Handleiding GRIEL versie 1.4

Handleiding GRIEL versie 1.4 Henk van der Jeugd, Woutéra van Andel & Pieter Coehoorn

Vogeltrekstation - Centrum voor vogeltrek en demografie

COLOFON © Vogeltrekstation 2012

Tekst: Henk van der Jeugd, Woutéra van Andel & Pieter Coehoorn

Wijze van citeren: van der Jeugd H.P., van Andel W. & Coehoorn, P.F. 2012. Handleiding GRIEL – versie 1.4. Vogeltrekstation, Wageningen. Niets uit dit rapport mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Vogeltrekstation.

Vogeltrekstation Postbus 50 6700 AB Wageningen Tel. 0317 - 473 465 Fax. 0317 - 473 675 Email: [email protected] Website: www.vogeltrekstation.nl

Handleiding GRIEL versie 1.4

Inhoudsopgave Inhoudsopgave ............................................................................................................................. 3 1. Introductie ................................................................................................................................ 5 2. De eerste stappen in GRIEL ....................................................................................................... 6 2.1 Welkom scherm ................................................................................................................... 6 2.2 Inloggen in GRIEL ................................................................................................................ 7 2.3 Gebruik van het linker menu ................................................................................................. 8 3. Mijn administratie.................................................................................................................... 10 3.1 Mijn account ...................................................................................................................... 10 3.1.1 Delegeer naar ................................................................................................................. 12 3.1.2 Een andere gebruiker overnemen ..................................................................................... 12 3.2 Mijn ringen ........................................................................................................................ 13 3.3 Mijn projecten.................................................................................................................... 16 3.3.1 Waarom projecten ....................................................................................................... 16 3.3.2 Algemene instellingen .................................................................................................. 18 3.3.3 Instellingen invoer vangst en terugvangst ..................................................................... 18 3.3.4 Biometrie instellingen ................................................................................................... 21 3.4 Mijn berichten .................................................................................................................... 22 3.4.1 Navraag berichten ....................................................................................................... 23 3.4.2 Conflict berichten ......................................................................................................... 25 3.4.3 Verwerkte berichten ..................................................................................................... 26 3.4.4 Probleem berichten ...................................................................................................... 28 3.4.5 Een bericht printen ...................................................................................................... 28 4. Mijn gegevens......................................................................................................................... 29 4.1 Ringgegeven toevoegen ..................................................................................................... 29 4.1.1 Project ........................................................................................................................ 30 4.1.2 Ring ............................................................................................................................ 30 4.1.3 Vogel .......................................................................................................................... 30 4.1.4 Vangst ........................................................................................................................ 31 4.1.5 Locatie ........................................................................................................................ 31 4.1.6 Vaste locaties gebruiken ............................................................................................... 33

3


4.1.7 Biometrie en Bestanden ............................................................................................... 33 4.1.8 Opslaan van de gegevens ............................................................................................. 33 4.2 Terugmelding toevoegen .................................................................................................... 34 4.3 Mijn gegevens ................................................................................................................... 34 4.3.1 Gegevens filteren ......................................................................................................... 35 4.3.2 Gegevens sorteren ....................................................................................................... 36 4.3.3 Gegevens groeperen .................................................................................................... 36 4.3.4 Gegevens bekijken en wijzigen ..................................................................................... 37 4.3.5 Gegevens exporteren naar Excel ................................................................................... 38 4.4 Mijn projectgegevens ......................................................................................................... 38 4.5 Mijn project biometrie gegevens ......................................................................................... 39 4.6 Gegevens exporteren en bewerken vanuit GRIEL ................................................................. 40 4.6.1 Selecteer de juiste gegevens en download deze............................................................. 40 4.6.2 Het voorbereiden van het gegevensbestand in Excel ...................................................... 41 4.6.3 Een overzicht maken van gevangen vogels per dag ....................................................... 45 4.6.4 Biometriegegevens toevoegen aan uw vangsten ............................................................ 48 5.

Meer informatie .................................................................................................................... 52 5.1 Websites ........................................................................................................................... 52 5.2 Toon soortkaarten.............................................................................................................. 52

6.

Tips & Trucs in GRIEL ........................................................................................................... 55 6.1 Een keuze maken uit een lijst in een combobox ................................................................... 55 6.2 Gebruik van de TAB-toets ................................................................................................... 55 6.3 Gegevens op meerdere pagina’s ......................................................................................... 55 6.4 Schermgrootte ................................................................................................................... 55 6.5 Nauwkeurigheid van coördinaten in GRIEL .......................................................................... 56 6.6 Sneller invoeren in GRIEL ................................................................................................... 56

7.

Notities ................................................................................................................................ 57

4


1. Introductie GRIEL is de online-applicatie waarmee Vogeltrekstation alle dataverkeer tussen ringers, melders en Vogletrekstation regelt. GRIEL staat voor Geautomatiseerd Ring Invoer en Export Loket, een acronym dat is bedacht door Boena van Noorden. GRIEL is de opvolger van POOT, de desktop applicatie die Vogeltrekstation t/m 2009 gebruikte om ringen terugmeldgegevens toe te laten voegen aan haar database. GRIEL maakt gebruik van het internet om te communiceren met de database van het Vogeltrekstation. Wanneer u GRIEL gebruikt staat u in directe verbinding met deze database. Alles wat u invoert wordt direct aan deze database toegevoegd, en al uw gegevens in de database zijn zichtbaar voor u, en zonodig te wijzigen. Deze werkwijze heeft als voordeel dat het mogelijk is controles tijdens het invoeren uit te laten voeren waardoor veel invoerfouten voorkomen kunnen worden. Het nadeel is dat GRIEL vanwege deze controle iets langzamer werkt dan POOT. GRIEL biedt vele mogelijkheden die in het POOT-tijdperk ontbraken. Zo is het nu voor het eerst mogelijk om al uw gegevens die in de database van het Vogeltrekstation aanwezig zijn te bekijken. Desgewenst kunt u deze gegevens downloaden in excel om lokaal, zonder internetverbinding, op uw computer te bekijken. Ontdekt u fouten of ontbrekende gegevens, dan kunt u deze zelf corrigeren of alsnog invoeren. GRIEL biedt ook de mogelijkheid uw biometrische gegevens in te voeren. Hoewel dat in POOT ook mogelijk was werden die gegevens niet in de database van het Vogeltrekstation opgeslagen. In GRIEL beheert u ook eenvoudig uw eigen ringvoorraad. Ook alle berichten die u gewend was per email of per post te ontvangen bekijkt en beheert u nu in GRIEL; terugmeldingen, navragen en overige berichten allemaal handig bijeen. Er is de mogelijkheid om berichten printen, en met behulp van een serie knoppen eenvoudig te reageren op berichten. In deze handleiding vind u alles wat u weten moet over GRIEL om het invoeren van ringgegevens mogelijk te maken. Ook elders is informatie te vinden over GRIEL: 

GRIEL-forum: er bestaat een forum speciaal voor GRIEL waar gebruikers, makers en medewerkers van Vogeltrekstation elkaar informeren over problemen, oplossingen en tips tenaanzien van GRIEL. U kunt zich aanmelden bij het forum door cotact op te nemen met Vogeltrekstation.



Vragen en antwoorden over veel gestelde vragen over GRIEL vind u op: http://www.vogeltrekstation.nl/ring-gevonden/griel-veelgestelde-vragen.

Ten slotte: mist u iets in deze handleiding, heeft u een probleem met GRIEL waar u zelf niet uitkomt, neemt u dan contact op met de medewerkers van Vogeltrekstation:

Centrum voor vogeltrek en –demografie Dutch Centre for Avian Migration & Demography Postbus 50, 6700 AB Wageningen, Nederland Tel. (0317) 473 465 Fax. (0317) 473 675 Email: [email protected] Website: www.vogeltrekstation.nl

5


2. De eerste stappen in GRIEL 2.1 Welkom scherm GRIEL is vanaf elke PC of laptop via het internet bereikbaar op www.griel.nl. Het gebruik van GRIEL is onafhankelijk van het besturingssysteem dat u gebruikt. GRIEL is te gebruiken met Windows, AppleMacintosh of Linux. Om GRIEL te kunnen gebruiken heeft u wel een internet browser nodig en een een breedband internet verbinding. De meest gebruikte browsers zijn Firefox, Google-Chrome, Internet Explorer, Opera en Safari. Voor zover nu bekend werkt GRIEL probleemloos met al deze browsers, hoewel GRIEL er per browser een klein beetje anders uit kan zien. Wanneer u met de browser van uw voorkeur naar www.griel.nl navigeert, ziet u het hieronder afgebeelde scherm:

Figuur 1. Welkomstscherm GRIEL. Hier kunt u een keuze maken uit drie opties middels de oranje knoppen midden in het scherm: melding invoeren, inloggen of soortinformatie tonen. Met het menu links kunt u eveneens naar melding invoeren en soortinformatie tonen. U kunt daar ook naar de website van het Vogeltrekstation, naar de website van EURING of algemene informatie over GRIEL lezen.

De drie grote oranje knoppen midden op het scherm brengen u naar de drie hoofd onderdelen van GRIEL: Melding invoeren: In dit onderdeel kan iedereen een gevonden of afgelezen ring melden. U hoeft geen ringer te zijn om dit onderdeel van GRIEL te gebruiken, en u hoeft niet in te loggen. Dit onderdeel is bedoeld voor publieke meldingen. Mensen die een geringde vogel hebben gevonden of de ring hebben afgelezen kunnen hier terecht. De melder wordt stapsgewijs door een aantal invoerschermen geleid, waar achtereenvogels informatie over de vogel en de ring, de vindomstandigheden, de lokatie, de datum en het tijdstip van de vondst kan worden ingevuld. Het aangeven van de lokatie geschiedt met behulp van Google-maps, wat als voordeel heeft dat de coördinaten met de grootste precisie kunnen worden opgeslagen. Publieke melders krijgen automatisch informatie over de door hun afgelezen ring indien zij een geldig adres of e-mail adres hebben achtergelaten. De ringer krijgt automatisch bericht van de meldgegevens. Inloggen: Alle actieve ringers en vaste melders beschikken over een eigen account waarmee ze kunnen inloggen in GRIEL. Uw accountnaam is uw e-mail adres. Het wachtwoord is u door Vogeltrekstation toegestuurd. U kunt het wachtwoord zelf wijzigen. Eenmaal ingelogd kunt u als ringer ringen terugmeldgegevens invoeren, bekijken, en zonodig wijzigen. U kunt uw eigen ringvoorraad beheren, en uw naam en adresgegevens wijzigen. U kunt ook de instellingen voor uw invoerschermen wijzigen, en uw deelname aan verschillende projecten bekijken. Achter de knop 6


‘inloggen’ gaat verreweg het grootste deel van GRIEL schuil, en dit is het deel dat voor u als ringer het meest interessant is en waar het overgrote deel van deze handleiding over gaat. Toon Soortinformatie: In deze module kunt u zelf kaartjes tevoorschijn toveren van individuele soorten of soortgroepen waarop de lokaties van alle ringen terugmeldgegevens zichtbaar zijn. Zo ziet u in één oogopslag waar onze geringde vogels vandaan komen en waar ze naartoe gaan. U geeft zelf aan uit welk geografisch gebied u de informatie wilt zien, varierend van één provincie, via Nederland, de Benelux, Europa, tot de gehele wereld. U kunt ook de periode waaruit u de gegevens wilt zien zelf instellen.

2.2 Inloggen in GRIEL Wanneer u op de middelste knop ‘Inloggen’ drukt verschijnt er een inlogscherm in beeld:

Figuur 2. Inlogscherm

U kunt hier uw e-mail adres invullen en het door Vogeltrekstation verstrekte wachtwoord. U bereikt het inlogscherm overigens ook altijd via de knop ‘Inloggen’ rechtsboven in het scherm (zie figuur 2). Eenmaal ingelogd ziet u het volgende scherm in figuur 3.

Figuur 3. Welkomstscherm na inloggen.

7


2.3 Gebruik van het linker menu Eenmaal ingelogd ziet u dat het menu links uitgebreid is met twee tabbladen en nu bestaat uit vier hoofdonderdelen. Van boven naar beneden zijn dit: ‘Mijn gegevens’, ‘Mijn administratie’, ‘Meer informatie’ en ‘Home’. Elk van deze hoofd-onderdelen (de oranjebruine tabbladen) is weer onderverdeeld in een aantal sub-onderdelen. Waneer u op een van de oranjebruine tabbladen drukt wordt de onderverdeling onder dat tablad zichtbaar in wit. Onder het tabblad ‘Mijn gegevens’ zijn vijf onderdelen zichtbaar, zoals weergegeven in figuur 4. Dit zijn achtereenvolgens ‘Ringgegeven toevoegen’, ‘Terugmelding toevoegen’, ‘Mijn gegevens’, ‘Mijn project gegevens’ en ‘Mijn project biometrie gegevens’. Deze vijf onderdelen zult u waarschijnlijk het meest gebruiken en worden daarom uitgebreid in behandeld in hoofdstuk 4. De bovenste twee items spreken voor zich; u kunt daar ring- (hoofdstuk 4.1) en terugmeldingen (hoofdstuk 4.2) invoeren. Onder ‘mijn gegevens’ en ‘mijn project gegevens’ ziet u al uw eigen ringen terugmeldgegevens, respectievelijk alle ringen terugmeldgegevens van de projecten waaraan u deelneemt, overzichtelijk bij elkaar in een overzichtsscherm. Het is mogelijk per vangst de details te bekijken en deze zonodig te wijzigen. Dit laaste kan uitsluitend in ‘mijn gegevens’. ringen terugmeldgegevens invoeren, waarover later meer.

Figuur 4. Linkermenu met tabblad ‘Mijn gegegevens’.

Onder het tabblad ‘Mijn administratie’ zijn vier onderdelen zichtbaar zoals weergegeven in figuur 5. Dit zijn achtereenvolgens ‘Mijn berichten’, ‘Mijn projecten’, ‘Mijn ringen’ en ‘Mijn account’. Deze vier onderdelen zijn van groot belang in GRIEL en worden uitgebreid in hoofdstuk 3 behandeld.

Figuur 5. Linkermenu met tabblad ‘Mijn administratie’.

8


Het volgende tabblad ‘Meer informatie’ bestaat uit vier onderdelen. Dit zijn achtereenvolgens ‘Website Vogeltrekstation’, ‘Website EURING’, ‘Toon soortkaarten’ en ‘Over GRIEL’. De eerste twee onderdelen zijn directe links naar de website van repectievelijk Vogeltrekstation en Euring. ‘Toon soortkaarten’ brengt u naar een module waarin u zelf kaarten kunt maken aan de hand van alle gegevens in de database. Deze module wordt in hoofdstuk 5.2 van deze handleiding behandeld. ‘Over Griel’ biedt, net als de knop ‘Informatie’ (rechts-boven in het scherm, zie ook figuur 3), een korte algemene tekst over GRIEL die voor ringers en andere ingewijdenen niet erg belangrijk is. Het onderste tabblad ‘Home’ brengt u terug naar het welkomstscherm (figuur 3). Verder doet dit tabblad niets en we hoeven er dus niet meer aandacht aan te besteden.

Figuur 6. Linkermenu met tabblad ‘Meer informatie’.

Het linker menu zoals hierboven kort is beschreven is altijd in dezelfde vorm zichtbaar zolang u ingelogd bent. U gebruikt het menu om snel naar de verschillende onderdelen binnen GRIEL te navigeren. Let op: Zodra u op een nieuw oranjebruin tabblad drukt, verschijnt daaronder de onderverdeling binnen dat tabblad in wit, en wordt de onderverdeling behorende bij het tabblad dat u daarvoor had geopend weer gesloten. Test u het menu even rustig zodat u vertrouwd raakt met de verschillende onderdelen en de schermen waar de menuknoppen u naar toe brengen.

Box 1. Computer terminologie In deze handleiding, in de GRIEL vraag en antwoord sectie op de website, op het GRIEL forum en bij contact met de medewerkers van het Vogeltrekstation komen regelmatig begrippen ter sprake die voor verwarring zorgen. We zetten de belangrijkse hier even op een rijtje: Besturingssysteem: Het programma dat uw computer ‘bestuurt’. Er zijn drie gangbare systemen: LINUX, AppleMacintosh en Windows. De meeste mensen gebruiken Windows. Van Windows bestaan er vele versies. In chronologische volgorde zijn dat W95, W98, W2000, XP, Vista, Windows 7. De meeste versies zijn er zowel in een ‘home edition’ en een ‘pro edition’. Internetbrowser: Een internet browser is het programma op uw computer dat u gebruikt om het internet op te gaan. Het is dus niet uw besturingssysteem. Er bestaan veel internetbrowsers, en hoe websites er op uw computer uitzien, en welke onderdelen van websites wel of niet correct werken is (helaas) afhankelijk van welke browser u gebruikt. De meest gangbare browsers zijn momenteel: Windows internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Apple Safari en Netscape. Deze browsers zijn er ook weer in verschillende versies beschikbaar. GRIEL werkt goed met Internet Explorer versie 8 en hoger, Firefox, Google Chrome en Safari. Wel kan GRIEL er in de verschillende browsers iets anders uitzien, of werken bepaalde onderdelen iets anders. Voor de meest recente informatie over de verschilllende internetbrowsers en hun werking met GRIEL zie: http://www.vogeltrekstation.nl/ringgevonden/invoeren-griel.

Windows Internet Explorer

Mozilla Firefox

Google Chrome

9

Apple Safari

Netscape


3. Mijn administratie 3.1 Mijn account In ‘Mijn account’ beheert u uw eigen accountgegevens (figuur 8). U bereikt ‘Mijn account’ vanuit het linker menu (via ‘Mijn administratie’ ‘Mijn account’) of vanuit het menu rechtsboven. ‘Mijn account’ is vanuit alle schermen van GRIEL, zolang u bent ingelogd, op deze manier bereikbaar. U kunt hier uw adresgegevens wijzigen, extra adressen toevoegen (bijvoorbeeld een werkadres naast uw huisadres), telefoonnummers wijzigen en toevoegen. Ook kunt u hier uw wachtwoord wijzigen. Het enige wat door u nooit wijzigbaar is, is uw gebruikersnaam, deze wordt u door Vogeltrekstation toegewezen en is gelijk aan uw e-mail adres. Een belangrijk onderdeel van uw accountgegevens is het veld ‘Delegeer naar’. Hier kunt u, indien u dat wilt, iemand anders rechten geven om uw account over te nemen en namens u te beheren. Deze persoon dient uiteraard zelf ook over een GRIEL-account te beschikken. De optie is handig wanneer u bijvoorbeeld een tijdje weg bent voor werk of vakantie en een collega-ringer wilt aanwijzen die tijdelijk uw gegevens beheert. U kunt delegeren, aan en uit zetten, zo vaak en wanneer u maar wilt. Als u naar iemand delegeert, laten we deze persoon even Jan noemen, dan ziet Jan een extra menu item onder ‘Mijn administratie’, genaamd ‘Andere gebruiker’. Daar kan Jan een keuze maken uit een lijst met alle mensen die hun GRIEL account aan Jan hebben gedelegeerd, en vervolgens kruipt Jan in de huid van de andere gebruiker en ziet en kan Jan alles wat deze gebruiker ook kan. U delegeert natuurlijk alleen aan iemand die u goed kent, die u vertrouwt, en u doet dat in goed overleg met deze persoon. Deze ‘delegeer’ functie wordt verder uitgelegd in hoofdstuk 3.1.1.

Figuur 8. Overzichtsscherm ‘Mijn account’. Druk altijd op ‘Opslaan’ wanneer u wijzigingen heeft aangebracht.

10


De verschillende velden in ‘Mijn account’ worden hieronder stapsgewijs besproken. Emailadres. Het e-mail adres dat u heeft opgegeven voor gebruik binnen GRIEL is tevens uw gebruikersnaam. U kunt uw e-mail adres niet zelf wijzigen. Mocht u toch een nieuw e-mail adres willen gebruiken dan dient u contact op te nemen met het Vogeltrekstation. We raden u echter aan om dit E-mailadres niet te wijzigen zolang dit niet strikt noodzakelijk is. Mijn naam. In de velden staan achtereenvolgens uw initialen, uw voornaam, eventueel een tussenvoegsel, en uw achternaam. Indien u een spellingsfout in uw naam ziet kunt u deze zelf verbeteren. Organisatie. Hier kunt u de organisatie of het bedrijf waarvoor u werkt invullen, mits dit relevant is voor uw werk als ringer. Voorkeurstaal. Deze staat standaard op Nederlands. Mocht u GRIEL liever in het Engels of Duits willen gebruiken dan kunt u de voorkeurstaal hier wijzigen. GRIEL verschijnt altijd in de voorkeurstaal, maar zodra u in het menu rechtsboven (figuur 4) een andere taal kiest verschijnt GRIEL binnen de huidige sessie in die taal. Wanneer u vervolgens GRIEL afsluit en weer opnieuw start verschijnt GRIEL opnieuw in uw voorkeurstaal. RingersID. Uw ringersnummer. Geslacht. Man, vrouw of onbekend. Indien hier onbekend staat graag wijzigen. Geboortedatum. Controleert of de datum klopt en wijzigt u deze zonodig. Adres. In het adresvenster kunt u zelf adresgegevens toevoegen en wijzigen. Om dit te kunnen doen dient u eerst op het groene plus-symbool (figuur 9a) of het groene potloodje (figuur 9b) te drukken om in de adresvelden te kunnen schrijven. U kunt nu de nieuwe of gewijzigde informatie in de daarvoor bestemde velden (straat, nummer, toevoeging, postcode, woonplaats en land) typen. Let op: wanneer u klaar bent dient u eerst op het groene vinkje (figuur 9c) te drukken om de ingetypte informatie binnen het adresvenster op te slaan. U kunt ook kiezen om de informatie ongedaan te maken door op het rode kruis (figuur 9d) te drukken. Om een volledige adresregel te verwijderen kunt u op het papiertje met het rode kruisje klikken (figuur 9e). Voordat u het overzichtsscherm ‘Mijn account’ verlaat dient u ook nog op ‘opslaan’ te drukken, rechtsonderaan in het scherm (figuur 8).

a

c

d e

b

Figuur 9. Knoppen voor het toevoegen (a ) en wijzigen (b) van adresgegevens. Om de toegevoegde of gewijzigde informatie op te slaan klik op het ‘groen vinkje’ (c). Om de informatie ongedaan te maken klik op het ‘rode kruisje’ (d). Om adresgegevens te verwijderen klik op het ‘papiertje met het rode kruisje’ (e).

Telefoongids. Het telefoongidsvenster werkt op dezelfde wijze als het adresvenster zoals hierboven beschreven. U kunt voor thuis en op uw werk een vast nummer, een mobiel nummer en een faxnummer intypen indien u dit wilt. Het derde type ‘Anders’ kunt u naar eigen goeddunken gebruiken. Het veld ‘type’ is niet wijzigbaar. 11


3.1.1 Delegeer naar Het veld ‘Delegeer naar’ staat standaard op ‘Nobody’ (Niemand). Alleen u kunt dan uw eigen gegevens beheren. U kunt, indien u dat wilt, iemand anders rechten geven om uw account over te nemen en namens u te beheren. Deze persoon dient uiteraard zelf ook over een GRIEL-account te beschikken. De optie is handig wanneer u bijvoorbeeld een tijdje weg bent voor werk of vakantie en een collega-ringer wilt aanwijzen die tijdelijk uw gegevens beheert. U kunt ‘Delegeer naar’ aan en uit zetten zo vaak en wanneer u maar wilt. Hoe werkt het? U kunt m.b.v. het zwarte pijltje de zogenaamde combobox ‘Delegeer naar’ uitklappen en u ziet dan de namen van alle actieve GRIEL gebruikers. Die lijst is erg lang, en het kan gemakkelijker zijn in de combobox de naam van de persoon die u zoekt te typen. Zodra u de eerste letter van de persoon heeft getypt ziet u in de combobox alleen nog die namen waarin die letter voorkomt. Typt u vervolgens verder dan wordt de lijst steeds kleiner en kleiner, tot u nog maar één persoon overhoudt. Klikt u vervolgens op de naam van die persoon en u heeft uw werkzaamheden gedelegeerd. Overigens werken alle comboboxen in GRIEL op deze wijze, en u kunt altijd het door u gezochte woord typen in plaats van de gehele lijst door te lopen. Het geheel wordt geïllustreerd in Figuur 10, en komt ook in het hoofdstuk 6 Tips & Trucs aan bod. De persoon naar wie u het beheer van uw gegevens heeft gedelegeerd ziet vervolgens een extra menu item onder ‘Mijn administratie’, genaamd ‘Andere gebruiker’ (Figuur 11). Daar kan deze persoon een keuze maken uit een lijst met mensen die hun GRIEL-account hebben gedelegeerd, en vervolgens in de huid kruipen van de andere gebruiker en alles zien en doen wat de gebruiker zelf ook kan. U delegeert natuurlijk alleen aan iemand die u goed kent, die u vertrouwt, en u doet dat in goed overleg met deze persoon. Nota bene: U kunt GRIEL nog steeds gebruiken terwijl u de werkzaamheden naar een ander heeft gedelegeerd, ook wanneer deze persoon is ingelogd en in uw huid is gekropen. U werkt dan gelijktijdig binnen dezelfde account.

Figuur 10. Gebruik van ‘Delegeer naar’. Standaard staat het venster op ‘Nobody’. Zodra u gaat typen in het venster worden alléén die items in de lijst zichtbaar die de door u getypte tekst bevatten. Wanneer u vervolgens klikt op het door u gezochte item wordt dit geselecteerd en heeft u uw keuze gemaakt.

3.1.2 Een andere gebruiker overnemen Zodra iemand bij ‘Delegeer naar’ uw naam heeft opgegeven, als de persoon die zijn of haar administratie binnen GRIEL mag overnemen, ziet u een extra menu item onder ‘ Mijn administratie’, genaamd ‘Andere gebruiker’ (figuur 11a). U kunt vervolgens een naam kiezen van een gebruiker die zijn/haar administratie naar u hebben gedelegeerd (in dit voorbeeld P.F. Coehoorn). U kiest voor wie u de gegevens binnen GRIEL wilt beheren door een keuze te maken uit deze lijst en vervolgens op ‘Neem over’ te klikken (figuur 11b). Vervolgens ziet u de ringen meldgegevens van de door u gekozen persoon en kunt u nieuwe gegevens invoeren, of gegevens wijzigen namens deze persoon. Zolang u in de huid van een ander zit ziet u in het menu rechtsboven onder uw eigen naam met 12


daarachter in blauw de link ‘Uitloggen’, daaronder de tekst ‘Overgenomen gebruiker’ en de naam van de persoon namens wie u de gegevens in GRIEL beheerd staat, met daarachter de link ‘Beeindig overname’ (Figuur 11c). Door op de link ‘Beeindig overname’ te drukken beëindigt u de overname en keert u terug naar uw eigen gegevens. Zolang u als het ware in de huid van een ander zit, ziet u niet langer uw eigen gegevens en kunt u geen eigen gegevens invoeren. De enige uitzondering hierop vormen de accountgegevens zoals uw naam, adres en dergelijke. Hier ziet u altijd uitsluitend uw eigen gegevens en niet die van een ander.

b c

a

Figuur 11. (a) Menu ‘Mijn administratie’ met extra optie ‘Andere gebruiker’. U kunt een andere gebruiker overnemen zodra deze gebruiker heeft aangegeven dat zijn of haar administratie in GRIEL naar u gedelegeerd is. (b) Wanneer u de optie ‘Andere gebruiker’kiest ziet u vervolgens een combobox waarin u de andere gebruiker kunt kiezen. Doorgaans zal hier slechts één andere gebruiker zichtbaar zijn. Kiest u vervolgens de gebruiker die u over wilt nemen, en drukt u op de knop ‘Neem over’. (c) De onderste roodomrande inzet toont u een vergroting van het menu rechtsboven. Onder uw eigen naam is nu de naam van de gerbuiker die u heeft overgenomen zichtbaar. Door op de link ‘Beeindig overname’ te drukken beëindigt u de overname en keert u terug naar uw eigen gegevens.

3.2 Mijn ringen In ‘Mijn ringen’ beheert u uw eigen ringvoorraad. U bereikt ‘Mijn ringen’ vanuit het menu links via ‘Mijn administratie’  ‘Mijn ringen’. Het overzichtsscherm ‘Mijn ringen’ toont u alle ooit aan u uitgegeven ringseries. De gegevens zijn gegroepeerd per ringmaat. Gebruikt u bijvoorbeeld 2,3, 2,8 en 5.0-RVS ringen dan ziet u in het overzichtsscherm drie regels die corresponderen met deze ringmaten. Gebruikt u veel verschillende ringmaten dan is het scherm in meerdere paginas verdeeld. Er worden maximaal vijf regels op één pagina getoond. Standaard opent het scherm op pagina 1. Onder aan het scherm wordt getoond hoeveel pagina’s er in totaal zijn, en op welke pagina u zich bevindt (figuur 12a). U kunt naar de andere pagina’s navigeren door de schuifbalk te gebruiken of door op de zwarte pijltjes links en rechts te drukken onder aan het scherm. De schuifbalk is in figuur 12a links onderaan te zien en rood omcirkeld. Voor elke ringmaat kunt u de gegevens verder ‘uitklappen’ door op het witte pijltje aan de linkerzijde van de regel te drukken (figuur 12c). Onder de ringmaat van uw keuze ziet u dan alle afzonderlijke series van die ringmaat welke aan u zijn uitgegeven. Er worden maximaal drie regels getoond. Net als bij de ringmaten kunt u ook hier middels schuifbalk en pijltjes naar de andere pagina’s navigeren.

13


c d b

aFiguur 12. Overzichtsscherm ‘Mijn ringen’. (a) Er zijn in dit voorbeeld twee pagina’s met in totaal (b) 9 verschillende ringmaten. Op pagina 1 worden de ringmaten 2,0, 2,3 (alu Porzana), 2,30 (alu Mekaniska), 2,8 en 3,3 getoond. (c) Met behulp van de witte pijltjes links is de regel met 2,8 ringen uitgeklapt. (d) Er zijn in totaal 3 ringseries met 2,8 ringen uitgegeven.

In ‘Mijn ringen’ worden de volgende gegevens getoond: Ringmaat: De maat van ring, bijvoorbeeld 2,30 of 5,00 (er worden altijd twee decimalen getoond in het scherm). Type: RVS voor roestvrijstalen ringen. Dit veld is leeg bij een normale aluminium ring. Er zjin ringmaten welke zowel door Porzana als Mekaniska worden gemaakt, dan staat dit hier vemeld. Aantal series: Het aantal aan u uitgegeven series. Een serie is hier een binnen één bestelling aan u uitgegeven hoeveelheid ringen. Een serie kan dus bestaan uit meerdere strengen. Aantal ringen: Het totale aantal uitgegeven ringen van de betreffende ringmaat of het totale aantal uitgegeven ringen binnen één ringserie Aantal geringd: Het aantal omgelegde ringen van deze ringmaat of binnen deze ringserie. Aantal navragen: Het aantal nog navragen van deze ringmaat of binnen deze ringserie. Aantal op streng: Het aantal ringen dat nog niet is omgelegd en dus nog op streng is van deze ringmaat of binnen deze ringserie. Als u in werkelijkheid minder ringen op streng heeft betekent dat dat u een deel van de ringgegevens nog niet heeft ingevoerd (u dient dit dan zo spoedig mogelijk te doen), of dat u ringen bent kwijtgeraakt.

Per ringserie worden bovendien nog de volgende velden getoond: Verkoopdatum: De datum waarop de betreffende ringserie aan u is uitgegeven. Eerste ring: Het nummer van de eerste ring binnen de betreffende ringserie. Laatste ring: Het nummer van de laatste ring binnen de betreffende ringserie. Ook elke ringserie kunt u weer verder uitklappen met behulp van de witte pijltjes links. U krijgt dan informatie te zien over de afzonderlijke ringen binnen de betreffende ringserie. Per ring ziet u een aantal basisgegevens zoals uitgelegd in figuur 13. Bij ringen binnen een ringserie die nog niet zijn 14


aangelegd is het mogelijk om vanuit dit scherm direct naar het invoerscherm voor ringgegevens te gaan om de ringgegevens van de betreffende ring toe te voegen. Het invoeren van ringgegevens wordt uitvoerig besproken in hoofdstuk 4.1.

Figuur 13. Overzichtsscherm ‘Mijn ringen’. Er is in dit voorbeeld maximaal uitgeklapt van ringmaat 2,3 naar de verschillende ringseries, en vervolgens naar de afzonderlijke ringen binnen de ringserie die is verkocht op 24 juli 2006. Deze ringserie omvat 2000 ringen waarvan er 732 zijn aangelegd, en 1268 nog op streng zijn. Per ring worden de centrale (in principe altijd NLA), het ringnummer, de ringdatum, en het (eventuele) aantal terugmeldingen getoond. Het roodomrande symbool met papier en vergrootglas brengt u naar de volledige ringgegevens van de betreffende ring. De roodomrande inzet toont een voorbeeld van een ring binnen dezelfde ringserie die nog niet is aangelegd. In dat geval brengt het symbool met papier en plusteken u direct naar het invoerscherm voor ringgegevens zodat u de gegevens gelijk kunt toevoegen indien u de ring wel heeft aangelegd.

15


3.3 Mijn projecten In ‘Mijn projecten’ beheert u uw eigen projecten. U bereikt ‘Mijn projecten’ vanuit het menu links via ‘Mijn administratie’  ‘Mijn projecten’. Het overzichtsscherm ‘Mijn projecten’ toont u alle projecten waarvan u project-eigenaar bent (box 2). Iedere ringer is eigenaar van tenminste één project. Vaak is dat een zogenaamd ‘tuinproject’; het ringwerk dat u zelf doet, bijvoorbeeld in uw achtertuin. Andere projecten kunnen zijn een CES project, een RAS project, uw deelname aan een VRS, of uw ringwerk aan roofvogels of uilen t.b.v. de WRN.

Box 2. Projecten Definitie project: vangsten, terugvangsten en meldingen die wat betreft methode, doelstelling en ten behoeve van analyse bij elkaar horen en daarmee los moeten worden gezien van andere vangsten, terugvangsten en meldingen. Aan een project kunnen één of meerdere mensen verbonden zijn; ringers, melders en administrateurs. Deze mensen kunnen binnen een project verschillende rollen hebben: eigenaar, deelnemer, en eigenaar-deelnemer. Project-eigenaar: (owner) Kan ringen terugmeldgegevens invoeren op het project voor alle deelnemers aan het project. De project-eigenaar is de administrateur van het project. De project-eigenaar hoeft dus niet in het bezit van een ringvergunning te zijn. De projecteigenaar kan alle ring-en terugmeldgegevens binnen het project bekijken en wijzigen. De projecteigenaar ontvangt berichten betreffende ring- of terugmeldingen (navragen, ‘conflict’- berichten, verwerkte berichten) Project-deelnemer: (member) Neemt deel aan het project als ringer. Kan worden opgevoerd als ringer of melder op het project door de eigenaar, maar kan niet zelf invoeren of wijzigen. De deelnemer is niets anders dan een ringer die niet zelf de administratie doet van een bepaald project. Een deelnemer kan zelf de gegevens inzien (onder ‘Mijn projectgegevens’), maar niet toevoegen of wijzigen. Project-eigenaar-deelnemer: (member-owner) Een combinatie van de twee bovenstaande rollen. De projecteigenaar-deelnemer kan invoeren voor alle deelnemers inclusief zichzelf, en neemt als ringer actief aan het project deel. U bent altijd project-eigenaar-deelnemer van uw tuinproject en van andere projecten waarvan u de enige deelnemer bent. Gegevens onder het juiste project scharen: De indeling in projecten heeft slechts zin indien ook alle ringen terugmeldgegevens op juiste wijze aan de diverse projecten gekoppeld zijn. Via de oude groepsnummers heeft Vogeltrekstation al gegevens kunnen koppelen. Gegevens die vóór GRIEL onder uw eigen naam zijn ingevoerd en met terugwerkende kracht aan een project moeten worden gekoppeld kunt u zelf aan het juiste project koppelen. U doet dit door in het overzichtsscherm ringgegevens met behulp van de edit-knop de gegevens te wijzigen. Het enige wat u doet is in het bovenste veld het project te wijzigen. NB: u kunt daar uitsluitend een keuze maken uit die projecten waarvan u eigenaar-deelnemer bent. Gaat het om heel veel gegevens, vraagt u dan Vogeltrekstation de gegevens aan het juiste project te koppelen. U dient dan exact aan te geven om welke gegevens het gaat; bijvoorbeeld alle gegevens (van één of enkele soort(en)) in één gebied of binnen één periode. Andere projectindeling: Bij de ingebruikname van GRIEL heeft Vogeltrekstation alle gegevens ingedeeld in projecten. Wellicht is de door ons gekozen indeling voor u niet handig, of ontbreken er deelnemers, of staan er ten onrechte deelnemers bij een project. Deel ons dit zo snel mogelijk mee, dan zetten we het recht: [email protected]

3.3.1 Waarom projecten Al het ringwerk is door Vogeltrekstation ingedeeld in programma’s en projecten. Er bestaan op dit moment meer dan 30 verschillende programma’s. Voorbeelden van de belangrijkste programma’s zijn ‘CES’, ‘RAS’, ‘Pullen’ en ‘VRS’. Iedereen met een ringvergunning kan aan deze projecten meedoen. Daarnaast zijn er aparte programma’s voor het ringwerk van bepaalde instituten (NIOO-KNAW, RUG, 16


WUR, etc.) en organisaties (Wilsterflappers, Ganzenvangers, Eendenkooikers, etc.). Programma’s zijn verder onderverdeeld in projecten. Sommige programma’s hebben heel veel projecten, zoals ‘CES’, en ‘RAS’. Andere programma’s hebben maar enkele projecten. De indeling in programma’s en projecten brengt structuur aan in het ringwerk. Dat is gemakkelijk voor u en voor ons, want op deze manier kunnen vangsten die bij elkaar horen gemakkelijk als zodanig worden herkend en losgekoppeld worden van andere vangsten. In GRIEL worden alle vangsten altijd op naam van de daadwerkelijke ringer ingevoerd, maar zijn ze gekoppeld aan een bepaald project. Op deze manier gaat informatie over de daadwerkelijke ringer niet verloren. Aan een project zijn één of meerdere mensen verbonden. Deze mensen kennen drie verschillende rollen: project-eigenaars (owner), project-deelnemers (member) en project-eigenaar-deelnemers (member- owner). Het onderscheid tussen de drie rollen is zeer belangrijk en wordt uitgelegd in box 2. Eigenaars en deelnemers aan een project kunnen alle ringen terugmeldgegevens die bij het project horen bekijken. Doet u dus een project samen met Jan, dan ziet Jan onder ‘Mijn projectgegevens’ zijn eigen gegevens plus uw gegevens. Jan kan echter uitsluitend zijn eigen gegevens wijzigen. Houdt u hier rekening mee bij de indeling van projecten. De deelname aan projecten wordt door Vogeltrekstation geregeld. Net zoals u gewend bent om uitbreiding van uw vergunning aan te vragen vraagt ook om deelname aan een nieuw project aan via Vogeltrekstation. Indien u de indeling van een project wilt wijzigen dient u dat eveneens bij Vogeltrekstation te melden. Een ander groot voordeel van het werken in projecten is de mogelijkheid om per project de instellingen van de invoerschermen te wijzigen. Dit wordt verderop in hoofdstuk 3.3.3 uitvoerig behandeld. De instellingen van de invoerschermen kunnen ook worden gewijzigd op programma niveau. Programma’s worden beheerd door het Vogeltrekstation. Alle instellingen die door het Vogeltrekstation op programma-niveau zijn vastgelegd zijn niet wijzigbaar op projectniveau. Figuur 14 toont een voorbeeld van het overzichtsscherm ‘Mijn projecten’ met vijf verschillende projecten. Let op: u ziet uitsluitend die projecten waarvan u eigenaar of eigenaar-deelnemer bent. U ziet geen projecten waarvan u alleen deelnemer bent, want van die projecten kunt u geen instellingen wijzigen.

Figuur 14. Overzichtsscherm ‘Mijn projecten’. Het scherm toont alle projecten waarvan u eigenaar of eigenaardeelnemer bent. Met behulp van het potloodje voor elke regel komt u in het wijzigingenscherm van het betreffende project.

In het bovenstaande overzicht ziet u per project de projectnaam, de projectomschrijving, de beginen einddatum van het project, en het aantal deelnemers. Bij het aantal deelnemers wordt aangegeven hoeveel van de deelnemers actief zijn, d.w.z. hoeveel deelnemers op dit moment binnen dit project een actieve GRIEL account bezitten. Door aan het begin van de projectregel op het potloodje (figuur 14) te drukken komt u in het wijzigingsscherm van het betreffende project. Daar vindt u vier tabbladen: Algemene instellingen, Instellingen invoer vangst, Instellingen invoer terugvangst en Biometrie instellingen. De vier tabbladen en bijbehorende schermen worden hieronder uitvoerig besproken.

17


3.3.2 Algemene instellingen Overzicht van de algemene instellingen van het project, zoals projectnaam, beginen einddatum, omschrijving en de namen van de verschillende deelnemers. U kunt deze gegevens niet zelf wijzigen. Ontdekt u een fout, deelt u dat dan mee aan het Vogeltrekstation: [email protected]. Het enige dat u hier kunt wijzigen is het hokje ‘biometrie invoer mogelijk’ aan of uitvinken. Indien al op programmaniveau is besloten dat biometrie invoer altijd mogelijk is dan kunt u dat hier niet uitvinken. U vindt hier ook de projectnummers en de zgn. ‘ActingUserProjectID’ (Figuur 15).

a

b

Figuur 15. Overzichtsscherm ‘Mijn projecten’, waarbij voor het bovenste project op het potloodje is gedrukt, en het wijzigingsscherm wordt getoond. Van de algemene instellingen is alleen de optie ‘biometrie invoer mogelijk’ wijzigbaar. In dit geval echter is al op programma niveau bepaald dat biometrie altijd kan worden ingevoerd bij CES projecten, en kan deze optie niet worden uitgeschakeld. De overige drie tabbladen brengen u naar de schermen waar u instellingen voor vangsten, terugvangsten en biometrie kunt wijzigen. Hier vindt u tevens het projectnummer (a) en de ActingUserProjectID’s (b) van de verschillende projectdeelnemers.

3.3.3 Instellingen invoer vangst en terugvangst Overzicht van alle velden die u kunt zien in het invoerscherm ringgegevens. NB: De namen van de velden zijn in dit overzichtsscherm helaas alleen in het engels beschikbaar. In het invoerscherm zelf staan wel de Nederlandse omschrijvingen. Per veld kunt u hier drie dingen aangeven: Standaardwaarde: U kunt voor elk veld in het venster een tekst of waarde kiezen die vervolgens tijdens het invoeren altijd als standaardwaarde in dat betreffende veld staat. Op programma niveau kunnen bepaalde velden al een default waarde hebben, u kunt deze dan niet wijzigen. Dit is altijd het geval voor het eerste veld: de centrale (Scheme). Deze staat altijd op Arnhem. Immers, u ringt in Nederland uitsluitend met Arnhem ringen. Als u nooit kleurringen of andere merktekens gebruikt, zet u dan het veld ‘Andere merktekens’ (Other marks) op ‘geen andere (kleur)merken aanwezig’. Ringt u vrijwel altijd Boerenzwaluwen binnen het betreffende project, zet dan de soort standaard op Boerenzwaluw. Door het instellen van zoveel mogelijk standaardwaarden maakt u het invoeren snel en gemakkelijk. Let op: indien u een standaardwaarde kiest voor ‘condition’ moet u ook een standaardwaarde kiezen voor ‘circumstances’ vanwege de afhankelijkheid tussen beide velden! Visible: Als u het hokje aanvinkt is het veld zichtbaar, als u het uitvinkt is het niet zichtbaar. Velden die u nooit gebruikt kunt u op niet zichtbaar zetten. Let op: zorgt u er wel voor dat dan de juiste standaardwaarde in het veld staat! Enabled: Als u het hokje aanvinkt is het veld zichtbaar en wijzigbaar, als u het uitvinkt is het wel 18


zichtbaar, maar niet wijzigbaar. Velden die u nooit gebruikt maar die u wel wilt zien als geheugensteuntje waar u mee bezig bent (bijvoorbeeld de soort; boerenzwaluw), kunt u op niet enabled zetten. Let op: zorgt u er ook hier voor dat de juiste standaardwaarde in het veld staat! Wanneer u klaar bent met de instellingen drukt u rechts onderaan op de knop ‘Opslaan’ om uw gewijzigde instellingen vast te leggen (figuur 16). U kunt de instellingen van een project zo vaak wijzigen als u maar wilt.

Figuur 16. Wijzigingsscherm ‘Instellingen invoer vangst’. U kunt standaardwaarden aangeven, velden zichtbaar of onzichtbaar maken, en wijzigingen van de (standaard)waarde wel of niet toestaan. Rechts onderaan kunt u m.b.v. de knop ‘opslaan’ uw instellingen vastleggen.

Investeer even wat tijd in de instellingen van de invoerschermen voor ringvangsten en terugvangsten, en zet per project zoveel mogelijk velden vast en maak deze onzichtbaar. Op die manier wordt het invoerscherm korter en overzichtelijker, en gaat het invoerwerk sneller. 

 



Als u een veld onwijzigbaar wilt maken vinkt u het hokje ‘enabled’ uit. Het veld verschijnt dan met de door u gekozen default-waarde uitgegrijsd in beeld in het invoerscherm. U kunt het tijdens het invoeren niet wijzigen. Als u een veld onzichtbaar wilt maken vinkt u het hokje ‘visible’ uit. U ziet het veld tijdens het invoeren niet. LET OP: U kunt een veld alleen onwijzigbaar en/of onzichtbaar maken als u een standaardwaarde hebt gekozen. Anders kunt u de projectinstellingen niet opslaan. Dit is logisch: als u geen standaardwaarde kiest en het veld onwijzigbaar of onzichtbaar maakt blijft het veld immers leeg tijdens het invoeren, en dat mag niet. DUS: eerst een standaardwaarde kiezen, dan onwijzigbaar en/of onzichtbaar maken. Bij RAS projecten: zet de soort vast en maak deze onwijzigbaar, maar houdt het veld zichtbaar. Op deze manier ziet u de doelsoort tijdens het invoeren van uw RAS gegevens altijd (handig als geheugensteuntje als u meerdere RAS projecten hebt), maar kunt u nooit een ‘foute’ soort invoeren. 19


 



Vergeet niet de instellingen zowel voor ringvangsten als voor terugvangsten in te stellen. Veel instellingen zullen hetzelfde zijn, sommige echter niet. Op programmaniveau is al een aantal instellingen vastgezet binnen de meeste programma’s. De volgende instellingen zijn op projectniveau niet wijzigbaar: o Scheme (centrale) staat altijd op ‘Arnhem VT [Netherlands]’ en is niet wijzigbaar tijdens de invoer. o Scheme new staat ook altijd op ‘Arnhem VT [Netherlands]’, maar is wel wijzigbaar tijdens invoer. Het veld wordt tijdens invoer echter alleen zichtbaar wanneer een ring vervangen wordt. o Verification of metal ring: De ring is alleen geverifieerd indien deze is opgestuurd aan Vogeltrekstation. Bij ringgegevens is dat uiteraard nooit het geval, dus de standaardkeuze is ‘ring NIET bevestigd door ringcentrale’. o Primary Identification Method staat altijd op ‘metalen ring’ en is niet zichtbaar en niet wijzigbaar tijdens de invoer. o Euring Code Indentifier staat altijd op ‘EURING 2000, geen vertaling’ en is niet zichtbaar tijdens de invoer. De volgende instellingen zijn handig: o Metal ring information: zet deze op ‘metalen ring toegevoegd, vogel was ongeringd’, maar houdt zichtbaar en wijzigbaar. Dan kunt u nog kiezen voor boven loopbeen e.d. indien dat nodig is. o Other marks: zet op ‘geen andere (kleur)merktekens aanwezig’, tenzij u altijd kleurringen gebruikt, dan kiest u standaard voor ‘kleurring(en) of vlag(gen) toegevoegd’. o Species: zet op doelsoort bij RAS en maak onwijzigbaar, anders zet soort op de meest geringde soort, of laat leeg. o Sex: zet op ‘onbekend’. Tijdens invoer hoeft u dan alleen te wijzigen in man of vrouw indien u het geslacht kunt bepalen. o Age: kies de leeftijd die u het meeste tegenkomt, bijvoorbeeld ‘onbekend of niet opgegeven’ of ‘na 1e kalenderjaar (>1kj)’. Ringt u altijd pullen, zet age dan op ‘nestjong / pullus; niet vliegvlug’ en maak onwijzigbaar, eventueel onzichtbaar. o Pullus age, Accuracy of pullus age en Broodsize: als u nooit pulli ringt: zet op ‘vogel is geen nestjong’ en maak onwijzigbaar, eventueel onzichtbaar. Terugvangsten zijn natuurlijk nooit pulli. o Status: een vrij overbodig veld en ratjetoe van mogelijkheden. Een erfenis uit de oude EURING code die EURING beter zou kunnen afschaffen. Zet standaard op ‘onbekend of niet genoteerd’ en maak onwijzigbaar en onzichtbaar. o Condition: standaard op ‘levend; los door RINGER (‘gecontroleerd’)’ dekt vrijwel altijd de lading voor ringvangst en terugvangst. o Circumstances: standaard op ‘gevangen of gecontroleerd door ringer’ dekt vrijwel altijd de de lading voor ringvangst en terugvangst. o Circumstances presumed: zet standaard op ‘Zeker van de omstandigheden’ en maak eventueel onwijzigbaar en/of onzichtbaar. o Manipulated: standaard op ‘geen factoren die meldkans beinvloeden, normaal’ dekt vrijwel altijd de de lading voor ringvangst en terugvangst. o Moved Before: standaard op ‘niet verplaatst’ dekt vrijwel altijd de de lading voor ringvangst en terugvangst. o Accuracy of Date: zet standaard op ‘datum is exact op de dag af’ en maak eventueel onwijzigbaar en/of onzichtbaar. U zult als ringer eigenlijk nooit onzeker zijn over de vangdatum. o Catching method: zet standaard op de vangmethode die u het meest gebruikt. o Catching lures: zet standaard op ‘geen lokmiddel gebruikt’ of het lokmiddel dat u het meest gebruikt. o Accuracy of coordinates: standaard op ‘nauwkeurig tot op de ingevulde ringcoordinaten’. 20


Let op: voor ringwerk in vogelasiels gelden speciale instellingen: Voor een vogel die ongeringd is binnengebracht en geringd wordt losgelaten zijn de instellingen van ringgegevens als volgt: 

Conditie: ziek, gewond etc.; is of wordt losgelaten



Meldkans: ‘voor het loslaten meer dan 24 uur in gevangenschap’ (bij vogels die binnengebracht zijn als nestjong: ‘met de hand opgefokt en voor het loslaten geringd’.



Verplaatst: ‘opzettelijk voor vondst verplaatst (dierenambulance, naar markt, ed)’



Bij omstandigheden wordt zoveel mogelijk ingevuld wat er daadwerkelijk met de vogel is gebeurd, de locatie is de locatie waar de vogel wordt losgelaten

Voor een vogel die geringd wordt binnengebracht zijn de instellingen van terugmeldgegevens als volgt: 

Conditie: ‘ziek, gewond etc.; niet losgelaten of onbekend’



Meldkans: ‘was al ziek of gewond bij vangst’






Bij omstandigheden wordt zoveel mogelijk ingevuld wat er daadwerkelijk met de vogel is gebeurd, de locatie is de locatie waar de vogel is gevonden

Wordt de geringde vogel na revalidatie weer losgelaten dan wordt er een tweede terugmelding gemaakt waarbij de de instellingen van terugmeldgegevens als volgt zijn: 

Conditie: ‘ziek, gewond etc.; is of wordt losgelaten’



Meldkans: ‘voor het loslaten meer dan 24 uur in gevangenschap’




3.3.4 Biometrie instellingen Overzicht van alle biometrievelden die u zichtbaar kunt maken in de invoerschermen voor ringgegevens en terugmeldingen. U kunt hier een keuze maken uit die metingen die u of uw groep verzamelt binnen het betreffende project en die u wilt opslaan. Er zijn twee velden die u kunt gebruiken voor specifieke eigen metingen of waarnemingen. Vinkt u alléén die velden aan die voor u relevant zijn! In het voorbeeld in figuur 17 zijn de vleugellengte (maximaal gestrekt), de handpenlengte (p3 of p8), kop+snavel, tarsuslengte (maximaal), gewicht, weegtijd, enkele ruivelden, cloaca, broedvlek, een eigen veld en het veld ‘waarnemer biometrie’ aangevinkt. In dit veld geeft u aan wie de biometrie heeft gemeten, middels een RingersID (=ringersnummer), naam of initialen. Let op: bij CES is het veld Overig1 gereserveerd voor de CES-periode (1 t/m/ 12) en Overig2 voor het netnummer! Download voor meer informatie de CES Handleiding.

21


Deze velden zijn vastgelegd op project niveau en zijn daarom wel te wijzigen.

Deze velden zijn vastgelegd op programma niveau (door Vogeltrekstation) en zijn daarom niet te wijzigen.

Figuur 17. Wijzigingsscherm ‘Biometrie Instellingen’. U kunt per biometrie item aangeven of het wel of niet zichtbaar is in uw invoerscherm. Rechts onderaan kunt u m.b.v. de knop ‘opslaan’ uw instellingen vastleggen. Het getoonde voorbeeld is van een CES project waarbij een aantal velden al op programmaniveau zijn vastgelegd en daardoor niet door u te wijzigen zijn.

3.4 Mijn berichten In ‘Mijn berichten’ ziet en beheert u alle berichten die door GRIEL zijn gegenereerd naar aanleiding van acties van u of anderen binnen GRIEL. Er bestaan vier types berichten: navragen, conflicten, verwerkte berichten, en problemen. Als het goed is zullen de meeste berichten die u binnen GRIEL te zien krijgt van het type ‘Verwerkte berichten’ zijn. U ziet daar de details van meldingen die door derden zijn gedaan van ringen die door u zijn aangelegd. Tevens ziet u daar de ringgegevens van geringde vogels die door u zijn teruggevangen. Alleen wanneer er iets fout gaat ziet u een bericht van één van de andere types. Onder ‘Navragen’ ziet u alle navragen naar aanleiding van meldingen van aan u uitgegeven ringen waarvan de ringgegevens ontbreken. Onder ‘Conflicten’ verschijnen berichten wanneer de ringer en melder het oneens zijn over bepaalde details, bijvoorbeeld de vogelsoort. Alleen wanneer de melder een ringer of geregistreerd melder is worden er conflictberichten gegenereerd. Waneer een publieke melder een andere soort invoert gebeurt dit niet (publieke melders zijn immers dikwijls leken die de vogelsoort vaak niet juist kunnen determineren). Onder het tabblad ‘Problemen’ ziet u nooit berichten. Berichten van dit type zijn uitsluitend voor de medewerkers van Vogeltrekstation zichtbaar, en deze ontstaan bijvoorbeeld wanneer een conflict niet kan worden opgelost (ringer en melder blijven allebei volhouden dat ze gelijk hebben), of wanneer een navraag niet leidt tot de invoer van de ringgegevens (bijvoorbeeld omdat de ringer deze niet heeft).

22


Nieuwe berichten die u nog niet heeft gelezen worden vet gedrukt weergegeven (figuur 18). Eenmaal gelezen berichten worden niet langer vet gedrukt weergegeven en zakken naar onderen in de lijst. Binnen de ongelezen en de gelezen berichten worden de afzonderlijke berichten gesorteerd op datum weergegeven, waarbij het nieuwste bericht bovenaan staat. Let op: U kunt berichten niet verwijderen, ook gelezen en afgehandelde berichten blijven altijd staan. Standaard worden alle berichten van het laatste half jaar getoond in het overzicht. U kunt deze periode zelf wijzigen als u meer of minder berichten wilt zien. Let op: u krijgt dus geen berichten meer thuisgestuurd, niet per post en niet per email. U leest uw berichten in GRIEL. U kunt berichten wel printen, en u kunt ze vanuit GRIEL doorsturen naar een e-mail adres, (ook uw eigen) als u dat wilt. Als u uw berichten ook buiten GRIEL wilt opslaan kunt u ze printen naar een pdf of op papier. Voor een bericht kan een ‘blauw vierkantje met vraagteken’ staan, bij deze berichten wordt er actie van u verlangd, bijvoorbeeld het invoeren van ringgegevens. Ook kan er een ‘groen vierkantje met een vinkje’ staan, dit betekent dat dit bericht is afgehandeld. Staat er geen icoontje voor het bericht, dan kan dit bericht gezien worden als een mededeling er hoeft er geen actie te worden ondernomen.

Figuur 18. Overzichtsscherm ‘Mijn berichten’. Er zijn vier tabbladen voor de vier berichtentypes. Nog niet gelezen berichten worden vet gedrukt weergegeven. Eenmaal gelezen worden niet langer vetgedrukt en zakken naar onderen. Ongelezen en gelezen berichten worden gesorteerd op datum, met het jongste bericht boven.

3.4.1 Navraag berichten In deze categorie zijn twee berichtentypes mogelijk: 1) Het bericht dat de MELDER ontvangt: Dit is het bericht dat u als MELDER ontvangt wanneer u een terugmelding (vangst, aflezing of vondst) heeft ingevoerd van een ring waarvan de gegevens nog niet aanwezig zijn (Figuur 19). In dit bericht zijn de adresgegevens van de ringer niet zichtbaar. Met behulp van de knoppen onderaan kunt u het bericht sluiten, doorsturen per email naar iemand anders, of vervolgens printen. Als het een Nederlandse ring betreft wordt automatisch ook een tweede bericht gegenereerd dat de ringer ziet in GRIEL, en waarin deze wordt gevraagd de ringgegevens in te voeren. Betreft het een buitenlandse ring dan wordt een bericht gegenereerd door GRIEL naar de centrale van het betreffende land, met de vraag of ze de ringgegevens willen invoeren/aanleveren. Zodra de 23


ontbrekende ringgegevens zijn ingevoerd maakt GRIEL automatisch een nieuw bericht aan u waarin deze ringgegevens worden vermeld. Het navraagbericht blijft echter gewoon staan in uw berichten overzicht. Let op: wanneer u een invoerfout heeft gemaakt en een ringnummer heeft ingevoerd dat niet bestaat wordt ook een navraag gegenereerd. Meldingen van niet bestaande ringnummers worden na verloop van tijd door medewerkers van Vogeltrekstation verwijderd, u hoeft hier niets voor te doen. Uw navraagbericht blijft echter staan.

Hier staan uw contactgegevens (=MELDER)

Figuur 19. Voorbeeld van een bericht van het type’navragen’. Weergegeven wordt het bericht dat u als MELDER ontvangt wanneer u een melding heeft ingevoerd van een ring waarvan de ringgegevens nog ontbreken.

2) Het bericht dat de RINGER ontvangt: Het tweede type navraag is het bericht dat u als RINGER ontvangt wanneer er een melding is gedaan van een ring die aan u is uitgegeven, maar waarvan de ringgegevens nog ontbreken (Figuur 20). U kunt ook hier direct reageren via de knoppen onderaan het bericht. In dit geval zijn er echter meer opties. Als alles goed is heeft u de ring inderdaad aangelegd maar heeft u de ringgegevens nog niet ingevoerd. Klik dan op ‘ringgegevens direct toevoegen’: u gaat dan naar het invoerscherm voor ringgegevens toevoegen en u kunt de ontbrekende gegevens invoeren. Als de ring nog niet door u is aangelegd gebruikt u de knop ‘Ring op voorraad aanwezig’. U geeft daarmee aan dat de melder een fout moet hebben gemaakt bij het aflezen van de ring. Indien de ring nooit aan u is uitgegeven gebruikt u de knop ‘Ring niet in mijn bezit’. Daarnaast kunt u ook weer kiezen voor ‘Sluiten’, ‘Mail dit bericht naar:’ en ‘Open Afdrukversie’.

24


Hier staan uw contactgegevens (=RINGER)

Figuur 20. Voorbeeld van een bericht van het type’navragen’. Weergegeven wordt het bericht dat u als RINGER ontvangt wanneer er een melding is ingevoerd in GRIEL van een ring die aan u is verstrekt, maar waarvan u de ringgegevens nog niet heeft ingevoerd. Met behulp van de knoppen onderaan het bericht kunt u direct reageren.

3.4.2 Conflict berichten Conflictberichten ontstaan wanneer er geen overeenstemming is tussen de door ringer en melder opgegeven soort, of wanneer de vinddatum eerder is dan de ringdatum. Let op: conflictberichten worden uitsluitend gegenereerd wanneer de melder een ringer of een vaste melder is. Bij publieke meldingen worden geen conflictberichten gegenereerd omdat van het algemene publiek niet verwacht kan worden dat ze de vogelsoort goed kunnen determineren en er daarbij veelvuldig fouten worden gemaakt. Conflictberichten worden pas afgehandeld als zowel de melder als de ringer hebben gereageerd op een bericht. Daarnaast is het altijd mogelijk om bij de reacties op berichten commentaar toe te voegen voordat u op één van de knoppen drukt welke hieronder worden uitgelegd.

25


Conflicten over de soort of de datum berusten dikwijls niet op foutieve determinatie of datuminvoer, maar vaak op foutieve invoer van ringnummers. In die gevallen is de enige oplossing de vangst (ringgegeven danwel terugvangst) te verwijderen, en de vangst daarna opnieuw met het correcte ringnummer in te voeren. Het wijzigen van reeds ingevoerde ringnummers is om technische redenen in GRIEL niet mogelijk. Het verwijderen van de vangst kan m.b.v. de knop ‘Verwijder mijn vangst’ onderaan het conflictbericht (Figuur 21). Het verwijderen van vangsten is uitsluitend mogelijk vanuit conflictberichten. Vangsten die geen berichten van dit type opleveren kunnen niet worden verwijderd in GRIEL door uzelf. Wilt u toch een vangst verwijderen wegens foutieve invoer neemt u dan contact op met het Vogeltrekstation. Is uw invoer correct dan kunt u kiezen voor de knop ‘Mijn invoer is juist’.

Hier staan de contactgegevens van de ringer (=RINGER) Hier staan uw contactgegevens (=MELDER)

De naam van de RINGER

De naam van de MELDER

Figuur 21. Voorbeeld van een bericht van het type’conflicten’. Ringer en melder zijn het in dit geval oneens over de soort. Het conflict kan opgelost worden m.b.v. de knoppen onderaan het bericht ‘Verwijder mijn vangst’, of door de betreffende terugvangst te corrigeren (hiervoor is nog geen knop aanwezig in deze versie van GRIEL). Bent u zeker van uw soortdeterminatie dan kunt u de knop ‘Mijn invoer is juist’ gebruiken.

3.4.3 Verwerkte berichten Berichten van dit type worden gegenereerd zodra ringen meldgegevens bekend zijn en er geen conflicten zijn. Het betreft gangbare terugmeldingen zoals u deze gewend was per post of email te ontvangen. In tegenstelling tot andere berichten is in dit geval het bericht identiek voor ringer en melder, en het bevat de meest relevante ringen terugmeldgegevens van de vogel. Het bericht is zichtbaar in GRIEL voor ringer en melder. Bij publieke meldingen wordt het bericht verzonden naar het e-mail adres van de melder. Wanneer een publieke melder wel gebruik maakt van GRIEL, maar 26


geen e-mail adres achterlaat wordt het bericht niet per post verstuurd. De publieke melder wordt hierop gewezen. Terugmeldingen die bij het Vogeltrekstation telefonisch of per post binnenkomen en waarvan de melder geen e-mail adres heeft of wil opgeven worden wel per post verzonden. Naast de omschrijving van de gegevens worden tevens de bijbehorende EURING 2000 codes in grijs weergegeven, en onderaan ringen meldgegevens wordt de gehele EURING 2000 code als tekstregel weergegeven. Deze tekstregel is met name bedoeld voor buitenlandse centrales die daarmee de gegevens eenvoudig aan hun database kunnen toevoegen (Figuur 22).

Hier staan de contactgegevens van de ringer (=RINGER) Hier staan uw contactgegevens (=MELDER)

Figuur 22. Voorbeeld van een verwerkt bericht. Voor ringer en melder is het bericht identiek. In het bericht worden de belangrijkste gegevens over ringvangst en terugmelding vermeld. De bijbehorende EURING 2000 codes worden rechts in grijs weergegeven, en onderaan ringen meldgegevens wordt de gehele EURING 2000 code als tekstregel weergegeven. Deze tekstregel is met name bedoeld voor buitenlandse centrales die daarmee de gegevens eenvoudig aan hun database kunnen toevoegen. Het bericht kan gemaild en geprint worden m.b.v. de knoppen onderaan.

Op de terugmelding wordt de naam van de ringer en melder vermeld. U kunt de terugmelding printen of mailen naar een ander. Dat is met name handig wanneer u terugmeldingen invoert voor meerdere personen in een plaats of regio. Eigen terugmeldingen zijn herkenbaar in de lijst met terugmeldberichten omdat deze altijd voorafgegaan worden door de afkorting ‘EM’. Zo ziet u direct wat de ‘interessante’ terugmeldingen zijn. Terugmeldberichten die zijn gegenereerd naar aanleiding van een wijziging worden voorafgegaan door ‘Gewijzigd’ .

27


3.4.4 Probleem berichten Probleemberichten zijn uitsluitend zichtbaar voor het personeel van Vogeltrekstation. Niet opgeloste conflicten komen bijvoorbeeld als probleembericht in onze inbox terecht waarna Vogeltrekstation actie zal ondernemen om deze problemen op te lossen.

3.4.5 Een bericht printen U kunt een terugmeldbericht printen m.b.v. de knop ‘Open afdrukversie’. Het bericht wordt dan in een nieuw venster van uw browser geopend, en vervolgens gebruikt u de ‘Afdrukken’ onderaan de pagina om het bericht te printen. Het is mogelijk het bestand te printen via de bestandprint optie van uw browser (meestal een printer symbool linksboven, of bereikbaar via het menu ‘bestand -> afdrukken’). Het terugmeldbericht is zo opgemaakt dat het altijd op één A4 pagina wordt afgedrukt. Hier staan de contactgegevens van de ringer (=RINGER) Hier staan uw contactgegevens (=MELDER)

Figuur 23. Voorbeeld van een adfdruk weergave van een verwerkt bericht. Met behulp van de knop ‘Afrdukken’ onderaan het bericht, kunt u het bericht eenvoudig afdrukken.

28


4. Mijn gegevens 4.1 Ringgegeven toevoegen U voert uw ringgegevens in, in een invoerscherm waarvan u zelf de weergave bepaalt in ‘Mijn projecten’ onder ‘instellingen ringvangst’ (Figuur 24). In het invoerscherm ziet u alleen die velden waarvan u in de instelling heeft aangegeven (zie hoofdstuk 3.3.3) dat ze zichtbaar moeten zijn (‘visible’), en u kunt alleen de inhoud wijzigen van die velden waarvan in de instellingen ‘enabled’ is aangevinkt. Ook ziet u alle default waarden die u in de instellingen heeft opgegeven, en kunt u deze wijzigen. Per project kan uw invoerscherm er dus verschillend uitzien, afhankelijk van uw ingestelde voorkeur.

Figuur 24. Invoerscherm ringgegevens.

29


4.1.1 Project U begint met invoeren van ringgegevens door het juiste project te kiezen. Indien u slechts één project heeft, bijvoorbeeld een Tuinproject, dan kunt u bij projecten geen keuze maken en ziet u uitsluitend de naam van dit project staan. Vervolgens kiest u de ringer voor wie u wilt invoeren. Indien u zelf deelnemer-eigenaar (‘member-owner’) bent van het project en er geen andere ringers actief zijn binnen het project kunt u hier geen keuze maken en ziet u uitsluitend uw eigen naam staan.

4.1.2 Ring Vervolgens geeft u de informatie over de ring op: het ringnummer (Let op: Knobbelzwaanringen worden als enige dubbel ingevoerd, bijvoorbeeld A123A123). De ‘Centrale’ staat standaard op Arnhem VT (Netherlands) aangezien er alleen maar Nederlandse ringen aan Nederlandse ringers worden verstrekt. U kunt tevens informatie m.b.t. de metalen ring kwijt, hoewel deze in principe altijd op de default waarde ‘metalen ring toegevoegd, vogel was ongeringd’ staat. U kunt ook informatie over andere merktekens kwijt, bijvoorbeeld kleurringen, halsbanden of vleugelmerken. Zodra u aangeeft dat er andere merktekens aanwezig zijn verschijnen er twee extra velden waar u achtereenvolgens de code en een omschrijving van de andere merktekens kwijt kunt. (Figuur 25) Deze velden zijn echter niet verplicht, u kunt ze ook open laten.

De twee extra velden voor ‘andere merktekens’

Figuur 25. Wanneer u een foutief of niet aan u verstrekt ringnummer invoert zal er een foutmelding worden getoond door GRIEL onder het veld ‘Ringnummer’. Wanneer u aangeeft andere merktekens gebruikt te hebben verschijnen er twee extra velden in uw invoerscherm waar u informatie over de code en een omschrijving van de andere merktekens kwijt kunt. Deze twee velden zijn echter niet verplicht.

Indien een ring niet aan u verkocht is kunt u geen gegevens van deze ring invoeren en opslaan. Ook als er al een ringgegeven aanwezig is met hetzelfde ringnummer kunt u de gegevens niet opslaan. Weet u zeker dat de ring van u is en dat u deze niet al heeft gebruikt en zegt GRIEL toch dat er al een ringgegeven aanwezig is? Deze melding berust dan zeer waarschijnlijk op oude invoerfouten van derden, en de foutmelding zal in het rood onder het invoerveld van het ‘Ringnummer’ komen te staan (zie figuur 25). Stuurt u in dit geval een email naar vogeltrekstation om het probleem op te lossen.

4.1.3 Vogel Vervolgens gaat u verder met het invoeren van de informatie over de vogel. U kiest de soort, het geslacht en de leeftijd (u kunt hier ook onbekend kiezen). Bij broedselgrootte kiest u ‘vogel is geen nestjong’ indien het een volgroeide of uitgevlogen vogel betreft. Bij het kiezen van de soort kunt u kiezen uit de Nederlandse naam of de wetenschappelijke naam. Indien u wilt zoeken op wetenschappelijke naam dan dient u het vakje tussen ‘Vogelsoort’ en ‘Wetenschappelijke naamgeving’ aan te vinken (Figuur 26). Wanneer u alleen een naam in het veld typt en vervolgens niet een keuze maakt uit de verschillende vogelnamen die GRIEL geeft, dan wordt er geen (juiste) soortnaam ingevuld. 30


Een voorbeeld: Als u ‘zwartkop’ in het soortnaamveld intypt zijn er vier opties zichtbaar: 1. 2. 3. 4.

Kleine Zwartkop Zwartkop Zwartkopgors Zwartkopmeeuw

U kiest vervolgens de juiste soort uit de lijst m.b.v de muis of met pijltjes en RETURN. Let op: u dient altijd een keuze te maken, anders wordt de invoer niet door GRIEL herkend en kunt u de gegevens niet opslaan.

Figuur 26. Het invoerveld voor de gegevens van de vogel. U kunt kiezen om te selecteren op ‘Wetenschappelijke naamgeving’ door dit aan te vinken. Het intypen van de vogelnaam zorgt er voor dat de lijst waaruit kan worden gekozen kleiner wordt.

4.1.4 Vangst De volgende stap is het invoeren van de vangstgegevens. Hier kunt u de ‘Datum’ en de ‘Tijd’ van de vangst invoeren. U kunt ook gebruik maken van het ‘kalender-icoon’ of het ‘wekker-icoon’ naast het desbetreffende invoerveld (Figuur 27). De ‘Vangmethode’ en eventueel ‘Gebruikte ‘lok’-middelen’ kunnen worden geselecteerd. Mocht u opmerkingen willen vermelden bij deze vangst dan kunt u hier gebruik maken van het veld ‘Eigen opmerkingen’.

Figuur 27. U kunt hier de datum en tijd van de vangst invoeren. Hiervoor kunt ook gebruik maken van het ‘kalender-‘ of ‘wekker-icoon’ naast het invoerveld.

4.1.5 Locatie Er zijn 2 manieren om de locatie van de vangst in te voeren in GRIEL. 1. Zoek locatie via kaart: Het adres kan worden ingetypt in het in invoerveld (in dit voorbeeld Droevendaalsesteeg 11, Wageningen). Vervolgens kunt u op de knop ‘Gebruik Google Maps’ drukken om de locatie te zoeken (Figuur 28a). Een nieuw venster wordt geopend met een kaart met daarbij een tekst-ballon waarin de straatnaam & huisnummer, plaats, provincie en land staan vermeld (Figuur 28b). U kunt de kaart gebruiken om de locatie aan te passen door ergens anders op de kaart te klikken. In de tekst-ballon zullen dan de nieuwe adresgegevens worden vermeld. Met behulp van de knoppen aan de linkerkant kunt u zoeken en in- en uitzoomen op de kaart. Indien u de correcte locatie heeft gevonden dan kunt u op de knop 31


‘Close’ (Sluiten) drukken om deze locatie te gebruiken. Vervolgens zal er een ‘plaatsomschrijving volgens Google’ worden weergegeven (deze kunt u niet zelf veranderen). In het veld daaronder ‘Eigen plaatsomschrijving’ kunt u een omschrijving geven welke de plaatsomschrijving volgens Google zal overschrijven. LET OP: Houd hier rekening mee omdat de ‘Eigen plaastsomschrijving’ de Google Plaats omschrijving overschrijft en ook zichtbaar zal zijn op de berichten. Vul hier dus niet ‘in achtertuin’ of ‘nestkast 301’. De nauwkeurigheid van de locatie kan worden aangegeven door een keuze te maken bij ‘Nauwkeurigheid opgegeven coördinaten’.

a

Figuur 28. a) Het invoerveld voor ‘zoek locatie via kaart’. Typ het adres in druk vervolgens op de knop ‘Gebruik Google Maps’. b) De kaart wordt zichtbaar met daarbij een tekst-ballon met de plaatsomschrijving. Gebruik de knoppen links-boven om de precieze locatie te zoeken en te zoomen. Als de juiste locatie gevonden is drukt u op de knop ‘Close’.

b 2. Zoek locatie via coördinaten: De locatie kan ook worden opgezocht met behulp van de coördinaten door de ‘Latitude’ en ‘Longitude’ coördinaten in te voeren in graden, minuten en seconden. Vervolgens kunt u op de knop ‘Bevestig locatie op kaart’ drukken (Figuur 29). De kaart van Google Maps zal worden geopend met een tekst-ballon met bijbehorende plaatsomschrijving. Indien u de correcte locatie heeft gevonden dan kunt u op de knop ‘Close’ (Sluiten) drukken om deze locatie te gebruiken.

32


Figuur 29. Het invoerveld voor ‘zoek locatie via coördinaten’. Vul de coördinaten in en druk vervolgens op de knop ‘Bevestig locatie op kaart’.

4.1.6 Vaste locaties gebruiken Vaak ringt u vogels op vaste locaties. Het is echter niet mogelijk in GRIEL om een keuze te maken uit een lijst met vaste vanglocaties. Om te voorkomen dat u de vanglocatie bij elke invoersessie opnieuw moet kiezen, en om altijd exact dezelfde coördinaten bij uw vaste vanglocaties op te slaan Gaat u als volgt te werk: 1. Vóórdat u gaat invoeren zoekt u in ‘Mijn gegevens’ het laatst ingevoerde gegeven op op de bewuste locatie. 2. Open dit ringgegeven met de knop ‘Wijzigen’ (het papiertje met het potloodje, zie Figuur 30). 3. Wijzig niets, en druk op ‘Opslaan en kopiëren’. Er wordt een nieuw invoerscherm geopend waarin exact dezelfde vanglocatie al is gekozen en het ringernummer met één is opgehoogd. 4. Begin met invoeren in dit nieuwe scherm en gebruik steeds ‘ Opslaan en kopiëren’ om dezelfde locatie vast te houden.

4.1.7 Biometrie en Bestanden De laatste twee onderdelen zijn de ‘biometrie gegevens’ van de vogel en eventueel het ‘toevoegen van bestanden’ (bv. foto’s). Zoals eerder is omschreven (hoofdstuk 3.3.4. Biometrische gegevens) wordt er vooraf bepaald welke biometrische velden zichtbaar zijn en dus kunnen worden ingevoerd. Verschillende bestanden kunnen worden toegevoegd aan een vangst om op deze manier extra relevante informatie toe te voegen. Niet alle soorten bestanden kunnen worden toegevoegd via deze optie. De standaard bestanden zoals .doc, .pdf, .jpg, etc. zijn echter mogelijk om toe te voegen.

4.1.8 Opslaan van de gegevens Als alle vangstgegevens zijn ingevoerd kunt u onderaan kiezen voor ‘Opslaan’, ‘Opslaan en kopiëren’ en ‘Opslaan en nieuw’ om de vangstgegevens op te slaan in de database. Zodra de gegevens zijn opgeslagen krijgt u hiervan een melding in het scherm. Met de knop ‘Terug’ gaat u naar het vorige scherm en worden de ingevoerde gegevens niet opgeslagen (zie onderaan figuur 24). Door voor de knop ‘Opslaan’ te kiezen worden de gegevens opgeslagen en blijven de zonet 33


ingevoerde gegevens zichtbaar. De optie ‘Opslaan en kopiëren’ zorgt ervoor dat er een nieuw invoerscherm wordt geopend waarbij de meeste velden al vooraf zijn ingevuld met behulp van de informatie uit de vorige vangst. Dit kan veel invoer tijd besparen. De optie ‘Opslaan en nieuw’ opent een nieuw invoerscherm waarbij alle velden weer leeg zijn.

4.2 Terugmelding toevoegen Het invoeren van terugvangsten in GRIEL gaat via ‘Mijn gegevens’  ‘Terugmelding toevoegen’. Het invoeren van terugvangsten is bijna identiek aan het invoeren van de ringgegevens. De invoervelden kunnen er iets anders uitzien afhankelijk van de vooraf ingestelde programma of project instellingen. Omdat het invoeren van de velden bijna identiek is aan het invoeren van de ringgegevens toevoegen zal het hier niet verder worden besproken. Het is belangrijk om de ‘Ringgegevens toevoegen’ en ‘Terugmelding toevoegen’ uit elkaar te houden. Het wil nog wel eens voorkomen dat een ringer per ongeluk een nieuw geringde vogel invoert onder ‘Terugmelding invoeren’ en vice versa. Dit verschil is zichtbaar bij het onderdeel ‘Ring’  ‘Centrale’. Bij ‘Ringgegeven toevoegen’ is deze niet te wijzigen (aangezien Nederlandse ringers alleen maar Arnhem VT ringen mogen aanleggen) en bij ‘Terugmelding toevoegen’ is deze wel te wijzigen.

4.3 Mijn gegevens Binnen GRIEL is mogelijk om de vangst gegevens van de door u gevangen vogels terug te zien. Binnen dit scherm zijn er verschillende sorteer-, filteren groepeer-opties mogelijk om de ringgegevens zo weer te geven zodat u die ringgegevens kunt tonen naar uw wens. Ook is het mogelijk om individuele detailgegevens van vangsten te wijzigen of te bekijken (Figuur 30). Hierover meer in hoofdstuk 4.3.4.

Wijzigen

Bekijken

Figuur 30. Het overzichtscherm van ‘Mijn gegevens’. Met voor elke regel de knoppen ‘Wijzigen’ (papier met een potloodje) en ‘Bekijken’ (papier met vergrootglas).

34


4.3.1 Gegevens filteren In alle schermen waar data wordt gepresenteerd is er de mogelijkheid om een filter toe te passen. Voorbeelden van schermen die gegevens tonen zijn de overzichten van uw ringen terugmeldgegevens, uw ringseries, de afzonderlijke ringen binnen een ringserie, uw projecten of de deelnemers aan een project. De schermen bestaan uit een aantal kolommen, waarbij elke kolom een naam heeft. Er zijn verschillende filter mogelijkheden binnen GRIEL. Het gebruik van filter zorgt ervoor dat het totaal aantal getoonde (terug)vangsten wordt geminimaliseerd of uitgebreid. Het is mogelijk om meerdere filters over elkaar heen te gebruiken. De eerste filter optie is het datum-filter, hiermee wordt alleen de data binnen een bepaalde periode weergegeven (Figuur 31). Standaard is het datum-filter ingesteld op de laatste 6 maanden. Zodra u naar ‘Mijn gegevens’ gaat worden alle vangsten van het laatste half jaar getoond. Om een kortere (of langere) periode te tonen kunt de periode waarbinnen u wilt zoeken aanpassen. Dit kan handig zijn als u bijvoorbeeld alle vangsten van één specifieke dag of periode wilt tonen. Als u bijvoorbeeld alle vangsten van 7 mei 2012 wil tonen dan zet u de datum ‘Vanaf’ op 7-5-2012 en ‘Tot’ ook op 7-5-2012. Druk vervolgens op de knop ‘Ververs’. Nu worden alleen de vangsten van 7 mei 2012 getoond.

Figuur 31. Met behulp van het datum-filter kunt u de periode waarvan de data wordt weergegeven aanpassen. In het bovenstaande filter wordt alle vangst data van 15-11-2011 t/m 15-5-2012 getoond.

Naast het datum-filter is het mogelijk om op elke kolom een filter toe te passen om de getoonde data te minimaliseren of een bepaalde vangst terug te zoeken. Bovenaan in elk scherm waarin gegevens worden getoond ziet u de tekst ‘Toon filter’ met daarchter twee ronde knopjes waarmee u ‘Ja’ dan wel ‘Nee’ kunt aanvinken (Figuur 32). Standaard staat de knop op ‘Nee’ en wordt het filter niet getoond. Wanneer u ‘Ja’ kiest verschijnt onder elke veldnaam een wit venster waarin u de door u gewenste zoekcriteria kunt vermelden. Na het intypen van de zoekcriteria drukt u op ENTER en zullen alleen de regels zichtbaar zijn die voldoen aan het filter criteria. In het voorbeeld hieronder is in het filter-venster bij ‘Vogelsoort’ de soort ‘vink’ ingetypt, en worden nu alle vinken van het afgelopen half jaar getoond. Om het filter op te heffen verwijderd u de tekst in het filter-venster en drukt u op ENTER.

35


Figuur 32. Door de optie ‘Toon filters’ op ‘Ja’ te zetten wordt er boven elke kolom een wit venster getoond welke u kunt gebruiken om een filter toe te passen. In het voorbeeld hierboven wordt er gezocht naar alle vinken.

4.3.2 Gegevens sorteren In alle schermen waar gegevens worden getoond heeft u de mogelijkheid om die gegevens te sorteren. De schermen bestaan uit een aantal kolommen, waarbij elke kolom een naam heeft. U sorteert op de kolom van uw keuze door met de cursor op de kolomtitel te klikken (Figuur 33). Standaard worden de gegevens in het scherm op basis van die kolom gesorteerd van onder naar boven, d.w.z. van 0 naar 9 en van A naar Z. Nogmaals met de cursor op de kolomtitel drukken leidt tot sorteren in de andere richting. In het onderstaande voorbeeld is er gesorteerd op vogelsoort. De vogelsoorten zijn nu alfabetisch gesorteerd van A naar Z, dit is zichtbaar door het witte driehoekje naast de kolomtitel. Door nogmaals op de kolomtitel te klikken wordt er gesorteerd van Z naar A. Een derde keer klikken zorgt ervoor dat de sortering wordt opgeheft.

Figuur 33. Gegevens kunnen worden gesorteerd door op de kolomtitel te klikken. Nogmaals klikken sorteert de gegevens in omgekeerde volgorde. Een derde keer klikken zorgt ervoor dat de sortering wordt opgeheft.

4.3.3 Gegevens groeperen Het is mogelijk om de gegevens binnen GRIEL te groeperen. Om de gegevens te groeperen kunt u de kolomtitel selecteren met de muis en deze vervolgens naar de grijze balk erboven te slepen (Figuur 34a). In deze grijze balk staat ‘Sleep een kolom-titel hierheen om te groeperen op deze kolom’ (Let op: soms staat deze tekst nog omschreven in het Engels ‘Drag a column header and drop it here to group by that column’). De gegevens worden vervolgens gegroepeerd en automatisch gesorteerd. Sorteren in omgekeerde volgorde is weer mogelijk door op de versleepte kolomtitel te klikken (Figuur 34b). Het is mogelijk om meerdere keren te groeperen, door meerdere kolomtitels één voor één naar boven te slepen. Voor elke gegroepeerde vogelsoort in dit voorbeeld, is nu een wit pijltje zichtbaar. Door hier op te klikken wordt deze groep in of uitgeklapt (zie ook hoofdstuk 3.2). Om de groepering op te heffen kan de kolomtitel worden teruggesleept. 36


a  klik nogmaals om de gegevens in omgekeerde volgorde te sorteren

b Figuur 34. a). Gegevens kunnen worden gegroepeerd door de kolomtitelnaam naar boven te slepen. b). Nogmaals klikken op de versleepte kolomtitel sorteert de gegevens in omgekeerde volgorde. Voor elke vogelsoort is nu een wit pijltje zichtbaar, waarmee de groep kan worden ingeklapt of uitgeklapt.

4.3.4 Gegevens bekijken en wijzigen Binnen GRIEL is mogelijk om detail gegevens van individuele vangsten te bekijken en te wijzigen. Om de ingevoerde gegevens te bekijken klikt u op het icoon met het ‘papiertje met het vergrootglas’ om de desbetreffende gegevens in te zien (Figuur 35). Een nieuw scherm wordt geopend waarbij alle gegevens worden weergegeven zoals u ze eerder heeft ingevoerd.

Wijzigen

Bekijken

Figuur 35. Het overzichtscherm van ‘Mijn gegevens’. Met voor elke regel de knoppen ‘Wijzigen’ (papier met een potloodje) en ‘Bekijken’ (papier met vergrootglas).

Daarnaast is het mogelijk om binnen GRIEL wijzigingen te maken wanneer u er achter komt dat u een foutieve invoer heeft gemaakt. Om een wijziging in een ringvangst aan te brengen klikt u op het icoon met het ‘papiertje met het potlood’ om de gegevens van desbetreffende vangst te wijzigen (Figuur 35). Binnen dit scherm is het mogelijk om alle eerder ingevoerde gegevens te wijzigen behalve het ringnummer. Nadat u een wijziging heeft aangebracht dient u vervolgens de nieuwe gegevens op te slaan. Houd er rekening mee dat de wijzigingen de oude gegevens overschrijven en deze dus niet langer inzichtelijk zijn. Het wijzigen van gegevens zal daarnaast resulteren in het opnieuw verzenden van een bericht vanuit GRIEL. Op deze manier kunnen ook conflict berichten worden opgelost. Stel dat u per ongeluk de verkeerde soort heeft ingevoerd en dat er daardoor een conflict bericht is ontstaan. Na raadplegen van de veldboekjes blijkt dat u per ongeluk ‘koolmees’ heeft ingevoerd in GRIEL terwijl er ‘pimpelmees’ in uw veldboekje staat. Dit kunt u simpel wijzigen door de desbetreffende vangst op te zoeken met behulp 37


van de eerder beschreven filter mogelijkheden en via de hierboven beschreven manier van het wijzigen van gegevens. LET OP: U kunt bijna alle invoer velden achteraf wijzigen, behalve de ringcentrale en het ringnummer! Hiervoor dient u contact op te nemen met Vogeltrekstation.

4.3.5 Gegevens exporteren naar Excel Het is mogelijk om de data van al uw vangsten te exporteren naar GRIEL. Hiervoor kunt u gebruik maken van de ‘Exporteer naar Excel’ knop rechtsboven in het scherm (Figuur 36). Er zijn 2 manieren waarop GRIEL de data naar Excel kan exporteren, als EURING-code en met de omschrijving van de EURING-code. U kunt doormiddel van het aanvinken voor de exoprt opties kiezen voor één van deze twee opties, maar het is ook mogelijk om voor beide opties kiezen, dan dienen beide opties te worden aangevinkt. Figuur 36. De exporteer naar Excel knop.

4.4 Mijn projectgegevens Om een overzicht te krijgen van alle vangsten binnen der project waaraan u deelneemt, kunt u kijken bij ‘Mijn Projectgegevens’. Om hier te komen gaat u naar ‘Mijn gegevens’  ‘Mijn project gegevens’’. Naast de door u zelf ingevoerde gegevens zijn hier ook de gegevens van alle (terug)vangsten zichtbaar die gedaan zijn binnen de projecten waar u deelnemer van bent. Het gaat om alle terugmeldingen en ringgegevens die aan deze (terug)vangsten zijn gerelateerd (Figuur 37). Indien u samen met anderen aan een project deelneemt dan u kunt alle vangsten en terugvangsten/meldingen van deze projecten inzien. Door op het driehoekje voor een vangst te klikken worden alle gegevens (vangsten en terugmeldingen) van de betreffende vogel onder elkaar getoond. De persoon die de gegevens heeft ingevoerd wordt helemaal rechts, aan het einde van de rij, getoond.

Bekijken

Toon op kaart

Figuur 37. Mijn projectgegevens waarbij met behulp van het driehoekje voor de vangst de gerelateerde vangsten kunnen worden getoond. De wereldbol met vergrootglas laat de vangstgegevens op de kaart zien.

38


U kunt de details van deze vangst inzien door op het ´ papiertje met het vergrootglas’ te klikken (Figuur 37). Door op de ´wereldbol met vergrootglas’ te klikken wordt de locatie van de vangstgegevens op de kaart getoond. Indien er ook terugvangsten aan dit ringnummer zijn gerelateerd dan zullen ook de locaties van deze terugvangsten op de kaart worden getoond (zie figuur 38). Met behulp van de + en – tekens linksboven kan er worden in- en uitgezoomd (dit kan tevens met het scrollwieltje welke op sommige muizen aanwezig is). Wanneer u in dit scherm op een vangstlocatie op de kaart klikt worden er detailgegevens van deze vangst getoond in een tekst ballon.

Figuur 38. De ‘Toon op kaart’ functie. Waarbij de vanglocaties worden weergegeven. Door op een vanglocatie op de kaart te klikken worden de details van deze vangst weergegeven.

4.5 Mijn project biometrie gegevens Om een overzicht te krijgen van alle biometrie gegevens kunt u kijken bij ‘ Mijn project biometrie gegevens’. Om deze gegevens te openen gaat u naar ‘ Mijn gegevens’  ‘Mijn project biometrie gegevens. Van alle vangsten waarbij er biometrie gegevens zijn worden deze vervolgens onder elkaar getoond (Figuur 39). Binnen dit scherm kunt u tevens weer filters toe passen op alle kolommen en gebruik maken van het datum filter.

39


Figuur 39. Mijn project biometrie gegevens waarbij alle biometrie gegevens onder elkaar worden getoond van alle projecten waaraan u deelneemt.

Het is met behulp van de ‘Export naar Excel’ knop mogelijk om deze gegevens te exporteren. Vervolgens kunnen deze gegevens met behulp van een ‘draaitabel’ (pivot-table) aan elkaar worden gekoppeld. In het volgende hoofdstuk wordt uitgelegd hoe u dat doet.

4.6 Gegevens exporteren en bewerken vanuit GRIEL 4.6.1 Selecteer de juiste gegevens en download deze 1. Stel het datumfilter in op de gewenste periode. Druk op “ververs”. 2. Maak met behulp van het filter (zet “toon filter” op “ja”) eventuele selecties op bijvoorbeeld soort, project of plaats. U kunt op meerdere velden tegelijk filteren. Typ in het filterveld de gewenste tekst en druk op RETURN. (figuur 40). 3. Kies bij “Export “ voor “code” of “omschrijving”. In de download ziet u dan van alle velden de EURING code respectievelijk de omschrijving. Kiest u geen van beide dan worden uitsluitend de op het scherm getoonde gegevens getoond. 4. Druk op “Exporteer naar Excel”.

Figuur 40. Het selecteren van de gewenste data met behulp van het instellen van filters.

Afhankelijk van de grootte van het geselecteerde gegevensbestand duurt de download van enkele seconden (enkele tientallen gegevens) tot enkele minuten (meer dan 10.000 gegevens). Er is geen limiet op de grootte van het geselecteerde bestand, maar bij zeer grote downloads (10.000-en 40


gegevens) bestaat de kans dat er iets fout gaat. Download de gegevens dan in delen, bijvoorbeeld afzonderlijke jaren. U ziet de download blokjes helemaal pagina.

voortgang van de aan de groene in het balkje onder aan de

Wanneer de download klaar is vraagt GRIEL u wat u wilt doen met de gegevens. U kunt deze direct openen of opslaan. Kies voor opslaan (Save) (figuur 41).

Figuur 41. Het opslaan van gedownloade gegevens, kies voor Opslaan (Save).

Navigeer naar de locatie op uw computer waar u de gegevens wilt opslaan. Standaard geeft GRIEL het bestand de naam “JJJJMMDD_MyCaptures.xls”. Vervang deze zo nodig door een door u gekozen naam (figuur 42).

Figuur 42. Geef het bestand een naam om deze op te slaan op uw computer.

4.6.2 Het voorbereiden van het gegevensbestand in Excel Open de file. Excel geeft u een waarschuwing dat het bestand een ander formaat heeft (webpagina). Op de file door op “ja” te drukken. U ziet nu de gegevens.

41


b

a

Figuur 43. A. Verwijder de 2e regel uit het bestand. B. Verwijder eventueel de randen om de kolommen.

Verwijder de gehele lege regel 2 uit het bestand (ga met de muis op de 2 in de linkerkantlijn staan, druk op de rechtermuisknop en kies verwijderen (delete)). Verwijder eventueel de randen door m.b.v. CTRL + A alle gegevens te selecteren en kies vervolgens uit het menu voor randen ( borders) de optie “geen randen” (no borders) (figuur 43). Om gemakkelijk overzichten te kunnen maken is het handig om een extra datumkolom in te voegen. Ga met de muis op de kolom rechts van de kolom “Capture date” staan. Kies “Invoegen (Insert)”, “Kolom (column)” (figuur 44). Let op: In Office 2007 en 2010 gebruikt u het menu item invoegen (Insert) rechtsboven onder het Home menu, niet het hoofdmenu item “Invoegen ( Insert)”!

42


Figuur 44. Voeg een extra kolom in achter het veld ‘Capture date’, genaamd datum. Hierin komt alleen de datum te staan zonder de tijd.

Geef de kolom een naam, bijvoorbeeld “datum”. Typ vervolgens in het eerste lege veld de volgende formule: “=INT(E2)”. Druk op RETURN. Kies vervolgens uit het menu “Eigenschappen (Format)” helemaal onderaan voor “Cel Eigenschappen (Format cells)” en kies voor datum (Date). Selecteer het door u gewenste datumformaat. Druk op “OK”. (figuur 45) Kopieer vervolgens de inhoud van de cel in de nieuwe lege kolom tot aan de laatste regel gegevens. U hebt nu een nieuwe datakolom gecreëerd waarin uitsluitend de datum staat zonder de tijd. U kunt dan vervolgens een overzicht maken van het aantal gevangen vogels per soort per vangdag. Sla de file nu eerst opnieuw op. Kies in het “Bestand (File)” menu (in Office 2007 en 2010 helemaal links onder de ronde “Office button”) voor de optie “opslaan als ( Save as)”. Kies de bovenste optie “Excel werkboek”. Druk op “opslaan (save)”.

43


Figuur 45. Maak Set de eigenschappen van de nieuwe kolom op datum (date), m.b.v. cel eigenschappen (format cells).

44


4.6.3 Een overzicht maken van gevangen vogels per dag Kies uit het hoofdmenu het item “Invoegen (Insert). Kies vervolgens “Draaitabel (Pivot table)”. Kies opnieuw “Draaitabel (Pivot table)” (figuur 46).

Figuur 46. Selecteer het maken van een draaitabel (pivot table).

In de menu box die vervolgens verschijnt, kiest u voor de bovenste optie. Alle gegevens zijn automatisch geselecteerd (Controleer dit! Indien u de lege regel 2 niet had verwijderd kan het fout gaan). Druk op “OK” (figuur 47).

Figuur 47. Selecteer de data waarmee u een draaitabel wilt maken.

45


Figuur 48. Het indelen van de gegevens voor de draaitabel.

Er verschijnt nu een leeg werkblad, met rechts een “veldlijst” waar u kunt selecteren welke gegevens in rijen en kolommen moeten worden weergegeven. Sleep in de veldlijst achtereenvolgens “Vogelsoort” naar “Kolomnamen (column labels)”. Sleep dan het door u gecreëerde nieuwe datumveld naar “Rijnamen (row labels)”. Sleep dan “Ringnummer” naar “Waarden (Values)”. U hebt nu een tabel gemaakt waarin voor alle vangdagen (kolommen) per soort (rijen) het aantal gevangen vogels staat (figuur 48).

46


Heeft u een fout gemaakt? Vink het gekozen veld weer uit en begin opnieuw. Oefent u met het maken van verschillende draaitabellen met verschillende gegevens. U kunt meerdere velden in kolommen of rijen zetten. Voeg bijvoorbeeld “Type” aan de kolomnamen en u ziet de aantallen afzonderlijk voor ringvangsten en terugvangsten. Door velden naar “Report filter” te slepen kunt u uw gegevens filteren en verdere selecties maken op bijvoorbeeld datum of een ander veld.

Figuur 49. Selecteer de velden welke u in de kolommen en rijen wilt zetten.

47


4.6.4 Biometriegegevens toevoegen aan uw vangsten Nadat u stappen 1 en 2 hierboven heeft uitgevoerd gaat u terug naar GRIEL. Kiest u “Mijn project Biometrie gegevens”. Stel het datumfilter op dezelfde manier in zoals u dat ook voor het downloaden van de vangstgegevens deed. Druk vervolgens op “exporteer naar Excel”. Het downloaden van de biometriegegevens duurt doorgaans langer dan het downloaden van de vangstgegevens. Sla het bestand op en herhaal de basisbewerking zoals onder stap 2 beschreven (verwijder regel 2, verwijder randen, creëer een extra datumkolom). Verwijder eventueel biometriegegevens van vogels en vangdagen die NIET in de vangsttabel voorkomen. Voeg nu weer een nieuwe kolom toe in het biometriebestand rechts van het nieuwe datumveld. Noem de nieuwe kolom “ringdat”. Typ in het bovenste lege veld van de nieuwe kolom ringdat de volgende formule: =TEKST.SAMENVOEGEN(B2,D2) (CONCATENATE(B2,D2). U hebt nu een nieuwe waarde gecreëerd die het ringnummer en de datum samenvoegt. Deze waarde is in principe voor elke vangst uniek (figuur 50).

Figuur 50. Het aanmaken van een nieuwe kolom ‘ringdat’ welke het ringnummer en datum samenvoegt in de biometrie gegevens.

Kopieer vervolgens de inhoud van de cel in de nieuwe lege kolom tot aan de laatste regel gegevens. Doet u nu exact hetzelfde in het bestand met vangstgegevens. LET OP: Hier voegt u de informatie in de kolommen C (Ringnummer) en F (datum) samen! (figuur 51).

Figuur 51. Het aanmaken van een nieuwe kolom ‘ringdat’ in het bestand vangstgegevens.

48


U kunt nu vangst en biometrie gegevens aan de hand van de nieuwe variabele “ringdat” aan elkaar voegen. U doet dat als volgt (figuur 52): Maak in het bestand met de biometriegegevens een draaitabel (zie boven). Sleep “ringdat” naar “rijnamen”, sleep: “Biometrie item” naar “kolomnamen” en sleep “Meetwaarde” naar “Waarden”

Figuur 52. Het maken van een draaitabel met vangst en biometrie gegevens.

49


U hebt nu een tabel gemaakt met per ringdat alle gemeten Biometrie-items netjes achter elkaar. ECHTER, in de tabel staat nu steeds het cijfer 1 bij de meetwaarde, aangezien Excel standaard het aantal gemeten waardes weergeeft in de draaitabel. Doe als volgt: Ga met de muis op “Count of meetwaarde” staan bij “Waarden ( Values)”. Druk op het zwarte driehoekje. Kies in het menu dat verschijnt de laatste optie “Waarde veldinstellingen (Value Field Settings)” (figuur 52). Kies in het nieuwe menu dat verschijnt voor de eerste optie “Som (Sum)”. Druk op “OK” (figuur 53).

Figuur 53. Selecteer bij ‘Waarde veldinstellingen’ voor: Som (Sum).

In de tabel staan nu de gemeten waardes. LET OP: Alleen in de kolom “Waarnemer Biometrie” staat nu altijd een nul. We hebben hier –helaas- vooralsnog geen oplossing hiervoor. In de draaitabel zijn de rijen automatisch gesorteerd op ringdat. Om de biometriegegevens te kunnen koppelen aan uw vangstgegevens is het nodig om het bestand met vangstgegevens ook te sorteren op ringdat. Doe als volgt: Kies uit het hoofdmenu “Gegevens ( Data)”. Kies “Sorteren (Sort)” (figuur 54). Excel selecteert automatisch alle gegevens en herkent dat de bovenste regel de veldnamen bevat (controleer dit!).

Figuur 54. Sorteer de biometrie gegevens.

50


Wanneer het vangstbestand gesorteerd is op ringdat kopieert u de draaitabel met biometriegegevens in het werkblad met vangstgegevens. Doe als volgt: Ga met de muis naar het veld “Rij-namen (Row labels)” in de draaitabel. Druk de linkermuisknop in en beweeg de muis naar de rechterbenedenhoek van de tabel. De hele tabel is nu geselecteerd (grijsblauw gekleurd). Als de tabel erg groot is kunt u ook met de muis op “Rij-namen (Row labels)” gaan staan, de SHIFT knop ingedrukt houden, vervolgens op End drukken, pijltje naar benende, weer END en pijltje naar rechts. Nu is ook de gehele tabel geselecteerd (figuur 55). Druk op “CTRL + C”. Ga naar het werkboek met vangstgegevens. Ga naar de eerste lege kolom aan de rechterkant van de tabel (naast de kolom “Longitude”). Druk op “CTRL + V”. De biometriegegevens staan nu op de juiste plaats. Controleer nu of alles goed is gegaan: Is de tabel met biometriegegevens exact even lang als de tabel met vangstgegevens ernaast? Zo nee, zoek naar ringnummers en/of vangdagen die in één van beide tabellen ontbreken en zet de gegevens van de corresponderende vangst en biometriegegevens naast elkaar door het verwijderen van regels of toevoegen van lege regels in de biometrietabel. Dit gaat het makkelijkst als u het veld ringdat van de vangstgegevens naast dat van de biometriegegevens zet. U maakt een legen kolom links van de kolom ringdat van de biometriegegevens, en kopieert de waardes van ringdat van de vangstgegevens in deze kolom. Gevorderden kunnen met “freeze panes” werken om de tabellen gemakkelijk te vergelijken.

Figuur 55. Selecteren van de draaitabel om deze te kopiëren.

51


5. Meer informatie 5.1 Websites Met behulp van de knop ‘Website Vogeltrekstation’ opent er een nieuw venster welke u naar de website van Vogeltrekstation brengt. De knop ‘ Website Euring’ opent een nieuw venster welke u naar de website van Euring brengt. De Europese overkoepelende organisatie van alle Europese ringcentrales.

5.2 Toon soortkaarten In dit scherm kunt een vogelsoort of soortgroep kiezen. Vervolgens kunt u kiezen binnen welke gebied (bv. Nederland, Europa, World (= Wereld), etc.) Vervolgens kiest u de tijdsperiode waarbinnen u de gegevens wilt tonen. Zodra u op ‘ maak de kaart’ klikt worden vervolgens alle ringvangsten en terugmeldingen zichtbaar gemaakt op een kaartje (figuur 56) (Let op: er wordt op de kaartjes geen onderscheid gemaakt voor ringgegevens en terugmeldingen). De waarnemingen worden gegroepeerd op afgeronde coördinaten (u kunt zelf kiezen op welk niveau). Ze geven dus niet de exacte locatie weer.

Figuur 56. Binnen een door u gekozen gebied en een door u gekozen tijdsperiode worden vervolgens alle ringvangsten en terugmeldingen zichtbaar gemaakt van de door u gekozen soortgroep of individuele soorten.

Hieronder wordt een voorbeeld gegeven de invoerscherm waarbij is gekozen voor alle meldingen van Wespendieven in Nederland van 1-1-1900 t/m 28-08-2012 (zie figuur 57) wat resulteert in een overzicht kaart zoals is te zien in figuur 58. Op dit moment worden de soorten weergeven zoals ze zijn gemeld door ringer of melder (waaronder publieke melders). Een wespendief die bv. door een ‘publieke melder’ als buizerd is gemeld wordt op dit moment nog getoond in dit overzicht kaartje, maar wordt bij het overzicht kaartje van buizerd getoond en niet bij de wespendief. Hier wordt op dit moment nog aan gewerkt, zodat alleen de soorten worden getoond zoals ze zijn gerapporteerd door de ringer.

52


Figuur 57. Voorbeeld van toonsoortenkaart invoer, waarbij is gekozen voor Wespendieven in Nederland van 11-1900 t/m 28-08-2012.

53


Figuur 58. Voorbeeld van soortenkaart waarbij is gekozen voor Wespendieven in Nederland van 1-1-1900 t/m 28-08-2012.

54


6. Tips & Trucs in GRIEL 6.1 Een keuze maken uit een lijst in een combobox GRIEL maakt veelvuldig gebruik van zogenaamde comboboxen. Met behulp van de combobox kunt u een keuze maken uit een lijst met mogelijkheden. U ziet de items in de lijst door op het zwarte pijltje rechtsboven in de box te drukken. Soms bestaat de lijst maar uit en paar items, en dan kunt u het door u gewenste item kiezen door er op te klikken. De box sluit zich dan weer en alleen het door u gekozen item is zichtbaar in het venster in de box. Uw keuze is gemaakt. Soms is de lijst is erg lang, bijvoorbeeld bij de soortnaam van een vogel, de ringcentrale, of het veld ‘omstandigheden’. In de combobox worden dan alleen de eerste tien items weergegeven, en kunt u verder naar beneden scrollen met behulp van de balk aan de rechterkant van de box of door de cursorpijl naar beneden ingedrukt te houden. U kunt ook de volgende tien items weergeven door op het zwarte pijltje onder in de box te drukken. Vaak is het echter veel sneller en gemakkelijker door in de box het item of een deel van het item dat u zoekt te typen. Zodra u de eerste letter van dit item heeft getypt ziet u in de box alleen nog die items waarin die letter voorkomt. Typt u vervolgens verder dan wordt de lijst steeds kleiner en kleiner, tot u nog maar één item overhoudt. Klikt u vervolgens op dat item en u heeft uw keuze gemaakt. Indien u niet weet welke items in de lijst voorkomen, maar wanneer u ergens naar op zoek bent, dan kunt u ook een trefwoord intypen. Vervolgens worden alleen die items getoond in de box waarin het trefwoord voorkomt. Een voorbeeld: U hebt een dode vogel gevonden die is overreden. U vermoed dat de omschrijving het woord ‘verkeer’ zal inhouden. U typt het woord ‘verkeer’ en alle items waarin het woord ‘verkeer’ voorkomt worden getoond. Vervolgens maakt u de juiste keuze. In dit geval makkelijk want er is maar een item: ‘verkeersslachtoffer’.

6.2 Gebruik van de TAB-toets U kunt met behulp van de TAB toets gemakkelijk naar het volgende veld springen (en met SHIFT + TAB) weer terug. In elk veld kunt u vervolgens ook met cursor naar beneden door de lijst met items gaan, en kunt u het juiste item, eenmaal daar aangekomen, kiezen door op RETURN te drukken. Een volgende TAB brengt u naar het volgende veld. U heeft de muis dus eigenlijk zelden nodig.

6.3 Gegevens op meerdere pagina’s Gegevens in GRIEL worden doorgaans op meerdere pagina’s getoond. Bij ringen terugmeldgegevens worden meestal twintig records (regels) per pagina getoond. Rechts onderaan ziet u hoeveel records er in totaal zijn, en over hoeveel pagina’s die records zijn verdeeld. Wanneer u de gegevens filtert worden deze cijfers aangepast aan de gemaakte selectie.

6.4 Schermgrootte Met behulp van de F11 toets gaat u naar ‘Volledig scherm modus’ (dit werkt in alle browsers), en benut u het scherm van uw computer optimaal voor GRIEL. Goed gebruik van de projectinstellingen minimaliseert het aantal velden waardoor bijna alles op een scherm past en u niet hoeft te scrollen. Veel moderne schermen beschikken over een kantelfunctie waarmee u het scherm ‘op zijn kant’ kunt zetten. U heeft dan een langer scherm waarop alle invoervelden zonder scrollen zichtbaar zijn. 55


6.5 Nauwkeurigheid van coördinaten in GRIEL Tijdens het invoeren in GRIEL kunt u de coördinaten van de vangplek zeer exact invoeren met behulp van het Google Maps kaartje. Het veld ‘nauwkeurigheid coördinaten’ wordt automatisch gevuld aan de hand van het door u gekozen zoom niveau. Zoomt u maximaal in dan kunt u de locatie zeer exact aangeven en wordt ‘nauwkeurig tot op de ingevulde ring coördinaten’ gekozen. U kunt de inhoud van dit veld altijd later zelf nog aanpassen. De ringcoördinaten die vanuit POOT naar Griel zijn geëxporteerd hebben allemaal als nauwkeurigheid ‘binnen een straal van 5km’, om de eenvoudige reden dat ze niet heel exact in POOT konden worden ingevoerd. Dat gebeurde namelijk op basis van amersfoort coördinaten (foutmarge 1 km) of bij buitenlandse gegevens, op basis van graden en minuten (foutmarge circa 1,5-2 km). Op dat niveau zijn de gegevens dus bekend, en niet nauwkeuriger. Vandaar dat er bij staat ‘ergens binnen een straal van 5 km’ in plaats van ‘ nauwkeurig tot op de ingevulde ring coördinaten ‘. Dat heeft dus niets met GRIEL te maken, maar met de onnauwkeurigheid van GRIEL's voorganger, POOT. Als u reeds ingevoerde gegevens weer bekijkt en opnieuw de Google kaart opent van de ring- of meldlocatie, dan toont Google maps automatisch de locatie van de door Google gegenereerde plaats omschrijving. Deze kan soms afwijken van de door u ingevoerde locatie. Dit betekent echter NIET dat de gegevens in de database onjuist zijn! Uw locatie is juist opgegeven en juist opgeslagen, maar wordt bij opnieuw openen van de kaart niet geheel juist weergegeven. Als u de gegevens niet opnieuw opslaat dan veranderd er niets aan de locatie zoals deze is opgeslagen. U hoeft zich hierover dus geen zorgen te maken.

6.6 Sneller invoeren in GRIEL Invoeren gaat vaak sneller als u het gebruik van muis, pijltjes en de TAB-toets slim combineert. Hier volgen enkele tips: 1. Met de TAB toets springt u van veld naar veld, met uitzondering van het ringnummer, daar komt u met de TAB niet uit. Met TAB beweegt u snel door de velden naar beneden. Gebruik van de TAB toets is vooral handig bij de invoer van de biometrie velden. Al gauw ontwikkelt u een routine waarbij de gegevens blind kunnen worden ingetoetst zonder gebruik van muis: weegtijd -TAB- netnummer -TABwaarnemer -TAB- vleugel -TAB- vet -TAB- gewicht -TAB- etc. 2. Met TAB kunt u ook snel naar ‘opslaan’ of ‘opslaan en kopiëren’, RETURN voert het commando vervolgens uit. Na het invullen van het onderste veld: 2x TAB: terug; 3x TAB: opslaan; 4x TAB: opslaan en kopiëren. Tijdens invoer op dezelfde locatie is het aan het eind van de invoer dus 4x TAB gevolgd door RETURN en de gegevens zijn opgeslagen en gekopieerd. Zet het geluid van uw PC aan en u hoort even daarna het bliebje van de melding ‘gegevens zijn opgeslagen’, blindelings een RETURN als antwoord brengt u weer bovenaan in het invoerscherm waarbij het ringnummer met 1 is opgehoogd en u weer verder kunt met het volgende record. De korte wachttijd benut u bijvoorbeeld door in de papieren naar het volgende record te gaan en alvast de soort en de ringer te lezen zodat u die meteen kunt invoeren. Alle uitklapvelden zijn ook met de pijltjes te bedienen, dus zonder muis. Dat is voornamelijk handig bij de biometrie invoer voor de velden rui, cloaca en broedvlek. Wanneer u met TAB in een veld bent aangeland kiest u met pijltje omlaag het eerste item, nog een pijltje omlaag het tweede etc. Vervolgens een RETURN of TAB selecteert het item. Voorbeeld: broedvlek: TAB, 1 keer pijl omlaag, TAB: broedvlek niet bepaald TAB, 1 keer pijl omlaag, TAB: broedvlek afwezig TAB, 1 keer pijl omlaag, TAB: broedvlek aanwezig (geen details genoteerd) 56


7. Notities ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 57

Handleiding GRIEL versie 1.4

Recommend Documents