HANDLEIDING KAR-METHODIEK
€
METHODIEK VOOR HET INVENTARISEREN VAN KNELPUNTEN VOOR EEN SECTOR
Patrick van der Poll Peter Bex Joland van der Heijden Frans van Eck
ISBN/EAN: 978-90-815210-0-0 De KAR-methodiek is een co-productie van het ministerie van Economische Zaken en SIRA Consulting. Bij de ontwikkeling is intensief samengewerkt met VNO-NCW / MKB Nederland, de Vereniging van Verf en Drukinktfabrikanten, de gemeenten Den Haag en Rotterdam, Actal, het ministerie van Veiligheid en Justitie, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Heeft u vragen over de KAR-methodiek dan kunt u contact opnemen met het ministerie van EZ via:
[email protected] of met SIRA Consulting via:
[email protected].
2
INHOUD
Voorwoord
7
KAR-thesaurus
9
Samenvatting
11
Deel I. Toelichting
13
Deel II. Werkwijze
29
Deel III. Methode en technieken
53
3
VOORWOORD De KAR-methodiek is de nieuwe manier om knelpunten in wet- en regelgeving te inventariseren. Met als doel de winstgevendheid van het bedrijfsleven te vergroten door belemmerende regeldruk weg te nemen. Deze handleiding KAR-methodiek is opgesteld in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. De handleiding bestaat uit drie delen: •
Deel I: Toelichting Informatie over de achtergrond, de meerwaarde en de uitgangspunten van de methodiek. Dit deel is vooral interessant als u voor het eerst kennismaakt met de KAR-methodiek en de mogelijke toepassingen hiervan.
•
Deel II: Werkwijze Beschrijving van de werkwijze op hoofdlijnen met speciale aandacht voor de gefaseerde aanpak en de projectorganisatie. U leest dit deel als u betrokken bent bij een KAR-onderzoek, maar dit niet zelf uitvoert.
•
Deel III: Methoden en technieken Gedetailleerde beschrijving van de gehanteerde methoden en technieken. Dit deel is bedoeld voor onderzoeksbureaus die de KAR-methodiek gebruiken. En vooral voor de onderzoekers die er daadwerkelijk mee aan de slag gaan.
In de periode van juni tot en met november 2014 hebben wij de KAR-methodiek doorontwikkeld en deze handleiding geschreven. Een begeleidingscommissie heeft ons daarbij geholpen. In deze commissie waren vertegenwoordigd: • • • • •
de ministeries van EZ, SZW, V&J en VWS; de gemeenten Den Haag en Rotterdam; Actal, adviescollege toetsing regeldruk; VNO-NCW / MKB Nederland; de Vereniging van Verf- en Drukinktfabrikanten.
Wij bedanken de leden van de begeleidingscommissie hartelijk voor de stimulerende samenwerking. De bijeenkomsten waren interactieve werksessies waarin bevlogen is gediscussieerd over de kernaspecten van de methodiek en de inhoud van de handleiding. De constructieve en positief-kritische houding van de commissieleden heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de kwaliteit van de KAR-methodiek. Ook bedanken wij onze opdrachtgever hartelijk voor de goede samenwerking en inhoudelijke kennisdeling tijdens alle fasen van het project. Namens de collega’s van SIRA Consulting, Peter Bex, directeur
5
6
KAR-THESAURUS Verklarende woordenlijst Voor iedere methodiek is het belangrijk dat de gehanteerde begrippen eenduidig zijn. Deze KAR-thesaurus verklaart de belangrijkste begrippen Regeldruk van het ministerie van Economische Zaken. Administratieve lasten De kosten om te voldoen aan informatieverplichtingen uit wet- en regelgeving van de overheid. Het gaat om het verzamelen, bewerken, registreren, bewaren en ter beschikking stellen van informatie. Bedrijfsvoering De manier waarop een bedrijf wordt bestuurd of beheerd. Een ander woord voor bedrijfsvoering is ‘management’. Belemmering Een aspect van regeldruk dat weliswaar niet direct geld kost, maar er wel voor zorgt dat een bedrijf wordt beperkt in het ondernemen. Het wegnemen van belemmeringen leidt – naast een afname van de ervaren regeldruk – tot meer omzet en hiermee tot een beter bedrijfsresultaat. EBIT Earnings Before Interest and Tax: de operationele inkomsten van een onderneming vóór aftrek van rente en belasting. Overheid Regelgeving wordt door verschillende overheden vastgesteld. Afhankelijk van de context, gebruikt de KAR-methodiek het begrip ‘overheid’ voor: • • • • • • • •
communautaire instellingen (EU); departementen; uitvoeringsorganisaties; toezichthouders; provincies; gemeenten; waterschappen; zelfstandige bestuursorganen (ZBO).
De KAR-methodiek is ontwikkeld om knelpunten in de regeldruk te inventariseren die voortkomen uit wet- en regelgeving van de overheid
7
Financieel traceerbare knelpunten Knelpunten – uitgedrukt in kosten – die een bedrijf maakt om verplichtingen na te komen die voortvloeien uit twee bronnen: wet- en regelgeving van de overheid en regels die worden opgelegd door andere organisaties die een taak uitvoeren op grond van wet- en regelgeving. Financieel traceerbare knelpunten zijn terug te vinden in de boekhouding van een bedrijf. Ervaren knelpunten Knelpunten die ondernemers wél ervaren in hun contact met de overheid, hierbij bijvoorbeeld om belemmeringen die een ondernemer ondervindt bij het uitvoeren of uitbreiden van zijn activiteiten (opportunity costs), maar ook om de manier waarop de overheid de ondernemer benadert (irritaties over houding en gedrag). Nalevingskosten Nalevingskosten komen voort uit inhoudelijke verplichtingen in wet- en regelgeving. Bijvoorbeeld de aanschaf van fysieke voorzieningen, zoals een brandveiligheidsinstallatie (brandmeldinstallatie, blusmiddelen, noodverlichting etc.) of het behalen van een vereist vakdiploma. Pseudowetgeving Een verzamelterm voor beleidsregels en andere niet-wettelijke regels. Beleidsregels zijn de regels van een bevoegd bestuursorgaan die aangeven op welke wijze een bepaalde eigen bevoegdheid wordt gebruikt. De andere niet-wettelijke regels hebben ook betrekking op de invulling van bevoegdheden, maar zijn niet gericht op de eigen bevoegdheid (bijvoorbeeld circulaires en uitvoeringshandvesten). Sector Een sector – ook wel branche of bedrijfstak – bestaat uit alle beroepsmatige deelnemers aan het economische proces in een bepaalde categorie diensten en/of producten. Het Centraal Bureau voor de Statistiek is verantwoordelijk voor de indeling in SBI-codes (Standaard Bedrijfsindeling 2008). Voorbeelden zijn de horeca, de kappersbranche, de chemie etc. Standaard Kostenmodel De KAR-methodiek gebruikt een rekenmodel dat is gebaseerd op het tieve lasten en de nalevingskosten van nieuwe of gewijzigde regelgeving. Het ministerie van Economische Zaken beschrijft het SKM in het handboek Meting Regeldruk.
8
Regeldruk Ondernemers moeten zich aan de wet houden. Regeldruk is het geheel aan investeringen en inspanningen die zij moeten verrichten en de vrijheidsbeperkingen die zij ondergaan om dit te doen. Ook verplichtingen uit pseudowetgeving beschouwt de KAR-methodiek als regeldruk. Let op! Verplichtingen die voortkomen uit convenanten behoren niet tot de regeldruk. Het gaat hierbij om vrijwillig gemaakte afspraken tussen partijen die zijn vastgelegd in een overeenkomst. Zodra de verplichtingen uit convenanten worden overgenomen in regelgeving worden deze wel tot regelgeving gerekend. Wet- en regelgeving Algemeen verbindende voorschriften: wetten, AMvB’s en ministeriële regelingen. Deze kunnen gebaseerd zijn op besluiten van communautaire instellingen (EU). Ook kunnen deze verwerkt zijn in bijvoorbeeld gemeentelijke of provinciale regels. Wettelijke verplichting Komt voort uit wet- en regelgeving en maakt het noodzakelijk dat bedrijven bepaalde taken uitvoeren of voorzieningen treffen. Een wettelijke verplichting is direct herleidbaar naar één of meer artikelen in de weten regelgeving. De uiteindelijke invulling van de verplichting kan variëren door de manier waarop het bevoegde gezag de wet- en regelgeving uitvoert.
9
10
SAMENVATTING Zicht op knelpunten Bedrijven maken kosten voor het naleven van verplichtingen uit wetwoording en boekhouding. Maar ook de loon- en verzuimadministraties te maken hebben met de goederen of diensten die de bedrijven leveren. Regeldruk heeft effect op de winstgevendheid van bedrijven
Om te achterhalen hoezeer deze kosten van regeldruk de bedrijfsresultaten beïnvloeden, heeft het ministerie van Economische Zaken de KAR-methodiek ontwikkeld. Deze methodiek geeft goed inzicht in de effecten van regeldruk op de winstgevendheid van bedrijven. Zo kan het
De KAR-inventarisatie focust op knelpunten die – wanneer goed opgelost – een aantoonbare bijdrage leveren aan economische groei en werkgelegenheid. Vaak niet alleen voor die ene sector, maar ook voor andere sectoren. De meerwaarde van de KAR-methodiek Het bedrijfsleven krijgt door de KAR-methodiek zicht op knelpunten door wet- en regelgeving
De KAR-methodiek geeft een zeer compleet beeld van de knelpunten die ondernemers in een bepaalde sector ervaren. Enerzijds gaat het om de bedrijfskosten, en zijn als kostenpost terug te vinden in de boekhouding van bedrijven. Daarnaast brengt de KAR-methodiek knelpunten in meringen die ondernemers ervaren om uit te breiden, te innoveren of het bedrijf verder te ontwikkelen. Voor de inventarisatie neemt de KAR-methodiek de feitelijke situatie van bedrijven als uitgangspunt. De knelpunten worden herleid tot de wet- en regelgeving waaruit de verplichtingen voortkomen. Het resultaat is een volledig overzicht van de knelpunten en de impact ervan. Ook geeft het overzicht precies aan welke regelgeving dit veroorzaakt. De KAR-methodiek in de praktijk
De KAR-methodiek is succesvol toegepast op vier sectoren
De KAR-methodiek is zowel nationaal als internationaal succesvol toegepast in: • • • •
de topsector chemie; de kappersbranche; de geestelijke gezondheidszorg; een internationale vergelijking tussen bakkersbedrijven.
De resultaten bieden ondernemers concrete handvatten om met de overheid in overleg te treden. Hiermee sluit de KAR-methodiek direct aan op de topsector- en maatwerkaanpak van het ministerie van Economische Zaken. De ervaringen uit deze projecten zijn verwerkt in deze handleiding.
11
Deel I Toelichting KAR-methodiek Methodiek voor het inventariseren van knelpunten binnen een sector
€
INHOUD DEEL I
1. Inleiding
17
Een integraal beeld van knelpunten in een sector
2. Contouren
19
De doelstelling van de KAR-methodiek
21
Meerwaarde van de KAR-methodiek
23
De eigenschappen voor de KAR-methodiek
3. Uitgangspunten
Leeswijzer In dit eerste deel van de handleiding kunt u lezen wat de achtergronden, de doelstelling, de meerwaarde en de algemene uitgangspunten van de KAR-methodiek zijn. Dit deel is interessant als u voor het eerst kennismaakt met de KAR-methodiek en de mogelijke toepassingen hiervan. Het is in het bijzonder van belang als u betrokken bent bij een KAR-onderzoek, maar dit niet zelf uitvoert. Bijvoorbeeld als u opdrachtgever bent voor een KAR-onderzoek of in de begeleidingscommissie zit.
15
16
1. INLEIDING Een integraal beeld van knelpunten in een sector Bedrijven hebben te maken met algemene knelpunten
Bedrijven en instellingen1 maken kosten om verplichtingen uit weten regelgeving correct na te leven en alle voorschriften op te volgen. ele verantwoording, het bijhouden van een sluitende boekhouding en het voeren van de loon- en verzuimadministratie. Daarnaast gelden in of diensten die de bedrijven leveren. Zo besteden ondernemers in de kappersbranche een belangrijk deel van hun budget aan verplichte, ergonomische materialen zoals scharen, bedrijfskleding en pompstoelen. Terwijl organisaties binnen de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) juist veel tijd en geld investeren in het naleven van regels van de zorgverzekeraars. Omdat in de GGZ veel publiek geld omgaat, worden hoge eisen
Regeldruk: Noodzakelijk of onnodig belastend? Regeldruk bestaat uit traceerbare lasten en kosten
Bedrijven beschouwen een deel van deze kosten als noodzakelijke investeringen, een ander deel als onnodig belastend. Zo geven kappers aan dat ergonomische materialen noodzakelijk zijn voor een goede bedrijfsvoering. Maar de kosten voor BHV staan volgens hen niet in verhouding tot de geringe risico’s in kapsalons. GGZ-instellingen accepteren dat voor een goede zorgverlening een zekere vorm van verslaglegging nodig is. Het voert in hun ogen echter te ver om zorgaanbieders te verplichten om tot op de minuut bij te houden welke zorg op welke manier is geleverd. Uit de signalen van bedrijven blijkt bovendien dat regeldruk meer is dan administratieve lasten en nalevingskosten. Voor bedrijven gaat het – naast directe kosten – ook om ergernissen in het contact met de overheid en gederfde inkomsten die ontstaan door trage en lange procedures. Inzicht door de KAR-methodiek
Bottom-up. De KAR-methodiek inventariseert regeldruk daar waar die voelbaar is: bij de ondernemer
Om meer inzicht te krijgen in de totale impact van regeldruk op bedrijfsniverminderen, is de KAR-methodiek ontwikkeld. Deze methodiek benadert regeldruk vanuit het perspectief van het bedrijf (bottum-up). Door hierbij gebruik te maken van de principes van het Standaard Kostenmodel (SKM), is altijd terug te vinden welke regelgeving of procedures de regeldruk of ergernissen veroorzaken. De KAR-methodiek is hiermee kansen voor verbetering.
1 De KAR-methodiek is geschikt om de regeldrukknelpunten te inventariseren bij alle mogelijke organisaties. Hierbij kan dus worden gedacht aan commerciële bedrijven, maar ook aan semioverheidsinstellingen en organisaties die zonder commerciële doelstelling opereren. Voor de terminologie in deze handleiding is uitgegaan van de toepassing van de methodiek op organisaties (bedrijven) opererend in een commerciële sector.
17
Verder in dit deel Dit deel van de handleiding bestaat uit drie hoofdstukken. Na deze inleiding leest u meer over de contouren, het doel en de meerwaarde van de KAR-methodiek. In hoofdstuk 3 vindt u de belangrijkste algemene uitgangspunten van de KAR-methodiek.
18
2. CONTOUREN De doelstelling van de KAR-methodiek De KAR-methodiek
De KAR-methodiek is een inventarisatie-instrument om regeldruk en
traceerbare en ervaren knelpunten aan het licht
een bedrijf. De knelpunten komen rechtstreeks voort uit de dagelijkse uitvoeringspraktijk van bedrijven of instellingen. Naast de inventarisatie van de regeldrukknelpunten die ondernemers ondervinden, laat de KAR-methodiek ook zien hoe regeldruk impact heeft op: 1.
de winstgevendheid van ondernemers;
2.
de mogelijkheden tot innovatie;
3.
de economische groei van en werkgelegenheid in een sector.
Structuur Het doel van de KAR-methodiek is om bedrijven concrete handvatten bij overheden. De KAR-methodiek maakt duidelijk wat de impact is van wet- en regelgeving op de dagelijkse bedrijfsvoering en op de langeterprocedures kan het bedrijfsleven direct in gesprek gaan met de overheid. Zo kunnen overheid en bedrijfsleven – op basis van de geconstateerde feiten – knelpunten en belemmeringen wegnemen. De KAR-methodiek maakt onderscheid tussen: •
Financieel traceerbare knelpunten: aantoonbare, feitelijke kosten tievere uitvoering concreet zijn te reduceren. De impact van deze
•
Ervaren knelpunten: belemmeringen waardoor ondernemers bepaalde investeringen, ontwikkelingen of innovaties niet of later dan gewenst doen die voortvloeien uit regelgeving of de uitvoering hiervan door de overheid. De bedrijfseconomische effecten boekhouding. Het kan ook gaan om derving van inkomsten.
Inventarisatie van concrete knelpunten in de dagelijkse praktijk van ondernemers
re en ervaren regeldruk bij een bedrijf: een inventarisatie van concrete knelpunten in de dagelijkse praktijk van ondernemers. Deze zijn direct van invloed op de winstgevendheid, het ondernemerschap, de werkgelegenheid en de groei- en innovatiemogelijkheden van bedrijven. Uiteindelijk brengt de KAR-methodiek een dialoog op gang tussen het bedrijfsleven en de overheid. Inzet is om knelpunten op te lossen en zo de economische slagkracht van het bedrijfsleven te vergroten.
19
KAR-METHODIEK CREËREN ECONOMISCHE GROEI & WERKGELEGENHEID RAPPORTAGE 4.1 VERANTWOORDELIJKE REGELGEVING EN PROCEDURES AANWIJZEN
4
BESCHRIJVEN VAN KNELPUNTEN 3.1 BEPALEN VAN DE FINANCIEEL TRACEERBARE EN ERVAREN KNELPUNTEN
3
SECTORANALYSE
Figuur 1. Schematische weergave KAR-methodiek
20
2.2 DIEPTE-INTERVIEWS MET DIRECTIE EN MANAGEMENT
BUSINESSANALYSE 1.1 BESCHRIJVEN VAN DE SECTOR
1
3.2 AANVULLEN EN TOETSEN MET DE SECTOR
IMPACT VAN REGELDRUK 2.1 ANALYSE FINANCIËLE ADMINISTRATIE EN BEDRIJFSVOERING
2
4.2 STAKEHOLDERANALYSE VOOR DE KNELPUNTEN
1.2 SELECTEREN REPRESENTATIEVE BEDRIJVEN
De meerwaarde van de KAR-methodiek De KAR-methodiek is een uniek instrument dat een integraal inzicht geeft in de kwantitatieve en kwalitatieve effecten van wet- en regelgeving op bedrijfsniveau. De KAR-methodiek: De KAR-methodiek maakt de impact van regeldruk op de winstgevendheid van bedrijven zichtbaar
•
•
•
• •
•
•
administratie van een bedrijf. De feitelijke kosten van regelgeving en wettelijke procedures komen boven tafel. Laat de bedrijfseconomische impact van regelgeving zien, onder meer door deze te relateren aan de winstgevendheid van een bedrijf. Maakt de belemmeringen zichtbaar die bedrijven in de weg staan om verder te ontwikkelen, te innoveren en/of door te groeien. Welke regelgeving veroorzaakt deze impact? Welke concrete aangrijpingspunten zijn er voor het reduceren van regeldruk? Geeft inzicht in de perceptie van bedrijven over de uitvoering van wet- en regelgeving door de overheid. Maakt zichtbaar of overheidsmaatregelen voor het verminderen van de regeldruk in de praktijk daadwerkelijk het verwachte effect hebben. Heeft toegevoegde waarde op bedrijfsniveau. Welke regeldrukkosten zijn er voor het bedrijf? Hoe kan het bedrijf de complianmoeten hiervoor worden weggenomen? Vergroot de merkbaarheid van regeldrukvermindering, door de ondernemer te betrekken bij het inventariseren van regeldruk en het zoeken naar oplossingen. Het voordeel hiervan is dat de ondernemer meer inzicht krijgt in de werkwijze van de overheid om – via het verminderen van regeldruk – de economische slagkracht van ondernemers te vergroten.
Regeldruk in perspectief van de KAR-methodiek De KAR-methodiek tracht de slagkracht van ondernemers te verbeteren
De KAR-methodiek heeft primair als doel om knelpunten binnen een formuleren en de herkomst ervan te benoemen. Hiermee is de KAR-methodiek complementair aan bestaande instrumenten om de regeldruk top-down in kaart te brengen vanuit het perspectief van de regelgever. De toegevoegde waarde van de KAR-methodiek is duidelijk: •
Het geeft, ten opzichte van andere methodieken, een breder beeld van de knelpunten die ondernemers ervaren. Het gaat niet alleen om knelpunten in de veelheid aan verplichtingen, maar nadrukkelijk ook over knelpunten in de uitvoering van regelgeving door de overheid en de kwaliteit van dienstverlening hierbij.
21
Het legt de focus op het verbeteren van de economische slagkracht van ondernemers. De inventarisatie vormt de basis om een dialoog te starten tussen bedrijfsleven en overheidsorganisaties, om de knelpunten op te lossen en zo de winstgevendheid van het bedrijfsleven te vergroten.
Figuur 2 toont de rol van de KAR-methodiek bij het berekenen van de totale regeldruk van ondernemers en het bepalen van de knelpunten. De KAR-methodiek analyseert het hele gebied waar ondernemers regeldruk ervaren en geeft daarmee een breed beeld. Door toepassing van de methodiek ontstaat inzicht zowel in de kwantitatieve aspecten van regeldruk (administratieve lasten, nalevingskosten) als de kwalitatie-
OMVANG VAN DE REGELDRUK
ervaren knelpunten. Deze worden weergegeven als stapelmuntjes en negatieve emoticons.
P&O
UK ER V R E A R EN GE LD R
FI N KO A N C I ST ËLE EN
KO S GS IN LEV NA
AD M L AS I N I S TE TR N AT
I EV
T EN
E
VE
RP
LIC
HT
ING
EN
LOGISTIEK
REGELDRUK
Figuur 2. Schematische weergave KAR-methodiek
22
FINANCIËN DIRECTIE PRODUCTIE
Er ontstaat een breed beeld van de knelpunten in regelgeving
3. UITGANGSPUNTEN De KAR-methodiek gebruikt regeldruk als aanleiding om knelpunten te inventariseren Regeldruk wordt gebruikt om knelpunten te inventariseren
als de ervaren regeldruk in kaart. De boekhouding van een bedrijf wordt doorgelicht om het effect van kosten inzichtelijk te maken. De dialoog met ondernemers en medewerkers komt op gang om ook de beleving de knelpunten binnen de sector en duidt de problematiek. De ervaringen van ondernemers worden hierbij expliciet meegenomen. tarisatie maakt voor slechts een beperkt aantal bedrijven een businessanalyse. Dit geeft samen met de werksessies een goed beeld van de knelpunten in de sector, maar dit is niet voldoende om de kwantitatieve resultaten te kunnen extrapoleren en de regeldruk voor een hele sector
De dagelijkse praktijk van ondernemers vormt het uitgangspunt
De KAR-methodiek gaat uit van de feitelijke naleving door ondernemers Zoals bekend, leven niet alle bedrijven alle regels altijd volledig en strikt na. Gebrekkige naleving is soms bewust, maar vaak ook onbewust. Deze kan gebeuren als een bedrijf niet (volledig) op de hoogte is van de geldende wet- en regelgeving of wanneer er onduidelijkheid is over het gewenste nalevingsniveau. Dit kan komen door het grote aantal regels, de snelheid waarmee regels veranderen en/of de interpretatieruimte in de regels. Discussies over verplichtingen kunnen ook leiden tot het bewust niet-naleven van verplichtingen. Niet-naleving kan in die zin ook een signaal zijn van een knelpunt in de geldende wet- en regelgeving. Bedrijven doen soms ook – bewust of onbewust – méér dan wettelijk is voorgeschreven. Deze overcompliance valt buiten de scope van de regeldrukkosten. Wel kan ook dit een signaal zijn voor een knelpunt in de (communicatie over) geldende wet- en regelgeving. Hierdoor worden deze signalen wél meegenomen bij het onderzoek naar ervaren knelpunten, zodat de sector zicht krijgt op de eigen mogelijkheden om kosten te beperken. Het primaire doel van de KAR-methodiek is immers om de implementatie en de uitvoering van wet- en regelgeving te optimaliseren om zo de economische slagkracht van organisaties binnen een sector te vergroten.
23
Voorbeeld: Overcompliance door kappers Uit het KAR-onderzoek in de kappersbranche blijkt dat een belangrijk deel van de regeldruk voor deze sector te maken heeft met verplichdie nodig zijn om de jaarrekening op te stellen en belastingen af te dragen. Kappers hebben niet altijd zicht op de verplichtingen waaraan zij moeten voldoen. Enerzijds komt dit doordat regels verspreid zijn over verschillende wetten. Anderzijds veranderen de regels regelmatig. Om zeker te weten dat zij voldoen aan de minimaal geldende verplichtingen, laten kappers soms hun jaarrekening controleren door een accountant. Dit levert hoge kosten op. Deze kappers weten niet dat de accountantscontrole niet verplicht is. De overcompliance bestaat in dit geval uit onnodige kosten voor een niet-verplichte accountantscontrole. Deze kosten vallen buiten het een belangrijk signaal om de communicatie over de regels voor deze doelgroep te verbeteren. De KAR-methodiek kijkt in zulke gevallen ook naar de mogelijkheden voor de sector om zelf tot kostenbesparing te komen.
De KAR-methodiek maakt geen onderscheid tussen bedrijfsvreemde en bedrijfseigen kosten Het onderscheid tussen bedrijfseigen en bedrijfsvreemde kosten is niet relevant in de KAR-methodiek. Het gaat immers de verbetering van de economische slagkracht van organisaties. Het maakt daarbij niet uit of kosten bedrijfseigen of bedrijfsvreemd zijn. Op basis van de regelgeving voor arbeidsveiligheid moeten sommige bedrijven persoonlijke beschermingsmiddelen aanschaffen (bedrijfsvreemde kosten). Maar ook zónder die verplichting zouden zij deze middelen kopen om hun medewerkers te beschermen (bedrijfseigen kosten). Deze verplichting voelt voor bedrijven niet als knelpunt en komt dus niet in de inventarisatie terecht. De KAR-methodiek laat verschillen tussen sectoren zien, maar ook die binnen een sector Met hoeveel wetten en regels een bedrijf te maken heeft, is mede afhankelijk van de sector waarin het opereert. Zo gelden voor de detailhandel andere regels dan voor sectoren die voornamelijk met publiek geld
24
Overcompliance telt niet mee in de berekening van de regeldruk
Binnen iedere sector geldt ook dat unieke bedrijfseigenschappen ervoor zorgen dat de regeldruk per bedrijf verschilt. Bij de selectie van voorbeeldbedrijven houdt de KAR-methodiek daarom rekening met onderlinge verschillen en maakt eventueel onderscheid naar deelsectoren. Om eventuele verschillen binnen een sector in kaart te brengen, begint -
Voor deelsectoren kunnen verschillende aanpakken van de regeldruk noodzakelijk zijn
bedrijfstype kan variëren. Als meerdere bedrijven binnen een sector afwijkende werkzaamheden uitvoeren, en hierdoor andere verplichtingen van toepassing zijn, dan spreken we van een deelsector. In dat geval worden meerdere voorbeeldbedrijven in verschillende deelsectoren onderzocht om een representatief beeld te krijgen van het effect van regeldruk binnen de hele sector. De KAR-methodiek maakt transparant welke verplichtingen bedrijven en sectoren zichzelf opleggen Bedrijven kunnen ook regeldruk ervaren vanuit verplichtingen die door de sector zelf zijn opgesteld. Deze vloeien dus niet voort uit wet- en regelgeving, maar bijvoorbeeld uit protocollen en handleidingen die een brancheorganisatie zelf ontwerpt om de kwaliteit binnen de sector te waarborgen. Zulke instrumenten gelden soms als voorwaarde voor het lidmaatschap. Al zijn deze afspraken niet wettelijk bindend, ondernemers ervaren ze vaak wel als een verplichting.
Ondernemers ervaren ook regeldruk op basis van sectorafspraken
De KAR-methodiek brengt de knelpunten die hieruit voortkomen afzonderlijk in kaart. Waar mogelijk worden ook de kosten hiervan gekwan-
De KAR-methodiek maakt knelpunten transparant en herleidbaar tot de wet- en regelgeving die ze veroorzaakt Het is belangrijk om heel helder te krijgen welke regeldruk door welke regelgeving en wettelijke procedures wordt veroorzaakt. Alle berekeningen die nodig zijn om precies te bepalen wat tot de regeldruk behoort, moeten volledig transparant zijn. Daarom gebruikt de KAR-methodiek
De KAR-methodiek geeft inzicht in de economische slagkracht van bedrijven De KAR-methodiek berekent welk percentage van de totale kosten een druk op de economische slagkracht van het bedrijf. De transparantie van het SKM maakt potentiële kostenreducties inzichtelijk.
25
In commerciële sectoren wordt hiervoor de verhouding tussen de kosten en de EBIT (Earnings Before Interest and Tax) berekend. De inventarisatie bevat de knelpunten die een negatieve invloed hebben op de winstgevendheid van bedrijven binnen de sector.
Regeldruk heeft directe invloed op de winst en innovatieruimte van bedrijven
Figuur 3 geeft de verhouding weer tussen bedrijfskosten, productiekosten en de EBIT en laat zien dat een toename van regeldruk invloed heeft op de EBIT van een bedrijf.
Afname EBIT
EBIT
EBIT EBIT Kosten grondstoffen Bedrijfskosten Overige kosten
Kosten grondstoffen
Omzet
Productiekosten
Productiekosten RD
Regeldruk Rege d (RD)
Regeldruk (RD)
Effect van een toename van de regeldruk
(bij gelijkblijvende Overige kosten en Kosten grondstoffen)
Figuur 3. Schematische weergave van de plaats van regeldruk in de kosten van commerciële bedrijven
ook hier het vergroten van de economische slagkracht van groot belang. heid om verder te investeren en te innoveren om hun (niet-commerciële) doelstellingen te bereiken.
26
Bedrijfskosten
Overige kosten
Omzet
Deel II Werkwijze KAR-methodiek Methodiek voor het inventariseren van knelpunten binnen een sector
INHOUD DEEL II
1. Inleiding
33
Werkwijze van de methodiek
2. Werkwijze
35
Gefaseerde aanpak
3. Stappenplan
37
Stap 1 –Sectoranalyse
39
Stap 2 – Businessanalyse
41
Stap 3 – Impact van regeldruk
43
Stap 4 – Beschrijven van knelpunten
4. Rapportage
45
De businessanalyse en het eindrapport
5. Organisatie
47
Planning
48
Organisatie
Leeswijzer Dit tweede deel van de handleiding beschrijft de werkwijze voor het uitvoeren van een onderzoek volgens de KAR-methodiek. Dit deel is bedoeld om een duidelijk beeld te krijgen van de werkzaamheden en resultaten van een dergelijk onderzoek. Het is dan ook met name bestemd voor personen die betrokken zijn bij een KAR-onderzoek, maar deze niet zelf uitvoeren. Voorbeelden hiervan zijn personen die opdracht geven of begeleiding geven aan een KAR-onderzoek.
31
32
1. INLEIDING Werkwijze van de methodiek Een KAR-onderzoek wordt uitgevoerd in vier fasen.
Dit deel van de handleiding is voor u van belang als uw organisatie de KAR-methodiek gaat gebruiken, of als u zelf een KAR-onderzoek begeleidt. Hierna leest u alles over de gefaseerde aanpak van de KAR-methodiek. Bij iedere fase staan tips. Daarnaast vindt u een globale schets van de doorlooptijd en de planning van een KAR-onderzoek. Analyses volgens vaststaande methodieken De KAR-methodiek geeft inzicht in het effect van regeldruk op de winstgevendheid van bedrijven. De onderzoekers inventariseren de regeldruk tatief – de ervaren, belemmerende regeldruk. Het resultaat van een KAR-onderzoek is een volledig overzicht van de knelpunten voor een organisatie en de impact ervan. Ook geeft het overzicht precies aan welke regelgeving dit veroorzaakt. Deze inventarisatie van knelpunten is de input voor de meting van de impact van de regeldruk. Die begint met een sectoranalyse en een businessanalyse. In de volgende hoofdstukken leest u hoe de verschillende methodieken worden ingezet in de gefaseerde aanpak van de KAR-methodiek. In deel III ‘Methodieken en technieken’ vindt u gedetailleerde informatie over de stapsgewijze aanpak van de analyses.
33
34
2. WERKWIJZE Gefaseerde aanpak Het stappenplan zorgt voor een beheersbaar onderzoek
Zoals gezegd kent de KAR-methodiek een gefaseerde aanpak. Deze fasering waarborgt dat het onderzoek inzichtelijk en beheersbaar blijft, het gaat.
1
SECTORANALYSE
Beschrijven van de sector
Selecteren representatieve bedrijven
2
BUSINESSANALYSE
Analyse financiële administratie en bedrijfsvoering
Diepte-interviews met directie en managemant
€
3
IMPACT VAN REGELDRUK
Bepalen van de financieel traceerbare en ervaren knelpunten
Aanvullen en toetsen met de sector
4
BESCHRIJVEN VAN KNELPUNTEN
Verantwoordelijke regelgeving en procedures aanwijzen
Stakeholderanalyse voor de knelpunten
Figuur 4. Gefaseerde aanpak van het KAR-onderzoek
35
36
3. STAPPENPLAN Stap 1 – Sectoranalyse Doelstelling Het onderzoek inhoudelijk voorbereiden en de scope van het onderzoek afbakenen. Werkzaamheden
Goede voorbereiding is nodig voor de selectie van de juiste voorbeeldbedrijven en
1.
De onderzoekers gaan eerst na welke stakeholders een rol spelen in de sector. Het gaat dan om vertegenwoordigers van het bedrijfsleven, zoals brancheorganisaties, en van de overheid, waaronder toezichthouders, ministeries en uitvoeringsorganisaties.
2.
De onderzoekers inventariseren met welke regelgeving bedrijven in de sector te maken krijgen. Het gaat dus niet alleen om sector-
3.
Vervolgens onderzoeken zij de opbouw van de sector. Zij beschrijven de verschillende werkzaamheden die binnen de sector worden uitgevoerd en de verschillende typen bedrijven die tot de sector behoren. Als bepaalde bedrijven afwijkende werkzaamheden uitvoeren en hierdoor andere administratieve verplichtingen hebben, dan spreken we van een deelsector. Voor elke deelsector verzamelen de onderzoekers feiten en cijfers die een beeld geven van de structuur en de opbouw van die deelsector. Denk hierbij onder meer aan: het aantal bedrijven in de sector en de deelsectoren, de omzet en de winstgevendheid van de sector en hoeveel mensen in deze sector werkzaam zijn.
4.
De onderzoekers selecteren bedrijven voor het onderzoek. Het is van belang om representatieve ondernemers uit de verschillende deelsectoren te kiezen. Voor de betrouwbaarheid van de resultaten is het nodig om de businessanalyse uit te voeren bij 2 à 3 bedrijven in elke deelsector.
5.
De onderzoekers stellen een plan van aanpak op. Zij stemmen dit plan van aanpak af met de verschillende stakeholders die bij het project zijn betrokken.
relevante regelgeving.
Afstemming met een klankbordgroep is noodzakelijk voor het draagvlak
Een gedetailleerde beschrijving van de werkzaamheden voor de sectoranalyse vindt u in hoofdstuk 3 van deel III van deze handleiding.
37
Resultaten Aan het eind van stap 1 ligt er een plan van aanpak met: Een samenvatting van de aanpak, de uitgangspunten en de planning van het project. De werkwijze en benadering van het onderzoek en de wijze waarop de relevante stakeholders bij het onderzoek betrokken zullen blijven. Een overzicht van de relevante wet- en regelgeving voor de typen bedrijven waar de onderzoekers een businessanalyse zullen uitvoeren (inclusief bekende knelpunten).
• •
•
• de selectie van de representatieve ondernemers (de voorbeeldbedrijven); deze ondernemers worden anoniem onderzocht en dus in algemene termen omschreven.
Tip! Let bij het selecteren van voorbeeldbedrijven goed op hun complexiteit in de afgelopen jaren. Als zij bijvoorbeeld te maken hebben gehad met fusies of een ingrijpende reorganisatie dan maakt dit de analyse van de boekhouding onnodig complex.
38
Stap 2 – Businessanalyse Doelstelling bedrijven. Werkzaamheden 1.
Analyse van de voorbeeldbedrijven. De onderzoekers kijken allereerst naar de structuur van het bedrijf. Wie voert welke werkzaamheden uit en met welke regelgeving hebben zij te maken? Dit bepaalt welke medewerkers nuttig zijn om te interviewen.
2. ring. De onderzoekers nemen hierbij de volledige boekhouding door met de ondernemer of met de medewerkers die hiervoor verantwoordelijk zijn. Bij elke kostenpost bepalen zij of deze wordt veroorzaakt door wet- en regelgeving. 3.
Diepte-interviews met de directie van het bedrijf en het management. De onderzoekers bespreken met het management van alle relevante afdelingen welke regelgeving voor hun afdeling geldt (of gold) en tot welke kosten dit heeft geleid. Daarnaast bespreken de met de geïnterviewden.
4.
Businessanalyse: een overzicht van de
Rapport opstellen van de businessanalyse. De onderzoekers bespreken een conceptversie van dit rapport met de stakeholders die bij het onderzoek zijn betrokken. De businessanalyse vormt de onderbouwing van het eindrapport.
Een gedetailleerde beschrijving van de werkzaamheden voor de businessanalyse vindt u in hoofdstuk 4 van deel III van deze handleiding.
en ervaren regeldruk in een (deel)sector
39
Resultaten Aan het einde van stap 2 ligt er een businessanalyse per deelsector met daarin in ieder geval: De beschrijving van de werkwijze en uitgangspunten. De geanonimiseerde beschrijving van de onderzochte voorbeeldbedrijven. Anonimisering is van belang om de vertrouwelijkheid van de verwerkte gegevens te garanderen. Het geeft ondernemers de vrijheid om open en eerlijk aan het onderzoek deel te nemen. Zij kunnen zich vrij en onbelemmerd uitspreken over ervaren knelpunten. Per voorbeeldbedrijf gaat het rapport in op onderwerpen als omzet, netto winst, winst, marktaandeel, aantal werknemers, hoofdactiviteiten, aantal vestigingen, gebied van opereren etc. Om de anonimiteit verder te waarborgen, werken de onderzoekers met bandbreedtes. De regeldruk als percentage van de bedrijfskosten over een periode van vijf jaar. Het rapport maakt hierbij onderscheid tussen eenmalige en structurele regeldruk en beschrijft de bronnen van de regeldruk. De bedrijfseconomische impact van regeldruk uitgedrukt als percentage van de omzet en winstgevendheid. Een beschrijving van de ervaren regeldruk die bij de voorbeeldbedrijven naar voren is gekomen. Waar van toepassing, licht het
• •
•
• •
traceerbare knelpunten verder toe.
Een gedetailleerde uitwerking van de opzet van dit rapport vindt u in bijlage 1 van deel III van deze handleiding.
Tips! •
Gebruik bij de interviews het overzicht van de relevante regelgeving dat is opgesteld tijdens de sectoranalyse. Dit voorkomt dat er zaken over het hoofd worden gezien, zowel bij het
•
Maak bij de gegevensverzameling onderscheid tussen de structurele, jaarlijkse regeldruk en de eenmalige regeldruk. Voor de structurele regeldruk: kies in overleg met het voorbeeldbedrijf een vast peiljaar dat representatief is voor het bedrijf. Voor de eenmalige regeldruk: bekijk de noodzakelijk gedane investeringen en overige gebeurtenissen van de afgelopen vijf jaar.
40
De businessanalyse vormt de onderbouwing van het uiteindelijke eindrapport
Stap 3 – Impact van regeldruk Doelstelling basis van ervaringen van vergelijkbare bedrijven. Werkzaamheden 1.
De onderzoekers organiseren werksessies met bedrijven uit de onderzochte sector; minimaal één werksessie per deelsector. De deelnemende bedrijven zijn in organisatiestructuur en bedrijfsactiviteiten vergelijkbaar met de voorbeeldbedrijven waarbij een businessanalyse is uitgevoerd. Is de deelsector groot, complex of gevarieerd, dan is het handig om twee à drie werksessies te organiseren voor die deelsector. Voorafgaand aan de werksessie ontvangen de deelnemers een toelichting op het onderzoek en op het doel van de werksessie. Bovendien krijgen zij inzage in de resultaten van de businessanalyse voor hun deelsector.
Vergelijkbare bedrijven beoordelen de resultaten van de businessanalyse: zijn de resultaten herkenbaar? Is aanvulling nodig?
2.
In de werksessies toetsen de onderzoekers de herkenbaarheid van de businessanalyse. Herkennen de deelnemende bedrijven de gevonden omvang en herkomst van de regeldruk? Ervaren zij een vergelijkbare (bedrijfseconomische) impact van de gevonden knelpunten? De deelnemers zijn werkzaam in bedrijven die vergelijkbaar zijn met de voorbeeldbedrijven. Daarom hebben zij in beginsel met dezelfde wettelijke verplichtingen te maken. De toetsing in de werksessies waarborgt dat de geïnventariseerde knelpunten breed herkend worden binnen de sector.
3.
Tijdens de werksessies zorgen de onderzoekers voor nadere uitwerking en aanvulling van de knelpunten voor de onderzochte deelsector. De werksessies hebben een interactief karakter, de deelnemers worden uitgedaagd om mee te denken en te discussie
4.
De onderzoekers stellen een voorlopige prioriteitenlijst op van de knelpunten. Dit gebeurt samen met de betrokken stakeholders.
41
Resultaten Aan het einde van stap 3 ligt er per werksessie een samenvatting met daarin: Een overzicht met nuanceringen en aanvullingen op de businessanalyse. De geïnventariseerde knelpunten; het document maakt expliciet hoe deze knelpunten: • De individuele ondernemer in de sector beperken. • Het ondernemersklimaat binnen de sector beperken. • Een eerste prioritering op basis van de uitwerking van de knelpunten.
• •
Tip! Let erop dat deelnemers met een schone lei en vanuit hun eigen beleving aan de werksessies deelnemen. Vraag de deelnemers van tevoren om een lijst te maken van drie knelpunten waarmee hun (deel)sector concreet te maken heeft. Zo komt er gedegen input en de deelnemers hebben niet de neiging om elkaar na te praten.
42
Stap 4 – Beschrijven van knelpunten Doelstelling knelpunten. Werkzaamheden 1.
De onderzoekers analyseren de resultaten uit de werksessies en Bij aanvang van het project is nog niet duidelijk hoeveel knelpunten aan het licht zullen komen. En niet alle gevonden knelpunten drukken even zwaar op de bedrijven in de sector. De onderzoekers geven een uitvoerige beschrijving van de belangrijkste, meest merkbare knelpunten. De minder belangrijke knelpunten komen in een bijlage bij de rapportage. De onderzoekers brengen geen verdere prioritering aan in deze categorieën, omdat dit onderwerp is van de publiek-private dialoog die op gang wordt gebracht.
Gedetailleerde uitwerking van de belangrijkste knelpunten
2.
De onderzoekers werken de knelpunten verder uit. Zij geven inzicht in de bedrijfseconomische impact: op welke wijze hebben de knelpunten invloed op de bedrijfsresultaten en/of werken zij belemmerend op de mogelijkheden om door te groeien of te innoveren? De juridische grondslag van de knelpunten krijgt een prominente plaats in de uitwerking. Zo zijn de knelpunten herleidbaar tot de daarvoor verantwoordelijke wet- en regelgeving. De onderzoekers doen ook een stakeholderanalyse om te bepalen welke partijen betrokken zijn bij de knelpunten.
3.
Waar nodig bespreekt het onderzoeksbureau de knelpunten met beleidsmedewerkers of juristen van de verantwoordelijke ministeries. Dit is met name bedoeld om de ervaring van knelpunten te toetsen aan de wettelijke basis en de (juridische) overwegingen die hieraan ten grondslag liggen.
4.
De onderzoekers stellen het eindrapport op en zorgen voor afstemming met de bij het onderzoek betrokken stakeholders.
43
Resultaten Aan het einde van stap 4 ligt er een eindrapport met daarin: Een beschrijving van de gehanteerde werkwijze en de uitgangspunten. Een beschrijving van de sector in Nederland. Een samenvatting van de businessanalyse, met een beschrijving bare als ervaren knelpunten. ten, met inzicht in de verantwoordelijke regelgeving. De belangrijkste conclusies en aanbevelingen van het onderzoek.
• • •
• •
Een gedetailleerde uitwerking van de opzet van dit rapport vindt u in bijlage 2 van deel III van deze handleiding.
Tips! •
•
44
Let erop dat de herkenbaarheid van de knelpunten bij de uitwerking in het eindrapport gewaarborgd blijft. Het kost veel tijd om knelpunten goed en gedetailleerd uit te werken. Het is daarom belangrijk de geïnventariseerde knelpunten af te stemmen met de stakeholders die bij het onderzoek betrokken zijn. Deze afstemming is nodig om een heldere beschrijving van het knelpunt te krijgen en om te bepalen welke knelpunten het eerst moeten worden aangepakt. Daarmee blijft de uitvoering van het onderzoek beheersbaar. bare en ervaren knelpunten naar voren zullen komen. Het is dan ook aan te raden om alleen de acht (tot maximaal vijftien) meest herkenbare knelpunten volledig uit te werken. De overige knelpunten kunnen worden opgenomen in een aparte bijlage.
Het eindrapport is het startpunt voor verdere discussie om de regeldruk in de sector terug te dringen
4. RAPPORTAGES De businessanalyse en het eindrapport Het onderzoeksbureau legt de resultaten van een KAR-onderzoek vast in twee afzonderlijke rapportages.
De businessanalyse beschrijft de knelpunten die ondernemers binnen de sector ervaren
De Businessanalyse Dit rapport is een weerslag van de bevindingen uit stap 2 van het onderde ervaren regeldruk, de regelgeving die hiervoor verantwoordelijk is en de invloed van de regeldruk op de economische slagkracht van de voorbeeldbedrijven. In bijlage 1 vindt u een geannoteerde inhoudsopgave voor de businessanalyse. De resultaten van alle KAR-projecten worden volgens deze opzet gepresenteerd, uniform en dus vergelijkbaar.
Wat is de impact van elk knelpunt? Welke regelgeving veroorzaakt dit?
Het eindrapport Dit rapport vormt de afronding van stap 4, de laatste stap van het project. Het eindrapport gaat in op de knelpunten binnen de sector. Per knelpunt staat helder beschreven wat de impact is van dat knelpunt, en welke wet- en regelgeving eraan ten grondslag ligt Tegelijk met de rapportages levert het onderzoeksbureau ook het model dat is gebruikt voor de berekening van de regeldruk. Dit model is ook bruikbaar om een kwantitatieve inschatting te maken van de effecten van toekomstige ontwikkelingen binnen de sector. In bijlage 2 vindt u een geannoteerde inhoudsopgave voor het eindrapport.
45
46
5. ORGANISATIE Planning Figuur 5 geeft een mogelijke planning van een KAR-onderzoek. De planning voorziet in een gemiddelde doorlooptijd van vier maanden. Kopie van UVP KAR v0.1
De planning voorziet in een totale doorlooptijd van 4 maanden
Projectplanning Stap 1:
Voorbereiding en sectoranalyse
Stap 2:
Businessanalyse
Stap 3:
Impact van regeldruk
Stap 4:
Beschrijven van knelpunten
Looptijd van het project (weken)
Offerte planning Maand 1
1
2
Maand 2
3
4
5
6
Maand 3
7
8
9
Maand 4
10 11 12 13 14 15
Projectresultaten Plan van aanpak Businessanalyse Samenvatting werksessie(s) Eindrapport Afstemming met de klankbordgroep Werksessies
Figuur 5. Tijdlijn van een KAR-onderzoek
23-1-2015
Pagina 1 van 1
47
Organisatie Het belang van een multidisciplinair team Voor de kwaliteit van het KAR-onderzoek is een multidisciplinair team essentieel. Zo’n team kijkt namelijk met verschillende brillen naar de voorbeeldbedrijven. Niet alleen met de bril van een accountant of een bedrijfseconoom, maar ook met die van een jurist of ondernemer.
De KAR-methodiek vraagt om een ervaren onderzoeksteam met een brede expertise
De onderzoekers moeten een diepgaande kennis hebben van de wettelijke verplichtingen die voor de voorbeeldbedrijven gelden. Zij moeten kunnen nagaan welke wet- en regelgeving van toepassing is en in hoeverre de verplichtingen op de ondernemers van toepassing zijn. Het onderzoeksteam heeft onder meer als taak: het zorgvuldig doornemen, beoordelen en analyseren van de boekhouding en de bedrijfsvoering op het niveau van de individuele kostenplaatsen. Zo nodig moeten zij ook facturen en andere brondocumenten beoordelen. Bovendien is het van belang dat het onderzoeksteam over voldoende juridische kennis en deskundigheid beschikt om de geïnventariseerde knelpunten te herleiden tot de verantwoordelijke wet- en regelgeving. Kerncompetenties en kwaliteiten Het onderzoeksteam moet in ieder geval beschikken over de volgende kwaliteiten: • • • • • • • • •
kennis van bedrijfsprocessen; bedrijfskundige expertise; juridische kennis van de relevante regelgeving; sterk analytisch vermogen en inhoudelijke gedrevenheid; kennis van en ervaring met onderzoekmethodieken en -analyses; vermogen om projectmatig te werken; uitstekende schrijf- en spreekvaardigheden in de Nederlandse taal; ties; ruime ervaring met het gebruik van Excel, Word en Powerpoint (of vergelijkbaar).
Deze kerncompetenties en kwaliteiten hoeven uiteraard niet gebundeld te zijn in één enkele onderzoeker. Het gaat erom dat het onderzoeksteam over voldoende variëteit in kennis en expertise beschikt om een project volgens de KAR-methodiek kwalitatief hoogwaardig uit te voeren.
48
De tijdsinvestering voor voorbeeldbedrijven moet zo laag mogelijk worden gehoudent
Wat is de belasting voor het voorbeeldbedrijf? De KAR-methodiek zorgt ervoor dat het onderzoek zo min mogelijk tijd in beslag neemt bij de voorbeeldbedrijven. De benodigde tijd is sterk afhankelijk van de structuur en interne organisatie van het voorbeelddus is het noodzakelijk om van iedere afdeling een vertegenwoordiger te spreken. Bij een concernstructuur kan het onderzoeksteam een interview plannen met elk van de individuele vennootschappen, om zo de knelpunten volledig in beeld te krijgen. Deze werkzaamheden zijn in de praktijk verdeeld over meerdere personen. De werkwijze is als volgt: Procesbegeleiding door een klankbordgroep creëert draagvlak bij stakeholders
1.
Eerste contact. Het onderzoeksbureau neemt telefonisch contact op met de directeur van het bedrijf. De directeur krijgt informatie over het project en de doelstelling ervan. Tegelijkertijd maken ze een afspraak voor het eerste overleg. Ter voorbereiding stuurt het onderzoeksbureau een toelichting per mail.
2.
Eerste interview. De onderzoeker begint met een introductie op het project en het gesprek. Het eerste deel van het gesprek gaat over het voorbeeldbedrijf en de bedrijfskosten. Het tweede deel van een overzicht. De gesprekspartners lopen het overzicht door en geven waar mogelijk aanvulling. Ze inventariseren welke informatie nog ontbreekt en moet worden aangeleverd.
Regelmatige afstemming waarborgt de kwaliteit van het onderzoek
3.
ceerde kostencomponenten op uit de boekhouding. Dit gebeurt op basis van de gemaakte afspraken, en vaak in overleg met de directeur en/of de persoon die verantwoordelijk is voor de administratie. Daarnaast houden de onderzoekers interviews om de ervaren
4.
Bespreking van de resultaten en afronding. Het onderzoeksteam kencijfers met de betrokken medewerkers van het voorbeeldbedrijf. Bij de bespreking blijken vaak nog enkele cijfers te moeten worden aangepast.
49
Afstemming met de stakeholders Om het draagvlak voor de projectresultaten te vergroten, zal het onderzoeksteam de resultaten van het onderzoek afstemmen met de stakeholders. Bijvoorbeeld door een klankbordgroep in het leven te roepen. De klankbordgroep begeleidt het onderzoek procesmatig en geeft een inhoudelijke beoordeling van de resultaten. In fase 1 van het project bespreekt het onderzoeksteam de planning en de werkwijze met de klankbordgroep. In latere fasen worden de (concept)resultaten besproken. Mogelijke leden van een klankbordgroep zijn: • • • • •
verantwoordelijke ministeries; toezichthouders en andere uitvoeringsorganisaties; werkgeversorganisaties; werknemersorganisaties; brancheorganisaties.
Projectafstemming en -overleg Voor een goede uitvoering van het project is het noodzakelijk dat regelmatig afstemming plaatsvindt met de diverse betrokken partijen. De overlegmomenten zijn opgenomen in de voorbeeld-projectplanning menten nader toegelicht.
50
Tabel 1. Weergave contact- en overlegmomenten
Week
Type contact
Onderwerpen
1
Startgesprek met de opdrachtgever
• •
3
1e bijeenkomst klankbordgroep
• •
5-6
1e interviews met het management van het voorbeeldbedrijf
Bespreken van de uitgangspunten, de werkwijze en de planning van het project. Bespreken van het concept plan van aanpak zodat dit naar de begeleidingscommissie gestuurd kan worden. Afstemmen van de projectaanpak op basis van het concept plan van aanpak. Selecteren van de voorbeeldbedrijven voor de businessanalyse.
• boekhouding. • • •
Inventariseren van ervaren regeldruk. Bespreken van de nog ontbrekende informatie.
2e interviews met het management van het voorbeeldbedrijf
• •
Afstemmen van de laatste ontbrekende informatie.
8
Voortgangsoverleg met de opdrachtgever
•
Bespreken van het conceptrapport ‘businessanalyse’.
9
2e bijeenkomst klankbordgroep
•
Bespreken en vaststellen van het rapport ‘businessanalyse’.
10 + 12
Werksessie met vergelijkbare bedrijven
• •
Aanvullen van geïnventariseerde knelpunten.
12
3e bijeenkomst klankbordgroep
•
Bespreken van de resultaten uit de werksessies.
14
Voortgangsoverleg met de opdrachtgever
•
Bespreken van het concept eindrapport.
15
4e bijeenkomst klankbordgroep
• •
Presenteren van de resultaten uit het eindrapport. Bespreken en vaststellen van het eindrapport.
7-8
51
Deel III Methoden en Technieken KAR-methodiek Methodiek voor het inventariseren van knelpunten binnen een sector
INHOUD DEEL III
1. Inleiding
57
Toelichting belangrijkste onderdelen KAR-methodiek
2. Meetmodel KAR-methodiek
59
Inrichten meetmodel KAR-methodiek
3. Sectoranalyse
61
Opbouw van de sector
4. Businessanalyse
67 75
De ervaren knelpunten
Leeswijzer In dit derde deel van de handleiding vindt u een gedetailleerde uitwerking van de belangrijkste onderdelen van de werkwijze van de KAR-methodiek. Uit welke onderdelen bestaan de sector- en businessanalyse? Hoe kunt u die toepassen? Dit deel is voor u in het bijzonder van belang als u de KAR-methodiek in de praktijk toepast. Bijvoorbeeld als onafhankelijk onderzoeksbureau. En natuurlijk voor u als onderzoeker.
55
56
1. INLEIDING Toelichting belangrijkste onderdelen KAR-methodiek Deel III van de handleiding omschrijft gedetailleerd de stappen van de KAR-methodiek
Dit deel van de handleiding KAR-methodiek beschrijft de verschillende methoden en technieken die u gebruikt om gegevens te verzamelen, te onderdelen: •
•
Het meetmodel In deze paragraaf leest u welk meetmodel geschikt is om de regeldruk in kaart te brengen. De sectoranalyse Met de sectoranalyse brengt u in kaart hoe de sector is opgebouwd, en hoe de sector is onder te verdelen in verschillende deelsectoren.
•
•
ciële administratie van de voorbeeldbedrijven en hoe hoog de regeldruk is. De businessanalyse: ervaren knelpunten U brengt in kaart welke andere knelpunten professionals binnen de sector ervaren als gevolg van wet- en regelgeving. Deze regeldruk belemmert professionals wel in de dagelijkse uitvoeringspraktijk.
Bent u op zoek naar meer algemene informatie over de werkwijze, de organisatie en de planning? Lees dan deel II Werkwijze. In de volgende hoofdstukken leest u een gedetailleerde beschrijving van de stappen die uw onderzoeksteam doorloopt om een project volgens de KAR-methodiek succesvol te voltooien. Hoofdstuk 2 geeft een beschrijving van een meetmodel, met invulinstructies voor de onderzoeksbureaus. De illustraties geven een impressie van een meetmodel dat de onderzoekers kunnen gebruiken om de regeldruk in kaart te brengen.
57
58
2. MEETMODEL Inrichten meetmodel KAR-methodiek Om het effect van regeldruk op de bedrijfskosten in kaart te brengen, heeft u een meetmodel nodig dat geschikt is om alle onderzoeksresultaten uit elke fase van het onderzoek te verwerken. Het meetmodel moet automatisch berekeningen kunnen uitvoeren en het moet in staat zijn om de onderzoeksresultaten te vertalen naar duidelijke rapportageberekening van de resultaten, zodat metingen van verschillende onderzoeken met elkaar vergeleken kunnen worden. De screenshots in dit hoofdstuk geven een impressie van een goed ingericht meetmodel. De tabbladen Het meetmodel is opgebouwd uit zes tabbladen: één toelichtingenblad en vijf werkbladen: •
•
Toelichting. Dit tabblad geeft een toelichting over de opbouw en de werkwijze van het meetmodel. I. Sectoranalyse. Dit tabblad gaat over de opbouw van de sector. De onderzoeker voert gegevens in over: deelsectoren, het aantal bedrijven per (deel)sector, de gemiddelde omzet, de totale omzet en het aantal werkzame personen.
•
•
In dit tabblad geeft de onderzoeker aan: de algemene regelgeving tingen. III. Algemene bedrijfsgegevens. Namelijk: de indeling van kostenplaatsen, geldende uurtarieven
•
•
V. Rapportage. op basis van de ingevoerde gegevens. Deze zijn geschikt voor de presentatie van de onderzoeksresultaten in de rapportages (businessanalyse en eindrapport).
59
60
3. SECTORANALYSE De sectoranalyse bestaat feitelijk uit twee delen. In het eerste deel gaat u na hoe de sector is opgebouwd. In het tweede deel brengt u in kaart welke regelgeving op de sector van toepassing is.
Opbouw van de sector Het KAR-onderzoek moet een zo breed mogelijk beeld geven van de verschillende kostenstructuren en van de wet- en regelgeving waar de betreffende sector mee te maken heeft. Het is goed mogelijk dat de
te maken hebben. Hierdoor kan de regeldruk binnen de sector uiteenlodruk. In zo’n geval is er sprake van deelsectoren. Het is voor de kwaliteit van het onderzoek essentieel dat u duidelijk in beeld brengt hoe de sector is opgebouwd. Belangrijke punten zijn: de indeling en omvang van deelsectoren, de gemiddelde bedrijfsgrootte en de gemiddelde omzet per bedrijf. Voor de indeling van de sector sluit u zoveel mogelijk aan bij de Standaard Bedrijfsindeling (SBI) van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Als u de opbouw van de sector heeft geanalyseerd, kunt u bepalen welke instellingen representatief zijn voor de sector. Tot slot selecteert u representatieve instellingen die geschikt zijn om door te lichten met de KAR-methodiek. Om te bepalen of er sprake is van deelsectoren brengt u met een sectorscan in kaart hoe de sector is samengesteld: Stap 1. Het verzamelen van relevante informatie Er zijn verschillende openbare bronnen die u kunt raadplegen om relevante gegevens te verzamelen. Bijvoorbeeld: de elektronische databank Statline met statistische informatie van het CBS. En de website Ondernemersplein.nl2. De Kamer van Koophandel geeft op deze website informatie over het aantal vestigingen, het aantal startende ondernemers en het aantal faillissementen in verschillende branches. Bij voorkeur vult u deze informatie aan met informatie die u uit de sector krijgt. Brancheorganisaties laten regelmatig onderzoek uitvoeom bedrijfseconomische zaken, maar ook om bijvoorbeeld arbeidszaken en personeelssamenstelling. De uitkomsten van dergelijke onderzoeken zijn soms te vinden op de websites van de brancheorganisaties. Of met de stakeholders.
2 Het Ondernemersplein is een initiatief van de Kamer van Koophandel, Antwoord voor Bedrijven, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, de Belastingdienst, de RDW en het CBS.
61
Stap 2. Het verwerken van de verzamelde gegevens Op basis van de verzamelde gegevens brengt u in kaart hoe de sector is opgebouwd. Belangrijke onderdelen hierbij zijn: de verschillende typen bedrijven; het aantal bedrijven per type bedrijf; de gemiddelde omzet per type bedrijf; de totale omzet per type bedrijf; het aantal medewerkers per type bedrijf.
• • • • •
Invulinstructie De gegevens verwerkt u in tabblad I, Sectoranalyse van het meetmodel. Figuur 6 is een screenshot van een ingevuld tabblad. De ingevulde
I. Sectoranalyse A.
Opbouw van de sector bepalen
Binnen sectoren kunnen vaak deelsectoren worden onderscheiden. Geef in de onderstaande tabel aan in welke deelsectoren deze sector uiteen valt. Geef bij elke deelsector een korte omschrijving van het betreffende segment. U dient tenminste één deelsector aan te maken.
B.
Deelsector
Afkorting
Omschrijving of opmerkingen
A
Ambulante ZZP'er
Amb ZZP
B
ZZP'er met een bedrijfspand
ZZP bedr
C
Bedrijf met personeel
Regulier
D
Ketenbedrijf
Keten
Het gaat hier om een eenmanszaak zonder vaste standplaats/bedrijfslocatie. Het gaat hier om een eenmanszaak opererend vanuit een vaste bedrijfslocatie. Het gaat hier om een bedrijf waar personeel in dienst is, werkend vanuit een vaste bedrijfslocatie. Het gaat hier om een bedrijf met meerdere vestigingen en met personeel in dienst.
Samenstelling en economisch belang Deelsector A B C D
Aantal bedrijven
Ambulante ZZP'er ZZP'er met een bedrijfspand Bedrijf met personeel Ketenbedrijf
Totaal
Gemiddelde omzet in 2013
Totale nettoomzet (x 1.000)
Aantal medewerkers
5.100 5.000 2.900 6.000
18.300 11.700 42.600 436.000
93.300 58.500 123.500 1.132.000
5.525 5.000 2.550 32.900
19.000
508.600
1.407.300
45.975
Figuur 6. Tabblad I, Sectoranalyse
In de businessanalyse geeft u een tekstuele toelichting bij de gegevens uit de tabel. Hierbij geeft u per type bedrijf een beknopte omschrijving van de belangrijkste bedrijfsactiviteiten en eventuele andere factoren die de verschillende typen bedrijven van elkaar onderscheiden. Zo nodig kunt u hierbij ook ingaan op belangrijke bedrijfseconomische of politieke ontwikkelingen.
62
Het resultaat van deze sectorscan vormt een onderdeel van het rapport businessanalyse. Zie Bijlage I, Geannoteerde inhoudsopgave rapport businessanalyse. Stap 3. Het selecteren van de voorbeeldbedrijven Op basis van de uitkomsten van de sectorscan selecteert u de voorbeeldbedrijven die u wilt benaderen om mee te doen met het onderzoek. De uiteindelijke selectiecriteria zijn per KAR-project verschillend. Deze criteria stelt u vast, samen met de opdrachtgever en eventueel met de leden van de begeleidingscommissie. Het is in ieder geval belangrijk dat u knelpunten binnen de sector volledig in kaart brengt. Daarom selecteert u ten minste één voorbeeldbedrijf per sector. Kies geen bedrijven die net een fusie of grote reorganisatie achter de rug hebben. Dit is vooral belangrijk om de doorlooptijd van het onderzoek in de hand te houden. Een voorbeeldbedrijf moet in ieder geval voldoen aan de volgende criteria: 1.
Het bedrijf is representatief Het gaat om een bedrijf dat zich aan de regelgeving houdt en daar ook zijn best voor doet. Het bedrijf moet qua werkzaamheden en structuur kunnen functioneren als voorbeeld van de andere bedrijven.
2.
Het bedrijf is vergelijkbaar De bedrijven uit het onderzoek zijn onderling qua bedrijf en bedrijfsvoering vergelijkbaar. Verschillen in omvang worden – binnen grenzen – opgevangen door de methodiek, omdat de regeldruk wordt uitgedrukt als percentage van de bedrijfskosten.
3.
Het bedrijf heeft een overzichtelijke bedrijfsvoering Voor grotere bedrijven betekent dit: op het niveau van de moedermaatschappij moet duidelijk zijn hoe de kosten van de werkmaatschappijen zijn opgebouwd, zodat u deze gericht kunt onderzoeken.
63
Overzicht van relevante regelgeving U maakt een overzicht van de relevante regelgeving. Zo krijgt u zicht op de verplichtingen waarmee bedrijven binnen de sector direct én indirect te maken hebben. Directe verplichtingen zijn verplichtingen die de weten regelgeving rechtstreeks aan de bedrijven oplegt. Indirecte verplichtingen worden opgelegd door private organisaties die een overheidstaak uitvoeren. Bijvoorbeeld: een particulier bedrijf dat de afvalverwerking verzorgt. Voor professionals maakt het in de praktijk geen verschil wie de verplichtingen oplegt, zij ervaren alle verplichtingen als regeldruk. reden vermeldt u in het overzicht per verplichting op welke deelsectoren de verplichting van toepassing is. De gegevens verwerkt u in tabblad II, Regelgeving bepalen, van het
Stap 1. Rechtsgrond algemene verplichtingen Hier geeft u aan welke algemene verplichtingen van toepassing zijn op de verschillende deelsectoren. Algemene verplichtingen zijn verplichtingen die in principe gelden voor alle bedrijven, ongeacht hun producten klein aantal algemene verplichtingen. Deze lijst is niet uitputtend. Uiteraard is het ook mogelijk dat een verplichting niet van toepassing is op een bepaalde deelsector. Bijvoorbeeld: de verplichtingen op grond van de Arbeidsomstandighedenwet gelden niet voor zzp’ers. II. Identificeren van relevante regelgeving
A.
Algemene verplichtingen Verplichtingen Onderwerp Algemeen
Wettelijke oorsprong Nationale regelgeving Handelsregisterwet
Verplichting Inschrijving bij de Kamer van Koophandel
Omschrijving Opname bij Kamer van Koophandel geeft kosten.
Algemeen
Kennisname van regelgeving
Op de hoogte blijven van ontwikkelingen in weten regelgeving. Kosten die hierbij meespelen zijn bijeenkomsten voor medewerkers, tijd die wordt besteed aan het bijhouden en doornemen van wijzigingen in regelgeving en kosten voor lidmaatschappen van branche/sectororganisaties.
n.v.t.
Arbeidsveiligheid
Beschikbaar stellen van een bedrijfsarts
De inhuur van externen, zoals de bedrijfsarts en het Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO) of Periodiek Medisch Onderzoek (PMO).
Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet), cao
Inspectie door de iSZW
Inspecties van iSZW (voormalige Arbeidsinspectie). Meelopen met keuringen van arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen (schoenen, brillen, jassen).
Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet)
Keuren persoonlijke beschermingsmiddelen
Voertuigen
Opstellen van de RI&E
Opstellen en bijhouden van de Risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E)
APK-keuring van voertuigen
Voertuigen dienen periodiek te worden gekeurd (APK) en er dienen opcenten aan de provincie te worden betaald. Voor deze laatste wordt zowel de te betalen bedragen als de bijbehorende handelingen meegenomen.
Wegenverkeerswet, Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990, Provinciewet (art. 222)
Artikel 4
EU-grondslag
EU-classificatie
Van toepassing op… Amb ZZP ZZP bedr x x x
x
8 lid c
x
x
4
x
x
4
x
x
5
x
x
8
x
x
Regulier x
Keten x
x
x
x
x
x
x
x
Figuur 7. Tabblad B. Sectorspecifieke verplichtingen II, Regelgeving bepalen
PM. Verplichtingen die voor alle bedrijven van toepassing zijn. Vooringevuld, alleen aangeven op welke deelsectoren van toepassing. Verplichtingen Onderwerp
64
Verplichting
Omschrijving
Wettelijke oorsprong Nationale regelgeving
Artikel
EU-grondslag
EU-classificatie
Van toepassing op… Amb ZZP ZZP bedr
Regulier
Keten
Invulinstructie Geef met een kruisje aan welke verplichtingen van toepassing zijn op de genoemde deelsectoren.
sing zijn op de onderzochte sector. In de sectoranalyse heeft u al in kaart gebracht welke bedrijfsactiviteiten de sector ontplooit, eventueel uitgesplitst naar deelsectoren. Bedrijven voeren deze activiteiten uit binnen de wettelijke kaders die hiervoor gelden. In dit tabblad geeft u aan welke regelgeving verantwoordelijk is voor de regeldruk die u in kaart brengt. Het is belangrijk dat u alle mogelijke verplichtingen nauwkeurig en zorgvuldig omschrijft. Zo voorkomt u dat u in de volgende fase van het onderzoek, bij de businessanalyse, bepaalde onderdelen van regeldruk vergeet uit te vragen. Of dat u sommige aspecten van regeldruk over het hoofd ziet. Invulinstructie 1. op dezelfde manier als is gebeurd bij de algemene verplichtingen. Geef aan wat het onderwerp is van de verplichtingen die u wilt benoemen. Dit is een korte omschrijving (niet meer dan enkele woorden) van de activiteit waarmee de verplichtingen te maken hebben. 2. u op dezelfde manier als bij de algemene verplichtingen. 3.
Omschrijf de verplichting in begrijpelijke, duidelijke taal.
4.
Benoem de wettelijke grondslag van de verplichting. Geef het relevante wetsartikel van de nationale en/of Europese regelgeving.
5.
Gebruik het pulldownmenu om aan te geven welke verplichtingen op welke deelsectoren van toepassing zijn.
65
66
4. BUSINESSANALYSE
een aantal stappen. Centraal in deze werkwijze staan: • •
de analyse van de bedrijfskosten; tratie van de voorbeeldbedrijven.
U verwerkt de verzamelde gegevens in het meetmodel. Hieronder leest u, per stap, hoe u dat doet. De bedrijfsgegevens in de voorbeelden zijn
Algemene bedrijfsgegevens In tabblad III, Algemene bedrijfsgegevens, verwerkt u algemene ingedeeld in drie hoofdcategorieën: het vaststellen van het meetjaar, het bedrijf indelen in kostenplaatsen en het grootboek.
III. Algemene bedrijfsgegevens A
Vaststellen meetjaar Meetjaar
B
C
2013
Het bedrijf indelen in kostenplaatsen Naam afdeling of kostenplaats
Afkorting
A B C D
Pers. Huis. Overig
Personeel Huisvesting Overig
Grootboek Grootboek A
Resultaat
2013 Netto omzet Kostprijs van de omzet Bruto omzet
147.759 17.848 147.759
Figuur 8. Tabblad Algemene bedrijfsgegevens.
67
A.
Vaststellen van het meetjaar
Bedrijven kunnen te maken krijgen met incidentele investeringskosten. Dit vanwege de invoering van nieuwe regels of de wijziging van bestaande regels, of naar aanleiding van inspecties die hebben plaatsgevonden. Om de invloed van dergelijke kosten op de regeldruk inzichtelijk te maken, maakt de KAR-methodiek onderscheid tussen reguliere en eenmalige regeldruk: •
Reguliere regeldruk is het totaal aan kosten die wordt gemaakt in het kader van jaarlijks terugkerende wettelijke verplichtingen. ciële gegevens van het laatst gesloten boekjaar. Eenmalige regeldruk is het totaal aan incidentele kosten die wordt gemaakt in het kader van de implementatie van nieuwe regelgeving. Deze regeldruk wordt in kaart gebracht aan de hand van de
•
Gebruikelijk is hiervoor een periode van (maximaal) vijf jaar te hanteren. B.
Het bedrijf indelen in kostenplaatsen
Een kostenplaats is een afgebakende eenheid binnen een bedrijf, waaraan kosten en prestaties kunnen worden toegerekend. De KAR-methodiek maakt op kostenplaatsniveau inzichtelijk welke kosten worden veroorzaakt door wet- en regelgeving. Op deze manier brengt de metho-
B
Afkorting
A B C D
Pers. Huis. Overig
Personeel Huisvesting Overig
Figuur 9. Kostenplaatsen
Invulinstructie 1.
U vult hier de verschillende kostenplaatsen in. U kunt de kostenvoorbeeldbedrijven. Over het algemeen kunt u hiervoor de termiverliesrekeningen van de voorbeeldbedrijven. Als u meerdere voorbeeldbedrijven onderzoekt, komt het voor dat de termen van kostenplaatsen per bedrijf verschillen. In dit geval kiest u eenduidige termen voor de kostenplaatsen die dekkend zijn voor alle kostenposten voor alle voorbeeldbedrijven.
68
Het bedrijf indelen in kostenplaatsen Naam afdeling of kostenplaats
2.
Geef aan met welke afkortingen u de betreffende kostenplaatsen met de onderzoeksresultaten.
3.
Met kruisjes geeft u aan welke kostenplaatsen op welke voorbeeldbedrijven van toepassing zijn. Het is goed mogelijk dat de kostenplaatsen niet voor alle voorbeeldbedrijven gelden. Zo heeft de ambulante zzp’er uit het voorbeeld geen personele kosten en geen huisvestingskosten. Al zijn kosten vallen in dit geval binnen de kostenplaats ‘overig’.
4.
In het opmerkingenveld kunt u zo nodig toelichting geven.
C.
Grootboek
jaar of de jaren. U gebruikt hiervoor de winst- en verliesrekening van het het bedrijf met personeel in dienst.
III. Algemene bedrijfsgegevens C
Grootboek Grootboek A
B
C D
F
Resultaat
Bedrijfskosten
Bedrijfsresultaat (A-B) Financiële baten en lasten
2013 Netto omzet Bruto omzet Personeelskosten Huisvesting Afschrijvingen materiële activa Kantoorkosten Auto- en transportkosten Overige kosten Totale kosten Earnings Before Interest and Taks (EBIT) Opbrengsten van banktegoeden
147.759 147.759 67.771 17.536 2.499 0 1.053 15.240 107.201 40.558 0
Saldo financiële baten en lasten
-3.787
Saldo buitengewone baten en lasten
224 36.547
Fiscaal resultaat (C + D - E)
Figuur 10. Grootboek
Let op: de indeling die het meetmodel gebruikt, is gebaseerd op het functionele model van een winst- en verliesrekening. Hierin wordt de winst of het verlies berekend door de lasten van de opbrengsten af te trekken waardoor een brutomarge ontstaat. Sommige bedrijven stellen een winst- en verliesrekening echter op volgens het categorale model. Hierin wordt de winst of het verlies berekend door de opbrengsten van de lasten af te trekken. Een dergelijke indeling zorgt ervoor dat winsten verliesposten anders zijn verwerkt. Houd hiermee rekening bij de verwerking van gegevens.
69
Invulinstructie A.
Resultaat
1.
Eerst voert u de netto omzet van het voorbeeldbedrijf in. De netto omzet is de opbrengst van leveringen en/of prestaties in de betreffende boekperiode na aftrek van de btw (de btw is voor de belastingdienst en niet voor de ondernemer. In de resultatenrekening komt deze niet voor). Vervolgens neemt u de kostprijs van de omzet over uit de winsten verliesrekening en voert deze in in het meetmodel. De kostprijs van de omzet wordt ook wel de inkoopwaarde van de omzet genoemd en bestaat uit kosten die rechtstreeks kunnen worden toegerekend aan een levering of prestatie. Hierbij moet u denken aan bijvoorbeeld de inkoopwaarde van de verkochte goederen waarmee de omzet is gegenereerd. Het meetmodel berekent aan de hand van de door u ingevoerde gegevens de bruto omzet. Dit is het resultaat dat overblijft van de omzet, nadat directe kosten hierop in mindering zijn gebracht.
2.
3.
B.
Bedrijfskosten
1.
2.
In dit onderdeel neemt u de bedrijfskosten over uit de winst- en verliesrekening. Hierbij moet u denken aan bijvoorbeeld: • personeelskosten; • huurkosten; • exploitatiekosten; • rentekosten. In het voorbeeld hierboven gaat het om een bedrijf met personeel. U ziet de kostenplaatsen ‘Personeelskosten’, ‘Huisvesting’ en ‘Overige kosten’. Voor een ambulante zzp’er zouden bij dit onderdeel alle kosten bestaan uit ‘Overige kosten’. Het meetmodel berekent nu de bedrijfskosten.
C.
Bedrijfsresultaat Het meetmodel berekent automatisch het bedrijfsresultaat.
D.
Financiële baten
1.
Vul de gegevens in die betrekking hebben op de opbrengsten van banktegoeden.
2. van schulden, rentelasten en soortgelijke zaken. 3. E.
Buitengewone lasten
1.
Vul de gegevens in die betrekking hebben op de opbrengsten van buitengewone lasten. Vul de som in van alle kosten die niet rechtstreeks te maken hebben met de gewone bedrijfsvoering.
2. 3.
70
F.
Fiscaal resultaat belastbare resultaat van het voorbeeldbedrijf.
meetmodel in deze handleiding is gebaseerd op het SKM en sluit aan op nationale en internationale handleidingen voor regeldrukmetingen. Het meetmodel geeft een overzichtelijke en transparante berekening van onder andere administratieve lasten, nalevingskosten en toezichtlasten. Het meetmodel berekent de regeldruk door de kosten van één keer een handeling (P) te vermenigvuldigen met het aantal handelingen (Q). Figuur 11 geeft de werking van het model schematisch weer.
Figuur 11. Hoe werkt het model?
71
IV. Kwantificeren regeldruk Verplichtingen per kostenplaats Groep Onderwerp Algemene verplichting A Personeel A.01 Voertuigen
Typering kosten Label Type Jaar
Admin. Medewerker Preventiemederwerker
€ €
30 30
1 1
€ €
75 10.090
OK OK
Eenmalig 2012
Personeel
€
30
100u 00m
12
€
36.000
OK
AL
Eenmalig 2012
Bedrijfsleider
€
30
1u 00m
1
€
30
OK
FK
Regulier
€
30
€
50
1
€
50
OK
Admin. Medewerker
€
30
1u 00m €
44
52
€ €
3.923 3.848
OK
Admin. Medewerker
€
30
1u 00m €
45
1
€
75
OK
Admin. Medewerker
Error
1u 00m €
44
52
€
-
Admin. Medewerker
Error
1u 00m €
45
1
2 fout in blok C Kies geldig functieniveau Kies geldig functieniveau
44
52
€
-
45
356
2 fout in blok D Kies geldig functieniveau Kies geldig functieniveau
1
€ €
15.000 1.000
OK
1
€
2.000
OK
1
€
3.000
OK
1
€
4.000
OK
1
€
5.000
OK
C Overig C.01 Voertuigen
AL
APK-keuring van voertuigen AL
Invulinstructie C.02 Arbeidsveiligheid Opstellen van de RI&E
AL
Eenmali 2013 g Regulier
45 10.000
OK
AL
Opstellen van de RI&E
1u 00m € 3u 00m €
46.319 74
AL FK
B.02 Arbeidsveiligheid B.03 B.04 B.05 B.06 B.07 B.08 B.09 B.10
44
€ €
Opstellen van de RI&E Afvalheffing
Eenmali 2013 g Regulier
1u 00m €
1
Inschrijving bij de Kamer van Koophandel Opstellen van de RI&E
APK-keuring van voertuigen AL
30
Controle
A.04 Algemeen
B Huisvesting B.01 Voertuigen
€
Kosten per verplichting €
Frequentie # per jaar
A.02 Arbeidsveiligheid A.03 Lokale regelgeving
A.06 Lokale regelgeving Precario A.07 A.08 A.09 A.10
Admin. Medewerker
Kosten €
Eenmali 2013 g Regulier regulier
A.05 Arbeidsveiligheid
APK-keuring van voertuigen AL
Berekening van de totale kosten per verplichting Functieniveau Uurtarief Tijdsbesteding € u mm
C.03 U vult de gegevens in op kostenplaatsniveau. De verschillende kostenC.04 C.05 C.06 C.07 C.08 de kostenplaatsen verschijnen hier automatisch. C.09 C.10
D Geen kostenplaats opgegeven in tab III Het invullen van de gegevens valtEenmali uiteen inAdmin. twee onderdelen: onderdeel D.01 Voertuigen APK-keuring van voertuigen AL 2013 Medewerker Error 1u 00m € g A, het van de lijst verplichtingen en1u onderD.02 samenstellen Arbeidsveiligheid Opstellen van de RI&E AL met Regulieralgemene Admin. Medewerker Error 00m €
A. 1.
D.03 D.04 D.05 D.06 D.07 D.08 D.09 D.10
Samenstellen lijst met algemene verplichtingen
#N/B king heeft. U kunt het onderwerp kiezen in een pulldownmenu dat Algemeen Inschrijving bij de Kamer AL Eenmali 2009 € 1.000 van Koophandel g is gevuld de gegevens die u heeft ingevoerd€ in2.000 E.02automatisch Algemeen Inschrijving bij de Kamer met AL Eenmali 2010 van Koophandel g E.03tabblad Algemeen Inschrijving bij de Kamer AL Eenmali 2011 € 3.000 I, Sectoranalyse. van Koophandel g E.04Geef Algemeenaan om Inschrijving bij de Kamer AL Eenmali 2012 € 4.000 welke algemene verplichting het gaat. Ook hierbij van Koophandel g E.05 Algemeen Inschrijving bij de Kamer AL Eenmali 2013 € 5.000 maakt u gebruik van een pulldownmenu. van Koophandel g E E.01
2. 3.
4.
5.
72
E.06 E.07 E.08 E.09 E.10
heeft de keuze uit administratieve lasten (AL), toezichtlasten (TL) en nalevingskosten (NK). In een pulldownmenu geeft u aan of het gaat om reguliere kosten of eenmalige kosten. Reguliere kosten komen voort uit handelingen die het bedrijf structureel uitvoert. Eenmalige kosten zijn kosten voor eenmalige handelingen die voortvloeien uit de introductie van nieuwe regels of de wijziging van bestaande regels. Geef aan in welk jaar de kosten zijn gemaakt. Let op, alleen voor eenmalige kosten! Wanneer u bij de vorige stap heeft aangegeven dat het om reguliere kosten gaat, wijst het model automatisch het meetjaar toe (in het voorbeeld 2013).
€ € €
30 30 30
B. 1.
2. 3.
4.
5. 6. 7.
8.
voorbeeldbedrijf. Het kan immers zijn dat u meerdere voorbeeldbedrijven in het onderzoek heeft betrokken en dat de verplichting voor het ene bedrijf wel geldt, terwijl hij voor de andere niet van toepassing is. bedrijf invulling geeft aan de verplichting. Geef aan welk functieniveau de handelingen uitvoert om aan de verplichting te voldoen. Als hierbij meerdere functieniveaus zijn betrokken, gebruikt u meerdere regels in het meetmodel zodat u de tijdsbesteding over de betrokken functieniveaus kunt verdelen. Gaat het om meerdere medewerkers op hetzelfde functieniveau, dan kunt u de tijdsbesteding optellen en op één regel in het model invoeren. Het meetmodel berekent het uurtarief voor het door u geselecteerde functieniveau. Dit gebeurt op basis van gegevens als personeelskosten en fte-aantallen. Geef aan hoeveel tijd de medewerkers hebben besteed aan de verplichting. U voert in welke externe kosten met de verplichting zijn gemoeid. Het model berekent aan de hand van de ingevoerde gegevens: • de kosten per verplichting; • het totaal van de kosten binnen de kostenplaats. In het controleveld kunt u zien of alle gegevens juist en volledig zijn ingevoerd.
73
Rapportage
ingevoerd in de eerdere tabbladen.
V. Rapportage A
Verzamelen van kosten per kostenplaats Kostenplaats A B C
Personeel Huisvesting Overig
Totaal Als percentage van de productiekosten
B
36.030 36.030 34%
2011 € € € €
0%
2010 € € € €
0%
2009 € € € €
0%
Raming totale kosten per jaar Kostenplaats Reguliere kosten Eenmalige kosten Totale regeldruk
74
Reguliere kosten Eenmalige kosten 2013 2013 2012 € 10.215 € 74 € € 75 € 3.848 € € - € - € € 10.290 € 3.922 € 10% 4%
Totale kosten van regeldruk als % van de productiekosten 2013 2012 2011 2010 10% 10% 10% 4% 34% 0% 13% 43% 10%
2009 10% 0% 10%
10% 0% 10%
De ervaren knelpunten De KAR-methodiek geeft ook zicht op knelpunten die bedrijven ervaren Hierbij gaat het om: Bespreek de ervaren knelpunten in detail om tot een goede onderbouwing te komen
• •
Belemmeringen in bedrijfsprocessen, investeringen, ontwikkelingen en innovaties. Knelpunten in de emotionele beleving van ondernemers. Oftewel: irritatie. Wat vindt de ondernemer bijvoorbeeld van de klantgerichte en ondernemersgerichte houding van de overheid?
De ervaren knelpunten vraagt u uit tijdens de diepte-interviews met relevante medewerkers van de voorbeeldbedrijven. Om een volledig beeld te krijgen van de ervaren knelpunten, hanteert u de volgende uitgangspunten: • Bij grote bedrijven moet u meer medewerkers spreken om het beeld van de ervaren knelpunten compleet te krijgen dan bij kleine bedrijven. Bij een eenmanszaak of een onderneming met slechts enkele medewerkers kunt u meestal volstaan met één respondent, namelijk de eigenaar/ondernemer zelf. Gaat het om een voorbeeldbedrijf in een concernstructuur, dan is het raadzaam om met vertegenwoordigers van elk van de individuele vennootschappen te spreken. Soms kan het nodig zijn om ook buiten het voorbeeldbedrijf interviews af te nemen. Bijvoorbeeld wanneer een deel van de bedrijfsvoering extern is belegd. Denk aan een boekhouder die wordt ingehuurd. Het interviewen van deze partijen kan kosten geven voor het voorbeeldbedrijf. Stem dit dan ook eerst af met de ondernemer. •
Selecteer een respondent per afdeling Bij bedrijven die bestaan uit meerdere afdelingen moet u rekening houden met de unieke verplichtingen voor deze individuele afdelingen. Zo heeft de afdeling P&O vooral te maken met verplichtingen op het gebied van arbeidsrecht en regels op het gebied van veiligheid en gezondheid (Arbowetgeving). Daarentegen heeft de afdeling Finance & Control bijvoorbeeld te maken met de regels uit het Burgerlijk Wetboek waarin eisen worden gesteld aan het opstellen van de jaarrekening. Het is dus belangrijk dat u een vertegenwoordiger spreekt van ieder bedrijfsonderdeel dat te maken heeft met verplichtingen.
75
•
Selecteer respondenten die vanuit een breed perspectief naar verplichtingen kijken Het is van belang om respondenten te spreken die zicht hebben op alle verplichtingen waarmee het bedrijf of de individuele afdeling te maken hebben. U wilt immers een compleet beeld krijgen van de ervaren knelpunten. Een medewerker op de werkvloer heeft minder zicht op de verplichtingen die zijn collega uitvoert dan zijn manager die beide werknemers aanstuurt. Voor een volledig beeld selecteert u dus respondenten op managementniveau of op soortgelijk niveau.
•
Houd bij uw interviewmethode rekening met de omvang en de complexiteit van de verplichtingen U kunt verschillende methoden gebruiken om de gewenste informatie te achterhalen. U kunt uw vragen per e-mail stellen, per telefoon of in een rechtstreeks, persoonlijk gesprek met de respondent. Welke methode het meest geschikt is, hangt af van een aantal factoren. Namelijk: het aantal en de complexiteit van de verplichtingen. Wanneer u relatief weinig en/of eenvoudige verplichtingen wilt doornemen, volstaat vaak een telefonisch interview. Voor speciMaar als het gaat om een groter aantal verplichtingen of de interview op locatie de beste keus. In een face-to-face gesprek kunt u dieper ingaan op het onderwerp. Ook is het makkelijker om achtergrondinformatie op te vragen of in te zien.
• nadere vragen stellen over de achtergronden van de gevonden kostenposten. Check ook hoeveel tijd de medewerkers daadwergeeft u zicht op de kosten van het personeel. U heeft echter de interviews nodig om te bepalen welk deel van de salariskosten tot de regeldruk behoren. •
Zorg ervoor dat de interviews gestructureerd en volgens een vaste standaard verlopen Structuur helpt u om volledig te zijn in het voorleggen van de vragen. Bovendien draagt het bij aan een prettig verloop van het gesprek en u creëert draagvlak bij uw gesprekspartner. Omdat u in ieder interview nieuwe verplichtingen doorneemt, is het niet mogelijk om te werken met een vaste vragenlijst. Wel kunt u ervoor zorgen dat de organisatie rondom de interviews binnen vastomlijnde kaders verloopt.
76
Hieronder staan vier stappen die u kunt doorlopen om de interviews effectief en gestructureerd uit te voeren. Stap 1. De introductie en voorbereiding Nadat u een voorbeeldbedrijf heeft geselecteerd, moet u het bedrijf bewegen om mee te doen aan het onderzoek. Het eerste contact is daarbij van groot belang. Zorg ervoor dat u direct bij de eerste introductie spreekt met de hoofdverantwoordelijke (de directeur) van het bedrijf. Deze persoon herkent het belang van het onderzoek en heeft daarnaast de middelen en de positie om de rest van het bedrijf te informeren. Bovendien heeft u toestemming nodig om inzage te krijgen in relevante bedrijfsgevoelige informatie. Stap 2. Het overzicht met relevante medewerkers Als het bedrijf wil meewerken aan het onderzoek, is het belangrijk om een contactpersoon bij het bedrijf aan te wijzen die u helpt om gewenste medewerkers te benaderen en relevante informatie te achterhalen. Samen met deze contactpersoon stelt u, aan de hand van het organigram van het bedrijf, een overzicht op van relevante medewerkers die u wilt benaderen voor de interviews. Stap 3. De uitvoering van de interviews Ter voorbereiding op een interview stuurt u de respondent(en) een toelichting met de achtergronden van het onderzoek, de gespreksongesprekspartner in de gelegenheid om zich gedegen voor te bereiden. Tijdens de interviews bespreekt u in de eerste plaats de gegevens die de respondent de geïnventariseerde regeldruk daadwerkelijk als regeldruk en dus als knelpunt ervaart. Daarnaast inventariseert u tijdens de interviews aanvullende knelpunten waar de ondernemer in de dagelijkse praktijk tegenaan loopt. De vragenlijst garandeert dat alle onderwerpen aan bod komen die nodig ook als een leidraad bij de interviews. Maar om de ervaren knelpunten te inventariseren, zult u moeten doorvragen bij eventuele onduidelijkheden. Neem de ruimte om zo nodig af te wijken van de vragenlijst. Dat kan u relevante inzichten opleveren over de ervaren knelpunten, maar
77
Stap 4. De uitwerking van de interviews De resultaten van het interview vat u samen in een beknopt, maar vollere knelpunten en de ervaren knelpunten die u met de respondent heeft besproken. Vervolgens geeft u de respondent gelegenheid om eventuele op- of aanmerkingen te maken. Wanneer u per voorbeeldbedrijf alle stappen van de sectoranalyse en de businessanalyse heeft doorlopen, heeft u uw input voor het opstellen van de rapportage. Gebruik hierbij de inhoudsopgave uit Bijlage I als richtsnoer.
78
BIJLAGEN
Bijlage I
83
Geannoteerde inhoudsopgave rapport businessanalyse
Bijlage II
87
Geannoteerde inhoudsopgave eindrapport
Bijlage III
91
Geannoteerde inhoudsopgave managementsamenvatting
82
BIJLAGE 1 Geannoteerde inhoudsopgave rapport businessanalyse 1
Inleiding Dit onderdeel dient ter introductie van het rapport. Het gaat in op de achtergrond en de doelstelling(en) van het onderzoek. Daarnaast is een beknopte leeswijzer opgenomen waarmee de lezer inzage krijgt in de opbouw van het rapport.
2
Uitgangspunten van het onderzoek Dit onderdeel gaat in op de verschillende uitgangspunten die in de KAR-methodiek worden gehanteerd.
2.1 KAR-methodiek. Onderwerpen die hierbij aan de orde komen zijn Administratieve Lasten, Nalevingskosten en Toezichtlasten. 2.2
Achtergrond van de methodiek De lezer krijgt zicht op de achtergrond van de KAR-methodiek en de samenhang tussen de verschillende onderzoeksmethodes die worden toegepast (sectoranalyknelpunten).
2.3
Kostenstructuur – de plaats van regeldruk weergave, een indruk van de plek die regeldruk inneemt ten opzichte van bedrijfseconomische begrippen zoals omzet, bedrijfskosten en EBIT.
3
De sector Dit onderdeel gaat in op de uitkomsten van de sectoranalyse die in de eerste fase van het onderzoek wordt uitgevoerd.
83
3.1
Beschrijving van de sector fende sector. Er wordt een beschrijving gegeven van: • • • • • • •
de historie van de sector; de belangrijkste producten en/of diensten die worden geleverd; een overzicht van de verschillende typen bedrijven; het aantal bedrijven per type bedrijf en in totaal; het aantal medewerkers per type bedrijf en in totaal; de gemiddelde omzet per type bedrijf; de totale omzet per type bedrijf en in totaal.
De gegevens worden opgenomen in een tabel inclusief tekstuele toelichting. 3.2
De voorbeeldbedrijven Hier wordt een korte toelichting gegeven op de verschillende voorbeeldbedrijven die waarbij per voorbeeldbedrijf informatie is opgenomen over: • • •
de organisatiestructuur; de belangrijkste producten en/of diensten die het bedrijf levert; meebrengen (bijvoorbeeld gegevens over huisvesting, inrichting van administratieve processen, etc.).
4
Regeldruk bij de voorbeeldbedrijven Dit onderdeel geeft de resultaten van de businessanalyse weer waarbij per type voorbeeldbedrijf onderstaande onderdelen aan de orde komen.
4.1
Regeldruk als % van de productiekosten De lezer krijgt zicht op het aandeel van de regeldruk in de productiekosten van het voorbeeldbedrijf over de afgelopen vijf (gesloten) boekjaren. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen reguliere en eenmalige regeldruk. De resultaten worden
4.2
Reguliere regeldruk Hierbij krijgt de lezer zicht op de verdeling van reguliere regeldruk over de verschillende kostenplaatsen (bijvoorbeeld huisvesting, personeel, overig). De resultaten
84
4.3
Eenmalige regeldruk Hierbij krijgt de lezer zicht op de belangrijkste investeringen die ten grondslag liggen aan de eenmalige regeldruk die is geconstateerd bij het voorbeeldbedrijf. De resul-
4.4
Verdeling van de regeldruk Hierbij krijgt de lezer zicht op de verdeling van de reguliere regeldruk over de verschillende typen regeldruk (Administratieve Lasten, Nalevingskosten, Toezicht-
5
Toekomstige ontwikkelingen in de regeldruk Dit hoofdstuk gaat in op ontwikkelingen die de regeldruk in de (nabije) toekomst mogelijk beïnvloeden. Het gaat hierbij om wijzigingen in wet- en regelgeving waar ondernemers mee te maken krijgen, waardoor zij investeringen moeten doen en/ of interne processen moeten aanpassen. Indien mogelijk wordt in dit onderdeel een kwantitatieve inschatting gemaakt van de invloed op de regeldruk.
6
Conclusies In dit onderdeel worden op basis van de resultaten uit de businessanalyse de belangrijkste conclusies weergegeven.
85
Bijlagen bij businessanalyse Bijlage I
De KAR-methodiek In deze bijlage wordt een uitgebreide beschrijving gegeven van de KAR-methodiek. Er wordt ingegaan op de achtergrond, de doelstellingen en de werkwijze van de methodiek.
Bijlage II
Relatie tussen regeldruk en bedrijfsresultaat In deze bijlage wordt een uitgebreide beschrijving gegeven van de relatie tussen de regeldruk en het bedrijfsresultaat. De korte schets van de plek van regeldruk ten opzichte van bedrijfseconomische begrippen, zoals omzet, bedrijfskosten en EBIT (hoofdrapport paragraaf 2.3) wordt nader beschreven. Hierbij wordt welke manier reductie van regeldruk leidt tot verhoging van de winstgevendheid van bedrijven binnen de sector.
Bijlage III
Overzicht regelgeving in de sector In deze bijlage wordt een overzicht gegeven van de regelgeving die betrekking heeft op de sector. Er wordt onderscheid gemaakt tussen algemene regelgeving (bijvoorbeeld omtrent personeelsverplichtingen, administratie, voor de bedrijven die werkzaam zijn in de sector.
Bijlage IV In deze bijlage wordt een overzicht opgenomen van alle gebruikte afkortingen en begrippen die in het rapport aan de orde komen. Bijlage V
Projectbegeleiding en -uitvoering In deze bijlage wordt aangegeven welke organisaties en personen betrokken zijn bij de uitvoering van het project. Het gaat hierbij om een overzicht waarin gegevens zijn opgenomen van de opdrachtgever, het uitvoerend onderzoeksbureau en de leden van de klankbordgroep.
86
BIJLAGE 2 Geannoteerde inhoudsopgave eindrapport 1
Inleiding Dit onderdeel dient ter introductie op het rapport. Het gaat in op de achtergrond en de doelstelling(en) van het onderzoek. Daarnaast is een beknopte leeswijzer opgenomen waarmee de lezer inzage krijgt in de opbouw van het rapport.
2
Werkwijze van het onderzoek Dit onderdeel geeft een korte weergave van de werkwijze die in het project wordt gehanteerd. Hierbij wordt een korte beschrijving gegeven van de verschillende stappen die in het project worden doorlopen.
2.1
De sectoranalyse Hierbij wordt ingegaan op welke wijze de sectoranalyse tot stand is gekomen en welke resultaten dit heeft opgeleverd. Hiermee krijgt de lezer van het rapport inzicht op de feitelijke opbouw van de sector.
2.2
De businessanalyse Hierbij wordt beknopt uiteen gezet op welke wijze de businessanalyse is uitgevoerd en welke resultaten dit voor de verschillende deelsectoren heeft opgeleverd. De licht.
2.3
De werksessies In dit onderdeel krijgt de lezer van het rapport een beknopte beschrijving van de werkwijze en de resultaten van de werksessies die zijn gehouden om de resultaten
2.4
Het eindrapport Hierbij wordt een beknopte toelichting gegeven van de werkwijze die is gehanteerd bij het samenstellen van het eindrapport.
87
3
Financieel traceerbare en ervaren knelpunten In dit hoofdstuk worden de belangrijkste factoren besproken die regeldruk veroorzaken voor de bedrijven in de betreffende sector.
3.1
Inventarisatie van regeldrukknelpunten In deze paragraaf worden de belangrijkste knelpunten die ten grondslag liggen aan de regeldruk uitgebreid beschreven. Hierbij wordt per knelpunt beschreven wat het inhoudt, op welk type bedrijven in de sector (deelsectoren) het betrekking heeft en op welke wijze de regeldruk de kosten voor bedrijven of de ervaring van ondernemers beïnvloedt.
3.2
Reikwijdte van de regeldrukknelpunten Aan de hand van een tabel wordt een beknopte samenvatting gegeven van paragraaf 3.1. Per knelpunt is aangegeven op welk voorbeeldbedrijf/deelsector het van toepassing is.
4
Conclusies In dit onderdeel worden de belangrijkste conclusies weergegeven.
88
Bijlagen bij eindrapportage Bijlage I
Samenvatting businessanalyse voorbeeld bedrijven Deze bijlage geeft een samenvatting van de resultaten uit de businessanalyse die is uitgevoerd bij de voorbeeldbedrijven. Onderstaande onderdelen (exclusief de inleiding) worden per type voorbeeldbedrijf opgenomen. Inleiding De lezer krijgt een korte introductie op de doelstelling, de achtergrond en de werkwijze van de businessanalyse die is uitgevoerd. Regeldruk als % van de productiekosten Hierbij krijgt de lezer zicht op de conclusies ten aanzien van het aandeel van de regeldruk in de productiekosten van het voorbeeldbedrijf over de afgelopen vijf (gesloten) boekjaren. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen reguliere en eenmalige
Reguliere regeldruk Hierbij krijgt de lezer zicht op de conclusies ten aanzien van de verdeling van reguliere regeldruk op de verschillende kostenplaatsen (bijvoorbeeld huisvesting, perso-
Eenmalige regeldruk Hierbij krijgt de lezer zicht op de conclusies ten aanzien van de belangrijkste investeringen die ten grondslag liggen aan de eenmalige regeldruk die is geconstateerd toelichting. Verdeling van de regeldruk Hierbij krijgt de lezer zicht op de conclusies ten aanzien van de verdeling van de reguliere regeldruk over de verschillende typen regeldruk (Administratieve Lasten, inclusief toelichting. Bijlage II
De KAR-methodiek In deze bijlage wordt een uitgebreide beschrijving gegeven van de KAR-methodiek. Er wordt ingegaan op de achtergrond, de doelstellingen en de werkwijze van de methodiek.
89
Bijlage III
Uitwerking van regeldrukknelpunten In deze bijlage wordt de beschrijving van de regeldrukknelpunten samengevat in factsheets. Per knelpunt wordt een factsheet opgesteld met daarin informatie over: • • •
Bijlage IV
het knelpunt; gerelateerde wet- en regelgeving; het potentiële effect op de kosten en/of de beleving van bedrijven.
Aanvullende knelpunten In deze bijlage wordt een overzicht gegeven van aanvullende knelpunten die naar voren zijn gekomen tijdens de interviews en/of werksessies. Omdat het gaat om knelpunten die zijn aangedragen door één of enkele personen zijn deze opgenomen in de bijlage bij het eindrapport.
Bijlage V
Overzicht regelgeving in de sector In deze bijlage wordt een overzicht gegeven van de regelgeving die betrekking heeft op de sector. Er wordt onderscheid gemaakt tussen algemene regelgeving (bijvoorbeeld omtrent personeelsverplichtingen, administratie, huisvesting, etc.) en
Bijlage VI In deze bijlage wordt een overzicht opgenomen van alle gebruikte afkortingen en begrippen die in het rapport aan de orde komen. Bijlage VII
Projectbegeleiding en -uitvoering In deze bijlage wordt aangegeven welke organisaties en personen betrokken zijn bij de uitvoering van het project. Het gaat hierbij om een overzicht waarin gegevens zijn opgenomen van de opdrachtgever, het uitvoerend onderzoeksbureau en de leden van de klankbordgroep. De managementsamenvatting is bedoeld om lezers in korte tijd te informeren over de belangrijkste resultaten uit het onderzoek. De omvang van de managementsamenvatting is maximaal één A4. Het accent ligt op de resultaten uit het onderzoek: de geconstateerde knelpunten en de belangrijkste conclusies.
90
BIJLAGE 3 Geannoteerde inhoudsopgave managementsamenvatting 1
Inleiding De inleidende alinea geeft een beknopte introductie waarmee de schrijver ingaat op de achtergrond en de doelstelling(en) van het onderzoek.
2
Werkwijze van het onderzoek Deze alinea gaat in op de werkwijze van het onderzoek en de verschillende uitgangspunten die hierbij zijn gehanteerd. Hiermee krijgt de lezer zicht op: • • •
3
De verschillende fasen van het project De verschillende onderzoekstechnieken (sectoranalyse, businessanalyse) De verschillende rapportages (businessanalyse en het eindrapport)
Samenvatting: sectoranalyse Deze alinea geeft een korte indruk van de opbouw van de sector en de voorbeeldbedrijven die als representanten van de deelsectoren in het onderzoek zijn betrokken. Eventueel wordt hierbij ingegaan op actuele of toekomstige ontwikkelingen.
4
Financieel traceerbare en ervaren knelpunten Deze alinea is een samenvatting van de belangrijkste knelpunten en belemmeringen die zijn geconstateerd waarbij tevens is aangegeven welke mogelijkheden er zijn om deze naar een voor ondernemers aanvaardbaar niveau terug te dringen.
5
Conclusies en het vervolg In de laatste alinea wordt ingegaan op de belangrijkste conclusies uit het onderzoek en het vervolgtraject dat nodig is om geconstateerde knelpunten en belemmeringen effectief terug te dringen.
91
overheid. De KAR-methodiek maakt deze kosten inzichtelijk. Daarbij wordt de bedrijfsvoering als uitgangspunt gebruikt. Hiervoor worden de verschillende bedrijfskosten in kaart gebracht en wordt inzicht gegeven in de impact van wet- en regelgeving op deze kosten en de winstgevendheid. Naast inzicht in de kosten levert de KAR-methodiek voorstellen om deze kosten te verminderen en hiermee de winstgevendheid te vergroten alsmede de groei van het Topsector- en Maatwerkaanpak van het Ministerie van EZ.
Ministerie van EZ Bezuidenhoutseweg 73
Edisonbaan 14 G-1
2594 AC ’s-Gravenhage
3439 MN Nieuwegein
Postadres
030 602 49 00
Postbus 20401 ISBN 978-90-815210-0-0
2500 EK ’s-Gravenhage 070 379 8911
