Handleiding Stelwerk 3

Handleiding Stelwerk 3 (C) NIB Software, oktober 2007

Stelwerk 3 NIB Software

1

Inhoudsopgave 1 Inleiding

4

1 Een onderwijskundig ................................................................................................................................... gereedschap 4 2 Wat is er nieuw? ................................................................................................................................... 5

2 Leerlingen

6

1 Leerlingen................................................................................................................................... en leerlinggroepen 6 2 Leerlingen................................................................................................................................... in Stelwerk 6 3 Onderhoud ................................................................................................................................... leerlingen 7 4 Inloggen ................................................................................................................................... 9 5 De leerkrachten ................................................................................................................................... knop 10

3 Teksten

11

1 Een nieuwe ................................................................................................................................... tekst 11 2 Tekst openen ................................................................................................................................... 11 3 Teksten buiten ................................................................................................................................... Stelwerk openen 12 4 Teksten verwijderen ................................................................................................................................... 12 5 Automatisch ................................................................................................................................... plaatjes invoegen 13 6 Automatisch ................................................................................................................................... uitspreken tekst 14 7 Een tekst................................................................................................................................... voor laten lezen 15 8 Afdrukken ................................................................................................................................... 16 9 Opslaan ................................................................................................................................... 16

4 Spelling

17

1 Spellingschrift ................................................................................................................................... 17 2 Spellingcontrole ................................................................................................................................... 18

5 Plaatjes

18

1 Mijn plaatjes ................................................................................................................................... 18 2 Plaatjes plakken ................................................................................................................................... in "Mijn plaatjes" 19 3 Plaatjes scannen ................................................................................................................................... 20 4 Tips voor................................................................................................................................... het scannen 24 5 Meer plaatjesmappen ................................................................................................................................... 25 6 Automatisch ................................................................................................................................... plaatjes invoegen 26 7 Zelf plaatjes ................................................................................................................................... invoegen 27 8 Plaatjes toevoegen ................................................................................................................................... 27 9 Plaatjes verwijderen ................................................................................................................................... 28

© 2007 NIB Software

NIB Software - Stelwerk 3

28

6 Taalkaarten

1 Inleiding ................................................................................................................................... 28 2 Openen taalkaart ................................................................................................................................... 29 3 Een taalkaart ................................................................................................................................... maken 29 Een nieuwe ......................................................................................................................................................... taalkaart maken 29 Eigenschappen ......................................................................................................................................................... taalkaart bewerken 30 Cellen ......................................................................................................................................................... 33 Cellen maken ......................................................................................................................................................... en bewerken 34 Een cel verplaatsen .................................................................................................................................................. 36 Een cel kopiëren .................................................................................................................................................. 37 Een cel verwijderen .................................................................................................................................................. 37 Snel en makkelijk .................................................................................................................................................. meerdere cellen maken 37 Eigenschappen ......................................................................................................................................................... cel bewerken 37 Tabbbladen ......................................................................................................................................................... maken 47

4 Taalkaart................................................................................................................................... exporteren 50 5 Taalkaarten ................................................................................................................................... importeren 51

51

7 Spraak

1 Over spraaksynthese ................................................................................................................................... 51 2 Automatisch ................................................................................................................................... uitspreken tekst 52 3 Uitspreken ................................................................................................................................... tekst 53

53

8 De tekstverwerker

1 Tekst opmaken ................................................................................................................................... 53 Tekst schrijven ......................................................................................................................................................... en verbeteren 54 Vet, schuin ......................................................................................................................................................... en onderstrepen 54 Tekstkleur......................................................................................................................................................... 55 Uitlijnen ......................................................................................................................................................... 55 Inspringen ......................................................................................................................................................... 55 Lijst ......................................................................................................................................................... 55

2 Achtergrond ................................................................................................................................... 55 Achtergrondplaatje ......................................................................................................................................................... 55 Achtergrondkleur ......................................................................................................................................................... 56

3 Tabellen ................................................................................................................................... 57 Tabel maken ......................................................................................................................................................... 57 Tabel aanpassen ......................................................................................................................................................... 57

58

9 Afdrukken

1 Printer instellen ................................................................................................................................... 58 2 Een tekst................................................................................................................................... afdrukken 58

59

10 Instellingen en onderhoud

1 Toegang ................................................................................................................................... voor de leerkracht 59 2 Wachtwoord ................................................................................................................................... 60 3 Opties

................................................................................................................................... 60


3

11 En verder

61

1 Mappen op ................................................................................................................................... de server 61 2 Tips and ................................................................................................................................... trucs 62

Index


65


1

Inleiding

1.1

Een onderwijskundig gereedschap

4

Wat is Stelwerk? Stelwerk 3 is de opvolger van De Digitale Taalkist. Met deze speciale tekstverwerker voor kinderen kunnen taalzwakke kinderen toch met plezier schrijfopdrachten maken zoals opstellen, verslagen, een boekverslag etc. Kinderen worden bij het schrijven ondersteund met spraak (ingebouwde nieuwe stem), een spellingschrift en de "nakijk-knop". Door de ondersteuning met het spellingschrift en de spellingscontrole krijgen de kinderen directe feedback over hun werk. Met taalkaarten krijgen de leerlingen uitgebreide hulp bij de opdrachten.

Spellingschrift Met het spellingschrift krijgt het kind het zelfvertrouwen om verhalen te schrjven. Het spellingschrift denkt met de leerling mee en probeert aan de hand van de eerste letters van het woord te voorspellen welk woord de leerling wil schrijven. Dubbelklik op het woord en dan is het staat in de tekst.

Spellingcontrole Tijdens het werk controleert Stelwerk de spelling van de leerling. Als Stelwerk een fout ziet dan verschijnt een kronkellijntje onder het woord en kan de leerling het verbeteren aan de hand van een lijst suggesties.

Taalkaarten Opdrachten worden gestructureerd aangeboden met "taalkaarten". Taalkaarten verschijnen onderaan het scherm en bestaan uit velden die reageren als de leerling erop klikt. Er zijn taalkaarten om stap voor stap een werkstuk te maken of een boekverslag. Ook kunnen de kinderen gebruik maken van een virtuele letterdoos.



5

Leerlingenmap Als de kinderen klaar zijn met hun werk, slaan ze het werk op in hun eigen mapje of ze drukken het verhaal af. Verder kunnen leerlingen heel gemakkelijk plaatjes verzamelen van Internet en in hun eigen plaatjesmap bewaren. Met Stelwerk is het heel gemakkelijk om gebruik te maken van een scanner of fotocamera. Met de ingebouwde scanner-functies van Stelwerk scant de leerling heel eenvoudig plaatjes om deze in de eigen plaatjesmap of de tekst te plakken. Met Stelwerk zijn kinderen zelfstandig of met tweetallen intensief bezig met taal. Door de ondersteuning met spraak krijgen de kinderen directe feedback over het werk. Met taalkaarten worden de leerlingen geholpen bij het schrijven van verhalen.

1.2

Wat is er nieuw? Stelwerk 3 is de opvolger van de Digitale taalkist. Wat is er nieuw in Stelwerk? · Stelwerk maakt gebruik van een ingebouwde, goed verstaanbare, stem. · Stelwerk maakt nu gebruik van een centrale leerlingen database. · Leerlingen kunnen nu ook dubbelklikken op .rtf bestanden die dan in Stelwerk kunnen worden bewerkt. · Tekst loopt nu vanzelf om plaatjes heen. De leerling kan een plaatje zo naar een andere plek slepen en de tekst past zich automatisch aan. · De layout is aangepast zodat de leerling meer overzicht heeft over de eigen plaatjesmap en het spellingschrift. · Stelwerk heeft 30 nieuwe taalkaarten in de vorm van opstelopdrachten. · Het maken van taalkaarten en cellen is veel gemakkelijker geworden.



6

2

Leerlingen

2.1

Leerlingen en leerlinggroepen Stelwerk maakt gebruik van een Centrale Leerlingendatabase. Als de groepen en leerlingen hier zijn ingevoerd, hoeft u de leerlingen alleen nog in te stellen op het juiste niveau. Als u Stelwerk voor het eerst start en er zijn geen leerlingen in gevoerd, dan vraagt Stelwerk u of de Centrale leerlingendatabase moet worden gestart. Als u al leerlingen heeft ingevoerd kunt u de Centrale leerlingendatabase ook starten vanuit Stelwerk. Klik op lerarenknop leerlingendatabase.

2.2

rechtboven. Kies nu Instellingen

Centrale

Leerlingen in Stelwerk Ieder kind een eigen map Iedere leerling heeft in Stelwerk een eigen map waarin zijn/haar teksten worden opgeslagen. Ook heeft de leerling een eigen map met plaatjes. Deze plaatjes ziet de leerling altijd rechts van de tekst. De leerling kan deze mappen zelf onderhouden door teksten of plaatjes te verwijderen. Als een leerling met de Stelwek werkt, dan "ziet" de leerling alleen de "eigen" teksten en plaatjes en niet van de andere leerlingen. Als de leerling een tekst opslaat zal Stelwerk map vragen waarin de tekst moet worden opgeslagen, Stelwerk weet immers al in welke map de teksten moeten worden opgeslagen. De leerling kan zijn verzameling plaatjes uitbreiden door nieuwe plaatjes in de map te "plakken". Om taalkaarten te maken moet u de leerkrachtenknop klikken. U kunt deze knop beveiligen met een wachtwoord.

U zult zien dat één van de cellen van de standaard taalkaart actief wordt. Ook wordt het lerarenmenu bovenin nu zichtbaar. U kunt deze taalkaart nu wijzigen door cellen aan te passen,



7

toe te voegen of te verplaatsen.

2.3

Onderhoud leerlingen Hier onderhoudt u de leerlingen. Er zijn drie tabbladen. U hoeft uw invoer niet te bevestigen. Stelwerk bewaart al uw invoer automatisch.

Algemeen Start met lettertype Hier geeft u aan met welk lettertype de leerling start in een tekst. Voor de onderbouw kunt u hier een groter lettertype kiezen. Gebruik de dialoogvensters van Windows voor het open en opslaan Normaal gesproken slaat Stelwerk de teksten automatisch op in een map voor de leerling. De leerling hoeft dus geen mappen te zoeken en te openen om een bestand te openen of op te slaan. Als u echter wilt dat de leerling een normaal Windows venster krijgt voor het openen en bewaren



8

van teksten, dan moet u deze optie aanvinken. Als de leerling een tekst opent buiten zijn eigen map, dan maakt Stelwerk bij het opslaan wel altijd een snelkoppeling naar het bestand in de map van de leerling. Het bestand blijft dus op de oorspronkelijke locatie, maar de leerling kan het bestand altijd later ook weer via de snelkoppeling in zijn eiegn map terug vinden.

Spellingschrift De leerling kan gebruik maken van een spellingschrift rechtsonder het scherm. Hier probeert Stelwerk te voorspellen welk woord een kind aan het typen is. U kunt hier aangeven of de leerling hiervan gebuik kan maken. Suggesties vanaf woordlengte Vul in vanaf welke lengte van het woord dat de leerling intypt suggesties mogen worden opgegeven. Als u hier 0 invult, worden er geen suggesties gegegeven. Maximum aantal woorden tonen Hoeveel woorden mag Stelwerk maximaal tonen? Tijdens het typen controleren op spelling Als u dit aanvinkt, dan zal Stelwerk de spelling van de leerling tijden het typen nakijken en dit aangeven door onder het foutieve woord een slingerend streepje te zetten. De leerling kan met zijn rechter-muisknop het woord verbeteren.

Spraak Ieder geschreven woord uitspreken Stelwerk kan ieder woord uitspreken nadat de leerling het woord heeft getypt. Voor groep 3-4 kan dit een goede bijdrage zijn. Vanaf groep 5 kunt u beter alleen Iedere geschreven zin uitspreken aangevinkt houden. Iedere geschreven zin uitspreken Stelwerk spreekt iedere zin uit die de leerling typt.



2.4

9

Inloggen Als de Stelwerk start, dan ziet de leerling het volgende inlogscherm.

Kies de naam van de leerling en klik op Aan het werk. Als u inlogt als "administratie" dan kunt u meedere administratieve taken uitvoeren: · Als "administratie" kunt u bijvoorbeeld plaatjes in mappen kopiëren en plakken. Klik met de rechtermuisknop op de plaatjes en er verschijnt een submenu waarmee u plaatjes kunt kopiëren en plakken. U kunt kopiëren en plakken van de ene plaatjesmap naar de andere plaatjesmap, maar ook plaatjes vanaf het klembord kunnen in iedere willekeurige map worden geplakt. · U ziet alle taalkaarten, ook de taalkaarten die met een liggend streepje beginnen. Leerlingen "zien" niet de taalkaarten waarvan de naam begint met een liggend streepje. · Bij het openen van een tekst kunt u alle mapppen van alle kinderen zien. · Het menu voor de spellingscontrole is uitgebreid. Als u klikt op een woord met een "kringelstreepje" eronder, dan kunty u het woord toevoegen aan het woordenboek. · Bij het openen van taalkaarten of teksten zijn er meer knoppen in de bovenste balk actief. Zo



10

kunt u als administratie ook nieuwe mappen aanmaken, verwijderen, kopiëren en plakken. · Als "administratie" heeft u net als de andere gebruikers een eigen plaatjesmap. In deze map zet u de plaatjes die u gebruikt bij het maken van taalkaarten. Om taalkaarten te maken moet u de knop Open leerkrachtmenu aanklikken. U zult zien dat één van de cellen van de standaard taalkaart actief wordt en dat er een menu verschijnt bovenin het scherm. U kunt deze taalkaart nu wijzigen door cellen aan te passen, toe te voegen of te verplaatsen. Door op de knop Open leerkrachtmenu te klikken krijgt u alle rechten van de administratie en het recht om taalkaarten te maken of aan te passen.

2.5

De leerkrachten knop Rechtsboven ziet u de lerarenknop.

Als u op deze knop klikt klikt u gemakkelijker mappen en dergelijke onderhouden. Het kan zijn dat er een speciaal wachtwoord is ingevoerd voor deze gebruiker zodat leerlingen deze gebruiker niet kunnen kiezen. U kunt nu verschillende administratieve taken uitvoeren: · Als "administratie" kunt u bijvoorbeeld plaatjes in mappen kopiëren en plakken. Klik met de rechtermuisknop op de plaatjes en er verschijnt een submenu waarmee u plaatjes kunt kopiëren en plakken. U kunt kopiëren en plakken van de ene plaatjesmap naar de andere plaatjesmap, maar ook plaatjes vanaf het klembord kunnen in iedere willekeurige map worden geplakt. · U ziet alle taalkaarten, ook de taalkaarten die met een liggend streepje beginnen. Leerlingen "zien" niet de taalkaarten waarvan de naam begint met een liggend streepje. · Bij het openen van een tekst kunt u alle mapppen van alle kinderen zien. · Het menu voor de spellingscontrole is uitgebreid. Als u klikt op een woord met een "kringelstreepje" eronder, dan kunty u het woord toevoegen aan het woordenboek. · Als leerkracht heeft u net als de andere gebruikers een eigen plaatjesmap. In deze map zet u de plaatjes die u gebruikt bij het maken van taalkaarten. · U kunt taalkaarten maken en bewerken.



11

3

Teksten

3.1

Een nieuwe tekst Klik op de knop

om een nieuwe tekst te maken.

Als de huidige tekst nog niet opgeslagen is, dan vraagt Stelwerk eerst of deze bewaard moet worden.

3.2

Tekst openen Klik op de knop om een bestaande tekst te openen. Dit is altijd een tekst uit de eigen map van de gebruiker. De oorspronkelijk taalkaart die bij de tekst was geopend, wordt dan ook geopend.



12

De leerling kan de gelecteerde tekst verwijderen door op de knop

3.3

te klikken.

Teksten buiten Stelwerk openen Als een leerling op een computer waar met Stelwerk gewerkt wordt, dubbelklikt op een .rtf bestand dan zal Stelwerk vanzelf starten zodat de leerling de tekst kan bewerken. Als de leerling de tekst opslaat dan wordt de tekst op de oorspronkelijk plek weer bewaard. Stelwerk maakt echter ook een snelkoppeling naar het bestand in de map van de leerling zodat de leerling het bestand later ook nog kan terugvinden in zijn/haar eigen map. Als Stelwerk start dan registreert Stelwerk dat de betreffende computer voortaan .rtf bestanden moet openen met Stelwerk. Als dit niet werkt, dan kan dat komen omdat de netwerkbeveiliging dit niet toelaat. U moet dan op de betreffende computer een keer als administrator inloggen en Stelwerk starten. Dan moet de registratie wel lukken.

3.4

Teksten verwijderen De leerling klikt op de knop

om een bestaande tekst te openen. De leerling kan nu een tekst

selecteren en verwijderen door op de knop

te klikken.



3.5

13

Automatisch plaatjes invoegen Als de leerling bezig is met het intypen van een tekst, dan "kijkt" Stelwerk met de leerling mee. Iedere keer als de leerling een woord typt waar Stelwerk een plaatje van kent, dan wordt dit plaatje automatisch in de tekst ingevoegd. Standaard staat dit uit. De leerling kan dit aan zetten door op de knop te klikken.

Waar haalt Stelwerk de plaatjes vandaan? De plaatjes worden uit de zogenaamde "standaard" plaatjesmap gehaald. U ziet de plaatjes uit de standaardmap rechtsonder als u Stelwerk opent. U kunt ook ook zelf deze plaatjes invoegen door op een plaatje te dubbelklikken. U kunt zelf plaatjes aan deze standaardmap toevoegen. Als u de lerarenknop drukt, kunt u plaatjes kopiëren en plakken. Klik met de rechtermuisknop op de plaatjes en er verschijnt een submenu waarmee u plaatjes kunt kopiëren en plakken. Dat kan van de ene plaatjesmap naar de andere plaatjesmap kopiëren, maar ook plaatjes vanaf het klembord kunnen in iedere willekeurige map worden geplakt. U vindt deze map ook via de verkenner in de map stelwerk3\plaatjes\standaard.



Met de knop

3.6

14

kunt u het automatisch invoegen van plaatjes stop zetten.

Automatisch uitspreken tekst Stelwerk kan alle tekst die de leerling intypt uitspreken. De tekst wordt uitgesproken met een ingebouwde stem. U kunt de tekst laten uitspreken terwijl de leerling aan het typen is, maar u kunt ook achteraf woorden, zinnen of teksten laten uitspreken. Bij het invoeren van een leerling kunt u aangegeven of de woorden en zinnen die de leerling typt, moeten worden uitgesproken. Het uitspreken van de zin geeft de leerling een uitstekende feedback over de zin die de leerling heeft getypt. Het geeft de leerling de gelegenheid om de zin te controleren en eventueel te verbeteren. Voor oudere kinderen, vanaf groep 5, kunt u het beste alleen de zin laten uitspreken.



Met de knop

3.7

15

kunt u het uitspreken van woorden en zinnen tijdelijk uit zetten.

Een tekst voor laten lezen De leerling kan ook de hele tekst laten voorlezen. Hiervoor kiest de leerling de pijl naast de knop . Op het scherm verschijnt een werkbalk.



Als de leerling op de knop

3.8

16

klikt wordt de hele tekst voorgelezen.

Afdrukken

De leerling klikt op de knop om een tekst af te drukken. Op het scherm verschijnt eerst een venster om een printer te selecteren en eventueel in te stellen.

3.9

Opslaan Klik op de knop om de tekst op te slaan. Op het scherm verschijnt een venster waarin de leerling om een naam voor de tekst wordt gevraagd.



17

De leerling typt een naam en klikt op OK. De tekst wordt in de map van de leerling opgeslagen.

4

Spelling

4.1

Spellingschrift De leerling krijgt op drie manieren feed-back over zijn tekst. Door de spraak hoort de leerling direct terug wat hij/zij schrijft. Hiermee krijgt de leerling de gelegenheid om de zinnen te verbeteren. De leerling kan ook gebruik maken van het spellingschrift.

Het spellingschrift probeert steeds te voorspellen wat de leerling wil gaan typen. De woorden die Stelwerk daarvoor kiest zijn gebaseerd op frequentielijsten. Op basis van de gebruiksfrequentie door basisschoolleerlingen geeft Stelwerk een aantal suggesties. Om het woord te gebruiken, dubbelklikt de leerling op het woord. Stelwerk voegt het woord dan in. Stelwerk kent de gebruikersfrequentie van bijna 25.000 woorden. In het voorbeeld ziet u dat de leerling "pir" heeft getypt. U ziet welke woorden Stelwerk als



18

suggestie geeft. In de leerlinginstellingen kunt u aangeven op welke wijze de leerling gebruik kan maken van het spellingschrift.

4.2

Spellingcontrole De leerling kan ook gebruik maken van spellingcontrole. Als de leerling een woord niet correct typt verschijnt een slingerstreepje onder het woord. De leerling klikt nu met de rechtermuisknop op het woord.

Nu verschijnt een menu. De leerling kan het juiste woord kiezen om het woord te verbeteren of de leerling kiest negeren. In de leerlinginstellingen kunt u aangeven of de leerling gebruik kan maken van spellingcontrole. Als u bent ingelogd leraar dan verschijnt in het menu ook de mogelijkheid om het woord toe te voegen aan het woordenboek.

5

Plaatjes

5.1

Mijn plaatjes In Stelwerk heeft iedere gebruiker (leerling) een eigen map waarin zijn/haar teksten worden opgeslagen. Ook heeft de leerling een eigen map met plaatjes. De leerling kan zelf plaatjes toevoegen en plaatjes verwijderen. De leerling ziet zijn plaatjes rechts op het scherm.



19

De map van de gebruiker is standaard leeg. De gebruiker kan de map vullen met plaatjes die gescand zijn, van het internet opgehaald zijn of zelf zijn getekend met een tekenprogramma. Als u op de lerarenknop heeft geklikt, an ziet u de plaatjesmap van de leerkracht.

5.2

Plaatjes plakken in "Mijn plaatjes" De gebruiker kan gemakkelijk plaatjes toevoegen in de eigen plaatjesmap. Plaatjes kunnen vanaf het klembord in de map worden geplakt.

Scanner Met de scanner-optie

wordt een plaatje gescand en overgenomen in het klembord.

Internet Klik op internet met de rechter-muisknop op een plaatje en kies Kopiëren.

Tekenprogramma Klik op de knop om het tekenprogramma te starten. Maak een tekening. Selecteer deze en kies Bewerken Kopiëren.

Klik dan op de knop om het plaatje in de eigenmap te plakken. Stelwerk vraagt nu of de gebruiker het plaatje een naam wil geven.



20

Hier hoeft niets te worden ingevuld. Als u echter het plaatje een naam geeft, dan kan Stelwerk de naam van het plaatje laten zien als de gebuiker in de eigen map op het plaatje klikt. Als de gebruiker nu OK kiest, dan wordt het plaatje ingevoegd in de eigen map. Stelwerk selecteert het plaatje gelijk.

5.3

Plaatjes scannen Het geeft een enorme voldoening voor kinderen als ze plaatjes kunnen scannen en deze in het werk kunnen invoegen. Stelwerk kan met iedere standaard-scanner overweg. De afbeelding wordt gescand en op het klembord gezet. Vanaf het klembord kan de leerling het plaatje plakken in de tekst of in de eigen plaatjesmap. Kies de knop om een plaatje te scannen. Nu selecteert u de bron. Met de scan-knop heeft u namelijk ook toegang tot een eventuele digitale camera. In ons voorbeeld ziet u een scanner. Klik op Selecteren.

Afhankelijk van de software bij uw scanner start het programma waarmee de leerling een plaatje scant. Ook de taal van het programma is afhankelijk van de fabrikant van de scanner. Kies 75 dpi.



Eerst maakt u een zogenaamde "preview". De scanner scant dan het hele beeld.


21


22

Nu selecteert de leerling het deel van de pagina dat moet worden overgenomen.



23

Klik dan op Scan. Nu wordt het geselecteerde deel gescand en op het klembord gezet. Het venster verwdijnt vanzelf. De leerling kan het plaatje nu in zijn eigen plaatjesmap zetten door op de knop

te klikken,

maar de leerling kan het plaatje ook direct in de tekst plakken met de knop . In dit voorbeeld ziet u dat het plaatje in de tekst is geplakt en ook in de eigen plaatjesmap is geplaatst.



24

Deze pagina komt uit het jeugdtijdschrift "Flits" van uitgeverij Averbode.

5.4

Tips voor het scannen De belangrijkste tip bij het scannen van plaatjes is om de scan-resolutie laag te houden. Met 75 dpi bereikt u prima resultaten. Met 75 dpi krijgt u een scherpe scan van prima kwaliteit en van ongeveer de originele grootte. Buiten dat werkt 75 dpi het snelst en geeft niet zulke enorme plaatjes. Bent u niet tevreden met de scan? Kijk dan eens naar een instelling waarmee u kunt aangeven dat iets uit een tijdschrift wil scannen. Zoek het zeker niet in de resolutie. Als u een scanner wilt aanschaffen kies dan een goedkope merkscanner uit. U heeft als school drie keer meer plezier van twee eenvoudige scanners dan van één dure scanner.



5.5

25

Meer plaatjesmappen In Stelwerk kunt u meerder mappen met plaatjes maken. Klik op de knop

Op het scherm verschijnt het volgende venster.


.


26

De leerling kan nu een andere plaatjesmap kiezen en ook de plaatjes uit deze map invoegen in de tekst. U kunt bijvoorbeeld een map vullen met plaatjes uit de omgeveving van uw school. Met de knop kunt u nieuwe mappen toevoegen.

5.6

Automatisch plaatjes invoegen Als de leerling bezig is met het intypen van een tekst, dan "kijkt" Stelwerk met de leerling mee. Iedere keer als de leerling een woord typt waar Stelwerk een plaatje van kent, dan wordt dit plaatje automatisch in de tekst ingevoegd. Standaard staat dit uit. De leerling kan dit aan zetten door op de knop te klikken.

Waar haalt Stelwerk de plaatjes vandaan? De plaatjes worden uit de zogenaamde "standaard" plaatjesmap gehaald. U ziet de plaatjes uit de standaardmap rechtsonder als u Stelwerk opent. U kunt ook ook zelf deze plaatjes invoegen door op een plaatje te dubbelklikken. U kunt zelf plaatjes aan deze standaardmap toevoegen. Als u de lerarenknop drukt, kunt u plaatjes kopiëren en plakken. Klik met de rechtermuisknop op de plaatjes en er verschijnt een submenu waarmee u plaatjes kunt kopiëren en plakken. Dat kan van de ene plaatjesmap naar de andere plaatjesmap kopiëren, maar ook plaatjes vanaf het klembord kunnen in iedere willekeurige map worden geplakt. U vindt deze map ook via de verkenner in de map stelwerk3\plaatjes\standaard.



Met de knop

5.7

27

kunt u het automatisch invoegen van plaatjes stop zetten.

Zelf plaatjes invoegen Als de leerling plaatjes wil invoegen dan kan dat op verschillende manieren. 1.

2.

De meest voor de hand liggende manier is om gebruik te maken van de eigen plaatjesmap. De leerling kan het plaatje van zijn/haar keuze naar de tekst slepen. Leerling kan het plaatje naar een willekeurige plek in de tekst verslepen. De tekst wordt automatisch rechts of links van het plaatje uitgelijnd. Als de leerling een plaatje op het klembord heeft (via de scan-optie, het internet of het tekenprogramma), dan wordt het plaatje ingevoegd door op de knop werkblak te klikken.

5.8

in de bovenste

Plaatjes toevoegen Er zijn verschillende manieren om plaatjes aan Stelwerk toe te voegen. Leerlingen kunnen altijd plaatjes in hun eigen map "plakken" door een plaatje van een willekeurige bron te kopiëren en op de knop te klikken. Daarmee wordt het plaatje altijd in de "eigen plaatjesmap" geplakt. Als u op de lerarenknop heeft geklikt, kunt u in iedere plaatjesmap ook op de rechter muisknop klikken. Er verschijnt dan een menu om een plaatje te plakken of het geslecteerde plaatje in de map te kopiëren of te verwijderen. De leerkracht kan via de verkenner ook plaatjes naar de mappen kopiëren.



5.9

28

Plaatjes verwijderen De leerlingen kunnen de plaatjes uit hun eigen map zelf verwijderen door op de knop klikken. Als u op de learenknop heeft geklikt, dan kunt u plaatjes uit alle mappen verwijderen.

6

Taalkaarten

6.1

Inleiding

te

Met taalkaarten kunt u de opdrachten voor de leerlingen ordenen en structureren. Taalkaarten ondersteunen de leerling in de opdracht door deze in stappen te verdelen, voorbeelden te geven of verder uit te leggen. Taalkaarten bestaan uit cellen met bijvorbeeld een plaatje, een tekst of een verwijzingen naar een andere taalkaart. Als u Stelwerk start, dan komt u gelijk al de eerste taalkaart tegen. Dat is de standaard taalkaart. Ook deze kaart kunt u aanpassen. Om taalkaarten te maken moet u de lerarenknop klikken (rechtsboven).

U zult zien dat één van de cellen van de standaard taalkaart actief wordt en bovenin het scherm verschijnt het leerkrachtenmenu. U kunt deze taalkaart nu wijzigen door cellen aan te passen, toe te voegen of te verplaatsen. Ook kunt u nu nieuwe taalkaarten maken.



6.2

29

Openen taalkaart Klik op de knop

om een taalkaart te openen.

Op het scherm verschijnt het volgende venster.

Kies een map en klik op OK. Kies dan de naam van de taalkaart en klik weer op OK. Als u op de lerarennop heeft gedukt, dan ziet u alle taalkaarten, ook de taalkaarten die met een liggend streepje beginnen. Leerlingen "zien" geen taalkaarten waarvan de naam begint met een liggend streepje.

6.3

Een taalkaart maken

6.3.1

Een nieuwe taalkaart maken

Om taalkaarten te maken moet u eerst op de lerarenknop klikken (rechtboven). U zult zien dat één van de cellen van de standaard taalkaart actief wordt en bovenin het scherm verschjint het



30

leerkrachtenmenu. U kunt nu de huidige taalkaart wijzigen door cellen aan te passen, toe te voegen of te verplaatsen. Ook kunt u nu nieuwe taalkaarten maken. Als leekracht heeft u net als de andere gebruikers een eigen plaatjesmap. In deze map zet u de plaatjes die u gebruikt bij het maken van taalkaarten.

Klik op de knop om een nieuwe taalkaart te maken. Kies eerst de map en geef dan de naam voor de nieuwe taalkaart. Klik op OK.

6.3.2

Eigenschappen taalkaart bewerken Klik met de rechtermuisknop op een cel en kies Eigenschappen van deze taalkaart... om de taalkaart zelf aan te passen.

Mappen Plaatjes invoegen vanuit de map Als de leerling tekst intypt waarvan Stelwerk een plaatje beschikbaar heeft, dan wordt dit plaatje ingevoegd in de tekst. Normaal gesproken zoekt Stelwerk naar plaatjes in de standaardmap. U ziet deze plaatjes rechtsonderaan het scherm. U kunt hier een andere map kiezen waar Stelwerk naar de plaatjes zoekt. Plaatjes tonen uit map Rechtsonderaan ziet u de plaatjes die de leerling zelf kan invoegen. Standaard is dit dezelfde map als de map van waaruit Stelwerk zelf plaatjes invoegt. Als u bijvoorbeeld een taalkaart maakt waarbij de leerlingen ook gebruik kunnen maken van een speciale map foto's, dan zet u die foto's in een aparte map. Daarna geeft u hier aan dat Stelwerk bij uw taalkaart uw fotomap moet tonen.



31

Extra Tekst Geef de tekst aan die bij het openen van de taalkaart geopend moet worden. Hiermee kunt u bijvoorbeeld een sjabloon meegegeven voor een bepaalde tekst of opdracht. Achtergrond Kies een achtergrondfiguur voor de taalkaart. Uitvullen Als u dit aanvinkt, dan zal de taalkaart altijd het hele venster van Stelwerk vullen. Een eventuele tekst is niet meer zichtbaar. Achtergrondkleur Kies de achtergrondkleur van de taalkaart. Hoogte taalkaart Hier wijzigt u de hoogte van de taalkaart. U kunt de hoogte ook wijzigen in het venster door de bovenste rand van de taalkaart te verslepen. Deze wijziging wordt echter niet opgeslagen.



32

Spraak Stelwerk kan alle tekst die de leerling intypt uitspreken. U kunt de tekst laten uitspreken terwijl de leerling aan het typen is, maar u kunt ook achteraf woorden, zinnen of teksten laten uitspreken. Bij het invoeren van een leerling kunt u aangegeven of de woorden en zinnen die de leerling typt, moeten worden uitgesproken. Het uitspreken van de zin geeft de leerling een uitstekende feedback over de zin die de leerling heeft getypt. Het geeft de leerling de gelegenheid om de zin te controleren en eventueel te verbeteren. Voor oudere kinderen, vanaf groep 5, kunt u het beste alleen de zin laten uitspreken.



6.3.3

33

Cellen Taalkaarten zijn opgebouwd uit cellen. U kunt cellen toevoegen, verwijderen, verplaatsen en u kunt het uiterlijk aanpassen. Daarnaast kunt de cel laten reageren op een muisklik. Als we kijken naar de standaard taalkaart, dan zien we vijf cellen. Als u op een cel klikt, dan wordt deze geslecteerd. U ziet dat aan de stippellijn om de cel.



6.3.4

34

Cellen maken en bewerken

Om taalkaarten of tabbladen te maken moet u de lerarenknop klikken. U zult zien dat één van de cellen van de standaard taalkaart actief wordt. U kunt deze taalkaart nu wijzigen door cellen aan te passen, toe te voegen of te verplaatsen.

Er zijn drie knoppen bij gekomen. Deze bespreken we nu niet.

Een cel bewerken Om de cel met de tekst "Aan de slag" ziet u een stippellijn. Dit geeft aan dat de cel geselecteerd is. Als u op de cell dubbelklikt kunt u de eigenschappen van de cel aanpassen. Zie verder Eigenschappen cel aanpassen.



Een nieuwe cel maken Om een nieuwe cel te maken klikt u met de rechter muisknop op de taalkaart. Een menu verschijnt.


35


36

Hier selecteert u: Nieuwe cel. Nu verschijnt een nieuwe cel.

Als u op de cell dubbelklikt kunt u de eigenschappen van de cel aanpassen. Zie verder Eigenschappen cel aanpassen.

6.3.4.1

Een cel verplaatsen U verplaatst een cel door deze naar een andere positie te slepen. Klik op de cel met de linker muisknop. Houd de linkmuisknop ingedrukt en versleep de cel met de muis naar de nieuwe positie. U kunt ook verplaatsten door de CTRL-toets samen met een pijltjes toets in te drukken.



6.3.4.2

37

Een cel kopiëren Klik met de rechter muisknop op de cel. Kies uit het menu Kopieer. Klik nu met de rechter muisknop de de cel of taalkaart. Het menu verschijnt weer. Kies nu Plakken.

6.3.4.3

Een cel verwijderen Klik met de rechter muisknop op de cel. Kies Verwijder om de cel te verwijderen.

6.3.4.4

Snel en makkelijk meerdere cellen maken Maak snel meer cellen door de cel als volgt te kopiëren: Selecteer de cel (klik op de cel). Houdt de Alt-toets ingedrukt en druk op de pijltjes-toets rechts om een kopie rechts van de cel te maken. Maak zo kopiën links, boven of onder de cel door de Alt-toets en de overeenkomstige pijltjes-toets in te drukken. Dit is de snelste en makkelijkste manier.

6.3.5

Eigenschappen cel bewerken Bij het aanpassen van de eigenschappen van een cel ziet u vijf tabbladen.

Tekst Hier past u aan wat de leerling ziet en welke tekst in de taalkaart ingevoegd wordt als de leerling op de cel klikt.



38

Celtekst Deze tekst wordt in de cel getoond. De cel wordt niet aangepast aan de tekst. U past de grootte van de cel aan als de tekst niet past. Alternatieve tekst Als u in het tabblad Muisklik het veld Celtekst invoegen heeft aangevinkt, dan wordt de celtekst in het werk van de leerling ingevoegd. Hier kunt u hiervan afwijken en een andere tekst laten invoegen dan de tekst die aan de leerling wordt getoond. Hint Als de leerling met de muis over de cel beweegt kan Stelwerk deze tekst als hint tonen. Een hint is een klein rechthoekig, geel vakje met daarin een korte aanwijzing.

Plaatje Hier geeft u aan welk plaatje getoond moet worden.



39

Bestandsnaam Klik op de knop om een plaatje te selecteren. U kunt ook een plaatje vanuit één van de plaatjesmappen naar de cel slepen.

U mag plaatjes selecteren die buiten de hoofdmap van Stelwerk liggen, maar het is beter om plaatjes uit de mappen van Stelwerk zelf te kiezen. Zonodig kopieert u de plaatjes naar één van de plaatjesmappen. Zie Plaatjes toevoegen. Het plaatje aanpassen aan de celgrootte Als u dit aanvinkt en het plaatje past niet in de cel, dan wordt het plaatje zodanig vergroot of verkleind dat het wel in de cel past. De cel aanpassen aan de grootte van het plaatje



40

Als u dit aanvinkt en het plaatje past niet in de cel, dan wordt de cel zodanig aangepast dat het wel in de cel past.

Beeld Hier past u het lettertype, de achtergrondkleur, de lijnkleur etc. aan.

Lettertype Hier past u het lettertype, kleur en stijl van de tekst aan. Celkleur Klik op de knop om de celkleur aan te passen. Als u weinig kleuren ziet, dan staat uw grafische kaart waarschijnlijk op 256 kleuren. Doorzichtig U hoeft geen kleur te kiezen als u Doorzichtig aanvinkt. De achtergrondkleur van de taalkaart



41

wordt de overgenomen. Lijnkleur Hier kiest u de kleur van de rand van de cel. Lijnstijl Kies de lijnstijl. U kunt ook doorzichtig kiezen. Er is dan geen lijn zichtbaar. Er is ook een lijnstijl waarmee u een 3D effect krijgt. Lijndikte Pas de dikte van de lijn van de cel aan. Plaatje Hier geeft u de positie van het plaatje in de cel aan: links boven, midden etc. Tekst Hier geeft u de positie van de tekst in de cel aan: links boven, midden etc. Als de tekst uit meerdere regels bestaat, moet u altijd links boven kiezen, anders loopt de tekst niet correct.

Muisklik Hier geeft u aan hoe de cel moet "reageren" op een muisklik.



42

Celtekst invoegen Als u dit veld aanvinkt, dan wordt de tekst celtekst ingevoegd op de positie van de cursor. Als er op het tabblad Tekst een alternatieve tekst is ingevuld, dan wordt de alternatieve tekst ingevoegd. Uitspreken Als u dit veld aanvinkt, dan wordt de tekst ook uitgesproken als de leerling op de cel klikt. Als er op het tabblad Tekst een alternatieve tekst is ingevuld, dan wordt deze alternatieve tekst uitgesproken. Extra spatie na het invoegen van de celtekst Als dit veld is aangevinkt dan zal Stelwerk zelf altijd een extra spatie toevoegen als een tekst wordt ingevoegd. Hiermee wordt vookomen dat woorden aan elkaar plakken als er meerdere cellen na elkaar worden aangeklikt.



43

Nieuwe regel na het invoegen van de celtekst Hiermee geeft u aan dat Stelwerk zelf een einde-regel moet toevoegen aan de celtekst. Hiermee kunt u door de leerling een "kopje" in de tekst laten maken. Tekenstijl van de in te voegen tekst Hiermee kunt u de tekenstijl van de ingevoegde tekst laten afwijken van het huidige lettertype in de tekst. Plaatje invoegen Hiermee geeft u aan dat Stelwerk het plaatje in de tekst moet invoegen. Extra spatie na het invoegen van het plaatje Als dit veld is aangevinkt dan zal Stelwerk zelf altijd een extra spatie toevoegen als een plaatje wordt ingevoegd. Hiermee wordt vookomen dat plaatjes aan elkaar plakken als er meerdere cellen na elkaar worden aangeklikt. Nieuwe regel na het invoegen van het plaatje Hiermee geeft u aan dat Stelwerk zelf een einde-regel moet toevoegen aan het plaatje. Geluid weergeven U kunt speciale geluidseffecten meegeven als op de cel wordt geklikt. Internetpagina weergeven Als de leerling op de cel klikt, wordt de internetbrowser gestart en wordt de pagina weergegeven. Video weergeven U kunt ook een video laten weergeven. Dit moeten .mpg of .avi bestanden zijn.

Extra Ook hier kunt u bepalen hoe cel moet reageren op een muisklik.



44

Openen tekst Als de leerling op deze cel klikt, dan wordt deze tekst geopend als een sjabloon. Dat betekent dat als de leerling op de knop Opslaan klikt dat Stelwerk dan om een nieuwe naam voor de tekst vraagt. De tekst wordt dan opgeslagen in de map van de leerling. In voorbeeldvenster De tekst wordt geopend in een apart venster (zonder bewerkingsmogelijkheden). Openen taalkaart Als de leerling op een cel klikt wordt deze taalkaart geopend. Hiermee worden taalkaarten aan elkaar gekoppeld. Openen plaatjesmap Normaal gesproken ziet de leerling altijd de standaardmap met plaatjes. U kunt echter ook een andere plaatjesmap laten openen als de leerling op een klikt. Hiermee kunt u dus een plaatjesmap



45

openen die speciaal bij de geopende taalkaart past. Actie door gebruiker Geen reactie Geen specifieke reactie Tekst openen Als de leerling op de cel klikt, verschijnt het dialoogvenster om een tekst te openen. Taalkaart openen Als de leerling op de cel klikt, verschijnt het dialoogvenster om een taalkaart te openen. Plaatjesmap openen Als de leerling op de cel klikt, verschijnt het dialoggvenster om een andere plaatjesmap te openen. Nieuwe tekst Als de leerling op de cel klikt, wordt het tekstvenster leeg gemaakt en klaar gemaakt voor een nieuwe tekst. Als de huidige tekst nog niet bewaard is, wordt dit is aan de leerling gevraagd. Vorige taalkaart Als de leerling op de cel klikt, wordt de vorige (als beschikbaar) geladen. Na een rechter muisklik de volgende actie ondernemen Geen reactie Geen specifieke reactie Tekst uitspreken Als de leerling op de cel klikt, wordt de tekst uitgesproken. Geluidsbestand afspelen Als er een geluidsbestand in het veld Geluid weergeven (tabblad Muisklik) is aangegevens, dan wordt dit afgespeeld. Tekst uitspreken als losse woorden Als dit veld is aangevinkt, dan spreekt Stelwerk de tekst uit als losse woorden en niet als zin. Dit heeft vooral met de intonatie en de snelheid van uitspreken te maken.

Meer Hier geeft u aan welke rol de cel heeft tijdens het werken. Normaal De cel heeft geen extra functie. Het geheime woord In deze cel vult u eerst in het tabblad Tekst in het veld Alternatieve tekst een woord in. Dit is het zogenaamde "geheime wood". Tijdens het werken kijkt Stelwerk constant welk woord de leerling het laatst heeft getypt. Als het woord het geheime woord heeft getypt dan komt dit woord in de cel als celtekst tevoorschijn. Als u er een leuk plaatje bij zet, wordt het voor de leerling een sport om de geheime woorden van de kaart te raden. De leerling moet met andere woorden zo



46

divers mogelijke woorden gebruiken. Bij de opstellen ziet u een aantal voorbeelden. Aantal woorden De cel geeft tijdens het werken aan uit hoeveel woorden de tekst nu bestaat. Deze rol wordt gebruikt bij een aantal opstellen.



6.3.6

47

Tabbbladen maken De taalkaarten Stelwerk helpen de leerling bij het maken van een verhaal. Het kan voorkomen dat u een taalkaart wil maken voor een onderwerp, maar dat dit eigenlijk te gecompliceerd lijkt. Dan kunt u verder structuur aanbrengen door gebruik te maken van tabbladen. Een goed voorbeeld is de taalkaart "Ruimtevaart".

Onder ieder tabblad zit een taalkaart. De leerling klikt op het tabblad voor de betreffende taalkaart. Bij het maken van tabbladen kunt u het beste systematisch aan de slag: 1. 2. 3.

Welke tabbladen wil ik maken? Maak de taalkaart voor ieder tabblad. Maak de tabbladen en koppel de taalkaarten aan de tabbladen.

De namen van de taalkaarten die in de tabbladen moeten verschijnen, kunt u het beste laten beginnen met een liggend streepje. Als de leerling de tabpagina wil openen, dan ziet de leerling niet de namen van de losse taalkaarten, maar alleen de naam van de tabpagina. Als u bent ingelogd als "administratie" dan ziet u wel alle taalkaarten.

Een tabblad wijzigen Om bestaande tabbladen te wijzigen klikt u met de rechtermuisknop (klik eerst op de knop Open leerkrachtmenu) in de ruimte naast de tabs. Een menu verschijnt. Klik op Eigenschappen tabpagina.

Nu verschijnt het volgende venster.



48

Hier wijzigt u de tabbladen. Klik op Help voor meer aanwijzingen.

Nieuwe tabbladen maken Om nieuwe tabbladen te maken klikt u op de knop scherm verschijnt het volgende venster.

(klik eerst op de lerarenknop). Op het



49

Kies een map voor de tabpagina en klik op OK.

Vul nu de naam voor de pagina in en klik op OK. U hoeft geen extensie in te vullen.

Op het scherm verschijnt een lege tabpagina. Klik met de rechter op een willekeurige cel en kies Eigenschappen van de tabs...



50

Hier maakt u de tabs aan en koppelt u taalkaarten aan de tabs. U kunt dus alrijd het beste eerst de taalkaarten maken en dan de tabpagina. Kies Kies

6.4

om een nieuwe tab te maken. Geef de tab een naam en selecteer een taalkaart. om de tab te verwijderen.

Taalkaart exporteren Om taalkaarten met andere gebruikers uit te kunnen wisselen heeft u de mogelijkheid om taalkaarten te exporteren.

Bij het exporteren verzamelt Stelwerk alle benodigde plaatjes, teksten, mappen en kaarten waarnaar de kaart verwijst en maakt hier één bestand van. Het resulterend bestand is gelijk aan



51

de naam van de taalkaart met de extensie .tkz. Om een taalkaar te exporteren klikt de gebruiker op de knop . Stelwerk vraagt nu om bevestiging en exporteert de taalkaart. De Taalkaart wordt geëxporteerd naar de map "export". Op onze internetsite vindt u het marktplein waar u taalkaarten met andere gebruikers kunt uitwisselen. Klik op de onderstaande link om het marktplein te bekijken. Markplein taalkaarten Heeft u zelf taalkaarten gemaakt? Publiceer deze dan op uw eigen site en geef aan NIB Software de link door waar u de taalkaart heeft gepubliceerd. Stuur uw taalkaart naar NIB Software.

6.5

Taalkaarten importeren Om taalkaarten met andere gebruikers uit te kunnen wisselen heeft u de mogelijkheid om taalkaarten te exporteren en importeren. Bestanden die door Stelwerk zijn geëxporteerd eindige op .tkz. Om een taalkaart te importeren klik u eerst op de lerarenknop. Daarna klikt u op de knop Importeren taalkaart.

Selecteer de taalkaart die u wilt imporeten en klik op OK. Op onze internetsite vindt u het marktplein waar u taalkaarten met andere gebruikers kunt uitwisselen. Klik op de onderstaande link om het marktplein te bekijken. Markplein taalkaarten Heeft u zelf taalkaarten gemaakt? Publiceer deze dan op uw eigen site en geef aan NIB Software de link door waar u de taalkaart heeft gepubliceerd. Stuur uw taalkaart naar NIB Software.

7

Spraak

7.1

Over spraaksynthese Stelwerk kan gebruik maken van zogenaam spraaksynthese om de teksten uit te spreken. Bij spraaksynthese maakt de computer geen gebruik van van te voren gemaakte geluidsopnamen, maar de tekst wordt door de computer zelf uitgesproken. Hiervoor maakt Stelwerk gebruik van Fluency. Zie Instellingen Spraak om de stem in te stellen.



7.2

52

Automatisch uitspreken tekst Stelwerk kan alle tekst die de leerling intypt uitspreken. De tekst wordt uitgesproken met een ingebouwde stem. U kunt de tekst laten uitspreken terwijl de leerling aan het typen is, maar u kunt ook achteraf woorden, zinnen of teksten laten uitspreken. Bij het invoeren van een leerling kunt u aangegeven of de woorden en zinnen die de leerling typt, moeten worden uitgesproken. Het uitspreken van de zin geeft de leerling een uitstekende feedback over de zin die de leerling heeft getypt. Het geeft de leerling de gelegenheid om de zin te controleren en eventueel te verbeteren. Voor oudere kinderen, vanaf groep 5, kunt u het beste alleen de zin laten uitspreken.

Met de knop

kunt u het uitspreken van woorden en zinnen tijdelijk uit zetten.



7.3

53

Uitspreken tekst De tekst die leerling typt kan automatisch worden uitgesproken, maar de leerling kan ook kiezen om een bepaald woord of een bepaalde zin uit te laten spreken. Daarbuiten kan de leerling op iedere willekeurige cel klikken met de rechter muisknop om de tekst te laten uitspreken. Als de leerling op de pijl naast de knop

klikt, dan verschijnt het volgende menu.

Hiermee kan de leerling het volgende. Spreek de hele tekst uit. Bij het uitspreken toont Stelwerk welk woord uitgesproken wordt. De leerling kan dus meelezen. Spreek deze zin uit (dat is de zin waar op dat moment de cursor staat). Spreek dit woord uit (waar op dat moment de cursor staat). Spreek uit vanaf dit punt (waar op dat moment de cursor staat). Stop het uitspreken. Met de schuifregelaars Volume en Snelheid kan de leerling meer aanpassen. Deze aanpassingen worden bewaard bij de leerlinginstellingen. De leerling kan de werkbalk laten staan en verplaatsen.

8

De tekstverwerker

8.1

Tekst opmaken



8.1.1

54

Tekst schrijven en verbeteren Tekst schrijven en verwijderen De tekst die de leerling typt wordt automatisch ingevoegd. Als de knop Ins wordt ingedrukt, dan wordt de tekst overschreven. Aan het einde van de regel loopt de zin automatisch terug naar het begin van de volgende regel. Tekst verbeteren kan op twee manieren. 1. 2.

Klik op de BkSp toets om de tekst die links van de cursor staat te verwijderen. Klik op de Del toets om de tekst die rechts van de cursor staat te verwijderen.

Jonge kinderen kunnen ook gebruik maken van de knop nieuwe regel te maken kan de leerling ook op de

. Deze knop werkt als de BkSp. Om een knop klikken.

Tekst selecteren De leerling kan met de muis over de tekst slepen om een selectie te maken. Als de leerling op een woord dubbelklikt, dan wordt het betreffende woord geselecteerd. Als een deel van de tekst is geselcteerd en de BkSp of Del toets wordt ingedrukt, dan wordt de geselecteerde tekst verwijderd.

Tekst kopiëren, knippen en plakken Klik op de knop

om de geselecteerd tekst te knippen. Met de knop

kopieert de leerling de

geselecteerde tekst. Om tekst te plakken klik u op de knop . De acties knippen, kopiëren en plakken kunt u ook doen door op de rechtermuisknop te klikken en uit het menu te kiezen.

Tekst verslepen De geselecteerde tekst kan ook versleept worden. Selecteer een deel van de tekst. Klik met de muis in het geselecteerde gebied, houd de muisknop ingedrukt en versleep de tekst naar een andere positie.

8.1.2

Vet, schuin en onderstrepen Selecteer een deel van de tekst. Klik op

om de tekst vet te maken.

Dit is een voorbeeldtekst.

Klik op

om de tekst schuin te zetten.

Dit is een voorbeeldtekst.


NIB Software - Stelwerk 3 Klik op

8.1.3

55

om de tekst te onderstrepen.

Tekstkleur Selecteer een stuk tekst en kies de knop om de tekst een nieuwe kleur te geven. Om de achtergrond een nieuwe kleur te geven, klikt u op de knop . De voorbeeld tekst hieronder heeft een blauwe kleur, de achtergrond een groene kleur.

8.1.4

Uitlijnen Om de tekst links uit te lijnen (standaard) klikt de leerling op Klik op de knop om de tekst te centreren. Met de knop wordt de tekst rechts uitgelijnd.

8.1.5

Inspringen Tekst springt in met de knop . Om de tekst weer terug te zetten, klikt de leerling op

8.1.6

.

.

Lijst Selecteer een stuk tekst en klik op de knop . Alle tekst die eindigt met een einde regel, krijgen een zogenaamde bullet en de tekst springt in.

8.2

Achtergrond

8.2.1

Achtergrondplaatje Klik op de knop kiezen.


. Op het scherm verschijnt een dialoogvenster waarin u de achtergrond kunt


56

Kies de gewenste achtergrond en klik op Openen. Denk eraan dat het gebruik van achtergrondfoto's veel geheugenruimte vraagt.

8.2.2

Achtergrondkleur Klik op de knop pijl naast de knop . Nu verschijnt een werkbalk op het scherm.

Klik op de knop Klik op de knop

om een achtergrondkleur in te stellen. om de ingestelde achtergrond kleur weer op te heffen.



8.3

Tabellen

8.3.1

Tabel maken Klik op de knop

57

en vul het aantal kolommen en rijen in.

Klik op OK.

8.3.2

Tabel aanpassen Een tabel kan worden aangepast door de lijnen van de tabel te verslepen. Beweeg met de muis over de lijnen. U ziet dat de muiscursor op de lijnen verandert in . Druk de op de linker muisknop en sleep de lijn om de cel de gewenste grootte te geven. Klik op de pijl naast de knop

voor een werkbalk tabellen.

Mer de bovenste rij knoppen kunt u de lijnen van de tabel zichtbaar maken. Door over de cellen te slepen met de muis, selecteert u de cellen van de tabel die aangepast moeten worden. Met de onderste rij kan de leerling kolommen, rijen of cellen toevoegen of verwijderen. U kunt ook cellen splitsen of samenvoegen. Ga met de muis over de knop en u krijgt een hint over de betreffende functie.



9

Afdrukken

9.1

Printer instellen Menu: Leerkrachtmenu

58

Bestanden

Instellen printer

Als de leerling de tekst afdrukt verschijnt eerst een dialoogvenster waarin voor een printer gekozen kan worden.

Hiermee kunt u van te voren bepalen welke printer in beeld komt en hoe deze printer is ingesteld. Deze instelling is alleen geldig tijdens het werken met Stelwerk. Als het programma wordt afgesloten vervallen de instellingen weer.

9.2

Een tekst afdrukken

De leerling klikt op de knop om een tekst af te drukken. Op het scherm verschijnt eerst een venster om een printer te selecteren en eventueel in te stellen.



10

Instellingen en onderhoud

10.1

Toegang voor de leerkracht Standaard kunt u zonder wachtwoord in het leerkrachtmenu komen. Klik op de lerarenknop om toegang te krijgen tot het leerkrachtmenu.

Het leerkrachtmenu kunt u beveiligen met een wachtwoord.


59


10.2

60

Wachtwoord Standaard kunt u zonder wachtwoord in het leerkrachtmenu komen. Klik op de knop

om toegang te krijgen tot het leerkrachtmenu.

U kunt dit beveiligen met een wachtwoord. Kies daarvoor Instellingen Op het scherm verschijnt het volgende dialoogvenster.

Wachtwoord.

Hier vult u het wachtwoord in. Ter controle vraagt Stelwerk nog eens om he wachtwoord. Nu zal Stelwerk u voortaan om het wachtwoord vragen als u toegang wilt tot het leerkrachtmenu. Om weer zonder wachtwoord te werken verwijdert u het wachtwoord weer door niets in te vullen en op OK te klikken.

10.3

Opties Menu: Leerkrachtmenu

Instellingen

Opties

Bij het maken van taalkaarten en het werken met Stelwerk kunt u een aantal opties aanpassen.

Startpagina internet



61

Als de leerling op de knop klikt, dan start uw internetbrowser en komt een bepaalde pagina in beeld. U kunt de pagina die in beeld komt hier aanpassen. Tekenprogramma Als de leerling op de knop klikt, dan start het Microsoft Paint. Als u een ander programma wilt starten, dan kunt u hier het pad invullen. Cellen verplaatsen in stappen van Als u cellen verplaatst of van grootte wijzigt, dan doet Stelwerk dat altijd in stappen van 8 pixels. U kunt dat hier aanpassen.

11

En verder

11.1

Mappen op de server Iedere gebruiker heeft een eigen map op de server. Deze mappen vallen onder de map "gebruikers" in de hoofdmap van Stelwerk. De naam van de map is gelijk aan de naam van de leerling. Daarom mag u ook niet twee gebruikers met dezelfde naam hebben. Iedere gebruiker heeft drie mappen: html Hierin wordt de tekst als .html-bestand opgeslagen. U slaat een bestand als .html op door op de pijl naast de knop Opslaan te klikken. plaatjes Dit is de "eigen plaatjesmap" van de leerling. teksten Hierin slaat de leerling de teksten op. Andere mappen zijn: kaarten Hierin worden tijdelijk bestanden opgeslagen als u een taalkaart exporteert. plaatjes In de submappen van deze map bevinden zich de plaatjes. U kunt hier ook via de verkenner mappen en plaatjes toevoegen. standaard In deze map bevinden zich een aantal mappen van Stelwerk. achtergrond Hierin vindt Stelwerk achtergrondfoto's. geluidseffecten Hierin bevinden zich geluidseffecten als .wav-bestanden.



62

spraak Hierin bevinden zich bepaalde spraakbestanden die anders moeilijk door de Taal-Naar-Spraak engine kunnen worden gegenereerd. video Hierin bevinden zich videobestanden. Standaard is deze map leeg.

11.2

Tips and trucs Snel een plaatje in een cel In plaats van het wijzigen van de eigenschappen van een cel om een plaatje te kiezen, sleept u een plaatje vanuit de plaatjesmap op de cel.

Snel de tekst aanpassen in een cel Bij het maken van een taalkaart maakt u vaak gebruik van woorden of tekstdelen als celtekst. U kunt deze woorden ook eerst intypen in Stelwerk. U typt alle woorden of zindelen in die u te binnen schieten. Daarna maakt u een cel, u selecteert een woord of zinsdeel en dat sleept u naar de cel. De tekst wordt dan overgenomen.



63

Veel cellen aanmaken Als u veel cellen van hetzelfde type moet aanmaken, maak dan eerst één cel. Klik dan op de Alttoets en klik op een pijljes toets. De cel wordt nu in de richting van de pijl gekopieerd. Tabpagina maken Bij het maken van een tabpagina kunt u het beste eerst de taalkaarten maken. Daarna maakt u de tabpagina en stelt u de tabpagina's in op de taalkaarten. Taalkaarten onzichtbaar voor de leerling Om de naam van een taalkaart onzichtbaar voor de leerling te maken, laat u de naam van de taalkaart beginnen met een liggend streepje (underscore). Als u bent ingelogd als administratie of u bent een taalkaart aan het wijzigen, dan ziet u deze taalkaarten wel. Een taalkaart kopiëren



64

Als u een taalkaart wilt maken die veel op een andere taalkaart lijkt, dan kunt u deze taalkaart eerst kopiëren. Kies Open taalkaart en klik op de knop Kopiëren en dan Plakken. Een scanner delen Om met meerdere groepen een scanner te delen, gaat u volgt te werk. Op de computer waar de scanner op aangesloten is, start de leerling Stelwerk. De leerling kiest zijn/haar eigen naam. Nu scant de leerling een plaatje en "plakt" dit in haar plaatjesmap. Daarna gaat de leerling weer naar haar eigen werkplek. Daar kiest de leerling weer de eigen plaatjesmap. Nu verschijnt ook het gescande plaatje. Een plaatje in de tekst slepen Om een plaatje in de tekst te zetten, dubbelklikt de leerling op het plaatje uit de plaatjesmap. In plaats van dubbelklikken mag de leerling het plaatje ook naar de tekst slepen.


Index

Index -Aachtergrond 55 achtergrondkleur 37, 56 Achtergrondplaatje 55 administratie 9, 10, 29 afdrukken 16, 58 Automatisch plaatjes invoegen 13, 26 Automatisch uitspreken tekst 14, 52

-Bbewaren 16 BkSp 54

-Ccel 33, 34 cellen 28, 29, 33, 57

-D20

-Eeigenschappen export 50

34, 37, 62

-F-

klembord kopiëren

13, 19, 20, 26, 27 37

-Lleerkracht 59 leerkrachtmenu 28 leerling 6, 9 leerlingen 6 leerlinggroepen 6 leerlinginstellingen 18 lettertype 37 liggend streepje 29 lijnkleur 37 Lijst 55

Mappen op de server Markplein taalkaarten Microsoft 51 Mijn plaatjes 18

61 50

-Nnieuwe taalkaart 29 Nieuwe tabbladen maken

frequentielijsten

-G6, 10

-Iimporteren

-K-

-M-

Del 54 digitale camera

gebruikers

inloggen 9 Ins 54 Inspringen 55 Instellingen 60 internet 60 internetsite 13, 26

51


17

47

-Oonderstrepen 54 onzichtbaar voor de leerling opslaan 16 Opties 60

62

65

66


-Pplaatje 37 plaatjes 13, 18, 25, 26, 27 plaatjesmap 13, 18, 26, 27 plakken 19, 37, 62 printen 16, 58 printer 16, 58 Printer instellen 58

-Rreageren 37 rijen 57

Tabel maken 57 Tabpagina 62 Tekenprogramma 60 tekst 11 tekst afdrukken 16, 58 Tekst kopiëren 54 knippen en plakken 54 tekst openen 11 Tekst schrijven en verwijderen Tekst selecteren 54 Tekst verslepen 54 tekst verwijderen 12 Tekstkleur 55 Tips and trucs 62

54

-U-

-S-

Uitlijnen 55 uitspreken 14, 52, 53 uitspreken tekst 14, 52

scan 24 scannen 20 scanner 19, 62 scan-resolutie 24 schuin 54 sleept 62 slepen 62 Snelheid 53 speechenigines 51 spellingcontrole 18 spellingschrift 17 spraak 14, 52 Spraaksynthese 51 standaardmap 13, 26 Startpagina internet 60 stemmen 51

-Vverplaatsen 36 versleep 36 verwijderen 28, 37 vet 54 Volume 53 voorlezen 15

-WWachtwoord 60 Windows 2000 computer

51

-Ttaalkaart 62 taalkaarten 18, 62 Taalkaarten exporteren Taalkaarten importeren tabbbladen 47 tabblad 47 tabbladen wijzigen 47 tabel 27 Tabel aanpassen 57

50 51


Handleiding Stelwerk 3

Recommend Documents