Handboek GDI-Vlaanderen. Deel 2: Praktische leidraad GDI-Vlaanderen

Handboek GDI-Vlaanderen Deel 2: Praktische leidraad GDI-Vlaanderen

Juni 2010

Praktische leidraad GDI-Vlaanderen

INHOUDSTAFEL 1

Inleiding ............................................................................................................. 3 1.1 1.2

2

Waarom en hoe GDI-componenten implementeren in mijn organisatie? .... 6 2.1 2.2 2.3

3

Waarom een GDI? ............................................................................................................... 6 Welke GDI-componenten implementeren?.......................................................................... 7 2.2.1 Kort overzicht GDI-componenten .............................................................................. 7 Hoe ga verder ik te werk? .................................................................................................... 9 2.3.1 Aanbieden en beheren van gegevens ....................................................................... 9 2.3.2 Gebruiken van gegevens ......................................................................................... 10

Beslissingsbomen .......................................................................................... 11 3.1 3.2

3.3

4

Doel van deze praktische leidraad ....................................................................................... 3 Hoe deze praktische leidraad gebruiken? ........................................................................... 3 1.2.1 Beslissingsbomen ...................................................................................................... 3 1.2.2 Steekkaarten.............................................................................................................. 4 1.2.3 Tips en verwijzingen .................................................................................................. 5

Overzicht van de beslissingsbomen .................................................................................. 11 Voor beheerders van geografische informatie en diensten ............................................... 12 3.2.1 Stap 1: bepalen van het type van geografische gegevensbron .............................. 12 3.2.2 Stap 2: beheren van metadata ................................................................................ 17 3.2.3 Stap 3: aanbieden van zoekdiensten ...................................................................... 19 3.2.4 Stap 4: dataharmonisatie ......................................................................................... 22 3.2.5 Stap 5: aanbieden van raadpleegdiensten .............................................................. 24 3.2.6 Stap 6: aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten ...................................... 27 3.2.7 Stap 7: aanbieden van downloaddiensten .............................................................. 30 3.2.8 Stap 8: aanbieden van verwerkingsdiensten ........................................................... 32 3.2.9 Stap 9: aanbieden via e-commercediensten ........................................................... 35 3.2.10 Stap 10: kwaliteitsgaranties bieden voor authentieke geografische gegevensbronnen .................................................................................................... 38 3.2.11 Stap 11: regelen van toegang en gebruik ............................................................... 40 3.2.12 Stap 12: organiseren van monitoring en rapportering ............................................. 41 Voor gebruikers van geografische gegevensbronnen en diensten ................................... 43

Steekkaarten.................................................................................................... 46 4.1 4.2

4.3

4.4

4.5

Overzicht van de steekkaarten .......................................................................................... 46 Beheer van metadata......................................................................................................... 48 4.2.1 M/1 - Beheer van metadata met gebruik van een eigen infrastructuur, een eigen metadata editor ........................................................................................................ 48 4.2.2 M/2.1 - Beheer van metadata door gebruik te maken van medio-knooppunt editor ........................................................................................................................ 51 4.2.3 M/2.2 - Beheer van metadata door gebruik te maken van AGIV-hoofdknooppunt editor ........................................................................................................................ 54 Aanbieden van zoekdiensten ............................................................................................. 57 4.3.1 Z/1 Eigen zoekdienst beheren, op eigen infrastructuur ........................................... 57 4.3.2 Z/1.1 - Beheren van een medio-knooppunt zoekdienst .......................................... 62 4.3.3 Z/2.1 - Aansluiten bij zoekdienst van medio-knooppunt .......................................... 65 4.3.4 Z/2.2 - Aansluiten bij de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt ....................... 68 Dataharmonisatie ............................................................................................................... 70 4.4.1 D/1 - Dataharmonisatie volgens de specificaties van de GDI-Vlaanderen ............. 70 4.4.2 D/2 - Dataharmonisatie volgens de INSPIRE-dataspecificaties .............................. 72 Aanbieden van raadpleegdiensten .................................................................................... 77 4.5.1 R/1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via eigen raadpleegdienst, op eigen infrastructuur ............................................................................................. 77 4.5.2 R/1.1 - Beheren van een medio-knooppunt raadpleegdienst .................................. 82 4.5.3 R/2.1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via een medioknooppunt raadpleegdienst ..................................................................................... 86 4.5.4 R/2.2 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via de raadpleegdienst van het AGIV-hoofdknooppunt ................................................................................ 90

i


4.6

4.7

4.8

4.9

4.10

4.11 4.12 4.13

5

Aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten ............................................................ 94 4.6.1 O/1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via eigen rechtstreekse overdrachtdienst ...................................................................................................... 94 4.6.2 O/1.1 - Beheren van een medio-knooppunt rechtstreekse overdrachtdienst ........ 100 4.6.3 O/2.1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via de rechtstreekse overdrachtdienst van een medio-knooppunt ......................................................... 104 4.6.4 O/2.2 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via de rechtstreekse overdrachtdienst van het AGIV-hoofdknooppunt .................................................. 108 Aanbieden van downloaddiensten ................................................................................... 112 4.7.1 DL/1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via downloaddienst van het AGIV-hoofdknooppunt. .......................................................................................... 112 4.7.2 DL/2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via downloaddienst van een medio-knooppunt. ........................................................................................... 116 4.7.3 DL/3 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via eigen downloaddienst. . 119 Aanbieden van verwerkingsdiensten ............................................................................... 123 4.8.1 V/1 - Transformeren van geografische gegevensbronnen via eigen verwerkingsdienst. ................................................................................................. 123 4.8.2 V/1.1 - Beheren van een medio-knooppunt verwerkingsdienst ............................. 128 4.8.3 V/2.1 - Transformeren van geografische gegevensbronnen via de verwerkingsdienst van een medio-knooppunt. ...................................................... 132 4.8.4 V/2.2 - Transformeren van geografische gegevensbronnen via de verwerkingsdienst van het AGIV-hoofdknooppunt. ............................................... 135 Aanbieden via e-commercediensten ............................................................................... 138 4.9.1 EC1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen eigen via ecommercedienst. ................................................................................................... 138 4.9.2 EC2 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via e-commercedienst van het AGIV-hoofdknooppunt. ............................................................................. 140 Kwaliteitsgaranties bieden voor authentieke geografische gegevensbronnen................ 142 4.10.1 AB/1 - Kwaliteitsgaranties bieden voor authentieke geografische gegevensbronnen .................................................................................................. 142 Regelen van toegang en gebruik ..................................................................................... 146 4.11.1 TG/1 - Toegang en gebruik regelen ...................................................................... 146 Organiseren monitoring en rapportering .......................................................................... 149 4.12.1 MR/1 - Organiseren monitoring en rapportering .................................................... 149 Gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten .............................................. 152 4.13.1 GR - Raadplegen van geografische gegevensbronnen via het geoportaal .......... 152 4.13.2 GN - Koppelen van netwerkdiensten aan gebruikerstoepassingen ...................... 155 4.13.3 GD - Downloaden van geografische gegevensbronnen ....................................... 159 4.13.4 GG - Regelen van toegang tot en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten ............................................................................................................ 162

Centrale diensten en technische ondersteuning aangeboden door AGIV164 5.1

Centrale diensten ............................................................................................................. 164 5.1.1 Centrale diensten aangeboden door AGIV ........................................................... 164 Ondersteuning ................................................................................................................. 165 5.2.1 GDI-Werkgroep ..................................................................................................... 165 5.2.2 GDI-testbed ........................................................................................................... 165 5.2.3 Aanbieden van geografische diensten in naam van GDI-deelnemers .................. 166

5.2

Bijlagen Bijlage 1: Lijst van afkortingen Bijlage 2: Lijst van geografische gegevensbronnen volgens de bijlagen van INSPIRE-richtlijn: thematische categorieën van ruimtelijke gegevens Bijlage 3: Referentiedocumenten

ii


1 Inleiding 1.1

Doel van deze praktische leidraad

Het doel van deze praktische leidraad GDI-Vlaanderen is om beheerders en gebruikers van geografische gegevens en diensten te begeleiden bij de concrete implementatie van het GDI-decreet. De Vlaamse geografische data-infrastructuur (GDI) wordt opgebouwd uit een aantal technologische en organisatorische componenten. Deze GDI-componenten worden gerealiseerd en beheerd door de beheerders van geografische gegevensbronnen en aangewend door gebruikers van geografische gegevensbronnen.  Voor beheerders van geografische gegevensbronnen De praktische leidraad legt uit welke GDI-componenten door de beheerders moeten opgezet worden, conform het GDI-decreet en in functie van het type van geografische gegevensbronnen. Per GDI-component stelt de praktische leidraad een aantal mogelijke implementatietrajecten voor. Voordelen, kostendrijvers en risico's worden voor ieder traject geëvalueerd.  Voor gebruikers van geografische gegevensbronnen De praktische leidraad legt uit hoe gebruikers de GDI-componenten kunnen aanwenden om hun processen te optimaliseren.

1.2

Hoe deze praktische leidraad gebruiken?

De praktische leidraad beschrijft een aantal beslissingsbomen aan de hand waarvan de lezer, in functie van zijn specifieke situatie en noden, kan achterhalen aan welke eisen zijn organisatie moet voldoen om de GDI-componenten uit te voeren. Na het doorlopen van de beslissingsbomen wordt de lezer geleid naar een bepaalde steekkaart die de implementatie voor zijn situatie toelicht. De steekkaarten beschrijven de taken en verantwoordelijkheden voor het uitvoeren van de GDI-component en geven een overzicht van de mijlpalen, voordelen, kostendrijvers en risico's verbonden aan het implementatietraject. Deze praktische leidraad vormt Deel 2 van het Handboek GDI-Vlaanderen, en moet gelezen worden samen met de andere delen van dit handboek:  Deel 1: Kader voor de uitbouw van de Vlaamse GDI Dit deel van het handboek beschrijft het kader voor de uitbouw van de Vlaamse GDI: de aanleiding, de toepasselijke wetgeving, de technologische achtergrond, enzovoort.  Deel 3: Begrippenlijst De begrippenlijst geeft een overzicht van de belangrijkste begrippen die doorheen het handboek aan bod komen. Elk begrip wordt verklaard aan de hand van een korte beschrijving en er wordt verwezen naar documentatie waar verdere informatie over het begrip kan gevonden worden. De praktische leidraad bevat ook drie bijlagen:  Bijlage 1: Lijst met afkortingen die doorheen dit deel van het handboek wordt gebruikt,  Bijlage 2: Lijst met INSPIRE-datasets,  Bijlage 3: Lijst met externe documentatie.

1.2.1

Beslissingsbomen

Aan de hand van een aantal beslissingsbomen kan de lezer bepalen, op basis van zijn eigen situatie en noden, aan welke eisen zijn organisatie moet voldoen om de GDI-componenten uit te voeren.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag3


Een beslissingsboom is een schema die de lezer begeleidt doorheen een aantal vragen (ja/neen vragen) om te komen tot een status of beslissing. Waar nodig wordt er verdere toelichting bij de vragen gegeven. Het einde van een beslissingsboom kan een eindpunt zijn waarbij geen actie moet worden ondernomen door de lezer, of een eindpunt waar een mogelijk implementatietraject aan verbonden is voor de betreffende GDI-component. In dat laatste geval is dus wel actie vereist. De beslissingsbomen worden onderverdeeld in twee categorieën naar gelang het doelpubliek.  Voor de beheerders van geografische gegevensbronnen en diensten zijn twaalf beslissingsbomen gedefinieerd onder de vorm van twaalf stappen. Voor de gebruikers van geografische gegevensbronnen en diensten is één beslissingsboom bepaald. Legende beslissingsbomen Vraag die eindigt met een beslissing: ja / nee Eindpunt in de beslissingsboom waar actie moet ondernomen worden. Dit resulteert in een mogelijk implementatietraject dat is weergegeven in een steekkaart. De implementatietrajecten zijn beschreven onder de vorm van steekkaarten. Eindpunt waarbij er geen actie moet ondernomen worden.

Type van geografische gerealiseerd worden.

1.2.2

gegevensbron

waarvoor

GDI-componenten

moeten

Steekkaarten

Nadat de lezer het tussenpunt of eindpunt bepaald heeft bij het doorlopen van de beslissingsboom, beschrijft de bijhorende steekkaart de verdere details van de implementatie. De structuur van de steekkaarten is als volgt opgebouwd:  Wie  Doel  Taken en verantwoordelijkheden  Interactie met andere organisaties  Implementatie Timing Voordelen Kostendrijvers Risico's

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag4


1.2.3

Tips en verwijzingen

In deze praktische leidraad wordt verwezen naar een begrip uit de begrippenlijst, een andere beslissingsboom, een andere steekkaart of externe documentatie op volgende manier:



Verwijzing naar een begrip uit de begrippenlijst Verwijzing naar een andere beslissingsboom Verwijzing naar een andere steekkaart



Verwijzing naar externe documentatie

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag5


2 Waarom en hoe GDI-componenten implementeren in mijn organisatie? 2.1

Waarom een GDI?

Geografische informatie is een belangrijke bouwsteen voor beleidsvoering. Het optimaal inzetten van geografische informatie is dan ook fundamenteel om die beleidsvoering continu te verbeteren. Bij het beheer en gebruik van geografische informatie bestaan verschillende pijnpunten:  kennis over het bestaan van geografische gegevens Gebruikers weten niet welke geografische gegevens beschikbaar zijn, met het gevolg dat bepaalde diensten of processen niet goed kunnen uitgevoerd worden of dat gegevens dubbel worden aangemaakt;  gebrek aan standaarden Geografische gegevens of diensten kunnen moeilijk met elkaar gecombineerd worden omdat ze incompatibel zijn;  gebrek aan coördinatie tussen verschillende bestuursniveaus en grensoverschrijdend tussen verschillende regio's, wat de toegang tot en het gebruik van de gegevens belemmert; beperkingen in gegevensbeleid: er bestaan geen eenduidige regels over prijzen, copyright, licenties, toegang, ... Een geografische data-infrastructuur (GDI) probeert een oplossing te bieden voor deze pijnpunten. Via een geheel van technologie, beleid en organisatorische/institutionele afspraken wordt de beschikbaarheid van en de toegang tot geografische gegevens verbeterd en vereenvoudigd. Het woord "infrastructuur" wordt gebruikt om het concept van een duurzame, ondersteunende omgeving, analoog aan bijvoorbeeld een wegen- of telecommunicatienetwerk, te promoten. Via de uitbouw van een GDI zullen organisaties de aanmaak, beheer en gebruik van gegevens verbeteren. Via een decentraal beheer en gebruik kunnen nieuwe of geactualiseerde gegevens sneller verwerkt worden en ter beschikking gesteld worden. Een GDI verzorgt de processen die controle op toegang en gebruik organiseren (wie krijgt toegang tot welke gegevens en voor welke doeleinden?). Binnen een GDI worden duidelijke afspraken gemaakt rond de geografische gegevens en dienstverlening (actualiteit, kwaliteit, beschikbaarheid). Door geografische gegevens te koppelen aan geografische diensten kunnen geografische gegevens in een waaier van gebruikstoepassingen ingepast worden. Via de uitbouw van een GDI zullen organisaties hun operationele werking verbeteren. Een GDI is een moderne, toekomstgerichte en duurzame infrastructuur. Een GDI zorgt voor een betere samenwerking binnen de organisatie, promoot hergebruik van gegevens en de integratie in verschillende toepassingsdomeinen. Een GDI zorgt ook voor een betere samenwerking tussen organisaties, over de verschillende beleidsniveaus en regio's heen. Via de uitbouw van een GDI zullen organisaties meer waarde krijgen voor hun financiële inspanningen. De informatie wordt op een betere en efficiëntere wijze beheerd.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag6


Onnodige kosten i.v.m. gegevensbeheer en gebruik worden vermeden door een verbeterd hergebruik van gegevens en diensten. Overtollige gegevens of dubbele aanmaak van gegevens worden vermeden. Via de uitbouw van een GDI zullen burger en bedrijven een betere dienstverlening krijgen van de overheid. Beter beschikbare kwaliteitsvolle geografische gegevens leiden tot een beter en sneller beslissingsproces. Burger en bedrijven kunnen eveneens gebruik maken van de geografische informatie die overheidsorganisaties hebben ingewonnen. Een GDI is een belangrijk onderdeel van de e-government-infrastructuur dat als doel heeft om communicatie en samenwerking tussen overheden onderling, tussen overheid en burger en tussen overheid en bedrijf, te optimaliseren.

2.2

Welke GDI-componenten implementeren?

De organisatorische en technische infrastructuur van de Vlaamse GDI bestaat uit volgende GDIcomponenten: geharmoniseerde geografische gegevensbronnen, metagegevens, geografische diensten met hun technische specificaties en standaarden, afspraken omtrent de toegang tot en het gebruik van geografische gegevens en diensten, mechanismen, processen en procedures voor het monitoren en de coördinatie van de infrastructuur. Deze componenten worden uitgebreid toegelicht en gekaderd in Deel 1 van deze handleiding "Kader voor de uitbouw van de Vlaamse GDI". Hieronder worden ze in het kort overlopen. De beheerders van geografische gegevensbronnen en diensten zijn verantwoordelijk voor het opzetten van de meeste GDI-componenten. Het AGIV is ook verantwoordelijk voor het opzetten van een aantal componenten. Meer informatie hierover is te vinden in deel 1 van het Handboek, hoofdstuk 5. Per GDI-component stelt de praktische leidraad een aantal mogelijke implementatietrajecten voor. De mogelijke trajecten kunnen afgeleid worden uit de beslissingsbomen voor beheerders van geografische informatie en diensten - zie sectie 0 (pagina 12). De gebruikers van geografische gegevensbronnen en diensten kunnen of moeten de GDIcomponenten aanwenden om hun processen en toepassingen te optimaliseren. De beslissingsboom in sectie 0 (pagina 43) helpt hen om de verschillende mogelijkheden te bepalen.

2.2.1



Kort overzicht GDI-componenten Zie deel 1: Algemeen Kader en deel 3: Begrippenlijst voor meer informatie

Geografische gegevensbronnen De kern van de GDI zijn de geografische gegevensbronnen die ontsloten worden via geografische diensten. Volgende types van geografische gegevensbronnen vormen onderdeel van de Vlaamse GDI: 1. (Toekomstige) authentieke geografische gegevensbron: geografische gegevenbron die als de meest volledige en kwalitatief hoogstaande door de Vlaamse Regering erkend is of in de toekomst zal worden, en die nuttig of noodzakelijk is in het kader van het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer. a. INSPIRE-dataset: (toekomstige) authentieke geografische gegevensbron die valt onder de INSPIRE-richtlijn b. Geen INSPIRE-dataset: (toekomstige) authentieke geografische gegevensbron die niet onder te brengen is in een van de INSPIRE-thema‟s. 2. Status van geografische gegevensbron van algemeen belang die geen authentieke bron zal worden: geografische gegevensbron waarvan de stuurgroep GDI-Vlaanderen heeft vastgesteld

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag7


dat de gegevens en bijhorende diensten moeten kunnen uitgewisseld worden door middel van de GDI, maar die omwille van bijvoorbeeld hun inhoud geen authentieke bron zullen worden. In functie van het type van geografische gegevensbron dienen GDI-componenten al dan niet te worden voorzien, of zijn meer of minder technische voorschriften van toepassing. Metadata Metadata of metagegevens - gegevens over gegevens - beschrijven geografische gegevensbronnen en/of geografische diensten. Via de metadata wordt het mogelijk om gegevensbronnen en -diensten te inventariseren, op te zoeken en op een efficiënte en correcte manier te gebruiken. Metagegevens zijn erg belangrijk: zonder context en documentatie zijn geografische gegevensbronnen immers zo goed als onbruikbaar. Zoekdienst Via een zoekdienst is het mogelijk om geografische gegevensbronnen en diensten op te zoeken op basis van de inhoud van de overeenkomstige metagegevens, en de inhoud van de metagegevens weer te geven. Via een zoekdienst kunnen geografische gegevensbronnen en diensten op een meer efficiënte manier gevonden worden. Geharmoniseerde geografische gegevens Door geografische gegevensbronnen te harmoniseren wordt het mogelijk om geografische gegevens op een consistente manier te combineren met elkaar, tussen organisaties, tussen verschillende (beleids)domeinen en tussen regio's en Europese lidstaten. Door met een gestandaardiseerd, stabiel en gedocumenteerd datamodel te werken kunnen de gebruikers van de gegevens op een efficiënte en duurzame manier toepassingen ontwikkelen. Raadpleegdiensten Via een raadpleegdienst is het mogelijk om geografische gegevensbronnen raadpleegbaar te maken: ze weer te geven en ze te bevragen. Raadpleegdiensten laten toe om geografische gegevens op te vragen en te visualiseren zonder dat het mogelijk is om de oorspronkelijke gegevens te wijzigen. Rechtstreekse overdrachtdiensten Via een rechtstreekse overdrachtdienst is het mogelijk om de gegevens rechtstreeks uit de geografische gegevensbron te bevragen en het resultaat van de bevraging ter beschikking te hebben in een geografisch gegevensformaat. De brondatabank wordt rechtstreeks aangesproken. Downloaddiensten of onrechtstreekse overdrachtdiensten Via een downloaddienst is het mogelijk geografische gegevens onder vorm van voorgedefinieerde bestanden op te vragen. Een bestand bevat ofwel de gehele geografische gegevensbron of wel een subset ervan. Verwerkingsdiensten Via een verwerkingsdienst kunnen geografische gegevensbronnen getransformeerd worden om zo tot interoperabiliteit te komen. Een verwerkingsdienst zorgt ervoor dat gegevens naar een conform datamodel worden getransformeerd, omgevormd worden naar een ander coördinatenreferentiestelsel of omgezet worden naar een conform gegevensformaat. E-commercediensten Een e-commercedienst regelt bestelling, eventuele betaling en de controle op de levering van de geografische gegevens of diensten via het internet. Kwaliteitsgaranties voor authentieke geografische gegevensbronnen Voor authentieke geografische gegevensbronnen zijn specifieke kwaliteitsvereisten van toepassing in verband met actualiteit, nauwkeurigheid en volledigheid.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag8


Toegang tot en gebruik van geografische gegevensbronnen De toegangs- en gebruikersregels worden vastgelegd door het GDI-decreet en haar uitvoeringsbesluiten. Deze moeten concreet toegepast worden op elke geografische gegevensbron. Monitoring en rapportering In het kader van het GDI-decreet wordt gevraagd om op regelmatige tijdstippen de voortgang van het invoeringstraject te rapporteren aan de Vlaamse overheid. Deze informatie is belangrijk om de evolutie van de GDI-Vlaanderen op een weloverwogen manier te sturen. GDI-Vlaanderen - een netwerk van knooppunten GDI-Vlaanderen wordt opgebouwd onder de vorm van een netwerk van knooppunten. Een GDIknooppunt omvat de organisatorische en technische infrastructuur voor de toegang tot en het gebruik van geografische gegevensbronnen. De geografische gegevensbronnen worden ontsloten via geografische diensten die via het knooppunt ter beschikking worden gesteld. Knooppunten worden gecategoriseerd in functie van de grootte van het knooppunt en de diensten die het knooppunt aanbiedt.  Een organisatie handelt als een miniknooppunt indien ze zich beperkt tot het aanbieden van de eigen geografische gegevensbronnen en diensten.  Een medio-knooppunt voorziet in de meeste organisatorische en technische aspecten van de GDI en doet slechts in beperkte mate beroep op de diensten van het hoofdknooppunt. Een medioknooppunt kan een instantie zijn, maar kan ook een samenwerkingsverband tussen verschillende organisaties zijn.  Een hoofdknooppunt koppelt alle onderliggende medio- en mini-knooppunten en zorgt ervoor dat alle geografische diensten van die knooppunten ontsloten worden naar andere hoofdknooppunten. Het bevat een centrale zoekdienst waarmee alle de geografische gegevensbronnen en diensten kunnen gevonden worden. In haar rol van operationele coördinator van de uitbouw en exploitatie van de GDI zet het AGIV het hoofdknooppunt op voor GDI-Vlaanderen.

2.3 2.3.1

Hoe ga verder ik te werk? Aanbieden en beheren van gegevens

Als aanbieder en beheerder van geografische gegevens moet men zich volgende vragen stellen:  Ben ik verplicht om mijn gegevens aan te bieden via de GDI?  Welke GDI-componenten moet ik invullen? Opstellen van metadata, harmoniseren van geografische gegevens, opzetten van geografische diensten, verzorgen van specifieke kwaliteitsgaranties, opstellen van regels voor gebruik en toegang, monitoring van en rapportering over de implementatie en infrastructuur.  Wat zijn de mogelijke implementatietrajecten? Welke processen moet ik aanpassen in mijn organisatie om de GDI-componenten te realiseren? Welke infrastructuur is daarvoor nodig? Bij welk knooppunt sluit ik aan? Aan welke timing moet ik mij houden?  Wat zijn de voordelen van het gekozen implementatietraject, welke kosten en risico's zijn eraan verbonden? De beslissingsbomen en de steekkaarten helpen deze vragen te beantwoorden, de juiste afwegingen en keuzes te maken en een plan van aanpak voor de organisatie op te stellen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag9


2.3.2

Gebruiken van gegevens

Als gebruiker van gegevens moet men zich volgende vragen stellen:  Welke gegevens gebruik ik veelvuldig in welk van mijn processen: wat is het belang van actuele gegevens, op welke manier heb ik de gegevens nodig?  Op welke manier kunnen mijn processen geoptimaliseerd worden door aan te sluiten op de GDI?  Ben ik verplicht om bepaalde geografische gegevens (bv. authentieke geografische gegevensbron) te gebruiken?  Wat zijn de mogelijke implementatietrajecten? Hoe kan ik mijn processen en gebruikerstoepassingen aanpassen om ze aan te sluiten op de GDI? Welke infrastructuur is daarvoor nodig? Welke timing kan ik verwachten voor de beschikbaarheid van de geografische gegevens en diensten?  Wat zijn de voordelen, de kosten en de mogelijke risico‟s verbonden aan het gekozen implementatietraject? De beslissingsbomen met bijhorende steekkaarten helpen de lezer om deze vragen te beantwoorden, de juiste afwegingen en keuzes te maken en een plan van aanpak voor de organisatie op te stellen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag10


3 Beslissingsbomen 3.1

Overzicht van de beslissingsbomen

Dit hoofdstuk beschrijft de verschillende beslissingsbomen die beheerders of gebruikers van geografische gegevensbronnen kunnen doorlopen. Voor beheerders van geografische informatie  Stap 1: bepalen van het type van geografische gegevensbron  Stap 2: beheren van metadata  Stap 3: aanbieden van zoekdiensten  Stap 4: dataharmonisatie  Stap 5: aanbieden van raadpleegdiensten  Stap 6: aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten  Stap 7: aanbieden van downloaddiensten  Stap 8: aanbieden van verwerkingsdiensten  Stap 9: aanbieden via e-commercediensten  Stap 10: kwaliteitsgaranties voor authentieke geografische gegevensbronnen  Stap 11: regelen van toegang en gebruik  Stap 12: monitoring en rapportering Voor gebruikers van geografische informatie  GR - raadplegen van geografische gegevensbronnen via het geoportaal  GN - koppelen van netwerkdiensten  GD - downloaden van geografische gegevensbronnen  GG - regelen van toegang tot en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag11


3.2 3.2.1

Voor beheerders van geografische informatie en diensten Stap 1: bepalen van het type van geografische gegevensbron

Voor wie? Deze beslissingsboom dient enkel doorlopen te worden door organisaties die deelnemer zijn aan GDIVlaanderen en geografische gegevensbronnen beheren. De beslissingsboom moet doorlopen worden voor elke geografische gegevensbron die de organisatie beheert. Indien uw organisatie wél deelnemer is aan GDI-Vlaanderen maar zelf geen geografische gegevensbonnen beheert, gebruik dan beslissingsboom "Voor gebruikers van geografische informatie" (pagina 43). Wat? Geografische gegevensbronnen die binnen GDI-Vlaanderen vallen kunnen onderverdeeld worden in 3 groepen: 1. (Toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en INSPIRE-dataset 2. (Toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en geen INSPIRE-dataset 3. Status van geografische gegevensbron van algemeen belang die geen authentieke bron zal worden (en dus geen INSPIRE-dataset is, want alle GDI-Vlaanderen datasets die onder INSPIRE vallen zullen op termijn authentieke bron worden) De beheerder kan zelf nakijken of zijn dataset onder een (of meerdere) van de 34 thema‟s van INSPIRE valt. De stuurgroep zal bekrachtigen of een datasets al dan niet onder INSPIRE valt. De INSPIRE-datasets zullen door de stuurgroep worden aangeduid als toekomstige authentieke bronnen. Eens zij voldoen aan alle vereisten voor authentieke bron, zullen zij door de Vlaamse Regering worden aangeduid authentieke geografische gegevensbron. Voor datasets die niet onder INSPIRE vallen, zal het eveneens de stuurgroep GDI-Vlaanderen die voorstelt of zij al dan niet authentiek zullen worden op termijn. Het is aan de Vlaamse Regering om deze dan effectief aan te duiden als authentieke bron eens de dataset voldoet aan alle voorwaarden. Met deze beslissingsboom kan de lezer voor elke geografische gegevensbron die zijn organisatie beheert bepalen tot welk type deze behoort. Dit is een belangrijke eerste stap, want in functie van het type van geografische gegevensbron dienen GDI-componenten al dan niet te worden voorzien of zijn meer of minder technische voorschriften van toepassing.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag12


Beslissingsboom

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag13


Verklaringen bij de beslissingsboom Vraag V2 Valt de geografische gegevensbron onder één van de INSPIRE-thema's? In bijlage 1, 2 en 3 van de INSPIRE-richtlijn staan alle INSPIRE thema‟s met hun definities. Bijlage 2 van deze leidraad bevat een voorlopige lijst met GDI-Vlaanderen datasets die onder INSPIRE vallen. Deze lijst is niet volledig en kan ten alle tijden worden aangepast. Indien u beheerder bent van een INSPIRE-dataset die nog niet op deze lijst vermeld staat, gelieve dit dan te melden aan de stuurgroep GDI-Vlaanderen. Vraag V3 Is de geografische gegevensbron erkend door de Vlaamse Regering als geografische gegevensbron van algemeen belang? De stuurgroep GDI-Vlaanderen stelt vast dat de onderlinge uitwisseling van bepaalde geografische gegevensbronnen nodig is, voor het uitvoeren van taken van algemeen belang of voor het uitoefenen van verantwoordelijkheden of het verlenen van openbare diensten met betrekking tot het milieu. Hieronder wordt het proces beschreven voor het vaststellen van geografische gegevensbronnen van algemeen belang. Vraag V4 Is de geografische gegevensbron erkend (aangeduid) door de Vlaamse Regering als (toekomstige) authentieke geografische gegevensbron? Het is de Vlaamse Regering die, op voorstel van de stuurgroep GDI-Vlaanderen, zal aanduiden welke dataset in aanmerking komt als authentieke geografische gegevensbron worden. Hieronder wordt het proces beschreven voor de aanduiding en erkenning van authentieke geografische gegevensbronnen. Proces voor de erkenning van een geografische gegevensbron als authentieke geografische gegevensbron en / als geografische gegevensbron van algemeen belang Authentieke geografische gegevensbron De Vlaamse Regering erkent een geografische gegevensbron als een authentieke geografische gegevensbron indien die als de meest volledige en kwalitatief hoogstaande door de Vlaamse Regering erkend is, en nuttig of noodzakelijk is in het kader van het elektronische bestuurlijke gegevensverkeer. (zie Deel 1: Kader voor de uitbouw de Vlaamse GDI). Een authentieke geografische gegevensbron biedt kwaliteitsgaranties in verband met actualiteit, nauwkeurigheid, volledigheid en beschikbaarheid. Indien een geografische gegevensbron (nog) niet voldoet aan deze kwaliteitsgaranties, kan ze wel aangeduid worden als toekomstige authentieke geografische gegevensbron. Het is de Vlaamse Regering die, op voorstel van de stuurgroep GDI-Vlaanderen, aanduidt welke dataset een authentieke geografische bron wordt. De stuurgroep zal meer klaarheid brengen over de te volgen procedure (verwacht medio 2010). In deze Praktische leidraad spreken we over authentieke geografische gegevensbron, we bedoelen hiermee steeds zowel erkende als toekomstige authentieke geografische gegevensbronnen. Geografische gegevensbron van algemeen belang De stuurgroep GDI-Vlaanderen stelt vast welke geografische gegevensbronnen en bijhorende geografische diensten moeten kunnen worden uitgewisseld door middel van de GDI. Het gaat hierbij om geografische gegevensbronnen die beheerd worden door deelnemers aan GDI-Vlaanderen en waarvan de stuurgroep heeft vastgesteld dat de onderlinge uitwisseling ervan nodig is, voor het uitvoeren van taken van algemeen belang of voor het uitoefenen van verantwoordelijkheden of het verlenen van openbare diensten met betrekking tot het milieu. Hoe verder? In functie van het type van geografische gegevensbron dienen bepaalde GDI-componenten verzorgd te worden. De tabel hieronder geeft een overzicht.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag14


Voor elke GDI-component wordt een beslissingboom uitgewerkt. De lezer kan voor iedere GDIcomponent de beslissingsboom doorlopen. Aan de hand van de genomen keuzes zal blijken welk implementatietraject van toepassing is voor zijn organisatie. Deze implementatietrajecten worden in de steekkaarten beschreven.

Stap

GDI- component

Type van geografische gegevensbron G/2

G/3

(toekomstige authentieke geografische gegevensbron en INSPIRE-dataset

(toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en geen INSPIREdataset

geen (toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en geen INSPIREdataset

G/1

2

Beheer van metadata

V

V

V

3

Aanbieden van zoekdiensten

V

V

V

4

Dataharmonisatie

V (INSPIRE dataspecificaties)

V (GDI-Vlaanderen dataspecificaties)


5

Aanbieden van raadpleegdiensten

V

V

NV

6

Aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten

V

V

NV

7

Aanbieden van downloaddiensten

V

V

V

8

Aanbieden van verwerkingsdiensten

V indien nodig

V indien nodig

V indien nodig

9

Aanbieden via ecommercediensten

V indien vergoeding voor data en/of diensten



10

Kwaliteitsgaranties bieden voor authentieke geografische gegevensbronnen

V

V

NV

11

Regelen van toegang & gebruik

V

V

V

12

Organiseren van monitoring en rapportering

V (uitgebreid)

V (beperkt)

V (beperkt)

V: Verplicht NV: Niet verplicht Minimale trajecten voor beheerders van geografische gegevensbronnen Voor geografische gegevensbronnen van het type G/1 (toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en INSPIRE-dataset  Stap 2: beheren van metadata  Stap 3: aanbieden van zoekdiensten

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag15


 Stap 4: dataharmonisatie  Stap 5: aanbieden van raadpleegdiensten  Stap 6: aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten  Stap 7: aanbieden van downloaddiensten  Stap 10: kwaliteitsgaranties voor authentieke geografische gegevensbronnen  Stap 11: regelen van toegang en gebruik  Stap 12: monitoring en rapportering Voor geografische gegevensbronnen van het type G/2 (toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en geen INSPIRE-dataset  Stap 2: beheren van metadata  Stap 3: aanbieden van zoekdiensten  Stap 4: dataharmonisatie  Stap 5: aanbieden van raadpleegdiensten  Stap 6: aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten  Stap 7: aanbieden van downloaddiensten  Stap 10: kwaliteitsgaranties voor authentieke geografische gegevensbronnen  Stap 11: regelen van toegang en gebruik  Stap 12: monitoring en rapportering Voor geografische gegevensbronnen van het type G/3 geen (toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en geen INSPIRE-dataset  Stap 2: beheren van metadata  Stap 3: aanbieden van zoekdiensten  Stap 4: dataharmonisatie  Stap 7: aanbieden van downloaddiensten  Stap 11: regelen van toegang en gebruik  Stap 12: monitoring en rapportering

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag16


3.2.2 Stap

2

Stap 2: beheren van metadata GDIcomponent

Beheer van metadata


G/2

(toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en INSPIRE-dataset

(toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en geen INSPIRE-dataset

geen (toekomstige) authentieke geografische gegevensbron en geen INSPIRE-dataset

V

V

V

G/3

V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door de organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren: G/1


G/2


G/3


Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen op welke manier zijn organisatie metadata optimaal beheert.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag17


Beslissingsboom

Hoe verder? De volgende steekkaarten beschrijven de verschillende manieren voor het beheer van metadata. M/1

Beheer van metadata met gebruik van eigen metadata-editor en infrastructuur, conform het GDI-Vlaanderen metadataprofiel (pagina 48).

M/2.1 Beheer van metadata door gebruik te maken van medio-knooppunt editor, conform het GDI-Vlaanderen metadataprofiel (pagina 51). M/2.2 Beheer van metadata door gebruik te maken van AGIV-hoofdknooppunt editor, conform het GDI-Vlaanderen metadataprofiel (pagina 54).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag18


3.2.3 Stap

3

Stap 3: aanbieden van zoekdiensten GDIcomponent



G/2

G/3




V

V

V

V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren en hun geografische gegevensbronnen via zoekdiensten moeten kenbaar maken: G/1


G/2


G/3


Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen op welke manier zijn organisatie de geografische gegevensbronnen die ze beheert kan kenbaar maken via zoekdiensten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag19


Beslissingsboom

Verklaring bij de beslissingsboom Vraag V6: Indien de organisatie de metadata van haar geografische gegevensbronnen beheert via de metadata-editor van een medio-knooppunt of AGIV-hoofdknooppunt, zullen deze metadata automatisch door de zoekdienst van het betreffende knooppunt worden ontsloten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag20


Hoe verder? De volgende steekkaarten beschrijven de verschillende manieren om een zoekdienst te beheren: Z/1

Beheren van eigen zoekdienst (pagina57).

Z/1.1 Beheren van een medio-knooppunt zoekdienst (pagina 62). Z/2.1 Aansluiten bij zoekdienst van een medio-knooppunt (pagina 65). Z/2.2 Aansluiten bij zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt (pagina 68).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag21


3.2.4 Stap

4

Stap 4: dataharmonisatie GDI- component

Dataharmonisatie


G/2

G/3







V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren en hun geografische gegevensbronnen moeten harmoniseren: G/1


G/2


G/3


Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen op welke manier zijn organisatie de geografische gegevensbronnen die ze beheert kan harmoniseren volgens de dataspecificaties. Beslissingsboom

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag22


Verklaringen bij de beslissingsboom Vraag V2: Voor geografische gegevensbronnen van type G/1 (INSPIRE-datasets) gelden GDI-Vlaanderen dataspecificaties die conform zijn met de INSPIRE-dataspecifcaties. Voor andere datasets gelden specifieke dataspecificaties die zijn opgelegd door de stuurgroep GDI-Vlaanderen, in overleg met de databeheerder. Hoe verder? De volgende steekkaarten beschrijven de verschillende taken, nodig voor dataharmonisatie. D/1

Dataharmonisatie volgens de specificaties van de stuurgroep GDI-Vlaanderen (pagina 70).

D/2

Dataharmonisatie volgens de INSPIRE-specificaties (pagina 72).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag23


3.2.5 Stap

Stap 5: aanbieden van raadpleegdiensten GDI- component


5


G/2

G/3




V

V

NV

V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren en hun geografische gegevensbronnen via raadpleegdiensten moeten aanbieden: G/1


G/2


Alhoewel het ontsluiten van datasets via raadpleegdiensten enkel wettelijk verplicht is voor authentieke geografische gegevensbronnen en INSPIRE-datasets, is het ook aangewezen om de andere datasets (G/3) raadpleegbaar te maken via raadpleegdiensten. Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen op welke manier zijn organisatie de geografische gegevensbronnen die ze beheert kan ontsluiten via raadpleegdiensten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag24


Beslissingsboom

Verklaring bij de beslissingsboom Vraag V1: Mijn organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheerder van een geografische gegevensbron van type G/1 en G/2. Authentieke geografische gegevensbronnen en INSPIRE-datasets moeten via raadpleegdiensten ontsloten worden. Vraag V2, V4: Het is de verantwoordelijkheid van de beheerders om ervoor te zorgen dat de geografische gegevensbronnen ontsloten worden. Ofwel zorgt hij ervoor dat dit gebeurt op de infrastructuur van zijn organisatie, of indien er afspraken zijn met een medio-knooppunt, via deze weg. Een

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag25


beheerder kan er ook voor kiezen om hiervoor beroep te doen op AGIV, indien tussen zijn organisatie en AGIV hiervoor de nodige overeenkomsten gemaakt worden. Vraag V3: Een organisatie die zelf de infrastructuur voor een raadpleegdienst heeft opgezet, kan deze aanbieden aan andere organisaties. In dit geval treedt de organisatie op als medio-knooppunt voor raadpleegdiensten. Hoe verder? De volgende steekkaarten beschrijven de verschillende taken, nodig voor ontsluiten van geografische gegevensbronnen via raadpleegdiensten.

R/1

Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via eigen raadpleegdienst (pagina 77).

R/1.1 Beheren van een medio-knooppunt raadpleegdienst (pagina 82). R/2.1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via een medio-knooppunt raadpleegdienst (pagina 86). R/2.2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via het AGIV-hoofdknooppunt raadpleegdienst (pagina 90).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag26


3.2.6 Stap

Stap 6: aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten GDI- component


G/3




V

V

NV

G/1

6


V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren en hun geografische gegevensbronnen via rechtstreekse overdrachtdiensten moeten aanbieden. G/1


G/2


Via een rechtstreekse overdrachtdienst of web feature service (WFS) is het mogelijk om de gegevens uit de geografische gegevensbron te bevragen en het resultaat van de bevraging rechtstreeks ter beschikking te hebben in een geografisch gegevensformaat. Men heeft rechtstreeks toegang tot de brondatabank waardoor de gegevens niet meer lokaal geplaatst moeten worden. Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen op welke manier zijn organisatie de geografische gegevensbronnen die ze beheert kan ontsluiten via rechtstreekse overdrachtdiensten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag27


Beslissingsboom

Verklaring bij de beslissingsboom Vraag V1: Mijn organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheerder van een geografische gegevensbron van type G/1 of G2. Authentieke geografische gegevensbronnen moeten via rechtstreekse overdrachtdiensten worden ontsloten. Dit is wettelijk verplicht. Vraag V2, V4: Het is de verantwoordelijkheid van de beheerders om ervoor te zorgen dat de geografische gegevensbronnen ontsloten worden. Ofwel zorgt hij ervoor dat dit gebeurt op de infrastructuur van zijn organisatie, of indien er afspraken zijn met een medio-knooppunt, via deze weg. Een beheerder kan er ook voor kiezen om hiervoor beroep te doen op AGIV, indien tussen zijn organisatie en AGIV hiervoor de nodige overeenkomsten gemaakt worden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag28


Vraag V3: Een organisatie die zelf de infrastructuur voor een rechtstreekse overdrachtdienst heeft opgezet, kan deze aanbieden aan andere organisaties. In dit geval treedt de organisatie op als medioknooppunt voor rechtstreekse overdrachtdiensten. Hoe verder? De volgende steekkaarten beschrijven de verschillende taken, nodig voor ontsluiten van geografische gegevensbronnen via raadpleegdiensten.

O/1

Ontsluiten van geografische overdrachtdienst (pagina 94).

gegevensbronnen

via

eigen

rechtstreekse

O/1.1 Beheren van een medio-knooppunt rechtstreekse overdrachtdienst (pagina 100). O/2.1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via overdrachtdienst van een medio-knooppunt (pagina 104).

de

rechtstreekse

O/2.2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via de overdrachtdienst van het AGIV-hoofdknooppunt (pagina 108).

rechtstreekse

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag29


3.2.7 Stap

Stap 7: aanbieden van downloaddiensten GDI- component


7


G/2

G/3




V

V

V

V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren en hun geografische gegevensbronnen via downloaddiensten (of onrechtstreekse overdrachtdiensten) moeten aanbieden: G/1


G/2


G/3


Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen op welke manier zijn organisatie de geografische gegevensbronnen die ze beheert kan ontsluiten via downloaddiensten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag30


Beslissingsboom

Verklaring bij de beslissingsboom Vraag V2, V3: AGIV is volgens het GDI-decreet verplicht om een centrale downloaddienst op te zetten en te beheren. Elke GDI-deelnemer die gegevens aanbiedt kan hiervan gebruik maken. Anderzijds kan een organisatie er ook voor kiezen om een eigen downloaddienst op te zetten, of deze van het medio-knooppunt waar ze bij aangesloten is te gebruiken. In deze beide laatste gevallen moet het wel mogelijk zijn om de downloaddienst te koppelen aan het AGIV-hoofdknooppunt. Hoe verder? De volgende steekkaarten beschrijven de verschillende taken, nodig voor ontsluiten van geografische gegevensbronnen via downloaddiensten. DL/1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via downloaddienst van het AGIV-hoofdknooppunt (pagina 112). DL/2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via downloaddienst van een medio-knooppunt (pagina 116). DL/3 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen eigen downloaddienst (pagina 119).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag31


3.2.8 Stap

Stap 8: aanbieden van verwerkingsdiensten GDI- component


G/3




V indien nodig

V indien nodig

V indien nodig

G/1

8


V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Via een verwerkingsdienst kunnen geografische gegevensbronnen getransformeerd worden om zo tot interoperabiliteit te komen. Ze zorgen ervoor dat gegevens naar een conform datamodel worden getransformeerd, omgevormd naar een ander coördinaten-referentiestelsel of omgezet naar een conform gegevensformaat. Verwerkingsdiensten zijn hulpdiensten die onder andere kunnen gekoppeld worden aan raadpleegdiensten of overdrachtdiensten. Zo kunnen verwerkingsdiensten ervoor zorgen dat gegevens on-the-fly worden getransformeerd wanneer ze ontsloten worden via raadpleegdiensten of een overdrachtdienst. Verwerkingsdiensten kunnen ook op zichzelf bestaan en dus niet gebonden zijn aan een raadpleeg- of overdrachtdienst. Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren en hun geografische gegevensbronnen via een verwerkingsdienst willen transformeren naar conforme dataspecificaties: G/1


G/2


G/3


Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen of zijn organisatie verwerkingsdiensten nodig heeft, en indien dit zo is, op welke manier de organisatie verwerkingsdiensten kan inzetten om de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert conform te maken aan de dataspecificaties.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag32


Beslissingsboom

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag33


Verklaring bij de beslissingsboom Vragen V2, V3 Indien het datamodel van de geografische gegevensbron niet conform is met de dataspecificaties heeft de databeheerder steeds de keuze om ofwel het datamodel ongemoeid te laten en een verwerkingsdienst te voorzien, of om ofwel het datamodel zelf aan te passen. Indien de organisatie geen gebruik wil maken van verwerkingsdiensten, zal de organisatie de originele geografische gegevensbron conform moeten maken. Dit wordt uitgelegd in Steekkaart D/1 of D/2 Dataharmonisatie. Hoe verder? De volgende steekkaarten beschrijven de verschillende taken, nodig voor het transformeren van het datamodel van geografische gegevensbronnen via verwerkingsdiensten.

V/1

Transformeren van geografische gegevensbronnen via eigen verwerkingsdienst (pagina 123).

V/1.1 Beheren van een medio-knooppunt verwerkingsdienst (pagina 128). V/2.1 Transformeren van geografische gegevensbronnen via de verwerkingsdienst van een medio-knooppunt (pagina 132). V/2.2 Transformeren van geografische gegevensbronnen via de verwerkingsdienst van het AGIV-hoofdknooppunt (pagina 135).

De volgende beslissingsboom beschrijft hoe geografische gegevensbronnen conform dataspecificaties kunnen gemaakt worden.

aan

Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag34


3.2.9 Stap

9

Stap 9: aanbieden via e-commercediensten GDI- component



G/1

G/2







V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren: G/1


G/2


G/3


en die deze geografische gegevensbronnen en/of bijhorende geografische diensten tegen vergoeding willen aanbieden. Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen op welke manier een e-commercedienst kan georganiseerd worden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag35


Beslissingsboom

Verklaring bij de beslissingsboom Vraag V2: Mijn organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheerder van een geografische gegevensbron van type G/1, G/2 of G/3. Indien een geografische gegevensbron of dienst tegen vergoeding ter beschikking gesteld wordt, dient dit te gebeuren via een e-commercedienst. Indien geen vergoeding wordt gevraagd voor het gebruik van de datasets en/of diensten, dan kan ook gebruik gemaakt worden van een ecommercedienst voor de afhandeling van bestellingen, maar is dit niet verplicht. Vraag V3: Indien een organisatie een eigen e-commerce infrastructuur heeft, dan kan ze gebruik maken van deze infrastructuur om de e-commercedienst aan te bieden. Daarnaast kan een GDI-deelnemer ook gebruik maken van de centrale e-commercedienst van AGIV. Hij is hiervoor een bijdrage in de kosten aan AGIV verschuldigd. Indien de GDI-deelnemer zijn datasets gratis ter beschikking stelt, dan kan hij kostenloos gebruik maken van de ecommercedienst van het AGIV.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag36


Hoe verder? De volgende steekkaarten beschrijven de verschillende taken, nodig voor ontsluiten van geografische gegevensbronnen via e-commercediensten. EC/1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen eigen via e-commercedienst (pagina 138). EC/2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via e-commercedienst van het AGIV-hoofdknooppunt. (pagina 140).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag37


3.2.10 Stap 10: kwaliteitsgaranties bieden voor authentieke geografische gegevensbronnen Stap

GDI- component


G/3




V

V

NV

G/1

10


V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren en waarvoor zij specifieke kwaliteitsgaranties moeten bieden: G/1


G/2


Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen welke kwaliteitsvereisten van toepassing zijn voor authentieke geografische gegevensbronnen, hoe die worden bepaald en welke taken nodig zijn om deze te garanderen. Beslissingsboom

Verklaring bij de beslissingsboom Voor de kwaliteitsgaranties van geografische gegevensbronnen bestaat één steekkaart die de verschillende taken beschrijft.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag38


Hoe verder? AB/1 Kwaliteitsgaranties bieden voor authentieke gegevensbronnen (pagina 142).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag39


3.2.11 Stap 11: regelen van toegang en gebruik Stap

GDI- component


G/3




V

V

V

G/1

11


V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die volgende types van geografische gegevensbronnen beheren die toegevoegd zijn aan de GDI-Vlaanderen en waarvoor zij de toegangs- en gebruikersregels dienen te evalueren en vast te leggen: G/1


G/2


G/3


Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen welke toegangs- en gebruiksregels van toepassing zijn, hoe die worden bepaald en welke taken nodig zijn om de toegang tot en het gebruik van de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert praktisch te regelen. Beslissingsboom

Verklaring bij de beslissingsboom Voor het regelen van toegang tot en gebruik van geografische gegevensbronnen bestaat één steekkaart die de verschillende taken beschrijft. Hoe verder? TG/1 Toegang en gebruik regelen (pagina 146).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag40


3.2.12 Stap 12: organiseren van monitoring en rapportering Stap

GDI- component


G/3




V (uitgebreid)

V (beperkt)

V (beperkt)

G/1

12


V: Verplicht NV: Niet verplicht Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door organisaties die GDI-componenten hebben opzet voor volgende types van geografische gegevensbronnen. G/1


G/2


G/3


Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen welke regels i.v.m. monitoring en rapportering van toepassing zijn, hoe die worden bepaald en welke taken nodig zijn om monitoring en rapportering van de GDI-componenten die zijn organisatie heeft opgezet te organiseren. Beslissingsboom

Verklaring bij de beslissingsboom Voor het organiseren van monitoring en rapportering van geografische gegevensbronnen bestaat één steekkaart die de verschillende taken beschrijft.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag41


Hoe verder? MR/1 Organiseren van monitoring en rapportering (pagina 149).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag42


3.3 Voor gebruikers van geografische gegevensbronnen en diensten Voor wie? Deze beslissingsboom dient doorlopen te worden door alle (potentiële) gebruikers van geografische gegevensbronnen en diensten die toegevoegd zijn aan de GDI-Vlaanderen. De gebruikers bevinden zich bij organisaties die al of niet deelnemen aan GDI-Vlaanderen. De gebruikers zijn zowel individuen als beheerders van softwaretoepassingen die binnen deze toepassingen gebruik willen maken van geografische gegevensbronnen en diensten. Wat? Deze beslissingsboom helpt de lezer om te bepalen op welke manier hij het beste van geografische gegevensbronnen en diensten kan gebruik maken.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag43


Beslissingsboom

V1 Ik gebruik de geografische gegevensbron of dienst.

NEE

Geen gebruik van geografische gegevensbron of dienst

JA

GR Raadplegen via de Geoportaal

NEE

V2 Ik gebruik regelmatig de geografische gegevensbron of dienst binnen een werkproces.

JA

V3 Dit proces vraagt om de meest actuele gegevens en heeft geen nood aan een lokale kopie van de dataset.

JA

NEE GD Downloaden van geografische gegevensbronnen

GN Koppelen van netwerk diensten

V4 Mijn organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen.

NEE JA

Gebruik en toegang geregeld en kostenloos

JA

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

V5 Ik gebruik de geografische gegevensbron of dienst voor taken van algemeen belang of openbare diensten met betrekking tot het milieu.

NEE

GG Regelen van toegang en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten

pag44


Verklaring bij de beslissingsboom  Vraag V2 Een organisatie gebruikt op regelmatige basis geografische gegevens in één of meer processen. Ofwel vragen deze processen om de meest actuele gegevens. De processen hebben niet de gehele dataset nodig maar vragen precies geformuleerde gegevens op (bv. één specifiek adres of perceel, een lijst van adressen of percelen). De organisatie koppelt de gebruikerstoepassingen voor deze processen aan de netwerkdiensten die de benodigde geografische gegevensbron ontsluiten. Ofwel hebben deze processen behoefte aan geografische gegevensbronnen die op het lokale computersysteem beschikbaar zijn en moet de gehele of partiële dataset gedownload worden (bv. volledige percelenlaag voor een gemeente in het kader van een specifieke ruimtelijke analyse). Hoe verder? GR - Raadplegen van geografische gegevensbronnen via het geoportaal (pagina 152). GN - Koppelen van netwerkdiensten (pagina 155). GD - Downloaden van geografische gegevensbronnen (pagina 159). GG - Regelen van toegang en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten (pagina 162).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag45


4 Steekkaarten 4.1

Overzicht van de steekkaarten

Beheer van metadata M/1

Beheer van metadata met gebruik van eigen metadata-editor en infrastructuur, conform het GDI-Vlaanderen metadataprofiel (pagina 48).

M/2.1 Beheer van metadata door gebruik te maken van medio-knooppunt editor, conform het GDI-Vlaanderen metadataprofiel (pagina 51). M/2.2 Beheer van metadata door gebruik te maken van AGIV-hoofdknooppunt editor, conform het GDI-Vlaanderen metadataprofiel (pagina 54). Aanbieden van zoekdiensten Z/1

Beheren van eigen zoekdienst (pagina 57).

Z/1.1 Beheren van een medio-knooppunt zoekdienst (pagina 62). Z/2.1 Aansluiten bij zoekdienst van een medio-knooppunt (pagina 65). Z/2.2 Aansluiten bij zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt (pagina 68). Dataharmonisatie D/1

Dataharmonisatie volgens de specificaties van de stuurgroep GDI-Vlaanderen (pagina 70).

D/2

Dataharmonisatie volgens de INSPIRE-specificaties (pagina 72).

Aanbieden van raadpleegdiensten R/1

Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via eigen raadpleegdienst (pagina 77).

R/1.1 Beheren van een medio-knooppunt raadpleegdienst (pagina 82). R/2.1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via een medio-knooppunt raadpleegdienst (pagina 86). R/2.2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via het AGIV-hoofdknooppunt raadpleegdienst (pagina 90). Aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten O/1

Ontsluiten van geografische overdrachtdienst (pagina 94).

gegevensbronnen

via

eigen

rechtstreekse

O/1.1 Beheren van een medio-knooppunt rechtstreekse overdrachtdienst (pagina 100). O/2.1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via overdrachtdienst van een medio-knooppunt (pagina 104).

de

rechtstreekse

O/2.2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via de overdrachtdienst van het AGIV-hoofdknooppunt (pagina 108).

rechtstreekse

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag46


Aanbieden van downloaddiensten DL/1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via downloaddienst van het AGIV-hoofdknooppunt (pagina 112). DL/2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via downloaddienst van een medio-knooppunt (pagina 116). DL/3 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen eigen downloaddienst (pagina 119). Aanbieden van verwerkingsdiensten V/1

Transformeren van geografische gegevensbronnen via eigen verwerkingsdienst (pagina 123).

V/1.1 Beheren van een medio-knooppunt verwerkingsdienst (pagina 128). V/2.1 Transformeren van geografische gegevensbronnen via de verwerkingsdienst van een medio-knooppunt (pagina 132). V/2.2 Transformeren van geografische gegevensbronnen via de verwerkingsdienst van het AGIV-hoofdknooppunt (pagina 135). Aanbieden via e-commercediensten EC/1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen eigen via e-commercedienst (pagina 138). EC/2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via e-commercedienst van het AGIV-hoofdknooppunt. (pagina 140). Garanderen van kwaliteitsvereisten voor authentieke geografische gegevensbronnen AB/1 Kwaliteitsgaranties bieden voor authentieke geografische gegevensbronnen (pagina 142). Toegang en gebruik regelen TG/1 Toegang en gebruik regelen (pagina 146). Monitoring en rapportering MR/1 Monitoring en rapportering (pagina 149).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag47


4.2 Stap

2

Beheer van metadata GDIcomponent

Beheer van metadata


G/2




V

V

V

G/3

V: Verplicht NV: Niet verplicht

4.2.1 M/1 - Beheer van metadata met gebruik van een eigen infrastructuur, een eigen metadata editor Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Metadata; Metadata-element; Standaarden voor geografische diensten – metadata; Metadata-uitwisselingsbestand; Metadata-editor; Metadataprofiel; geografische gegevensbron; zoekdienst; INSPIRE-dataset; authentieke geografische gegevensbronnen;

Wie Een organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheert een geografische gegevensbron van één van volgende types: G/1


G/2


G/3


De organisatie dient metadata op te stellen en te beheren voor de geografische gegevensbronnen en diensten die ze beheert en wenst hiervoor gebruik te maken van een eigen infrastructuur, een eigen metadata-editor. Doel De beheerder zorgt ervoor dat voor de geografische gegevensbron(nen) en dienst(en) die zijn organisatie beheert metadata worden aangemaakt, beheerd en actueel gehouden. Hij maakt hiervoor gebruik van de eigen infrastructuur van de organisatie, een eigen metadata-editor en het GDIVlaanderen metadataprofiel. Taken en verantwoordelijkheden Zorgen voor een metadata-editor die conform is aan het GDI-Vlaanderen metadataprofiel De metadata dienen opgesteld te worden conform de "Vlaamse metadatastandaard voor geografie GDI-Vlaanderen metadataprofiel". Het moet dus mogelijk zijn om met de metadata-editor metadata die voldoen aan deze standaard aan te maken en bij te houden. Indien dit met de huidige metadata-editor van de organisatie niet kan zijn er verschillende mogelijkheden:  De metadata-editor wordt vervangen door een conforme metadata-editor. De bestaande metadata moeten gemigreerd worden naar de nieuwe omgeving.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag48


 De bestaande metadata-editor wordt aangepast, conform de Vlaamse metadata-standaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel. De bestaande metadata moeten eventueel aangepast worden om te voldoen aan de standaard.  De bestaande metadata-editor blijft behouden. De metadata worden uit dit systeem geëxporteerd naar een conform metadata-uitwisselingsbestand. In alle gevallen is het belangrijk om na te gaan op welke wijze de metadata-elementen van de oude omgeving naar de nieuwe omgeving kunnen overgebracht worden en welke wijzigingen nodig zijn om de metadata conform te maken. Denk hierbij aan ontbrekende metadata-elementen, of metadataelementen die op een andere manier worden ingevuld.



Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel

Opstellen van metadata De metadata dienen opgesteld te worden volgens het GDI-Vlaanderen metadataprofiel, opgesteld door AGIV. De aanbeveling beschrijft welke metadata-elementen moeten worden voorzien en op welke manier deze moeten ingevuld worden.




Actualiseren van metadata Het is belangrijk om de metadata 100% synchroon te houden met de data van de geografische gegevensbron of dienst, zodat de beschrijving van de geografische gegevensbron of dienst steeds overeenstemt met de werkelijke, actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan. Ter beschikking stellen van metadata aan zoekdiensten Zoekdiensten worden gebruikt om geografische gegevensbronnen en diensten op te zoeken. Het zijn de metadata die het mogelijk maken om te zoeken en overeenkomstige geografische gegevensbronnen te vinden. Het is daarom nodig om de metadata ter beschikking te stellen aan een zoekdienst. Z - Aanbieden van zoekdiensten (pagina 19)

Interacties met andere organisaties Geen Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

INSPIRE bijlage I

Metadata zijn beschikbaar

24-12-2010

INSPIRE bijlage II


24-12-2010

INSPIRE bijlage III


24-12-2013


nog te bepalen

G/1 (INSPIRE-dataset

G/2 en G/3 GDI-Vlaanderen datasets, maar geen INSPIRE-datasets

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag49


Voordelen Metadata geven een grote meerwaarde aan de geografische gegevensbronnen en diensten. Via gestandaardiseerde metadata zullen de geografische gegevensbronnen en diensten op een meer efficiënte manier kunnen opgezocht, ontsloten, geïnventariseerd en gebruikt worden, en dit zowel voor intern als extern gebruik. Het gebruik van een eigen metadata-editor is zinvol:  indien de organisatie een grote hoeveelheid aan geografische gegevensbronnen beheert, en vele interne gebruikers bedient;  indien de metagegevens veelvuldig gewijzigd worden en dit op een semi-automatische wijze kan gebeuren;  indien de organisatie zelf zijn zoekdienst beheert. Kostendrijvers  Vervangen van de bestaande metadata-editor of aanpassen van de bestaande metadata-editor om conform te zijn aan de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  Aanpassingen aan de metadata-editor bij eventuele aanpassingen metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.

aan

de

Vlaamse

 Migreren van bestaande metadata of aanpassen van bestaande metadata naar de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de metadata-editor te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de metadata aan te maken en bij te houden. Risico's  De aangepaste metadata-editor is niet op tijd klaar om de mijlpalen voor het beschikbaar stellen van metadata te halen.  De beheerders van de geografische gegevensbronnen en diensten hebben niet de competentie of tijd om de metadata bij te houden. Dit risico is minder hoog wanneer een eigen metadata-editor wordt gebruikt die geïntegreerd is in het proces voor de bijhouding van geografische gegevensbronnen en diensten én indien het proces semi-automatisch kan verlopen.  De organisatie kan geen garanties bieden om de metadata-editor te beheren en ter beschikking te houden van de gebruikers.  De organisatie kan geen garanties bieden om de metadata-editor aan te passen indien de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel verandert.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag50


4.2.2 M/2.1 - Beheer van metadata door gebruik te maken van medioknooppunt editor Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Metadata; GDI-knooppunt; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Metadataeditor Metadataprofiel; Metadata-element; zoekdienst



G/2


G/3


De organisatie dient metadata op te stellen en te beheren voor de geografische gegevensbron(nen) en diensten die ze beheert en wenst hiervoor gebruik te maken van de metadata-editor van een medio-knooppunt. Doel De beheerder zorgt ervoor dat voor de geografische gegevensbron(nen) en dienst(en) die zijn organisatie beheert metadata worden aangemaakt, beheerd en actueel gehouden. Hij maakt hiervoor gebruik van de metadata-editor van een medio-knooppunt. Taken en verantwoordelijkheden Afspraken met medio-knooppunt voor het gebruik van de metadata-editor De organisatie en het medio-knooppunt spreken de modaliteiten en processen af voor het gebruik van de metadata-editor van het medio-knooppunt:  gebruik van de metadata-editor: toegang, opleiding, handleiding, ...  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt voor de metadata-editor Opstellen van metadata De metadata dienen opgesteld te worden volgens het GDI-Vlaanderen metadataprofiel, opgesteld door AGIV. De aanbeveling beschrijft welke metadata-elementen moeten worden voorzien en op welke manier de meta-elementen moeten ingevuld worden.




Actualiseren van metadata Het is belangrijk om de metadata 100% synchroon te houden met de data van de geografische gegevensbron of dienst, zodat de beschrijving van de geografische gegevensbron of dienst steeds overeenstemt met de werkelijke, actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan. Ter beschikking stellen van metadata aan zoekdiensten: automatisch Een medio-knooppunt dat een metadata-editor beheert, beheert ook een zoekdienst om deze metadata te ontsluiten. Als de beheerder van de geografische gegevensbronnen en diensten de metadata-editor van het medio-knooppunt gebruikt, worden de metadata van de geografische gegevensbronnen en diensten automatisch ontsloten via de zoekdienst. Via het medio-knooppunt worden de metadata ook verder verspreid naar het AGIV-hoofdknooppunt, en indien het gaat om

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag51


INSPIRE-dataset (type G/1) via het AGIV-hoofdknooppunt naar het Belgische en het Europese knooppunt. De beheerder van de geografische gegevensbronnen en diensten en het medio-knooppunt spreken de modaliteiten en processen voor de zoekdienst:  toegang tot en gebruik van de zoekdienst;  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt voor de zoekdienst. Interacties met andere organisaties Met het medio-knooppunt:  afspraken omtrent gebruik van metadata-editor en het niveau van dienstverlening;  afspraken omtrent gebruik van zoekdienst en het niveau van dienstverlening. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

INSPIRE bijlage I

Metadata zijn beschikbaar via medio-knooppunt

24-12-2010

INSPIRE bijlage II


24-12-2010

INSPIRE bijlage III


24-12-2013


nog te bepalen

G/1 INSPIRE-dataset

G/2 en G/3 GDI-Vlaanderen datasets, maar geen INSPIRE-datasets Voordelen

Metadata geven een grote meerwaarde aan de geografische gegevensbronnen en diensten. Via gestandaardiseerde metadata zullen de geografische gegevensbronnen op een meer efficiënte manier kunnen ontsloten, geïnventariseerd en gebruikt worden, en dit zowel voor intern als extern gebruik. Gebruik maken van de metadata-editor van een medio-knooppunt is interessant voor een organisatie:  indien ze zelf niet de infrastructuur heeft voor het beheer van metadata. Dit is vaak het geval bij kleinere organisaties.  indien ze nauwe bindingen heeft met een medio-knooppunt, en indien de gebruikers van het medio-knooppunt ook intensieve gebruikers zijn van de geografische gegevens van de organisatie. De metadata worden automatisch aangeboden via de zoekdienst van het medio-knooppunt, die er ook voor zorgt dat de metadata verspreid worden naar het AGIV-hoofdknooppunt. Kostendrijvers  Voorzien van de nodige infrastructuur voor de toegang tot de metadata-editor van het medioknooppunt.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de metadata aan te maken en bij te houden.  Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag52


Risico's  Het medio-knooppunt is niet stabiel en kan het afgesproken dienstenniveau niet handhaven.  Het medio-knooppunt is niet duurzaam, het verdwijnt na verloop van tijd.  De organisatie kan geen garanties bieden om de interne infrastructuur voor de toegang tot de metadata-editor stabiel te houden.  De beheerders van de geografische gegevensbronnen en diensten hebben niet de competentie of tijd om metadata aan te maken of bij te houden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag53


4.2.3 M/2.2 - Beheer van metadata door gebruik te maken van AGIVhoofdknooppunt editor Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Metadata; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Metadata-editor Metadataprofiel; Metadata-element; zoekdienst



G/2


G/3


De organisatie dient metadata op te stellen en te beheren voor de geografische gegevensbron(nen) en diensten en wenst hiervoor gebruik te maken van de metadata-editor van het AGIVhoofdknooppunt. Doel De beheerder zorgt ervoor dat voor de geografische gegevensbron(nen) en dienst(en) die zijn organisatie beheert metadata worden aangemaakt, beheerd en actueel gehouden. Hij maakt hiervoor gebruik de metadata-editor van het AGIV-hoofdknooppunt. Taken en verantwoordelijkheden Afspraken met AGIV-hoofdknooppunt voor het gebruik van de metadata-editor De organisatie en het AGIV-hoofdknooppunt spreken de modaliteiten en processen af voor het gebruik van de metadata-editor van het AGIV-hoofdknooppunt:  gebruik van de metadata-editor: toegang, opleiding, handleiding, ...  niveau van dienstverlening door het AGIV-hoofdknooppunt voor de metadata-editor. Concreet betekent dit dat de organisatie zich registreert op de AGIV-website en de rol van metadatabeheerder aanvraagt. Daarna kan de organisatie datasets aanmaken, updaten en editeren en verwijderen. Opstellen van metadata De metadata dienen opgesteld te worden volgens het GDI-Vlaanderen metadataprofiel, opgesteld door AGIV. Metadata aangeleverd via de AGIV metadata-editor zijn uiteraard conform het GDIVlaanderen metadataprofiel.




Actualiseren van metadata Het is belangrijk om de metadata 100% synchroon te houden met de data van de geografische gegevensbron of dienst, zodat de beschrijving van de geografische gegevensbron of dienst steeds overeenstemt met de werkelijke, actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan. Ter beschikking stellen van metadata aan zoekdiensten: automatisch Zoekdiensten worden gebruikt om geografische gegevensbronnen en diensten op te zoeken. Het zijn de metadata die het mogelijk maken om te zoeken en overeenkomstige geografische gegevensbronnen of diensten te vinden. Het AGIV-hoofdknooppunt zal ervoor zorgen dat de metadata

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag54


die via haar metadata-editor worden opgesteld en bijgehouden, ook via een zoekdienst worden aangeboden en verspreid naar de zoekdiensten van andere knooppunten. Voor INSPIRE-datasets (type G/1) worden de metadata verder verspreid naar het Belgische en het Europese knooppunt. De organisatie en het AGIV-hoofdknooppunt spreken de modaliteiten en processen voor de zoekdienst af:  gebruik van de zoekdienst: toegang;  niveau van dienstverlening door het AGIV-hoofdknooppunt voor de zoekdienst. Toegang tot en gebruik van de zoekdienst is kosteloos voor GDI-Vlaanderen deelnemers. Uiteraard dienen die algemene gebruiksvoorwaarden gerespecteerd te worden. Interactie met andere organisaties Met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken omtrent gebruik van metadata-editor en het niveau van dienstverlening;  afspraken omtrent gebruik van zoekdienst en het niveau van dienstverlening. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

INSPIRE bijlage I

Metadata zijn beschikbaar via AGIV-hoofdknooppunt

24-12-2010

INSPIRE bijlage II


24-12-2010

INSPIRE bijlage III


24-12-2013


nog te bepalen

G/1 INSPIRE-dataset

G/2 en G/3 GDI-Vlaanderen datasets, maar geen INSPIRE-datasets Voordelen

Metadata geven een grote meerwaarde aan de geografische gegevensbronnen en diensten. Via gestandaardiseerde metadata zullen de geografische gegevensbronnen op een meer efficiënte manier kunnen ontsloten, geïnventariseerd en gebruikt worden, en dit zowel voor intern als extern gebruik. Gebruik maken van de metadata-editor van het AGIV-hoofdknooppunt is interessant voor een organisatie:  indien ze zelf niet de infrastructuur heeft voor het beheer van metadata. Dit is vaak het geval bij kleinere organisaties;  indien ze geen bindingen heeft met een medio-knooppunt;  indien ze al een proces op punt heeft staan om metadata via de AGIV instrumenten aan te bieden (AGIV-hoofdknooppunt). De metadata worden automatisch aangeboden via de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt, die er ook voor zorgt dat de metadata verspreid worden naar andere knooppunten. Kostendrijvers  Voorzien van de nodige infrastructuur voor de toegang tot de metadata-editor van het AGIVhoofdknooppunt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag55


 Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de metadata aan te maken en bij te houden. Risico's  De organisatie kan geen garanties bieden om de interne infrastructuur voor de toegang tot de metadata-editor stabiel te houden.  De beheerders van de geografische gegevensbronnen en diensten hebben niet de competentie of tijd om metadata aan te maken of bij te houden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag56


4.3 Stap

3

Aanbieden van zoekdiensten GDIcomponent

Type van geografische gegevensbron


G/1

G/2

G/3




V

V

V


4.3.1

Z/1 Eigen zoekdienst beheren, op eigen infrastructuur

Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Metadata; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Metadata-editor Metadataprofiel; Metadata-element; zoekdienst; Standaarden voor geografische diensten – zoekdiensten; Kwaliteit van diensten, GDI-Knooppunt



G/2


G/3


De organisatie gebruikt haar eigen infrastructuur, eigen metadata-editor, voor het opstellen en beheren van de metadata van de geografische gegevensbronnen en diensten die ze beheert. De organisatie wenst voor het opzoekbaar maken van haar geografische gegevensbronnen en diensten een eigen zoekdienst op te stellen en te beheren. Doel De beheerder zorgt ervoor dat een zoekdienst ter beschikking staat waarmee de geografische gegevensbronnen en diensten die beheerd worden door de organisatie kunnen opgezocht worden. Hij maakt hiervoor gebruik van zijn eigen infrastructuur, een eigen zoekdienst. Taken en verantwoordelijkheden Zorgen voor een zoekdienst compatibel met de standaarden en voorschriften van de stuurgroep GDI-Vlaanderen De zoekdienst moet in staat zijn om metadata aan te spreken en te ontsluiten die in de organisatie worden aangemaakt via de eigen metadata-editor of die door een andere organisatie zijn aangemaakt. Zie hiervoor: M/1 - Beheer van metadata met gebruik van eigen infrastructuur (pagina 48)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag57


Indien dit met de huidige zoekdienst van de organisatie niet kan zijn er verschillende mogelijkheden:  De zoekdienst wordt vervangen door een conforme zoekdienst. Eventueel moet de achterliggende databank met metadata gemigreerd worden naar de nieuwe omgeving.  De bestaande zoekdienst wordt aangepast, zodat metadata conform het GDI-Vlaanderen metadataprofiel kunnen ontsloten worden.  De bestaande zoekdienst blijft behouden. Bij het zoeken worden de metadata "on-the-fly" getransformeerd conform de voorschriften van de GDI-Vlaanderen.

De zoekdienst moet kunnen gekoppeld worden aan de zoekdienst van een medio-knooppunt of het AGIV-hoofdknooppunt. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de standaarden en voorschriften voor het opstellen van zoekdiensten. Voor het zoeken naar geografische gegevensbronnen van het type G/1 en G/2 (INSPIRE-datasets) zorgt de stuurgroep GDI-Vlaanderen ervoor dat deze standaarden en voorschriften op zijn minst conform zijn aan de INSPIRE bepalingen voor zoekdiensten. De vereisten van de zoekdiensten hebben te maken met de zoekcriteria, de operaties die kunnen uitgevoerd worden en de kwaliteit van de dienst. Daarnaast leggen de implementatievoorschriften vast hoe de zoekdienst effectief moet opgezet worden.  Zoekcriteria De lijst van metadata-elementen waarop kan gezocht worden.  Operaties De zoekopdrachten die kunnen opgegeven worden, de manier waarop de zoekresultaten worden weergegeven, de manier waarop metadata kunnen gepubliceerd worden, de manier waarop de zoekdienst kan gekoppeld worden aan andere zoekdiensten.  De kwaliteit van een zoekdienst wordt gespecificeerd door: prestaties (responsetijd onder "normale" omstandigheden) capaciteit (aantal verzoeken die tegelijkertijd kunnen afgehandeld worden) beschikbaarheid (% van de tijd dat de zoekdienst beschikbaar is)  De standaarden en implementatiespecificaties die gebruikt dienen te worden voor het opzetten van de zoekdienst.



Verordening (EG) nr. 976/2009 van de Commissie van 19 oktober 2009 tot uitvoering van Richtlijn 2007/2/EG van het Europees Parlement en de Raad wat betreft de netwerkdiensten.



Technical Guidance for INSPIRE Discovery Services (recommendations implementation guidelines for Discovery Services to fulfill the INSPIRE directive)

and

Opzetten van de nodige IT-infrastructuur voor zoekdienst  Zoekdienstsoftware Om de zoekdienst op te zetten is specifieke software nodig, namelijk cataloogsoftware voor geografische gegevensbronnen en diensten. Men kan ofwel kiezen voor open source software of merkgebonden software, ofwel software zelf (laten) ontwikkelen. De publieke interface van de software moet voldoen aan de standaarden en implementatiespecificaties van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE.  Hardware Het is belangrijk dat de onderliggende hardware de gevraagde kwaliteit van de zoekdienst kan ondersteunen: prestaties, capaciteit en beschikbaarheid. De organisatie kan voor haar eigen doeleinden andere kwaliteitsvereisten hebben voor de zoekdienst (bv. lagere capaciteit). Dit mag geen probleem zijn zolang de zoekdienst van het medio-

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag58


knooppunt waaraan de zoekdienst gekoppeld is, wel de kwaliteitsvereisten opgelegd door de stuurgroep GDI-Vlaanderen kan bieden.  Organisatorische aspecten De organisatie moet ervoor zorgen dat de zoekdienst volgens de kwaliteitsvereisten ter beschikking blijft van de gebruikers. Aanbieden van metadata De metadata van de aangeboden geografische gegevensbronnen en diensten moeten door de cataloog worden ontsloten.  Indien de metadata-editor rechtstreeks verbonden is aan de cataloogsoftware, worden de metadata automatisch ontsloten via de cataloogsoftware.  Indien de metadata-editor niet rechtstreeks verbonden is aan de cataloogsoftware, moet een technisch en organisatorisch proces opgesteld worden zodat de cataloogsoftware de metadata kan aanspreken en ontsluiten. Koppelen van de zoekdienst aan de zoekdienst van een medio-knooppunt en/of AGIVhoofdknooppunt De geografische gegevensbronnen en diensten die de organisatie beheert moeten kunnen opgezocht worden via de zoekdiensten van het medio-knooppunt waarmee de organisatie is aangesloten. Daarom moet de zoekdienst van de organisatie gekoppeld worden aan die van het medio-knooppunt. Er bestaan verschillende mechanismen voor het koppelen:  ofwel via een systeem van uitwisseling van metadata tussen de zoekdienst van het medioknooppunt en de zoekdienst van de organisatie: de zoekdienst van het medio-knooppunt heeft een replica (kopie) van de metadata. Deze oplossing is interessant in de kwaliteitsvereisten van de organisatie voor de zoekdienst lager zijn dan die voor een GDI-conforme zoekdienst.  ofwel via een systeem van zoeken "op afstand": de zoekvragen worden van het medio-knooppunt zoekdienst door gestuurd naar de zoekdienst van de organisatie. De resultaten worden vanuit de organisatie terug naar de zoekdienst van het medio-knooppunt gestuurd. In dit geval blijven de metadata enkel bij de organisatie. Kwaliteitsvereisten - prestaties, capaciteit en beschikbaarheid moeten in dit geval wel op het niveau zijn van een GDI-conforme zoekdienst. In principe - indien conforme cataloogsoftware is gekozen of ontwikkeld - is de koppeling een kwestie van de juiste configuratie van de cataloogsoftware. De nodige organisatorische en technische afspraken met het medio-knooppunt moeten gemaakt worden omtrent:  manier van koppelen;  de frequentie van update (indien metadata worden uitgewisseld)  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt. De organisatie moet de nodige toezichtsprocessen voorzien om ervoor te zorgen dat de koppeling operationeel blijft. Indien de zoekdienst gekoppeld is aan de zoekdienst van een medio-knooppunt, zal het medioknooppunt ervoor zorgen dat de geografische gegevensbronnen en diensten beheerd door de organisatie ook opzoekbaar zijn via het AGIV-hoofdknooppunt. De organisatie kan er ook voor kiezen om de zoekdienst rechtstreeks te koppelen aan het AGIV-hoofdknooppunt. De nodige technische en organisatorische afspraken moeten gemaakt worden met het AGIV-hoofdknooppunt. Via het AGIVhoofdknooppunt zullen de INSPIRE-dataset (type G/1) automatisch ontsloten worden aan het Belgische en Europese knooppunt. Aansluiten geoportaal Door het koppelen van de zoekdienst aan het AGIV-hoofdknooppunt zorgt de organisatie ervoor dat haar zoekdienst gekoppeld wordt aan:

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag59


 het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten; en dat de geografische gegevensbronnen en diensten die de organisatie beheert via deze geoportalen kunnen ontsloten worden. Interacties met andere organisaties De zoekdienst moet gekoppeld worden aan een medio-knooppunt zoekdienst en - ofwel rechtstreeks ofwel via het medio-knooppunt - aan het AGIV-hoofdknooppunt. Met het medio-knooppunt:  afspraken maken omtrent de koppeling van de zoekdiensten en het niveau van dienstverlening;  opstellen en monitoren van de koppeling. Met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken maken omtrent de koppeling van de zoekdiensten;  opstellen en monitoren van de koppeling. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset

Zoekdiensten beschikbaar, via het AGIV-hoofdknooppunt

Okt 2011



nog te bepalen

Voordelen Via zoekdiensten kunnen geografische gegevensbronnen en diensten, aan de hand van hun metadata, op een meer efficiënte manier ontsloten, geïnventariseerd en gebruikt worden, en dit zowel voor intern als extern gebruik. Het gebruik van een zoekdienst in eigen beheer is zinvol:  indien de organisatie een grote hoeveelheid aan geografische gegevensbronnen en diensten beheert en vele interne gebruikers bedient én  indien de organisatie zelf zijn eigen metadata-editor heeft. Kostendrijvers  Vervangen of aanpassen van de huidige zoekdienst (cataloogsoftware) om conform te zijn aan de implementatievoorschriften van de stuurgroep GDI-Vlaanderen, eventueel de migratie van de metadata naar de nieuwe zoekdienst.  Aankoop van zoekdienst/cataloogsoftware (indien nog niet aanwezig).  Infrastructuur voor het hosten van de zoekdienst (servers, netwerk, beveiliging, ...).  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de zoekdienst te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de onderliggende infrastructuur te beheren en toezicht te houden op de kwaliteitsvereisten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag60


Risico's  De aangepaste cataloog/zoekdienst is niet op tijd klaar om de mijlpalen voor het beschikbaar stellen van zoekdiensten te halen.  De organisatie kan geen garanties bieden om de cataloog/zoekdienst te beheren en ter beschikking te houden van de interne gebruikers.  De organisatie kan geen garanties bieden om de cataloog/zoekdienst volgens de gevraagde kwaliteitsvereisten te koppelen aan de zoekdienst van het medio-knooppunt.  De organisatie kan geen garanties bieden om de cataloog/zoekdienst aan te passen indien de implementatievoorschriften i.v.m. zoekdiensten zouden veranderen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag61


4.3.2

Z/1.1 - Beheren van een medio-knooppunt zoekdienst




Begrippenlijst / Metadata; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Metadata-editor Metadataprofiel; Metadata-element; zoekdienst; Standaarden voor geografische diensten – zoekdiensten; Kwaliteit van diensten



G/2


G/3


De organisatie beheert een eigen zoekdienst die conform is aan de implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen en wenst haar zoekdienst ter beschikking te stellen aan andere organisaties voor het aanbieden van geografische gegevensbronnen en diensten, ze stelt zich hierbij op als een medioknooppunt voor zoekdiensten. Doel De beheerder van het medio-knooppunt zorgt ervoor dat geografische gegevensbronnen en diensten van aangesloten organisaties kunnen opgezocht worden via de zoekdienst van het medio-knooppunt. Dit kan op verschillende manieren:  indien de aangesloten organisatie zelf een zoekdienst beheert, door het koppelen van beide zoekdiensten;  indien de aangesloten organisatie zelf geen zoekdienst beheert, maar wel zelf een metadata-editor beheert, door die metadata te ontsluiten via de zoekdienst;  indien de aangesloten organisatie noch een eigen zoekdienst, noch een eigen metadata-editor beheert, door de metadata-editor van het medio-knooppunt ter beschikking te stellen van de aangesloten organisatie. Taken en verantwoordelijkheden Koppelen van zoekdiensten van aangesloten organisaties Het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie spreken de modaliteiten en processen af voor het koppelen van de zoekdienst van de aangesloten organisatie aan de zoekdienst van het medioknooppunt:  manier van koppelen (protocol, operaties, ...);  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt, het medio-knooppunt garandeert een dienstverlening volgens de kwaliteitsvereisten voor GDI-conforme zoekdiensten en een koppeling aan de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Afspraken met de aangesloten organisatie voor het uitwisselen van metadata Het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie spreken de modaliteiten en processen af voor het aanbieden van de metadata via de zoekdienst van het medio-knooppunt:  uitwisselingsstandaard, zoals beschreven in de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDIVlaanderen metadataprofiel  manier van uitwisselen (protocol, operaties, ...);  frequentie van uitwisselen;

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag62


 niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt, het medio-knooppunt garandeert een dienstverlening volgens de kwaliteitsvereisten voor GDI-conforme zoekdiensten, en een koppeling aan de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt.




Afspraken met de aangesloten organisatie voor het gebruik van de metadata-editor en zoekdienst Het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie spreken de modaliteiten en processen af voor het gebruik van de metadata-editor en voor het aanbieden van de metadata via de zoekdienst van het medio-knooppunt:  gebruik van de metadata-editor: toegang, opleiding, handleiding, ...;  gebruik van de zoekdienst: toegang;  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt voor de metadata-editor;  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt voor de zoekdienst: het medio-knooppunt garandeert een dienstverlening volgens de kwaliteitsvereisten voor GDI-conforme zoekdiensten, en een koppeling aan de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Koppelen van de zoekdienst aan het AGIV-hoofdknooppunt De zoekdienst van het medio-knooppunt moet gekoppeld worden aan die van het AGIVhoofdknooppunt, zodat geografische gegevensbronnen en diensten ook via het AGIV-hoofdknooppunt kunnen opgezocht worden. Er bestaan verschillende mechanismen voor het koppelen:  ofwel via een systeem van het uitwisselen van metadata tussen de zoekdienst van het medioknooppunt en die van het AGIV-hoofdknooppunt: de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt heeft een replica van de metadata.  ofwel via een systeem van zoeken "op afstand": de zoekvragen worden van de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt doorgestuurd naar de zoekdienst van het medio-knooppunt, en de resultaten worden terug naar de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt gestuurd. In dit geval blijven de metadata enkel bij het medio-knooppunt. In principe - indien conforme cataloogsoftware is gekozen of ontwikkeld - is de koppeling een kwestie van de juiste configuratie van de cataloogsoftware. De nodige organisatorische en technische afspraken met het AGIV-hoofdknooppunt moeten gemaakt worden omtrent:  manier van koppelen;  de frequentie van update (indien er metadata worden uitgewisseld); Het medio-knooppunt moet de nodige toezichtsprocessen voorzien om ervoor te zorgen dat de koppeling operationeel blijft, volgens de kwaliteitsvereisten. Aansluiten geoportaal Door het koppelen van de zoekdienst aan het AGIV-hoofdknooppunt zorgt het medio-knooppunt ervoor dat haar zoekdienst gekoppeld is aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten; en dat de geografische gegevensbronnen en diensten van de aangesloten organisaties via deze geoportalen kunnen ontsloten worden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag63


Interacties met andere organisaties Met de aangesloten organisatie:  afspraken maken i.v.m. koppeling zoekdienst;  afspraken maken i.v.m. uitwisseling van metadata;  afspraken maken i.v.m. ter beschikkingstellen van metadata-editor;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening. Met het AGIV-hoofdknooppunt  afspraken maken i.v.m. koppeling zoekdienst;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset


Okt 2011



nog te bepalen

Voordelen  Het beheren van een medio-knooppunt zoekdienst is interessant voor nauw verbonden organisaties: Indien er een groot gemeenschappelijk gebruik is van elkaars geografische gegevensbronnen, kan het nuttig zijn om deze via een gemeenschappelijke zoekdienst in eigen beheer aan te bieden. Een gemeenschappelijke zoekdienst heeft een schaalvoordeel t.o.v. individuele zoekdiensten. Voor het toevoegen van extra geografische gegevensbronnen en diensten aan de zoekdienst is over het algemeen geen uitbreiding van hardware of software nodig. Zo kan de infrastructuur maximaal benut worden. Het personeel voor het beheer van de zoekdienst kan ook op een efficiëntere wijze ingezet worden door het te delen tussen verschillende organisaties.  Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Kostendrijvers  Voorzien van de nodige infrastructuur voor de toegang tot de metadata-editor en de zoekdienst voor de aangesloten organisaties en het AGIV-hoofdknooppunt, conform de kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de aangesloten organisaties te ondersteunen bij het koppelen van zoekdiensten of het uitwisselen van metadata.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de onderliggende infrastructuur te beheren en toezicht te houden op de kwaliteitsvereisten. Risico's  Het medio-knooppunt kan geen garanties bieden om de zoekdienst te beheren en ter beschikking te houden van de aangesloten organisaties.  Het medio-knooppunt kan geen garanties bieden om de cataloog/zoekdienst volgens de gevraagde kwaliteitsvereisten te koppelen aan de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag64


4.3.3

Z/2.1 - Aansluiten bij zoekdienst van medio-knooppunt




Begrippenlijst / Metadata; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Metadata-editor Metadataprofiel; zoekdienst; Standaarden voor geografische diensten – zoekdiensten; Kwaliteit van diensten



G/2


G/3


De organisatie maakt gebruik van een eigen infrastructuur, een eigen metadata-editor, voor het beheer van metadata. De organisatie wenst gebruik te maken van een medio-knooppunt zoekdienst voor het ter beschikking stellen van de metadata. Doel De beheerder zorgt ervoor dat actuele metadata, die conform zijn aan de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel op regelmatige tijdstippen worden uitgewisseld met het medio-knooppunt waarbij de organisatie is aangesloten. Op deze manier kan hij de geografische gegevensbronnen die de organisatie beheert ontsluiten via de zoekdienst van het medio-knooppunt.




Taken en verantwoordelijkheden Afspraken met medio-knooppunt voor het uitwisselen van metadata De organisatie en het medio-knooppunt spreken de modaliteiten en processen af voor het aanbieden van de metadata via de zoekdienst van het medio-knooppunt:  uitwisselingsstandaard, bij voorkeur zoals beschreven in de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel  manier van uitwisselen (protocol, operaties, ...);  frequentie van uitwisselen;  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt.




Opstellen van het proces en de technische infrastructuur voor de uitwisseling De organisatie zorgt ervoor dat het proces voor de uitwisseling van de metadata met het medioknooppunt en de bijhorende infrastructuur wordt opgesteld. Uitwisselen van metadata De beheerder zorgt ervoor dat de actuele en conforme metadata worden uitgewisseld, en houdt toezicht op het proces.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag65


Aansluiten geoportaal Het medio-knooppunt zorgt door haar koppeling met het AGIV-hoofdknooppunt ervoor dat haar zoekdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten: en dat de geografische gegevensbronnen en diensten via deze geoportalen kunnen ontsloten worden. Interacties met andere organisaties Met het medio-knooppunt:  afspraken omtrent uitwisseling van metadata en het niveau van dienstverlening;  uitwisseling van metadata. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset


Okt 2011



nog te bepalen

Voordelen Via zoekdiensten kunnen geografische gegevensbronnen en diensten, aan de hand van hun metadata, op een meer efficiënte manier ontsloten, geïnventariseerd en gebruikt worden, en dit zowel voor intern als extern gebruik. Voor een organisatie die metadata beheert op eigen infrastructuur, met een eigen metadata-editor, kan het voordelig zijn om aan te sluiten bij de zoekdienst van een medio-knooppunt:  indien de organisatie zelf niet de infrastructuur (inclusief hardware, software, kennis, kunde, tijd en financiële middelen) ter beschikking heeft om een zoekdienst te beheren;  indien de organisatie nauwe bindingen heeft met het medio-knooppunt, op een eenvoudige manier erbij kan aansluiten, en er weinig technische/organisatorische obstakels zijn voor het uitwisselen van de metadata. De zoekdienst van het medio-knooppunt zorgt ervoor dat de metadata doorheen alle knooppunten verspreid worden. De beheerder heeft hier zelf geen zorgen over. Kostendrijvers  Voorzien van de nodige infrastructuur voor het uitwisselen van de metadata met het medioknooppunt.  Aanpassingen aan de infrastructuur bij wijziging van de afspraken met het medio-knooppunt, of bij wijzigingen van de metadata-standaard.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de metadata aan te leveren aan het medio-knooppunt  Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Risico's  Het medio-knooppunt is niet stabiel en kan het afgesproken dienstenniveau niet handhaven.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag66


 Het medio-knooppunt is niet duurzaam, het verdwijnt na verloop van tijd.  De organisatie kan geen garanties bieden om de interne infrastructuur voor het uitwisselen van metadata stabiel en continu beschikbaar te houden.  De beheerders van de geografische gegevensbronnen en diensten hebben niet de competentie of tijd om de metadata uit te wisselen. Dit risico is veel minder hoog indien het proces van uitwisseling in hoge mate geautomatiseerd wordt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag67


4.3.4

Z/2.2 - Aansluiten bij de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt




Begrippenlijst / Metadata; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Metadata-editor Metadataprofiel; zoekdienst; Standaarden voor geografische diensten – zoekdiensten; Kwaliteit van diensten



G/2


G/3


De organisatie maakt gebruik van een eigen infrastructuur, een eigen metadata-editor, voor het beheer van metadata. De organisatie wenst gebruik te maken van het AGIV-hoofdknooppunt zoekdienst voor het ter beschikking stellen van de metadata. Doel De beheerder zorgt ervoor dat actuele metadata, die conform zijn aan de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel op regelmatige tijdstippen worden uitgewisseld met het AGIV-hoofdknooppunt. Op deze manier kan hij de geografische gegevensbronnen die de organisatie beheert ontsluiten via de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt.




Taken en verantwoordelijkheden Afspraken met AGIV-hoofdknooppunt voor het uitwisselen van metadata De organisatie en het AGIV-hoofdknooppunt spreken de modaliteiten en processen af voor het aanbieden van de metadata via de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt:  uitwisselingsstandaard, zoals beschreven in de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDIVlaanderen metadataprofiel;  manier van uitwisselen (protocol, operaties, ...);  frequentie van uitwisselen;  niveau van dienstverlening door het AGIV-hoofdknooppunt.




Opstellen van het proces en de technische infrastructuur voor de uitwisseling De organisatie zorgt ervoor dat het proces voor de uitwisseling van de metadata met het AGIVhoofdknooppunt en de bijhorende infrastructuur wordt opgesteld. Uitwisselen van metadata De beheerder van de geografische gegevensbron zorgt ervoor dat de actuele en conforme metadata worden uitgewisseld, en houdt toezicht op het proces.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag68


Aansluiten geoportaal Het AGIV-hoofdknooppunt zorgt ervoor dat haar zoekdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten; en dat de geografische gegevensbronnen en diensten via deze geoportalen kunnen ontsloten worden. Interacties met andere organisaties Met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken maken omtrent uitwisseling van metadata;  uitwisselen van metadata. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset


Okt 2011



nog te bepalen

Voordelen Via zoekdiensten kunnen geografische gegevensbronnen en diensten, aan de hand van hun metadata, op een meer efficiënte manier ontsloten, geïnventariseerd en gebruikt worden, en dit zowel voor intern als extern gebruik. Voor een organisatie die metadata beheert op eigen infrastructuur, met een eigen metadata-editor, kan het voordelig zijn om aan te sluiten bij de zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt:  indien de organisatie zelf niet de infrastructuur (inclusief hardware, software, kennis, kunde, tijd en financiële middelen) ter beschikking heeft om een zoekdienst te beheren;  indien de organisatie geen bindingen heeft met een medio-knooppunt. De zoekdienst van het AGIV-hoofdknooppunt zorgt ervoor dat de metadata doorheen alle knooppunten verspreid worden. De beheerder heeft hier zelf geen zorgen over. Kostendrijvers  Voorzien van de nodige infrastructuur voor het uitwisselen van de metadata met het AGIVhoofdknooppunt.  Aanpassingen aan de infrastructuur bij wijziging van de afspraken met het AGIV-hoofdknooppunt, of bij wijzigingen van de metadata-standaard.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de metadata uit te wisselen met het AGIV knooppunt. Risico's  De organisatie kan geen garanties bieden om de interne infrastructuur voor het uitwisselen van metadata stabiel en continu beschikbaar te houden.  De beheerders van de geografische gegevensbronnen en diensten hebben niet de competentie of tijd om de metadata uit te wisselen. Dit risico is veel minder hoog indien het proces van uitwisseling in hoge mate geautomatiseerd wordt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag69


4.4

Dataharmonisatie

Stap

GDI- component


G/3







G/1

4

Dataharmonisatie


4.4.1

D/1 - Dataharmonisatie volgens de specificaties van de GDI-Vlaanderen

Referentie naar gebruikte begrippen Begrippenlijst / Metadata; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Harmonisering van geografische gegevensbronnen; Verwerkingsdienst; stuurgroep GDI-Vlaanderen

 Wie

Een organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheert een geografische gegevensbron van één van volgende types: G/1


G/2


G/3


Doel De databeheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevens geharmoniseerd worden volgens de dataspecificaties zoals opgesteld door de stuurgroep GDI-Vlaanderen, ofwel door de geografische gegevensbron aan te passen aan de dataspecificaties, ofwel door gebruik te maken van verwerkingsdiensten. Taken en verantwoordelijkheden Bijdrage aan GDI-dataspecificaties De stuurgroep GDI-Vlaanderen heeft de taak om de technische voorschriften voor de harmonisering van geografische gegevensbronnen uit te werken. De beheerders van de gegevensbronnen zijn hierbij actief betrokken. Voor de geografische gegevensbronnen van type G/1 (INSPIRE-dataset) zullen deze technische voorschriften minstens voldoen aan de INSPIRE-dataspecificaties. De stuurgroep GDI-Vlaanderen kan extra dataspecificaties voorzien. Zie ook: D/2 - Dataharmonisatie volgens INSPIRE-specificaties (pagina 72)

Evaluatie van geografische gegevensbron De geografische gegevensbron dient geëvalueerd te worden in functie van de toepasselijke dataspecificaties, de use cases en gebruikersvereisten voor die geografische gegevensbron.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag70


Uit de evaluatie zal blijken welke taken nodig zijn om gegevensbron aan te passen aan de vereiste dataspecificaties en hoe de geografische gegevensbron kan blijven voldoen aan de gebruikersvereisten. Aanpassen van de geografische gegevensbron De geografische gegevensbron moet aangepast worden, volgens de taken die voortkomen uit de evaluatie. Interactie met andere organisaties Indien de dataspecificaties vereisten vastleggen omtrent de aansluiting tussen verschillende thema's, dan zal de organisatie coördineren met de beheerders van de betreffende thema's om die aansluiting te verzorgen. Implementatie Timing Voor geografische gegevensbronnen van het type G/1 (INSPIRE-dataset) is een tijdschema opgelegd. D/2 - Dataharmonisatie volgens INSPIRE-specificaties (pagina 72) Voor geografische gegevensbronnen van het type G/2 en G/3 wordt de timing vastgelegd binnen de stuurgroep GDI-Vlaanderen. Dit gebeurt in overleg met de databeheerder. Voordelen Met geharmoniseerde geografische gegevens verhoogt de beheerder de dienstverlening aan zijn gebruikers en vergroot hij de effectieve bruikbaarheid van de gegevens.  Geografische gegevens kunnen op een consistente manier gecombineerd worden met andere gegevensbronnen, tussen organisaties, tussen domeinen en tussen regio's.  De kwaliteit van de analyse en modellering die met de geografische gegevensbron in combinatie met andere gegevensbronnen gebeurt, neemt toe.  Door de grotere bruikbaarheid worden nieuwe toepassingen mogelijk.  Door met een gestandaardiseerd, stabiel en gedocumenteerd datamodel te werken kunnen de gebruikers van de gegevens op een efficiënte en duurzame manier toepassingen ontwikkelen. Doordat het gebruik van de geografische gegevens toeneemt, zal ook de kwaliteit verhogen: meer gebruikers melden fouten of onregelmatigheden, zodat de geografische gegevensbron continu kan verbeterd worden. Kostendrijvers  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de dataspecificaties op stellen en de gegevensbron te herwerken volgens die specificaties.  Aanpassing van de toepassingen die gebaseerd zijn op deze gegevensbron. Risico's  De aangepaste geografische gegevensbon kan moeilijker of niet meer de reeds bestaande processen van de organisatie ondersteunen. Dit risico kan ingeperkt worden om bij de evaluatie van de nodige aanpassingen deze processen (use cases, gebruikersvereisten) mee in rekening te brengen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag71


4.4.2

D/2 - Dataharmonisatie volgens de INSPIRE-dataspecificaties




Begrippenlijst / Metadata; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; Verwerkingsdiensten; INSPIRE SDIC en LMO; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Datamodellering; Portretteren van geografische gegevens

Wie Een organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheert een geografische gegevensbron van volgend type: G/1


Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevens worden geharmoniseerd volgens de INSPIRE dataspecificaties, ofwel door de geografische gegevensbron aan te passen aan de dataspecificaties, ofwel door verwerkingsdiensten. Taken en verantwoordelijkheden Studie INSPIR- dataspecificaties  Algemene concepten: Alle INSPIRE-dataspecificaties worden volgens dezelfde opgebouwd: het conceptuele kader voor het modelleren van gegevens voor INSPIRE.

manier

 Voor elk thema uit de INSPIRE bijlagen worden specifieke dataspecificatievoorschriften uitgewerkt. De INSPIRE-uitvoeringsbepaling over de dataspecificaties voor bijlage I van de INSPIRE-richtlijn werden positief geadviseerd door comitologie in december 2009. Momenteel wordt deze uitvoeringsbepaling vertaald. Verwacht wordt dat deze regelgeving van kracht zal worden eind 2010. De dataspecificaties voor bijlagen II en III worden verwacht tegen mei 2012.



Conceptuele kader voor het modelleren van gegevens voor INSPIRE INSPIRE Generic Conceptual Model INSPIRE Guidelines for the encoding of spatial data INSPIRE Consolidated UML Model INSPIRE Feature Concept Dictionary



INSPIRE Dataspecificaties - Uitvoeringsbepaling Draft Commission Regulation implementing Directive 2007/2/EC of the European Parliament and of the Council as regards interoperability of spatial datasets and services

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag72




INSPIRE Dataspecificaties - Voorschriften voor geografische gegevensbronnen uit INSPIRE bijlage I (ondersteunende documenten - guidelines) INSPIRE Data Specifications on Adressen - Guidelines INSPIRE Data Specification on Administratieve eenheden - Guidelines INSPIRE Data Specification on Kadastrale percelen - Guidelines INSPIRE Data Specification on Geografische namen - Guidelines INSPIRE Specification on Geografisch rastersysteem - Guidelines INSPIRE Data Specification on Beschermde gebieden INSPIRE Data Specification on Vervoersnetwerken INSPIRE Specification on Systemen voor verwijzing door middel van coördinaten INSPIRE Data Specification on Hydrografie

Bijdrage aan INSPIRE-dataspecificaties De betrokken organisaties hebben binnen INSPIRE de mogelijkheid om deel te nemen aan het opstellen van de dataspecificaties. Dit kan onder andere door referentiemateriaal aan te bieden, deel te nemen aan consultatierondes en door voorstellen te bespreken en te becommentariëren. Als beheerder van een INSPIRE-dataset is het belangrijk aan dit proces deel te nemen, bv. om op tijd de impact op de eigen organisatie in te schatten, en om mee te sturen. Een bijdrage leveren aan de INSPIRE-dataspecificaties kan nog voor de thema's uit bijlage II en bijlage III van de richtlijn. Geregistreerde SDICs en LMOs kunnen referentiemateriaal ter beschikking stellen of commentaar geven op voorgestelde dataspecificaties. Evaluatie van eigen gegevensbron De eigen gegevensbron dient voor de volgende punten geëvalueerd te worden in functie van de toepasselijke INSPIRE-dataspecificaties:  datainhoud en -structuur: welke ruimtelijke objecten, onder de vorm van welk gegevenstype, data applicatieschema (UML), objectencataloog, codetabellen, gegevensconsistentie, ...;  geografisch en temporeel referentiesysteem;  informatie over de gegevenskwaliteit;  de manier waarop de gegevens worden aangeleverd (via overdrachtdiensten);  de manier waarop de gegevens ingewonnen worden (generalisatie, netwerkmodel, aslijnen, grensoverschrijdende aansluiting, ...);  de manier waarop de gegevens geportretteerd worden (stijlen, legende). Daarnaast moeten ook de eigen use cases en gebruikersvereisten in de evaluatie opgenomen worden. Uit de evaluatie zal blijken:  of de gegevensbron inhoudelijk (geheel of gedeeltelijk) voldoet aan de dataspecificaties.  hoe de bestaande gegevensstructuur overeenkomt met het datamodel uit de specificaties en welke transformaties nodig zijn.  welke inhoudelijke wijzigingen, in functie van de inwinning van de gegevens, eventueel nodig zijn. Aanpassen van de gegevensbron in functie van het datamodel Om de gegevens aan te passen aan het datamodel moet een transformatiemodel opgesteld worden. De gegevensbron kan op verschillende manieren aangepast worden:

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag73


 de originele gegevensbron wordt getransformeerd volgens de INSPIRE-specificaties en wordt vanaf nu op deze manier bijgehouden en gebruikt;  de originele gegevensbron blijft bestaan, een afgeleide INSPIRE-dataset wordt gecreëerd op basis van het transformatiemodel, en de beheerder zorgt ervoor dat de INSPIRE-dataset synchroon blijft aan de originele gegevensbron (door replicatie bijvoorbeeld);  de originele gegevensbron blijft bestaan en de gegevens worden via verwerkingsdiensten, gebaseerd op het transformatiemodel, aangeboden. In dit geval gebeurt de transformatie "on-thefly", op het moment dat de gegevens opgevraagd worden. T - Aanbieden van Verwerkingsdiensten (pagina 32)

Aanpassen van de gegevensbron in functie van de inwinning van gegevens Indien nodig worden de gegevens aangepast in functie van de inwinningsvereisten. Indien er vereisten zijn omtrent grensoverschrijdende aansluiting, of aansluiting tussen thema's, is een samenwerking met andere organisaties nodig om die aansluiting te garanderen. Aanpassen van de gegevensbron in functie van het aanleveren van de gegevens De gegevensbron dient aangepast te worden, zodat ze kan aangeleverd worden volgens de afgesproken netwerkdiensten: raadpleegdiensten, rechtstreekse overdrachtdiensten en downloaddiensten.  voor de raadpleegdiensten moeten de gegevens aangeboden worden volgens de afspraken omtrent portrettering R - Aanbieden van raadpleegdiensten (pagina 24)  voor de overdrachtdiensten kunnen de gegevens op twee manieren aanboden worden: als een voorgedefinieerde dataset (in zijn geheel of verschillende onderdelen) via directe toegang tot de dataset O - Aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten (pagina 27) DL- Aanbieden van downloaddiensten (pagina 30)

Interactie met andere organisaties  Indien de gegevensbron slechts een gedeelte van de geografische objecten aanbiedt, en andere geografische objecten door andere organisaties worden aangeboden: coördinatie met de organisaties die de andere ruimtelijke objecten aanbieden: dit kunnen andere deelnemers zijn binnen GDI-Vlaanderen of derden (bv. federale overheid).  Indien er vereisten gegevensbronnen:

zijn

omtrent

grensoverschrijdende

aansluiting

van

geografische

coördinatie met de aangrenzende organisaties (binnen Vlaanderen, binnen België of binnen de buurlanden).  Indien er vereisten zijn omtrent aansluiting tussen thema's: coördinatie met de organisaties die de betreffende thema's aanbieden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag74


Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

Uitvoeringsbepaling beschikbaar in het Engels

Dec 2009

Uitvoeringsbepaling van kracht

15 dec 2010

Nieuwe of grondig geherstructureerde geografische gegevensbron

Geografische gegevensbron beschikbaar volgens de dataspecificaties bepaald door INSPIRE uitvoeringsbepalingen

Dec 2012

Bestaande, niet-herwerkte geografische gegevensbron


Dec 2017

Uitvoeringsbepaling beschikbaar in het Engels

Mei 2012

Uitvoeringsbepaling van kracht

Mei 2013

Nieuwe of grondig geherstructureerde geografische gegevensbron


Mei 2015

Bestaande, niet-herwerkte geografische gegevensbron


Mei 2020

Thema uit bijlage I

Thema uit bijlage II of III

1

vermoedelijke datum

2

datum afhankelijk van inwerkingtreding van uitvoeringsbepaling

1

1 2

2

Voordelen Met geharmoniseerde geografische gegevens verhoogt de beheerder de dienstverlening aan zijn gebruikers en vergroot hij de effectieve bruikbaarheid van de gegevens.  Geografische gegevens kunnen op een consistente manier gecombineerd worden met andere gegevensbronnen, tussen organisaties, tussen domeinen, tussen regio's en Europese lidstaten.  De kwaliteit van de analyse en modellering die met de geografische gegevensbron in combinatie met andere gegevensbronnen neemt toe.  Door de grotere bruikbaarheid worden nieuwe toepassingen mogelijk.  Door met een gestandaardiseerd, stabiel en gedocumenteerd datamodel te werken kunnen de gebruikers van de gegevens op een efficiënte en duurzame manier toepassingen ontwikkelen. Doordat het gebruik van de geografische gegevens toeneemt, zal ook de kwaliteit verhogen: meer gebruikers melden fouten of onregelmatigheden, zodat de geografische gegevensbron continu kan verbeterd worden. Kostendrijvers  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de dataspecificaties te bestuderen, een transformatiemodel op te stellen en de gegevensbron te herwerken.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag75


 Indien gekozen wordt voor het aanpassen van de originele gegevensbron: aanpassing van alle processen en toepassingen die gebaseerd zijn op deze gegevensbron.  Indien gekozen wordt voor het creëren van een afgeleide INSPIRE-dataset: voorzien van de nodige infrastructuur en personeel voor het opzetten van de processen om deze gegevensbron aan te maken en regelmatig bij te houden.  Indien gekozen wordt voor een verwerkingsdienst: voorzien van de nodige infrastructuur en personeel voor het opzetten en continu aanbieden van de verwerkingsdienst. T - Aanbieden van Verwerkingsdiensten (pagina 32)

Risico's  Indien gekozen wordt voor het aanpassen van de originele gegevensbron: de eigen processen kunnen moeilijker of niet meer ondersteund worden. Dit risico kan ingeperkt worden om bij de evaluatie van de nodige aanpassingen deze processen (use cases, gebruikersvereisten) mee in rekening te brengen.  Indien gekozen wordt voor het creëren van een afgeleide INSPIRE-gegevensbron: de organisatie kan de infrastructuur en/of personeel niet garanderen voor het bijhouden van de INSPIREgegevensbron.  Indien gekozen wordt voor een verwerkingsdienst: de organisatie kan geen garanties bieden om de infrastructuur voor de verwerkingsdienst stabiel te houden.  De INSPIRE-dataspecificaties voor bijlage I kunnen nog wijzigen. INSPIRE-dataspecificaties voor INSPIRE thema's uit bijlage II en III zijn nog niet beschikbaar.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag76


4.5 Stap

Aanbieden van raadpleegdiensten GDI- component


5


G/2

G/3




V

V

NV


4.5.1 R/1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via eigen raadpleegdienst, op eigen infrastructuur Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Raadpleegdienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Standaarden voor raadpleegdiensten; Kwaliteit van diensten; Portretteren van geografische gegevens Standaarden voor geografische diensten – metadata; GDIknooppunt; Geografische Service Bus



G/2


De organisatie wenst deze raadpleegdiensten zelf op te stellen en te beheren, op haar eigen infrastructuur. Voor datasets die geen (toekomstige) authentieke bron worden/zijn, is het niet wettelijk verplicht om deze te ontsluiten via een raadpleegdienst. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert via raadpleegdiensten kunnen ontsloten worden: weergegeven en bevraagd. Hij maakt hiervoor gebruik van zijn eigen infrastructuur, een eigen raadpleegdienst. Taken en verantwoordelijkheden Zorgen voor een raadpleegdienst compatibel met de voorschriften van GDI-Vlaanderen Via de raadpleegdienst moet het mogelijk zijn om de gegevens uit de geografische gegevensbron weer te geven als een kaart, en informatie over de gegevens in de kaart op te vragen. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de voorschriften voor het opstellen van raadpleegdiensten. De stuurgroep GDI-Vlaanderen zorgt ervoor dat deze voorschriften conform zijn aan de INSPIREvoorschriften voor raadpleegdiensten. De voorschriften van de raadpleegdienst hebben te maken met de operaties die kunnen uitgevoerd worden en met de kwaliteit van de dienst:  Operaties

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag77


De raadpleegopdrachten die kunnen opgegeven worden en de manier waarop de resultaten van de raadpleegopdracht worden weergegeven. Informatie over de raadpleegdienst zelf (metadata over de raadpleegdienst) Opvragen van een kaart Opvragen van informatie over een kaartobject  De kwaliteit van een raadpleegdienst wordt gespecificeerd door: prestaties (responsetijd onder "normale" omstandigheden) capaciteit (aantal verzoeken die tegelijkertijd kunnen afgehandeld worden) beschikbaarheid (% van de tijd dat de raadpleegdienst beschikbaar is)  Daarnaast leggen de voorschriften vast hoe de raadpleegdienst effectief moet opgezet worden: de standaarden en implementatiespecificaties die gebruikt dienen te worden voor het opzetten van de zoekdienst.






Technical Guidance for INSPIRE View Services (recommendations and implementation guidelines for View Services to fulfill the INSPIRE directive)

Opzetten van de nodige IT-infrastructuur voor de raadpleegdienst  Web map service (WMS) software Om de raadpleegdienst op te zetten is specifieke software nodig, web map service software. Er bestaat een grote waaier aan merkgebonden of open source software. De publieke interface van de software moet voldoen aan de standaarden en implementatiespecificaties van GDI-Vlaanderen en INSPIRE.  Hardware Het is belangrijk dat de onderliggende hardware de gevraagde kwaliteit van de raadpleegdienst kan ondersteunen: prestaties, capaciteit en beschikbaarheid.  Organisatorische aspecten De organisatie moet ervoor zorgen dat de raadpleegdienst volgens de kwaliteitsvereisten ter beschikking blijft. Aanbieden van geografische gegevensbronnen via de raadpleegdienst De geografische gegevensbronnen moeten ontsloten worden via de web map service (WMS) software.  De web map service (WMS) software moet de geografische gegevensbron kunnen aanspreken. Dit kan ofwel rechtstreeks op de geografische gegevensbron (databank- of bestandsgebaseerd), ofwel op een replica (kopie) van de geografische gegevensbron. Indien voor de tweede optie gekozen wordt, moet een proces opgezet worden dat de replica regelmatig actualiseert.  De stijl of legende waarmee de geografische gegevens worden weergegeven (geportretteerd), wordt vastgelegd in de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Voor de verschillende objecttypes in de geografische gegevensbron wordt de stijl geconfigureerd. Er kunnen eventueel verschillende stijlen worden geconfigureerd, bv. in functie van het beoogde gebruik. Beslissingsboom dataharmonisatie (pagina 22)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag78


Opstellen en bijhouden van metadata voor de raadpleegdienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata, en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten.  De metadata voor de raadpleegdienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de raadpleegdienst steeds overeenstemt met de werkelijke en actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beslissingsboom beheren van metadata (pagina 17)




Koppelen van de raadpleegdienst aan het medio-knooppunt en/of het AGIV-hoofdknooppunt De raadpleegdiensten dienen gekoppeld te worden aan het dienstennetwerk, ofwel via het medioknooppunt waarbij de organisatie is aangesloten, ofwel rechtstreeks via het AGIV-hoofdknooppunt. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de technisch voorwaarden voor het koppelen van diensten aan het netwerk. In principe gebeurt de koppeling door het kenbaar maken van de raadpleegdienst aan de zoekdienst van het medio-knooppunt en/of hoofdknooppunt. Het opstellen van de metadata van de raadpleegdienst en ze ter beschikking stellen aan een zoekdienst zijn in dit geval voldoende. Andere bijkomende technische voorwaarden zijn op dit ogenblik nog niet gekend. De nodige organisatorische en technische afspraken met het medio-knooppunt en/of het AGIVhoofdknooppunt moeten gemaakt worden omtrent:  manier van koppelen;  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt en/of AGIV-hoofdknooppunt. De organisatie moet de nodige toezichtsprocessen voorzien om ervoor te zorgen dat de koppeling operationeel blijft. Indien een raadpleegdienst gekoppeld wordt aan een medio-knooppunt, zal het medio-knooppunt ervoor zorgen dat deze raadpleegdienst automatisch gekoppeld is aan het AGIV-hoofdknooppunt. Via het AGIV-hoofdknooppunt zullen de raadpleegdiensten voor de INSPIRE-dataset (type G/1) automatisch ontsloten worden aan het Belgische en Europese knooppunt. Aansluiten geoportaal Door het koppelen van de raadpleegdienst aan het AGIV-hoofdknooppunt zorgt de organisatie ervoor dat haar raadpleegdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties De raadpleegdienst moet gekoppeld worden aan een medio-knooppunt en - ofwel rechtstreeks ofwel via het medio-knooppunt - aan het AGIV-hoofdknooppunt. Met het medio-knooppunt:  afspraken maken omtrent de koppeling van de raadpleegdienst en het niveau van dienstverlening;  opstellen en monitoren van de koppeling.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag79


Indien rechtstreekse koppeling met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken omtrent de koppeling van de raadpleegdienst;  opstellen en monitoren van de koppeling. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

Uitvoeringsbepalingen voor raadpleegdiensten beschikbaar

Dec 2009

Raadpleegdiensten operationeel met initiële operationele capaciteit

Mei 2011

Raadpleegdiensten operationeel

Nov 2011


nog te bepalen

INSPIRE-datasets (G/1)

Authentieke geografische gegevensbronnen, geen INSPIREdataset (G/2)

Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De raadpleegdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen van raadpleegdiensten. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via raadpleegdiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen Een geografische gegevensbron ontsluiten via een raadpleegdienst laat toe om de geografische gegevens op een gestandaardiseerde, eenvoudige en gecontroleerde manier ter beschikking te stellen aan een waaier van toepassingen.  Gestandaardiseerd Door gebruik te maken van een gestandaardiseerde raadpleegdienst, zorgt de beheerder ervoor dat de geografische gegevens op een gestandaardiseerde manier kunnen aangesproken worden. Gebruikerstoepassingen die deze standaard ondersteunen zullen onmiddellijk de geografische gegevensbronnen kunnen raadplegen. Bij maatsoftware moet de koppeling (interface) slechts éénmaal geprogrammeerd worden om vele verschillende raadpleegdiensten en onderliggende geografische gegevensbronnen te ontsluiten.  Eenvoudig, in een grote waaier van gebruikerstoepassingen De technische specificaties voor raadpleegdiensten zijn eenvoudig, het resultaat is een "prentje" of een tekst of HTML pagina. Softwareontwikkelaars kunnen deze resultaten snel inbouwen in toepassingen: een kaart in een eenvoudige webbrowser, een geoportaal, een administratieve en operationele toepassingen met een kaartkoppeling, een overzichtskaart in rapporten, ontwerp- en analysesoftware, ...  Gecontroleerd

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag80


Versiecontrole: door raadpleegdiensten ter beschikking te stellen, zorgt de beheerder ervoor dat de gebruikerstoepassingen steeds de juiste versie van de geografische gegevensbron gebruiken en weergeven. Een raadpleegdienst toont slechts een weergave van de geografische gegevens, onder de vorm van een kaartbeeld (een prent) of onder de vorm van tekst of HTML (attribuutinfo). De gegevens zelf worden niet aangeboden. Portretteren en stijl: de beheerder staat zelf in voor de manier waarop de geografische gegevens worden geportretteerd, welke stijlen aangeboden worden, en op welke schaal objecten al dan niet zichtbaar zijn. Attributen: de beheerder stelt zelf in welke attributen worden aangeboden in de raadpleegdienst en de manier waarop ze worden weergegeven. Toegangscontrole is geen onderdeel van de raadpleegdienst op zich, maar kan bereikt worden door de raadpleegdienst aan te sluiten op een authenticatie/autorisatiedienst, zoals bv. de Geografische Service Bus die door AGIV uitgebaat wordt.

Het beheren van een eigen raadpleegdienst heeft voordelen indien:  de organisatie een aanzienlijk aantal geografische gegevensbronnen beheert;  de gegevens regelmatig tot zeer frequent veranderen;  de interne gebruikers van de organisatie veel gebruik maken van de raadpleegdiensten;  de organisatie externe gebruikers heeft die ze rechtstreeks wil bedienen via de raadpleegdiensten. Kostendrijvers  Vervangen of aanpassen van de huidige raadpleegdienst/web map services (WMS) software om conform te zijn aan de implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE, namelijk het GDI-Vlaanderen WMS-profiel.  Aankoop van raadpleegdienst / web map services (WMS) software die conform is aan de implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen (indien nog niet aanwezig).  Infrastructuur voor het hosten van de raadpleegdienst (servers, netwerk, beveiliging, ...)  Infrastructuur voor het hosten van een replica van de geografische gegevensbron;  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om een raadpleegdienst op te zetten en te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de onderliggende infrastructuur te beheren en toezicht te houden op de kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om gegevensbronnen te ontsluiten conform de dataspecificaties (portrettering).

de

geografische

Risico's  De aangepaste raadpleegdienst / web map services software is niet op tijd klaar om de mijlpalen voor het beschikbaar stellen van raadpleegdiensten te halen.  De organisatie kan geen garanties bieden om de raadpleegdienst te beheren en ter beschikking te houden volgens de afgesproken kwaliteitsvereisten.  De organisatie kan geen garanties bieden om de raadpleegdienst aan te passen indien de implementatievoorschriften i.v.m. raadpleegdiensten zouden veranderen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag81


4.5.2

R/1.1 - Beheren van een medio-knooppunt raadpleegdienst




Begrippenlijst / Raadpleegdienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Portretteren van geografische gegevens;



G/2


De organisatie beheert een eigen raadpleegdienst die conform is aan de implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen en wenst haar raadpleegdienst ter beschikking te stellen aan andere organisaties voor het ontsluiten van geografische gegevensbronnen. Ze stelt zich hierbij op als een medio-knooppunt voor raadpleegdiensten. Doel De beheerder van het medio-knooppunt zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen van aangesloten organisaties kunnen geraadpleegd worden via de raadpleegdienst van het medioknooppunt. Taken en verantwoordelijkheden Opzetten van de nodige IT-infrastructuur voor de raadpleegdienst  Hardware De beheerder van het medio-knooppunt gaat na of de onderliggende hardware de gevraagde kwaliteit (prestaties, capaciteit en beschikbaarheid) van de raadpleegdienst kan blijven ondersteunen indien extra geografische gegevensbronnen van aangesloten organisaties worden aangesloten. De beheerder breidt de hardware indien nodig uit.




 Organisatorische aspecten De beheerder van het medio-knooppunt zorgt ervoor dat de raadpleegdienst volgens de kwaliteitsvereisten ter beschikking blijft. Het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie spreken het niveau van dienstverlening volgens de kwaliteitsvereisten voor GDI-conforme raadpleegdiensten af. Aanbieden van geografische gegevensbronnen via de raadpleegdienst De geografische gegevensbronnen van de aangesloten organisaties moeten ontsloten worden via de web map service (WMS) software.  De web map service software moet de geografische gegevensbron kunnen aanspreken. Dit kan ofwel rechtstreeks op de geografische gegevensbron (deze blijft fysiek bij de beheerder van de geografische gegevens staan), ofwel op een bij het medio-knooppunt geplaatste replica van de geografische gegevensbron. In het eerste geval moeten de nodige afspraken gemaakt worden tussen het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie om toegang tot de geografische gegevensbron (databank, bestandgebaseerd, service) te regelen en te garanderen. In het tweede geval zal de aangesloten organisatie een replica van de geografische gegevensbron aanleveren aan het medio-knooppunt. Het medio-knooppunt moet hiervoor de nodige opslagruimte

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag82


voorzien. Het proces voor actualisatie van de replica, en uitwisseling van de replica tussen medioknooppunt en aangesloten organisatie wordt geregeld.  De stijl of legende waarmee de geografische gegevens worden weergegeven (geportretteerd), wordt vastgelegd in de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Voor de verschillende objecttypes in de geografische gegevensbron wordt de stijl geconfigureerd. Er kunnen eventueel verschillende stijlen worden geconfigureerd, bv. in functie van het beoogde gebruik. De stijlen worden ofwel opgesteld door de aangesloten organisatie en aangeleverd aan het medioknooppunt, ofwel stelt het medio-knooppunt zelf de stijlen op. De nodige afspraken hieromtrent worden gemaakt. Dataharmonisatie (pagina 22)

Opstellen en bijhouden van metadata voor de raadpleegdienst Het medio-knooppunt zorgt ervoor dat de metadata voor de raadpleegdienst worden opgesteld voor de geografische gegevensbronnen van de aangesloten organisaties. Daartoe maken het medioknooppunt en de aangesloten organisatie de nodige afspraken. Koppelen van de raadpleegdienst van het medio-knooppunt aan het AGIV-hoofdknooppunt Het medio-knooppunt zorgt ervoor dat haar raadpleegdienst gekoppeld wordt aan het dienstennetwerk via het AGIV-hoofdknooppunt, en dat op deze manier de geografische gegevensbronnen van de aangesloten organisaties kunnen ontsloten worden via het AGIV-hoofdknooppunt. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de technisch voorwaarden voor het koppelen van diensten aan het netwerk. In principe gebeurt de koppeling door het kenbaar maken van de raadpleegdienst aan de zoekdienst/cataloog van het AGIV hoofdknooppunt. Het beschrijven van de metadata van de raadpleegdienst en ze ter beschikking stellen aan een zoekdienst zijn dan voldoende. Andere bijkomende technische voorwaarden zijn op dit ogenblik nog niet gekend. Het medio-knooppunt maakt de nodige organisatorische en technische afspraken met het AGIVhoofdknooppunt:  manier van koppelen;  niveau van dienstverlening door het AGIV-hoofdknooppunt. Het medio-knooppunt voorziet de nodige toezichtsprocessen om ervoor te zorgen dat de koppeling operationeel blijft. Aansluiten geoportaal Door het koppelen van de raadpleegdienst aan het AGIV-hoofdknooppunt zorgt het medio-knooppunt ervoor dat haar raadpleegdienst gekoppeld is aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met de aangesloten organisatie:  afspraken maken i.v.m. de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks, replica), het opstellen van de stijlen en het opstellen en actualiseren van de bijhorende metadata;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Met het AGIV-hoofdknooppunt  afspraken maken i.v.m. koppeling raadpleegdienst;

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag83


 afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2011


Nov 2011


nog te bepalen


Authentieke geografische gegevensbronnen (G/2)

Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De raadpleegdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen van raadpleegdiensten. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via raadpleegdiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen  Het beheren van een medio-knooppunt raadpleegdienst is interessant voor nauw verbonden organisaties. Indien er een groot gemeenschappelijk gebruik is van elkaars gegevensbronnen, kan het nuttig zijn om deze via een gemeenschappelijke raadpleegdienst in eigen beheer aan te bieden. Een gemeenschappelijke raadpleegdienst heeft een schaalvoordeel t.o.v. individuele raadpleegdiensten: voor het toevoegen van extra geografische gegevensbronnen aan de raadpleegdienst is geen of slechts een beperkte uitbreiding van hardware (en software) nodig. Zo kan de infrastructuur maximaal benut worden. Het personeel voor het beheer van de raadpleegdienst kan op een efficiëntere wijze ingezet worden door het te delen tussen verschillende organisaties.  Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Kostendrijvers  Eventuele uitbreiding van de infrastructuur voor het hosten van de raadpleegdienst (servers, netwerk, beveiliging, ...), om de extra geografische gegevensbronnen te ontsluiten volgens de afgesproken kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om een raadpleegdienst op te zetten en te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de onderliggende infrastructuur te beheren en toezicht te houden op de kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende gegevensbronnen te ontsluiten conform de dataspecificaties.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

tijd

heeft

om

de

geografische

pag84


Risico's  Het medio-knooppunt kan geen garanties bieden om de raadpleegdienst te beheren en ter beschikking te houden van de aangesloten organisaties, volgens de gevraagde kwaliteitsvereisten.  Het medio-knooppunt kan geen garanties bieden om de raadpleegdienst volgens de GDI-vereisten te koppelen aan het AGIV-hoofdknooppunt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag85


4.5.3 R/2.1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via een medioknooppunt raadpleegdienst Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Raadpleegdienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; Portretteren van geografische gegevens; Harmoniseren van geografische gegevensbronnen; Standaarden voor geografische diensten; Geografische Service Bus



G/2


Geografische gegevensbronnen worden ontsloten via raadpleegdiensten. De organisatie wenst hiervoor gebruik te maken van de raadpleegdienst van een medio-knooppunt. Er is geen wettelijke verplichting om geografische gegevensbronnen die geen (toekomstige) authentieke bron zijn te ontsluiten via een raadpleegdienst. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert via raadpleegdiensten kunnen ontsloten worden: weergegeven en bevraagd. Hij maakt hiervoor gebruik van de raadpleegdienst van het medio-knooppunt waarbij hij is aangesloten. Taken en verantwoordelijkheden Aanbieden van de geografische gegevensbronnen via de raadpleegdienst De geografische gegevensbronnen worden ontsloten worden via de raadpleegdienst van het medioknooppunt. Daarvoor wordt web map service (WMS) software gebruikt.  De web map service software van het medio-knooppunt moet de geografische gegevensbron kunnen aanspreken. Dit kan ofwel rechtstreeks op de geografische gegevensbron (deze blijft fysiek bij de beheerder van de geografische gegevens staan), ofwel op een replica (kopie) van de geografische gegevensbron bij het medio-knooppunt. In het eerste geval maakt de beheerder de nodige afspraken met het medio-knooppunt om de toegang tot de geografische gegevensbron te regelen en te garanderen. In het tweede geval levert de beheerder een replica van de geografische gegevensbron aan het medio-knooppunt. Het medio-knooppunt zal de gegevens lokaal opslaan. De beheerder spreekt het proces af met het medio-knooppunt voor de actualisatie van de replica en uitwisseling van de replica met het medio-knooppunt.  De stijl of legende waarmee de geografische gegevens worden weergegeven (geportretteerd), wordt vastgelegd in de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Voor de verschillende objecttypes in de geografische gegevensbron wordt de stijl geconfigureerd. Er kunnen eventueel verschillende stijlen worden geconfigureerd, bv. in functie van het beoogde gebruik. Ofwel stelt de beheerder zelf de stijlen op en levert ze aan het medio-knooppunt, ofwel spreekt hij af met het medio-knooppunt dat deze de stijlen opstelt. Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag86


Opstellen en bijhouden van metadata voor de raadpleegdienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten.  De metadata voor de raadpleegdienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de raadpleegdienst steeds overeenstemt met de werkelijke en actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beheren van metadata (pagina 17)




Aansluiten geoportaal Het medio-knooppunt zorgt door haar koppeling met het AGIV-hoofdknooppunt ervoor dat haar raadpleegdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met het medio-knooppunt:  afspraken maken i.v.m. de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks, replica), het opstellen van de stijlen en het opstellen en actualiseren van de bijhorende metadata;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

Uitvoeringbepalingen voor raadpleegdiensten beschikbaar

Dec 2009

Raadpleegdiensten beschikbaar met initiële operationele capaciteit

Mei 2011

Raadpleegdiensten beschikbaar

Nov 2011


Authentieke gegevensbronnen, datasets (G/2)

geen

operationeel

geografische INSPIRERaadpleegdiensten operationeel

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

nog te bepalen

pag87


Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De raadpleegdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen.

Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen van raadpleegdiensten. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via raadpleegdiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen Een geografische gegevensbron ontsluiten via een raadpleegdienst laat toe om de geografische gegevens op een gestandaardiseerde, eenvoudige en gecontroleerde manier ter beschikking te stellen aan een waaier van toepassingen.  Gestandaardiseerd Door gebruik te maken van een gestandaardiseerde raadpleegdienst, zorgt de beheerder ervoor dat de geografische gegevens op een gestandaardiseerde manier kunnen aangesproken worden. Gebruikerstoepassingen die deze standaard ondersteunen zullen onmiddellijk de geografische gegevensbronnen kunnen raadplegen. Bij maatsoftware moet de koppeling (interface) slechts éénmaal geprogrammeerd worden om vele verschillende raadpleegdiensten en onderliggende geografische gegevensbronnen te ontsluiten.  Eenvoudig, in een grote waaier van gebruikerstoepassingen De technische specificaties voor raadpleegdiensten zijn eenvoudig, het resultaat is een "prentje" of een tekst of HTML pagina. Softwareontwikkelaars kunnen deze resultaten snel inbouwen in toepassingen: een kaart in een eenvoudige web browser, een geoportaal, een administratieve en operationele toepassingen met een kaartkoppeling, een overzichtskaart in rapporten, ontwerp- en analysesoftware, ...  Gecontroleerd Versiecontrole: door raadpleegdiensten ter beschikking te stellen, zorgt de beheerder ervoor dat de gebruikerstoepassingen steeds de juiste versie van de geografische gegevensbron gebruiken en weergeven. Een raadpleegdienst toont slechts een weergave van de geografische gegevens, onder de vorm van een kaartbeeld (een prent) of onder de vorm van tekst of HTML (attribuutinfo), de gegevens zelf worden niet aangeboden. Portretteren en stijl: de beheerder staat zelf in voor de manier waarop de geografische gegevens worden geportretteerd, welke stijlen aangeboden worden, en op welke schaal objecten al dan niet zichtbaar zijn. Attributen: de beheerder stelt zelf in welke attributen worden aangeboden in de raadpleegdienst, en de manier waarop ze worden weergegeven. Toegangscontrole is geen onderdeel van de raadpleegdienst op zich, maar kan bereikt worden door de raadpleegdienst aan te sluiten op een authenticatie/autorisatiedienst, zoals bv. de Geografische Service Bus die door AGIV uitgebaat wordt.

Het gebruikmaken van een medio-knooppunt raadpleegdienst heeft voordelen indien:  de organisatie niet over de nodige infrastructuur beschikt om een eigen raadpleegdienst aan te bieden;  de organisatie nauwe bindingen heeft met een medio-knooppunt en het medio-knooppunt gemakkelijk toegang kan krijgen tot de geografische gegevensbronnen;

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag88


 de gebruikers van het medio-knooppunt ook intensieve gebruikers zijn van de geografische gegevens van de organisatie;  de organisatie slechts een beperkt aantal geografische gegevensbronnen beheert en - in het geval van het gebruik van een replica - waarvan de gegevens weinig veranderen. Het medio-knooppunt is gekoppeld aan het AGIV-hoofdknooppunt. De geografische gegevensbronnen worden op die manier automatisch ontsloten via het AGIV-hoofdknooppunt. Kostendrijvers  Voorzien van de nodige infrastructuur voor de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks of via replica) voor de raadpleegdienst (web map service software) van het medioknooppunt  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de toegang tot de geografische gegevensbronnen te verzorgen en te monitoren.  Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Risico's  Het medio-knooppunt is niet stabiel en kan het afgesproken dienstenniveau niet handhaven.  Het medio-knooppunt is niet duurzaam, het verdwijnt na verloop van tijd.  De organisatie kan geen garanties bieden om de interne infrastructuur voor de toegang tot de geografische gegevensbronnen voor de raadpleegdienst (web map service software) stabiel te houden.  De beheerders van de geografische gegevensbronnen hebben niet de competentie of tijd om de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks of via replica) te verzorgen en te monitoren.  Indien de raadpleegdienst werkt op een replica van de geografische gegevensbronnen en het proces voor repliceren niet op punt staat of faalt, zal de raadpleegdienst niet de meest recente gegevens aanbieden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag89


4.5.4 R/2.2 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via de raadpleegdienst van het AGIV-hoofdknooppunt Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Raadpleegdienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; GDI-Knooppunt; Portretteren van geografische gegevens; Standaarden voor geografische diensten; Harmoniseren van geografische gegevensbronnen; Geografische Service Bus



G/2


Geografische gegevensbronnen worden ontsloten via raadpleegdiensten. De organisatie wenst hiervoor gebruik te maken van de raadpleegdienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Alhoewel het niet wettelijk verplicht is om datasets die geen (toekomstige) authentieke bron zijn te ontsluiten via raadpleegdiensten, zal het AGIV voor alle datasets die momenteel via het AGIV worden gedistribueerd WMS-en opzetten. Op deze manier worden zowel de (toekomstige) authentieke als de andere datasets ontsluiten via raadpleegdiensten. Deze raadpleegdiensten spreken de replica van de gegevensbron aan, die zich bij het AGIV bevindt (zie ook onder ‘Aanbieden van de geografische gegevensbronnen via de raadpleegdienst’) Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert via raadpleegdiensten kunnen ontsloten worden: weergegeven en bevraagd. Hij maakt hiervoor gebruik van de raadpleegdienst van het AGIV-hoofdknooppunt waarbij hij is aangesloten. Taken en verantwoordelijkheden Aanbieden van de geografische gegevensbronnen via de raadpleegdienst De geografische gegevensbronnen worden ontsloten worden via de raadpleegdienst van het AGIVhoofdknooppunt. Daarvoor wordt web map service (WMS) software gebruikt.  De web map servicesoftware van het AGIV-hoofdknooppunt moet de geografische gegevensbron kunnen aanspreken. Dit kan ofwel rechtstreeks op de geografische gegevensbron (deze blijft fysiek bij de beheerder van de geografische gegevens staan), ofwel op een bij het AGIV-hoofdknooppunt geplaatste replica van de geografische gegevensbron. In het eerste geval maakt de beheerder de nodige afspraken met het AGIV-hoofdknooppunt om de toegang tot de geografische gegevensbron te regelen en te garanderen. In het tweede geval levert de beheerder een replica van de geografische gegevensbron aan het AGIV-hoofdknooppunt. Het AGIV-hoofdknooppunt zal de gegevens lokaal opslaan. De beheerder spreekt het proces af met het AGIV-hoofdknooppunt voor de actualisatie van de replica en uitwisseling van de replica met het AGIV-hoofdknooppunt.  De stijl of legende waarmee de geografische gegevens worden weergegeven (geportretteerd), wordt vastgelegd in de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Voor de verschillende objecttypes in de geografische gegevensbron wordt de stijl geconfigureerd. Er kunnen eventueel verschillende stijlen worden geconfigureerd, bv. in functie van het beoogde gebruik. Ofwel stelt de beheerder zelf de stijlen op en levert ze aan het medio-knooppunt, ofwel spreekt hij af met het hoofdknooppunt dat deze de stijlen opstelt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag90



Opstellen en bijhouden van metadata voor de raadpleegdienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten.  De metadata voor de raadpleegdienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de raadpleegdienst steeds overeenstemt met de werkelijke en actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beslissingsboom Beheren van metadata (pagina 17)




Aansluiten geoportaal Het AGIV-hoofdknooppunt zorgt ervoor dat haar raadpleegdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken maken i.v.m. de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks, replica) en het opstellen van de stijlen en het opstellen en actualiseren van de bijhorende metadata;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2011


Nov 2011


nog te bepalen


Authentieke geografische gegevensbronnen, geen INSPIREdatasets (G/2)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag91


Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De raadpleegdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen van raadpleegdiensten. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via raadpleegdiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen Een geografische gegevensbron ontsluiten via een raadpleegdienst laat toe om de geografische gegevens op een gestandaardiseerde, eenvoudige en gecontroleerde manier ter beschikking te stellen aan een waaier van toepassingen.  Gestandaardiseerd Door gebruik te maken van een gestandaardiseerde raadpleegdienst, zorgt de beheerder ervoor dat de geografische gegevens op een gestandaardiseerde manier kunnen aangesproken worden. Gebruikerstoepassingen die deze standaard ondersteunen zullen onmiddellijk de geografische gegevensbronnen kunnen raadplegen. Bij maatsoftware slechts moet de koppeling (interface) slechts éénmaal geprogrammeerd worden om vele verschillende raadpleegdiensten en onderliggende geografische gegevensbronnen te ontsluiten.  Eenvoudig, in een grote waaier van gebruikerstoepassingen De technische specificaties voor raadpleegdiensten zijn eenvoudig, het resultaat is een "prentje" of een tekst of HTML pagina. Softwareontwikkelaars kunnen deze resultaten snel inbouwen in toepassingen: een kaart in een eenvoudige web browser, een geoportaal, een administratieve en operationele toepassingen met een kaartkoppeling, een overzichtskaart in rapporten, ontwerp- en analysesoftware, ...  Gecontroleerd Versiecontrole: door raadpleegdiensten ter beschikking te stellen, zorgt de beheerder ervoor dat de gebruikerstoepassingen steeds de juiste versie van de geografische gegevensbron gebruiken en weergeven. Een raadpleegdienst toont slechts een weergave van de geografische gegevens, onder de vorm van een kaartbeeld (een prent) of onder de vorm van tekst of HTML (attribuutinfo), de gegevens zelf worden niet aangeboden. Portretteren en stijl: de beheerder staat zelf in voor de manier waarop de geografische gegevens worden geportretteerd, welke stijlen aangeboden worden, en op welke schaal objecten al dan niet zichtbaar zijn. Attributen: de beheerder stelt zelf in welke attributen worden aangeboden in de raadpleegdienst, en de manier waarop ze worden weergegeven. Toegangscontrole is geen onderdeel van de raadpleegdienst op zich, maar kan bereikt worden door de raadpleegdienst aan te sluiten op een authenticatie/autorisatiedienst, zoals bv. de Geografische Service Bus die door AGIV uitgebaat wordt.

Het gebruikmaken van het AGIV-hoofdknooppunt raadpleegdienst heeft voordelen indien:  de organisatie zelf raadpleegdiensten;

niet

de

infrastructuur

heeft

voor

het

opzetten

en

beheren

van

 de organisatie geen bindingen heeft met een medio-knooppunt;  de organisatie slechts een beperkt aantal geografische gegevensbronnen beheert en waarvan - in het geval van het gebruik van een replica - de gegevens weinig veranderen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag92


Kostendrijvers  Voorzien van de nodige infrastructuur voor de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks of via replica) voor de raadpleegdienst (web map service software) van het medioknooppunt  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de toegang tot de geografische gegevensbronnen te verzorgen en te monitoren.  Het AGIV-hoofdknooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Risico's  De organisatie kan geen garanties bieden om de interne infrastructuur voor de toegang tot de geografische gegevensbronnen voor de raadpleegdienst (web map service software) stabiel te houden.  De beheerders van de geografische gegevensbronnen hebben niet de competentie of tijd om de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks of via replica) te verzorgen en te monitoren.  Indien de raadpleegdienst werkt op een replica van de geografische gegevensbronnen en het proces voor repliceren niet op punt staat of faalt, zal de raadpleegdienst niet de meest recente gegevens aanbieden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag93


4.6


Met rechtstreekse of directe overdrachtdiensten wordt een overdrachtdienst bedoeld, waar aan de hand van een specifieke bevraging de gewenste subset van de data kan worden overgedragen, door direct toegang te krijgen tot de databank en de data niet lokaal te plaatsen. Dit in tegenstelling tot downloaddiensten (ook wel indirecte of onrechtstreekse overdrachtdiensten genoemd) waarbij een voorgedefinieerde dataset wordt overgedragen en effectief gedownload op de eigen pc of server. Stap

GDI- component


G/3




V

V

NV

G/1

6



4.6.1 O/1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via eigen rechtstreekse overdrachtdienst Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Rechtstreekse overdrachtdiensten; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; zoekdienst; Geografische Service Bus



G/2


Geografische gegevensbronnen worden ontsloten via rechtstreekse overdrachtdiensten. De organisatie wenst deze rechtstreekse overdrachtdiensten zelf op te stellen en te beheren, op haar eigen infrastructuur. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert via rechtstreekse overdrachtdiensten kunnen ontsloten worden maw het bevragen van de gegevens en rechtstreeks (lees)toegang geven tot de gegevens. Hij maakt hiervoor gebruik van zijn eigen infrastructuur, een eigen rechtstreekse overdrachtdienst. Taken en verantwoordelijkheden Zorgen voor rechtstreekse overdrachtdiensten compatibel met de voorschriften van de stuurgroep GDI-Vlaanderen Via de rechtstreekse overdrachtdienst is het mogelijk zijn om de gegevens uit de geografische gegevensbron te bevragen en het resultaat van de bevraging rechtstreeks ter beschikking te hebben in geografische gegevensformaat. De bevraging kan ruimtelijke en tijdscriteria bevatten, of criteria die te maken hebben met de eigenschappen van de objecten in de geografische gegevensbron (bv. perceelsnummer, bodemtype, oppervlakte, ...)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag94


De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de voorschriften voor het opstellen van rechtstreekse overdrachtdiensten. De stuurgroep GDI-Vlaanderen zorgt ervoor dat deze voorschriften conform zijn aan de INSPIRE-voorschriften voor rechtstreekse overdrachtdiensten. De voorschriften voor de rechtstreekse overdrachtdiensten hebben te maken met de operaties die kunnen uitgevoerd worden en met de kwaliteit van de dienst. Daarnaast leggen de implementatievoorschriften vast hoe de rechtstreekse overdrachtdienst effectief moet opgezet worden.  Operaties De opdrachten die aan de rechtstreekse overdrachtdiensten kunnen opgegeven worden en de manier waarop de resultaten van de opdracht worden teruggegeven. Informatie over de rechtstreekse overdrachtdiensten zelf (metadata over de rechtstreekse overdrachtdiensten) Een lijst opvragen van de geografische gegevensbronnen die de rechtstreekse overdrachtdiensten aanbiedt Een beschrijving vragen van de objecttypes die zich in de aangeboden geografische gegevensbronnen bevinden Objecten opvragen aan de hand van zoekcriteria  De kwaliteit van een rechtstreekse overdrachtdienst wordt gespecificeerd door: prestaties (responsetijd onder "normale" omstandigheden) capaciteit (aantal verzoeken die tegelijkertijd kunnen afgehandeld worden) beschikbaarheid (% van de tijd dat de rechtstreekse overdrachtdienst beschikbaar is)  De standaarden en implementatiespecificaties die gebruikt dienen te worden voor het opzetten van de rechtstreekse overdrachtdienst.






Draft Technical Guidance for INSPIRE Download Services (recommendations and implementation guidelines for Download Services to fulfill the INSPIRE directive)

Opzetten van de nodige IT-infrastructuur voor de rechtstreekse overdrachtdiensten  Web feature service (WFS) software Om de rechtstreekse overdrachtdienst op te zetten is specifieke software nodig, web feature service software. Er bestaat een grote waaier aan merkgebonden of open source software. De software moet voldoen aan de standaarden en implementatiespecificaties van de stuurgroep GDIVlaanderen en INSPIRE.  Hardware Het is belangrijk dat de onderliggende hardware de gevraagde kwaliteit van de rechtstreekse overdrachtdienst kan ondersteunen: prestaties, capaciteit en beschikbaarheid.  Organisatorische aspecten De organisatie moet ervoor zorgen dat de rechtstreekse overdrachtdienst volgens de kwaliteitsvereisten ter beschikking blijft. Aanbieden van de geografische gegevensbronnen via de rechtstreekse overdrachtdienst De geografische gegevensbronnen moeten ontsloten worden via de web feature service (WFS) software.  De web feature service software moet de geografische gegevensbron kunnen aanspreken. Dit kan ofwel rechtstreeks op de geografische gegevensbron (databank of bestandsgebaseerd), ofwel op een replica van de geografische gegevensbron. Indien voor de tweede optie gekozen wordt, moet een proces opgezet worden dat de replica regelmatig actualiseert.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag95


 Het datamodel en formaat waarmee de geografische gegevens worden teruggegeven, wordt vastgelegd in de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

Opstellen en bijhouden van metadata voor de rechtstreekse overdrachtdienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata, en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten en catalogi.  De metadata voor de rechtstreekse overdrachtdienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de rechtstreekse overdrachtdienst steeds overeenstemt met de werkelijke situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beslissingsboom Beheren van metadata (pagina 17)




Koppelen van de rechtstreekse overdrachtdienst aan het medio-knooppunt en/of het AGIVhoofdknooppunt De rechtstreekse overdrachtdiensten dienen gekoppeld te worden aan het dienstennetwerk, ofwel via het medio-knooppunt waarbij de organisatie is aangesloten, ofwel rechtstreeks via het AGIVhoofdknooppunt. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de technisch voorwaarden voor het koppelen van diensten aan het netwerk. In principe gebeurt de koppeling door het kenbaar maken van de rechtstreekse overdrachtdienst aan de zoekdienst/cataloog van het medio-knooppunt en/of hoofdknooppunt. Het opstellen van de metadata van de rechtstreekse overdrachtdienst en ze ter beschikking stellen aan een zoekdienst zijn in dit geval voldoende. Andere bijkomende technische voorwaarden zijn op dit ogenblik nog niet gekend. De nodige organisatorische en technische afspraken met het medio-knooppunt en/of het AGIVhoofdknooppunt moeten gemaakt worden omtrent:  manier van koppelen;  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt en/of AGIV-hoofdknooppunt. De organisatie moet de nodige toezichtsprocessen voorzien om te zorgen dat de koppeling operationeel blijft. Indien een rechtstreekse overdrachtdienst gekoppeld wordt aan een medio-knooppunt, zal deze rechtstreekse overdrachtdienst automatisch gekoppeld zijn aan het AGIV-hoofdknooppunt. Aansluiten geoportaal Door het koppelen van de rechtstreekse overdrachtdienst aan het AGIV-hoofdknooppunt zorgt de organisatie ervoor dat haar rechtstreekse overdrachtdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag96


Interactie met andere organisaties De rechtstreekse overdrachtdienst moet gekoppeld worden aan een medio-knooppunt en - ofwel rechtstreeks ofwel via het medio-knooppunt - aan het AGIV-hoofdknooppunt. Met het medio-knooppunt  afspraken maken omtrent de koppeling van de rechtstreekse overdrachtdienst en het niveau van dienstverlening;  opstellen en monitoren van de koppeling. Met het AGIV-hoofdknooppunt  afspraken maken omtrent de koppeling van de rechtstreekse overdrachtdienst;  opstellen en monitoren van de koppeling. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

Ontwerp van de uitvoeringsbepaling voor rechtstreekse overdrachtdiensten beschikbaar

Dec 2009

Rechtstreekse overdrachtdienst operationeel beschikbaar met initiële operationele capaciteit

Mei 2012

Rechtstreekse overdrachtdienst operationeel

Nov 2012


nog te bepalen



Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De rechtstreekse overdrachtdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen ervan. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via rechtstreekse overdrachtdiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen Een geografische gegevensbron ontsluiten via een rechtstreekse overdrachtdienst laat toe om de geografische gegevens op een gestandaardiseerde, flexibele en gecontroleerde manier ter beschikking te stellen aan een waaier van toepassingen.  Gestandaardiseerd Door gebruik te maken van een gestandaardiseerde rechtstreekse overdrachtdienst, zorgt de beheerder ervoor dat de geografische gegevens op een gestandaardiseerde manier kunnen aangesproken worden. Gebruikerstoepassingen die deze standaard ondersteunen zullen onmiddellijk de geografische gegevensbronnen kunnen bevragen, en de gegevens eruit gebruiken.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag97


Bij maatsoftware slechts moet de koppeling (interface) slechts éénmaal geprogrammeerd worden om vele verschillende rechtstreekse overdrachtdiensten en onderliggende geografische gegevensbronnen te ontsluiten.  Flexibel, in een grote waaier van gebruikerstoepassingen Via rechtstreekse overdrachtdiensten kan een gebruikerstoepassing de geografische gegevensbron op een intelligente manier ondervragen en worden enkel de geografische gegevens die precies nodig zijn (en alleen die) doorgestuurd naar de gebruikerstoepassing (bv. geef alle percelen in de omtrek van een aandachtspunt). Op die manier kunnen geografische objecten in een waaier aan toepassingen gebruikt worden, zoals administratieve en operationele toepassingen met ruimtelijke analyse functionaliteit, ontwerp- en analysesoftware, ...  Gecontroleerd Versiecontrole: door rechtstreekse overdrachtdienst ter beschikking te stellen, zorgt de beheerder ervoor dat de gebruikerstoepassingen steeds de juiste versie van de geografische gegevensbron gebruiken. Enkel de gegevens die nodig zijn voor het beantwoorden van een bepaalde vraag worden doorgestuurd naar de gebruikerstoepassing, de onderliggende geografische gegevensbron blijft afgeschermd. Rechtstreekse overdrachtdiensten geven de gegevens terug in een specifiek en gekend datamodel. Zo verzekert de beheerder dat de gegevens op een correcte wijze door de gebruikerstoepassing kunnen gebruikt worden. Toegangscontrole is geen onderdeel van de rechtstreekse overdrachtdienst op zich, maar kan bereikt worden door de rechtstreekse overdrachtdienst aan te sluiten op een authenticatie/autorisatiedienst, zoals bv. de Geografische Service Bus die door AGIV uitgebaat wordt. Het beheren van een eigen rechtstreekse overdrachtdienst heeft voordelen indien  de organisatie een aanzienlijk aantal geografische gegevensbronnen beheert;  de gegevens regelmatig tot zeer frequent veranderen;  de interne gebruikers van de organisatie veel gebruik maken van de overdrachtdienst;

rechtstreekse

 de organisatie externe gebruikers heeft die ze rechtstreeks wil bedienen via de rechtstreekse overdrachtdienst. Kostendrijvers  Vervangen of aanpassen van de huidige rechtstreekse overdrachtdienst /web feature services software om conform te zijn aan de implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE.  Aankoop van rechtstreekse overdrachtdienst / web feature services software die conform is aan de implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen (indien nog niet aanwezig).  Infrastructuur voor het hosten van de rechtstreekse overdrachtdienst (servers, netwerk, beveiliging, ...)  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om een rechtstreekse overdrachtdienst op te zetten en te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de onderliggende infrastructuur te beheren en toezicht te houden op de kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft gegevensbronnen te ontsluiten conform de dataspecificaties (datamodel).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

om

de

geografische

pag98


Risico's  De aangepaste rechtstreekse overdrachtdienst / web feature services software is niet op tijd klaar om de mijlpalen voor het beschikbaar stellen van rechtstreekse overdrachtdiensten te halen.  De organisatie kan geen garanties bieden om de rechtstreekse overdrachtdienst te beheren en ter beschikking te houden volgens de afgesproken kwaliteitsvereisten.  De organisatie kan geen garanties bieden om de rechtstreekse overdrachtdienst aan te passen indien de implementatievoorschriften i.v.m. rechtstreekse overdrachtdiensten zouden veranderen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag99


4.6.2 O/1.1 - Beheren van een medio-knooppunt rechtstreekse overdrachtdienst Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Rechtstreekse overdrachtdiensten; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; zoekdienst; Geografische Service Bus; Datamodel; Verwerkingsdienst



G/2


De organisatie beheert een eigen rechtstreekse overdrachtdienst die conform is aan de implementatievoorschriften van de stuurgroep GDI-Vlaanderen en wenst haar rechtstreekse overdrachtdienst ter beschikking te stellen aan andere organisaties voor het ontsluiten van geografische gegevensbronnen, ze stelt zich hierbij op als een medio-knooppunt voor rechtstreekse overdrachtdiensten. Doel De beheerder van het medio-knooppunt zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen van aangesloten organisaties via de rechtstreekse overdrachtdienst van het medio-knooppunt kunnen ontsloten worden: bevragen van de gegevens en rechtstreeks (lees)toegang tot de gegevens. Taken en verantwoordelijkheden Opzetten van de nodige IT-infrastructuur voor de rechtstreekse overdrachtdienst  Hardware De beheerder van het medio-knooppunt gaat na of de onderliggende hardware de gevraagde kwaliteit (prestaties, capaciteit en beschikbaarheid) van de rechtstreekse overdrachtdienst kan blijven ondersteunen indien extra geografische gegevensbronnen van aangesloten organisaties worden aangesloten. De beheerder breidt de hardware indien nodig uit.




 Organisatorische aspecten De beheerder van het medio-knooppunt zorgt ervoor dat de rechtstreekse overdrachtdienst volgens de kwaliteitsvereisten ter beschikking blijft. Het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie spreken het niveau van dienstverlening af volgens de kwaliteitsvereisten voor GDI-conforme rechtstreekse overdrachtdienst Aanbieden van de geografische gegevensbronnen via de rechtstreekse overdrachtdienst De geografische gegevensbronnen van de aangesloten organisaties moeten ontsloten worden via de web feature service (WFS) software.  De web feature service software moet de geografische gegevensbron kunnen aanspreken. Dit kan ofwel rechtstreeks op geografische gegevensbron (databank of bestandsgebaseerd), ofwel op een replica (kopie) van de geografische gegevensbron bij het medio-knooppunt. In het eerste geval moeten de nodige afspraken gemaakt worden tussen het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie om toegang tot de geografische gegevensbron te regelen en te garanderen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag100


In het tweede geval zal de aangesloten organisatie een replica van de geografische gegevensbron aanleveren aan het medio-knooppunt. Het medio-knooppunt moet hiervoor de nodige opslagruimte voorzien. Het proces voor actualisatie van de replica en uitwisseling van de replica tussen medioknooppunt en aangesloten organisatie wordt geregeld.  Het datamodel en formaat waarmee de geografische gegevens worden teruggegeven, wordt vastgelegd in de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Indien de web feature service software de geografische gegevensbron rechtstreeks aanspreekt (databank of bestandsgebaseerd), zorgt de aangesloten organisatie ervoor dat het datamodel conform de dataspecificaties is. Indien gewerkt wordt met een replica van de geografische gegevensbron en de originele geografische gegevensbron niet opgebouwd is conform de dataspecificaties, zal ervoor gezorgd worden dan tijdens de opbouw van de replica de gegevens naar het juiste model worden getransformeerd. Hiervoor kunnen eventueel verwerkingsdiensten gebruikt worden. Het medioknooppunt en de aangesloten organisatie maken hiervoor de juiste afspraken. Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

Opstellen en bijhouden van metadata voor de rechtstreekse overdrachtdienst Het medio-knooppunt zorgt ervoor dat de metadata voor de rechtstreekse overdrachtdienst worden opgesteld voor de geografische gegevensbronnen van de aangesloten organisaties. Daartoe maken het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie de nodige afspraken. Koppelen van de rechtstreekse overdrachtdienst van het medio-knooppunt aan het AGIVhoofdknooppunt Het medio-knooppunt zorgt ervoor dat haar rechtstreekse overdrachtdienst gekoppeld wordt aan het dienstennetwerk via het AGIV-hoofdknooppunt, en dat op deze manier de geografische gegevensbronnen van de aangesloten organisaties kunnen ontsloten worden via het AGIVhoofdknooppunt. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de technisch voorwaarden voor het koppelen van diensten aan het netwerk. In principe gebeurt de koppeling door het kenbaar maken van de rechtstreekse overdrachtdienst aan de zoekdienst/cataloog van het hoofdknooppunt. Het beschrijven van de metadata van de rechtstreekse overdrachtdienst en ze ter beschikking stellen aan een zoekdienst zijn dan voldoende. Andere bijkomende technische voorwaarden zijn op dit ogenblik nog niet gekend. Het medio-knooppunt maakt de nodige organisatorische en technische afspraken met het AGIVhoofdknooppunt:  manier van koppelen;  niveau van dienstverlening door het AGIV-hoofdknooppunt. Het medio-knooppunt voorziet de nodige toezichtsprocessen om ervoor te zorgen dat de koppeling operationeel blijft. Aansluiten geoportaal Door het koppelen van de rechtstreekse overdrachtdienst aan het AGIV-hoofdknooppunt zorgt het medio-knooppunt ervoor dat haar rechtstreekse overdrachtdienst gekoppeld is aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met de aangesloten organisatie:

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag101


 afspraken maken i.v.m. de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks, replica) en het datamodel;  afspraken maken i.v.m. het opstellen en actualiseren van de bijhorende metadata;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken maken i.v.m. koppeling rechtstreekse overdrachtdienst;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2012


Nov 2012


nog te bepalen



Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De rechtstreekse overdrachtdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen ervan. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via rechtstreekse overdrachtdiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen  Het beheren van een medio-knooppunt rechtstreekse overdrachtdienst is interessant voor nauw verbonden organisaties. Indien er een groot gemeenschappelijk gebruik is van elkaars gegevensbronnen, kan het nuttig zijn om deze via een gemeenschappelijke rechtstreekse overdrachtdienst in eigen beheer aan te bieden. Een gemeenschappelijke rechtstreekse overdrachtdienst heeft een schaalvoordeel t.o.v. individuele rechtstreekse overdrachtdienst: voor het toevoegen van extra geografische gegevensbronnen aan de rechtstreekse overdrachtdienst is geen of slechts een beperkte uitbreiding van hardware (en software) nodig. Zo kan de infrastructuur maximaal benut worden. Het personeel voor het beheer van de rechtstreekse overdrachtdienst kan op een efficiëntere wijze ingezet worden door het te delen tussen verschillende organisaties.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag102


 Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding Kostendrijvers  Eventuele uitbreiding van de infrastructuur voor het hosten van de rechtstreekse overdrachtdienst (servers, netwerk, beveiliging, ...), om de extra geografische gegevensbronnen te ontsluiten volgens de afgesproken kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om een rechtstreekse overdrachtdienst op te zetten en te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de onderliggende infrastructuur te beheren en toezicht te houden op de kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende gegevensbronnen te ontsluiten conform de dataspecificaties.

tijd

heeft

om

de

geografische

Risico's  Het medio-knooppunt kan geen garanties bieden om de rechtstreekse overdrachtdienst te beheren en ter beschikking te houden van de aangesloten organisaties, volgens de gevraagde kwaliteitsvereisten.  Het medio-knooppunt kan geen garanties bieden om de rechtstreekse overdrachtdienst volgens de GDI-vereisten te koppelen aan het AGIV-hoofdknooppunt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag103


4.6.3 O/2.1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via de rechtstreekse overdrachtdienst van een medio-knooppunt Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Rechtstreekse overdrachtdiensten; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Standaarden voor geografische diensten – metadata; Geografische Service Bus



G/2


Geografische gegevensbronnen worden ontsloten via rechtstreekse overdrachtdiensten. De organisatie wenst hiervoor gebruik te maken van de rechtstreekse overdrachtdienst van een medioknooppunt. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert via rechtstreekse overdrachtdiensten kunnen ontsloten worden, maw het bevragen van de gegevens en rechtstreeks (lees)toegang geven tot de gegevens. Hij maakt hiervoor gebruik van de rechtstreekse overdrachtdienst van het medio-knooppunt waarbij hij is aangesloten. Taken en verantwoordelijkheden Aanbieden van de geografische gegevensbronnen via de rechtstreekse overdrachtdienst De geografische gegevensbronnen worden ontsloten worden via de rechtstreekse overdrachtdienst van het medio-knooppunt. Daarvoor wordt web feature service (WFS) software gebruikt.  De web feature service software moet de geografische gegevensbron kunnen aanspreken. Dit kan ofwel rechtstreeks op geografische gegevensbron (gegevensbron fysiek bij de beheerder ervan), ofwel op een replica (kopie) van de geografische gegevensbron bij het medio-knooppunt. In het eerste geval maakt de beheerder de nodige afspraken met het medio-knooppunt om de toegang tot de geografische gegevensbron te regelen en te garanderen. In het tweede geval levert de beheerder een replica van de geografische gegevensbron aan het medio-knooppunt. Het medio-knooppunt zal de gegevens lokaal opslaan. De beheerder spreekt het proces af met het medio-knooppunt voor de actualisatie van de replica, en uitwisseling van de replica met het medio-knooppunt.  Het datamodel en formaat waarmee de geografische gegevens worden teruggegeven, wordt vastgelegd in de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Indien de web feature service software de geografische gegevensbron rechtstreeks aanspreekt (databank of bestandsgebaseerd), zorgt de organisatie ervoor dat het datamodel conform de dataspecificaties is. Indien gewerkt wordt met een replica van de geografische gegevensbron en de originele geografische gegevensbron niet opgebouwd is conform de dataspecificaties, zorgt de organisatie samen met het medio-knooppunt ervoor dat tijdens de opbouw van de replica de gegevens naar het juiste model worden getransformeerd. Hiervoor kunnen eventueel verwerkingsdiensten gebruikt worden. De organisatie en het medio-knooppunt maken hiervoor de nodige afspraken. Beslissingsboom dataharmonisatie (pagina 22)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag104


Opstellen en bijhouden van metadata voor de rechtstreekse overdrachtdienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata, en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten.  De metadata voor de rechtstreekse overdrachtdienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de rechtstreekse overdrachtdienst steeds overeenstemt met de werkelijke en actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beslissingsboom beheren van metadata (pagina 17)




Aansluiten geoportaal Het medio-knooppunt zorgt door haar koppeling met het AGIV-hoofdknooppunt ervoor dat haar rechtstreekse overdrachtdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met het medio-knooppunt:  afspraken maken i.v.m. de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks, replica) en het datamodel;  afspraken maken i.v.m. het opstellen en actualiseren van de bijhorende metadata;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2012


Nov 2012


nog te bepalen



C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag105


Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De rechtstreekse overdrachtdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen ervan. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via rechtstreekse overdrachtdiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen Een geografische gegevensbron ontsluiten via een rechtstreekse overdrachtdienst laat toe om de geografische gegevens op een gestandaardiseerde, flexibele en gecontroleerde manier ter beschikking te stellen aan een waaier van toepassingen.  Gestandaardiseerd Door gebruik te maken van een gestandaardiseerde rechtstreekse overdrachtdienst, zorgt de beheerder ervoor dat de geografische gegevens op een gestandaardiseerde manier kunnen aangesproken worden. Gebruikerstoepassingen die deze standaard ondersteunen zullen onmiddellijk de geografische gegevensbronnen kunnen bevragen, en de gegevens eruit gebruiken. Bij maatsoftware slechts moet de koppeling (interface) slechts éénmaal geprogrammeerd worden om vele verschillende rechtstreekse overdrachtdiensten en onderliggende geografische gegevensbronnen te ontsluiten.  Flexibel, in een grote waaier van gebruikerstoepassingen Via rechtstreekse overdrachtdiensten kan een gebruikerstoepassing de geografische gegevensbron op een intelligente manier ondervragen en worden enkel de geografische gegevens die precies nodig zijn (en alleen die) doorgestuurd naar de gebruikerstoepassing (bv. geef alle percelen in de omtrek van een aandachtspunt). Op die manier kunnen geografische objecten in een waaier aan toepassingen gebruikt worden, zoals een administratieve en operationele toepassingen met ruimtelijke analyse functionaliteit, ontwerp- en analysesoftware, ...  Gecontroleerd Versiecontrole: door rechtstreekse overdrachtdienst ter beschikking te stellen, zorgt de beheerder ervoor dat de gebruikerstoepassingen steeds de juiste versie van de geografische gegevensbron gebruiken. Enkel de gegevens die nodig zijn voor het beantwoorden van een bepaalde vraag worden doorgestuurd naar de gebruikerstoepassing, de onderliggende geografische gegevensbron blijft afgeschermd. Rechtstreekse overdrachtdiensten geven de gegevens terug in een specifiek en gekend datamodel. Zo verzekert de beheerder dat de gegevens op een correcte wijze door de gebruikerstoepassing kunnen gebruikt worden. Toegangscontrole is geen onderdeel van de rechtstreekse overdrachtdienst op zich, maar kan bereikt worden door de rechtstreekse overdrachtdienst aan te sluiten op een authenticatie/autorisatiedienst, zoals bv. de Geografische Service Bus die door AGIV uitgebaat wordt.

De geografische gegevensbronnen aanbieden via de rechtstreekse overdrachtdienst van een medioknooppunt heeft voordelen indien:  de organisatie niet over eigen infrastructuur beschikt om een rechtstreekse overdrachtdienst op te zetten;  de organisatie nauwe bindingen heeft met een medio-knooppunt en het medio-knooppunt gemakkelijk toegang kan krijgen tot de geografische gegevensbronnen;

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag106


 de gebruikers van het medio-knooppunt ook intensieve gebruikers zijn van de geografische gegevens van de organisatie;  de organisatie slechts een beperkt aantal geografische gegevensbronnen beheert, en waarvan de gegevens weinig veranderen. Het medio-knooppunt is gekoppeld aan het AGIV-hoofdknooppunt. De geografische gegevensbronnen worden op die manier automatisch ontsloten via het AGIV-hoofdknooppunt. Kostendrijvers  Voorzien van de nodige infrastructuur voor de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks of via replica) voor de rechtstreekse overdrachtdienst (web feature service software) van het medio-knooppunt  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de toegang tot de geografische gegevensbronnen te verzorgen en te monitoren.  Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Risico's  Het medio-knooppunt is niet stabiel en kan het afgesproken dienstenniveau niet handhaven.  Het medio-knooppunt is niet duurzaam, het verdwijnt na verloop van tijd.  De organisatie kan geen garanties bieden om de interne infrastructuur voor de toegang tot de geografische gegevensbronnen voor de rechtstreekse overdrachtdienst (web feature service software) stabiel te houden.  De beheerders van de geografische gegevensbronnen hebben niet de competentie of tijd om de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks of via replica) te verzorgen en te monitoren.  Indien de rechtstreekse overdrachtdienst werkt op een replica van de geografische gegevensbronnen en het proces voor repliceren niet op punt staat of faalt, zal de rechtstreekse overdrachtdienst niet de meest recente gegevens aanbieden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag107


4.6.4 O/2.2 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via de rechtstreekse overdrachtdienst van het AGIV-hoofdknooppunt Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Rechtstreekse overdrachtdiensten; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Standaarden voor geografische diensten – metadata; Geografische Service Bus; metadataprofiel; zoekdiensten



G/2


Geografische gegevensbronnen worden ontsloten via rechtstreekse overdrachtdiensten. De organisatie wenst hiervoor gebruik te maken van de rechtstreekse overdrachtdienst van het AGIVhoofdknooppunt. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert via rechtstreekse overdrachtdiensten kunnen ontsloten worden maw het bevragen van de gegevens en rechtstreeks (lees)toegang geven tot de gegevens. Hij maakt hiervoor gebruik van de rechtstreekse overdrachtdienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Taken en verantwoordelijkheden Aanbieden van de geografische gegevensbronnen via de rechtstreekse overdrachtdienst De geografische gegevensbronnen worden ontsloten worden via de rechtstreekse overdrachtdienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Daarvoor wordt web feature service software gebruikt.  De web feature service software moet de geografische gegevensbron kunnen aanspreken. Dit kan ofwel rechtstreeks op geografische gegevensbron (fysiek bij de beheerder), ofwel op een replica (kopie) van de geografische gegevensbron bij het AGIV-hoofdknooppunt. In het eerste geval maakt de beheerder de nodige afspraken met het AGIV-hoofdknooppunt om de toegang tot de geografische gegevensbron te regelen en te garanderen. In het tweede geval levert de beheerder een replica van de geografische gegevensbron aan het AGIV-hoofdknooppunt. Het AGIV-hoofdknooppunt zal de gegevens lokaal opslaan. De beheerder spreekt het proces af met het AGIV-hoofdknooppunt voor de actualisatie van de replica en uitwisseling van de replica met het AGIV-hoofdknooppunt.  Het datamodel en formaat waarmee de geografische gegevens worden teruggegeven, wordt vastgelegd in de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Indien de web feature service software de geografische gegevensbron rechtstreeks aanspreekt (databank of bestandsgebaseerd), zorgt de organisatie ervoor dat het datamodel conform de dataspecificaties is. Indien gewerkt wordt met een replica van de geografische gegevensbron en de originele geografische gegevensbron niet opgebouwd is conform de dataspecificaties, zorgt de organisatie samen met het AGIV-hoofdknooppunt ervoor dat tijdens de opbouw van de replica de gegevens naar het juiste model worden getransformeerd. Hiervoor kunnen eventueel verwerkingsdiensten gebruikt worden. De organisatie en het AGIV-hoofdknooppunt maken hiervoor de nodige afspraken. Beslissingsboom dataharmonisatie (pagina 22)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag108


Opstellen en bijhouden van metadata voor de rechtstreekse overdrachtdienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata, en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten.  De metadata voor de rechtstreekse overdrachtdienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de rechtstreekse overdrachtdienst steeds overeenstemt met de werkelijke en actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beslissingsboom beheren van metadata (pagina 17)




Aansluiten geoportaal Het AGIV-hoofdknooppunt zorgt ervoor dat haar rechtstreekse overdrachtdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken maken i.v.m. de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks, replica) en het datamodel;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2012


Nov 2012


nog te bepalen



Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag109


De rechtstreekse overdrachtdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen ervan. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via rechtstreekse overdrachtdiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen Een geografische gegevensbron ontsluiten via een rechtstreekse overdrachtdienst laat toe om de geografische gegevens op een gestandaardiseerde, flexibele en gecontroleerde manier ter beschikking te stellen aan een waaier van toepassingen.  Gestandaardiseerd Door gebruik te maken van een gestandaardiseerde rechtstreekse overdrachtdienst, zorgt de beheerder ervoor dat de geografische gegevens op een gestandaardiseerde manier kunnen aangesproken worden. Gebruikerstoepassingen die deze standaard ondersteunen zullen onmiddellijk de geografische gegevensbronnen kunnen bevragen, en de gegevens eruit gebruiken. Bij maatsoftware slechts moet de koppeling (interface) slechts éénmaal geprogrammeerd worden om vele verschillende rechtstreekse overdrachtdiensten en onderliggende geografische gegevensbronnen te ontsluiten.  Flexibel, in een grote waaier van gebruikerstoepassingen Via rechtstreekse overdrachtdiensten kan een gebruikerstoepassing de geografische gegevensbron op een intelligente manier ondervragen en worden enkel de geografische gegevens die precies nodig zijn (en alleen die) doorgestuurd naar de gebruikerstoepassing (bv. geef alle percelen in de omtrek van een aandachtspunt). Op die manier kunnen geografische objecten in een waaier aan toepassingen gebruikt worden, zoals een administratieve en operationele toepassingen met ruimtelijke analyse functionaliteit, ontwerp- en analysesoftware, ...  Gecontroleerd Versiecontrole: door rechtstreekse overdrachtdienst ter beschikking te stellen, zorgt de beheerder ervoor dat de gebruikerstoepassingen steeds de juiste versie van de geografische gegevensbron gebruiken. Enkel de gegevens die nodig zijn voor het beantwoorden van een bepaalde vraag worden doorgestuurd naar de gebruikerstoepassing, de onderliggende geografische gegevensbron blijft afgeschermd. Rechtstreekse overdrachtdiensten geven de gegevens terug in een specifiek en gekend datamodel. Zo verzekert de beheerder dat de gegevens op een correcte wijze door de gebruikerstoepassing kunnen gebruikt worden. Toegangscontrole is geen onderdeel van de rechtstreekse overdrachtdienst op zich, maar kan bereikt worden door de rechtstreekse overdrachtdienst aan te sluiten op een authenticatie/autorisatiedienst, zoals bv. de Geografische Service Bus die door AGIV uitgebaat wordt.

De geografische gegevensbronnen aanbieden via de rechtstreekse overdrachtdienst van het AGIVhoofdknooppunt heeft voordelen indien:  de organisatie zelf niet de infrastructuur heeft voor het opzetten en beheren van rechtstreekse overdrachtdiensten;  de organisatie geen bindingen heeft met een medio-knooppunt;  de organisatie slechts een beperkt aantal geografische gegevensbronnen beheert, en waarvan de gegevens weinig veranderen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag110


Kostendrijvers  Voorzien van de nodige infrastructuur voor de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks of via replica) voor de rechtstreekse overdrachtdienst (web feature service software) van het AGIV-hoofdknooppunt.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de toegang tot de geografische gegevensbronnen te verzorgen en te monitoren.  Het AGIV-hoofdknooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Risico's  De organisatie kan geen garanties bieden om de interne infrastructuur voor de toegang tot de geografische gegevensbronnen voor de rechtstreekse overdrachtdienst (web feature service software) stabiel te houden.  De beheerders van de geografische gegevensbronnen hebben niet de competentie of tijd om de toegang tot de geografische gegevensbronnen (rechtstreeks of via replica) te verzorgen en te monitoren.  Indien de rechtstreekse overdrachtdienst werkt op een replica van de geografische gegevensbronnen en het proces voor repliceren niet op punt staat of faalt, zal de rechtstreekse overdrachtdienst niet de meest recente gegevens aanbieden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag111


4.7


Met downloaddiensten wordt bedoeld indirecte of onrechtstreekse overdrachtdiensten. Namelijk een overdrachtdienst waarbij een voorgedefinieerde dataset wordt overgedragen en effectief gedownload op de eigen pc of server. Dit in tegenstelling tot de rechtstreekse of directe overdrachtdiensten, waar aan de hand van een specifieke bevraging de gewenste subset van de data kan worden overgedragen, door direct toegang te krijgen tot de databank en de data niet lokaal te plaatsen. Stap

GDI- component


7


G/2

G/3




V

V

V


4.7.1 DL/1 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via downloaddienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Downloaddienst; Rechtstreekse overdrachtdiensten; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Datamodel; Standaarden voor geografische diensten – metadata; Geografische Service Bus



G/2


G/3


Alle geografische gegevensbronnen die toegevoegd zijn aan de GDI moeten via downloaddiensten in zijn geheel of onder vorm van gedeeltelijke datasets kunnen gedownload worden. De organisatie wenst hiervoor gebruik te maken van de centrale downloaddienst van het AGIVhoofdknooppunt. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert via downloaddiensten in hun geheel of gedeeltelijk onder de vorm van voorgedefinieerde datasets kunnen gedownload worden. Hij maakt hiervoor gebruik van de centrale downloaddienst van het AGIVhoofdknooppunt. Taken en verantwoordelijkheden Voorbereiden van de voorgedefinieerde datasets De geografische gegevensbronnen worden voorbereid onder de vorm van voorgedefinieerde datasets. Een dataset bevat de gehele geografische gegevensbron of een onderdeel ervan. Het

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag112


datamodel en formaat van de geografische gegevens moet voldoen aan de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Bij de voorbereiding kunnen transformatiemodellen gebruikt worden die de gegevens omzetten naar het juiste datamodel en ze ook opsplitsen in gemakkelijk hanteerbare datasets, in functie van het beoogde gebruik. Verschillende formaten kunnen eventueel aangeboden worden, minimaal het dataformaat aangegeven in de dataspecificaties. Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

Aanbieden van de geografische gegevensbronnen via de downloaddienst De voorgedefinieerde datasets worden via de centrale downloaddienst van AGIV ter beschikking gesteld. De gebruikers kunnen ze downloaden de nieuwe downloadapplicatie (http en internetbrowser). De beheerder maakt de nodige afspraken met het AGIV-hoofdknooppunt om de voorgedefinieerde datasets aan te leveren. De frequentie van aanlevering is functie van de mate waarin de gegevens veranderen. Opstellen en bijhouden van metadata voor de downloaddienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata, en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten.  De metadata voor de downloaddienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de downloaddienst steeds overeenstemt met de werkelijke en actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beslissingsboom beheren van metadata (pagina 17)




Aansluiten geoportaal Het AGIV-hoofdknooppunt zorgt ervoor dat haar downloaddienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken maken i.v.m. het aanleveren van de datasets;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag113



Mijlpaal

Datum

Ontwerp van de uitvoeringsbepaling voor downloaddiensten beschikbaar

Dec 2009

Downloaddiensten operationeel beschikbaar met initiële operationele capaciteit

Mei 2012

Downloaddiensten operationeel

Nov 2012


nog te bepalen


Authentieke gegevensbronnen, datasets (G/2)

geen

geografische INSPIRE-

Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De downloaddiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen ervan. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via downloaddiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen Potentiële gebruikers kunnen via de zoektoepassing van het Vlaamse geoportaal geografische gegevensbronnen opzoeken en ze daarna onmiddellijk downloaden via de downloadtoepassing op het geoportaal. Een geografische gegevensbron ontsluiten via een downloaddienst is interessant indien de geografische gegevensbron gebruikt wordt voor gegevensverwerking, ruimtelijke analyse en andere processen waarvoor het belangrijk is dat de gegevens lokaal beschikbaar zijn. Toegangscontrole is geen onderdeel van de downloaddienst op zich, maar kan bereikt worden door de downloaddienst aan te sluiten op een authenticatie/autorisatiedienst, zoals bv. de Geografische Service Bus die door AGIV uitgebaat wordt.

Gebruik maken van downloaddienst van het AGIV knooppunt heeft voordelen indien:  de organisatie zelf niet de infrastructuur heeft voor het opzetten en beheren van downloaddiensten;  de organisatie geen bindingen heeft met een medio-knooppunt;  de organisatie slechts een beperkt aantal geografische gegevensbronnen beheert, en waarvan de gegevens weinig veranderen. Kostendrijvers  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om op regelmatige tijdstippen de voorgedefinieerde datasets aan te maken en aan te leveren aan het AGIV-hoofdknooppunt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag114


Risico's  De beheerder van de geografische gegevensbron moet de discipline hebben om geactualiseerde gegevens met de nodige frequentie aan AGIV aan te bieden.  In tegenstelling tot het gebruik van een rechtstreekse overdrachtdienst, moeten bij een downloaddienst de gebruikers zorgen om steeds de meest recente geografische gegevensbron te downloaden, indien een nieuwere versie beschikbaar is. Het kan dus gebeuren dat gebruikers met verouderde gegevens werken indien ze niet de discipline hebben om nieuwe gegevens te downloaden of indien het interne gegevensbeheer bij de gebruikersorganisatie niet op punt staat.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag115


4.7.2 DL/2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via downloaddienst van een medio-knooppunt. Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Downloaddienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Datamodel; metadataprofiel; Standaarden voor geografische diensten – metadata; Geografische Service Bus



G/2


G/3


Alle geografische gegevensbronnen die toeg zijn aan de GDI moeten via downloaddiensten in zijn geheel of onder vorm van gedeeltelijke datasets kunnen gedownload worden. De organisatie wenst hiervoor gebruik te maken van de downloaddienst van het medio-knooppunt. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert via downloaddiensten in hun geheel of gedeeltelijk onder de vorm van voorgedefinieerde datasets kunnen gedownload worden. Hij maakt hiervoor gebruik van de downloaddienst van het medio-knooppunt waarbij zijn organisatie is aangesloten. Taken en verantwoordelijkheden Voorbereiden van de voorgedefinieerde datasets De geografische gegevensbronnen worden voorbereid onder de vorm van voorgedefinieerde datasets. Een dataset bevat de gehele geografische gegevensbron of een onderdeel ervan. Het datamodel en formaat van de geografische gegevens moet voldoen aan de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Bij de voorbereiding kunnen transformatiemodellen gebruikt worden die de gegevens omzetten naar het juiste datamodel en ze ook opsplitsen in gemakkelijk hanteerbare datasets, in functie van het beoogde gebruik. Verschillende formaten kunnen eventueel aangeboden worden, minimaal het dataformaat aangegeven in de dataspecificaties. Beslissingsboom dataharmonisatie (pagina 22)

Aanbieden van de geografische gegevensbronnen via de downloaddienst De voorgedefinieerde datasets worden via de downloaddienst van het medio-knooppunt ter beschikking gesteld. De gebruikers kunnen ze downloaden via HTTP en een internetbrowser bijvoorbeeld. De beheerder maakt de nodige afspraken met het medio-knooppunt om de voorgedefinieerde datasets aan te leveren. De frequentie van aanlevering is functie van de mate waarin de gegevens veranderen. Opstellen en bijhouden van metadata voor de downloaddienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata, en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag116


 De metadata voor de downloaddienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel.  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de downloaddienst steeds overeenstemt met de werkelijke en actuele situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beslissingsboom beheren van metadata (pagina 17)




Aansluiten geoportaal Het medio-knooppunt zorgt door haar koppeling met het AGIV-hoofdknooppunt ervoor dat haar downloaddienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met het medio-knooppunt:  afspraken maken i.v.m. het aanleveren van de datasets;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2012


Nov 2012


nog te bepalen



Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De downloaddiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag117


De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen ervan. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via downloaddiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen Potentiële gebruikers kunnen via de zoektoepassing van het Vlaamse geoportaal geografische gegevensbronnen opzoeken en ze daarna onmiddellijk downloaden via de downloadtoepassing op het geoportaal. Een geografische gegevensbron ontsluiten via een downloaddienst is interessant indien de geografische gegevensbron gebruikt wordt voor gegevensverwerking, ruimtelijke analyse en andere processen waarvoor het belangrijk is dat de gegevens lokaal beschikbaar zijn. Toegangscontrole is geen onderdeel van de downloaddienst op zich, maar kan bereikt worden door de downloaddienst aan te sluiten op een authenticatie/autorisatiedienst, zoals bv. de Geografische Service Bus die door AGIV uitgebaat wordt.

Gebruik maken van downloaddienst van het medio-knooppunt heeft voordelen indien:  de organisatie nauwe bindingen heeft met een medio-knooppunt;  de gebruikers van het medio-knooppunt ook intensieve gebruikers zijn van de geografische gegevens van de organisatie;  de organisatie slechts een beperkt aantal geografische gegevensbronnen beheert, en waarvan de gegevens weinig veranderen. Kostendrijvers  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om op regelmatige tijdstippen de voorgedefinieerde datasets aan te maken en aan te leveren aan het medio-knooppunt.  Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Risico's  Het medio-knooppunt is niet stabiel en kan het afgesproken dienstenniveau niet handhaven.  Het medio-knooppunt is niet duurzaam, het verdwijnt na verloop van tijd.  De beheerder van de geografische gegevensbron moet de discipline hebben om geactualiseerde gegevens met de nodige frequentie aan het medio-knooppunt aan te bieden.  In tegenstelling tot het gebruik van een rechtstreekse overdrachtdienst, moeten bij een downloaddienst de gebruikers ervoor zorgen om steeds de meest recente geografische gegevensbron te downloaden. Het kan dus gebeuren dat gebruikers met verouderde gegevens werken indien ze niet de discipline hebben om nieuwe gegevens te downloaden of indien het interne gegevensbeheer bij de gebruikersorganisatie niet op punt staat.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag118


4.7.3 DL/3 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via eigen downloaddienst. Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Downloaddienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; metadataprofiel; Standaarden voor geografische diensten – downloaddienst; Kwaliteit van netwerkdiensten; Datamodel; transformatiemodel; Standaarden voor geografische diensten – metadata; GDI-knooppunt; Geografische Service Bus



G/2


G/3


Alle geografische gegevensbronnen die toegevoegd zijn aan de GDI moeten via downloaddiensten in zijn geheel of onder vorm van gedeeltelijke datasets kunnen gedownload worden. De organisatie wenst deze downloaddiensten zelf op te stellen en te beheren, op haar eigen infrastructuur. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen die zijn organisatie beheert via downloaddiensten in hun geheel of gedeeltelijk onder de vorm van voorgedefinieerde datasets kunnen gedownload worden. Hij maakt hiervoor gebruik van zijn eigen infrastructuur, een eigen downloaddienst. Taken en verantwoordelijkheden Zorgen voor een downloaddienst compatibel met de voorschriften van de GDI-Vlaanderen De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt voorschriften voor het opstellen van downloaddiensten. De stuurgroep GDI-Vlaanderen zorgt ervoor dat deze voorschriften conform zijn aan de INSPIRE bepalingen voor downloaddiensten. De voorschriften voor de downloaddienst hebben te maken met de operaties die kunnen uitgevoerd worden en met de kwaliteit van de dienst. Daarnaast leggen de implementatievoorschriften vast hoe de downloaddienst effectief moet opgezet worden. De voorgedefinieerde datasets worden via de eigen downloaddienst ter beschikking gesteld. De gebruikers kunnen ze downloaden via HTTP en een internetbrowser bijvoorbeeld.






Draft Technical Guidance for INSPIRE Download Services (recommendations and implementation guidelines for Download Services to fulfill the INSPIRE directive)

Opzetten van de nodige IT-infrastructuur voor de downloaddienst  Webserver (HTTP) software Om de downloaddienst op te zetten is specifieke software nodig, webserver (HTTP) software. Er bestaat een grote waaier aan merkgebonden of open source software. De software moet voldoen aan de standaarden en implementatiespecificaties van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag119


 Hardware Het is belangrijk dat de onderliggende hardware de gevraagde kwaliteit van de downloaddienst kan ondersteunen: prestaties, capaciteit en beschikbaarheid.  Organisatorische aspecten De organisatie moet ervoor zorgen dat de downloaddienst volgens de kwaliteitsvereisten ter beschikking blijft. Voorbereiden en aanbieden van de voorgedefinieerde datasets De geografische gegevensbronnen worden voorbereid onder de vorm van voorgedefinieerde datasets. Een dataset bevat de gehele geografische gegevensbron of een onderdeel ervan. Het datamodel en formaat van de geografische gegevens moet voldoen aan de voorschriften omtrent dataharmonisatie en dataspecificaties. Bij de voorbereiding kunnen transformatiemodellen gebruikt worden die de gegevens omzetten naar het juiste datamodel en ze ook opsplitsen in gemakkelijk hanteerbare datasets, in functie van het beoogde gebruik. Verschillende formaten kunnen eventueel aangeboden worden, minimaal het dataformaat aangegeven in de dataspecificaties. De beheerder kan er voor kiezen om de voorgedefinieerde datasets via een verwerkingsdienst aan te bieden. Dat betekent dat de voorgedefinieerde datasets "on-the-fly" en automatisch worden aangemaakt indien ze opgevraagd worden. Deze manier van werken garandeert dat de gedownloade datasets steeds de meest actuele gegevens bevatten. Beslissingsboom dataharmonisatie (pagina 22) Beslissingsboom verwerkingsdienst (pagina 32)

Opstellen en bijhouden van metadata voor de downloaddienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata, en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten en catalogi.  De metadata voor de downloaddienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de downloaddienst steeds overeenstemt met de werkelijke situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beslissingsboom beheren van metadata (pagina 17)




Koppelen van de downloaddienst aan het medio-knooppunt of het AGIV-hoofdknooppunt De downloaddiensten dienen gekoppeld te worden aan het dienstennetwerk, ofwel via het medioknooppunt waarbij de organisatie is aangesloten, ofwel rechtstreeks via het AGIV-hoofdknooppunt. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de technisch voorwaarden voor het koppelen van diensten aan het netwerk. In principe gebeurt de koppeling door het kenbaar maken van de downloaddienst aan de zoekdienst/cataloog van het medio-knooppunt en/of hoofdknooppunt. Het opstellen van de metadata van de downloaddienst en ze ter beschikking stellen aan een zoekdienst zijn in dit geval voldoende. Andere bijkomende technische voorwaarden zijn op dit ogenblik nog niet gekend.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag120


De nodige organisatorische en technische afspraken met het medio-knooppunt en/of het AGIVhoofdknooppunt moeten gemaakt worden omtrent:  manier van koppelen;  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt en AGIV-hoofdknooppunt. De organisatie moet de nodige toezichtsprocessen voorzien om ervoor te zorgen dat de koppeling operationeel blijft. Indien een downloaddienst gekoppeld wordt aan een medio-knooppunt, zal deze downloaddienst automatisch gekoppeld zijn aan het AGIV-hoofdknooppunt. Aansluiten geoportaal Door het koppelen van de downloaddienst aan het AGIV-hoofdknooppunt zorgt de organisatie ervoor dat haar downloaddienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties De downloaddienst moet gekoppeld worden aan een medio-knooppunt of rechtstreeks aan het het AGIV-hoofdknooppunt. Met het medio-knooppunt  afspraken maken omtrent de koppeling van de downloaddienst en het niveau van dienstverlening;  opstellen en monitoren van de koppeling. Met het AGIV-hoofdknooppunt  afspraken maken omtrent de koppeling van de downloaddienst;  opstellen en monitoren van de koppeling. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2012


Nov 2012


nog te bepalen



Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De downloaddiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag121


Opmerking i.v.m. INSPIRE-datasets De timing voor dataharmonisatie voor INSPIRE-datasets is later dan de timing voor het operationeel ter beschikking stellen ervan. In eerste instantie worden de INSPIRE-datasets via downloaddiensten ter beschikking gesteld zonder ze volledig te harmoniseren. Voordelen Potentiële gebruikers kunnen via de zoektoepassing van het Vlaamse geoportaal geografische gegevensbronnen opzoeken en ze daarna onmiddellijk downloaden via de downloadtoepassing op het geoportaal. Een geografische gegevensbron ontsluiten via een downloaddienst is interessant indien de geografische gegevensbron gebruikt wordt voor gegevensverwerking, ruimtelijke analyse en andere processen waarvoor het belangrijk is dat de gegevens lokaal beschikbaar zijn. Toegangscontrole is geen onderdeel van de downloaddienst op zich, maar kan bereikt worden door de downloaddienstdienst aan te sluiten op een authenticatie/autorisatiedienst, zoals bv. de Geografische Service Bus die door AGIV uitgebaat wordt.

Gebruik maken van een eigen downloaddienst heeft voordelen indien:  de organisatie een aanzienlijk aantal geografische gegevensbronnen beheert;  de gegevens regelmatig tot zeer frequent veranderen en de downloaddienst in combinatie met een eigen verwerkingsdienst wordt gebruikt;  de interne gebruikers van de organisatie veel gebruik maken van de downloaddienst;  de organisatie externe gebruikers heeft die ze rechtstreeks wil bedienen via de downloaddienst. Kostendrijvers  Vervangen of aanpassen van de huidige downloaddienst software om conform te zijn aan de implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE.  Aankoop van downloaddienst software die conform is aan de implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE (indien nog niet aanwezig).  Infrastructuur voor het hosten van de downloaddienst (servers, netwerk, beveiliging, ...)  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om een downloaddienst op te zetten en te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de onderliggende infrastructuur te beheren en toezicht te houden op de kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om op regelmatige tijdstippen de voorgedefinieerde datasets aan te maken, te beheren en aan te leveren aan het medio-knooppunt of aan het AGIV-knooppunt. Risico's  De aangepaste downloaddienst software is niet op tijd klaar om de mijlpalen voor het beschikbaar stellen van rechtstreekse overdrachtdiensten te halen.  De organisatie kan geen garanties bieden om de downloaddienst te beheren en ter beschikking te houden volgens de afgesproken kwaliteitsvereisten.  De organisatie kan geen garanties bieden om de downloaddienst aan te passen indien de implementatievoorschriften i.v.m. downloaddienst zouden veranderen.  Bij een downloaddienst zijn de gebruikers zelf verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat ze met de meest recente gegevens werken. Het kan dus gebeuren dat gebruikers met verouderde gegevens werken indien ze niet de discipline hebben om nieuwe gegevens te downloaden of indien het interne gegevensbeheer bij de gebruikersorganisatie niet op punt staat.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag122


4.8 Stap

Aanbieden van verwerkingsdiensten GDI- component


G/3




V indien nodig

V indien nodig

V indien nodig

G/1

8



4.8.1 V/1 - Transformeren van geografische gegevensbronnen via eigen verwerkingsdienst. Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Verwerkingsdienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Transformatiemodel; Standaarden voor geografische diensten – metadata; raadpleegdienst; rechtstreekse overdrachtdienst; downloaddienst; GDI Knooppunt, Harmonisatie van geografische gegevensbronnen; datamodel,

Wie Via een verwerkingsdienst kunnen geografische gegevensbronnen getransformeerd worden om zo tot interoperabiliteit te komen. Ze zorgen ervoor dat gegevens naar een conform datamodel worden getransformeerd, omgevormd naar een ander coördinaten-referentiestelsel of omgezet naar een conform gegevensformaat. Verwerkingsdiensten zijn hulpdiensten die onder andere kunnen gekoppeld worden aan raadpleegdiensten of overdrachtdiensten. Zo kunnen verwerkingsdiensten ervoor zorgen dat gegevens on-the-fly worden getransformeerd wanneer ze worden ontsloten via een raadpleegdienst of een overdrachtdienst. Verwerkingsdiensten kunnen ook op zichzelf bestaan en dus niet gebonden zijn aan een raadpleeg- of overdrachtdienst. Een organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheert een geografische gegevensbron van één van volgende types. G/1


G/2


G/3


De organisatie heeft haar geografische gegevensbron niet conform gemaakt aan de dataspecificaties - datamodel, coördinatensysteem of gegevensformaat - en wenst dit te doen via een eigen verwerkingsdienst. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbron via een eigen verwerkingsdienst omgezet wordt conform aan de dataspecificaties.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag123


Taken en verantwoordelijkheden Zorgen voor een verwerkingsdienst compatibel met de voorschriften van de GDI-Vlaanderen Via de verwerkingsdienst is het mogelijk om een geografische gegevensbron te hermodelleren conform aan de dataspecificaties: datamodel, coördinaat-referentiestelsel of gegevensformaat. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt voorschriften voor het opstellen van verwerkingsdiensten. De stuurgroep GDI-Vlaanderen zorgt ervoor dat deze voorschriften conform zijn aan de INSPIRE bepalingen voor verwerkingsdiensten. De voorschriften voor de verwerkingsdiensten hebben te maken met de operaties die kunnen uitgevoerd worden en met de kwaliteit van de dienst. Daarnaast leggen de implementatievoorschriften vast hoe de verwerkingsdienst effectief moet opgezet worden.  Operaties De opdrachten die aan de verwerkingsdienst kunnen opgegeven worden en de manier waarop de resultaten van de opdracht worden teruggegeven. Informatie over de verwerkingsdienst zelf (metadata over de verwerkingsdienst) Informatie opvragen over de mogelijke transformaties Een eigen transformatiemodel opladen in de verwerkingsdienst Transformeren: de opdracht om de gegevens te transformeren  De kwaliteit van een verwerkingsdienst wordt gespecificeerd door: prestaties (responsetijd onder "normale" omstandigheden) capaciteit (aantal verzoeken die tegelijkertijd kunnen afgehandeld worden) beschikbaarheid (% van de tijd dat de verwerkingsdienst beschikbaar is)  De standaarden en implementatiespecificaties die gebruikt dienen te worden voor het opzetten van de verwerkingsdienst.

  

Verordening (EG) nr. 976/2009 van de Commissie van 19 oktober 2009 tot uitvoering van Richtlijn 2007/2/EG van het Europees Parlement en de Raad wat betreft de netwerkdiensten. Draft Implementing Rules for INSPIRE Transformation Services INSPIRE Draft Technical Guidance Coordinate Transformation (Version 2.1)

Opzetten van de nodige IT-infrastructuur voor de verwerkingsdienst De standaarden en implementatiespecificaties die gebruikt dienen te worden voor het opzetten van de verwerkingsdienst zijn op dit ogenblik nog niet gekend. Hierna volgen algemene principes voor het opzetten van de verwerkingsdienst.  Transformatiesoftware Om de verwerkingsdienst op te zetten is specifieke software nodig. De software moet voldoen aan de standaarden en implementatiespecificaties van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE.  Hardware Het is belangrijk dat de onderliggende hardware de gevraagde kwaliteit van de verwerkingsdienst kan ondersteunen: prestaties, capaciteit en beschikbaarheid.  Organisatorische aspecten De organisatie moet ervoor zorgen dat de verwerkingsdienst volgens de kwaliteitsvereisten ter beschikking blijft.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag124


Laden van het transformatiemodel voor de geografische gegevensbronnen De verwerkingsdienst gebruikt een transformatiemodel dat beschrijft op welke wijze de gegevens van het ene naar het andere model moeten overgebracht worden. De beheerder van de geografische gegevensbron heeft het transformatiemodel opgesteld tijdens de dataharmonisatie. De beheerder van de geografische verwerkingsdienst en documenteert het.

gegevensbron

laadt

het

transformatiemodel

in

de


Opstellen en bijhouden van metadata voor de verwerkingsdienst Indien de beheerder de verwerkingsdienst wil openstellen voor andere gebruikers, zal hij de verwerkingsdienst kenbaar maken. Het is echter niet noodzakelijk om de verwerkingsdienst kenbaar te maken als deze enkel gebruikt wordt voor interne doeleinden, bijvoorbeeld in combinatie met de raadpleegdienst, rechtstreekse overdrachtdienst of downloaddienst voor de geografische gegevensbron. Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata, en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten en catalogi.  De metadata voor de verwerkingsdienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de verwerkingsdienst steeds overeenstemt met de werkelijke situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Beslissingsboom beheren van metadata (pagina 17)




Koppelen van de verwerkingsdienst aan een medio-knooppunt of het AGIV-hoofdknooppunt Indien de beheerder de verwerkingsdienst wil openstellen voor andere gebruikers, zal hij de verwerkingsdienst koppelen aan het dienstennetwerk, ofwel via het medio-knooppunt waarbij de organisatie is aangesloten, ofwel rechtstreeks via het AGIV-hoofdknooppunt. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de technische voorwaarden voor het koppelen van diensten aan het netwerk. In principe gebeurt de koppeling door het kenbaar maken van de verwerkingsdienst aan de zoekdienst/cataloog van het medio-knooppunt en/of hoofdknooppunt. Het opstellen van de metadata van de verwerkingsdienst en ze ter beschikking stellen aan een zoekdienst zijn in dit geval voldoende. Andere bijkomende technische voorwaarden zijn op dit ogenblik nog niet gekend. De nodige organisatorische en technische afspraken met het medio-knooppunt of het AGIVhoofdknooppunt moeten gemaakt worden omtrent:  manier van koppelen;  niveau van dienstverlening door het medio-knooppunt of AGIV-hoofdknooppunt. De organisatie moet de nodige toezichtsprocessen voorzien om ervoor te zorgen dat de koppeling operationeel blijft. Indien een verwerkingsdienst gekoppeld wordt aan een medio-knooppunt, zal deze verwerkingsdienst automatisch gekoppeld zijn aan het AGIV-hoofdknooppunt. Aansluiten geoportaal Door het koppelen van de verwerkingsdienst aan het AGIV-hoofdknooppunt zorgt de organisatie ervoor dat haar verwerkingsdienst gekoppeld wordt aan:

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag125


 het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Indien de beheerder ervoor kiest om de verwerkingsdienst open te stellen voor andere gebruikers, dan zal hij de verwerkingsdienst koppelen aan een medio-knooppunt ofwel rechtstreeks aan het AGIVhoofdknooppunt. Met het medio-knooppunt  afspraken maken omtrent de koppeling van de verwerkingsdienst en het niveau van dienstverlening;  opstellen en monitoren van de koppeling. Met het AGIV-hoofdknooppunt  afspraken maken omtrent de koppeling van de verwerkingsdienst;  opstellen en monitoren van de koppeling. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

Ontwerp van de uitvoeringsbepaling voor verwerkingsdiensten beschikbaar

Dec 2009

Verwerkingsdiensten operationeel beschikbaar met initiële operationele capaciteit

Mei 2012

Verwerkingsdiensten operationeel

Nov 2012


nog te bepalen


GDI-Vlaanderen datasets, maar geen INSPIRE-datasets(G/2 en G/3)

De meeste verwerkingsdiensten zullen pas nodig zijn in functie van dataharmonisatie. In praktijk zal het er dus op neerkomen dat de verwerkingsdienst beschikbaar moet zijn wanneer hij nodig is. In de meeste gevallen zullen dus de timings voor dataharmonisatie, die later zijn dan de timings voor verwerkingsdiensten, van toepassing zijn. Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De verwerkingsdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

Voordelen Geharmoniseerde gegevens aanbieden via een verwerkingsdienst heeft voordelen indien de organisatie het originele datamodel van de geografische gegevensbron wil behouden, bijvoorbeeld omdat de geografische gegevensbron voor interne doeleinden een ander datamodel nodig heeft. Om

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag126


het hele proces van data-inwinning en -bijhouding niet te moeten aanpassen, kan een verwerkingsdienst het minst inspanningen vragen. Randvoorwaarden:  Geharmoniseerde gegevens aanbieden via een verwerkingsdienst kan enkel indien de transformatie op een volledig automatische manier kan verlopen en niet te veel computertijd in beslag neemt. Kostendrijvers  Vervangen of aanpassen van de huidige transformatiesoftware om conform te zijn aan de implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE.  Aankoop of ontwikkeling van transformatiesoftware die conform is aan implementatievoorschriften van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE (indien nog niet aanwezig).

de

 Infrastructuur voor het hosten van de verwerkingsdienst (servers, netwerk, beveiliging, ...)  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om een verwerkingsdienst op te zetten en te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de onderliggende infrastructuur te beheren en toezicht te houden op de kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de geografische gegevensbronnen te ontsluiten conform de dataspecificaties (datamodel, transformatiemodel). Risico's  De aangepaste transformatiesoftware is niet op tijd klaar om de mijlpalen voor het beschikbaar stellen van verwerkingsdiensten te halen.  Het transformatiemodel voor de harmonisatie van de geografische gegevensbronnen is niet op tijd klaar om de mijlpalen voor het beschikbaar stellen van verwerkingsdiensten te halen.  De organisatie kan geen garanties bieden om de verwerkingsdienst te beheren en ter beschikking te houden volgens de afgesproken kwaliteitsvereisten.  De organisatie kan geen garanties bieden om de verwerkingsdienst aan te passen indien de implementatievoorschriften i.v.m. verwerkingsdiensten zouden veranderen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag127


4.8.2

V/1.1 - Beheren van een medio-knooppunt verwerkingsdienst




Begrippenlijst / Verwerkingsdienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Transformatiemodel; Standaarden voor geografische diensten – metadata; GDI Knooppunt; Standaarden voor geografische diensten – metadata; raadpleegdienst; rechtstreekse overdrachtdienst; downloaddienst; zoekdienst

Wie Via een verwerkingsdienst kunnen geografische gegevensbronnen getransformeerd worden om zo tot interoperabiliteit te komen. Ze zorgen ervoor dat gegevens naar een conform datamodel worden getransformeerd, omgevormd naar een ander coördinaten-referentiestelsel of omgezet naar een conform gegevensformaat. Verwerkingsdiensten zijn hulpdiensten die onder andere kunnen gekoppeld worden aan raadpleegdiensten of overdrachtdiensten. Zo kunnen verwerkingsdiensten ervoor zorgen dat gegevens on-the-fly worden getransformeerd wanneer ze worden ontsloten via een raadpleegdienst of een overdrachtdienst. Verwerkingsdiensten kunnen ook op zichzelf bestaan en dus niet gebonden zijn aan een raadpleeg- of overdrachtdienst. Een organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheert een geografische gegevensbron van één van volgende types die zij ontsluit via een eigen verwerkingsdienst: G/1


G/2


G/3


De organisatie beheert een eigen verwerkingsdienst die conform is aan de implementatievoorschriften van de stuurgroep GDI-Vlaanderen en wenst haar verwerkingsdienst ter beschikking te stellen aan andere organisaties voor het transformeren van geografische gegevensbronnen. Ze stelt zich hierbij op als een medio-knooppunt voor verwerkingsdiensten. Doel De beheerder van het medio-knooppunt zorgt ervoor dat datamodellen van de geografische gegevensbronnen van aangesloten organisaties via de verwerkingsdienst van het medio-knooppunt kunnen getransformeerd worden. Taken en verantwoordelijkheden Opzetten van de nodige IT-infrastructuur voor de verwerkingsdienst  Hardware De beheerder van het medio-knooppunt gaat na of de onderliggende hardware de gevraagde kwaliteit (prestaties, capaciteit en beschikbaarheid) van de verwerkingsdienst kan blijven ondersteunen indien aangesloten organisaties de dienst zullen gebruiken voor het verwerken van hun gegevens. De beheerder breidt de hardware indien nodig uit.

  

Verordening (EG) nr. 976/2009 van de Commissie van 19 oktober 2009 tot uitvoering van Richtlijn 2007/2/EG van het Europees Parlement en de Raad wat betreft de netwerkdiensten. Draft Implementing Rules for INSPIRE Transformation Services INSPIRE Draft Technical Guidance Coordinate Transformation (Version 2.1)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag128


 Organisatorische aspecten De beheerder van het medio-knooppunt zorgt ervoor dat de verwerkingsdienst volgens de kwaliteitsvereisten ter beschikking blijft. Het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie spreken het niveau van dienstverlening volgens de kwaliteitsvereisten voor GDI-conforme verwerkingsdienst af. Laden van het transformatiemodel voor de geografische gegevensbronnen De verwerkingsdienst gebruikt een transformatiemodel dat beschrijft op welke wijze de gegevens van het ene naar het andere model moeten overgebracht worden. De beheerder van de geografische gegevensbron heeft het transformatiemodel opgesteld tijdens de dataharmonisatie. De beheerder van het medio-knooppunt laadt het transformatiemodel van de aangesloten organisatie in de verwerkingsdienst en documenteert het. Het medio-knooppunt en de aangesloten organisatie maken de nodige afspraken omtrent actualisatie van het transformatiemodel indien het datamodel van de onderliggende geografische gegevensbron verandert. Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

Opstellen en bijhouden van metadata voor de verwerkingsdienst Net zoals geografische gegevensbronnen, worden ook geografische diensten beschreven aan de hand van metadata, en kenbaar / opzoekbaar gemaakt via zoekdiensten en catalogi.  De metadata voor de verwerkingsdienst dienen opgesteld te worden conform de Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel  De metadata dienen bijgehouden te worden zodat de beschrijving van de verwerkingsdienst steeds overeenstemt met de werkelijke situatie. De nodige organisatorische processen moeten hiervoor op punt staan.  De metadata moeten ter beschikking gesteld worden aan een zoekdienst. Het medio-knooppunt zorgt ervoor dat de metadata voor de verwerkingsdienst worden opgesteld in afspraak met de aangesloten organisatie. Beslissingsboom beheren van metadata (pagina 17)




Koppelen van de verwerkingsdienst van het medio-knooppunt aan het AGIV-hoofdknooppunt Het medio-knooppunt zorgt ervoor dat haar verwerkingsdienst gekoppeld wordt aan het dienstennetwerk via het AGIV-hoofdknooppunt. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de technisch voorwaarden voor het koppelen van diensten aan het netwerk. In principe gebeurt de koppeling door het kenbaar maken van de verwerkingsdienst aan de zoekdienst/cataloog van het hoofdknooppunt. Het beschrijven van de metadata van de verwerkingsdienst en ze ter beschikking stellen aan een zoekdienst zijn dan voldoende. Andere bijkomende technische voorwaarden zijn op dit ogenblik nog niet gekend. Het medio-knooppunt maakt de nodige organisatorische en technische afspraken met het AGIVhoofdknooppunt:  manier van koppelen;  niveau van dienstverlening door het AGIV-hoofdknooppunt. Het medio-knooppunt voorziet de nodige toezichtsprocessen om ervoor te zorgen dat de koppeling operationeel blijft.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag129


Aansluiten geoportaal Door het koppelen van de verwerkingsdienst aan het AGIV-hoofdknooppunt zorgt het medioknooppunt ervoor dat haar verwerkingsdienst gekoppeld is aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met de aangesloten organisatie:  afspraken maken i.v.m. het laden van transformatiemodellen en de actualisatie ervan;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Met het AGIV-hoofdknooppunt  afspraken maken omtrent de koppeling van de verwerkingsdienst;  opstellen en monitoren van de koppeling. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2012


Nov 2012


nog te bepalen




Voordelen Het beheren van een medio-knooppunt verwerkingsdienst is interessant voor nauw verbonden organisaties.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag130


 Indien er een groot gemeenschappelijk gebruik is van elkaars gegevensbronnen, kan het nuttig zijn om deze via een gemeenschappelijke verwerkingsdienst in eigen beheer aan te bieden.  Een gemeenschappelijke verwerkingsdienst heeft een schaalvoordeel t.o.v. een individuele verwerkingsdienst: voor het toevoegen van extra transformatiemodellen aan de verwerkingsdienst is geen of slechts een beperkte uitbreiding van software nodig. Afhankelijk van de nodige verwerkingscapaciteit kan het nodig zijn om de hardware uit te breiden, bijvoorbeeld bij rekenintensieve verwerkingsprocessen.  Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Kostendrijvers  Eventuele uitbreiding van de infrastructuur voor het hosten van de verwerkingsdienst (servers, netwerk, beveiliging, ...), om de extra verwerkingsdiensten te kunnen aanbieden volgens de afgesproken kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de verwerkingsdienst op te zetten en te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de onderliggende infrastructuur te beheren en toezicht te houden op de kwaliteitsvereisten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de geografische gegevensbronnen te ontsluiten conform de dataspecificaties (datamodel, transformatiemodel). Risico's  De organisatie kan geen garanties bieden om de verwerkingsdienst te beheren en ter beschikking te houden van de aangesloten organisaties, volgens de gevraagde kwaliteitsvereisten.  De organisatie kan geen garanties bieden om de verwerkingsdienst volgens de GDI-vereisten te koppelen aan het AGIV-hoofdknooppunt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag131


4.8.3 V/2.1 - Transformeren van geografische gegevensbronnen via de verwerkingsdienst van een medio-knooppunt. Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Verwerkingsdienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Transformatiemodel

Wie Via een verwerkingsdienst kunnen geografische gegevensbronnen getransformeerd worden om zo tot interoperabiliteit te komen. Ze zorgen ervoor dat gegevens naar een conform datamodel worden getransformeerd, omgevormd naar een ander coördinaten-referentiestelsel of omgezet naar een conform gegevensformaat. Verwerkingsdiensten zijn hulpdiensten die onder andere kunnen gekoppeld worden aan raadpleegdiensten of overdrachtdiensten. Zo kunnen verwerkingsdiensten ervoor zorgen dat gegevens on-the-fly worden getransformeerd wanneer ze worden ontsloten via een raadpleegdienst of een overdrachtdienst. Verwerkingsdiensten kunnen ook op zichzelf bestaan en dus niet gebonden zijn aan een raadpleeg- of overdrachtdienst. Een organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheert een geografische gegevensbron van één van volgende types: G/1


G/2


G/3


De organisatie heeft het datamodel van haar geografische gegevensbron niet conform gemaakt aan de dataspecificaties en wenst dit te doen via de verwerkingsdienst van een medio-knooppunt. Doel De beheerder zorgt ervoor dat het datamodel van de geografische gegevensbron via de verwerkingsdienst van het medio-knooppunt waar zijn organisatie is bij aangesloten omgezet wordt naar een model conform aan de dataspecificaties. Taken en verantwoordelijkheden Aanleveren van het transformatiemodel voor de geografische gegevensbronnen De verwerkingsdienst gebruikt een transformatiemodel dat beschrijft op welke wijze de gegevens van het ene naar het andere model moeten overgebracht worden. De beheerder van de geografische gegevensbron heeft het transformatiemodel opgesteld tijdens de dataharmonisatie. De beheerder van de geografische gegevensbron levert dit transformatiemodel aan het medioknooppunt aan zodat het in de verwerkingsdienst kan opgeladen worden. De beheerder van de geografische gegevensbron en het medio-knooppunt maken de nodige afspraken omtrent het aanleveren van het transformatiemodel en de actualisatie ervan indien het datamodel van de onderliggende geografische gegevensbron verandert. Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

Aansluiten geoportaal Het medio-knooppunt zorgt door haar koppeling met het AGIV-hoofdknooppunt ervoor dat haar verwerkingsdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag132


 het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten. Interactie met andere organisaties Met het medio-knooppunt:  afspraken maken i.v.m. de toegang tot de verwerkingsdienst;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2012


Nov 2012


nog te bepalen




Voordelen Geharmoniseerde gegevens aanbieden via een verwerkingsdienst heeft voordelen indien de organisatie het originele datamodel van de geografische gegevensbron wil behouden, bijvoorbeeld omdat de geografische gegevensbron voor interne doeleinden een ander datamodel nodig heeft. Om het hele proces van data-inwinning en -bijhouding niet te moeten aanpassen, kan een verwerkingsdienst het minst inspanningen vragen. De geografische gegevensbronnen aanbieden via de verwerkingsdienst van een medio-knooppunt heeft voordelen indien:  de organisatie nauwe bindingen heeft met een medio-knooppunt;  de gebruikers van het medio-knooppunt ook intensieve gebruikers zijn van de geografische gegevens van de organisatie. Het medio-knooppunt is gekoppeld aan het AGIV-hoofdknooppunt. De geografische gegevensbronnen worden op die manier automatisch ontsloten via het AGIV-hoofdknooppunt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag133


Kostendrijvers  Het medio-knooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding. Risico's  Het medio-knooppunt is niet stabiel en kan het afgesproken dienstenniveau niet handhaven.  Het medio-knooppunt is niet duurzaam, het verdwijnt na verloop van tijd.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag134


4.8.4 V/2.2 - Transformeren van geografische gegevensbronnen via de verwerkingsdienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Verwerkingsdienst; GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIREdataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Transformatiemodel; Standaarden voor geografische diensten – metadata; GDI Knooppunt;

Wie Via een verwerkingsdienst kunnen geografische gegevensbronnen getransformeerd worden om zo tot interoperabiliteit te komen. Ze zorgen ervoor dat gegevens naar een conform datamodel worden getransformeerd, omgevormd naar een ander coördinaten-referentiestelsel of omgezet naar een conform gegevensformaat. Verwerkingsdiensten zijn hulpdiensten die onder andere kunnen gekoppeld worden aan raadpleegdiensten of overdrachtdiensten. Zo kunnen verwerkingsdiensten ervoor zorgen dat gegevens on-the-fly worden getransformeerd wanneer ze worden ontsloten via raadpleegdiensten of een overdrachtdienst. Verwerkingsdiensten kunnen ook op zichzelf bestaan en dus niet gebonden zijn aan een raadpleeg- of overdrachtdienst. Een organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheert een geografische gegevensbron van één van volgende types: G/1


G/2


G/3


De organisatie heeft het datamodel van haar geografische gegevensbron niet conform gemaakt aan de dataspecificaties en wenst dit te doen via de verwerkingsdienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Doel De beheerder zorgt ervoor dat het datamodel van de geografische gegevensbron via de verwerkingsdienst van het AGIV-hoofdknooppunt omgezet wordt naar een model conform aan de dataspecificaties. Taken en verantwoordelijkheden Aanleveren van het transformatiemodel voor de geografische gegevensbronnen De verwerkingsdienst gebruikt een transformatiemodel dat beschrijft op welke wijze de gegevens van het ene naar het andere model moeten overgebracht worden. De beheerder van de geografische gegevensbron heeft het transformatiemodel opgesteld tijdens de dataharmonisatie. De beheerder levert dit transformatiemodel aan het AGIV-hoofdknooppunt zodat het in de verwerkingsdienst kan opgeladen worden. De organisatie en het AGIV-hoofdknooppunt maken de nodige afspraken omtrent het aanleveren van het transformatiemodel en de actualisatie ervan indien het datamodel van de onderliggende geografische gegevensbron verandert. Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

Aansluiten geoportaal Het AGIV-hoofdknooppunt zorgt ervoor dat haar verwerkingsdienst gekoppeld wordt aan:  het Vlaamse geoportaal;  het Belgische geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten;  het Europese geoportaal: voor INSPIRE-datasets (type G/1) en gerelateerde diensten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag135


Interactie met andere organisaties Met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken maken i.v.m. de toegang tot de verwerkingsdienst;  afspraken maken i.v.m. dienstverlening en kwaliteitsvereisten. Implementatie Timing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum


Dec 2009


Mei 2012


Nov 2012


nog te bepalen



De meste verwerkingsdiensten zullen pas nodig zijn in functie van dataharmonisatie. In praktijk zal het er dus op neerkomen dat de verwerkingsdienst beschikbaar moet zijn wanneer hij nodig is. In de meeste gevallen zullen dus de timings voor dataharmonisatie, die later zijn dan de timings voor verwerkingsdiensten, van toepassing zijn. Opmerking i.v.m. initiële operationele capaciteit De verwerkingsdiensten moeten beschikbaar zijn en de volledige functionaliteit volgens de uitvoeringsbepaling bieden zonder de kwaliteit van de dienst zoals opgelegd in uitvoeringsbepaling of zonder de toegang tot de dienst voor alle gebruikers via het INSPIRE-geoportaal te waarborgen. Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

Voordelen Geharmoniseerde gegevens aanbieden via een verwerkingsdienst heeft voordelen indien de organisatie het originele datamodel van de geografische gegevensbron wil behouden, bijvoorbeeld omdat de geografische gegevensbron voor interne doeleinden een ander datamodel nodig heeft. Om het hele proces van data-inwinning en -bijhouding niet te moeten aanpassen, kan een verwerkingsdienst het minst inspanningen vragen. De geografische gegevensbronnen aanbieden hoofdknooppunt heeft voordelen indien:  de organisatie zelf verwerkingsdiensten;

niet

de

infrastructuur

via heeft

de

verwerkingsdienst

voor

het

opzetten

van en

het

AGIV-

beheren

van

 de organisatie geen bindingen heeft met een medio-knooppunt. Kostendrijvers  Het AGIV-hoofdknooppunt kan zijn diensten aanbieden tegen een vergoeding.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag136


Risico's [geen]

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag137


4.9 Stap

9

Aanbieden via e-commercediensten GDI- component



G/1

G/2








4.9.1 EC1 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen eigen via ecommercedienst. Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; e-commercedienst



G/2


G/3


De organisatie biedt deze geografische gegevensbronnen of bijhorende geografische diensten tegen vergoeding aan en moet ze daarom ontsluiten via een e-commercedienst. Indien de organisatie geen vergoeding vraagt voor haar data en/of diensten dan kan zij, voor de ontsluiting ervan, ook gebruik maken van een e-commercedienst, maar is dit evenwel geen verplichting. De organisatie gebruikt voor deze e-commercedienst haar eigen e-commerce-infrastructuur. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen en diensten die hij tegen vergoeding aanbiedt ontsloten worden door een e-commercedienst. Hij gebruikt voor deze ecommercedienst de e-commerce-infrastructuur van zijn organisatie. Taken en verantwoordelijkheden Zorgen voor een e-commercedienst compatibel met de voorschriften van de stuurgroep GDIVlaanderen De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt voorschriften voor het opstellen van e-commercediensten. Deze voorschriften liggen op dit ogenblik nog niet vast. De beheerder zorgt ervoor dat deze e-commercediensten op de e-commerce-infrastructuur van zijn organisatie geconfigureerd worden. Hij maakt hiervoor de nodige afspraken met de verantwoordelijken voor deze e-commerce-infrastructuur.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag138


Interactie met andere organisaties Geen. Implementatie Timing Zodra de geografische gegevensbronnen en diensten tegen vergoeding worden aangeboden moet de e-commercedienst klaar zijn. Voordelen Het gebruik van e-commerciediensten is voordelig omdat het de bestelling, de betaling en ook het opvolging van de levering sterk vereenvoudigt en in sterke mate automatiseert. Omwille van de geautomatiseerde opvolging en afhandeling van een bestelling is een e-commercedienst ook nuttig indien de data en/of diensten kosteloos ter beschikking worden gesteld. Indien de organisatie een eigen e-commerce-infrastructuur heeft is het nuttig om deze te gebruiken voor de geografische e-commercediensten. Terugkoppeling met de financiële diensten is zo onmiddellijk geregeld. Kostendrijvers  Eventueel aanpassen van de eigen e-commerce-infrastructuur voor het ondersteunen van geografische e-commercediensten en afstemmen op de GDI-voorschriften.  Personeel dat de nodige competentie heeft om de e-commercedienst aan te passen en te onderhouden.  Kosten voor het eventueel uitbesteden van het opzetten en het onderhoud e-commercedienst. Risico's  De organisatie kan geen garanties bieden om de e-commerciediensten te beheren en ter beschikking te houden volgens de afgesproken kwaliteitsvereisten. Zeker indien gegevens tegen vergoeding worden aangeboden is dit een belangrijk risico.  Bij van kracht worden of wijziging van regelgevingen i.v.m. bijvoorbeeld de toegang tot (overheids)gegevens, is de investering voor een eigen e-commercedienst misschien overbodig.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag139


4.9.2 EC2 - Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via ecommercedienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Referentie naar gebruikte begrippen Begrippenlijst / GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; e-commercedienst

 Wie

Een organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheert een geografische gegevensbron van één van volgende types: G/1


G/2


G/3


De organisatie biedt deze geografische gegevensbronnen of bijhorende geografische diensten tegen vergoeding aan en moet ze daarom ontsluiten via een e-commercedienst. Indien de organisatie geen vergoeding vraagt voor haar data en/of diensten dan kan zij, voor de ontsluiting ervan, ook gebruik maken van een e-commercedienst, maar is dit evenwel geen verplichting. In dit laatste geval is het gebruik van de centrale e-commercedienst kosteloos. De organisatie gebruikt hiervoor de centrale e-commercedienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbronnen en diensten die hij tegen vergoeding aanbiedt ontsloten worden door een e-commercedienst. Hij maakt hiervoor gebruik van de e-commercedienst van het AGIV-hoofdknooppunt. Taken en verantwoordelijkheden Afspraken met AGIV-hoofdknooppunt De centrale e-commercedienst van AGIV wordt aan GDI-deelnemers ter beschikking gesteld. Een bijdrage aan de kosten is hiervoor verschuldigd. De Vlaamse Regering bepaalt, op voorstel van de stuurgroep GDI-Vlaanderen, welke elementen in acht genomen worden voor het bepalen van die bijdrage. Afspraken met het AGIV-hoofdknooppunt moeten gemaakt worden:  over de manier waarop de geografische gegevensbronnen en diensten met de e-commercedienst worden gekoppeld;  over het opvolgen van bestellingen, betalingen en leveringen;  over het betalen van de bijdrage in de kosten. Interactie met andere organisaties Met het AGIV-hoofdknooppunt:  afspraken maken i.v.m. e-commercedienst aspecten, ...;  afspraken maken i.v.m. de bijdrage die de organisatie aan AGIV is verschuldigd voor het gebruik van de e-commercedienst. Implementatie Timing Zodra de geografische gegevensbronnen en diensten tegen vergoeding worden aangeboden moet de e-commercedienst klaar zijn.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag140


Voordelen  Het gebruik van e-commerciediensten is voordelig omdat het de bestelling, de betaling en ook het opvolging van de levering sterk vereenvoudigt en in sterke mate automatiseert.  Indien de organisatie geen eigen e-commerceinfrastructuur heeft, kan ze aansluiten bij deze van het AGIV-hoofdknooppunt. Kostendrijvers  Personeel dat de nodige competentie en tijd heeft om samen met AGIV de e-commercedienst op te stellen.  Bijdrage aan de kosten voor het gebruik van de centrale e-commercedienst van AGIV. Voor het ontsluiten van data en/of diensten waarvoor geen vergoeding wordt gevraagd, is het gebruik van de centrale e-commercedienst van het AGIV kosteloos. Risico's  Juridische en financiële modaliteiten voor de bijdrage aan de kosten voor het gebruik van de ecommercedienst van het AGIV-knooppunt zijn op dit ogenblik niet gekend.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag141


4.10 Kwaliteitsgaranties bieden voor authentieke geografische gegevensbronnen Stap

GDI- component


G/3




V

V

NV

G/1

10



4.10.1 AB/1 - Kwaliteitsgaranties bieden voor authentieke geografische gegevensbronnen Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; e-commercedienst; Metadata; Metadata-profiel; Raadpleegdienst; Rechtstreekse overdrachtdienst; Harmonisering van geografische gegevensbronnen; zoekdienst



G/2


Doel De beheerder zorgt ervoor dat de nodige maatregelen genomen worden om de specifieke kwaliteitsvereisten voor de authentieke geografische gegevensbron(nen) die zijn organisatie beheert te garanderen. Taken en verantwoordelijkheden Studie van de specifieke kwaliteitsvereisten voor authentieke geografische gegevensbronnen Het GDI-decreet legt de algemene kwaliteitsvereisten vast voor een authentieke geografische gegevensbron. Deze kwaliteitsvereisten worden verder geregeld in de stuurgroep GDI-Vlaanderen. De Vlaamse Regering kan nog extra voorwaarden bepalen waaraan een geografische gegevensbron moet voldoen om als authentieke geografische gegevensbron erkend te worden. Een authentieke geografische gegevensbron  biedt kwaliteitsgaranties in verband met actualiteit, nauwkeurigheid en volledigheid;  is beschreven aan de hand metadata die conform zijn aan het GDI-Vlaanderen metadataprofiel;  is raadpleegbaar via een raadpleegdienst;  is overdraagbaar via een rechtstreekse overdrachtdienst;

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag142


 is geharmoniseerd overeenkomstig de voorschriften van de GDI-Vlaanderen.




Zorgen voor geografische gegevens met de vereiste actualiteit, nauwkeurigheid en volledigheid De beheerder van de authentieke geografische gegevensbron zet de nodige organisatorische en technische processen op om de gegevens met de vereiste actualiteit, nauwkeurigheid en volledigheid aan te maken en te actualiseren. Indien nodig of wenselijk werkt de beheerder hiervoor samen met andere organisaties die aan de bron van de geografische gegevens liggen en die samen met de beheerder zorgen voor de inwinning en de actualisatie van de gegevens. De beheerder voorziet hiertoe de nodige technische hulpmiddelen en opleiding. Zorgen voor geharmoniseerde gegevens conform de voorschriften van de GDI-Vlaanderen Beslissingsboom Dataharmonisatie (pagina 22)

Zorgen voor conforme en actuele metadata die ontsloten worden via een zoekdienst De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbron wordt beschreven met metagevens conform de Vlaamse metadatastandaard - GDI-Vlaanderen metadataprofiel en dat deze metadata ontsloten worden via een GDI-conforme zoekdienst. Beslissingsboom beheren van metadata (pagina 17) Beslissingsboom aanbieden van zoekdiensten (pagina 19)

Zorgen voor een GDI-conforme raadpleegdienst De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbron ontsloten wordt via een raadpleegdienst die conform is aan de voorschriften van GDI-Vlaanderen. Beslissingsboom aanbieden van raadpleegdiensten (pagina 24)

Zorgen voor een GDI-conforme rechtstreekse overdrachtdienst De beheerder zorgt ervoor dat de geografische gegevensbron ontsloten wordt via een rechtstreekse overdrachtdienst die conform is aan de voorschriften van de GDI-Vlaanderen. Indien de originele geografische gegevensbron niet voldoet aan de dataspecificaties zorgt de beheerder voor een verwerkingsdienst die de geografische gegevens transformeert naar het gespecificeerde datamodel. Beslissingsboom aanbieden van rechtstreekse overdrachtdiensten (pagina 27) Beslissingsboom aanbieden van verwerkingsdiensten (pagina 32)

Opzetten van een meldingspunt De beheerder zet een meldingspunt op. Gebruikers van de authentieke geografische gegevensbron en de gerelateerde geografische diensten kunnen via dit meldingspunt onnauwkeurige, onvolledige of onjuiste gegevens melden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag143


De beheerder zorgt ervoor dat de meldingen worden geregistreerd, opgevolgd en dat de melder op de hoogte wordt gebracht van de stand van zaken van zijn melding. De beheerder zorgt ervoor dat gemelde fouten worden opgelost en dat de gegevens worden gecorrigeerd. De beheerder voorziet hier voor de nodige organisatorische en technische processen. Interactie met andere organisaties Met de organisaties die gegevens inwinnen en actualiseren:  afspraken maken i.v.m. de organisatorische en technische processen voor het inwinnen en actualiseren van gegevens;  aanbieden van de nodige technische hulpmiddelen;  voorzien in de nodige opleiding voor deze organisaties. Met de gebruikers:  opvolgen van meldingen door de gebruikers en feedback over de stand van zaken. Implementatie Timing Voor INSPIRE-datasets (type G/1), zie de timing van de respectievelijke GDI-componenten. Voor de andere authentieke geografische gegevensbronnen zal de timing vastgelegd worden op het moment dat de Vlaamse Regering een geografische gegevensbron aanduidt om erkend te worden als authentieke geografische gegevensbron. Voordelen De deelnemers aan GDI-Vlaanderen zijn verplicht om de authentieke geografische gegevensbronnen te gebruiken bij het uitvoeren van taken van algemeen belang. Eenmaal een geografische gegevensbron als een authentieke geografische gegevensbron erkend is, kan de organisatie er zeker van zijn dat haar kwaliteitsvolle gegevensbron zal gebruikt worden door alle deelnemers van GDIVlaanderen en geen andere geografische gegevensbron van mindere kwaliteit. De organisatie vermijdt zo oneigenlijk gebruik, het gebruik van verouderde of afgeleide versies en onterechte vragen over haar gegevens. Hoe meer een geografische gegevensbron wordt gebruikt, hoe meer fouten worden gedetecteerd. Door het meldingsysteem wordt het proces van foutmeldingen verbeterd en kunnen fouten en wijzigingen op het terrein beter opgevolgd worden. Dit leidt ten slotte tot een meer kwaliteitsvolle geografische gegevensbron. Kostendrijvers Zie hiervoor bij kostendrijvers van de individuele GDI-componenten. Bijkomende kostendrijvers zijn deze die te maken hebben met het bieden van kwaliteitsgaranties i.v.m. actualiteit, nauwkeurigheid, volledigheid, historiek, archivering en juridische aspecten:  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de geografische gegevens actueel, nauwkeurig en volledig te houden  Indien samengewerkt wordt met andere organisaties moeten technische hulpmiddelen en opleiding voorzien worden.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de meldingsdienst te beheren.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de meldingen op te volgen. Risico's Zie hiervoor bij risico's van de individuele GDI-componenten.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag144


Bijkomende risico's zijn deze die te maken hebben met de kwaliteitsgaranties i.v.m. actualiteit, nauwkeurigheid, volledigheid, historiek, archivering en juridische aspecten:  De organisatie kan geen garanties bieden om de geografische gegevensbron te blijven actualiseren, met de nodige nauwkeurigheid en volledigheid.  Bij een samenwerking met andere organisaties bestaat het risico dat deze organisaties er niet in slagen om de gegevens waarvoor zij verantwoordelijk zijn te actualiseren met de nodige nauwkeurigheid en volledigheid.  De organisatie kan de meldingen niet op een correcte manier opvolgen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag145


4.11 Regelen van toegang en gebruik Stap

GDI- component


G/3




V

V

V

G/1

11



4.11.1 TG/1 - Toegang en gebruik regelen Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Toegang en gebruik tot geografische gegevensbronnen en diensten

Wie Een organisatie is deelnemer aan GDI-Vlaanderen en beheert een geografische gegevensbron van één van volgende types, G/1


G/2


G/3


De organisatie voegt haar geografische gegevensbron en bijhorende geografische diensten toe aan de Vlaamse GD en moet de toegang tot en het gebruik van deze geografische gegevensbron en diensten te regelen conform de regels van GDI-Vlaanderen. Doel De beheerder zorgt ervoor dat de regels voor toegang tot en gebruik van de geografische gegevensbron en bijhorende diensten conform zijn aan de regels van GDI-Vlaanderen. Hij neemt de nodige maatregelen om deze conform te maken indien nodig. Taken en verantwoordelijkheden Studie van de toegangs- en gebruiksregels van GDI-Vlaanderen De grote lijnen voor de toegang tot en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten die toegevoegd zijn aan GDI-Vlaanderen worden vastgelegd in het GDI-decreet. Nadere toegangs- en gebruiksregels worden vastgesteld door de Vlaamse Regering op voorstel van de stuurgroep GDIVlaanderen. Het doel van deze regels is om voor een vlotte uitwisseling van gegevens en diensten te zorgen, tussen de deelnemers van GDI-Vlaanderen, maar ook met andere instanties (Belgische en andere regionale overheden, Europese overheid en Europese lidstaten, ...), de burger en het bedrijfsleven.



VERORDENING (EU) Nr. 268/2010 VAN DE COMMISSIE van 29 maart 2010 ter uitvoering van Richtlijn 2007/2/EG van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot de toegang, overeenkomstig geharmoniseerde voorwaarden, van instellingen en organen van de Gemeenschap tot verzamelingen ruimtelijke gegevens en ruimtelijkegegevensdiensten van de lidstaten

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag146


Bijdrage aan de toegangs- en gebruiksregels van GDI-Vlaanderen De stuurgroep GDI-Vlaanderen maakt voorstellen aan de Vlaamse Regering voor de nadere toegangs- en gebruiksregels. De stuurgroep GDI-Vlaanderen zal ook voorstellen maken omtrent de elementen die in aanmerking komen om vergoedingen te bepalen. De beheerder van een geografische gegevensbron kan via zijn vertegenwoordiging in de stuurgroep GDI-Vlaanderen bijdragen aan deze toegangs- en gebruiksregels. Evaluatie van eigen toegangs- en gebruiksregels Indien er reeds toegangs- en gebruiksregels bestaan voor de geografische gegevensbronnen en diensten die de organisatie beheert, zal de beheerder deze aftoetsen aan de toegangs- en gebruiksregels van GDI-Vlaanderen. Uit de evaluatie zal blijken:  of de eigen toegangs- en gebruiksregels kunnen ingepast worden in die van GDI-Vlaanderen, en welke veranderingen eventueel nodig zijn;  of beperkingen tot toegang en gebruik ingeroepen worden;  welke vergoedingen eventueel kunnen gevraagd worden, en in welke mate deze afwijken van de huidige vergoedingen. Opstellen of aanpassen van eigen toegangs- en gebruiksregels Voor iedere geografische gegevensbron en dienst zal de beheerder de toegangs- en gebruiksregels opstellen of aanpassen conform de toegangs- en gebruiksregels van GDI-Vlaanderen. De beheerder stelt de vergoedingen voor de verschillende types van gebruik vast, waarbij hij rekening houdt met de elementen voor het bepalen van de vergoeding die de Vlaamse Regering heeft vastgelegd. Interactie met andere organisaties Met de stuurgroep GDI-Vlaanderen (via de vertegenwoordiging van de organisatie) voor het mee bepalen van de toegangs- en gebruiksregels van GDI-Vlaanderen. Met de gebruikers van de geografische gegevensbronnen en diensten:  om toegang te verlenen tot de gegevens;  om afspraken en modaliteiten te regelen i.v.m. het gebruik en de eventuele vergoeding. Implementatie Timing De toegangs- en gebruiksregels moeten opgesteld zijn alvorens een geografische gegevensbron en dienst wordt toegevoegd aan de GDI-Vlaanderen. De timing is dus dezelfde als deze voor de harmonisatie van geografische gegevens en het aanbieden van raadpleegdiensten en overdrachtdiensten. Beslissingsboom dataharmonisatie (pagina 22) Beslissingsboom aanbieden van raadpleegdiensten (pagina 24) Beslissingsboom aanbieden van rechtstreekse Overdrachtdiensten (pagina 27) Beslissingsboom aanbieden van downloaddiensten (pagina 30)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag147


Voordelen  Door te werken met uniforme toegang- en gebruiksregels, kan de uitwisseling van geografische gegevensbronnen en diensten vereenvoudigd en geoptimaliseerd worden. Dit komt zowel de interbestuurlijke samenwerking als de dienstverlening aan het bedrijfsleven en de burger ten goede.  Indien de organisatie geen of slecht gedocumenteerde toegang- en gebruiksregels heeft voor haar geografische gegevensbronnen en diensten, kan ze van de GDI-regels gebruik maken om deze op te stellen of bij te stellen, om zo tot uniforme regels te komen.  Indien de organisatie een grote variëteit heeft aan toegang- en gebruiksregels, kan ze gebruik maken van de GDI-regels om deze te stroomlijnen. Kostendrijvers  Het kan dat bepaalde geografische gegevensbronnen en diensten waarvoor de organisatie nu een vergoeding vraagt, niet meer tegen vergoeding kunnen aangeboden worden. De organisatie derft inkomsten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de toegang- en gebruiksregels te evalueren, op te stellen of aan te passen. Risico's [Geen]

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag148


4.12 Organiseren monitoring en rapportering Stap

GDI- component


G/3




V (uitgebreid)

V (beperkt)

V (beperkt)

G/1

12



4.12.1 MR/1 - Organiseren monitoring en rapportering Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Monitoring en rapportering



G/2


G/3


Doel De beheerder van de geografische gegevensbron zorgt ervoor dat de stand van zaken i.v.m. de implementatie van de verschillende GDI-componenten systematisch wordt opgevolgd, alsook het gebruik van de geografische gegevensbronnen en diensten via deze GDI-componenten. De beheerder rapporteert hierover aan de stuurgroep GDI-Vlaanderen, volgens de gemaakte afspraken. Taken en verantwoordelijkheden Studie van de regels i.v.m. monitoring en rapportering. De Vlaamse Regering rapporteert elk jaar aan het Vlaams Parlement over de stand van zaken van de uitbouw van GDI en het gebruik ervan. De Vlaamse Regering rapporteert hierover ook om de drie jaar aan de Europese Commissie. Deze informatie is belangrijk om de evolutie van de GDI-Vlaanderen en van de Europese geografische data infrastructuur op een weloverwogen manier te sturen. Deze rapporten worden publiek gemaakt via het Internet. De concrete regels i.v.m. monitoring en rapportering worden vastgelegd in de stuurgroep GDIVlaanderen. Monitoren is het kwantitatieve gedeelte van de rapportage. Aan de hand van het verzamelde cijfermateriaal worden een aantal indicatoren afgeleid omtrent:  het bestaan van metadata voor geografische gegevensbronnen en diensten, en de conformiteit van die metadata;  de geografische gegevensbronnen die worden aangeboden, hun bedekking, en conformiteit aan de dataspecificaties;

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag149


 de toegang tot metadata via de zoekdiensten;  de toegang tot geografische gegevensbronnen via raadpleeg- en overdrachtdiensten  het gebruik van de netwerkdiensten en hun conformiteit aan de specificaties. Rapporteren betreft het kwalitatieve deel van de rapportage. Op een beschrijvende manier wordt informatie gegeven over:  de coördinatie tussen beheerders en gebruikers van geografische gegevensbronnen en diensten, inclusief de kwaliteitsbewaking;  de bijdrage die de deelnemers aan GDI-Vlaanderen of derden leveren voor de werking en coördinatie van de GDI;  de afspraken die tussen de deelnemers aan GDI-Vlaanderen gemaakt zijn omtrent gegevensuitwisseling;  de kosten en baten van de implementatie van GDI-Vlaanderen en INSPIRE.



Beschikking van de Commissie van 5 juni 2009 ter uitvoering van Richtlijn 2007/2/EG van het Europees Parlement en de Raad wat betreft toezicht en verslaglegging (2009/442/EG)

Bijdrage aan de regels i.v.m. monitoring en rapportering De stuurgroep GDI-Vlaanderen stelt de concrete regels i.v.m. monitoring en rapportering vast. De beheerder van een geografische gegevensbron kan via zijn vertegenwoordiging in de stuurgroep GDIVlaanderen bijdragen aan deze regels. Opstellen van de nodige monitoringprocessen De beheerder stelt de nodige monitoringprocessen op, zodat hij de nodige informatie voor de weerhouden indicatoren conform de hiertoe vastgestelde regels kan verzamelen en aanleveren aan de stuurgroep GDI-Vlaanderen. Opstellen van de nodige rapporteringsprocessen De beheerder stelt de nodige rapporteringsprocessen op, zodat hij de nodige kwalitatieve informatie conform de hiertoe vastgestelde regels kan structureren en aanleveren aan de stuurgroep GDIVlaanderen. Interactie met andere organisaties Met de stuurgroep GDI-Vlaanderen (via de vertegenwoordiging van de organisatie) voor het mee bepalen van de regels omtrent monitoring en rapportering en voor het aanleveren van de informatie conform de vastgestelde regels. Het departement DAR coördineert de monitoring en rapportering binnen Vlaanderen. Tussen DAR en de organisatie dienen de nodige afspraken gemaakt te worden.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag150



Mijlpaal

Datum

Beschikking van de Europese Commissie omtrent toezicht en verslaggeving is beschikbaar

Juni 2009

Rapportering Commissie

Mei 2010 (en daarna om de 3 jaar)


aan

de

Europese

Monitoringsgegevens aan Europese Commissie bezorgen Andere geografische gegevensbronnen (G/2 en G/3)

de

Mei 2010 (en daarna jaarlijks)

Regels in verband met monitoring en rapportering

nog te bepalen

Rapport aan het Vlaams Parlement

Mei 2010 (en daarna jaarlijks)

Voordelen  Het monitoren van het gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten is een belangrijk middel om de kwaliteit van de diensten te evalueren en te verbeteren.  Via het monitoren van het gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten is het mogelijk de te gemaakte kosten af te zetten tegenover het gebruik. Op die manier kan een weloverwogen kosten-baten analyse gemaakt worden .  Via het monitoren kan de beheerder trends in gebruik detecteren en de infrastructuur van de diensten hierop afstellen. Kostendrijvers  Het opstellen van de processen om de monitoring te automatiseren, inclusief de nodige software.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de resultaten van monitoring en rapportering te evalueren en conform de hiertoe vastgestelde regels over te dragen aan de stuurgroep GDI-Vlaanderen. Risico's  Bepaalde gegevens ontbreken of kunnen moeilijk ingewonnen worden.  De ingewonnen informatie wordt niet of niet voldoende gebruikt om de kwaliteit van de diensten en de uitbouw van de GDI-Vlaanderen en INSPIRE te verbeteren. Het risico bestaat erin dat er cijfermateriaal gegenereerd wordt waarmee niets gebeurt.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag151


4.13 Gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten 4.13.1 GR - Raadplegen van geografische gegevensbronnen via het geoportaal Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / GDI-Vlaanderen; INSPIRE-dataset; INSPIRE-dataspecificaties; authentieke geografische gegevensbronnen; geografische gegevensbron; stuurgroep GDI; Geoportaal; Zoektoepassing; Raadpleegtoepassing; Toegang en gebruik tot geografische gegevensbronnen en diensten; INSPIRE-thema

Wie Een individu of organisatie raadpleegt occasioneel geografische informatie en heeft geen infrastructuur voor het beheer of gebruik van geografische gegevens. Individuen en organisaties zijn zowel deelnemers aan GDI-Vlaanderen als niet-deelnemers (derde instanties, burger, bedrijf). Doel De gebruiker gebruikt het geoportaal voor het opzoeken en raadplegen van geografische gegevensbronnen. Hij gebruikt hiervoor de zoektoepassing en de raadpleegtoepassing die worden aangeboden door het geoportaal. Taken en verantwoordelijkheden Opzoeken van geografische gegevensbronnen in het geoportaal De gebruiker gebruikt de zoektoepassing van het geoportaal om de gevraagde informatie te vinden die terug te vinden is in de geografische gegevensbron(nen)  Voor informatie over Vlaanderen gebruikt hij het Vlaamse geoportaal.  Voor informatie over de federale staat of de andere regio's in België, gebruikt hij het Belgische geoportaal, of het geoportaal van de betreffende regio's.  Voor informatie over de andere regio's in Europa gebruikt hij het Europese geoportaal. De zoektoepassing van bovenstaande geoportalen is publiek toegankelijk en gratis. Een geoportaal kan wel aan de gebruiker vragen om zich eerst te registreren. In principe kunnen alle geografische gegevensbronnen die toegevoegd zijn aan de GDI-Vlaanderen via het Vlaamse geoportaal opgezocht worden. Beheerders van geografische gegevensbronnen kunnen de toegang wel beperken indien ze bepaalde belangen (bv. openbare orde en veiligheid) willen beschermen.

Via de zoektoepassing kan de gebruiker zoekcriteria ingeven, zoals gebied, sleutelwoorden, periode. De zoektoepassing geeft een lijst van één of meerdere geografische gegevensbronnen terug die aan de zoekcriteria voldoen. De gebruiker kan de metadata van de geografische gegevensbron raadplegen voor meer informatie over de betreffende gegevens. Via de metadata kan de gebruiker zich informeren over de beheerder van de geografische gegevensbron, het beoogde gebruik en de voorwaarden voor toegang en gebruik, de actualiteit van de gegevens, de frequentie van actualisatie, ... Raadplegen van de geografische gegevensbron in het geoportaal De gebruiker kan de gevonden geografische gegevensbron raadplegen via de raadpleegtoepassing van het geoportaal. De raadpleegtoepassing van de Vlaamse, Belgische en Europese geoportalen is publiek toegankelijk en gratis. Een geoportaal kan wel aan de gebruiker vragen om zich eerst te registreren.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag152


In principe kunnen alle geografische gegevensbronnen die toegevoegd zijn aan de GDI-Vlaanderen via het Vlaamse geoportaal geraadpleegd worden. Beheerders van geografische gegevensbronnen kunnen de toegang wel beperken indien ze bepaalde belangen (bv. openbare orde en veiligheid) willen beschermen. Met de raadpleegtoepassing kan de gebruiker de geografische gegevens onder de vorm van een kaart raadplegen. Hij kan navigeren in de kaart, verschillende kaarten combineren en informatie over de objecten van de kaart opvragen. Interactie met andere organisaties Met de beheerder van het geoportaal:  om te registreren (indien het geoportaal dit vereist);  om eventuele problemen te melden i.v.m. de zoektoepassing of de raadpleegtoepassing. Met de beheerder van een geografische gegevensbron:  om meer informatie in te winnen dan beschikbaar in de metadata van de betreffende geografische gegevensbron;  om eventuele fouten of problemen te melden i.v.m. de geografische gegevens. Let op: gebruikers die deelnemer zijn van GDI-Vlaanderen zijn verplicht om fouten of problemen te melden aan de beheerder van de geografische gegevensbron indien het gaat om een authentieke geografische gegevensbron. De gebruiker maakt hiervoor gebruik van de betreffende meldingsdienst. Implementatie Timing Het gebruik van een zoek- of raadpleegtoepassing is uiteraard pas mogelijk wanneer deze beschikbaar zijn. Hieronder worden de uiterste data weergegeven tegen wanneer datasets moeten ontsloten worden via een zoek-en raadpleegtoepassing. Zoektoepassing Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset

Mogelijk om op te zoeken via de zoektoepassing van het Vlaamse geoportaal en het Europese geoportaal.

Nov 2011

G/2 en G/3 authentieke geografische gegevensbronnen en geografische gegevensbronnen van algemeen belang die geen INSPIRE-dataset zijn

Mogelijk om op te zoeken via de zoektoepassing van het Vlaamse geoportaal.

nog te bepalen

Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset

Mogelijk om op te raadplegen via de raadpleegtoepassing van het Vlaamse geoportaal en het Europese geoportaal.

Nov 2011


Mogelijk om op te raadplegen via de raadpleegtoepassing van het Vlaamse geoportaal.

nog te bepalen

Raadpleegtoepassing

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag153


Voordelen Gebruikmaken van de zoeken raadpleegtoepassing van een geoportaal is een heel laagdrempelige en eenvoudige manier om snel geografische gegevens te vinden en te raadplegen. De gebruiker heeft enkel een internetbrowser nodig. Met de raadpleegtoepassing kan de gebruiker via eenvoudig te gebruiken functies de kaart bekijken, navigeren in de kaart en beperkte informatie opvragen. Kostendrijvers Geen Risico's Geen

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag154


4.13.2 GN - Koppelen van netwerkdiensten aan gebruikerstoepassingen Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Netwerkdienst; Raadpleegdienst, rechtstreekse overdrachtdiensten; Toegang en gebruik tot geografische gegevensbronnen en diensten; Authentieke geografische gegevensbron; Toegang en gebruik tot geografische gegevensbronnen en diensten; geoportaal; Standaarden voor raadpleegdiensten; Kwaliteit van diensten; INSPIRE-dataset; INSPIRE-thema

Wie Een organisatie gebruikt op regelmatige basis geografische gegevens in één of meer processen. Deze processen vragen om de meest actuele gegevens. De processen hebben niet de gehele dataset nodig maar vragen precies geformuleerde gegevens op (bv. één specifiek adres of perceel, een lijst van adressen of percelen). De organisatie koppelt de gebruikerstoepassingen voor deze processen aan de netwerkdiensten die de benodigde geografische gegevensbron ontsluiten. Organisaties zijn zowel deelnemers aan GDI-Vlaanderen als niet-deelnemers (derde instanties, bedrijf). Doel De beheerder van de processen in de organisatie zorgt ervoor dat de gebruikerstoepassingen van zijn organisatie gekoppeld worden aan de benodigde netwerkdiensten, en dat de nodige organisatorische en technische processen voor het beheer van deze koppeling op punt worden gezet. Taken en verantwoordelijkheden Evalueren welk type van netwerkdiensten nodig zijn De beheerder van de organisatie evalueert welk type van netwerkdiensten hij nodig heeft voor de processen in zijn organisatie:  Raadpleegdiensten: tonen van een kaart van de betreffende geografische gegevensbron en het weergeven van beperkte informatie onder de vorm van tekst of HTML  Rechtstreekse overdrachtdiensten: bevragen van de betreffende geografische gegevensbron en het effectief ophalen van de geografische gegevens als resultaat van de bevraging, voor verder gebruik in de toepassing. Opzoeken van geografische gegevensbronnen en diensten in het geoportaal De beheerder van de organisatie kan een geoportaal gebruiken om op zoek te gaan naar de geografische gegevensbronnen en bijhorende diensten die hij nodig heeft voor de processen in zijn organisatie. Hij gebruikt daarvoor de zoektoepassing van onderstaande geoportalen.  Voor geografische gegevensbronnen en diensten over Vlaanderen gebruikt hij het Vlaamse geoportaal.  Voor geografische gegevensbronnen en diensten over de federale staat of de andere regio's in België, gebruikt hij het Belgische geoportaal, of het geoportaal van de betreffende regio's.  Voor geografische gegevensbronnen en diensten over de andere regio's in Europa gebruikt hij het Europese geoportaal. De zoektoepassing van bovenstaande geoportalen is publiek toegankelijk en gratis. Een geoportaal kan wel aan de gebruiker vragen om zich eerst te registreren. In principe kunnen alle geografische gegevensbronnen en diensten, die toegevoegd zijn aan de GDIVlaanderen, via het Vlaamse geoportaal opgezocht worden. Beheerders van geografische gegevensbronnen en diensten kunnen de toegang wel beperken indien ze bepaalde belangen (bv. openbare orde en veiligheid) willen beschermen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag155


Via de zoektoepassing kan de gebruiker zoekcriteria ingeven, zoals gebied, sleutelwoorden, periode, type van netwerkdienst, ... De zoektoepassing geeft een lijst van één of meerdere geografische gegevensbronnen en/of diensten terug die aan de zoekcriteria voldoen. De gebruiker kan de metadata van de geografische gegevensbron raadplegen voor meer informatie over de betreffende gegevens. Via de metadata kan de gebruiker zich informeren over de beheerder van de geografische gegevensbron, het beoogde gebruik en de voorwaarden voor toegang en gebruik, de actualiteit van de gegevens, de frequentie van actualisatie, ... De gebruiker kan de metadata van de geografische dienst raadplegen voor meer informatie over de operaties die de dienst ondersteunt en de manier waarop ze worden aangesproken. De metadata van de geografische dienst bevatten daarnaast ook informatie over de beheerder van de dienst en de geografische gegevensbronnen die via deze dienst worden ontsloten. Deelnemers aan de GDI-Vlaanderen kunnen in principe alle geografische gegevensbronnen die toegevoegd zijn aan de GDI-Vlaanderen via het Vlaamse geoportaal koppelen en integreren in hun toepassingen indien ze die gebruiken voor taken van algemeen belang of in het kader van milieuwetgeving. Beheerders van geografische gegevensbronnen kunnen de toegang wel beperken indien ze bepaalde belangen willen beschermen (bv. openbare orde en veiligheid). Voor een ander type van gebruik kunnen andere voorwaarden gelden. In dit geval moet contact opgenomen worden met de beheerder van de geografische gegevensbron. Andere gebruikers kunnen via de metadata de voorwaarden tot toegang en gebruik nakijken en contact opnemen met de beheerder van de geografische gegevensbron om toelating te vragen om de geografische gegevensbron te gebruiken. Indien de gebruiker deelnemer is aan GDI-Vlaanderen, moet hij verplicht gebruik maken van authentieke geografische gegevensbronnen en diensten die geografische gegevensbronnen ontsluiten. Indien er alternatieve geografische gegevensbronnen bestaan voor bepaalde geografische informatie, zullen deelnemers aan GDI-Vlaanderen de authentieke geografische gegevensbron kiezen. GG - Regelen van toegang en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten (pagina 162). Zorgen voor de juiste koppeling met de netwerkdiensten Om de gebruikerstoepassingen van de organisatie te kunnen koppelen aan de netwerkdiensten is het belangrijk om de technische voorschriften van de netwerkdiensten goed te begrijpen. Deze voorschriften zijn zodanig opgesteld dat software-ontwikkelaars ze kunnen gebruiken om de softwaretoepassingen van de organisatie te koppelen. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt de voorschriften voor het opstellen van netwerkdiensten. De stuurgroep GDI-Vlaanderen zorgt ervoor dat deze voorschriften conform zijn aan de INSPIRE bepalingen voor netwerkdiensten. De voorschriften van netwerkdiensten hebben te maken met de operaties die kunnen uitgevoerd worden en met de kwaliteit van de dienst. De voorschriften voor de netwerkdiensten zijn gebaseerd op open en internationale standaarden. De metadata van de netwerkdienst bevatten extra informatie over de operaties.




 

Technical Guidance for INSPIRE View Services (recommendations and implementation guidelines for View Services to fulfill the INSPIRE directive) Draft Technical Guidance for INSPIRE Download Services (recommendations and implementation guidelines for Download Services to fulfill the INSPIRE directive)

Opzetten van de koppeling met de netwerkdiensten De beheerder van de gebruikerstoepassing zorgt ervoor dat de koppeling met de nodige netwerkdiensten ontwikkeld worden.  Koppeling gebruikerstoepassing

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag156


Het programmeren van de koppeling voor de gebruikerstoepassing volgens de technische voorschriften. Indien de gebruikerstoepassing al gebruik maakte van de geografische gegevensbronnen (bv. lokaal of via andere types van koppeling), zal de toepassing aangepast worden aan de technische voorschriften van de geografische diensten voor deze gegevensbronnen.  Hardware Het is belangrijk dat de onderliggende hardware de toegang tot en het gebruik van de netwerkdiensten kan ondersteunen: prestaties, capaciteit en beschikbaarheid. Bandbreedte van het computernetwerk is hierbij de belangrijke factor.  Organisatorische aspecten De organisatie monitort de beschikbaarheid van de netwerkdiensten en meldt problemen aan de beheerder van de netwerkdienst. Interactie met andere organisaties Met de beheerder van het geoportaal:  om te registreren (indien het geoportaal dit vereist). Met de beheerder van de netwerkdienst  om eventuele problemen te melden i.v.m. de netwerkdienst;

Met de beheerder van een geografische gegevensbron  om meer informatie in te winnen dan beschikbaar in de metadata van de betreffende geografische gegevensbron of dienst;  om eventuele fouten of problemen te melden i.v.m. de geografische gegevens of diensten. Let op: organisaties die deelnemer zijn van GDI-Vlaanderen zijn verplicht om fouten of problemen te melden aan de beheerder van de geografische gegevensbron of dienst indien het gaat om een authentieke geografische gegevensbron of dienst die een authentieke geografische gegevensbron ontsluit. De organisatie maakt hiervoor gebruik van de betreffende meldingsdienst. Implementatie Timing Het koppelen aan een zoek- of raadpleegdienst is uiteraard pas mogelijk wanneer deze beschikbaar zijn. Hieronder worden de uiterste data weergegeven tegen wanneer zoek-, raadpleeg en rechtstreekse overdrachtdiensten moeten beschikbaar zijn.

Zoekdienst Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset

Zoekdiensten zijn operationeel en toegankelijk via het Vlaamse en Europese geoportaal. Koppeling met zoekdiensten is mogelijk.

Nov 2011


Zoekdiensten zijn operationeel en toegankelijk via het Vlaamse geoportaal.

nog te bepalen

Raadpleegdienst

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag157



Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset

Raadpleegdiensten zijn operationeel en toegankelijk via het Vlaamse en Europese geoportaal. Koppeling met raadpleegdiensten is mogelijk.

Nov 2011


Raadpleegdiensten zijn operationeel en toegankelijk via het Vlaamse geoportaal.

nog te bepalen


Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset

Rechtstreekse overdrachtdiensten zijn operationeel en toegankelijk via het Vlaamse en Europese geoportaal. Koppeling met rechtstreekse overdrachtdiensten is mogelijk

Nov 2012


Rechtstreekse overdrachtdiensten zijn operationeel en toegankelijk via het Vlaamse geoportaal. Dit is echter geen wettelijke verplichting.

nog te bepalen

Rechtstreeks overdrachtdienst

Voordelen Het rechtstreeks koppelen van gebruikerstoepassingen aan netwerkdiensten is interessant indien:  de gebruikerstoepassing of processen de meest actuele gegevens nodig hebben;  gebruikerstoepassing of processen punctuele gegevens gebruiken. Door gebruik te maken van netwerkdiensten kan de beheerder van de gebruikerstoepassing aan zijn gebruikers garanderen dat ze de juiste en meest recente versie van de informatie gebruiken. Bijkomend voordeel is dat de overhead voor het beheer van de geografische gegevensbronnen beperkt wordt. Ze moeten niet lokaal bewaard worden, er zijn geen organisatorische en technische processen nodig die ervoor zorgen dat de lokale kopieën regelmatig vervangen worden met meer actuele versies en dat alle gebruikers en gebruikerstoepassingen de juiste versie van de geografische gegevensbronnen gebruiken. Kostendrijvers  Bestaande gebruikerstoepassingen moeten aangepast worden om de koppeling met de netwerkdiensten te realiseren.  Hardware (netwerk) met voldoende bandbreedte en beschikbaarheid om de gebruikers van de gebruikerstoepassing een vlotte en gegarandeerde toegang te geven tot de netwerkdiensten volgens hun noden. Risico's  De organisatie kan geen garanties bieden om de nodige hardware (netwerk) te blijven voorzien om gevraagde toegang tot de netwerkdiensten te blijven ondersteunen.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag158


4.13.3 GD - Downloaden van geografische gegevensbronnen Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Downloaddienst; geoportaal; Toegang tot en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten; metadata; Geografische gegevensbron; Toegang en gebruik tot geografische gegevensbronnen en diensten; INSPIRE-dataset; INSPIREthema; authentieke geografische gegevensbron

Opmerking: in dit handboek is geopteerd om de term ‘downloaddienst’ te gebruiken in plaats van de term ‘onrechtstreekse overdrachtdienst’ of ‘indirecte overdrachtdienst’. Deze keuze is gemaakt om de leesbaarheid van het document te bevorderen. De drie termen zijn synoniemen. Wie Een organisatie gebruikt op regelmatige basis geografische gegevens in één of meer processen. De processen hebben behoefte aan geografische gegevensbronnen die op het lokale computersysteem beschikbaar zijn en moet de gehele of partiële dataset gedownload worden (bv. volledige percelenlaag voor een gemeente in het kader van een specifieke ruimtelijke analyse). Organisaties zijn zowel deelnemers aan GDI-Vlaanderen als niet-deelnemers (derde instanties, bedrijf). Doel De beheerder van de processen in de organisatie zorgt ervoor dat de nodige geografische gegevensbronnen worden gedownload. Hij gebruikt hiervoor de downloaddiensten. De beheerder zet hiertoe de nodige organisatorische en technische processen op punt. Taken en verantwoordelijkheden Opzoeken van geografische gegevensbronnen en diensten in het geoportaal De beheerder van de organisatie kan een geoportaal gebruiken om op zoek te gaan naar de geografische gegevensbronnen en bijhorende downloaddiensten die hij nodig heeft voor de processen in zijn organisatie. Hij gebruikt daarvoor de zoektoepassing van onderstaande geoportalen.  Voor geografische gegevensbronnen en diensten over Vlaanderen gebruikt hij het Vlaamse geoportaal.  Voor geografische gegevensbronnen en diensten over de federale staat of de andere regio's in België gebruikt hij het Belgische geoportaal, of het geoportaal van de betreffende regio's.  Voor geografische gegevensbronnen en diensten over de andere regio's in Europa gebruikt hij het Europese geoportaal. De zoektoepassing van bovenstaande geoportalen is publiek toegankelijk en gratis. Een geoportaal kan wel aan de gebruiker vragen om zich eerst te registreren. In principe kunnen alle geografische gegevensbronnen en diensten die toegevoegd zijn aan de GDIVlaanderen via het Vlaamse geoportaal opgezocht worden. Beheerders van geografische gegevensbronnen en diensten kunnen de toegang wel beperken indien ze bepaalde belangen (bv. openbare orde en veiligheid) willen beschermen. Via de zoektoepassing kan de gebruiker zoekcriteria ingeven, zoals gebied, sleutelwoorden, periode, type van netwerkdienst, ... De zoektoepassing geeft een lijst van één of meerdere geografische gegevensbronnen en/of diensten terug die aan de zoekcriteria voldoen. De gebruiker kan de metadata van de geografische gegevensbron raadplegen voor meer informatie over de betreffende gegevens. Via de metadata kan de gebruiker zich informeren over de beheerder van de geografische gegevensbron, het beoogde gebruik en de voorwaarden voor toegang en gebruik, de actualiteit van de gegevens, de frequentie van actualisatie, ... De gebruiker kan de metadata van de downloaddienst raadplegen voor meer informatie over de operaties die de dienst ondersteunt en de manier waarop ze worden aangesproken. De metadata van

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag159


de downloaddienst bevatten daarnaast ook informatie over de beheerder van de dienst en de geografische gegevensbronnen die via deze dienst worden ontsloten. Downloaden van gegevens Via de downloadtoepassing van het geoportaal kan de gebruiker de geografische gegevensbron, of een subset ervan downloaden. Deelnemers aan GDI-Vlaanderen kunnen in principe alle geografische gegevensbronnen, die toegevoegd zijn aan de GDI-Vlaanderen, via het Vlaamse geoportaal downloaden indien ze die gebruiken voor taken van algemeen belang of in het kader van milieuwetgeving. Beheerders van geografische gegevensbronnen kunnen de toegang wel beperken indien ze bepaalde belangen (bv. openbare orde en veiligheid) willen beschermen. Voor een ander type van gebruik, bv gebruik voor commerciële doeleinden, of voor andere organisaties, bv federale overheid of private firma‟s, kunnen andere voorwaarden gelden. De metadata beschrijven de voorwaarden voor toegang en gebruik en de contactgegevens van de beheerder van de geografische gegevensbron. Met deze laatste moet contact opgenomen worden om toelating te vragen om de geografische gegevensbron te gebruiken. Indien de organisatie deelnemer is aan GDI-Vlaanderen, moet de organisatie verplicht gebruik maken van authentieke geografische gegevensbronnen voor taken van algemeen belang en met betrekking tot het milieu. Indien er alternatieve geografische gegevensbronnen bestaan voor bepaalde geografische informatie, zullen deelnemers aan GDI-Vlaanderen de authentieke geografische gegevensbron kiezen. GG - Regelen van toegang en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten (pagina 162). Lokaal beheren van de geografische gegevensbron De gebruiker zorgt ervoor dat de geografische gegevensbron op een correcte wijze lokaal wordt opgeslagen. Hij documenteert de geografische gegevensbron in zijn eigen systeem via de metadata. De gebruiker zet het proces op punt om de geografische gegevensbron met de nodige frequentie opnieuw te downloaden en de lokale kopie te vervangen met een recente versie. Hij zorgt ervoor dat de gebruikerstoepassingen gebruik maken van de meest recente versie. De gebruiker zet de juiste processen op punt om ervoor te zorgen dat de lokale geografische gegevensbron enkel voor die doeleinden wordt gebruikt die zijn toegelaten en waarvoor de geografische gegevensbron geschikt is. Interactie met andere organisaties Met de beheerder van het geoportaal:  om te registreren (indien het geoportaal dit vereist). Met de beheerder van de geografische gegevensbron:  om meer informatie in te winnen dan beschikbaar in de metadata van de betreffende geografische gegevensbron;  om toelating te vragen om de geografische gegevensbron te gebruiken;  om eventuele fouten of problemen te melden i.v.m. de geografische gegevensbron. Let op: organisaties die deelnemer zijn aan GDI-Vlaanderen zijn verplicht om fouten of problemen te melden aan de beheerder van de geografische gegevensbron of dienst indien het gaat om een authentieke geografische gegevensbron of dienst die een authentieke geografische gegevensbron ontsluit. De organisatie maakt hiervoor gebruik van de betreffende meldingsdienst.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag160


Implementatie Timing Het gebruik van een downloaddienst is uiteraard pas mogelijk wanneer deze beschikbaar is. Hieronder worden de uiterste data weergegeven tegen wanneer downloaddiensten moeten beschikbaar zijn.

Downloaddienst Type geografische gegevensbron

Mijlpaal

Datum

G/1 INSPIRE-dataset

Downloaddiensten zijn operationeel en toegankelijk via het Vlaamse en Europese geoportaal. Gebruik van downloaddienst is mogelijk.

Nov 2012


Downloaddiensten zijn operationeel en toegankelijk via het Vlaamse geoportaal. Gebruik van downloaddienst is mogelijk.

nog te bepalen

Voordelen Het downloaden van geografische gegevensbronnen is interessant indien de geografische gegevens lokaal beschikbaar dienen te zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval indien:  de gebruikerstoepassingen geen netwerkdiensten ondersteunen;  de gebruikerstoepassingen een grote hoeveelheid aan geografische gegevens ondersteunt, waarvoor rechtstreekse toegang tot de gegevens te traag is;  de gebruikerstoepassingen rekenintensieve toepassingen zijn waarvoor een lokale kopie van de gegevens noodzakelijk is;  de geografische informatie niet frequent verandert, of het van ondergeschikt belang is om steeds met de meeste actuele versie te werken. Kostendrijvers  Hardware: voldoende opslagruimte voor de lokale opslag van geografische gegevensbronnen.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de geografische gegevens lokaal te beheren (opslag, toegang tot de geografische gegevensbron, metadata) en de organisatorische en technische processen voor het actualiseren van de lokale kopie te organiseren. Risico's  De processen voor het regelmatig updaten van de lokale kopie staan niet op punt. Hierdoor wordt de meest recente versie van de geografische gegevensbron niet gebruikt.  De organisatie kan geen garanties bieden om de toegang tot de geografische gegevensbron te controleren.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag161


4.13.4 GG - Regelen van toegang tot en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten Referentie naar gebruikte begrippen



Begrippenlijst / Toegang tot en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten; GDI-decreet; metadata; Geografische gegevensbron; Raadpleegdiensten; rechtstreekse overdrachtdiensten; downloaddiensten; GDI-Vlaanderen; stuurgroep GDI

Wie Een organisatie gebruikt op regelmatige basis geografische gegevens in één of meer processen. Ze gebruikt hiervoor rechtstreekse overdrachtdiensten of downloaddiensten. De organisatie is  een deelnemer aan GDI-Vlaanderen en gebruikt de geografische gegevens niet voor doeleinden van algemeen belang of in het kader van milieuwetgeving;  een andere instantie van de federale overheid, de andere Belgische of Europese regio's  een andere organisatie: bedrijf, ... Doel De beheerder van de processen in de organisatie (= de gebruiker) zorgt ervoor dat hij met de beheerder van de geografische gegevensbron en dienst de juiste regelingen treft voor de toegang tot en het gebruik van de geografische gegevensbronnen. Taken en verantwoordelijkheden Nakijken van de voorwaarden voor toegang en gebruik De grote lijnen voor de toegang tot en gebruik van geografische gegevensbronnen en diensten die toegevoegd zijn aan GDI-Vlaanderen worden vastgelegd in het GDI-decreet. Nadere toegang- en gebruiksregels worden vastgesteld door de Vlaamse Regering op voorstel van de stuurgroep GDIVlaanderen. Het doel van deze regels is om voor een vlotte uitwisseling van gegevens en diensten te zorgen, tussen de deelnemers van GDI-Vlaanderen, maar ook met andere instanties (Belgische en andere regionale overheden, Europese overheid en Europese lidstaten, ...), de burger en het bedrijfsleven. De gebruiker kan via de metadata de specifieke voorwaarden voor toegang en gebruik nakijken van de nodige geografische gegevensbron en dienst nakijken. Belangrijkste principes voor toegang en gebruik:  Deelnemers aan GDI-Vlaanderen hebben kosteloos toegang tot gegevens en diensten voor het vervullen van hun taken van algemeen belang.  Andere instanties: Belgische instanties (federale en regionale overheden en instanties) hebben toegang tot de gegevens en diensten voor het uitvoeren van taken van algemeen belang. De Vlaamse Regering sluit hiertoe overeenkomsten met de federale staat, de regio's en gemeenschappen, of de instanties die ervan afhangen. Instellingen en organisaties van de Europese Gemeenschap hebben kosteloos toegang tot gegevens en diensten voor het vervullen van hun taken van algemeen belang met betrekking tot het milieu. De deelnemers kunnen, in overleg met de stuurgroep GDI-Vlaanderen, vergoedingen vaststellen om hun gegevens en diensten ter beschikking te stellen aan derden.  Andere organisaties (burger, bedrijf) krijgen toegang tot geografische gegevensbronnen en diensten via het Vlaamse geoportaal.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag162


In principe zijn alle geografische gegevensbronnen en diensten toegankelijk. Een beperking kan enkel ingeroepen worden wanneer de rechtsgang, de openbare veiligheid, de nationale defensie of de internationale betrekkingen in gevaar worden gebracht. De toegang kan ook beperkt worden indien de geografische gegevens informatie over geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke personen bevatten (Privacywet). Andere organisaties hebben kosteloos toegang tot zoeken raadpleegdiensten. Voor overdrachten verwerkingsdiensten kunnen de deelnemers, in overleg met de stuurgroep GDI-Vlaanderen, vergoedingen vaststellen. Regelen van toegang en gebruik met de organisatie die de geografische gegevensbron beheert De gebruiker neemt contact op met de beheerder van de geografische gegevensbron of dienst. Hij kan via de metadata de contactgegevens opzoeken. Hij vraagt toelating om de geografische gegevensbron of dienst te gebruiken. Indien van toepassing wordt een financiële regeling getroffen. De specifieke modaliteiten voor toegang, gebruik en vergoeding worden met de beheerder van de geografische gegevensbron afgesproken. Indien beschikbaar, kan toegang verkregen worden via de e-commercediensten voor de geografische gegevensbron of dienst. Interactie met andere organisaties  om toelating te vragen om de geografische gegevensbron te gebruiken;  om afspraken en modaliteiten te regelen i.v.m. het gebruik en de eventuele vergoeding. Implementatie Timing De toegang- en gebruiksregels moeten opgesteld zijn alvorens een geografische gegevensbron en dienst wordt toegevoegd aan GDI-Vlaanderen. De timing is dus dezelfde als deze voor het ontsluiten van de geografische gegevens via het aanbieden van raadpleegdiensten en overdrachtdiensten. GN - Koppelen van netwerkdiensten (pagina 155). GD - Downloaden van geografische gegevensbronnen (pagina 159).

Voordelen Door de regels van toegang en gebruik in acht te nemen en de juiste afspraken te maken, zorgt de organisatie ervoor dat de geografische gegevensbron of dienst op een correcte manier gebruikt in haar processen. Kostendrijvers  Mogelijke vergoeding voor het gebruik van geografische gegevensbronnen via rechtstreekse overdrachtdienst of downloaddiensten.  Personeel dat de nodige competentie en voldoende tijd heeft om de regeling te treffen voor het gebruik van de geografische gegevens en diensten en ervoor te zorgen dat de afspraken worden nagekomen en op de juiste manier worden toegepast. Risico's  De geografische gegevensbron of dienst wordt voor andere doeleinden gebruikt dan afgesproken.

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag163


5 Centrale diensten en technische ondersteuning aangeboden door AGIV 5.1 5.1.1

Centrale diensten Centrale diensten aangeboden door AGIV

Het GDI-decreet belast AGIV met de coördinatie van de uitbouw en de exploitatie van de GDI. Daarnaast voorziet het decreet ook dat AGIV zelf bepaalde diensten aanbiedt. Geografische Service Bus De kern van ondersteunende infrastructuur is de Geografische Service Bus. De Geografische Service Bus functioneert als het centraal aanspreekpunt voor alle geografische netwerkdiensten in Vlaanderen. Centrale metadata-editor Met de metadata-editor, die via het internet kan gebruikt worden, kunnen de beheerders hun geografische gegevensbronnen en diensten beschrijven, conform de gevraagde specificaties. Door gebruik te maken van de metadata-editor zijn de beheerders ervan verzekerd dat hun gegevens en diensten kunnen gevonden worden via de zoekdienst van het Vlaamse geoportaal. Geografische diensten Hoewel de meeste geografische diensten onder de verantwoordelijkheid vallen van de individuele GDI-deelnemers, zal AGIV zelf ook een aantal diensten aanbieden, zoals geregeld in het GDI-decreet:  Centrale zoekdienst Op basis van alle metadata beschikbaar in de GDI-Vlaanderen, zal AGIV een centrale zoekdienst opzetten. Via die zoekdienst wordt het mogelijk om alle geografische gegevensbronnen die aan de GDI zijn toegevoegd op te zoeken. De centrale zoekdienst wordt gevoed met metadata uit de centrale metadata-editor en metadata die op een andere manier werden aangemaakt, via metadata-uitwisselingsbestanden of het koppelen van zoekdiensten.  Centrale downloaddienst voor het downloaden van geografische datasets.  Algemene verwerkingsdiensten AGIV zal een coördinatenverwerkingsdienst aanbieden, die de coördinaatsystemen ondersteunt die belangrijk zijn in het kader van Vlaanderen, België en Europa en die opgelegd worden door INSPIRE. Daarnaast zal AGIV ook verwerkingsdiensten aanbieden die gegevens hermodelleren, voor zover het gaat om generieke schema-transformaties. AGIV zal geen verwerkingsdiensten aanbieden voor het herstructureren van specifieke data-modellen zoals opgelegd door de regels voor dataharmonisatie. 

Alle datasets die momenteel centraal door het AGIV worden gedistribueerd zullen door het AGIV ook ontsloten worden via raadpleegdiensten en rechtstreekse overdrachtdiensten. Deze diensten ontsluiten dan de versie van de dataset die zich bij het AGIV bevindt, en dus niet noodzakelijk de meest recente versie. Indien de beheerder een raadpleegdienst of rechtstreekse overdrachtdienst wil aanbieden die dichter bij de brondatabank zit, en dus steeds de meeste actuele versie van de dataset ontsluit, dan is hij hiervoor zelf verantwoordelijk. Hij kan echter wel een overeenkomst sluiten met het AGIV om hiervoor in te staan.

Ondersteunende diensten  e-Commerce

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag164


Conform het GDI-decreet zal AGIV zal een centrale e-commercedienst opzetten. De ecommercedienst regelt bestelling, betaling en de controle op de levering van de gegevens.  Toegangscontrole-diensten regelen authenticatie en autorisatie  Validatiediensten worden aangeboden om data-schema's te valideren. Certificering Het AGIV zal een certificeringsysteem invoeren met een conformiteitattest aan GDI-Vlaanderen aanbevelingen en implementatiespecificaties. Indien de geteste software conform blijkt aan de GDIVlaanderen voorschriften, wordt hieraan een „GDI-Vlaanderen certificaat‟ toegekend. Gezien het stijgend belang dat door gebruikers van GDI-Vlaanderen gehecht wordt aan inter-operabele diensten en oplossingen, bieden conformiteittesten en het “GDI-Vlaanderen gecertificeerd” keurmerk belangrijke potentiële voordelen voor leveranciers, software-integrators en hun klanten. Geoportaal GDI-Vlaanderen AGIV bouwt het Vlaamse geoportaal. Het geoportaal voorziet minimaal:  een zoektoepassing via de welke gebruikers alle geografische gegevensbronnen en diensten die toegevoegd zijn aan de GDI kunnen opzoeken en er informatie over opvragen;  een raadpleegtoepassing onder de vorm van een generieke viewer, voor het raadplegen, bekijken en combineren en van de geografische gegevens;  een downloadtoepassing waarmee de gebruikers geografische datasets kunnen downloaden. Het geoportaal is afgestemd met het nationale en het Europese geoportaal.

5.2

Ondersteuning

5.2.1

GDI-Werkgroep

In de schoot van de stuurgroep GDI-Vlaanderen werd een werkgroep GDI-Vlaanderen (GDIwerkgroep) opgericht, die zich vooral aan de technische en organisatorische aspecten van de uitbouw van de GDI zal wijden. De GDI-werkgroep zal instaan voor het uittekenen van de architectuur van de GDI en het nodige afsprakenkader om deze te operationaliseren.

5.2.2

GDI-testbed

Het GDI-testbed is een testportaal opgezet door het AGIV en dient als technisch GDIcommunicatieplatform. Het richt zich tot de aanbieders van geografische diensten en van toepassingsbouwers die willen kennis maken met de diensten die door de GDI zullen worden aangeboden en technisch willen experimenteren. Het doel van het GDI-testbed is:  toegang verlenen tot diensten en toepassingen die in testfase zijn;  ontwikkelaars en GIS-experten de mogelijkheid geven om te experimenteren met bestaande en toekomstige GDI-diensten en kennis te maken met de GDI en INSPIRE technologie (zoals gestandaardiseerde geografische web services);  zorgen voor interactie tussen de technici van het AGIV en de gebruikers en beheerders van geografische informatie (zowel GDI-deelnemers als niet deelnemers);  de gebruikers en beheerders van geografische informatie bewust maken van wat gestandaardiseerde geografische diensten zijn en wat de technische infrastructuur voor de GDI zal aanbieden;  verzamelen van feedback en gebruikersbehoeften;  aanbieden van een technisch discussieplatform en het creëren van een technische denktank over oplossingen voor de GDI;

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag165


 komen tot input voor de gemeenschappelijke GDI-Vlaanderen profielen voor geografische diensten. Het testbed geeft een overzicht van mogelijke oplossingen voor de GDI onder de vorm van projecten met diensten en toepassingen. Voor elk van die projecten stelt het AGIV de nodige informatie, handleidingen, voorbeeldcode, weblinks, enz., ter beschikking. De ontwikkelaars van het AGIV zullen voor elk project blogberichten publiceren om testbed-gebruikers te helpen bij de implementatie van services. Gebruikers van het GDI-Vlaanderen testbed kunnen hierop reageren en zo hun ervaringen en bevindingen delen.

5.2.3

Aanbieden van geografische diensten in naam van GDI-deelnemers

De beheerder van een (toekomstige) authentieke geografische gegevensbron is verantwoordelijk voor de ontsluiting ervan via een raadpleegdienst en via een rechtstreekse overdrachtdienst. GDIdeelnemers kunnen hiervoor voor beroep doen op AGIV, mits hiervoor tussen de GDI-deelnemer en de AGIV de nodige afspraken zijn gemaakt. R/2.2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via het AGIV-hoofdknooppunt raadpleegdienst (pagina 90). O/2.2 Ontsluiten van geografische gegevensbronnen via overdrachtdienst van het AGIV-hoofdknooppunt (pagina 108).

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

de

rechtstreekse

pag166


Lijst van Afkortingen AGIV

Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen

CS-W

Catalog Services for the Web

GDI

Geografische data-infrastructuur

HTTP

Hyperlink Transfer Protocol

LMO

Legally Mandated Organisation

SDIC

Spatial Data Interest Community

UML

Unified Modeling Language

WFS

Web Feature Service

WMS

Web Map Service

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag167


Lijst van INSPIRE-datasets Onderstaande tabel geeft een overzicht van alle datasets die voor de lidstaat België onder de INSPIRE-thema‟s uit de bijlage van de richtlijn vallen. Deze lijst is dynamisch. Deze lijst geldt voor mei 2010. Op elk ogenblik kunnen datasets worden toegevoegd of verwijderd. Dit laatste kan het geval zijn wanneer een dataset onterecht is opgenomen in de tabel, of wanneer hij vervangen wordt door een andere (betere) datasets. Omgekeerd kunnen ook datasets die onder INSPIRE vallen, maar om een of andere reden nog niet zijn opgenomen in deze tabel, worden toegevoegd. Het opstellen van de lijst gebeurt door de stuurgroep GDI-Vlaanderen. Een deelnemer aan GDI-Vlaanderen kan dus via de stuurgroep GDI-Vlaanderen voorstellen doen om datasets toe te voegen of te verwijderen.

De datasets die beheerd worden door deelnemers aan GDI-Vlaanderen zijn gemarkeerd in een donkere tint. De andere datasets zijn deze die beheerd worden door federale, Waalse of Brusselse instanties. Verantwoordelijk beheerder AGIV

Bijlage Thema 1. Systemen voor verwijzing door I middel van coördinaten 1. Systemen voor verwijzing door I middel van coördinaten I 2. Geografisch rastersysteem I 3. Geografische namen I 3. Geografische namen I 3. Geografische namen

Naam dataset Meetkundige verdichtingspunten (GRB)

AGIV VMM AGDP IGNB IGNB IGNB MUMM CIRB-CIBG CIRB-CIBG CIRB-CIBG CIRB-CIBG CIRB-CIBG CIRB-CIBG SPW AGIV IGNB AGDP CIRB-CIBG AGIV

I I I I I I I I I I I I I I I I I I I

4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 4. Administratieve eenheden 5. Adressen 5. Adresses 5. Adressen 5. Adressen 5. Adressen 6. Kadastrale percelen

VMSW

I

6. Kadastrale percelen

VLM Dept. RWO - Vlaamse provincies - Vlaamse gemeenten ANB AGIV

I

6. Kadastrale percelen

BE-ETRS89/LB08 BE-ETRS89/LB08 Belgonym GEOSEA UrbIS-Adm (TO - Toponymy) Voorlopig referentiebestand gemeentegrenzen Grenzen van polders en wateringen GeLi ITGI-Vref ITGI-Vgen TOP250v-GIS GEOSEA UrbIS-Adm (RE - Region) UrbIS-Adm (MU - Municipality) UrbIS-Adm (SD - Statistical district) UrbIS-Adm (MD - Monitoring district) UrbIS-Adm (POL - Police district) UrbIS-Adm (MZ - Municipal zip) Adresse + Rue (PICC) Adresposities (CRAB) StreetNames Address UrbIS-Adm (Ad - Address) Themabestand rechten van voorkoop Gebieden met recht van voorkoop, Vlaamse Wooncode Gebieden met recht van voorkoop, ruilverkaveling

I I I

6. Kadastrale percelen 6. Kadastrale percelen 6. Kadastrale percelen

Gebieden met recht van voorkoop, ruimtelijke ordening Gebieden met recht van voorkoop, natuur Administratieve percelen en

IGNB IGNB IGNB MUMM CIRB-CIBG

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag168


perceelsreconstructiepunten GRB B-Capa Kunstwerken GRB Wegbaan, weginrichting, wegbaanopdeling, spoorbaan, spoorrail GRB Wegverbindingen en wegknopen GRB Halte- en reisweggevens River Information Services (RIS)

AGDP AGIV

I I

6. Kadastrale percelen 7. Vervoersnetwerken

AGIV AGIV De Lijn NV De Scheepvaart Maritieme Dienstverlening en Kust IGNB IGNB IGNB CIRB-CIBG CIRB-CIBG

I I I I

7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken

I I I I I I

7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken

CIRB-CIBG CIRB-CIBG CIRB-CIBG

I I I

7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken 7. Vervoersnetwerken

STIB-MIVB

I

7. Vervoersnetwerken

STIB-MIVB

I


STIB-MIVB

I


STIB-MIVB

I


STIB-MIVB

I


STIB-MIVB Bruxelles Mobilité - Mobiel brussel Bruxelles Mobilité - Mobiel brussel Bruxelles Mobilité - Mobiel brussel Bruxelles Mobilité - Mobiel brussel Bruxelles Mobilité - Mobiel brussel Bruxelles Mobilité - Mobiel brussel Bruxelles Mobilité - Mobiel brussel SPW SPW SPW SPW VMM VMM AGIV AGIV VMM De Vlaamse Provincies

I


I


I


Bruxelles-Mobilité-Voiries régionales Bruxelles-Mobilité-Itinéraires cyclables régionaux

I


Bruxelles-Mobilité-Tunnels

I


Bruxelles-Mobilité-Zones 30

I


Bruxelles-Mobilité-Parkings

I


I I I I I I I I I I I

7. Vervoersnetwerken 8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie

Bruxelles-Mobilité-Taxis et Collecto Bruxelles-Mobilité-Équipements pour cyclistes BDREF_DGARNE__HYDRO BDREF_DGARNE__BASSINS BDREF_DGARNE__MASSES_EAU_SURF BDREF_DGARNE__MASSES_EAU_SOUT VHA Waterloopsegmenten en waterlopen VHA-Zones, -deelbekkens en -bekkens Watergang en rand watergang GRB Grachten GRB Grondwaterlichamen Atlassen van de onbevaarbare waterlopen

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

Elektronische zeekaarten (ENC) ITGI-Vref ITGI-Vgen TOP250v-GIS UrbIS-Adm (PW - Public way) UrbIS-Adm (SS - Street section) UrbIS-Adm (SA/SN - Street axis/Street node) UrbIS-Map (TB - Tube Block) UrbIS-Map (RB - Tube Block) STIB-0909_ligne (toutes les lignes de la STIB (hors carrefour) STIB-0909_connect (toutes les lignes de la STIB (dans les carrefour) STIB-0909_Linsu (tous les sens uniques des lignes STIB) STIB-0909_metro (toutes les ligne sde métro (surface et ss-terrain) STIB-0904_place_ID (tous les arrêts (regoupement de poteaux de même nom) de la STIB) STIB-0904_stop_ID (tous les poteaux de la STIB)

pag169


IGNB IGNB IGNB MUMM

I I I I

8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie 8. Hydrografie

IBGE-BIM IBGE-BIM SPW

I I I

8. Hydrografie 8. Hydrografie 9. Beschermde gebieden

ANB ANB ANB ANB ANB ANB ANB

I I I I I I I

9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden

Ruimte en Erfgoed Ruimte en Erfgoed Ruimte en Erfgoed VIOE MUMM IBGE-BIM IBGE-BIM

I I I I I I I

9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9 .Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden

IBGE-BIM

I

9. Beschermde gebieden

IBGE-BIM

I

9. Beschermde gebieden

IBGE-BIM AATL-BROH AATL-BROH AATL-BROH AATL-BROH

I I I I I

9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden

AATL-BROH AATL-BROH

I I

9. Beschermde gebieden 9. Beschermde gebieden

VMM + DMOW IGNB CIRB-CIBG SPW SPW SPW

II II II II II II

1. Hoogte 1. Hoogte 1. Hoogte 1. Hoogte 1. Hoogte 1. Hoogte

ANB ALV IGNB IGNB IGNB IGNB

II II II II II II

2. Bodemgebruik 2. Bodemgebruik 2. Bodemgebruik 2. Bodemgebruik 2. Bodemgebruik 2. Bodemgebruik

IBGE-BIM CIRB-CIBG

II II

2. Bodemgebruik 2. Bodemgebruik

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

ITGI-Vref ITGI-Vgen TOP250v-GIS GEOSEA IBGE-BIM-All_obu_2008 (objets bleus unitaires) IBGE-BIM-Sous_bassin_hydro BDREF_DGARNE__CONSNAT Vogelrichtlijngebieden (en habitats in vogelrichtlijngebieden) Habitatrichtlijngebieden en habitats Ramsar-gebieden VEN/IVON Natuurreservaten Bosreservaten Gebieden duinendecreet Beschermde landschappen, stads- en dorpsgezichten Beschermde archeologische sites Beschermde monumenten Geïnventariseerd bouwkundig erfgoed GEOSEA IBGE-BIM-natura_2000_stations IBGE-BIM-natura_2000_habitats IBGE-BIM-rpa (zones bénéficiant d'un statut de protection européen) IBGE-BIMZone1_protection_captage_galerie IBGE-BIMZones_2et3_protection_captage_Pg AATL-zhvb_PRAS AATL -ensemble classé (arrêté définitif) AATL -site classé (arrêté définitif) AATL -monument classé (arrêté définitif) AATL -site archéologique classé (arrêté définitif) AATL -zone de protection (arrêté définitif) DHM-Vlaanderen (punten en rasters) ITGI-DTM10k UrbIS-Topo BH03 MNT ERRUISSOL MNS DGA MNT (PICC) Bosreferentielaag (Boskartering van Vlaanderen) Landbouwgebruikspercelen Corine Bodemgebruik ITGI-Vref ITGI-Vgen TOP250v-GIS IBGE-BIM-All_obu_2008 (objets bleus unitaires) UrbIS Map Rb (rail)

pag170


II II II II II II II II II II

2. Bodemgebruik 2. Bodemgebruik 2. Bodemgebruik 3. Orthobeeldvorming 3. Orthobeeldvorming 3. Orthobeeldvorming 3. Orthobeeldvorming 4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie

UrbIS Map Gb (espace vert) UrbIS Map Wb (eau) UrbIS Map Tb (métro) Middenschalige kleurenortho's ITGI-Imagery Urbis Ortho Orthos SPW Tertiair geologische kaart Isohypsen tertiair Kwartair geologische kaart

II

4. Geologie

Boringen

II

4. Geologie

II II II II II II II II II II

4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie

Lithologische beschrijvingen Geologische interpretaties: classificatie volgens standaarden (formele, informele, quartaire) Geologische waarnemingen Geologische Subcropkaarten Geologische Profieltypekaarten Geologische Voorkomensgrenzen Breuken Profielen Geologie 3D-model Geologische geschiktheidskaarten HCOV-grids

II II II

4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie

SGB SGB SGB SGB

II II II II

4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie 4. Geologie

IBGE-BIM

II

4. Geologie

CIRB-CIBG

III

1. Statistische eenheden

DGSIE

III

1. Statistische eenheden

AGIV AGDP IGNB IGNB IGNB CIRB-CIBG SPW AGIV

III III III III III III III III III III

2. Gebouwen 2. Gebouwen 2. Gebouwen 2. Gebouwen 2. Gebouwen 2. Gebouwen 2. Gebouwen 3. Bodem 3. Bodem 3. Bodem

CIRB-CIBG CIRB-CIBG CIRB-CIBG AGIV - Vlaamse provincies IGNB CIRB-CIBG SPW Dept. LNE Dept. LNE + DOV Dept. LNE Dept. LNE - ALBON + MOW - AGEO + VMMAOW Dept. LNE - ALBON + MOW - AGEO + VMMAOW Dept. LNE - ALBON + MOW - AGEO + VMMAOW Dept. LNE - ALBON Dept. LNE - ALBON Dept. LNE - ALBON Dept. LNE - ALBON Dept. LNE - ALBON

VMM- AOW Dept. MOW - AGEO + Dept. LNE - ALBON Dept. LNE - ALBON SGB

Dept. LNE - ALBON

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

Sonderingen Isopachen kwartair Geological maps of Belgium (1:40 000) Geological maps of the Coastal Plain (1:25 000) Geological Archives of Belgium Offshore Boreholes archives Geological map of Belgium (1:250 000) IBGE-BIM-gwb (masses d'eau souterraines) UrbIS Adm Sd Secteurs statistiques de BelgiqueStatistische sectoren van België Gebouwen, gevels, gevelpunten en gebouwaanhorigheden (GRB) CaBu ITGI-Vref ITGI-Vgen TOP250v-GIS UrbIS Adm Bu Bâtiments (PICC) Bodemkaart Potentiële bodemerosiekaart Erosiegevoeligheid van de gemeenten

pag171


Dept. LNE - ALBON Dept. LNE - ALBON Dept. LNE - ALBON Dept. LNE - ALBON CIW MUMM MUMM Dept. RWO Dept. RWO

III III III III III III III III III

3. Bodem 3. Bodem 3. Bodem 3. Bodem 3. Bodem 3. Bodem 3. Bodem 4. Landgebruik 4. Landgebruik

Vlaamse gemeenten

III

4. Landgebruik

Dept. RWO

III

4. Landgebruik

Vlaamse provincies VLAO VLAO - POM's IGNB IGNB IGNB

III III III III III III

4. Landgebruik 4. Landgebruik 4. Landgebruik 4. Landgebruik 4. Landgebruik 4. Landgebruik

IBGE-BIM

III

VMM/Gemeenten/ Aquafin

III

VMM/Gemeenten/ Aquafin

III

VMM

III

IGNB

III

IGNB

III

IGNB

III

MUMM

III

CIRB-CIBG VMM

III III

4. Landgebruik 5. Menselijke gezondheid en veiligheid 6. Nutsdiensten en overheidsdiensten 6. Nutsdiensten en overheidsdiensten 6. Nutsdiensten en overheidsdiensten 6. Nutsdiensten en overheidsdiensten 6. Nutsdiensten en overheidsdiensten 6. Nutsdiensten en overheidsdiensten 6. Nutsdiensten en overheidsdiensten 6. Nutsdiensten en overheidsdiensten 7. Milieubewakingsvoorzieningen

VMM VMM

III III

7. Milieubewakingsvoorzieningen 7. Milieubewakingsvoorzieningen

VMM

III

7. Milieubewakingsvoorzieningen

VMM + Dept. MOWn VMM + Dept. LNE MUMM IBGE-BIM IBGE-BIM

III III III III III

7. Milieubewakingsvoorzieningen 7. Milieubewakingsvoorzieningen 7. Milieubewakingsvoorzieningen 7. Milieubewakingsvoorzieningen 7. Milieubewakingsvoorzieningen

IBGE-BIM

III


III

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

Oplossingsscenario's voor erosieknelpunten Gekarteerde grondverschuivingen Bodemkundig erfgoed Bodemdatank: profielen, … Erosiegevoelige gebieden (Watertoetoets) GEOSEA IDOD Gewestplan (vectorieel) Gewestplan Raster Bijzondere en algemene plannen van aanleg (contouren + kaart scans) Ruimtelijke uitvoeringsplannen: contouren + GewRUP Ruimtelijke uitvoeringsplannen: PRUP en GRUP's Bedrijventerreinen - contouren Bedrijventerreinen - percelen ITGI-Vref ITGI-Vgen TOP250v-GIS IBGE-BIMespaces_verts_region_bruxelloise

Rioleringsnetwerk (gemeentelijk) Rioleringsnetwerk (gewestelijk) Grondwaterwinningen voor drinkwater ITGI-Vref ITGI-Vgen TOP250v-GIS GEOSEA UrbIS Topo BR06 (taques d'égout) Lozingspunten bedrijven Meetnet Oppervlaktewaterkwaliteit Vlaams Gewest (m.i.v. MAP-meetnet) Meetnet Lucht Waterbodemmeetnet (Waterbodemkwaliteit) Meetnet Oppervlaktewaterkwantiteit Vlaams Gewest: bevaarbare en onbevaarbaer waterlopen Grondwatermeetnet IDOD IBGE-BIM-StationsSW_cyprinicole IBGE-BIM-reseau_surv_piezo_art8 IBGE-BIMStationsSW_qualite_physique_chimique

pag172


IBGE-BIM Bruxelles Mobilité - Mobiel brussel

III


IBGE-BIM-StationsGW_Controles_2007

III

VMM

III

Bruxelles Mobilité-caméras de vitesse Grondwaterwinningen voor industriële en productieactiviteiten

IGNB

III

IGNB

III

IGNB

III

MUMM

III

7. Milieubewakingsvoorzieningen 8. Faciliteiten voor productie en industrie 8. Faciliteiten voor productie en industrie 8. Faciliteiten voor productie en industrie 8. Faciliteiten voor productie en industrie 8. Faciliteiten voor productie en industrie 9. Faciliteiten voor landbouw en aquacultuur 9. Faciliteiten voor landbouw en aquacultuur 9. Faciliteiten voor landbouw en aquacultuur 9. Faciliteiten voor landbouw en aquacultuur 10. Spreiding van de bevolking — demografie 10. Spreiding van de bevolking — demografie 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar

III ALV

III

VMM

III

MUMM

III

DGSIE

III

IGNB

III

VLM

III

VLM

III

VLM

III

VMM

III

Dept. LNE

III

VMM

III

VMM

III

WatLab + CIW

III

CIW

III

CIW

III

VMM VMM

III III

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

ITGI-Vref ITGI-Vgen TOP250v-GIS GEOSEA

Landbouwproductiefaciliteiten Grondwaterwinningen voor landbouwactiviteiten GEOSEA Statistique démographique Bevolkingsstatistiek TOP250v-GIS

Perimeters van ruilverkavelingsprojecten Weidevogelgebieden (beheersovereenkomsten) Gebieden botanisch beheer (beheersovereenkomsten) Beschermingszones van grondwaterwinning (grondwaterdecreet)

Milieuvergunningen

Grondwatervergunningen Afgrenzing gebieden voor winning van drinkwater uit oppervlaktewater

Winterbedkaart (Watertoets)

Infiltratiegevoelige bodems (Watertoets) Grondwaterstromingsgevoelige gebieden (Watertoets)

Hydrogeologisch homogene zones Grondwatersystemen

pag173


VMM

III

VMM

III

VMM

III

VMM

III

MUMM

III

IBGE-BIM

III

IBGE-BIM

III

IBGE-BIM

III

AATL-BROH WatLab + VMM

III III

beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 11. Gebiedsbeheer, gebieden waar beperkingen gelden, gereguleerde gebieden en rapportage-eenheden 12. Gebieden met natuurrisico’s

CIW VMM

III III

12. Gebieden met natuurrisico’s 12. Gebieden met natuurrisico’s

VMM Dept. LNE - ALBON

III III

12. Gebieden met natuurrisico’s 12. Gebieden met natuurrisico’s

Dept. LNE - ALBON

III III

12. Gebieden met natuurrisico’s 13. Atmosferische omstandigheden 14. Meteorologische geografische kenmerken 15. Oceanografische geografische kenmerken 16. Zeegebieden 16. Zeegebieden 16. Zeegebieden 17. Biogeografische gebieden 18. Habitats en biotopen 18. Habitats en biotopen 18. Habitats en biotopen 18. Habitats en biotopen 19. Spreiding van soorten 19. Spreiding van soorten 19. Spreiding van soorten 20. Energiebronnen 21. Minerale bronnen

III

MUMM MUMM INBO INBO INBO MUMM IBGE-BIM MUMM MUMM INBO

III III III III III III III III III III III III III III

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

Grondwaterlichamen

Heffingsgebieden

Verziltingskaart

Nitraatgevoelige zones

GEOSEA IBGE-BIMZone1_protection_captage_galerie IBGE-BIMZones_2et3_protection_captage_Pg IBGE-BIM-rpa (zones bénéficiant d'un statut de protection européen)

AATL -zone de protection (arrêté définitif) Risicozones voor overstromingen Overstromingsgevoelige gebieden (Watertoets) Recent overstroomde gebieden (ROG) Van nature overstroombare gebieden (NOG) Gevoeligheid voor grondverschuivingen Kaart seismische gevarenkaart op het niveau van de harde sokkel

OPTOS IDOD Ecoregio's en ecodistricten Biologische waarderingskaart versie 1 Biologische waarderingskaart versie 2 GEOSEA IBGE-BIM-natura_2000_habitats GEOSEA IDOD Floradatabank

pag174


Externe documentatie INSPIRE-richtlijn GDI-decreet Vlaamse metadatastandaard voor geografie - GDI-Vlaanderen metadataprofiel Conceptuele kader voor het modelleren van gegevens voor INSPIRE INSPIRE Generic Conceptual Model INSPIRE Guidelines for the encoding of spatial data INSPIRE Consolidated UML Model INSPIRE Feature Concept Dictionary INSPIRE Dataspecificaties Draft Commission Regulation implementing Directive 2007/2/EC of the European Parliament and of the Council as regards interoperability of spatial datasets and services Voorschriften (Guidelines) voor geografische gegevensbronnen uit INSPIRE bijlage I INSPIRE Data Specifications on Adressen - Guidelines INSPIRE Data Specification on Administratieve eenheden - Guidelines INSPIRE Data Specification on Kadastrale percelen - Guidelines INSPIRE Data Specification on Geografische namen - Guidelines INSPIRE Specification on Geografisch rastersysteem - Guidelines INSPIRE Data Specification on Beschermde gebieden INSPIRE Data Specification on Vervoersnetwerken INSPIRE Specification on Systemen voor verwijzing door middel van coördinaten INSPIRE Data Specification on Hydrografie Verordening (EG) nr. 976/2009 van de Commissie van 19 oktober 2009 tot uitvoering van Richtlijn 2007/2/EG van het Europees Parlement en de Raad wat betreft de netwerkdiensten. Technical Guidance for INSPIRE Discovery Services (recommendations and implementation guidelines for Discovery Services to fulfill the INSPIRE directive) Technical Guidance for INSPIRE View Services (recommendations and implementation guidelines for View Services to fulfill the INSPIRE directive) Draft Technical Guidance for INSPIRE Download Services (recommendations and implementation guidelines for Download Services to fulfill the INSPIRE directive) Draft Implementing Rules for INSPIRE Transformation Services Verordening (EU) Nr. 268/2010 van de Commissie van 29 maart 2010 ter uitvoering van Richtlijn 2007/2/EG van het Europees Parlement en de Raad met betrekking tot de toegang, overeenkomstig geharmoniseerde voorwaarden, van instellingen en organen van de Gemeenschap tot verzamelingen ruimtelijke gegevens en ruimtelijkegegevensdiensten van de lidstaten Beschikking van de Commissie van 5 juni 2009 ter uitvoering van Richtlijn 2007/2/EG van het Europees Parlement en de Raad wat betreft toezicht en verslaglegging (2009/442/EG)

C09806B/CH/ch/006/v07 (2010-02-09)

pag175

Handboek GDI-Vlaanderen. Deel 2: Praktische leidraad GDI-Vlaanderen

Recommend Documents