Handleiding. Kapstok voor praktische verkeerseducatie van het ROV Zuid-Holland

Handleiding

Kapstok voor praktische verkeerseducatie van het ROV Zuid-Holland

COLOFON

Concept, vormgeving en realisatie Advies- en Onderzoeksgroep Beke, Arnhem Balthazar Beke, Marcel Grotens, Gerdien Verhagen Inhoud handleiding, panelen en modules Advies- en Onderzoeksgroep Beke, ROV-ZH Onderwijsbegeleidingsdiensten Zuid-Holland Financiering van de ontwikkeling ROV-ZH RPV’s Haaglanden, Hoeksche Waard, Leidse Regio en Rijnstreek Uitgave Tweede, gewijzigde uitgave, maart 2008 Bijzondere dank aan Beaufair, Waddinxveen ANWB voor het beschikbaar stellen van het pakket “Trapvaardig”; Alle Zuid-Hollandse scholen, die aan de pilot en de evaluatie hebben meegewerkt; en (last but not least) Paul Stinis en Kitty Stinis-Jansen voor het zorgvuldig beheer van het spel en praktische adviezen.

Niets uit het pakket “Groot Verkeersmysteriespel” mag worden nagemaakt zonder de uitdrukkelijke toestemming van Advies- en Onderzoekgroep Beke en ROV Z-H. Het Groot VerkeersMysteriespel © ROV ZH, 2005

Deel 1: algemene inleiding

2

Inhoud

Deel 1.

Algemene inleiding • • •

•

Deel 2.

paneel 1 paneel 2 paneel 3 paneel 4 paneel 5 paneel 6 paneel 7 paneel 8 paneel 9 paneel 10 paneel 11 paneel 12 paneel 13 paneel 14 paneel 15 paneel 16 paneel 17

Verkeersgeluidenspel Plakplaat Memo Zoekplaat Voetgangerslicht Een zichtbaar pak Fietsvaardigheid Verkeersbordenbingo Skaten en steppen Juniorregels School-thuis route Verkeersnieuwtjes Heen en Weer De dode hoek Moeilijke regels Krantenpagina Fietskeuring

Sets met beschrijvingen Complete sets per groep, waarin opgenomen: • • • •

Deel 4.

5 7 9

11

Panelen 1 t/m 17 • • • • • • • • • • • • • • • • •

Deel 3.

Leeswijzer handleiding Toelichting Groot VerkeersMysteriespel (GVM) Onderdelen van het spel Spelwand Panelen Format afspraken per school Suggesties voor de afsluiting van het GVM

Paneel Planningsvel Alle relevante bijlagen Complete set “Ouders en het GVM”

De bijlagen

15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47

Leeswijzer handleiding Deze handleiding bestaat uit vier delen. In het eerste deel vindt u de algemene informatie, waaronder een overzicht van de onderdelen van het spel. Het tweede deel bevat de handzame, kopieerbare beschrijvingen van de panelen. Het derde deel is het belangrijkste deel van de handleiding. Per leerjaar is hier gebundeld: een beschrijving van de panelen voor dat leerjaar, een beschrijving van aanvullend materiaal en de bijlagen waaronder ouderbrieven. Vooraan elke set beschrijvingen vindt u een invulblad, waarop u gegevens rond uw eigen organisatie kunt aangeven. Tenslotte is in deel drie een set “Ouders en het GVM” opgenomen. Deel vier bevat alle bijlagen bij het GVM, waaronder de ouderbrieven en een overzicht met relevante adressen.


5

Toelichting GVM a. Doelen van het GVM: Het GVM is ontwikkeld om te bewerkstelligen dat: 1) Scholen enthousiast(er) worden voor verkeerseducatie. 2) Scholen de aandacht voor praktische verkeerseducatie versterken. 3) Scholen de aandacht voor praktische verkeerseducatie uitbreiden naar meer groepen. 4) Scholen met ouders samenwerken op het gebied van verkeerseducatie- en opvoeding wordt versterkt. Deze doelstellingen zijn nog steeds actueel. Na de evaluatie van het GVM in 2006 is er in deze herziene versie een belangrijk doel aan toegevoegd. Dit heeft te maken met het programma SCHOOL op SEEF. Het ROV-ZH, stadsregio Rotterdam, Stadsgewest Haaglanden en de provincie Zuid-Holland hebben dit in 2006 gelanceerd om een structurele aanpak van verkeerseducatie in het primair onderwijs in Zuid-Holland te faciliteren. Binnen dit programma worden scholen uitgedaagd èn ondersteund om planmatig en gedurende meerdere jaren aan de slag te gaan met theoretische en praktische verkeerseducatie, communicatie met de gemeente over veilige schoolomgeving en –routes en communicatie met ouders over de verkeerseducatie en –opvoeding. De initiators van het programma en de negen Regionale Projecrtgroepen Verkeersveiligheid in de provincie stellen verkeersleerkrachten, adviseurs bij de OBD’s, uitleenmaterialen èn subsidies beschikbaar om het scholen hierbij te ondersteunen. Scholen die dat willen kunnen zich laten certificeren als “SCHOOL op SEEF”. Het GVM maakt onderdeel uit van dit programma. De nieuwe doelstelling bij het programma luidt dan ook: 5) Het GVM draagt ertoe bij, dat scholen op een structurele wijze met verkeersveiligheid en educatie aan de slag gaan.

b. Onderdelen van het spel De spelwand: De spelwand wordt op een centrale plaats opgesteld. De wand bestaat uit: • Een “scorebord”; klassen kunnen hierop de vorderingen van hun activiteiten laten zien door het verschuiven van een magneet. • Paneel 1 voor klas 1 t.m. 4 en paneel 7 voor klas 5 t.m. 8: een beschrijving vindt u in deel 3 van de handleiding • Een sirene en zwaailicht. Deze kunnen worden gebruikt om bv. de afsluiting van een onderdeel van het GVM te accentueren.

Voor de opbouw van de spelwand kunt u de bijgeleverde constructiehandleiding raadplegen. Deze vindt u als sticker achterop de spelwand. De opbouw vergt ongeveer 0,5 uur.


7

De panelen: Het GVM bevat zeventien panelen. Vijftien panelen zijn los in de klas te gebruiken. Twee panelen maken onderdeel uit van de spelwand. Leerkrachten kunnen met behulp van de panelen, de bijgeleverde materialen en suggesties en activiteiten uit hun verkeersmethode alle bestaande, actuele middelen combineren tot een aansprekende les rond het voor de eigen groep relevante verkeersveiligheidsonderwerp. Doordat dit per paneel kort is beschreven kan de leerkracht met minimale voorbereidingstijd optimaal gebruik maken van bestaand materiaal. In het nu volgende schema vindt u de panelen, bijbehorende doelgroepen en een inschatting van de tijd die met voorbeiding en uitvoering van de erbij behorende lessen gemoeid is:

Nummer Naam paneel

Groep

1. 2. 3. 4 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

1 t/m 4 1 t/m 4 2 3 3 en 4 3 en 4 4 t/m 6 5 t/m 8 5 t/m 8 5 5 en 6 5 en 6 7 7 8 8 8 / ouders

Verkeersgeluidenspel* Plakplaat Memospel Zoekplaat Voetgangerslicht Een zichtbaar pak Fietsvaardigheid Verkeersbordenbingo* Skaten en steppen Juniorregels School-thuisroute Verkeersnieuwtjes Heen en weer De Dode Hoek Moeilijke regels Krantenpagina Fietskeuring

Voorbereidingstijd 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 0,5 uur 1 uur 0,5 uur

Lestijd 1 uur 2 uur 2 uur 1 uur 1 uur 2 uur 1,5 uur 0,5 uur 1 uur 1,5 uur 1 uur 1 uur 2 uur 1,5 uur 1 uur 3 uur 2 uur

Afspraken per school De ervaring heeft geleerd, dat goede afspraken omtrent logistiek en organisatie van het GVM van cruciaal belang zijn om het project te laten slagen. Daarom worden de afspraken al tijdens de introductie van het spel in het team vastgelegd. Een format voor de introductiebijeenkomst, incl. deze afspraken, vindt u in de bijlagen.

* = spelwand


9

Suggesties voor de afsluiting van het GVM Het GVM wordt na twee of drie weken afgesloten. In de set “Ouders en het GVM” in deel 3 van deze handleiding vindt u suggesties voor activiteiten tijdens een inloopochtend of –middag, die ook goed bruikbaar zijn bij een happening ter afsluiting van het GVM.

Hier volgen enkele tips om de afsluiting een extra feestelijk karakter te geven: • Bestel via www.schoolopseef.nl bij het ROV-ZH kostenloos een leuk verkeerspresentje voor alle leerlingen. • Soms kunt u hiervoor ook bij de plaatselijke politie terecht. • Overhandig alle leerlingen een certificaat dat ze met het GVM hebben meegedaan. • Maak een impressie van het project, al dan niet met foto’s, en vraag het ROV-ZH deze op www.schoolopseef.nl te plaatsen. Natuurlijk kunnen leerlingen daar een reactie bij plaatsen.


11

DEEL 2: De beschrijving van alle panelen

PANEEL 1 (spelwand) Verkeersgeluidenspel

DOELGROEP

Leerlingen van groep 1 t/m 4

VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1 uur

DOEL

Leerlingen onderscheiden verkeers- en niet-verkeersgeluiden.

MATERIAAL

Paneel 1 (spelwand) 25 setjes met afbeeldingen van de geluiden Cd-speler Cd met geluiden Whiteboardstift

Deel 2: Panelen 1 t/m 17

15

INFORMATIE OVER HET PANEEL • •

Op de spelwand is een paneel aanwezig dat gebruikt wordt voor het verkeersgeluidenspel. Het verkeersgeluidenspel is bedoeld om kinderen attent te maken op welke geluiden er op straat en daarbuiten te horen zijn.

WERKWIJZE • Zorg voor een cd-speler. • Deel de geluidenspelkaartjes uit aan alle kinderen. • Leg het spel uit. • Alle kinderen krijgen een setje kaartjes, waarop de verschillende geluiden staan afgebeeld. • Als het geluid te horen is, moeten ze het goede kaartje pakken en tonen. • Bij de leerlingen in de groepen 1 en 2 kan er gewerkt worden in tweetallen. Ieder tweetal krijgt 1 set kaarten. • Laat de leerlingen eerst de afbeeldingen op de kaarten bekijken. • Als het geluid is afgelopen, vraagt de leerkracht aan alle kinderen om het goede kaartje in de lucht te steken. • Als alle kinderen het goed hebben, zet de leerkracht een kruis met een whiteboardstift bij de illustratie behorende bij het geluid. * Als niet alle leerlingen het goed hebben laat de leerkracht nogmaals het geluid horen. • De leerkracht kan eventueel van de gelegenheid gebruik maken om aan de leerlingen vragen te stellen over het geluid en de betekenis ervan in het verkeer.

SUGGESTIES • Het anticiperen op geluiden in het verkeer kan het best worden geleerd indien ook ouders/ verzorgers in de dagelijkse praktijk aandacht hieraan besteden. • Het oefenen van het herkennen van verkeersgeluiden kan vorm krijgen in een soort spel. Een kind dat op de fiets wordt opgehaald van school, kan tijdens de terugweg van school bijvoorbeeld alle geluiden die het hoort hardop benoemen (‘Brommer!’,‘Vrachtwagen!’, ‘Fietsbel!’ en dergelijke).

AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Welke geluiden hoor je in het verkeer? - Waarom is het belangrijk om goed te luisteren naar deze geluiden? - Wat vind je het spannendste geluid in het verkeer? - Welke geluiden hoor jij niet zo goed in het verkeer?”


16

PANEEL 2 Plakplaat

DOELGROEP

Leerlingen en ouders / verzorgers van groep 1 t/m 4

VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

2 uur

DOEL

De leerlingen kennen de regels in het verkeer met betrekking tot het oversteken rondom hun huis Ouders en verzorgers zijn attent op hun rol binnen de verkeersopvoeding en hebben handreikingen om daaraan invulling te geven.

MATERIAAL

Paneel 2 Ouderbrief O.p2 Kleur-plakplaat met de lege straat (bijlage 2.1a) Kleur-plakplaat met plaatjes met betrekking tot het verkeer (bijlage 2.1b) Kleurpotloden Magneten Achtergrondinformatie rond oversteekhandelingen (bijlage B)


17

INFORMATIE OVER HET PANEEL • • • • • • • • • • •

De leerlingen maken op school de kleur-plakplaat. De kleur-plakplaat gaan over het oversteken rondom huis. Deze kleur-plakplaat bestaat uit twee vellen. Op vel 2.1a. staat een lege straat Op vel 2.1b. staan allerlei plaatjes met betrekking tot het verkeer, zoals een zebra, voetganger, auto. De leerlingen kleuren en knippen deze verkeerszaken uit. Deze kleur-plakplaat nemen de leerlingen mee naar huis. Thuis wordt deze plaat besproken met de ouders/verzorgers. De ouders/verzorgers bespreken gedurende een week verschillende oversteeksituaties. Deze oversteeksituaties worden ook opgeplakt op de lege straat. Na een week nemen de leerlingen hun plakplaat weer mee terug naar school.

WERKWIJZE • Kopieer de kleur-plakplaat 2.1 a lege straat. • Kopieer de kleur-plakplaat 2.1b met plaatjes met betrekking tot het verkeer. • Deel de kleur-plakplaat met de plaatjes met betrekking tot het verkeer uit aan de leerlingen • De leerlingen kleuren de verschillende plaatjes in met kleurpotloden. • De leerlingen knippen de plaatjes uit. • Daarna wordt de kleur-plakplaat lege straat uitgedeeld. • Ook deze wordt ingekleurd. • De kleur-plakplaat gaat samen met ouderbrief 1 mee naar huis. • In de ouderbrief staat wat er van de ouders/verzorgers verwacht wordt. • Na een week brengen de kinderen de kleur-plakplaat weer terug naar school. • De kleur-plakplaten worden opgehangen op het magneetbord m.b.v. een magneet • De overige worden in de klas opgehangen. • Als afsluiting vindt er een kringgesprek plaats over welke oversteeksituaties de leerlingen samen met hun ouders/verzorgers hebben geoefend. KOPPELING AAN ANDERE LESPAKKETTEN • Dit paneel is prima te koppelen aan projectmaterialen als de Ideeënkist Oversteken, de Oversteekkist 3/4, de uitleenkist groep 1/4 en de materialen box praktische verkeerseducatie. Actuele informatie en contactgegevens staan op www.schoolopseef.nl AFSLUITING: • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Welke belangrijke dingen heb je geleerd over het verkeer op weg van huis naar school? - Ben jij de enige die meedoet in het verkeer? - Waarop moet je letten als voetganger in het verkeer? - Moet je alleen maar opletten in het verkeer wanneer je van huis naar school gaat? - Wanneer moet je ook opletten in het verkeer?”


18

PANEEL 3 Memospel

DOELGROEP

Leerlingen en ouders / verzorgers van groep 2

VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

2 uur

DOEL

Leerlingen en ouders / verzorgers ontdekken en het verschil tussen veilig en onveilig gedrag in het verkeer en zijn in staat dit te omschrijven.

MATERIAAL

Paneel 3 Memokaarten Whiteboardstiften Kopieerblad memospel Ouderbrief O.p3 Achtergrondinformatie rond oversteekhandelingen (bijlage B)


19

INFORMATIE OVER HET PANEEL • • •

Op het paneel staan enkele voorbeelden van veilig en onveilig gedrag in het verkeer. Het spel kan na het spelen ook meegenomen worden naar huis met bijlage 0.p3. Thuis kan het spel nogmaals met de ouders / verzorgers gespeeld worden.

SPEELWIJZE • Op het paneel staan vier verkeerssituaties. • Iedere verkeerssituatie heeft zowel een afbeelding van een veilige en onveilige handeling • Tijdens de introductie bespreekt de leerkracht samen met de leerlingen de veilige en onveilige verkeerssituatie • Tijdens het hoekenwerk kunnen de leerlingen nogmaals het memory spel me meer kaarten spelen. • De kaartjes worden met de afbeelding naar beneden op de tafel gelegd. • De kinderen gaan op zoek naar een kaartje met de veilige verkeerssituatie en een kaartje van dezelfde verkeerssituatie maar dan onveilig. • Voorbeeld: een kind dat half op straat loopt, is een voorbeeld van een onveilige verkeerssituatie. De bijbehorende veilige verkeerssituatie is het kaartje van een kind dat veilig op de stoep loopt. • De leerlingen moet wel aangeven of het veilig of onveilig is de situatie op de afbeelding. SUGGESTIE Deel de gekopieerde vellen met spelkaartjes uit. De leerlingen knippen de kaartjes uit en nemen het spel met ouderbrief (0.p3) mee naar huis om het spel daar te spelen. KOPPELING AAN ANDERE LESPAKKETEN • Dit paneel is prima te koppelen aan projectmaterialen als de Ideeënkist Oversteken, de Oversteekkist 3 / 4, de uitleenkist groep 1 / 4 en de materialenbox praktische verkeerseducatie. Actuele informatie en contactgegevens staan op www.schoolopseef.nl. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Wat heb je geleerd over veilig lopen in het verkeer? - Wat heb je geleerd over veilig spelen in het verkeer? - Hoe kun je ervoor zorgen, dat andere mensen goed op jou letten in het verkeer?”


20

PANEEL 4 Zoekplaat

DOELGROEP

Leerlingen en ouders / verzorgers van groep 3

VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1 uur

DOEL

Leerlingen kunnen gevaarlijke oversteeksituaties herkennen

MATERIAAL

Paneel 4 Geplastificeerde zoekplaat A3-poster Zwart/wit A4 poster met oplossingen (bijlage 4.1) Whiteboardstift Achtergrondinformatie bij de 10 situaties (bijlage 4.2)


21

INFORMATIE OVER HET PANEEL • • • •

Het paneel is een zoekplaat met oversteek- en andere verkeerssituaties. Op de afbeelding zijn kinderen o.a. aan het oversteken. De leerlingen gaan op zoek naar de foute en goede verkeerssituaties. Deze foute en goede verkeerssituaties worden door de klas benoemd, besproken en de foute verkeerssituaties worden voorzien van oplossingen.

SPEELWIJZE • Neem de handleiding goed door. • Bekijk op de afbeelding waar de fouten zijn aangegeven. • Introduceer de plaat, leg de bedoeling uit. • Benadruk de beperktheid van de beschikbare tijd, bijvoorbeeld 15 minuten. • Deel de zoekplatenposters uit. • Laat de leerlingen om de beurt naar voren komen om een fout aan te kruisen op het bord en bespreek de situatie klassikaal. • De antwoorden zijn opgenomen bij de achtergrondinformatie. SUGGESTIES • U kunt het paneel gebruiken om de kinderen in kleine groepjes een kort toneel spel te laten voorbereiden. In groepjes van twee of drie laat u de kinderen een verhaaltje spelen, waarin de actie van de overstekende kinderen centraal staat, bijvoorbeeld; Een kind speelt een jongetje dat vlak voor een auto oversteekt. Een ander speelt de auto en een derde kind bijvoorbeeld de dokter, die komt kijken of alles nog goed is, na de (onvermijdelijke) aanrijding. De verschillende situaties rond het oversteken worden nagespeeld, met de kinderen in de klas als toeschouwers. KOPPELING AAN ANDERE LESPAKKETTEN • Dit paneel is prima te koppelen aan projectmaterialen als de Ideeënkist Oversteken, de Oversteekkist 3 / 4, de uitleenkist groep 1 / 4 en de materialenbox praktische verkeerseducatie. Actuele informatie en contactgegevens staan op www.schoolopseef.nl. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Waarop moet je letten bij het oversteken? - Hoe moet je veilig oversteken? - Hoe moet je niet oversteken?”


22

PANEEL 5 Voetgangerslicht

DOELGROEP

Leerlingen van groep 3 en 4

VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1 uur

DOEL

De leerlingen kennen de regels in het verkeer met betrekking tot het oversteken.

MATERIAAL

Paneel 5 30 rode balletjes 30 groene balletjes Achtergrondinformatie rond oversteekhandelingen (bijlage B) Stellingenlijst (bijlage 5.1)


23


Met dit paneel komen de leerlingen op een speelse wijze in aanraking met enkele verkeersregels met betrekking tot het oversteken. Op het paneel staat een voetgangerslicht afgebeeld. Bij de kleuren rood en groen zijn gaten in het paneel gemaakt. Door deze gaten kunnen leerlingen de rode en groene zachte ballen gooien.

SPEELWIJZE • De leerkracht leest een stelling voor. De leerling die aan de beurt is, beoordeelt of de stelling goed of fout is. Wanneer de leerling denkt dat het antwoord goed is, probeert de leerling het groene balletje door het groene gat te gooien van het voetgangerslicht. Wanneer de leerling denkt dat het antwoord fout is, wordt het rode balletje door het rode gat gegooid. • Daarna koppelt de leerkracht het antwoord terug naar de klas. De leerkracht stelt dan de vraag aan de klas: “Wie van jullie had dit antwoord ook gegeven?” • De leerkracht licht het antwoord kort toe • Daarna mag de volgende leerling de volgende stelling beoordelen. SUGGESTIES • U kunt de vragenlijst uitbreiden met vragen over de verkeerssituatie rondom uw school, voorbeeld: Wanneer ik van de gymles kom, hoef ik niet uit te kijken bij het oversteken, want dat doet de juf wel.” KOPPELING AAN ANDERE LESPAKKETTEN • Dit paneel is prima te koppelen aan projectmaterialen als de Ideeënkist Oversteken, de Oversteekkist 3 / 4, de uitleenkist groep 1 / 4 en de materialen box praktische verkeerseducatie. Actuele informatie en contactgegevens staan op www.schoolopseef.nl. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar het centrale planbord en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - Geef vijf tips om veilig over te steken. - Geef vijf dingen die gevaarlijk zijn bij het oversteken.


24

PANEEL 6 Een zichtbaar pak

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

2 uur

DOEL

De leerlingen realiseren zich wat opvallende kleding in het verkeer is

MATERIAAL

Paneel 6 Kopieerblad met sjabloon (bijlage 6) Magneten

OVERIG MATERIAAL

(te verzorgen door de school zelf)

Dik papier (300 grams) Kleurpotloden en kleurstiften Lijm Gekleurd papier Scharen Textiel


25

INFORMATIE OVER HET PANEEL •

Met dit paneel wordt de leerlingen duidelijk gemaakt wat zichtbaar zijn in het verkeer inhoud. Deze zichtbaarheid kan zich uiten door zichtbare kleding te dragen maar ook door je zichtbaar op te stellen in het verkeer.

WERKWIJZE Vooraf: • Kopieer het kopieerblad met het sjabloon. • Zorg dat het bovenstaande materiaal aanwezig is in de klas. Uitvoering: • De leerkracht voorziet iedere leerling van een vel dik papier. • De leerkracht voorziet iedere leerling van een sjabloon. • Met behulp van het sjabloon knippen de leerlingen een aankleed-poppetje uit het dikke papier. • De leerlingen krijgen de opdracht om hun “aankleedpop” zo zichtbaar mogelijk aan te kleden met het in de klas aanwezige materiaal. • De leerlingen gaan de kledingstukken (kopieervel bijgeleverd) inkleuren. • Dit kan met potloden, verf, stiften, ook kan er kleding van papier gevouwen worden. Maar ook echte stukjes stof kunnen gebruikt worden. • Hierna worden de kledingstukken uitgeknipt en het poppetje wordt aangekleed. • Als alle aankleedpoppen klaar zijn, worden de poppen klassikaal één voor één door de leerlingen op het paneel geplaatst. De poppetjes met de meest opvallende kleding in de middelste cirkel. De minder opvallend geklede poppetjes meer naar buiten. • Er kan dus geschoven worden met de aankleedpoppetjes door de leerlingen. • Iedere leerling beargumenteert waarom hij/zij het poppetje daar plaatst. • De leerkracht bespreekt de positie van de poppetjes. • Staan inderdaad de poppetjes die het meest zichtbaar zijn in de middelste cirkel? • Daarbij kan de leerkracht het begrip zichtbaar nog een keer toelichten. SUGGESTIES • Wanneer u het klaslokaal blindeert, kunt u de leerlingen duidelijk maken dat zichtbaarheid overdag en ‘s avonds in het donker enorm van elkaar verschilt. U kunt de leerlingen zaklampen laten meenemen naar de les. Zij kunnen dan zelf ervaren dat een kind in opvallende kleding in het licht van de zaklamp het beste opvalt. • Aan het onderwerp “Zichtbaarheid” kan nog extra aandacht besteed worden door middel van het organiseren van een modeshow. Het paneel maakt de leerlingen duidelijk welke kleding opvalt in het verkeer en welke niet. Organiseer in samenwerking met ouders/verzorgers als afsluiting van het project een grote modeshow. Vraag leerlingen om voor de modeshow hun meest opvallende kleding mee te nemen en aan te doen. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar het centrale planbord en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Wat is zichtbaar zijn in het verkeer? - Welke kleding is goed zichtbaar in het verkeer - Hoe kun je er verder (behalve door je kleding) voor zorgen dat je zichtbaar bent in het verkeer?”


26

PANEEL 7 Fietsvaardigheid

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1,5 uur

DOEL

Het bevorderen van de fietsvaardigheid

MATERIAAL

Paneel 7


27

INFORMATIE OVER HET PANEEL • • • • • • • •

Op het paneel staan tien foto’s afgebeeld. Vijf foto’s zijn afkomstig uit het lespakket Project Motorische Fietsvaardigheid: Foto A: Kleine bocht naar rechts en hand uitsteken Foto B: Tussen twee rijen auto’s doorrijden Foto C: Stoppen en met één voet op de grond staan Foto D: Grote bocht naar links en achteruit kijken Foto E: Met fiets aan de hand door smalle doorgang lopen De andere vijf foto’s zijn bijbehorende praktijksituaties.

WERKWIJZE Voor de les • Lees de handleiding nauwkeurig door. Tijdens de les • Bespreek de verschillende situaties op de foto’s. Leg de link tussen de lessen en de praktijksituaties. SUGGESTIES VOOR UITBREIDING • Het is mogelijk dat na de bespreking van de foto’s op het paneel een aantal situaties door de leerlingen genoemd wordt die zij als extra moeilijk ervaren. • U kunt voor deze moeilijke situaties nogmaals met de leerlingen oefenen op het schoolplein. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Wat heb je geleerd van dit paneel? - Wat vind jij moeilijk aan fietsen? - Wat vind jij makkelijk aan fietsen? - Wat vind jij moeilijk aan fietsen in het verkeer? - Wat kun jij heel goed wanneer je in het verkeer fietst?”


28

PANEEL 8 Verkeersbordenbingo

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

0,5 uur

DOEL

De leerlingen kennen de betekenis van de verschillende verkeersborden

MATERIAAL

Paneel 8 (spelwand) Magnetische verkeersborden Magneten blanco Bingokaarten Fiches


29

INFORMATIE OVER HET PANEEL Bovenbouwleerlingen begeven zich al min of meer zelfstandig in het verkeer, en zeker als ze naar het voorgezet onderwijs gaan. Het is belangrijk dat ze de betekenis weten van de belangrijkste verkeersborden. In dit spel, het verkeersbordenbingo, zijn echte en niet-echte borden opgenomen die het spelelement vergroten. WERKWIJZE • Deze opdracht wordt met de leerlingen gedaan op de plaats waar de spelwand staat. • Laat de leerlingen op de grond zitten. • Speel het spel individueel of in groepjes. Ieder groepje bedenkt een naam of de leerkracht geeft een naam, bijv. de stoplichten, de agenten, de vluchtheuvels, de flitslichten, de vangrail, de fietsers, de snelheidsduivels, enz. • De leerkracht dient op de hoogte te zijn van de betekenis van de verkeersborden. • De speelwijze is als bij een gangbaar bingospel. SPEELWIJZE • Deel bingokaarten en fiches uit. • Leg de regels van het bingospel uit. Op de bingokaarten mag niet worden geschreven. • De leerkracht leest vanaf het paneel een willekeurige beschrijving van een verkeersbord voor en plaatst een blanco magneet op de beschrijving. • De leerlingen zoeken de afbeelding bij de omschrijving op hun bingokaart en leggen er een fiche op. * Als bij een leerling de rij vol is, roept deze ‘bingo’. Bij ‘bingo’ • Laat de leerling naar voren komen en controleer of het een echte bingo is: horizontaal, verticaal of diagonaal. • Pas als alle vragen zijn gesteld, plaatst de leerkracht de magnetische verkeersborden op het paneel. Afronden • Het spel kan nog even verder gespeeld worden tot er een volgende bingo valt. Het spel kan ook gezamenlijk worden afgerond, als volgt: • Verdeel alle overige verkeersborden over de groepjes. • Laat de groepjes leerlingen vooraf zachtjes onderling overleggen wat het verkeersbord kan betekenen. • Dan leest de leerkracht de betekenis van een verkeersbord voor vanaf het paneel. • Binnen de groepjes wordt overlegd of zij het bijpassende verkeersbord hebben. • Als een groepje het juiste verkeersbord denkt te hebben, mag de voorzitter van het groepje het verkeersbord op het paneel plaatsen bij de juiste regel. Hij/zij vertelt de betekenis van het verkeersbord. • Vraag aan de groepjes of het zo klopt. Hij/Zij vertelt de betekenis van het verkeersbord. • De andere groepjes overleggen of de toelichting van de leerling klopt. • De leerkracht vraagt na welk groepje het eens is met de toelichting van de leerling. Puntentelling • 10 punten bij goed. 5 punten als de toelichting deels klopt. 0 punten bij fout. Welk groepje weet het wel? Geef een klein verkeersprijsje aan alle deelnemers van het winnende groepje! SUGGESTIES • Het bingospel kan, als de klas er enthousiast op reageert, gebruikt worden als beloning bij andere activiteiten. • De bingokaarten kunnen worden gekopieerd en bijvoorbeeld vier verschillende kaarten worden meegegeven aan iedere leerling, zodat deze het onderweg, bijvoorbeeld in de auto, met de ouders/ opvoeders en broers/zussen kunnen spelen (de werkwijze verandert dan: de kinderen zoeken onderweg naar afbeeldingen die zij op hun kaart hebben staan. De ouders/ verzorgers leggen tijdens het spelen de betekenis van de borden uit). AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Welke verkeersborden vind jij het belangrijkst? - Welke verkeersborden zag jij vandaag voor het eerst? - Welk verkeersbord zou jij zelf willen bedenken?”


30

PANEEL 9 Skaten en steppen

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1 uur

DOEL

• • •

MATERIAAL

De leerlingen kennen de beschermingsmiddelen die tijdens het skaten en steppen gebruikt kunnen worden. De leerlingen kennen de verkeersregels die gelden voor skaters en steppers. De leerlingen kennen het beleid van de school met betrekking tot het skaten en steppen in en om de school.

Paneel 9 Whiteboardstift De gedragscode van skaters in het verkeer (bijlage 9.1) Skateregels voor leerlingen ‘Zo skate je onwijs goed’ (bijlage 9.2) Beschrijving skateclinic (bijlage 9.3)


31

INFORMATIE OVER HET PANEEL • • • • • •

In deze les wordt met de leerlingen aan de hand van het paneel het veilig skaten en steppen besproken. Het paneel bestaat uit vier onderdelen. Deel A: beschermingsmiddelen voor skaters en steppers. Deel B: verkeersbord Deel C: foto van een verkeerssituatie waarin een stepper voorkomt. Deel D: schoolafspraken m.b.t. skaten en steppen.

WERKWIJZE • Bij deel A van het paneel kunt u de volgende vragen bespreken: Hoeveel leerlingen die skaten of steppen gebruiken beschermingsmiddelen? Kunnen de leerlingen ook andere middelen bedenken die het skaten veiliger maken? Bijvoorbeeld: een vingerbel, spiegeltje op de helm om achteruit te kunnen kijken, reflecterende kleren en goede remmen. Deze middelen, maar ook het goed gebruiken ervan zijn belangrijke voorwaarden om veilig te kunnen skaten. Vraag de leerlingen waarom ze wel/ geen beschermingsmiddelen dragen. Wat zijn volgens de leerlingen de risico’s wanneer de beschermers niet gedragen worden? • • • • •

Bij deel B kunt u het volgende doen: Bespreek de relatie van het bord en de stepper/skater. Zijn de leerlingen als skater of stepper een fietser of een voetganger? (Skaters en steppers zijn voetgangers). Bij deel C kunt u de voorrangsregel “”voorrang bestuurders van rechts” aan de orde stellen. Bespreek ook de positie op de weg. Skaters en steppers zijn voetgangers en horen op de stoep. Bij deel D bespreekt u met de leerlingen de schoolafspraken m.b.t. skaten en steppen. U kunt de leerlingen regels laten bedenken om veilig te skaten en steppen op het schoolplein en daarbuiten. Vergelijk deze afspraken met de tips uit “zo skate je onwijs goed” en de gedragscode voor skaters. U kunt een leuke quiz maken waarin de skateregels zijn verwerkt.

SUGGESTIE • Organiseer een skate-clinic. Voor meer informatie: zie bijlage 9.3. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand vanonder andere de volgende vragen: - “Wat heb je geleerd over skaten in het verkeer? - Waarom is de bescherming bij skaters belangrijk? - Waarom moet je op de stoep skaten?”


32

PANEEL 10 Juniorregels

DOELGROEP

Leerlingen van groep 5

VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1,5 uur

DOEL

• •

MATERIAAL

Paneel 10 Whiteboardstift Kleurpotloden en puntenslijpers

Het bespreken van verkeersgedrag Normen en waarden voor gedrag in het verkeer aan de orde stellen


33


Met dit paneel bedenken leerlingen gedragsregels in en om het verkeer.

WERKWIJZE • Vertel de leerlingen wat gedragsregels zijn. • Of maak samen met de leerlingen een woordweb over gedragsregels en verkeer • Verdeel de klas in groepjes van maximaal 4 leerlingen en laat iedere groep en kele gedragsregels voor in het verkeer bedenken. • Draag mogelijke onderwerpen aan voor nieuwe gedragsregels, bijvoorbeeld: snelheid, fietsen op de stoep of fietsen naast elkaar. * Laat van ieder groepje één leerling naar voren komen om de twee belangrijkste gedragsregels van dat groepje op het paneel te schrijven. * Bespreek met de klas de aangedragen “nieuwe” gedragsregels. * Wanneer alle regels op het bord staan tekenen de leerlingen zelf verkeersborden in het vak naast de geschreven regels. SUGGESTIES • U kunt de door de leerlingen geformuleerde regels toesturen naar: [email protected]. De regels worden dan op www.schoolopseef.nl geplaatst. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar het centrale planbord en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Waarom zijn er verkeersregels? - Welke verkeersregels vind jij belangrijk? - Welke verkeersregels vind jij onbelangrijk? Waarom? - Welke regels mis jij in het verkeer?” ACHTERGRONDINFORMATIE • U kan ook de verkeersbordenposter van het ROV Z-H gebruiken. Op deze poster staat ook de ordening van de verkeersborden. U kunt deze bestellen via www.schoolopseef.nl.


34

PANEEL 11 School-thuisroute

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1 uur

DOEL

• •

MATERIAAL

Leerlingen leren de gevaarlijke situaties en locaties op de school-thuisroute herkennen. Leerlingen leren de daar geldende verkeerstekens en verkeersregels.

a Waneer met een kopie van het paneel wordt gewerkt Paneel 11 en handleiding Kopieën van het paneel (kopieerblad uit de handleiding, bijlage 11.1) Whiteboardstift Stiften in diverse kleuren b. Wanneer met een kopie van een echte plattegrond wordt gewerkt Plattegrond of kopieën van kaarten van de directe omgeving van de school Magneetjes (om de grote kaart op het magneetbord te bevestigen) Brief voor de ouders/verzorgers (bijlage O.p11) Whiteboardstift en stiften in diverse kleuren Deel 2: Panelen 1 t/m 17

35

INFORMATIE BIJ DIT PANEEL WERKWIJZE Voorbereiding • Lees de handleiding nauwkeurig door en kies een van de beschreven werkwijzen. Tijdens de les Werkwijze 1 • Kopieer de bijgevoegde afbeelding van het paneel. Hierop staat een deel van een stadsplattegrond weergegeven. • Introduceer het paneel en leg uit dat het de bedoeling is om van A (school) naar B (huis) te lopen op de meest veiligemanier (met zo veilig/ weinig mogelijk oversteken). • Geef alle leerlingen een kopie van het paneel op A4- of A3-formaat. • Laat de leerlingen intekenen hoe ze van A naar B kunnen komen. Eerst met potlood, dan met een rode stift. Laat de leerlingen aangeven wat volgens hen de veiligste route is. • Hang de ingevulde kopieën op en bespreek ze met de leerlingen. Als de veiligste route nog niet aan bod is geweest, tekent u deze op de plattegrond en licht deze toe. Werkwijze 2 • Kopieer de plattegrond van de directe omgeving van de school. De leerlingen: • krijgen een kopie van de kaart van de echte schoolomgeving. • tekenen in waar hun huis en de school staat. • tekenen met potlood en (indien correct) met een rode stift de route in die ze lopen of fietsen van school naar huis. • tekenen met een groene of een blauwe stift de routes in die ze ook wel eens nemen. De kaart die de leerlingen intekenen laten de kinderen aan hun ouders zien zodat die weten hoe hun kind naar school/huis loopt. Hierbij kunt u de ouderbrief (bijlage Ouderbrief O.p11) gebruiken. De leerkracht: • tekent de verschillende routes op de grote kaart, of laat dat de leerlingen zelf doen. • kiest vervolgens een verkeerssituatie waarlangs de meeste kinderen naar school lopen of fietsen. • tekent deze op het bord (of maakt van tevoren een tekening/digitale foto/video-opname), en bespreekt de mogelijkheden die de kinderen hebben om hier veilig over te steken. • gaat zo mogelijk met de klas oefenen op locatie. Op deze wijze wordt dezelfde opdracht voor kinderen veel zinvoller en realistischer, het gaat ineens over de eigen route, die dagelijks wordt afgelegd. Het is geen abstracte situatie meer. Extra informatie Het programma ‘Kinderen Voorrang’ van VVN is geschikt om in het kader van dit paneel te gebruiken. U kunt contact opnemen met VVN onder nummer 035-5248800. Uw OBD kan u verder informeren. Actuele contactgegevens staan op www.schoolopseef.nl

AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Is de kortste route naar school altijd de veiligste route? - Wat kun jij doen om jouw route van huis naar school nog veiliger te maken? - Wat kunnen aderen doen om jouw route van huis naar school nog veiliger te maken?”


36

PANEEL 12 Verkeersnieuwtjes

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1 uur

DOEL

De leerlingen hebben kennis van vernieuwingen en veranderingen in het verkeer, zowel in hun eigen omgeving (eigen straat, wijk) als daarbuiten (regionaal of landelijk).

MATERIAAL

Paneel 12 Knipsels uit kranten en tijdschriften Websites - www.schoolopseef.nl - www.vvn.nl - wwwrovzuidholland.nl Magneten


37

INFORMATIE OVER HET PANEEL HET PANEEL BESTAAT UIT DRIE DELEN: 1. Media Hier kunnen de kinderen recensies van bijvoorbeeld nieuwe cd-roms, boeken en tijdschriften op het gebied van kinderen en verkeersveiligheid ophangen. Maar ook voor krantenartikelen over actuele verkeerszaken zoals bijvoorbeeld de invoering van de regel ‘bromfietsers op de rijbaan’ kunnen hier geplaatst worden. Laat leerlingen die een artikel hebben gevonden, dit voorlezen (of er over vertellen) en op het paneel plaatsen. 2. Bij jou in de buurt Hier kan iedereen artikelen etc. over verkeerskundige zaken in de buurt van de school ophangen. 3. Agenda Voor aankondigingen van activiteiten op het gebied van verkeersveiligheid en kinderen in de woonplaats van de kinderen en de omgeving van de school. WERKWIJZE Voor de les • Vertel de leerlingen ruim van te voren dat deze les wordt gegeven. • Vraag de leerlingen thuis kranten, tijdschriften, websites etc. te bekijken op verkeersnieuwtjes. Tijdens de les • Lees de door de leerlingen verzamelde artikelen en materialen voor • Plaats de artikelen en materialen vervolgens op het paneel. • Bespreek in de klas wat de artikelen of recensies voor de leerlingen betekenen. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Wat heb je geleerd? - Wat waren de belangrijkste verkeersnieuwtjes? - Welke verkeersnieuwtjes heb je gemist?”


38

PANEEL 13 Heen en weer

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

2 uur

DOEL

Leerlingen hebben inzicht in de verkeersituaties in hun eigen omgeving. Leerlingen hebben inzicht in hun eigen verkeersgedrag tijdens het lopen of fietsen

MATERIAAL

Paneel 13 Digitale camera’s Plattegrond van de wijk (door de school zelf te verzorgen) Eventueel een computer


39


In de eerste les leggen de leerlingen te voet of op de fiets een route door de wijk af en maken foto’s van gevaarlijke verkeersituaties. In de tweede les geven de leerlingen een presentatie aan de hand van de gemaakte foto’s.

WERKWIJZE • Verdeel de leerlingen in groep A t/m F. • Geef de leerlingen de gekopieerde plattegrond van de wijk. • Laat de leerlingen in groepjes op de fiets/ te voet (ligt eraan hoe ze meestal naar school komen) een route door de wijk afleggen. • In de wijk maken de leerlingen foto’s van gevaarlijke en bijzondere verkeerssituaties. • U kunt de groepjes allemaal een verschillend thema meegeven op hun tocht door de omgeving van de school. Mogelijke thema’s zijn: oversteeksituaties, verkeersdrempels, bijzonder obstakels etc. • De groepjes geven aan de hand van de foto’s een presentatie eventueel m.b.v. de computer. • Een voorbeeld presentatie kan gaan over de volgende aandachtspunten: a) De situatie b) Eigen gedrag in deze situatie c) Hoe gedragen andere mensen zich d) Veilig gedrag in deze situatie e) Wat kan de gemeente doen om deze situatie veiliger te maken SUGGESTIES • Zie de productenbank onder het leerkrachtgedeelte van www.schoolopseef.nl achtergrondinformatie over de verschillende verkeersproducten. • Ga naar www.schoolopseef.nl - Klik rechtsboven op leerkracht & begeleider - Klik aan de linkerkant op productenbank - Klik links op het door u gewenste onderwerp. • U kunt de wijkagent uitnodigen voor deze les en hem vragen de route die de leerlingen hebben aangegeven op de kaart met hen te lopen. De wijkagent kan de leerlingen attenderen op gevaarlijke en bijzondere situaties. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar het centrale planbord en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Wat he je geleerd van deze les? - Wat vond je de veiligste verkeerssituatie bij jullie in de buurt? - Wat vond je de gevaarlijkste verkeerssituatie bij jullie in de buurt? - Ga jij jouw gedrag in het verkeer veranderen?”


40

PANEEL 14 De dode hoek

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1,5 uur

DOEL

• • • •

MATERIAAL

Paneel 14 8 groene magneten en 8 rode magneten Twee kleine spiegeltjes ( zelf voor zorgen) Video en lesbrief “Veilig op Weg”, deze kunt u downloaden (zie suggesties). Toelichting bij de foto’s (bijlage 14.1) Informatie over de dode hoek (bijlage 14.2)

De dode hoek kennen bij verschillende voertuigen. De risico’s kennen van de dode hoek. Leren waar te moeten wachten naast een stilstaande auto. weten hoe je te dragen bij grote en kleine auto’s.


41


Aan de hand van dit paneel bespreekt u met de leerlingen situaties waarin sprake is van een dode hoek. De leerlingen denken na over hoe zij zich in een dergelijke situatie zichtbaar op kunnen stellen.

WERKWIJZE Foto’s: Op het paneel staan acht grote foto’s met voertuigen in bepaalde verkeerssituaties. Opdracht: De leerlingen geven met een groene( = goed) of rode (= fout) magneet aan: 1) Waar je moet gaan staan of wachten. Zet de magneet op die plek. 2) Waar de dode hoek is. Zet een magneet op die plaatsen. Voor de toelichting bij de foto’s zie bijlage. • Ter afsluiting wordt het onderwerp ‘dode hoek’ door de leerkracht toegelicht. Dit kan ook voorafgaande aan de opdracht gedaan worden. Spiegelopdracht: • Om de leerlingen zelf de dode hoek te laten ervaren wordt een opdracht met een spiegel gedaan. • Leerling A kijkt in een spiegel die hij recht voor zich houdt op ongeveer 30-40 cm afstand van zijn gezicht. • Leerling B gaat schuin achter hem staan zodanig dat hij gezien wordt in de spiegel. • Daarna loopt Leerling B langzaam naar voren totdat hij naast leerling A staat. • Wat ontdekken de leerlingen? Duidelijk zal worden dat degene die loopt niet meer in de spiegel zichtbaar is als hij naast degene met de spiegel staat. SUGGESTIES • Video en lesbrief “Veilig op Weg” Op http://www.veilig-op-weg.nl/overzicht.html kunt u de handleiding en lesbladen downloaden. In de handleiding vindt u een groot aantal kant en klare lesideeën waarmee uw leerlingen leren veilig om te gaan met vrachtauto’s en andere grote voertuigen. • Ga naar http://www.veilig-op-weg.nl/overzicht.html - Klik links op “leraren” - Klik onder leraren op “Aan de slag” - Klik op “Overzicht van de modules en werkbladen” - Klik op “downloaden” voor de totale handleiding of klik op 1 van de gewenste losse modules • http://www.veilig-op-weg.nl/dodehoek.html Op deze site kunnen de leerlingen bijvoorbeeld tijdens zelfstandig werken met de volgende onderdelen: dode hoek, spelletjes, checklist enz. • U kunt de les over de dode hoek van een (vracht)auto uitbreiden door een vrachtwagenchauffeur met zijn vrachtwagen uit te nodigen. Hij of zij kan dan vanuit de praktijk over de risico’s van de dode hoek vertellen. Boeken: • “Ontsnapt uit de dode hoek” Paul van Loon • ‘Vrachtwagens’ van Ian Graham • ‘Het eerste boek over auto’s en vrachtwagens’ van Patricia Mennen • ‘Truckstar Fotojaarboek’ (wordt elk jaar uitgegeven) • ‘Vrachtwagens’ van Lydia van Ander • ‘De vrachtwagenchauffeur’ van Ineke van Kasteren • http://www.nationalekinderkrant.nl/nkk/dedodehoek.php informatie voor leerlingen. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Vertel in je eigen woorden wat de dode hoek is. - Wat heb je geleerd over de dode hoek? - Wat zjin de vier vuistregels over de dode hoek?”


42

PANEEL 15 Moeilijke regels

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

1 uur (minus tegenprestatie)

DOEL

Leerlingen kennen de recentelijk veranderde verkeerstekens en verkeersregels.

MATERIAAL

Paneel 15 Whiteboard stift Stellingenlijst (bijlage 15.1)


43


De regels en de tekens in het verkeer veranderen regelmatig. Het doel van dit paneel is om te testen of leerlingen de verkeerstekens en verkeersregels kennen. Het gaat om regels die voor de leerlingen van groot belang zijn

WERKWIJZE Inleiding • U vertelt de klas dat u een aantal vragen gaat stellen over het verkeer. De vragen hebben betrekking op belangrijke maar nogal onbekende regels, zoals voorrangsregels, regels over de plaats van fietsers op de weg, verkeersinzicht en actuele onderwerpen. • U leest de stellingen van de lijst in bijlage 15.1 voor. Het schatten • Nu laat u de klas een schatting maken hoeveel vragen zij goed zullen beantwoorden. • De schatting van het aantal juiste antwoorden schrijft u in de eerste kolom op het bord (onder ‘schatting score’). De tegenprestatie • De leerlingen bedenken nu een tegenprestatie voor het geval ze minder dan het geschatte percentage vragen goed beantwoorden, bijvoorbeeld “Wij maken na de pauze het schoolplein schoon”. • Daartegenover staat een algemene tegenprestatie van de leerkracht, bijvoorbeeld “Als jullie alle geschatte goede antwoorden halen, dan gaan we in de aankomende gymles apenkooien”. • U noteert de tegenprestaties in de vakken onder aan het bord. De klassevoorzitter • Als de tegenprestaties zijn opgeschreven, wijst de klas een ‘klassevoorzitter’ aan. • Daarna leest u de eerste stelling voor. • De klas krijgt na iedere stelling de kans om te overleggen. • De klassevoorzitter geeft uiteindelijk het definitieve antwoord. • Na elke stelling wordt overgegaan naar de volgende zonder uitsluitsel te geven over het juiste antwoord. • Pas als alle onderdelen zijn afgewerkt, worden de stellingen nagelopen. • Dan wordt aangegeven of het gegeven antwoord juist of onjuist is en waarom. • U geeft aan welk percentage stellingen juist is beantwoord en stelt vast wie de regenprestatie moet leveren. • Tenslotte worden de tegenprestaties uitgevoerd. SUGGESTIES • Het spel kan ook in groepjes gespeeld worden. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Wat heb je geleerd? - Welke stelling vond je het belangrijkst? - Was er ook een stelling onbelangrijk? Welke?”


44

PANEEL 16 Krantenpagina

DOELGROEP


VOORBEREIDINGSTIJD

1 uur

UITVOERINGSTIJD

3 uur

DOEL

Leerlingen verkennen van de route van huis naar school.

MATERIAAL

Paneel 16 Handleiding 20 magneten ter bevestiging stukjes tekst Voldoende schrijfmateriaal om de krant mee te maken. Digitale camera’s Ouderbrief (bijlage O.p16)


45

INFORMATIE OVER HET PANEEL

Met dit paneel verkennen de leerlingen de weg van thuis naar de school voor het Voortgezet Onderwijs. Het werken met dit paneel kan pas plaatsvinden als de schoolkeuze bekend is. Onder verkennen verstaan we ‘oefenen’, maar ook het bespreken van risicovolle situaties op de route van thuis naar de school voor het Voortgezet Onderwijs. Dit paneel is daarom alleen te behandelen in de periode maart – juli van het schooljaar. WERKWIJZE Voorbereiding • Geef een week van te voren de leerlingen ouderbrief O.p16 mee naar huis. • In deze brief staat wanneer de leerlingen op de fiets naar school toe moeten komen. • Maak een inventarisatie van wie naar welke school gaat voor het Voortgezet Onderwijs. • Maak per school voor het voortgezet onderwijs groepjes met leerlingen die daar naar toe gaan. • Maak de groepjes niet groter dan 4 leerlingen. • Zorg per groepje voor een volwassen begeleider. Het fietsen van de route: • De leerlingen gaan in groepjes van maximaal 4 leerlingen, onder begeleiding op pad. • Zij maken foto’s en een verslag van hun route van huis naar hun school voor het Voortgezet Onderwijs. • Zij brengen gedurende deze route de veilige en onveilige verkeerssituaties in kaart. Na het fietsen van de route: • Per groepje wordt een krantenpagina geschreven over de veilige en onveilige verkeerssituaties van thuis naar hun school voor het Voortgezet Onderwijs. • Iedereen gebruikt dezelfde opmaak van de krantpagina. • De opmaak staat op het paneel. • Plaats in de roze vakken foto’s. • Plaats in de blauwe vakken tekst. (artikelen, tips of nieuws) • Plaats in de groene vakken zelfgemaakte cartoons. • Daarnaast geven de leerlingen ook oplossingen voor de onveilige situaties. • Deze oplossingen gaan niet alleen over infrastructuur bijvoorbeeld een breder fietspad, maar ook over gedrag (bijvoorbeeld het niet naast elkaar fietsen op een smal fietspad). Afronding • De leerlingen presenteren hun krantenpagina en hun oplossingen aan de gehele groep. • De andere groepen geven feedback. • De leerkracht stuurt deze gesprekken. SUGGESTIES De krantenpagina’s kunnen na afronding van de opdracht en de presentatie, in een centrale ruimte geplaatst worden. Hierdoor kunnen andere leerlingen, leerkrachten en ouders / verzorgers de krantenpagina’s lezen. KOPPELING AAN ANDERE LESPAKKETTEN • Dit paneel sluit bijvoorbeeld goed aan op het project ‘Van 8 naar 1’. Dit project is van VVN. U kunt voor meer informatie contact opnemen met uw onderwijsbegeleidingsdienst. Voor actuele contactgegevens kunt u terecht op www.schoolopseef.nl. • Ook het project “op weg naar school” sluit goed aan bij dit paneel. Voor meer informatie surf naar www.schoolopseef.nl, ga naar het leerkrachtengedeelte en vervolgens naar de productenbank. AFSLUITING • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Zijn er op de weg van jouw huis naar je nieuwe school gevaarlijke punten? - Wat kun jij doen om deze gevaren op te lossen? - Wat kunnen anderen doen om deze gevaren op te lossen? - Wat is er het leukst op de route van huis naar je nieuwe school?”


46

PANEEL 17 Fietskeuring

FIETSKEURING

DOELGROEP

Leerlingen van groep 8 en hun ouders/verzorgers

VOORBEREIDINGSTIJD

0,5 uur

UITVOERINGSTIJD

2 uur

DOEL

Ertoe bijdragen dat de fietsen van leerlingen in orde worden gemaakt.

MATERIAAL

Paneel 17 Whiteboardstift. Ouderbrieven (bijlagen O.p17.1 tot en met O.p17.3: voor ouders van leerlingen met een gebrekkige fiets) Recente lijst van boetebedragen en reparatiekosten (bijlage17.1) Fietskeuringformulieren met risicothermometer (bijlage 17.2)


47

INFORMATIE OVER HET PANEEL: •

Met dit paneel kunnen leerlingen de fiets controleren en kunnen ouders daarbij worden betrokken.

WERKWIJZE Voor de les • Bepaal de eerste controledatum en geef ouderbrief O.p17.1 mee naar huis. Daarin wordt verteld dat het de bedoeling is dat de leerlingen hun fiets mee naar school nemen in verband met de fietskeuring. • Kopieer voldoende fietskeuringformulieren met risicothermometer Tijdens de les • Help met controleren van de fietsen (invullen van de risicothermometer). • Op het paneel staat een aantal belangrijke en gevoelige onderdelen van een fiets weergegeven. De fiets wordt in de klas door een klasgenoot, of onder toeziend oog van de leraar gecontroleerd. • Alle zaken die niet in orde zijn, worden op de individuele risicothermometer aangegeven. Is bv. fietsverlichting niet in orde dan wordt het onderste gedeelte van de thermometer ingekleurd tot het eerste streepje. Werken ook de remmen niet goed? Dan wordt de thermometer ingekleurd tot het volgende streepje. • De risicothermometer geeft aan hoe veilig de fiets van de leerling is. Inventariseer met de klas hoeveel fietsen niet in orde zijn. Is één onderdeel niet in orde dan is de fiets niet in orde. • Spreek met de leerlingen een doelstelling af die bij de volgende keuring gehaald moet zijn. Bijvoorbeeld in een week tijd (of in de tijd die rest) moeten alle fietsen die niet in orde zijn, gerepareerd zijn. • Geef, indien nodig, ouderbrief O.p17.2 en O.p17.3 mee naar huis waarin hen wordt verteld dat het de bedoeling is dat de fietsen gerepareerd moeten worden. De leerlingen nemen na de reparatie hun fiets nog een keer mee naar school in verband met de tweede fietskeuring. • Ontvang fietsen op de tweede controledatum en controleer opnieuw, (bij voorkeur door een plaatselijke politieagent of fietsenmaker). Na de les • Inventariseer de ‘stand van gebreken’ en bepaal of de doelstelling gehaald is. Als de risicoscore 100% naar beneden gebracht is, is de opdracht succesvol afgerond. • Als het risicocijfer niet 100% naar beneden is gebracht, dan is de opdracht niet succesvol afgerond. Het is de bedoeling dat de leerlingen van wie de fiets nog gebreken vertoont of leerlingen van wie de fiets op de dag van controle niet mee naar school is genomen, een brief mee naar huis krijgen, waarin ouders attent worden gemaakt op de risico’s van een gebrekkige fiets. U kunt hiervoor bijlage 0.p17.3 gebruiken. • Het meenemen van de brief mag gepaard gaan met het verschuiven van het magneetje op het scorebord, ondanks het feit dat de opzet van het bord dan niet helemaal is geslaagd. AFSLUITING: • Ga na het beëindigen van de opdracht naar de spelwand en verschuif de magneet van de groep. • Houd een nabespreking aan de hand van onder andere de volgende vragen: - “Wat heb je geleerd van dit paneel? - Waarop zou men een fiets nog meer moeten keuren? - Moet er een APK voor fietsen komen?”


48

DEEL 3: Sets beschrijvingen: a) Per groep b) Ouders en het GVM

Deel 3b: Ouders en het GVM

3B. OUDERS EN HET “GROOT VERKEERSMYSTERIESPEL” Op de volgende pagina’s vindt u een aantal suggesties voor het betrekken van ouders bij het project ‘Groot Verkeermysteriespel” (GVM). U vindt hier achtereenvolgens: 1. Tips voor activiteiten gericht op ouders (incl het draaiboek voor een ouderavond) 2. Tips voor ouderparticipatie 3. Tips voor communicatie rond het GVM 4. Overzicht oudermateriaal bij het GVM

1. TIPS VOOR ACTIVITEITEN GERICHT OP OUDERS: a. Ouderavond ouders gehele school Het is mogelijk om een ouderavond te organiseren waar het wat, hoe en waarom van verkeerseducatie aan de orde wordt gesteld. Hier kunt u als school zelf zorg voor dragen, maar u kunt dit ook uitbesteden aan een onderwijsadviseur van uw onderwijsdienst.

Een ouderavond volgens het nu volgende voorbeeldprogramma neemt 1 uur tot 1 ½ uur in beslag.

VOORBEELDPROGRAMMA OUDERAVOND : De PowerPointpresentatie wordt voor de ouderavond als basis gebruikt. 1. Opening 2. Doel ouderavond 3. Programma • Zie onderstaande punten 4. Verkeerseducatie, wat is dat? • Doel • Hoe? • Waarom? 5. Theoretische verkeereducatie • Verkeersmethode van de school of de lessen aan de hand van de panelen in het GVM 6. Praktische verkeerseducatie Zie voor informatie materialen: • Oversteekles • Motorische fietsvaardigheid • Trapvaardig 7. Beeldmateriaal Opties: • CD-Rom praktische verkeerseducatie (opvragen bij onderwijsadviseur) • Videoband ‘Zelluf’ ( zie krat in de GVM-kar) 8. Een veilige schoolomgeving • De 10 gouden regels 9. Rol van u als ouder 10. Vragen? 11. Afsluiting


b. Inloopochtend of -middag U kunt tijdens of ter afronding van het GVM ook een inloopochtend/-middag organiseren voor ouders, waar een link is te leggen met de activiteiten van de kinderen en de school. Hier volgen een aantal tips voor deze inloopavond. (Vanzelfsprekend zijn onderdelen hiervan te combineren met het voorbeeldprogramma voor de ouderavond zoals hiervoor weergegeven) • • • • • • • * *

Gastsprekers bv de verkeersleerkracht, de wijkagent of een verkeersslachtoffer Prijsvraag: oplossen van een verkeersrebus, hoeveel spaken heeft deze fiets? Opvoeren toneelstuk Gratis (of tegen kleine vergoeding) controleren van fietsen van ouders met behulp van fietscontrolekaarten Fietsvaardigheidsoefeningen op het speelplein Verkeerstest op de PC Modeshow verkeersveilige kleding Parcours zo langzaam mogelijk fietsen Veiligheidsoptreden Ronald Mc Donald. (Neem contact op met Laura de la Mar [email protected]. McDonald’s Coöp, Postbus 1002, 3860 BA Nijkerk, Tel. 033 - 247 58 73, Fax 033 - 247 58 62)

Suggesties voor de aankleding van de ruimte: • Verkeersaffiches (materiaal van verkeersveiligheidscampagnes of door de kinderen gemaakt) • Door school/leerlingen gemaakte wegwijzers bijvoorbeeld naar de verschillende activiteiten op de inloopavond. • Muurkranten met artikelen van leerlingen omtrent verkeer, die gemaakt zijn bij de panelen “Krantenpagina” of “Verkeersnieuwtjes”. • Verschillende vervoermiddelen. Bv een echte fiets. Suggesties voor de informatie, die u kunt (laten) geven tijdens een ouder-/ inloopavond: • Beeldmateriaal rond het nut van de fietshelm, eventueel met een korte inleiding. • Informatie over veiligheidsmateriaal zoals: een veiligheidsvest, lichtjes, vlaggetjes, helm, reflecterende accessoires, fietsbel enz. • Tips voor veilige en milieubewuste verplaatsing van en naar school bijvoorbeeld: ouders enthousiast maken voor de autoluwe dag. • Foto’s van verkeersituaties die leerlingen gevaarlijk of ingewikkeld vinden.

c. Ouderbijeenkomst leerlingen onder- en middenbouw Indien de school de keuze maakt om alleen de ouders van de lagere groepen in de school uit te nodigen voor een ouderavond kan globaal hetzelfde programma worden gevolgd als in het kader is aangegeven. Wilt u tijdens de ouderbijeenkomst graag stilstaan bij een aantal regels rond het veilig vervoeren en begeleiden van kinderen, dan kunt u de quiz uit de bijlage O.alg.1b gebruiken.

d. Ouderbrieven Bij een groot aantal panelen zijn voorbeeldbrieven voor de ouders gemaakt, die u in de bijlagen terugvindt. Ouders worden er in aangesproken als opvoeder, begeleider en/of vervoerder van hun kinderen. De quiz met begeleidende brieven uit bijlagen O.alg.1a t.m. c. Is een voorbeeld van dat laatste thema.


2. Tips voor ouderparticipatie U kunt ouders op diverse manieren en momenten inschakelen bij de voorbereiding en uitvoering van het GVM. Voorbeelden zijn: De inzet als hulpouders bij: • Praktische oversteekles groep 1 en 2 • Het klaarzetten, uitvoeren en opruimen van het parcours voor Motorische fietsvaardigheid en Trapvaardig • Het fietsen naar een school voor voortgezet onderwijs in groep 8 • Het opzetten en organiseren van de inloopavond • Het knutselen in het kader van verkeer • De fietskeuring • Optreden als klaar-over gedurende de projectweken • Inzet bij het zoeken van sponsors

3. Tips voor communicatie met ouders en derden rond GVM Het GVM biedt een uitgelezen kans om ouders te laten weten, dat de school actief is met verkeer. U kunt voor de communicatie met de ouders denken aan de aankondiging of verslag van het GVM in de nieuwsbrief, en natuurlijk de ouderbrieven bij de panelen. Ouders (en wellicht ook buurtgenoten) kunnen daarbij ook worden opgeroepen actief en alert te zijn, als opvoeder en medeweggebruiker.

4. Overzicht oudermaterialen bij het GVM • • • •

Videoband ‘Zelluf’ Videoband ‘Kinderen hebben eigen spelregels Ouderbrieven, algemeen (O.alg.1) en per paneel (O.p2, O.p3, O.p11, O.p 16 en O.p17) Panelen 2, 4, 5, 6 en 11



DEEL 4: De bijlagen

ADRESSEN

ALGEMEEN: Advies- en Onderzoeksgroep Beke, Rijnkade 84, 6811 HD ARNHEM, Tel. 026-4438619 ROV Z-H Postbus 90602 2509 LP Den Haag Bezoekadres: Engelandlaan 172, 2711 DW ZOETERMEER 079-3300600 Transport en Logistiek Nederland Project Veilig op de weg Postbus 3008 2700 KS ZOETERMEER 079 – 363 61 13

REGIOSPECIFIEK: De adressen van de verkeersspecialisten van de onderwijsbegeleidingsdiensten (voor advies over voorbereiding en uitvoering van het GVM en andere activiteiten in het kader van SCHOOL op SEEF) en de projectleiders SCHOOL op SEEF (voor de regionale programma’s SCHOOL op SEEF.


Handleiding. Kapstok voor praktische verkeerseducatie van het ROV Zuid-Holland

Recommend Documents