesloten bodembedekkend groeit. Ook de andere cultivars worden vooral geprezen om hun dichte bodembedekkende habitus. In de zoektocht naar grotere bessen ontstond S. x doorenbosii. ‘Mother of Pearl’ is een van oudsher bekende cultivar. Deze forse groeier produceert witte bessen die een lilaroze blos hebben. Later kleuren de bessen vaak geheel roze. Vanwege de twijfel bij met name de herkomst van S. x doorenbosii zijn de recente nieuwkomers binnen het geslacht Symphoricarpos onderverdeeld in drie groepen: White Berry Group, Pink Berry Group en Groundcover Group. Bij de eerste twee groepen ligt de nadruk op de bessen, de derde groep - allemaal afkomstig van S. x chenaultii - heeft bodembedekking als meest positieve eigenschap. Elke groep kent inmiddels enkele door een recente sterrenkeuring bekroonde cultivars. Zo heeft de White Berry Group cultivars die variëren in hoogte, compactheid en besgrootte en de Pink Berry Group cultivars die vooral variëren in besdracht, besgrootte en beskleur. Het volledige keuringsrapport is te lezen in de Dendroflora nr. 49.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst en fotografie: Monique Ooms

1

HOE HEB JE DIT VAK GELEERD? “Mijn vader had samen met mijn oom een bolbloemenkwekerij en een tuincentrum, Firma Theo Nijssen & Zn te Velserbroek. Mijn vader was verantwoordelijk voor de broeierij waar ik tot aan mijn eerste baan veel heb geholpen. Daarnaast heb ik tijdens mijn studie meerdere stageperiodes afgerond in zowel binnen- als buitenland. Mijn eerste baan, na afronding van de studie Hogere Tuin- en Akkerbouw in Den Bosch, was verkoper bij VWS Flowerbulbs bv. Daar heb ik in anderhalf jaar tijd veel ervaring opgedaan. Inmiddels ben ik bijna twee jaar actief als bemiddelaar in lelies bij Intermediair Groep Holland. Door het goede samenwerken en openheid van zaken bij IGH blijf ik goed op de hoogte van de markt en leer ik elke dag wel weer iets.”

Zijn vader en oom hadden een bolbloemenkwekerij en een tuincentrum: Barry Nijssen (26) zette zijn eerste stappen in het vak dan ook op het familiebedrijf. Na zijn studie werkte hij anderhalf jaar als verkoper bij VWS Flowerbulbs bv, inmiddels is hij alweer bijna twee jaar als bemiddelaar lelies in dienst bij Intermediair Groep Holland.

HOE ZIE JIJ DE ROL VAN HET BEMIDDELINGSBUREAU IN DE TOEKOMST? “Een bemiddelingsbureau met de juiste bemiddelaars zal haar rol als marktmaker, serviceverlener en schakel tussen koper en verkoper blijven vervullen. De juiste bemiddelaar heeft een goede kennis van de markt, van het (bestaande en nieuwe) product en zijn relaties.”

7

HOE ONTMOETTE JE JE PARTNER? “Judith ben ik tegen het lijf gelopen op een feest van mijn collega Rob Brouwer, waarvoor ik hem erg dankbaar ben!”

WAAR LIGGEN DE KANSEN VOOR JONGE ONDERNE MERS IN DE BLOEMBOLLEN SECTOR? “Volgens mij wordt het steeds belangrijker om zelf op de hoogte te zijn van ontwikkelingen over de marktsituatie, noviteiten, regelgeving enzovoort. Door taken te delegeren en te automatiseren waar mogelijk kan het leidinggeven op je bedrijf een stuk overzichtelijker worden. Verder denk ik dat de e-commerce een steeds belangrijkere positie gaat innemen. Op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen omtrent internet is een deel van het ondernemen geworden.”

3

HOE ZORG JE ERVOOR DAT JE BEDRIJF IN ONTWIKKE LING BLIJFT? “In de relatief korte periode waarin ik werkzaam ben voor IGH is er al veel veranderd. Zo zijn we verhuisd en hebben zowel het logo als de website en onze programmatuur een metamorfose ondergaan. Ik zie IGH als een jong, dynamisch bedrijf met een platte organisatiestructuur waarin altijd ruimte is voor positieve feedback en nieuwe ideeën.”

8

4

9

2

Barry Nijssen

6

WAT ZIJN JE HOBBY’S? “Voetbal, motorrijden, boksen en in het weekend gezellig met vrienden op stap.”

5

WELKE TOEKOMSTVER WACHTING HEB JE VOOR JEZELF? “Ik ben van een relatief nieuwe generatie. Ik heb geleerd dat met name door het delen van kennis en informatie en de bereidheid tot samenwerking er geen grenzen zijn aan wat je kunt bereiken. Ik streef dit doel na met mijn relaties samen met mijn collega’s. Ik verwacht daarmee ook in de toekomst een positieve rol te kunnen vervullen in de keten.”

HOE KIJK JIJ AAN TEGEN DE ACCENTVERSCHUIVING VAN COLLECTIVITEIT NAAR INDIVIDUALITEIT IN HET BOLLENVAK? “Door het wegvallen van de productschappen zullen we elkaar op een andere manier moeten vinden. Wij zullen met elkaar de collectiviteit weer moeten opzoeken. Er zijn veel gemeenschappelijke zaken, zoals fytosanitaire regelgeving, waar we samen de schouders onder moeten zetten.”

ZULLEN BLOEMBOLLEN EN MILIEU OOIT VRIENDEN WORDEN? “Dat behoren ze wel te zijn. Aan ons de taak beter te communiceren, bijvoorbeeld met een organisatie als Greenpeace. Blijven uitleggen en begrip kweken. Geen eenvoudige taak, zo leert de praktijk.”

10

HOE COMMUNICEER JIJ MET DE OMGEVING VAN JE BEDRIJF? “Vooral via persoonlijk contact. Natuurlijk veel via de telefoon aangevuld met andere moderne communicatiemiddelen. Ik hecht aan persoonlijk contact.”


www.ibulb.org Nieuwe lelie inspiratieboekjes en foto’s geïntroduceerd tijdens de Dutch Lily Days

De lelie is een veel gebruikte bloem voor rouw- en trouwwerk. Dit jaar zijn er nieuwe beelden gemaakt voor beide thema’s. Deze beelden zijn ook gebruikt voor twee nieuwe inspiratieboekjes, één met rouwwerk en één met trouwwerk. Beide boekjes zijn tijdens de Dutch Lily Days geïntroduceerd. De vakbladen voor de bloemisterij uit binnen- en buitenland tonen veel belangstelling voor dit materiaal.

Workshop tijdens Dutch Lily Days

Lelie centraal bij diverse Europese groothandelsbedrijven In de maand juli staat de lelie centraal bij diverse Europese groothandels. Met het ‘point of sale’ materiaal van YourLily wordt extra aandacht gevestigd op deze mooie bloem en worden de kopers bij de groothandel gestimuleerd met de lelie te werken. Dit materiaal wordt ook ingezet bij een aantal groothandelsbedrijven en vakbeurzen in Japan, Australië, China, Taiwan en in de USA.

Tijdens de persreis die iBulb voor journalisten van internationale vakbladen voor de bloemisterij heeft georganiseerd, hebben de journalisten ook deelgenomen aan een workshop. Door arrangeur Florian Seyd werd stap voor stap gedemonstreerd hoe je mooie arrangementen kunt maken met de lelie. Er werd onder andere een kerststuk en een bruidsboeket gemaakt.


ANTHOS Weeresteinstraat 10 • postbus 170 • 2180 AD Hillegom • tel. 0252 535080 • fax 0252 535088 • www.anthos.org

Programma studiegroep bedrijfsleiders leerzaam

COLUMN Een brug te ver

De studiegroep voor bedrijfsleiders bestaat uit 15 bloembollenhandelsbedrijven. De bedrijven zijn door 1 of 2 afgevaardige(n) vertegenwoordigd. De leden van de studiegroep hebben samen met Bob Bisschops van DLV Plant een interessant programma voor 2014 samengesteld. De bijeenkomst van februari stond in het teken van fytosanitaire zaken. Hendrik Jan Kloosterboer van Anthos heeft actuele zaken toegelicht en ziet een ketengerichte aanpak als oplossing voor verschillende knelpunten. Als voorbeeld noemt hij Lelie 2.0 voor onder andere PIAMV in lelie. In maart was de studiegroep welkom bij Meerlanden in Rijsenhout. Meerlanden haalt GFT-afval op in de regio Haarlem - Leiden. Dit GFT-materiaal wordt als grondstof gebruikt voor de biovergister. De opbrengst is groen gas en digistaat. Het groene gas wordt verkocht en het digistaat gemengd met vers GFT-materiaal, waarna het een grote composteertunnel ingaat. Tijdens het composteerproces komt veel warmte vrij, waardoor ziektekiemen worden gedood en mooie droge compost ontstaat. Dit is een prima organische stofbron voor de bloembollenteelt. Ook het plantaardige restmateriaal van handelsbedrijven kan voor dit proces gebruikt worden. Dit levert een mooie kringloop op. De jaarlijkse excursiedag vond plaats in april. Dit keer stond de regio Duin en Bollenstreek op het programma. In deze regio zijn een vijftal ondernemers bezocht. De ondernemers verzorgden een rondleiding en vertelden over hun visie op het eigen bedrijf en de regio. In mei heeft de studiegroep Henk Gude van PPO uitgenodigd. Henk Gude doet veel interessant onderzoek voor bloembollenhandelsbedrijven. Zo heeft hij voor het segment kleinverpakking gekeken welk verpakkingsmateriaal en vulstof het meest geschikt is om vaste planten en lelies in te bewaren. Ook heeft hij de kansen van CATT-behandeling toegelicht. Met deze methode is het mogelijk om plaagorganismen in bollen en vaste planten te bestrijden, maar het staat nog in de kinderschoenen. Daarnaast heeft hij het onderzoek toegelicht naar vroege bloemverdroging in onder andere ‘Strong Gold’ en ‘Purple Prince’. In 2012 was dit een groot probleem door de warme aprilmaand. Genoemde cultivars zijn vlak voor het rooien al in de bloemvormende fase terecht gekomen. Bij het drogen van de bollen kan de bloem dan verdrogen. Ook dit jaar is april warm geweest, dus wees komende zomer opnieuw scherp op bloemverdroging in deze cultivars. Na de zomer krijgt het studiegroepprogramma een vervolg. Binnen de studiegroep is nog ruimte voor circa twee bloembollenhandelsbedrijven. Aanmelden kan bij Bob Bisschops van DLV Plant ([email protected]) of Patricia Elings van Anthos ([email protected]).

Flowerbulb Research Program Het Flowerbulb Research Program bestaat volgend jaar 50 jaar. Het onderzoeksprogramma wordt uitgevoerd op Cornell University (Ithaca, NY) door professor Bill Miller. De Research Committee is verantwoordelijk voor de aansturing van het onderzoek. Het onderzoek wordt gefinancierd door de handelsbedrijven die lid zijn van Groep I (USA/Canada) van Anthos. Het contract met Cornell wordt dit jaar vernieuwd. Tijdens de vergadering van de Research Committe op 19 mei jongstleden zijn de proeven van het afgelopen jaar geëvalueerd. Naast de reguliere proeven aan tulp, hyacint, narcis zijn er onder andere ook proeven uitgevoerd aan amaryllis, freesia, gladiool, astilbe, calla en eucomis. Van een aantal proeven moeten de resultaten nog afgewacht worden. Voor vaste planten is een proef ingezet om de prestatie van landplanten te vergelijken met plugs. Op verzoek van de Research Committe zal Bill Miller een onderzoeksvoorstel opstellen voor tulp om middels een langere droge bewaring excessieve wortelvorming tegen te gaan. Tijdens de Dutch Lily Days heeft Bill Miller bij Onings ook een presentatie gegeven specifiek over het lelieonderzoek dat uitgevoerd wordt op Cornell University in Ithaca (USA) in het kader van het Flowerbulb Research Program. In de presentatie werd vooral aandacht besteed aan de ontwikkelde lily bud-stick en het post-harvest onderzoek. Recentelijk is ook een nieuwsbrief gepubliceerd die geheel in het teken staat van het lelieonderzoek. Onderzoeksresultaten zijn terug te vinden op de website: http://www.flowerbulbs.cornell.edu/

In hun regeerakkoord ‘Bruggen slaan’ hebben de heren Rutte en Samsom onder meer geschreven dat niet alleen de bedrijfsvoering van de Zelfstandige Bestuursorganen (ZBO’s) tegen het licht moet worden gehouden, maar dat ook onderzocht moet worden of de ZBO-vorm nog de meest geëigende is. Zo’n onschuldige zinsnede in het regeerakkoord heeft inmiddels tot veel commotie geleid in de landen tuinbouwsector, omdat de vier plantaardige keuringsdiensten (BKD, Nak, KCB en Naktuinbouw) een ZBO zijn en daardoor recht in het hart getroffen kunnen worden. Samen met de keuringsdiensten hebben de brancheorganisaties de handschoen opgepakt toen eenmaal bleek dat de plantaardige keuringsdiensten meegezogen dreigden te worden in de maalstroom van de politiek geladen discussies over de ZBO’s. Gezamenlijk hebben we door de Radbouduniversiteit in Nijmegen een wetenschappelijke studie uit laten voeren naar de positionering van de keuringsdiensten in het publieke domein. Het 112 pagina’s tellende rapport is net verschenen en aangeboden aan de verantwoordelijke bewindspersonen, minister Stef Blok en staatssecretaris Sharon Dijksma. Het rapport geeft zowel de sector, als de overheid heel veel aanknopingspunten om een goede fundamentele discussie met elkaar te voeren over de toekomst van de keuringsdiensten. En dat is belangrijk, niet alleen voor de diensten zelf, maar ook voor het bedrijfsleven in de landen tuinbouwsector, dat veel te verliezen kan hebben in deze discussie. De sector heeft zijn goede internationale naam en faam immers mede opgebouwd op het huidige systeem van kwaliteits- en fytosanitaire import- en exportinspecties, waar de keuringsdiensten een cruciale rol in spelen. En dus moet daar heel voorzichtig mee worden omgesprongen, want anders kan onze mondiale rol van marktleider ter discussie komen te staan. Met het rapport heeft de sector een brug willen slaan naar de overheid om het gesprek met open vizier in te gaan en dat betekent dus ook dat wij op grond van rationele argumenten open staan voor veranderingen en verbeteringen. Het is te wensen dat de overheid op haar beurt onze handschoen oppakt en die open discussie met ons wil voeren, want sleutelen aan de positie van de keuringsdiensten zonder het stellen van duidelijke doelen is voor ons een brug te ver. Henk Westerhof [email protected] 13 juni 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

EXPORT

Wat vindt de export belangrijk? Het exportseizoen staat voor de deur. Altijd een drukke periode: voor kwekers die op tijd hun bollen moeten leveren, en voor de export die de bestellingen in de juiste hoeveelheden en verpakkingen bij hun klanten moeten bezorgen. Waar gehakt wordt, vallen spaanders, zeker in een stressvolle tijd als deze. In deze nieuwe serie over exporteisen vertellen exporteurs wat zij nou vooral belangrijk vinden in de aanlevering van partijen bloembollen. Hoofd Inkoop Ton Mantel en Manager Kwaliteit Leo Raateland van Kapiteyn BV uit Breezand bijten het spits af. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

D

it seizoen levert Kapiteyn bijna honderd miljoen bollen aan de diverse klanten over de hele wereld. “Daarbij gaat het voornamelijk om calla’s, en verder om alle denkbare bolgewassen en diverse soorten vaste planten”, vertelt inkoper Ton Mantel. “De bollen zijn bestemd voor de broeierij en de droogverkoop.” Met name voor Japan gelden specifieke eisen. “Producten die naar Japan gaan, moeten volledig schoon zijn en aan strenge fytosanitaire eisen voldoen.” Kapiteyn legt de afspraken over kwaliteitseisen vast in de koopovereenkomst die de exporteur met de toeleveranciers afsluit. “Daar staat alles in, van de inwendige tot en met de uiterlijke kwaliteiten waaraan de leverantie moet voldoen.” Om eventuele problemen verderop in het traject te voorkomen, screent Ton de opdrachten van zijn klanten zorgvuldig. “Als een klant een bepaald soort besteld dat wordt geteeld op de klei, terwijl het is bestemd voor de droogverkoop, adviseer ik de klant voor een ander soort


te kiezen. Soorten die op de klei zijn geteeld, zijn vaak niet eenvoudig ‘vrij van grond’ te leveren. Je moet ze extra spoelen met alle risico’s op schade van dien.”

INKOOP Kapiteyn werkt zoveel mogelijk met vaste leveranciers. “Ik werk hier nu al tien jaar en een groot aantal bonnen – vooral voor de bollen die we vroeg inkopen – worden al die tijd al door dezelfde kwekers geleverd. Dat werkt prettig, we weten allemaal waar we aan toe zijn. We spreken vooraf de aantallen af – gebaseerd op de cijfers van het voorgaande seizoen – en hangen daar een marktconforme prijs aan. De daghandel verloopt voor een belangrijk deel via de in- en verkoopbureaus. Daarbij gaat het veelal om de orders die later binnenkomen.” Na aflevering bij Kapiteyn doorlopen de bollen een vastgesteld traject van behandeling tot en met verpakking. Het begint echter met een zorgvuldige kwaliteitskeuring. “Onze kwaliteitsman neemt monsters per partij. Als hij te veel afwijkingen constateert, gaan we in overleg met de kweker. Wij lossen meestal het probleem hier op en daarvoor spreken we een

tarief af, of de partij gaat terug naar de kweker zodat hij het zelf kan oplossen en herleveren. Niemand verdient hier iets aan, maar ja, het moet wel goed.” Over het algemeen verlopen de bollenleveranties zonder al te grote problemen, vinden Leo en Ton. Toch zijn er nog wel wat verbeterpunten. “Vaak is het de seizoenshectiek die ervoor zorgt dat er fouten insluipen, het moet dan allemaal effe snel.

‘Wij hebben echt alle informatie nodig, met name vanwege de fytosanitaire eisen’ Zo halen kwekers in het begin van het seizoen fust bij ons op op basis van de bestaande koopovereenkomsten. Later in het seizoen, tijdens de laatste daghandel, wordt het vaak zo hectisch dat er geen tijd is om nieuw fust te halen, dus leveren kwekers de bollen in hun eigen fust. Dat heeft vaak afwijkende maten, daardoor stapelt het niet en dat werkt niet lekker voor ons. Vervolgens kan het nog een tijd duren voordat ze het weer bij ons komen ophalen”, vertelt Ton. Ook administratief verloopt het niet altijd even gladjes. Leo: “Nota’s kloppen niet altijd: certificaatnummers ontbreken, nota’s zijn niet goed of onvolledig ingevuld. Wij zeggen altijd: wees zo compleet mogelijk. Wij hebben namelijk echt alle informatie nodig – met name vanwege de fytosanitaire eisen – en anders moeten we overal achteraan gaan. Dat kost extra tijd, en we hebben het allemaal al druk genoeg.”

LEVERING Een ander voorkomend probleem is dat niet

Ton Mantel: ‘De slordigheidjes sluipen er tijdens het seizoen in’ het aantal bestelde bollen wordt geleverd. “De oogst kan tegenzitten vanwege een extreem koud, droog of juist nat seizoen. Daar hebben wij in veel gevallen best begrip voor. Het is wel fijn als we dat tijdig horen, dan kunnen we bollen gaan bijkopen om eventueel dat gat te dichten – overigens soms voor andere prijzen dan we ze daarvoor gekocht hebben, maar dat is nu eenmaal zo – zodat wij de afspraken met onze klanten in elk geval kunnen nakomen. Soms ontdekken we pas dat er te weinig geleverd is als de bollen al afgeleverd zijn. Daar worden wij niet blij van.” Waar Kapiteyn – en eigenlijk de hele sector – mee kampt, is dat afnemers steeds later hun bestellingen plaatsen. Ton: “Waarom? Waarschijnlijk gewoon omdat het kan. Het is tegenwoordig heel normaal dat we pas in juni onze bestellingen binnen krijgen. Daardoor schuift

het hele proces op in de tijd.” Betekent dit dan ook dat kwekers best wel wat later kunnen leveren? “Nee, we hebben juist graag dat de bollen op tijd geleverd worden, dan kunnen we de bestellingen die wel binnen zijn alvast klaar maken. Anders komt de hele bups tegelijk, dan hoopt het hier alleen maar op. 5 augustus en 15 augustus moeten we leveren, dat staat vast. Hoe wij dat doen, interesseert de klant niet; die verwacht alleen maar dat zijn bestelling op tijd binnen is.” Verder is natuurlijk helder dat alle leveranties aan de eisen moeten voldoen. “Als de koopovereenkomst aangeeft ‘zonder zand’, dan moeten we daar ook vanuit kunnen gaan. Je maakt die afspraken niet voor niets met elkaar”, vindt Ton. Leo vult aan: “En als je fust komt ophalen, geef dan aan voor welk koop-

briefje het is. Voor Japan gebruiken we namelijk ander fust. Bovendien moeten we aan het eind van de rit onze administratie kloppend kunnen maken.” Ton en Leo benadrukken dat het over het algemeen heel goed gaat met de bollenleveranties. “Dit zijn zo wat aandachtspunten die voor een soepel verloop van het proces belangrijk zijn.” Nu is het nog rustig in de schuren van Kapiteyn, maar dat duurt niet lang meer. “Rond 1 juli begint de aanvoer en half september loopt het seizoen weer af. Dan gaan we de eventuele overschotten verkopen en starten de voorbereidingen voor het nieuwe seizoen.” De collega’s verwachten dit jaar overigens een goede oogst. “Wel wat vroeger dan normaal want we hebben nauwelijks een winter gehad. Verder was het een mooi groeiseizoen, dus qua aantallen en maten zal het wel dik in orde zijn.”


Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

Industrieplaten, Keerwanden en bestrating bestellen? Michel Kappe bellen! Tel. 0252 212322 - Mob. 06 38162557 www.betonindustrienoordwijkerhout.nl

[email protected]

ilk, V De Z A 1 9 1 2 72, nweg 3 252) 516027. i u d r e k l Zi Tel.: (0

www.gebrvdgeest.nl Bloembollen blijven in topconditie in de netzakken en gaasbaaltjes van Europak Naast de uitgebreide kennis en ervaring op ons vakgebied onderscheiden wij ons door het bedenken van creatieve

*

oplossingen, het leveren van kwaliteit en het verlenen van snelle service. ° KLIMAATBEHEERSING ° CO2- EN ETHYLEENREGELING ° KRACHT-, LICHT- EN

HUISINSTALLATIES ° PROGRAMMA’S VOOR

BOLLENCELLEN EN KASSEN ° ZONNEPANELEN ° KEURING EN INSPECTIE VAN

INSTALLATIES ° ADVISERING

Zandvaart 25, 1764 NK Breezand Telefoon: (0223) 52 1500

[email protected] www.kaandorp-wijnker.nl

T 0252 419027 F 0252 415273

I www.europak.nl E [email protected]

Hobaho machines en materialen De vraag- en aanbodsbank voor de sierteeltsector.

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

• Dagelijks 20 nieuwe items op de website • 3000 gebruikers per week • 2000 artikelen in aanbod Wilt u op de hoogte blijven van het actuele aanbod? Meld u dan aan voor de nieuwsbrief: www.hobaho.nl

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud Postbus 6 • 2160 AA Lisse • Telefoon (0252) 43 47 77 Fax (0252) 43 46 77 • www.hobaho.nl • [email protected]

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

ADVIES

Investeren in een ’groene’ auto nog steeds zinvol Stimuleringsregelingen voor de aankoop van milieusparende personenauto’s zijn sinds 1 januari 2014 beperkt en soms zelfs helemaal afgeschaft. Loont het dan nog wel om een oude auto in te ruilen voor een ’groene’? Tekst: Eldert van der Spek, Flynth adviseurs en accountants - Eldert.vanderSpek@ flynth.nl Fotografie: René Faas

D

e VAMIL en de kleinschaligheidsinvesteringsaftrek (KIA) voor personenauto’ s zijn volledig vervallen en de milieu-investeringsaftrek (MIA) op ’groene’ personenauto’s is drastisch beperkt. Maar er blijven nog steeds voordelen verbonden aan de aanschaf van een ’groene’ auto. Denk aan de lagere bijtellingspercentages, de in sommige gevallen nog geldende milieu-investeringsaftrek, de voordelen in de sfeer van de BPM (aanschafbelasting) en de motorrijtuigenbelasting, én natuurlijk de lagere brandstofkosten.

CO2

Het percentage bijtelling is sinds een aantal jaren afhankelijk van de CO2-uitstoot en mede afhankelijk van de brandstof. Vorig jaar gold er voor sommige auto’s zelfs een bijtelling van 0 procent, maar in 2014 is dit percentage ver-

hoogd. Nu geldt voor auto’s met een CO2-uitstoot van nul een bijtelling van 4 procent (dit zijn volledig elektrische auto’s). Voor auto’s met een CO2-uitstoot van meer dan 0, maar niet meer dan 50 gr/km, geldt een bijtellingspercentage van 7 procent (plug-in-hybride auto’s). De milieu-investeringsaftrek is sinds 1 januari 2014 sterk beperkt. Voor zuinige auto’s is die komen te vervallen. Alleen voor auto’s met een CO2-uitstoot van 50 gr/km of minder en voor bepaalde bedrijfsauto’s op aardgas, is er nog milieu-investeringsaftrek mogelijk. Ook is er een investeringsplafond ingevoerd van maximaal € 50.000 voor elektrische auto’s (met 36 procent MIA-aftrek) en voor de populaire plug-in-hybride auto’s (ten hoogste een uitstoot van 30 gr/km) is het plafond € 35.000 (met 27 procent MIA-aftrek). Voor auto’s met meer uitstoot gelden lagere plafonds en aftrekpercentages. De vrijstelling voor het betalen van de motorrijtuigenbelasting geldt alleen nog voor auto’s met een CO2-uitstoot van minder dan 50 gr/km.

Voor de zogenoemde plug-in-hybride auto’s geldt een bijtelling van zeven procent 50 • BLOEMBOLLENVISIE • 13 juni 2014

ZUINIG Een ’groene’ auto verbruikt in het algemeen ook minder brandstof. Is er sprake van een vol-elektrische auto, dan leidt dat tot een extra besparing. Een Tesla model S verbruikt bij 30.000 km per jaar ongeveer € 1.200 aan energiekosten. Ter vergelijking: een Porsche Panamera 4 met een vergelijkbare aanschafprijs van rond de ton en een verbruik van 1:11,5 verbruikt rond de € 4.300. Er wordt ook wel gerekend met brandstofkosten per kilometer: voor een dieselauto (brandstofverbruik 1:20) 7,5 cent per kilometer, voor een benzine-auto (brandstofverbruik 1:14) 12,6 cent en voor een elektrische auto (28 cent/kWh en daarmee is ongeveer 7 kilometer afgelegd) 4 cent per kilometer. De belangrijkste onzekerheden zijn de toekomstige inruilprijs van de auto en de levensduur van de accu in combinatie met de prijs van een nieuwe accu (de verwachting is dat accu’s de komende jaren goedkoper worden). In aanschaf is de ’groene’ auto nog steeds duurder. De vraag is of het mogelijk is om deze meerprijs terug te verdienen middels lagere gebruikskosten (in combinatie met fiscale voordelen). Er zijn redenen voor de aanschaf van een ’groene’ auto en dan vooral van een vol-elektrisch exemplaar, maar vergeet vooral niet de nadelen mee te wegen als u de beslissing maakt. Vraag uw adviseur om mee te denken.

VASTEPLANTENVARIA

Onkruidbestrijding vaste planten Tekst en fotografie: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207

O

nkruidbestrijding is het moeilijkste, maar wel belangrijkste deel van de teelt. Een goede voorbereiding is daarbij essentieel. Dit houdt in dat u moet weten hoe schoon een perceel is en nog belangrijker welke onkruiden er te verwachten zijn. Op dit moment is dat een beetje mosterd na de maaltijd, want u zit met het gegeven dat er onkruid groeit. Belangrijk is het te weten dat er voor vaste planten geen standaard onkruidbestrijdingprotocol bestaat. Als er eenmaal onkruid staat is er sowieso een probleem. Het is een feit dat onkruid geld kost. Het is ook een feit dat schade door verkeerde toepassing van onkruidbestrijdingsmiddelen nog meer geld kost. Een beetje schade accepteren, als het dan maar schoon blijft, lijkt in de praktijk niet te werken.

BODEMHERBICIDEN De werking van bodemherbiciden is voor meer dan 50 procent afhankelijk van de omstandigheden waarin ze zijn toegepast. Een klein compromis in het begin van de teelt betekent gewoon een slechte werking van de bodemherbiciden. Vooral de vochtigheid van de grond heeft een enorme invloed op de werking, terwijl dit nu juist vrij makkelijk te verhelpen is. Spuiten op te droge grond is de grootste oorzaak van het minder werken van bodemherbiciden. Vaak worden er ervaringen uit de bollenteelt gebruikt, maar daar worden de middelen veel vroeger in het jaar gebruikt. Dit is nu een

achteraf constatering, maar wel één die u moet opschrijven en onthouden. Ditzelfde geldt voor het onkruid dat niet dood gaat. Als er bijvoorbeeld veel kruiskruid en kamille staat en er is alleen met Chloorprofam gespoten, dan is er geen werking, want dit middel werkt niet op die onkruiden. Ook hier het advies dat nu op te schrijven om voor het volgende seizoen te weten welk onkruid er op een perceel voorkomt. Van alle percelen die in gebruik zijn, maar ook van alle percelen die misschien de komende jaren worden gebruikt, moet een onkruiddossier worden aangelegd. Welk onkruid groeit er en welke middelen werken hiertegen. In bepaalde gevallen kan dan zelfs een andere gewaskeuze worden gemaakt, als een bepaald gewas een bepaald middel niet verdraagt, wat op dat perceel wel nodig is. Achteraf is hier niets meer aan te doen.

LDS De gebruikte LDS-systemen leveren vrijwel altijd schade op. Als er schade is te zien is die eigenlijk al onacceptabel. Als je dit dan ook nog herhaalt, dan wordt de schade steeds groter. De grootste fout die wordt gemaakt is het verhogen van de dosering om de onkruidjes weg te krijgen die de vorige bespuiting hebben overleefd. Dit gaat niet meer lukken, terwijl de schade wel groter wordt. Het gevolg is dat het gewas minder snel dichtgroeit en er dus meer onkruid groeit. In dat geval is de onkruidbestrijding de oorzaak dat een perceel vervuilt. Als er onkruid overblijft moet dat met de hand worden weggehaald. Als dit niet gebeurt gaan deze als een paraplu werken, waardoor de kleine onkruidjes niet meer worden geraakt. Te vaak zien we schade van deze zogenaamde veilige toepas-

singen. Houdt er rekening mee dat vrijwel elke toevoeging die de werking versterkt de schadekans op het gewas ook vergroot. Houdt hier dus met de gebruikte dosering rekening mee.

TECHNIEK Steeds meer wordt duidelijk dat het gebruik van technieken waardoor het mogelijk is om onderdoor te spuiten, veel beter werken dan over het gewas heen. Het voordeel is tweeledig. In de eerste plaats heeft het gewas veel minder te lijden, terwijl er een veel lagere dosering gebruikt kan worden omdat er geen middel aan het gewas blijft hangen. Bij bovendoor gebruik is het maar een schatting hoeveel middel er uiteindelijk op het onkruid terecht komt en wat er aan het gewas blijft hangen. Bij onderdoor spuiten is dit wel duidelijk. Onderdoor wordt er veel minder middel gebruikt met een veel beter resultaat en veel minder belasting voor de gewassen. Het extra werk en de investering, wegen vrijwel altijd op tegen de schade die wordt voorkomen. Ook hier geldt weer dat als er onkruid doorheen groeit dit gewoon gewied moet worden. Helemaal schoon zonder arbeid lukt gewoon niet.

BEHEERSING Eigenlijk is onkruidbestrijding onkruidbeheersing. Als je moet bestrijden ben je immers te laat. De belangrijkste sleutelwoorden zijn voorbereiding en techniek. Pas daarna komt de discussie over het te gebruiken middel. Zonder voorbereiding wordt te makkelijk de verkeerde keuze gemaakt. Aan alleen de naam van een middel dat gebruikt kan worden heb je niets. Zonder kennis over de optimale toepassing en het werkingsspectrum weet je eigenlijk niets.


TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Afzet en kwaliteit ...........................................................52 Bijmestmonster Bladrollers Roest Watergift potten Wieden

CAMPANULA Stengelrot

LAVATERA Colletotrichum

PIOEN Snijden

GYPSOPHILA Fusarium

SIERGRASSEN Trips

LELIE Akkermunt .........................................................................53 Padenspuit tegen onkruid

HYACINT Geelziekverspreiding door machines Roet door beschadiging Voorkom agressief snot

NARCIS Let op aaltjesziek

TULP Zuur Plantgoedbewaring .....................................................54 Voldoende verse lucht

LELIE Stikstofgebrek Botrytisbestrijding

GLADIOOL

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

AFZET EN KWALITEIT In de praktijk zien we in de afzetfase relatief veel problemen ontstaan met de kwaliteit van zachtbladige vaste planten in pot. Deze planten zijn extra gevoelig voor verdroging of schimmels. Om kwaliteitsproblemen tijdens de afzetfase te voorkomen, is het belangrijk dat de planten voldoende zijn afgehard. Zorg verder dat de potkluit goed vochtig is en het gewas droog is als de planten op karren worden gezet. Gebruik geen dicht wikkelfolie om ophoping van warmte en vocht te voorkomen. BIJMESTMONSTER Controleer de stikstofvoorraad in de bodem in de komende weken door middel van een (tweede) N-mineraalmonster. Aan de hand hiervan kan worden bekeken wat de benodigde stikstofgift is. Houd hierbij rekening met de wettelijke 175 kg per ha voor vaste planten, de reeds gegeven hoeveelheid werkzame stikstof, de bodemvoorraad en de stand van het gewas. Houd rekening met het feit dat veel gewassen juist in de nazomer ondergronds sterk ontwikkelen en ook dan stikstof nodig hebben. BLADROLLERS In diverse vaste planten worden bladrollers waargenomen. De kleine rupsjes spinnen zich in tussen het blad en vreten aan het blad. Biologische bestrijding is mogelijk met Turex of Xentari. Dit zijn middelen op basis van Bacillus thuringiensis. Daarnaast zijn er selectieve rupsenmiddelen als Runner en Nomolt. Deze zijn redelijk veilig voor spontaan voorkomende natuurlijke vijanden. Decis heeft ook een goede werking tegen bladrollers maar is breedwerkend.

Tripsbestrijding

NARCIS Bolmaat en kwaliteit ‘Tête-à-Tête’ voor vroegste broei

TULP Tulpengalmijt ...................................................................55 Ethyleen

ALGEMEEN Bedrijfshygiëne en stengelaaltjes Stuifbestrijding Bodemleven na ontsmetten Zonne-energie ‘Droogscheuren’ voorkomen

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 13 juni 2014

ROEST In Iris ensata, Carex, Phragmites en andere gewassen worden aantastingen waargenomen van roestachtige bladvlekken. Bestrijd deze aantasting met bijvoorbeeld 100 g of 60 ml Folicur per 100 liter water. Dit heeft de voorkeur boven Tilt omdat dit middel groeiremming veroorzaakt. Een vrij nieuw middel is Signum: gebruik hiervan 100 ml op 100 l water. WATERGIFT POTTEN Geef bij langere periodes van droogte niet zozeer vaker water maar geef langere gietbeurten. De neiging bestaat om vaker water te geven en niet zozeer langer. Het gevolg hiervan is dat er zoutophoping in de pot ontstaat. Geef dus langere gietbeurten, minimaal 150% van de hoeveelheid die normaal gesproken gegeven zou worden. WIEDEN Blijf het onkruid voor en zorg dat iedere veertien dagen het hele areaal schoongehouden kan worden. Is dit niet mogelijk, trek dan extra arbeid aan. Anders is het niet mogelijk om de onkruiddruk voor te blijven. Begin bij de perce-

len waar de onkruiddruk het laagst is en eindig bij de meest vuile stukken.

CAMPANULA

STENGELROT Wees alert op aantasting door stengelrot in Campanula persicifolia en teelten als Doronicum en Sidalcea. Stengelrot is in eerste instantie te herkennen aan het pleksgewijs slap gaan hangen van de planten en komt vaak pleksgewijs voor. In een later stadium kunnen de planten geelachtig verkleuren en de stengels omvallen. Schimmels als Glomerella en Colletotrichum zijn de voornaamste veroorzaker. Deze aantasting kan goed worden bestreden met bijvoorbeeld 350 ml Mirage Plus of 80 ml Switch per 100 liter water.

LAVATERA

COLLETOTRICHUM Lavatera is gevoelig voor de schimmel Colletotrichum. De scheuten verdorren en de plant kan er aan te gronde gaan. Belangrijk is de Lavatera niet te veel stikstof te geven. Als de planten te welig groeien, dan is de kans op een aantasting door Colletotrichum groot. Zorg er voor dat het gewas niet te dicht komt te staan. Maai het gewas eventueel terug, mits de stengels nog niet teveel zijn verhout. Dit terugmaaien moet niet te laag gebeuren. Er moet nog wel blad op de plant blijven staan. Spuit voorbehoedend met 100 ml Kenbyo, 100 ml Ortiva of 12,5 gram Flint per 100 l water of spuit met 350 ml Spirit op 100 l water.

PIOEN

SNIJDEN Laat bij het snijden van de bloem zoveel mogelijk blad zitten. Dit is hard nodig voor een goede groei. Snijd bovendien niet als de plantontwikkeling onvoldoende is. Snijden in het eerste en tweede jaar heeft vaak weinig zin omdat de productie erg laag is en het snijden ten koste gaat van de plantopbouw.

GYPSOPHILA

FUSARIUM Controleer Gypsophila paniculata op aantasting door Fusarium. Met name net gezaaide planten zijn gevoelig. Fusarium veroorzaakt verwelking van het gewas. Vaak komt dit pleksgewijs voor. Bestrijd deze schimmel door pleksgewijs te spuiten met 350 ml Mirage Plus op 100 liter water. Hierdoor wordt de uitbreiding van de aantasting beperkt.

SIERGRASSEN

TRIPS Controleer siergrassen op de aanwezigheid van trips. De slanke, licht- tot donkergekleurde larven en volwassen insecten veroorzaken zuigschade, waardoor er verkleuring, misvorming en groeiremming ontstaat. Andere gevoelige gewassen zijn Lupinus en Phlox. Bestrijding is mogelijk met bijvoorbeeld 50 ml Vertimec Gold of 20 ml Decis op 100 l water. Herhaal de bespuiting na 10 dagen.

LELIE

AKKERMUNT Akkermunt of pepermuntkruid komt voornamelijk voor op humusrijke dekzandgronden. Door de lange, ondergrondse uitlopers kunnen tijdens het groeiseizoen flinke plekken ontstaan. Doelmatige bestrijding is slechts uit te voeren in de braakliggende periode voorafgaande aan de lelieteelt. Binnen de akkerbouwrotatie zijn vroegruimende gewassen, bijvoorbeeld graan, erwten of bonen, het meest geschikt voor de bestrijding van akkermunt. Gebruik 2 l Mega 2,4-D + 6 l MCPA per hectare. Houd op een goed ontwikkeld onkruid een wachttijd aan van acht weken voordat de eerstvolgende grondbewerking plaatsvindt. Pas de bespuiting, voor zover dat mogelijk is, pleksgewijs toe. N.B. Ga nu al kijken waar de lelies in 2015 komen te staan en let onder meer op dit hardnekkige onkruid. PADENSPUIT TEGEN ONKRUID Op veel percelen groeit het gewas zo dicht, dat het onkruid in het bed geen kans meer krijgt zich te ontwikkelen. De onkruidgroei vindt dan alleen nog plaats in de paden. Door gebruik te maken van een padenspuit kunt u het gewas sparen en het onkruid beter aanpakken. Gebruik in de paden 0,5 kg Goltix + 1 l Asulox + 2 l minerale olie per ha pad. Herhaal de bespuiting zonodig.

ting door roet flink toe. Het is daarom beter kort voor het planten te sorteren. Bollen die eerst voor de preparatie bestemd waren, maar later toch te klein bleken te zijn en bij het plantgoed zijn teruggezet, zijn erg vatbaar voor roet. Grote bollen lopen meer beschadigingen op door het sorteren dan het andere plantgoed. Goed terugdrogen met veel buitenlucht en weinig temperatuurverhoging direct na het sorteren maakt de kans op roet kleiner. Dit is ook nodig als de bollen die gesorteerd zijn al goed droog waren. Droog de bollen met veel buitenlucht, en warm deze lucht enkele graden op. Hoge temperaturen geven roet meer kans. Probeer de bollen drie tot vier dagen voor het sorteren (ook bij sorteren na de heetstook) af te koelen tot 20°C en de temperatuur daarna drie tot vier dagen zo laag mogelijk te houden, bij voorkeur onder 25°C. Met schone sorteerplaten is het aantal beschadigingen een stuk kleiner en krijgt roet dus ook veel minder kans. Ook verspreiding van geelziek komt daardoor minder voor. Een goede reden dus om de sorteerplaten regelmatig schoon te maken. De elektronische bol van DLV Plant geeft inzicht in de kritische punten van de verwerkingslijn. Met name de val in de kist veroorzaakt veel beschadigingen. VOORKOM AGRESSIEF SNOT

HYACINT

GEELZIEKVERSPREIDING DOOR MACHI NES Machines kunnen gemakkelijk geelziek verspreiden. Neem de volgende maatregelen om de verspreiding tegen te gaan. • Verwijder de geelzieke bollen voor de oogst; • Gebruik voor het aftrekken van het loof de sleepbalk; • Verwijder al het loof voor het rooien om te voorkomen dat loof meegerooid wordt; • Haksel geen loof van verdachte partijen voor het rooien; • Rooi bij regenachtig weer geen verdachte partijen; • Kuubkisten bij regen in een dichte wagen vervoeren; • Stel de rooimachine zo in, dat de bollen zo weinig mogelijk beschadigd worden; • Beperk de valhoogte; • Rooi eerst de gezonde partijen; • Rooi zieke plekken apart; • Verwerk gezonde en zieke bollen gescheiden; • Maak de rooimachine schoon met de stoomcleaner, zeker als zieke of verdachte partijen zijn gerooid. ROET DOOR BESCHADIGING Beschadigingen geven een grotere kans op roet tijdens heetstook of preparatie. Vooral door sorteren voor de heetstook neemt de aantas-

Verwerken Verwerk de bollen pas als ze goed droog zijn. Wacht bij een aantasting zo lang mogelijk met verwerken. Voorkom beschadiging van de bollen bij het verwerken zo veel mogelijk. Haal overbodige machines uit de lijn. Maak machines goed schoon voor een nieuw partij wordt verwerkt. Verwerk de bollen niet bij hoge temperatuur (warmer dan 25°C). Verlaag de temperatuur van de bollen voor het verwerken zo veel mogelijk. Droog de bollen na elke verwerking na bij een zo laag mogelijke temperatuur. Lever de bollen pas af als ze goed droog zijn. Het ontsmetten van de bollen voor de heetstook tegen roet vergroot de kans op aantasting door Erwinia. Laat bij kans op aantasting door roet een roettoets uitvoeren. Sorteer plantgoed pas na de heetstook. Verlaag de temperatuur voor het sorteren zo veel mogelijk. Plant de bollen zo snel mogelijk na het sorteren. Bewaar de bollen tussen het sorteren en planten bij een temperatuur onder de 20°C. Ontsmet de bollen vlak voor het planten. Houd de concentratie reinigingsmiddel in het ontsmettingsbad op 1%. Laat de concentratie regelmatig meten. Vermeerdering Ga uit van gezonde partijen. Toets de partij op agressief snot. Aangetaste en verdachte bollen niet gebruiken. Messen regelmatig ontsmetten, in ieder geval altijd na een verdachte of zieke bol. Bij hollen is de kans op doorsmeren met het mesje veel kleiner dan bij snijden. Droog bij lage temperatuur met extra veel lucht. Pas wel op voor Penicillium.

NARCIS

Agressief snot in hyacinten komt vaak voor. Aangetaste bollen lopen in korte tijd geheel leeg. De aantasting levert grote financiële schade voor de teler op en vormt een bedreiging voor de handel. Een combinatie van beschadiging, vocht en hoge temperatuur vormt het grootste gevaar. Let daar bij het rooien, drogen en verwerken op. Telen Besmet plantgoed geeft in de nateelt meer kans op uitval. Strooi niet te veel stikstof, vooral niet op het einde van het groeiseizoen. Volg voor stikstof de NBS-adviezen. Beregen alleen vroeg in het seizoen en beregen niet bij hoge temperatuur. Rooien Rooi op tijd. De best gegroeide bollen zijn het gevoeligst. Rooi verdachte partijen extra vroeg. Spoelen vergroot de kans op verspreiding van agressief snot. Laat de bollen niet natregenen tijdens rooien en transport. Zet de bollen direct na het rooien voor de droogwand. Droog snel (veel lucht) maar met zo min mogelijke verhoging van de temperatuur.

LET OP AALTJESZIEK Let tijdens en kort na het rooien op een eventuele aantasting door aaltjesziek. Een goede bestrijding is alleen mogelijk door de bollen binnen drie weken na het rooien te koken. Als de aantasting pas gedurende de bewaring wordt ontdekt dan is een afdoende bestrijding vaak niet meer mogelijk. Laat daarom verdachte bollen altijd op stengelaaltje onderzoeken. Aantasting door aaltjesziek is aan de volgende symptomen te herkennen: • Na het afsterven laat het blad moeilijk los van de bol; • De neus van de bol is wat gezwollen; • Op dwarsdoorsnede van de bol zijn enkele rokken geelbruin tot donkerbruin gekleurd. Raadpleeg bij twijfel uw adviseur van DLV Plant.

TULP

ZUUR De kans op zuur beperken is voor het grootste gedeelte een kwestie van drogen. Zorg voor voldoende droogcapaciteit. Vooral in jaren met een hoge bodemtemperatuur is snel drogen erg belangrijk, omdat dan de infectiedruk vanuit het veld erg hoog is. Zorg in elk geval dat de bollen egaal en gelijkmatig drogen door bijvoorbeeld omstapelen of drogen op sloffen. Zorg voor goed schoongemaakte ventilatie13 juni 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

TEELTADVIES roosters en ventilatoren. Laat de bollen ook na het drogen nooit zonder ventilatie en circulatie staan. Verder is het belangrijk de bollen vooral op tijd te rooien en beschadiging zoveel mogelijk te voorkomen. Spoelen en zuur Spoel zure partijen alleen als het beslist nodig is en zorg ervoor dat de bollen direct aansluitend goed worden gedroogd. Laat het spoelwater goed bezinken alvorens het opnieuw te gebruiken. In de praktijk is een bassin met een capaciteit van tien maal de pompcapaciteit per uur, veelal voldoende. Betere bezinking van slib en sporen is te verkrijgen door een grotere opslagcapaciteit en door bijvoorbeeld overloopschotten. Eventueel kan met schoon water worden nagespoeld. Bedenk daarbij dat een partij met veel Fusariumsporen daarna wel minder sporen heeft, maar nog steeds voldoende besmet is om in het zuur te lopen bij onvoldoende droging. Ook dan moet dus snel worden gedroogd. Nadrogen na pellen en tellen Tijdens het pellen ontstaan kleine (onderhuidse) beschadigingen. Zet de bollen dus niet direct in de bewaarcel maar eerst voor de droogwand. PLANTGOEDBEWARING Algemeen Geef plantgoed de eerste vier tot zes weken na het rooien 25-27°C, daarna 20°C tot 1 november en vanaf 1 november 17°C. Een rustig aflopende reeks geeft ook goede resultaten, bijvoorbeeld 25°C tot 15 augustus, dan twee tot vier weken 23°C, 20°C tot 1 november en daarna 17°C. Uit onderzoek blijkt dat een aflopende reeks vanaf 30°C ook goed gaat. Als de bewaarcel is uitgerust met koeling kan de temperatuur na het rooien op 20°C. Denk daarbij aan de energiekosten. De kosten voor bewaring bij 20°C lopen snel op bij het zomerse weer dat augustus kent. Zorg in de bewaring steeds voor voldoende ventilatie. Slechte verklistering Het is beter om cultivars die slecht verklisteren een hogere voortemperatuur te geven. Geef deze cultivars de eerste zes tot acht weken na het rooien 30°C, daarna tot 1 november 20°C en vanaf 1 november 17°C. De bedoeling van deze behandeling is om meer klisters te verkrijgen. VOLDOENDE VERSE LUCHT Bij tulpen is luchtverversing belangrijk om het ethyleengehalte in de cellucht laag te houden. Verder mogen de bollen niet te veel uitdrogen. Bewaar tulpen tot september in een ruimte met voldoende ventilatie van verse lucht (100 m³/m³ bollen/uur) en een goede luchtcirculatie (500 m³/m³ bollen/uur). Hanteer vanaf september 60 m³/m³ bollen/uur (ventilatie) en 300 m³/ m³ bollen/uur (circulatie). De lucht moet langs 54 • BLOEMBOLLENVISIE • 13 juni 2014

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN de bollen kunnen stromen. Het gebruik van een ethyleenanalyser kan ervoor zorgen dat de waarden voor ethyleen niet worden overschreden en dat bespaard kan worden op de energie voor koelen en verwarmen. Bij gebruik van een ethyleenanalyser kunt u de hoeveelheid ventilatie laten afhangen van de concentratie ethyleen. Uit onderzoek komt naar voren dat een afstelling van een maximum van 100 ppb een veilige grens is. Bij gaasbakken of ander klein fust mag het fust niet te vol zijn. Stapel niet hoger dan ongeveer vijftig centimeter onder het plafond. Langs de wanden van de cel moet tien centimeter vrij blijven. Gebruik bij bewaring in bakken aan weerszijden van de afdeling hetzelfde fust. Stapel in koelcellen niet hoger dan de onderkant van de verdamper. Houd het gangpad vrij en plaats zeker geen stapels onder de ventilatoren. Zure bollen Zure tulpen produceren ethyleen. Ethyleen kan schade geven. Deze schade kan bestaan uit gommen, sterkere verklistering, kernrot, slechte wortelgroei en/of bloemverdroging. Zet partijen met zuur daarom nooit in een cel waar ook gezonde bollen staan. Zet ze op een plek waar de tulpen veel verse buitenlucht kunnen krijgen. Pas wanneer de zure bollen zijn uitgezocht en de partij weer is teruggedroogd kunnen deze partijen weer bij de andere in de cel. Regelmatige controle op zuur blijft nodig.

LELIE

STIKSTOFGEBREK Vooral tijdens de zomer, als de lelies flink water krijgen, kan er stikstofgebrek optreden. Dit voor de plant zo belangrijke element spoelt gemakkelijk uit. Het gewas wordt dan geel tot lichtgroen van kleur en de groei neemt af. Veelal treedt dit beeld plaatselijk op. Voer een bijbemesting uit met een snelwerkende stikstofmeststof; bijvoorbeeld kalk- of kalisalpeter. Spoel het gewas even na, om verbranding te voorkomen. Het is ook verstandig om tijdens het zomerseizoen eens een bijmestmonster te laten steken. Bepaal aan de hand van de uitslag of er wel of niet moet worden bijbemest. Zonodig kan tijdig worden ingegrepen om zo met een bijbemesting een zo groen mogelijk leliegewas af te leveren. BOTRYTISBESTRIJDING De kans op een aantasting van Botrytis (vuur) in de buitenbloementeelt van lelie is altijd aanwezig, ook in de zomer. Bij droog en warm weer zijn geen problemen te verwachten, maar bij vochtige omstandigheden is het oppassen. Toch hoeft vuur geen probleem te zijn, als op het volgende wordt gelet: • Beregen niet bij stil en/of vochtig weer; • Zorg dat het gewas ‘s avonds weer droog is; • Begin met beregenen nadat het gewas eerst goed opgedroogd is geweest; • Spuit voorbehoedend enkele keren met bijvoorbeeld mancozeb + uitvloeier als resisten-

tiebreker in combinatie met 3,5 ml Folicur SC of 2,5 gr Flint of 3,5 ml Frupica of 5 ml Luna Privilege per are. Spuit de eerste keer als het gewas nog niet helemaal is dichtgegroeid, zodat ook de onderste bladeren goed bedekt raken met middel. Gebruik zoveel mogelijk vloeibare formuleringen om zichtbare residuen tegen te gaan.

GLADIOOL

TRIPSBESTRIJDING Controleer bij de buitenteelt van gladiolen het gewas regelmatig op een eventuele tripsaantasting. Ophangen van enkele blauwe signaalplaten kan meer inzicht geven of er trips aanwezig is. Spuit voorbehoedend twee keer bij het derde of vierde blad met een tussenpoos van een week met 2,3 gram Gazelle of 2,5 ml Calypso of 5 ml Vertimec Gold + 4 ml Decis per 100 m2. Herhaal vervolgens de bespuitingen regelmatig. Suikeroplossingen als Attracker versterken de werking van de middelen. Spuit tegen de avond, de trips zit overdag diep in het gewas verscholen. Calypso en Gazelle behoren tot dezelfde werkzame groep, wissel deze groep dan ook af met andere middelen. Voer de laatste bespuiting twee weken voor de bloei uit. Opmerkingen: Pyrethroïden hebben ook enige werking op trips. Het valt niet mee om een al met trips aangetast gewas met Vertimec Gold, Admire of Calypso en dergelijke weer vrij te krijgen. Vooral bij warm weer is het aan te bevelen om vaker dan drie maal preventief te spuiten. Vertimec en Calypso en dergelijke zijn gemengd met de vuurbestrijding mee te spuiten.

NARCIS

BOLMAAT EN KWALITEIT Let bij de te gebruiken bolmaat op de volgende punten: • Gebruik vooral voor bloei in november en december grote bollen. Deze geven een veel betere gewas- en bloemkwaliteit dan kleinere bollen. De bloemen van kleine spanen en kleine ronde bollen kunnen zelfs verdrogen. De voorkeur voor dit bloeitijdstip gaat daarom uit naar leverbare bollen; • Ronde bollen zijn geschikt voor broei na Kerstmis. Door het grotere aantal bloemen per kilogram bollen ontstaat een voller gewas dat sneller strijkt. ‘TÊTEÀTÊTE’ VOOR VROEGSTE BROEI Bollen van de cultivar ‘Tête-à-Tête’, bestemd voor de vroegste broei, moeten niet te warm worden bewaard. Dit vertraagt de ontwikkeling. Het is wel belangrijk om goed (na) te drogen en genoeg warmteweken te geven voor de bloemaanleg. Advies: droog enkele dagen bij 23°C, daarna een week 30°C, gevolgd door zes weken 25°C en twee weken 20°C tot het koelen. Koelen vanaf 1 oktober geeft een betere kwaliteit (meer bloemstelen per bol).

TULP

TULPENGALMIJT In de loop van het bewaarseizoen zijn bollen te vinden waarvan de buitenste bolrok rood of mat-crèmegeel is verkleurd. De besmetting met tulpengalmijt van de partij kan zijn ontstaan: • vanuit galmijten die de periode op het veld hebben overleefd; • herbesmetting vanuit eitjes die in de schuur of in het fust zijn achtergebleven.

Afgebroeide bollen, aankoop van bollen of gebruik van vreemd fust kunnen een bron van infectie zijn. Omdat Actellic niet meer is toegelaten, rest een bestrijding op het veld voor bespuiting met Movento. Als u bang bent dat er toch nog aantasting is door mijten in de partij, kunt u denken aan een ULO-behandeling om de (gal)mijten te doden. ETHYLEEN Zure tulpen en verbrandingsmotoren (bijvoorbeeld een aggregaat) zijn belangrijke bronnen van ethyleen. Diesel-, benzine- en LPG-motoren produceren aanzienlijke hoeveelheden van dit gas. Gebruik ze daarom niet in de schuur. We weten dat door vrachtwagens of trekkers die buiten bij de luchtinlaat aan het laden of lossen zijn, het ethyleengehalte in de cel snel op kan lopen. Gasgestookte directe heaters zijn, als gestookt wordt op propaan, een grote bron van ethyleen. Vermijd het gebruik van dergelijke heaters in de bewaring. Alle rottende materialen kunnen ook een bron van ethyleen zijn. Ook een weg met veel verkeer kan zorgen voor een verhoogde concentratie ethyleen in de bewaarcel. Ethyleen kan tot gevolg hebben dat in tulpen de volgende afwijkingen kunnen ontstaan: gommen, kernrot, bloemverdroging en -misvorming, remming van de wortelgroei, mager gewas, uitlopende okselknoppen en meer verklistering. Deze schade door ethyleen zal zich in sommige gevallen pas openbaren tijdens de broeierij of teelt.

ALGEMEEN

BEDRIJFSHYGIËNE EN STENGELAALTJES Neem maatregelen om te voorkomen dat stengelaaltjes zich verspreiden. Niet altijd zijn besmettingen herkenbaar. Een besmetting kan sluimerend aanwezig zijn. Versleep geen grond van besmette percelen. Maak machi-

nes schoon wanneer van perceel wordt gewisseld. Rooi aangetaste partijen met behulp van een bollenkneuzer om de wachttijd te verkorten. Als van een aantasting sprake is, inundeer dan de grond minimaal twaalf weken (met toestemming van de BKD). Geef aangetaste partijen een warmwaterbehandeling. Reinig het fust, machines en cellen. Bij spoelen en ontsmetten verspreiden aaltjes zich naar andere partijen. Een afdoende bestrijding hiervoor is niet aan te geven. Spoel en ontsmet een verdachte partij in ieder geval als laatste. Op het besmette veld is een goede onkruidbestrijding noodzakelijk, zodat het stengelaaltje zich niet op onkruiden kan vermeerderen. Pas op voor aaltjesverspreiding met het lekwater van bolontsmetting, spoelen of voorweken. U kunt aaltjes meenemen die met schoenen of wielen worden verspreid. Aandachtspunten: • Houd een registratie bij van welke partijen op welk perceel hebben gestaan om problemen te kunnen achterhalen; • Zet een kneuzer in op de rooimachine; • Zet aankooppartijen apart op een perceel; • Houd rekening met de keuze van groenbemesters; • Denk om de vruchtwisseling, probeer ook stengelaaltje-ongevoelige gewassen in het teeltplan op te nemen en/of inundatie; • Bestrijd onkruiden, deze kunnen waardplant zijn voor het stengelaaltje; • Kook gewassen die het kunnen verdragen, zoals narcis of krokus; • Zorg voor een goede bedrijfshygiëne, zoals reiniging fust en schoonmaken van de schuur/cellen. STUIFBESTRIJDING Tussen het rooien en planten moet de grond stuifvrij worden gehouden. Stuiven kan veel schade veroorzaken:

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

• aan naastliggende gewassen; • door verspreiding van onkruidzaden en ziektekiemen; • door bodemverlies; • door dichtstuivende watergangen. Bovendien geldt de ‘Verordening stuifvrij houden zandgrond’. Enkele middelen om stuiven tegen te gaan zijn cellulose, 1,5 à 2 ton/ha, groenbemester, stro steken, 3 ton stro/ha. BODEMLEVEN NA ONTSMETTEN Kwekers ontsmetten of inunderen de grond om ziekteverwekkers te doden. Het ‘goede’ bodemleven wordt hierbij ook gedood. Hierdoor kunnen ziekteverwekkers zich extra snel ontwikkelen na een herbesmetting van de grond. Snel herstel van het bodemleven is noodzakelijk, voor het planten van een nieuw gewas. De oudere generatie kwekers gebruikte oude koemest voor dit doel. Een alternatief voor oude koemest is uitgerijpte compost of gecomposteerde potstalmest. Dit zijn organische mestsoorten die goed verteerd zijn en daardoor nauwelijks broeien. ZONNEENERGIE Het plaatsen van zonnepanelen kan momenteel een interessante investering zijn, als optimaal gebruik is te maken van de fiscale voordelen en het eigen energieverbruik niet veel hoger is dan 100.000 kWh. Onder de meest gunstige omstandigheden is voor een eenmanszaak, VOF of maatschap de investering binnen vier jaar bij een jaarverbruik tot 100.000 kWh terug te verdienen. Bij een lager energieverbruik worden de (variabele) kWh-kosten in verband met de energiebelastingschijven hoger en wordt een investering in zonnepanelen interessanter. De zonnepanelen worden elk jaar goedkoper en het rendement wordt steeds beter. Momenteel weerhouden de hoge investeringskosten veel bedrijven om ook daadwerkelijk te investeren in zonnepanelen. ‘DROOGSCHEUREN’ VOORKOMEN Bij sneldroogsystemen neemt het risico toe dat de tulpenhuiden scheuren. Een afgestemde droogsnelheid is met een klimaatcomputer mogelijk, maar niet iedereen heeft een computer. Met een zogenaamde Delta-T-regeling is het drogen redelijk uitvoerbaar. Voorwaarde is dan echter, dat de opwarming wordt afgestemd op de producttemperatuur. In de praktijk is het vaak gangbaar dat de buitenlucht (altijd) enkele graden worden opgewarmd. Er zijn daarbij zeer veel perioden waarbij te droge lucht de bollen ingaat, wat huidscheuren in de hand werkt. Een vochtdeficitregeling houdt rekening met de RV buiten en binnen. In vergelijking tot Delta-T-regeling is er minder kans op huidscheuren en bovendien vergt het minder energie.


AGENDA Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas, PR

3 juli HLB Themadag Ozon. Tevens licentieverlenging. Organisatie: HLB. Locatie: Westerhaar, Wijster (zijstraat van de Kampsweg waar HLB aan ligt, circa 200 meter naast HLB). Tijden: 9.00 -18.00 uur

t/m 26 oktober

13 september Boskoopse Plantendag. Thema: ‘De eetbare tuin’ 1 t/m 3 oktober

4 juli t/m 7 september Tulip Island. Tulpenpluktuin. Locatie: Vondelpark - Amsterdam. Meer info: www.tulip-island.com 1 t/m 3 augustus Varend Corso Westland. Thema: ‘Op Volle Toeren’. Meer info: www.varendcorso.nl Fluwel’s Tulpenland. Locatie: Belkmerweg 65, 1753 GD Sint Maartenszee. Meer info: www.fluwelstulpenland.nl

27 t/m 30 augustus

24ste GrootGroenPlus - Zundert. Thema: ‘#365green’. Meer info: www.grootgroenplus.nl 1 en 2 oktober Vakbeurs TCO. Organisatie: Expo Tree Centre Opheusden. Thema: ‘Tree Energy’. Locatie: IJsbanencomplex, Bonegraafseweg 22 - Dodewaard. Tijden: 10.00 tot 22.00 uur. Meer info: www.treecentreopheusden.nl

t/m 13 juni CNB Perennial & Calla Event. Locatie: CNB, Heereweg 347, 2161 CA Lisse. Tijden: 8.30 -17.00 uur 14 juni Flevolands Bloembollen Open 2014. Locatie: Golfclub Emmeloord. Tijden: 8.30 - 17.30 uur

5 t/m 7 november IFTF Expo. Locatie: Expo Haarlemmermeer - Vijfhuizen

21 juni Plantarium 2014. Thema: ‘Verbinden’. Locatie: Plantariumgebouw International Trade Centre Boskoop-Hazerswoude-Dorp/Boskoop 28 t/m 31 augustus 29e Nationale Zomerbloemententoonstelling. Thema: ‘Kroonjuwelen’. Locatie: Oude Kerk Naaldwijk. Meer info op www.nzbt.nl 3 en 4 september Autumn Fair. Locatie: FloraHolland - Naaldwijk. Meer info: www.floraholland.com Open Kwekerijdag - Boskoop. Locatie deelnemende bedrijven: 2e Laag Boskoop. Mee info op www.openkwekerijdag.nl

6 september 13e Pre Ride for the Roses

26 juni Bloembollen Open. Organisatie: Anthos. Locatie: Golfbaan Spaarnwoude

7 september Ride for the Roses. Start en aankomst: Goes. Meer info: www.ridefortheroses.nl

Trade Fair Flora Holland. Locatie: FloraHolland Aalsmeer. Meer info: www.floraholland.com Buitenland 4 t/m 6 juni Internationale Floriculture Trade Expo (IFTEX) Nairobi (Kenia) 28 t/m 30 augustus Green is Life - Warschau (Polen). Info:www.green islife.pl 17 t/m 19 september Flower Expo-Moskou: www.flowers-expo.ru/en Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

Kijk voor het ’Laatste Nieuws’ op


SERVICE

Beetje eigenwijs Wat heeft het sneeuwklokje wel wat de winterakoniet niet heeft? Ze bloeien allebei al heel vroeg, helpen menigeen de winter door, en toch verschijnen er aan de lopende band boeken over sneeuwklokjes, terwijl goede boeken over winterakonieten zeer schaars zijn. En aan die rij sneeuwklokboeken is onlangs weer een nieuwe toegevoegd: A gardener’s guide to snowdrops van Freda Cox, uitgegeven door de Crowood Press. Daarmee is het beeld nog niet compleet, want eind dit jaar komt er nog een uitgave over sneeuwklokjes uit bij Timber Press. Soms kan een boek over een veelbeschreven onderwerp er toch voor zorgen dat de lezer rechtop gaat zitten, en vol enthousiasme de ene na de andere pagina verslindt. Dat is bij het boek van Freda Cox helaas nauwelijks het geval. Alleen al de inleiding roept vragen op die de schrijfster niet beantwoordt. Ze begint het boek met een verhaal over een bijzondere sneeuwklok die ze ooit vond, en die uiteindelijk de basis werd voor haar passie. Heeft deze ooit een naam gekregen, is hij nog in cultuur, is er een afbeelding van? Vragen waar het boek geen antwoord op geeft. Daarna volgt het gangbare werk: wat is een sneeuwklok, hoe teel je ze, wel of niet verzamelen in de natuur, en een overzicht van de species. Vervolgens gaat Cox in op de verschillen tussen een hybride, een cultivar, een variëteit en een vorm. Die uitleg is prima, maar krijgt een wat merkwaardig vervolg als het gaat om een indeling van de sneeuwklokjes. Onder het kopje Groups and Forms komt een scala aan typen aan bod, variërend van dubbelen en Greatorex dubbelen, herfstbloeiers, Ierse sneeuwklokjes en gele sneeuwklokjes. Wat hier vooral verbazing wekt is dat er de afgelopen jaren door diverse auteurs uit het Verenigd Koninkrijk en Nederland pogingen gedaan zijn om te komen tot een heldere, logische indeling. Dit betreft bijvoorbeeld Hanneke van Dijk, die in haar boek Galanthomania tot tien groepen komt, die allemaal van elkaar verschillen op basis van uiterlijke bloemkenmerken. Cox kijkt naar de bloem, maar ook naar de bloeitijd en het gebied van herkomst. Over de groepsindeling van Van Dijk valt in dit boek niets te lezen. Als er goede redenen waren om hiervan af te wijken, dan had ik die graag vernomen. Een pluspunt van dit boek, dat afkomstig is uit het Verenigd Koninkrijk, is de bredere blik op de sneeuwklokjeswereld dan alleen Albion. Relatief veel ruimte besteedt ze aan personen die een passie hadden of hebben voor sneeuwklokjes. Daarbij horen niet alleen Britten, maar ook Duitsers, Belgen en Nederlanders. Ook in het overzicht waar sneeuwklokjes zoal te koop zijn komen meer landen aan bod dan alleen het Verenigd Koninkrijk. En ze vermeldt ook dat de KAVB de internationale registratieautoriteit is voor Galanthus. Het boek besluit met een uitgebreid overzicht van cultivars. Wat hierbij origineel is, is de keuze voor tekeningen in plaats van foto’s. Het overzicht beslaat zo’n negenhonderd variëteiten, een substantieel aantal voor Galanthus. Blijft de vraag of dit boek het aanschaffen waard is. Wie geen genoeg kan krijgen van alle variatie binnen Galanthus heeft hier een mooie aanvulling in handen. Wie op zoek is naar nieuwe invalshoeken die eerdere boeken niet hadden, kan beter wachten tot er een ander boek over dit onderwerp verschijnt. Arie Dwarswaard A gardener’s guide to snowdrops, Freda Cox, The Crowood Press, 256 pagina’s, ISBN 978-1847974754, prijs ongeveer 45 euro.

GLAD IJS Kras Als een oud-olympiër peddelde de 73-jarige z’n wekelijkse rondje in de kano. Niet zomaar een stukje rond de kerk, nee, ‘zômaar puur de woid uit’. Daarnaast, zo kras als hij was, kluste hij ook nog regelmatig bij z’n zoon (met dezelfde naam) op het tulpenbroeibedrijf, maar kon in ieder geval nu zelf zijn tijd indelen. Alleen als het tegenzat stuurde zijn vrouw hem nog wel eens van het padje om de hond uit te laten; dat dan weer wel! Nu lopen er wel meer van die krasse leeftijdgenoten rond die nog van alles betakken. Zo kwam ik laatst een bekende Westlander tegen, waarvan ik langzamerhand het idee krijg dat hij onverwoestbaar is. Net als zijn dierbare CDA, maar dat terzijde. Volgens zijn zoon Remco v.d. Marel is hij onderhand 83 jaar, en loopt, helder van geest, nog heel wat bijeenkomsten af. Een bewonderenswaardige vakgenoot. Alhoewel ze op zo’n leeftijd wel eens wat eigenwijs zijn, maar wie is dat niet, nietwaar? Het roept bij mij wel de vraag op of die krasse knarren nog lezers zouden zijn van dat ‘Libelle-blaadje’ zoals Monique Ooms dat in haar column van 16 mei verwoordt? En vinden (ook) zij dat BloembollenVisie te soft is in de hedendaagse nieuwsvoorziening? Moeten de verslaggevers wat assertiever opereren? Zou BloembollenVisie er misschien eens een lezersonderzoek tegenaan kunnen gooien? Er zijn genoeg voorbeelden van landelijke bladen die ons op dat terrein voor zijn gegaan met soms verrassende uitkomsten. Zou er een conclusie uit kunnen komen dat het beter is om samen te gaan met de Bloemisterij? Er zijn zoveel raakvlakken met de bollenteelt en broeierij. We maken dan samen één sierteeltvakblad, kan zomaar wel eens een win-win situatie worden. Toch? Ja, langs de weg hoor je wel eens wat, maar om dat publiekelijk te verwoorden, dat valt niet altijd mee. Zoals opmerkingen over het ontbreken van algemene prijsinformatie die regelmatig opduiken. Bij groenten en fruit is via de muisklik LTO-nieuws dagelijks de prijs van aardappels, peen, konijnen, eieren, biggen, noem maar op, te verkrijgen. Wat let ons toch? En zou er in BloembollenVisie wat meer met een kritische noot naar de lelieveredeling kunnen worden gekeken? Vijf of zes bedrijven die allemaal op zoek zijn naar een superieure witte O.T. of een heldererode. Kost klauwen met geld, zal John Balvert wel zeggen. Maar ja, het is eten of gegeten worden. Nee, het moet geen Libelleblad of een RTL-Boulevardkopie worden, maar iets steviger aanzetten van goeie, maar ook lastige zaken moet men niet uit de weg gaan. Nieuwtjes uit de wandelgangen verdienen nu eenmaal een zorgvuldige journalistieke benadering. 13 juni 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5757

SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

prive (0252) 411 258



fax prive (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630

(0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


NIEUWS HOBAHO

Franse hyacintenoogst heel normaal In tegenstelling tot de relatief zachte winter die we in Nederland gehad hebben is het voor de Franse hyacinten met name in het voorjaar een koudachtig seizoen geweest. Volgens de Hobaho-vertegenwoordigers Piet Goemans jr, Bob Siecker en Paul Verkleij betekent dat voor de hyacinten uit Bretagne, dat de opbrengsten heel normaal zijn en dat de bollen ook niet vroeger dan normaal zullen zijn.

Tijdens het plantseizoen is het in Bretagne redelijk goed weer geweest, al viel er vlak na het planten redelijk veel water met hier en daar wat waterschade tot gevolg, aldus Piet Goemans. “Afgezien daarvan hebben de bollen zich gedurende het groeiseizoen goed gedragen en regelmatig een buitje regen gehad, zodat de haspels in de schuur konden blijven. Wel waren de temperaturen gedurende het voorjaar aan de frisse kant, waardoor de extra vroegte van de Franse bollen ten opzichte van Nederland achterwege is gebleven. Het rooitijdstip in Frankrijk is dan ook heel normaal geweest. Van midden tot eind mei werd de grote massa gerooid en dat is voor Bretonse bollen heel normaal. Voor Bordeaux zijn de omstandigheden vergelijkbaar. Hooguit werd daar een paar dagen eerder gerooid. Kwalitatief gezien lijkt de oogst - met name qua witsnot - ook goed te zijn.” Rust bewaren Volgens de hyacintenspecialisten van Hobaho is de Nederlandse oogst extreem vroeg te noemen en is het verschil in rooiperiode met Frankrijk dit jaar krap. Bob Siecker schat dat het zo’n tien dagen scheelt, waardoor het programma erg in elkaar schuift. “De verwachting is, dat er voor de vroege markt (bolop-pot) voldoende aanbod is en te hopen valt dat de kwekerij haar rust weet te bewaren met het vroeg aanbieden van grote aantallen om de prijsvorming niet negatief te beïnvloeden. Voor het mooie wordt er in Nederland te vroeg gerooid. De maat is er wel, maar je kunt je afvragen of de bol al voldoende klaar is om een goede bloem af te leveren. Je ziet nu dat de bollen erg hard krimpen en dat geeft al aan, dat er te vroeg gerooid wordt. De vergelijking van de toetsing met de uiteindelijke oogst valt niet mee, want bij het rooien blijkt men toch alle maten tegen te komen. Waar mogelijk probeert men het rooien dan ook wat uit te stellen.”

Volgens de hyacintenspecialisten van Hobaho zullen er voor de handel voldoende bollen zijn, maar niet overdreven Gezondheid gewas Over de gezondheid van het gewas valt volgens de mannen van Hobaho niet te klagen. Paul Verkleij: “Je kunt duidelijk zien, dat het gewas een week voor ligt ten opzichte van het normale tijdstip en ook ouder is, waardoor men wat gemakkelijker met rooien kan beginnen. Wel is er hier en daar - met name in de Bollenstreek - sprake van een behoorlijke Pythium-aantasting. De oorzaak daarvan is voor een groot deel terug te voeren tot de natte planttijd. In Noord-Holland staan de gewassen er qua pythiumdruk over het algemeen wat beter voor, maar ook daar kom je op de oude hyacintentuinen door de intensieve teelt steeds meer pythium tegen. Behalve de extreem vroege bloei heeft de

zachte winter voor de gewasontwikkeling verder geen echte consequenties gehad.” Evenwicht De handel reageert tot nu toe nauwelijks op het oogstbeeld. Piet Goemans: “Dat is logisch, want het gaat nu om de natte bollen die allemaal (voor)verkocht zijn. Wat de koude bollen betreft is de verwachting dat de oogst beter gaat worden dan vorig jaar en dat er ondanks de veronderstelde areaalkrimp voldoende droge bollen beschikbaar zullen zijn, vergelijkbaar ten opzichte van vorig jaar. Er zullen dus geen overschotten zijn, maar ook geen krimp, hooguit een verschuiving in de maat. Wij denken dat vraag en aanbod dit jaar voldoende in evenwicht zullen zijn.” 13 juni 2014VISIE 59

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Bijzondere bolgewassen aangeboden:

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

10.000

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Aanbod 2014 Aantal kg Productnaam 8.000

Abba

1.500

Adore®

Voor vragen over bijzondere bolgewassen, neem contact op met Rob Müller. Mobiel 06 513 897 39 Email [email protected]

CALLA: Op zoek naar Calla knollen? Neem contact op met: WILFRED KEIJZER Mobiel 06 551 827 23 Fax 0252-434656 E-mail [email protected]

Aanbod tulpenplantgoed

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman


20,00

Hunter kl.I waardig

5-12

20.000

Ile de France

5-10

2,50

4.000

Irene Parrot®

0-12

4,00

10.000

King’s Orange

5-11

1,50

10.000

Kingston®

0-11

3,50

10.000

Kung Fu

5-11

1,75

2.000

Lady Chantal®

ong

5.000

Lalibela

ong

3,00

7.000

Laura Fygi

5-10

1,75 1,50

Prijs

5.000

Leen van der Mark

5-10

5-10

1,50

5.000

Light Pink Prince®

ong

3,00

ong

9,00

1.250

Limosine

ong

15,00

Maat

2,25

4.000

Lions Glorie® 2018

0-12

5,00

5-11

2,75

6.000

Malmo

0-12

2,75

4.000

Alicante®

4-11

2,00

5.000

Margarita

0-11

2,75

3.000

André Citroen

5-10

2,00

10.000

Mama Mia

5-11

2,50

Antarctica®

0-11

3,00

1.700

Marit

0-11

3,00

4.500

Asahi®

4-11

3,00

4.000

Mascara® incl. 3 ha 3jr. bet. ong

3,75

1.500

Avant Garde incl. 1 ha 3jr. bet. ong

10,00

7.000

Maureen

4-11

4,50

4.000

Belica®

16,00

5.000

Blumex Favourite®

4.500 10.000 3.000 10.000 1.000 12.000

Agrass White

ong

4,00

500

Memphis®

ong

5-11

1,25

1.000

Midnight

ong

Bolroyal Honey®

5-10

2,25

1.000

Milkshake®

Boston®

0-12

ong

27,50

15.000

Mistress®

5-10

1,25

ong

4,00

10.000

Miss Elegance®

5-11

2,00

5-10

1,75

1.500

Miss Medvedeva

ong

12,50

ong

18,00

5.000

Monarch Parrot® incl. 1,5 ha lic. 0-11 4,00

Candy Prince® kl.I Jap. 5-10

1,25

4.000

Monsella®

5-10

1,75

Montreux®

6-10

1,75 4,00

Bourbon Street® Brigitta Bullit® (paars Buis)

750

Carpaccio®

ong

12,50

3.000

4.000

Cartouche®

5-11

2,00

10.000

Orange Juice®

ong

1.000

Casual® incl. 1 ha lic.

10.000

Orange Princess

5-11

3,00

2.000

Cheers

ong

5,00

ong 0-11

1,75

4.000

Oviedo®

Christmas Dream

5-11

1,25

15.000

Pikant®

5-10

1,75

4.000

Cilesta

5-11

1,65

9.000

Pink Flag®

4-11

3,00

2.500

Circuit®

ong

5,00

5.000

Pink Twist®

5-11

3,00

4.000

Columbus®

5-11

4,50

5.000

Pionier® incl. 2 ha lic -15 ha 0-11

4,00

2.000

Cognac®

5.000

Plaisir

5-11

2,50

7.000

Creme Flag®

4-11

1,75

4.500

Prada®

0-12

4,00

5.000

Crispion Love®

0-12

5,00

10.000

Prinses Irene

5-11

1,75

4.000

Crossfire®

4-11

4,50

3.500

7.500

Cuban Night®

0-11

2,00

10.000

5.000

Deshima

5-10

1,50

5.000

Dior®

0-11

3,00

3.500

Doberman®

0-12

2,50

2.000

De Dijk® 2015

ong

10,00

5-11

1,65

10.000

Dynasty®

ong

Prinses Irene Parkiet®

ong

6,00

Purple Prince

0-10

2,00

1.500

Queensday®

ong

6,50

5.000

Red Bright Parrot® incl. 1 ha 0-11

2,75

2.000

Red Planet®

ong

4,00

5.000

Red Princess

0-11

4,50

4.000

Robinho®

4-11

2,50

2.700

Elegant Crown®

10.000

Ronaldo®

4-11

1,65

7.500

Endless Love

0-11

4,00

10.000

Royal Ten®

4-10

1,50

Escape®

5-10

1,65

10.000

Royal Virgin®

0-10

1,50

15.000

ong

1.500

Expression®

ong

9,00

3.000

Russia® 2016

ong

7,50

1.000

Extension®

ong

20,00

2.000

Sahara Rally®

0-11

1,50

2.000

Ferrari®

5-10

5,00

20.000

Salmon Prince®

4-11

1,25

1.500

Fire Queen Rose

ong

14,00

1.500

Sandor® 2015

ong

6,00

3.000

Flair

5-11

1,00

5.000

Silver Dollar

4-11

1,50

Flaming Flag®

5-11

1,50

7.500

Silver Parrot Design®

0-12

4,00

Snowboard®

0-11

2,50

10.000

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

2,00

ong

5-10,5

15.000

Leverbare maten: 24-op, 20-24, 18-20

0-11

Alibi®

10.000

Eigenschappen: - Planttijd: 0ktober - november - Hoogte: ± 80 - 100 cm - Bloeitijd: met-juni - Bloemdoorsnede: ± 20 cm Allium Globemaster is uitermate geschikt voor tuinbeplanting, en door het groen blijvende blad tijdens de bloei ook zeer geschikt als kuipplant.

5.000

Happy Generation® Hotspot®

1.400

10.000

Allium Globemaster

750

2.500

Flaming Prince®

ong

6,00

10.000

5.000

Full House (gele rand)

ong

5,00

5.000

Snowhill®

0-11

4,50

7.500

Galerie®

0-12

4,00

1.500

Smirnoff®

0-12

4,75

Gander’s Rainbow®

0-11

2,50

1.000

Spitfire®

ong

7,50

10.000

GEHEEL VRIJBLIJVEND 4.000

Sugar Prince®

0-11

4,00

10.000

Super Parrot®

5-10

2,50

1.500

Surrender®

ong

6,50

1.500

Timeless® incl. 1 ha lic.

ong

7,50

1.500

Time Out®

15.000 5.000

verkoop en lange bewaring

16527 Harkmachine

N.O.T.K.

Aanbod maat 24-op en 20-24

16524 Broeitafels

- p.s. 50,00

16523 Centrifugaal ventilatoren

- p.s. 350,00

ong

16,50

Heeft u interesse of vragen, neem dan contact op

16521 Broeibakken

Nipla

1,35

met: Dick Timmer, mobiel 06-53366671 of dtim-

16520 Kantelaar

Kooi

700,00

Tom Pouce®

0-11

3,00

[email protected]

16516 Vellenbak

Steenvoorden

5.950,00

16512 Dieseltank

-

1.250,00

16510 Gaasbakken

-

p.s. 0,60

Tres Chic

0-11

2,00

Tresor®

ong

32,50

5.000

Triple A®

ong

2,75

3.000

Update®

ong

5,50

10.000

Van Eijk®

5-10

1,00

Aanbod en Vraag Hyacinten Neem vrijblijvend contact met op ons voor informatie over het gehele sortiment hyacinten, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen. Kijk voor onder andere exclusief kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

16509 Verplegingswielen 16505 Cultuur wielen

Viking

5-10

1,25

0-11

2,50

20.000

White Dream

5-10

1,25

15.000

White Dynasty®

5-11

2,25

4.000

White Master®

ong

4,50

16498 Bedrijfstofzuiger

Total Systems 10.000,00 Huijsmans 10.000,00

16502 Acryldoek met oproller

0-11

3,00

16496 Transportband

0-11

3,75

16495 Afvoerband

1.000

Yellow Margarita®

3.000

Yoko Parrot®

Vraag

- 14.500,00

16499 Waterpomp

White Prince® 2015

2,00

1.750,00 1.450,00

16503 Oogstwagen

Winter Parrot®

ong

Schouten John Deere

16504 Pelmachine

9.000

4-11

p.s.1,00

Kleber p.s. 100,00

16506 Elevator

Virichic®

10.000

600,00

-

5-10

5.000

5.000

Ducker

16526 Gevraagd: Stortbunker

Tineke van der Meer®

1.000

10.000

t#PMMFO[JKOSPOEFOIBSE [FFSHFTDIJLUWPPSESPPH

-

350,00

Nilfisk

600,00

-

250,00

Visser

500,00

16494 Vijzel

-

2.500,00

16493 Afvalkisten

- p.s. 100,00

16492 Afzuigmond

-

75,00

16491 Pelmachine

Schouten

2.400,00

Aafke®

5-11

16490 Voorsortering

Compas

3.000,00

5.000

Barcelona

5-10

16489 Pelmachine

Compas

5.500,00

3.000

Christmas Gift

5-11

16488 Potgrondafstrooibunker

7.000

Dynasty®

5-10

5.000

Denmark®

2.000

Flash Point®

5.000

10.000

2,00

Tibo

500,00

-

p.s. 1,50

1,50

16487 Groente kratten

5-11

3,50

16485 Dubbellucht bandenKleber/Michelin

0-5

3,75

Jumbo Pink®

5-10

3,00

16484 Shaver

10.000

Margarita

5-10

2,00

16483 Spitmachine

20.000

Purple Flag

5-10

1,75

15.000

Strong Gold

5-10

2,80

10.000

Verandi

5-11

3,00

5.000

Victor Mundi

5-11

2,50

5.000

World’s Favourite®

5-11

4,00

Aanbod Fritillaria imperialis Orange Beauty®

Zie omschrijving

Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Coördinator Kwekersverenigingen: Piet Goemans sr. 06 532 950 91

zie omschrijving 16478 Electromotor

-

150,00

16477 Gaasbakken

-

p.s. 1,00

16476 Kappenspuit

-

100,00

16474 Dozen

-

p.s. 0,10

16473 Ontklisteraar 16471 Stortbunker

Voor vragen over gebruikswaarden en aanbod in alle gladiolenrassen Kunt u contact opnemen met: Tinus Lustig specialist in gladiolen 06 537 337 83 Mail: [email protected] Voor droogverkoop en bloemproductie Eigenschappen:

Antha

750,00

50x75 cm

p.s. 2,25

Visser

6.400,00

60x80 cm

p.s. 2,50

16469 Bostafel 16468 Rollensorteerder

Vraag & aanbod www.hobaho.nl Hobaho Veilen 0224 590888 Artnr.

Artikel

16532 Aggregaat

-

150,00

AWB

1.500,00

16467 Onderzetters (kunststof) 50x75 cm

p.s. 3,25

16466 Kunststof gaasbakken

-

p.s. 3,25

16465 Bevochtiging-installatie

-

250,00

16464 Heftruck

Toyota

3.750,00

16463 Kopronsel

Gulko

175,00

16462 Elevator 16461 kantelaar

-

275,00

Compas

2500,00

16459 Ventilatoren

Klima p.s. 160,00

16458 Ventilator

Klima

125,00

-

70,00

16457 Opslagtank

Volg het aanbod van machines en materia-

t4UFWJHFTUFFM XFJOJHXJOEHFWPFMJH maat, maat 18-20 bloeit voor 100 %

300,00

16479 Plafondventilatoren IJsselmuiden p.s. 125,00

16470 Onderzetters

t.BBLUWFFMCMPFNFOQFSQMBOU [FMGTCJKLMFJOFCPM

-

16480 Droogwanden, 2 breed, 4 hoog150x120x92 cm

16472 Prikbakken

@hyacintenteam

t)PPHUFDBN

1.250,00 4.250,00

16482 Stro pickup

Hyacinthus Atlantic®

Hyacinten Team Hobaho op Twitter

t#MPFJUJKE[FFSWSPFH

Antha Imants

Merk

Vraagprijs

Mottel

2.000,00

len op:

@hobahoveilen


KAVB NIEUWS KEURING

Variatie genoeg De bloembollenwereld is in ieder geval niet saai. Dat bleek de afgelopen weken nog maar weer eens tijdens de keuringen in Lisse en BolleNoord. Iris en Allium kennen veel variatie, maar een

I

n de genen van menig bolgewas zit meer variatie dan velen denken. Dat bleek de afgelopen weken weer in de KAVB-keuringszaal. Neem een gewas als xRhodoxis (rapsterretje), ontstaan door kruisingen te maken tussen de Zuid-Afrikaanse bolgewassen Hypoxis (geelsterretje) en Rhodohypoxis (roodsterretje). Inzender Jaap Duijs uit Otterlo liet zien wat daar allemaal uit kan komen aan kleuren en bloemgroottes. Zo is ‘Evelien’ grootbloemig roze, ‘Mrs. Betsy’ donkerroze en ‘Jacqueline Potterton’ wit met roze randjes. Opvallend is ‘First White’, die is wat de naam aangeeft: wit. In lelie vindt veel veredeling op dit moment plaats binnen de relatief nieuwe groep OT-hy-

briden, ofwel kruisingen tussen Oriëntals en Trumpets. Mak Breeding heeft in deze groep twee nieuwe gele cultivars geïntroduceerd, te weten ‘Bellville’ en ‘Eldoret’. De eerste is intenser geel dan de tweede. Dat er ook binnen de al veel langer bestaande groep Oriëntals nog verbetering mogelijk is, maakt John Nijssen ook dit seizoen duidelijk. Hij laat al enige tijd poten snijtypen zien die zijn voortgekomen uit zijn eigen veredelingsprogramma. Nijssen let daarbij vooral op aspecten als trekduur en het aantal knoppen bij de diverse bolmaten. Dat levert bijvoorbeeld een selectie op als 571-09, die met honderd kasdagen bloeit, en eigenlijk voor pot en snij geschikt is. Opvallend is ook 159-08, die bij bolmaat 16/18 maar liefst dertien knoppen geeft. Nijssen acht de kans groot dat dit bij de in de broeierij veelgebruikte bolmaat 12-14 altijd nog vijf tot zes knoppen oplevert. Ook de witte snijzaailing 228-09 beschikt met elf knoppen in bolmaat 16/18 over veel bloemen.

ZAADDOZEN De afgelopen weken maakten irisveredelaars duidelijk dat er nog voldoende variatie in dit gewas te ontwikkelen valt. Maveridge liet daar enkele fraaie voorbeelden van zien in de kleurgroep geel, paars, bruin. Naast de al bekende ‘Tiger Eye’ en ‘Lion King’ was zaailing A4 te zien, met rodekoolpaarse staanders, een groene lip met geel oog en donkere adering. Het betreft hier fijnbolligen. Juno uit Enkhuizen zette drie grofbolligen neer in de kleuren blauw en wit. Vooral de witte ‘Alaska’ maakte indruk, maar ook de blauwe ‘Valentine’ en ‘Professional’ ogen goed. Tijdens de Speciale Iriskeuring in BolleNoord was het ‘Flashlight’ van Hommes Iris die bij de grofbolligen als beste eindigde. Ook ‘Daylight’ van dezelfde inzender scoorde goed: deze werd tweede, en als derde eindigde zaailing 786 van Rooijakkers. Winnaar bij de

Fotografie: René Faas

heleboel andere bolgewassen ook.

Leliezaailing 228-09

fijnbolligen werd ‘Pink Panther’ van Maveridge International, die opvalt door de lila kleur. Bij Ixia was het Fa. J.H. Oostdam die met de rode ‘Jesse’ de aandacht trok. C.P.J. Breed liet diverse sieruien zien, zoals Allium triquetrum, ‘Powder Puff’ en ‘Purple Sensation’. De Speciale Alliumkeuring in BolleNoord leverde ook de nodige innovatie op. Zo maakte Van Woesik Veredeling indruk met de rode, bolvormige ‘Ostara’, en trok Maatschap Mellema-Versteeg de aandacht met een zaailing uit de kruising A. schuberti x nigrum pink. Het resultaat is een fris ogend snijtype. Sjaak de Groot toonde aan dat zaaddozen ook hun charme hebben. Dit geldt bijvoorbeeld voor Allium karataviense var henricki, een rode variant van A. karataviense, die ook rode zaaddozen geeft, en Bellevalia longipes, die ook na de bloei aantrekkelijk is vanwege de wijd uitstaande bloemsteeltjes met zaaddozen. In volle bloei liet hij Eremurus stenophyllus zien, een heldergele soort, die nogal eens in de veredeling is gebruikt. Afgelopen dinsdag liet C.P.J. Breed nog twee andere bijzondere bolgewassen zien: Albuca humilis en Oxalis depressa.

Iris A4

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR 1PTUCVTt"%)JMMFHPNt#F[PFLBESFT8FFSFTUFJOTUSBBUBt(")JMMFHPN UFMFGPPO tGBY tFNBJMLBWC!LBWCOM


www.kavb.nl

HET PANEL COLUMN

Eind mei werd bekend dat metam-natrium voorlopig niet meer mag worden toegepast in de teelt van bloembollen. In ieder geval tot 15 augustus geldt dit verbod. De reden is dat de veiligheid van met name kinderen in het geding is. Voor de grondontsmetting zijn er weinig alternatieven. Vandaar dit keer de stelling

Zonder metam-natrium kan de bloembollensector niet Leo van de Westelaken, lelieteler en veehouder, Sint-Michielsgestel Laat ik voorop stellen dat grondontsmetting voor sommige zaken een must is. Voor de bestrijding van knolcyperus en stengelaaltjes is Monam onmisbaar. Op mijn eigen bedrijf heb ik nog nooit aan grondontsmetting gedaan en als het straks weer is toegelaten, zie ik geen reden om de grond wel te gaan ontsmetten. In andere zandgebieden met veel intensieve teelten in het bouwplan is grondontsmetting wel een belangrijk instrument om Pratylenchus penetrans weer op een laag niveau te kunnen brengen. Lelietelers kunnen zeker minder afhankelijk worden van natte grondontsmetting als andere zaken goed geregeld zijn. Een breed pakket onkruidmiddelen met een bruikbaar etiket, het goed kunnen koken van het plantgoed met formaline en als allerbelangrijkste een praktisch ministerie dat de fytosanitaire invulling op orde heeft. Dus geen buitensporige exporteisen ten aanzien van virussen die er niet toe doen en ook een lichte aantasting met wortellesieaaltjes zou voor de export geen probleem moeten zijn.

Rene van der Slot, teler van tulpen, narcissen en hyacinten en broeier van snijhyacinten, Noordwijkerhout Niet helemaal onverwachts hebben we vernomen dat Metamnatrium (tijdelijk) is verdwenen. Nu moet ik bekennen dat wij het al zeker acht jaar geleden voor het laatst gebruikt hebben. We hadden toen ook kunnen inunderen, maar dit kost meer tijd en is arbeidsintensiever. Als je echt in de problemen raakt door aaltjes zou ik er niet aan moeten denken dat het nooit meer voorhanden is. Het moet gewoon weer terug komen, maar dan met strengere restricties, zodat het op veel percelen toch weer ingezet kan worden. Tevens zie ik dat bedrijven met stengelaal toch de bollen naar het bedrijf brengen en verwerken en afbroeien. Ik begrijp dit wel, maar bezint voor je begint, want verslepen doe je gemakkelijker dan bestrijden. Probeer stengelaal in de kiem te smoren en ga voor het eerste verlies .Tevens is er op het bedrijf ook nog wel wat te doen aan bestrijding door reiniging of doorkoken van het fust. Zorg dat je afval in een andere kring terecht komt en niet terug op het veld. Ik wens alle bedrijven met problemen op dit gebied heel veel sterkte en wijsheid toe.

Johan Pauzenga, tulpen en Zantedeschia en tulpenbroei, Kloosterburen Ga er maar vanuit dat we zonder moeten en dit weten we ook al meer dan tien jaar. Maar wat hebben we met elkaar gedaan om het middel overbodig te maken? Volgens mij veel te weinig. De agrarische sector is erg conservatief op dit terrein. Iedereen wijst naar elkaar, maar er gebeurt niets. Nu krijgen we het deksel op onze neus. We hebben de publieke opinie nu tegen ons en dit gaat de komende jaren een groot probleem worden voor onze sector. Ik denk dat we zo snel mogelijk van de probleemmiddelen af moeten. Misschien houdt dit wel in dat er op sommige plekken geen bollen meer geteeld kunnen worden. Dan krimpt het areaal maar iets, dat is voor het vak ook beter.

Plantgezondheid Toen ik drie maanden geleden aan de slag ging bij de KAVB werd mij verteld dat ik mij voornamelijk bezig zou gaan houden met gewasbeschermingsmiddelen. Ik kon mij daar niet veel bij voorstellen, maar ik heb natuurlijk mijn oor te luister gelegd bij onze leden. En wat bleek? Iedereen vertelde vol enthousiasme over bloembollen en bolbloemen, maar niemand werd vrolijk van gewasbeschermingsmiddelen. Aan bollen beleef je plezier en kun je wat verdienen. Gewasbeschermingsmiddelen daarentegen kosten (veel) geld, zijn vaak niet plezierig om toe te passen en leiden tot allerlei gedoe. Gezonde bollen zijn het doel en middelen zijn slechts een middel. Ik heb het daarom liever over plantgezondheid dan over gewasbeschermingsmiddelen. Dat scheelt niet alleen een paar lettergrepen, maar dat betekent ook een heel andere focus. Plantgezondheid is een breed thema dat begint bij de veredeling en doorloopt tot de bloemen bij de consument zijn verwelkt. Voor mijn werkveld duurzaamheid draait plantgezondheid om het verhogen van de kwaliteit en kwantiteit van leverbare bollen. We willen de bollen zo goed mogelijk laten groeien met zo min mogelijk uitval. Het belangrijkste productiemiddel dat we daarvoor in handen hebben is grond. Als we werken aan een gezonde bodem, dan kunnen we onze opbrengst verhogen en allerlei ziekten en plagen voorkomen. Uiteraard is ook het bestrijden van ziekten en plagen belangrijk. Vaak kan dit op biologische, fysische of mechanische wijze, maar soms hebben we daar chemische middelen voor nodig. Als we deze middelen gebruiken als sluitstuk hoeven we ons om maatschappelijke acceptatie en beperkende wetgeving veel minder zorgen te maken. Als we deze middelen echter vooropstellen, dan verliezen we het eigenlijke doel uit het oog en lopen we blind tegen een muur op. Al valt het niet mee in een periode waarin we veel praten over middelen, ik daag u toch uit om wat afstand te nemen en ook voor uw bedrijf te kijken naar plantgezondheid. Denk bijvoorbeeld aan cultivarkeuze, bodemgezondheid en hygiëne. Denk aan plantgezondheid. André Hoogendijk


KAVB NIEUWS

Foto: Corine Anker

De productgroep Iris organiseerde voor het eerst sinds enkele jaren een eigen jaarvergadering, en combineerde die met de Irisshow in BolleNoord. Telers, veredelaars, handelaren en vertegenwoordigers bespraken het profileren van het product Iris onder leiding van voorzitter K.P. de Geus. Hester van Gent, secretaris van de productgroep, deed een oproep voor jonge iristelers, tot ongeveer 40 jaar, voor KAVB-Jong!. Het middelenbeleid kwam aan bod naar aanleiding van de ontwikkelingen rond Actellic, Formaline en Monam. Daarbij bleek dat voor toelating en vrijstellingen, gezondheidsaspecten voor gebruiker en omgeving nog belangrijker worden dan ze al waren. Vrijstellingsaanvragen zonder perspectief op toelating van een vervangend middel of onderzoek naar alternatieven maken geen kans meer. De productgroep discussieerde vervolgens over het organiseren van onderzoek en de financiering daarvoor. Het bestuur zal dit onderwerp komend jaar oppakken. Oud-bestuurslid Aad de Groot werd door de voorzitter bedankt voor zijn bestuursinzet met een bos ‘Eye of the Tiger’ en een fles wijn. Bij verstek werden ook oud-bestuursleden E. Oostenbrug en Hans de Wit bedankt. De jaarvergadering werd afgesloten met een gezellige borrel bij de irisshow.

Gereserveerde tulpennamen Maskovri, zaailing, roze, enkel, Delta Tulips Crown of Dynasty, mutant Dynasty, picturevorm, Borst Bloembollen Gintarine Lietuva, zaailing Ligthart, rood-geel, J. Uittenboogaard Jan Doets, mutant Flaming Parrot, rood, Hopman Selfie, zaailing, rood, Wit Flowerbulbs Candela Festival, mutant Candela, geel en rood, J. de Waard Chessman, zaailing 97.017.182.1, rood, witte rand, Verschoor Think Pink, mutant Zizanie, roze, Snoek-Begon Nachtwacht, zaailing INRA 1102, bruin, wit, zwartig, Maveridge Peng Liyan, zaailing A.P. de Groot, paars, A.P. Groot Rapid Ice, bola 98-2-3, wit, Gebr. Boon Hem Creme Trophee, 9803-L-1-2, crème, G. Buis Ranomi, zaailing 277.453.97.1, roze, Boltha

Gemeenteraad Schagen bijgepraat over ontwikkelingen sector Dinsdag 3 juni hebben Cor de Graaf als voorzitter van de KAVB-k ring Noordelijk Zandgebied en Kees Stoop als voorzitter van het Milieuplatform de gemeenteraad van Schagen, commissieleden en andere belangstellenden geïnformeerd over de ontwikkelingen die op dit moment gaande zijn in de bloembollensector, met name in en om de gemeente Schagen. De nadruk lag daarbij op innovatie en de omwonenden. Kees Stoop (zie foto) kijkt terug op een geslaagde avond. “We hebben dit gedaan op verzoek van de gemeente, omdat er veel bollen in de gemeente worden geteeld, en zij daarover de laatste tijd nogal wat vragen krijgen. De gemeenteraad organiseert eenmaal per maand raadinformatieavonden, en dit keer waren wij gevraagd om de ontwikkelingen in de sector toe te lichten.” Cor de Graaf ging nader in op innovaties die in de regio gaande zijn, zoals het project Natuurlijk telen, natuurlijk leven, maar ook de samenwerking die de drie KAVB-kringen hebben op het gebied van duurzaamheid en innovatie en de rol daarin van programmamanager Jan Mantel. Ook legde hij uit wat het project Schoon erf, schone sloot inhield en hoe dit ook heeft geholpen om ondernemers nog beter te laten beseffen wat schoon werken met middelen betekent. Kees Stoop legde de nadruk op het onderzoek dat het RIVM net is gestart naar het effect van gewasbeschermingsmiddelen op omwonenden. “Ik heb daarbij nog de opvatting van psycholoog Fred Woudenberg aangehaald, die aangeeft dat het elkaar overtuigen niet zinvol is. Dan luister je niet naar elkaar. Het is beter om open met elkaar te gaan praten en tot afspraken te komen. Alles bij elkaar was het heel positief om te doen. Goed dat dit college de tijd neemt om te horen wat er allemaal gaande is.” Over een vervolg is nog niet gesproken, maar Stoop ziet goede mogelijkheden in het najaar, als het RIVM zijn resultaten presenteert van de eerste pilots van het onderzoek. “Dat is een mooi moment voor een vervolggesprek.”

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Nieuwe leden Kring Bloembollenstreek: Schulpweg 131B, 2211 XM, Noordwijkerhout Kring West-Friesland: Wagemakers Flowers BV, Slimweg 16a, 1616 LG Hoogkarspel Kring Zuidwest-Nederland: Fa. van Es Landbouwbedrijf, Molendijk 169, 3244 AM, Nieuwe Tonge

www.kavb.nl

Foto: Arie Dwarswaard

Jaarvergadering Iris in teken van onderzoek

Sinds dinsdag 27 mei is het verboden om het grondontsmettingsmiddel metam-natrium te gebruiken. Door een mogelijk risico voor omwonende kinderen zag staatssecretaris Dijksma zich tot dit besluit genoodzaakt. De televisieuitzending van Zembla in november 2013 vestigde veel aandacht op het gebruik van metam-natrium en klachten die omwonenden hadden als dit middel was gebruikt. Deze aandacht heeft ertoe geleid dat het Ctgb voor metam-natrium heeft gekeken naar risico’s voor omwonenden. Uit die nieuwe beoordeling bleek het relatieve gevaar voor kinderen. Zelfs een bufferzone van 100 tot 150 meter vanaf het perceel waar het middel wordt gebruikt zou dit risico niet voldoende beperken. Niet alleen de staatssecretaris, maar ook de toelatinghouder en de sector schrokken van deze nieuwe informatie. Komende maanden gaat het Ctgb op basis van nieuwe studies kijken naar de risico’s voor omwonenden, maar voorlopig geldt een algeheel verbod waarbij geen uitzonderingen mogelijk zijn. Voor de KAVB kwam dit besluit niet helemaal als een verrassing, aldus adjunct-directeur André Hoogendijk, verantwoordelijk voor het werkveld Duurzaamheid. “Half mei werd duidelijk dat hierover werd nagedacht door de staatssecretaris en dat ingrijpen een serieuze optie was. Er is veelvuldig overleg geweest met LTO, Plantum, de NVWA en EZ over de betekenis van dit verbod voor onze sector. Daarin hebben we als KAVB aangedrongen op een snelle nieuwe toelating. De toelatinghouder heeft daarvoor inmiddels al een aanvraag ingediend met nieuwe gegevens over blootstelling. Ons is toegezegd dat het Ctgb uiterlijk 15 augustus 2014 klaar is. Dat is voor ons een aanvaardbare datum, omdat er dan nog gelegenheid is voor telers om waar nodig de grond te ontsmetten voor het nieuwe plantseizoen.” De KAVB heeft in het overleg ook aangedrongen op onderzoek naar alternatieven, waarvoor de staatssecretaris haar hulp heeft aangeboden. Afgelopen vrijdag is er een bijeenkomst geweest op initiatief van KAVB en LTO waar over mogelijkheden is gesproken. Er zijn zeker mogelijke alternatieven, aldus Hoogendijk. “We kunnen kijken naar biologische grondontsmetting en het afdekken van grond met plastic. We willen daar snel mee aan de slag, zodat we volgend seizoen de eerste resultaten hebben. Een deel van de telers kan voorlopig uit de voeten met inundatie, maar dat is niet voor alle telers een oplossing en daarbij speelt ook mee dat de dijkjes bij inundatie ook ontsmet moeten worden.” Veel boze reacties heeft de KAVB niet ontvangen. “De telefoontjes die we krijgen gaan veel meer over stengelaaltjes, al hangt die problematiek wel nauw samen met dit verbod. Aangezien het om risico’s voor kinderen gaat, snappen ondernemers waarom de staatssecretaris dit besluit heeft genomen.”

Toppers van Iris- en Alliumkeuring BolleNoord Woensdag 28 mei stond BolleNoord vol met irissen en sieruien. Voor beide gewassen organiseerde de KAVB een Speciale Keuring. Inzenders maakten met beide gewassen een indrukwekkende show. De keuringscommissies gingen de inzendingen langs, en kwamen tot een volgende beoordeling. Bij de grofbollige irissen werd zaailing 786 van Rooijakkers Breezand derde, ‘Daylight’ van Hommes Iris tweede, en eindigde ‘Flashlight’ van dezelfde inzenders als hoogste. Bij de fijnbollige irissen deed de kleur geel het goed. Op een gedeelde derde plaats eindigden de gele ‘Strong Iris ‘Flashlight’ Gold’ van Hommes Iris en ‘Lion King’ van Maveridge, terwijl ‘Mickey Gold’ van Iris Nova tweede werd. Beste fijnbollige was ‘Pink Panther’ van Maveridge International. Bij Allium werd gekeurd in twee categorieën: meer dan 50 cm en minder dan 50 cm. In de groep meer dan 50 cm viel vooral de fraaie zaailing van A. schubertii x nigrum pink van Mts. Mellema-Versteeg op. Deze heeft frisroze bloemen. Op twee eindigde ook een hybride: A. trautvetterianum x christophii, ingezonden door Sjaak de Groot. Derde werd Mellema met een zaailing van A. giganteum. In de groep onder de 50 cm was ‘Ostara’ van Van Woesik Veredeling de blikvanger. Deze roodachtige aanwinst werd in perfecte kwaliteit geshowd. Zaailing S-A08 van Kwekerij De Schüllhorn werd tweede en een lange selectie van Allium chloranthum van Mellema derde. Verder was de jury enthousiast over de moderne Alliumpresentatie van Kwekerij De Schüllhorn, en kreeg Fa . Kater goud voor het grote assortiment.

Foto’s: KAVB

KAVB zet in op alternatieven metam-natrium

Allium ‘Ostara’


Natuurlijk www.Egmondpotgrond.nl elke groeibodem het jaar rond t 020 4110386

potgrond

Benieuwd naar ons werk? Kijk op onze projecten! www.agrofocus.nl

(%2%.,%,)%+7%+%23 BOLLENKWEKERS "%.45/0:/%+.!!26!+-%.3%.6//2%%. 4)*$%,)*+/&6!34$)%.346%2"!.$ 0,!!43$!.576!#!452%).(%44)*$3#(2)&4

ingenieurs voor groei

'ɏVɭKɪȴɰɗʤXʽʑɚʦɦ ʠURʏXFɢʑɚɀHɭʕʜȲɰɖ

Spanbroekerweg 144, 1715 GT Spanbroek - Tel.: (0226) 35 24 39 - [email protected]

"LOEMBOLLEN6ISIE (ETMEESTCOMPLETEVAKBLADVOORDEBLOEMBOLLEN ENVASTEPLANTENSECTOR 6OORMEERINFORMATIEOVERADVERTENTIEPRIJZENED NEEMCONTACTOPMET2UUDVAN6IERSEN

BloembollenVisie Nieuwsbrief Dagelijks (op werkdagen) GRATIS in uw mailbox of kijk op www.bloembollenvisie.nl

GRATIS*

* aanmelden kan op: www.bloembollenvisie.nl/informatie/aanmelden

"UREAU6AN6LIETBV 0OSTBUS !!:ANDVOORT 4EL &AX % MAILRVANVIERSEN BUREAUVANVLIETCOM

plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

Mts. Joling Dwingeloo, 50 ha. 2n 20 ha. tulp

VITALITEIT,

! M O T E H T I A A DÁÁR DR

“Mĳn keuze voor een vuurbestrĳdingsmiddel wordt bepaald door de omstandigheden als het weer, de infectiedruk én de toestand van het gewas. Flint staat voor mĳ gelĳk aan vitaliteit. Als mĳn gewas snel groeit, daardoor kwetsbaar én gevoelig voor botrytisaantasting is, dan past Flint perfect. Het is een zacht middel, met een maximale preventieve bescherming en tevens een hoge regenvastheid. Flint is voor mĳ een onmisbare schakel in het schema, naast de middelen uit de groep van Folicur en Rudis.”

FLINT IN ‘T KORT: ▶ Toegelaten in alle bloembol- en knolgewassen ▶ Zeer grote mate van regenvastheid ▶ Dosering: 0,25 kg/ha

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

HANS KLEIJWEGT: PLASBOKAAL GOEDE PROMOTIE LELIE

Recommend Documents