Handboek Crisisbeheersing. Samengesteld door het Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing Verkeer en Waterstaat (DCC-V&W)

Handboek Crisisbeheersing Samengesteld door het Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing Verkeer en Waterstaat (DCC-V&W)

2 Informatie

Colofon

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

uitgave

Departementaal Coördinatiecentrum Verkeer en Waterstaat

Ministerie Verkeer en Waterstaat Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing

bezoekadres

tekstbijdragen

Koningskade 4, Den Haag

TradukoenCommunicatie, Utrecht Mila Geesink

postadres

Postbus 20906, 2500 EX Den Haag telefoon

ontwerp

(070) 351 85 55

Vorm Vijf Ontwerpteam, Den Haag

fax

(070) 351 80 60

drukwerk

email

Artoos, Rijswijk

[email protected] internet

www.dccvenw.nl intranet

www.venwnet.minenv.nl/rws/dccvenw

© december 2005

Voorwoord Voor u ligt de vierde versie van het Handboek Crisisbeheersing van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Dit handboek wordt uitgegeven door ons eigen Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing (DCC-V&W). De huidige versie is aangepast aan de laatste organisatorische ontwikkelingen zowel binnen ons departement als daarbuiten, bij al onze relevante netwerkpartners. Tevens is in deze versie aandacht besteed aan aspecten als crisiscommunicatie, juridische kaders en bevoegdheden en terrorisme als mogelijke dreiging voor de infrastructuur in ons land. Het handboek heeft een aanmerkelijke facelift ondergaan. Robuustheid, handzaamheid en uitstraling waren hierbij het uitgangspunt. Tevens is getracht de overzichtelijkheid van informatie en de leesbaarheid hiervan te vergroten. Het DCC-V&W heeft als motto: ‘Crisismanagement is netwerkmanagement’. Ken uw partners zodat u onder crisisomstandigheden weet met wie u te maken krijgt en elkaar snel weet te vinden. De reactie op de aanslagen van 7 juli 2005 in Londen was mede daarom zo effectief omdat een paar maanden tevoren een soortgelijk scenario was gebruikt voor een oefening. In dit kader spreekt de uitdrukking ‘Failing to prepare is preparing for failure’ boekdelen. Ik verzoek u derhalve goed kennis te nemen van de inhoud van dit handboek. Het regelmatig doorbladeren van het handboek en deelnemen aan de oefeningen die door het DCC-V&W worden georganiseerd zullen ons in staat stellen een afdoende respons te geven op situaties die zich hopelijk nooit zullen voordoen.

De Secretaris-Generaal

Drs. G.H.O. van Maanen

Voorwoord

3

4

Inhoudsopgave 1 Inleiding

7

2 Structuur crisisbeheersing op landelijk niveau 2.1 Departementaal Coördinatiecentrum 2.2 Nationaal Voorlichtingscentrum 2.3 Nationaal Coördinatiecentrum 2.4 Interdepartementaal Beleidsteam 2.5 Ministerieel Beleidsteam 2.6 Afstemmingsoverleg Bewaking en Beveiliging en de Evaluatiedriehoek

9 9 9 9 10 11

3 Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing V&W 3.1 Verantwoordelijkheden DCC-V&W 3.2 Taken basisbezetting DCC-V&W 3.3 Opschaling 3.4 Informatievoorziening 3.5 Calamiteitenbestrijding op de Noordzee

13 13 13 14 16 16

4 Werkwijze DCC-V&W 4.1 Werkterrein en omgeving 4.2 Meldingscriteria 4.3 Alarmeringsprocedures 4.4 Opschalingsprocedures 4.5 Vergaderschema’s en formulieren DCC-V&W

19 19 19 19 19 20

11

5 Crisiscommunicatie en voorlichting 5.1 Communicatiekaders crisiscommunicatie 5.2 Organisatie 5.3 Procedure 5.4 Taakverdeling 5.5 Communicatie Inspectie V&W

27 27 27 28 28 29

6 Wettelijke kaders en bevoegdheden binnen het Ministerie van V&W 6.1 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) 6.2 Waterstaatswet 1900 6.3 Andere wetten met noodbepalingen op het terrein van V&W (primaat) 6.4 Overige relevante wetgeving 6.5 Bevoegdheden DG en IG 6.6 Bevoegdheden HID 6.7 Bevoegdheden rijksheren

34 35 35 35 41

7 Afbakening begrippen 7.1 Crisis en ramp 7.2 Veiligheidsketen 7.3 Vier Vitale Belangen 7.4 Vitale Sectoren 7.5 Uitzonderingstoestanden 7.6 Safety en security 7.7 Typen Ongevallen 7.8 Risico

43 43 43 44 44 45 46 46 46

31 31 33

5

6

Inhoudsopgave: vervolg

8 Lijst met afkortingen

47

9 Instellingsbesluit

49

Tabbladen Netwerkschema, overzicht verantwoordelijkheden en netwerkkaarten 1 Wegvervoer 55 2 Waterkwaliteit 65 3 Waterkwantiteit 77 4 Zeescheepvaart, havens en Noordzee 87 5 Binnenvaart 99 6 Spoor 109 7 Luchtvaart 119 8 Buisleidingen 133 9 Weer 141 10 Index 147 Aantekeningen

149

1 Inleiding Crisismanagement is netwerkmanagement Operationeel crisismanagement heeft een multidisciplinair karakter. Om een crisis te bestrijden en de gevolgen ervan tot het minimum te beperken is het absoluut essentieel dat de verschillende betrokken diensten effectief met elkaar samenwerken. Organisaties zijn dan ook pas goed voorbereid op crises wanneer zij op het terrein van crisismanagement zijn ingebed in hun omgeving. De rode draad in modern crisismanagement is dan ook de contacten tussen organisaties, oftewel: ‘Crisismanagement is netwerkmanagement’ Het crisismanagement bij V&W (als afgeleide van het rijksbrede beleid) wordt dan ook gekenmerkt door de nadruk op organisatorische maatregelen. Er wordt bewust afgezien van precieze omschrijvingen ‘wanneer wat in welk geval hoe’ moet worden gedaan. Deze gebeurtenis-georiënteerde benadering is vervangen door een probleem-georiënteerde benadering: het kunnen oplossen van een probleem ongeacht de oorzaak. Dit houdt onder meer in dat er aansluiting wordt gezocht bij de dagelijkse netwerken, waardoor

verantwoordelijkheden behouden worden van kleine incidenten tot en met grootschalige crises. Daarbij is het wel cruciaal dat de coördinatiestructuur lang van tevoren bekend is. Ook betekent het dat er een zo algemeen mogelijk netwerk benut wordt (dus niet alleen gericht op een bepaald type gebeurtenis) en dat er naast een operationele opschaling ook een informatieve opschaling plaatsvindt, zodat organisaties die (nog) geen operationele functie vervullen op de hoogte zijn van de gebeurtenissen. Ten slotte moet er regelmatig geoefend worden met de verschillende spelers in het netwerk en dient er bij nationale voorbereidingen aansluiting te zijn met internationale contacten. Verkeer en Waterstaat omvat de beleidsterreinen ‘Verkeer en Vervoer’ en ‘Water’. Binnen deze beleidsterreinen zijn in het kader van crisismanagement een 9-tal beleidsvelden gedefinieerd: ‘Wegvervoer’, ‘Waterkwaliteit’, ‘Waterkwantiteit’, ‘Zeescheepvaart, havens en Noordzee’, ‘Binnenvaart’, ‘Spoor’, ‘Luchtvaart’, ‘Buisleidingen’ en ‘Weer’. In dit handboek zijn – naast de nodige ‘achtergrondinformatie’ en praktische hulpmiddelen – voor al deze beleidsterreinen de actoren met verant-

woordelijkheden en hun onderlinge relaties ter zake in beeld gebracht in zogenaamde netwerkschema’s (omgevingsanalyse) en netwerkkaarten (hiërarchische structuur) Hiermee wordt duidelijk antwoord gegeven op de vragen: “Wie is waarvoor verantwoordelijk?” en “Wie communiceert met wie?” Dit is de basis van het moderne crisismanagement zoals het DCC-V&W het uitdraagt. Aanleiding herziening handboek Op 14 december 1999 is het DCC-V&W ingesteld bij ministerieel besluit. In 2000 is het handboek Crisismanagement V&W voor de eerste maal verschenen. In 2001 verscheen een gewijzigde versie. In 2002 heeft de Bestuursraad (BSR) besloten tot een aanpassing van het handboek vanwege de komst van de Inspectie Verkeer en Waterstaat en de gewijzigde procedure bij alarmering. Deze laatste wijziging was van belang omdat in tegenstelling tot voorheen als eerste de Inspectie van Verkeer en Waterstaat (IVW) en Rijkswaterstaat (RWS) bij een incident of een dreiging worden gealarmeerd in plaats van een beleidsdirectie. De aanleiding hiervoor is onder meer de miscommunicatie die is ontstaan bij het zogenaam-

7

8

Inleiding: vervolg

de ‘ketelwagenincident’ in Amersfoort in augustus 2002. Een tweede aanleiding tot het aanpassen is het overgaan van het DG Telecommunicatie en Post naar het Ministerie van EZ. Ten slotte bleek er vraag naar een iets duidelijker indeling van het handboek, een lijst met gehanteerde begrippen binnen crisisbeheersing en een index om zaken en personen makkelijker te kunnen terugvinden. Al deze aanpassingen zijn in deze nieuwe uitgave terug te vinden. Bij significante wijzigingen of aanpassingen wordt het handboek opnieuw uitgegeven. Leeswijzer Het handboek begint met de structuur van de crisisbeheersing op landelijk niveau, waaruit duidelijk wordt welke positie het DCC-V&W daarin inneemt. Vervolgens zoomen we verder in op de taken, verantwoordelijkheden en werkwijze van het DCC-V&W. Hoewel crisiscommunicatie en voorlichting niet behoort tot de kerntaken van het DCC-V&W, maar daar wel nauw mee samenhangt is hierover een apart hoofdstuk opgenomen. Voordat vervolgens wordt overgegaan tot het meer praktische gedeelte met de netwerkschema's, vindt u nog een aantal hoofdstukken met wat meer 'achtergrondinformatie': de wettelijke kaders en bevoegdheden binnen V&W, een afbakening

van begrippen, een afkortingenlijst en het integrale instellingsbesluit DCC-V&W van de minister. Contactpersonen Omwille van de privacy zijn de contactgegevens niet in dit handboek opgenomen, maar worden ze beschikbaar gesteld op het afgesloten deel van www.dccvenw.nl

2 Structuur crisisbeheersing op landelijk niveau In 1997 heeft de ministerraad het Nationaal Handboek Crisisbesluitvorming (NHC) goedgekeurd. Het NHC vormt het kader voor crisisbeheersing op rijksniveau. Naast een aantal definities geeft het handboek een overzicht van een viertal vitale belangen en van de crisisbeheersing op ambtelijk en politiekbestuurlijk niveau. Daarnaast geeft het een beschrijving van het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) en het Nationaal Voorlichtingscentrum (NVC). Het besteedt aandacht aan de juridische aspecten van crisisbeheersing en geeft het internationale kader aan waarbinnen Nederland opereert.

2.2 Nationaal Voorlichtingscentrum Indien nodig wordt het Nationaal Voorlichtingscentrum (NVC) geactiveerd. Dit moet gebeuren door een beslissing van het Ministerieel Beleidsteam (MBT). De staande organisatie bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken op het gebied van crisiscommunicatie, het Expertisecentrum Risico- en Crisiscommunicatie (ERC), gaat dan deel uitmaken van het NVC. Met het activeren van het NVC wordt de voorlichting gecentraliseerd. De voorlichters van de verschillende departementen maken dan deel uit van het NVC. In deze fase is hoofd ERC tevens hoofd NVC.

2.1 Departementaal Coördinatiecentrum Ingeval van een crisis op het beleidsterrein van één departement besluit de betrokken minister tot activering van het betreffende DCC. De minister stelt de minister-president en de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hiervan in kennis en informeert hen over het verloop van de crisis. Sommige ministeries, waaronder V&W, beschikken over een DCC in de staande organisatie.

Het NVC heeft tot taak: - het adviseren over de te volgen voorlichtingsstrategie; - ontwikkelen, coördineren en uitvoeren van voorlichting; - het voorbereiden en geven van voorlichting aan (internationale) pers en media; - het informeren van andere overheden over voorlichtingsactiviteiten van de rijksoverheid en het coördineren van de voorlichting van de rijksoverheid en de andere overheden;

- het vervaardigen van concrete voorlichtingsproducten ten behoeve van media, publiek, organisaties en andere overheden. 2.3 Nationaal Coördinatiecentrum Bij een crisis met directe, ingrijpende gevolgen voor beleidsterreinen van meerdere departementen volgt interdepartementale coördinatie. Deze wordt in beginsel verzorgd door het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) dat permanent is ondergebracht bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het NCC functioneert als ondersteunende c.q. uitvoerende staf en als facilitair bedrijf ten dienste van de interdepartementale crisisbesluitvorming op ambtelijk en politiekbestuurlijk niveau. Besluiten worden door het NCC gecommuniceerd met de betrokken Departementale Coördinatiecentra door middel van situatierapporten met besluitenlijsten. Met het oog op de uitvoering van de maatregelen door of via de decentrale overheden draagt het NCC tevens zorg voor de coördinatie (van de informatievoorziening) naar de betrokken besturen. De DCC’s zijn verantwoordelijk voor aansturing en coördinatie (van

9

10

2. Structuur crisisbeheersing op landelijk niveau: vervolg

de informatievoorziening) naar de betreffende gedeconcentreerde rijksdiensten. Met het oog op een snelle en adequate wederzijdse informatievoorziening kunnen bij het NCC liaison-ambtenaren worden gestationeerd door de betrokken departementen. Daarnaast kunnen bij het NCC eveneens liaison-ambtenaren worden gestationeerd van de betrokken provincies en/of gemeenten of andere instanties. Verzoeken om informatie uit het buitenland worden in principe via de diplomatieke kanalen gericht aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken, dat vervolgens zorg draagt voor doorgeleiding naar het NCC dat dan het meest betrokken ministerie informeert. 2.4 Interdepartementaal Beleidsteam Als een crisis of een ramp de beleidsterreinen van meerdere departementen raakt en coördinatie tussen de departementen wenselijk is kan besloten worden tot het bijeenroepen van een Interdepartementaal Beleidsteam (IBT). Dit team draagt zorg voor de coördinatie op rijksniveau en bestaat uit functionarissen op SG- en DG-niveau. In het Nationaal Handboek Crisisbesluitvorming staan procedures en scenario’s beschreven voor het bijeenroepen van een IBT en de samenstelling daarvan.

Een IBT wordt meestal bijeengeroepen op verzoek van het ministerie dat het meest betrokken is bij een ramp of een crisis. Het IBT komt meestal bijeen in de vergaderzaal van het NCC. Het IBT beraadslaagt en besluit over: - evaluatie van de actuele toestand c.q. de reeds getroffen maatregelen; - de eventueel te nemen maatregelen; - het inlichten van de Staten-Generaal; - het inlichten van de Raad van State; - voorlichting; - instructies voor de rijksdienst. Het IBT kent een beperkte en een uitgebreide variant. IBT beperkte variant In de beperkte variant is slechts een deel van de departementen bij de crisis betrokken. Taken van het IBT zijn coördinatie, afstemming en geïntegreerde besluitvorming. Het IBT bestaat uit: - een voorzitter (DG of SG van het meest betrokken departement); - de DG Openbare Orde en Veiligheid (BZK); - vertegenwoordigers van de andere betrokken departementen; - het hoofd van het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC); - de voorzitter van het Nationaal Voorlichtingscentrum (NVC);

- de secretaris van de voorzitter, te leveren door het meest betrokken departement. IBT uitgebreide variant Bij een crisis met een uitzonderlijk grootschalig nationaal karakter zijn (nagenoeg) alle departementen betrokken en in de dan uitgebreide variant van het IBT vertegenwoordigd. IBT-kerngroep Bij (oplopende) internationale spanning kan binnen het IBT in de uitgebreide variant een kerngroep worden geactiveerd door één van de vertegenwoordigde ministers. Deze bestaat in beginsel uit: - de SG van het Ministerie van Algemene Zaken (voorzitter); - een vertegenwoordiger van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties; - eventueel vertegenwoordigers van andere betrokken ministers; - hoofd NCC; - hoofd NVC; - secretaris van de voorzitter, te leveren door het Ministerie van Algemene Zaken. De taken van de kerngroep zijn: - het informeren van de (Rijks)Ministerraad ((R)MR), c.q. de meest betrokken ministers en het adviseren met betrekking tot de te treffen maatregelen voor:

crisisbeheersing in algemene zin; crisisbeheersing in internationaal verband; • inwerkingstelling Coördinatiewet Uitzonderingstoestanden c.a.; • inwerkingstelling noodwet- en regelgeving; • publiciteit, woordvoering en voorlichting aan de bevolking; - het controleren van de gecoördineerde uitvoering van de genomen besluiten. • •

2.5 Ministerieel Beleidsteam Het IBT kent een ministeriële tegenhanger die Ministerieel Beleidsteam (MBT) heet. Crisisbesluitvorming op politiek-bestuurlijk niveau vindt in beginsel plaats in het Ministerieel Beleidsteam (MBT). In de beperkte variant bestaat dit uit de betrokken bewindslieden, alsmede – indien daartoe aanleiding bestaat – de Minister-president, die dan het MBT voorzit. Zonodig vergadert het MBT in het Nationaal Coördinatiecentrum. In de uitgebreide variant wordt het MBT gevormd door de (nagenoeg) voltallige (R)MR, onder voorzitterschap van de MinisterPresident. De (R)MR vergadert zo lang mogelijk in de Trêveszaal. Alleen als de ernst van de situatie daartoe noopt, zal de raad vergaderen in de

Regeringsnoodzetel (RNZ) onder het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het MBT c.q. de (R)MR beraadslaagt en besluit over: - evaluatie van de actuele toestand c.q. de reeds genomen maatregelen; - de eventueel te nemen maatregelen; - het inlichten van de Staten-Generaal; - het inlichten van de Raad van State; - activeren Nationaal Voorlichtingscentrum; - instructies voor de rijksdienst. 2.6 Afstemmingsoverleg Bewaking en Beveiliging en de Evaluatiedriehoek Zowel bij een feitelijk incident als bij een dreiging waarbij belangen van openbare orde en publieke veiligheid in het geding zijn (terroristische dreiging), liggen de verantwoordelijkheden op politieel en justitieel terrein bij de ministeries van Justitie en BZK. In dat geval wordt door het Afstemmingsoverleg Bewaking en Beveiliging (AO) en de Evaluatiedriehoek (ED) op basis van een dreigingsanalyse het dreigingsniveau vastgesteld teneinde maatregelen te kunnen bepalen. Er zijn 4 dreigingsniveaus: - geen; - een algemene; - een verhoogde of hoge dreiging en - een acute.


Het vastgestelde dreigingsniveau wordt in een bewakings- of beveiligingsadvies meegedeeld aan de diverse regionale politiekorpsen, de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) van het Korps Landelijke Politiediensten (KLPD), de betrokken burgemeesters en CdK’s om de bijbehorende bewakings- en beveiligingsmaatregelen te kunnen nemen. Indien daartoe aanleiding is, zal ook het betrokken (vak)departement op de hoogte worden gesteld. Het Afstemmingsoverleg Bewaking en Beveiliging (AO) bestaat uit vertegenwoordigers van de diverse inlichtingen- en veiligheidsdiensten, het Nationaal Recherche Informatiecentrum (NRI) van het KLPD, het cluster Eenheid Bewaking en Beveiliging (EBB) van de Nationale Coördinator Terrorisme Bestrijding (NCTB), aangevuld met een vertegenwoordiger van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Desgevraagd kunnen ook andere departementen deelnemen aan dit overleg. In het AO wordt op grond van aangeleverde informatie en dreigingsanalyses van de diverse diensten een advies over de mate van dreiging uitgebracht aan de Evaluatiedriehoek. De Evaluatiedriehoek (ED) bestaat uit de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb) als voorzitter, de DG Rechtshandhaving van het Ministerie van Justitie, de Coördinator Bewaking en Beveiliging (NCTb/EBB), de

11


plaatsvervangend Coördinator Bewaking en Beveiliging (NCTb/EBB) als secretaris en de DG Veiligheid van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Zij zijn de vaste leden van de ED. De ED kan het advies overnemen en het niveau van dreiging doorgeven aan het betrokken regiokorps en/of de DKDB. De korpsen en/of de DKDB nemen zelf passende maatregelen indien daartoe aanleiding bestaat.

12

3 Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing V&W 3.1 Verantwoordelijkheden DCC-V&W Crisismanagementbeleid maakt deel uit van het veiligheidsbeleid. De basis van het veiligheidsbeleid is, conform de Nota Veiligheidsbeleid 1995-1998 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), de veiligheidsketen. Hierin worden de volgende vijf schakels onderscheiden (zie ook 7.2): 1 Proactie; 2 Preventie; 3 Preparatie; 4 Respons; 5 Nazorg. Het crisismanagementbeleid, waarmee het DCC-V&W zich primair bezig houdt, richt zich met name op de derde en vierde schakel van de veiligheidsketen: preparatie en respons. In mindere mate ook op nazorg omdat het (laten) uitvoeren van evaluaties ook tot het crisismanagementbeleid wordt gerekend.

Het DCC-V&W heeft twee primaire verantwoordelijkheden. De eerste wordt gevormd door de beleidsmatige component: het zorgdragen voor een samenhangend crisismanagementbeleid. De tweede is de operationele component: de procesbewaking ten tijde van de responsfase en het faciliteren van de aanpak van crises.

1

3.2 Taken basisbezetting DCC-V&W

4

Het DCC-V&W heeft onder normale omstandigheden een kernbezetting van 11 personen bestaande uit een hoofd, een plv. hoofd, 4 (senior-) crisismanagers en managementondersteuning bestaande uit 3 personen. Daarnaast is er een projectcoördinator voor opleiden/oefenen en kennismanagement en een projectcoördinator proactie en preventie (vitale objecten en veiligheid). Onder normale omstandigheden geeft deze kernbezetting invulling aan de, in het Instellingsbesluit DCC-V&W (1999) geformuleerde, taakopdracht:

5

2 3

Het opstellen van een algemeen beleidskader voor crisismanagement binnen het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, te accorderen door de Bestuursraad (BSR). Het verzorgen van het optreden tijdens crises De algemene procesbewaking tijdens (de afhandeling van) crises en de operationele ondersteuning van de inhoudelijk verantwoordelijken van een sector. Het verlenen van nazorg onder meer door het (laten) uitvoeren van evaluaties Het fungeren als kenniscentrum.

Aanvullende taken van het DCC-V&W zijn: - voorbereiding luchtruimsluiting; - coördinatie internationale noodhulp; - in- en extern voor V&W het eerste aanspreekpunt op het gebied van terrorismebestrijding; - beheer Noodwet en Infraweb; - coördinatie NAVO-verplaatsingen over weg, water en in de lucht; - alarmering Dijkinspectieteam, Landelijke Commissie Water en Interdepartementaal beleidsteam Noordzee;

13

14

3. Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing V&W: vervolg

wordt verstaan het activeren van het betreffende netwerk. Anders gezegd, het proces van veranderen van het functioneren van de V&Wdiensten vanuit de dagelijkse situatie naar één organisatievorm waarbij de calamiteit multidisciplinair wordt bestreden.

3

6

3.3 Opschaling

De organisatie van het DCC-V&W is bij opschaling altijd een samenwerkingsverband tussen inhoud (beleid en/of handhaving) van een sector, voorlichting en procesbewaking. De bevoegdheden en verantwoordelijkheden blijven op deze manier daar waar ze ook in normale omstandigheden thuishoren. Een melding komt uitsluitend in aanmerking voor afhandeling c.q. opschaling nadat hij binnen deze driehoek is afgestemd. In de praktijk betekent dit dat er in eerste instantie afstemming plaatsvindt tussen het DCC-V&W (piketambtenaar) enerzijds en de betrokken toezichtseenheden van de Inspectie van Verkeer en Waterstaat (IVW), de crisiscoördinator van een betrokken RWS-dienst en de Directie Communicatie (DCO) anderzijds. Afhankelijk van de aard en ‘zwaarte’ van de melding kan ook het betrokken beleidsDirectoraat-Generaal worden geconsulteerd.

Zodra een calamiteit zich op een beleidsterrein van V&W voordoet of dreigt voor te doen, wordt de crisisorganisatie via het principe van opschaling opgebouwd. Onder opschalen

Binnen de opschalingsdriehoek is het DCCV&W verantwoordelijk voor: 1 het functioneren van de Operationele Groep; 2 het faciliteren van de Coördinatiegroep;

- voorbereiden en toezien op de uitvoering van het oefenen opleidingsbeleid binnen V&W op het gebied van crisisbeheersing. Het DCC-V&W netwerkmanagement vindt onder meer zijn weerslag in de reguliere contacten die het DCC-V&W onderhoudt met de voor crisismanagementbeleid verantwoordelijken binnen de gehele V&W-organisatie (accountmanagement). Deze gesprekken zijn er op gericht de voortgang en de knelpunten te monitoren en de contacten te intensiveren. Vanuit het accountmanagement wordt als het ware de ‘input’ geleverd voor de beleidsmatige en operationele taken van het DCC-V&W. Daarnaast vinden vier maal per jaar bijeenkomsten plaats van zowel alle binnen de RWSorganisatie functionerende crisiscoördinatoren als de in de overige Directoraten-generaal en IVW hiervoor verantwoordelijke functionarissen. Deze overleggen staan bekend als het Overleg Crisismanagement Rijkswaterstaat (OCM-RWS) en het overleg Overleg Crisismanagement Verkeer en Waterstaat (OCMV&W).

4

5

7

het uitbouwen van de DCC-V&Worganisatie; het informeren van betrokkenen in het netwerk en het bewaken van de voorlichtingsfunctie; het voorbereiden van de besluitvorming in de Coördinatiegroep; het optreden als technisch voorzitter van de Coördinatiegroep (tenzij anders bepaald); het opstellen van situatierapporten.

De vertegenwoordiger DCO is verantwoordelijk voor: 1 coördinatie van het voorlichtingsproces; 2 het geven van communicatieadvies; 3 het afstemmen van de woordvoerderslijn(en); 4 het (laten) afstemmen met de regionale voorlichter; 5 aansturen backbench voorlichting. De vertegenwoordiger beleid/inspectie is verantwoordelijk voor: 1 het geven van adviezen; 2 voorbereiding beleidsbesluiten; 3 samen met de basisbezetting onderhouden van contacten met het eigen netwerk; 4 aansturen backbench. De taakstelling van het DCC-V&W veronderstelt dat de aanpak van crises niet wordt opgepakt buiten deze structuur om. Waar een melding ook als eerste binnenkomt of bekend

is, deze dient te allen tijde aan het DCC-V&W te worden doorgegeven en in DCC-verband te worden afgehandeld (dat geldt ook voor de voorlichtingscomponent). Er worden twee manieren van opschaling onderscheiden: informatieve opschaling en operationele opschaling. Beide vormen van opschaling kunnen gelijktijdig van toepassing zijn bij de afhandeling van een melding. Indien van opschaling sprake is, en met name in geval van het bijeenkomen van de hieronder beschreven Operationele Groep, worden alle geïnformeerde c.q. in de Operationele Groep participerende personen geacht deel uit te maken van het DCC-V&W. In het kader van haar faciliterende taak draagt het DCC-V&W, in de persoon van de piketambtenaar, zorg voor de uitvoering van de genomen beslissing tot opschaling. Op voorstel van de dienstdoende piketambtenaar besluit het (plv.) hoofd tot het bijeenroepen van een Operationele Groep (OG) en wordt de piketondersteuner geïnformeerd. 3.3.1 Informatieve opschaling Een melding kan aanleiding zijn tot het informeren van een aantal belanghebbenden om te voorkomen dat zij een informatieachterstand oplopen of om ze te informeren dat hun verantwoordelijkheidsniveau niet direct

nodig is voor de besluitvorming, maar dat de afhandeling van de melding wel invloed heeft of kan hebben op de reguliere bedrijfsvoering. Informatief opschalen naar de ambtelijke en/of politieke top is uitsluitend een verantwoordelijkheid van het DCC-V&W en mede om te voorkomen dat zij onvoorbereid met de pers wordt geconfronteerd. 3.3.2 Operationele opschaling Opschalingsniveau 1: Operationele Groep Als er daadwerkelijk sprake is van (de noodzaak tot) coördinatie en aanpak van een crisis, kunnen de zaken veelal telefonisch of anderszins op afstand worden afgehandeld. Bij grotere of meer complexe incidenten zal het noodzakelijk zijn een Operationele Groep bijeen te roepen. Het DCC-V&W faciliteert deze vergadering(en). De Operationele Groep staat onder voorzitterschap van de dienstdoende piketambtenaar van het DCC-V&W en vergadert volgens vastgestelde procedures (zie §4.5.1). Vaste deelnemers in de Operationele Groep zijn vertegenwoordigers van het DCC-V&W (procesverantwoordelijk), de IVW en RWS (inhoudelijke en feitelijke kennis) het betrokken beleidsveld, Hoofddirectie Juridische Zaken (HDJZ) en DCO (communicatie). Ook kunnen, indien de situatie dit vereist, vertegenwoor-


digers van andere diensten deel uitmaken van de Operationele Groep, zoals financieel deskundigen. Deze vertegenwoordigers kunnen zich laten bijstaan door zogenaamde backbenchers. Dit zijn vertegenwoordigers van de in de Operationele Groep participerende diensten die gedurende de beraadslagingen de contacten onderhouden met hun backoffice. Tevens dragen deze backbenchers zorg voor het uitzetten van acties en de bewaking van de uitvoering hiervan. Ook voor deze functionarissen zijn binnen het DCC-V&W faciliteiten beschikbaar. Zonodig wordt er administratieve ondersteuning onttrokken aan andere diensten van V&W. Opschalingsniveau 2: Coördinatiegroep Indien de situatie dat vereist, wordt een Coördinatiegroep bijeen geroepen. Deze staat in principe onder voorzitterschap van de meest betrokken DG of de IG en neemt besluiten over zaken die de verantwoordelijkheidskaders van de deelnemers aan de Operationele Groep overstijgen. De samenstelling van de Coördinatiegroep is gelijk aan die van de Operationele Groep, alleen is de vertegenwoordiging op directeursniveau of hoger. Tevens maakt het (plv.) hoofd van het DCC-V&W, als procesverantwoordelijke, deel uit van de Coördinatiegroep.

15

16


De belangrijkste taken van de Coördinatiegroep zijn: 1 het nemen van besluiten over de door de Operationele Groep voorgelegde beslispunten; 2 beoordelen uitvoering Operationele Groep; 3 bewaken algehele procesuitvoering; 4 het voorbereiden van een IBT en aanwijzen van een vertegenwoordiger. Het criterium voor het bepalen van het voorzitterschap van de Coördinatiegroep is de beheersverantwoordelijkheid c.q. de uitvoerings- en handhavingsverantwoordelijkheid. Daarbij geldt de volgende verdeling bij een grootschalig incident of crisis: Beleidsveld

Beheerder/ Voorzitter uitvoerder spoor ProRail IG IVW of DG DGP luchtvaart IVW IG IVW of DG DGTL hoofdwegennet RWS DG RWS hoofdvaarwegennet RWS DG RWS water RWS DG RWS

Opschalingsniveau 3: Vertegenwoordiging in IBT Bovenstaande criteria gelden ook voor de vertegenwoordiging op DG-/IG-niveau in een IBT. Indien nodig kan hiervan afgeweken worden. Een besluit hiertoe wordt in de Coördinatiegroep genomen. Het hoofd DCC-

V&W is ter ondersteuning als liaison aanwezig in het IBT.

De informatievoorziening vindt plaats via situatierapporten en attenderingsberichten.

Opschalingsniveau 4: Vertegenwoordiging in MBT De minister of staatssecretaris neemt deel aan het MBT. Zij kunnen vervangen worden door de (plv.) SG, een DG of de IG. Het (plv.) hoofd DCC-V&W is als liaison ter ondersteuning aanwezig in het MBT.

Situatierapporten (Sitrap) Na ieder overleg van de Operationele Groep of, indien een Operationele Groep niet bijeen geroepen wordt, maar de situatie het vereist, zal op reguliere tijden een sitrap worden opgesteld. Sitraps worden uitgegeven bij lopende acties van enige omvang en waarbij meerdere actoren uit het netwerk betrokken zijn. Dit sitrap omvat een korte omschrijving van de melding, de ondernomen acties door het DCC-V&W, de ondernomen acties door andere partijen, de geconstateerde knelpunten en gevraagde besluiten.

3.4 Informatievoorziening Crisismanagement is netwerkmanagement. Indien een melding wordt ontvangen zal het DCC-V&W zowel bij informatieve als bij operationele opschaling het betrokken netwerk (blijven) informeren. Immers, de betrokken diensten behouden hun eigen verantwoordelijkheden en zullen hun eigen acties uitvoeren terwijl het DCC-V&W coördineert. Dit impliceert de organisatie van adequate informatiestromen richting betrokken actoren in het netwerk. Het DCC-V&W voorziet in de bewaking en registratie van de informatiestromen en het vastleggen van de uitkomsten van het Operationele Groep en Coördinatiegroep overleg. Daartoe wordt binnen het DCCV&W een informatiecoördinator aangesteld en wordt het administratief centrum ingericht.

Attenderingsberichten Door het DCC-V&W worden attenderingsberichten uitgegeven indien sprake is van de noodzaak tot informatief opschalen en er geen bijeenkomst van de Operationele Groep is geweest. Het zijn korte berichten betreffende een melding die een beperkte inzet van het DCC-V&W vereist. 3.5 Calamiteitenbestrijding op de Noordzee Binnen het Ministerie van Verkeer en Waterstaat ligt de beheerstaak van de Noordzee bij de dienst Noordzee van Rijkswaterstaat. Meerdere departementen hebben echter

verantwoordelijkheden op de Noordzee. Daarom worden de inzet van middelen, de aanpak van calamiteiten en de ‘Search and Rescue’-acties gecoördineerd door de Kustwacht, die een samenwerkingsverband vormt van zes departementen. Meldingen die op het Kustwachtcentrum (KWC) binnenkomen worden door de eigen organisatie afgehandeld. Indien deze meldingen betrekking hebben op de beheerstaken van RWS Noordzee, zullen ze worden doorgegeven aan het alarmnummer van RWS Noordzee. Deze meldingen zullen, mits zij voldoen aan de criteria zoals omschreven in het Rampenplan voor de Noordzee, worden doorgegeven aan het DCC-V&W. Bij de opschaling geldt in dit geval een afwijkend regime. RWS Noordzee en de Kustwacht kunnen samen besluiten om een Operationele Groep bijeen te roepen. Deze komt dan bijeen in het Kustwachtcentrum te Den Helder. Interdepartementaal Beleidsteam Noordzeerampen (IBTN) Voor verdere opschaling bij rampen en crises op de Noordzee bestaat een aparte organisatie: het Interdepartementaal Beleidsteam Noordzeerampen. Het IBTN bestaat uit vertegenwoordigers van de in Kustwachtverband samenwerkende departementen, desgewenst aangevuld met vertegenwoordigers van andere departementen. Het IBTN staat, namens de

minister van Verkeer en Waterstaat, onder voorzitterschap van de directeur Maritiem Transport van het Directoraat-generaal Transport en Luchtvaart (DGTL). Het bijeenroepen van het IBTN gebeurt door het DCCV&W op instigatie van de Operationele Groep te Den Helder of de voorzitter IBTN. Informatieve opschaling richting ambtelijke en politieke top vindt plaats via de dienstdoende piketambtenaar van het DCC-V&W. RWS Noordzee zorgt voor een levende zee, goede vaarwegen en veiligheid voor de scheepvaart. In RWS-verband voert de dienst daarom het integrale water-, bodem-, en technisch vaargeulbeheer van de Noordzee uit.

- het beperken en bestrijden van de gevolgen van rampen en incidenten; - het bij voorkomende noodzaak zorgen voor scheepvaart verkeersbegeleidende maatregelen; - de handhaving van de rechtsorde en het verlenen van hulp; - de controle op de zeevisserij; - de controle op de naleving van scheepvaart verkeersvoorschriften; - het toezicht op de uitrusting van schepen; - de handhaving van de milieuvoorschriften; - de controle op in-, uit- en doorvoer van goederen; - het weren van ongewenste vreemdelingen.

De Nederlandse Kustwacht is een samenwerkingsverband van zes departementen – Defensie, Verkeer en Waterstaat, Justitie, Financiën, Landbouw Natuurbeheer en Voedselkwaliteit en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties – ten aanzien van elf operationele overheidszaken op de Noordzee. Het Ministerie van V&W treedt hierbij op als coördinerend ministerie.

De operationele leiding is in handen van de Koninklijke Marine. Voor de uitvoering van deze taken worden varende en vliegende eenheden ter beschikking gesteld door de participerende diensten. Het Kustwachtcentrum heeft een 24-uurs bezetting en fungeert als centraal meld-, informatie- en coördinatiecentrum en is tevens het Nationale Maritieme- en Aeronautische Redding Coördinatie Centrum (JRCC).

Taken van het Kustwachtcentrum zijn: - het uitluisteren/afhandelen en coördineren van het (inter)nationale Nood- Spoed- en Veiligheids (radio)verkeer; - de coördinatie en uitvoering van hulpverlening en reddingsacties;


17

18

4 Werkwijze DCC-V&W 4.1 Werkterrein en omgeving

4.3 Alarmeringsprocedures

Het DCC-V&W kan gealarmeerd worden door informatie over: - het V&W-werkveld; - het werkveld van andere departementen met een uitstraling naar de V&W-beleidsterreinen.

Het DCC-V&W kan gealarmeerd worden: - intern via het alarmnummer aan de meldpost van het DCC-V&W 0800 – DCCVENW (0800-322 83 69) Dit nummer komt uit bij de verkeersmanagementcentrale van RWS-dienst NoordHolland: de Wijde Blik te Velsen-Zuid. Alle meldingen worden door de Wijde Blik direct doorgegeven aan de dienstdoende piketambtenaar van het DCC-V&W. Dit is een van de vier crisismanagers die bij toerbeurt een week piketwacht hebben. Zij zijn 24 uur per dag bereikbaar. - intern vanuit het beleid; - intern vanuit de uitvoering of inspectie; - intern vanuit de voorlichting; - intern en extern vanuit het netwerk; - extern door derden.

4.2 Meldingscriteria De aanpak van crises begint met de melding. Het is moeilijk om exact te definiëren welke meldingen aan het DCC-V&W dienen te worden doorgegeven. In principe gaat het om zaken: - waarbij meerdere dodelijke of zeer zwaar gewonde slachtoffers te verwachten c.q. te betreuren zijn; - die een hoge publiciteitswaarde hebben; - die een grote financiële impact (kunnen) hebben; - die inter-/intra-departementale afstemming en/of coördinatie vereisen; - die (potentieel) politiek gevoelig zijn.

4.4 Opschalingsprocedures Als een incident gemeld wordt bij het DCCV&W wint de piketambtenaar vervolgens nadere informatie in bij de incidentmelder en verifieert vervolgens bij crisiscoördinatoren en -organisaties in het betrokken beleidsveld voor

een juiste inschatting van de situatie. Op basis van de verzamelde informatie maakt de dienstdoende piketambtenaar een inschatting of dit incident op normale wijze door de operationele diensten afgehandeld kan worden (zonder DCC-V&W-inbreng) of niet. Zo ja, dan vermeldt hij dit incident in het incidentenoverzicht en gaat over tot de orde van de dag. Zo nee, dan neemt de piketambtenaar contact op met de piketambtenaar DCO (Voorlichting) en de crisiscoördinator IVW/RWS teneinde een nadere inschatting van de situatie te maken en te bezien of er operationeel opgeschaald moet worden. Resultaat van dit overleg kan zijn dat er nog geen operationele opschaling plaatsvindt maar wel informatieve opschaling. In alle gevallen licht de dienstdoende piketambtenaar het (plv.) hoofd DCC-V&W in. Deze kan besluiten tot operationele opschaling van het DCC-V&W. Als een operationele opschaling plaatsvindt licht de piketambtenaar ook het NCC van BZK en indien nodig de coördinatiecentra van andere betrokken departementen in.

19

4. Werkwijze DCC-V&W: vervolg

4.5 Vergaderschema’s en formulieren DCC-V&W In deze paragraaf zijn een aantal modellen opgenomen die bij zullen dragen aan een efficiënte werkwijze. Behalve een aantal checklisten zijn ook enkele voorbeeldformulieren opgenomen. Op de bijgevoegde CD (achterin dit handboek) zijn de digitale versies (templates en pdf) van deze formulieren opgenomen. De templates zijn Word®-documenten die u kunt gebruiken om de diverse formulieren digitaal in te vullen. Wij adviseren u om van de formulieren in pdfformaat enkele prints te maken die u kunt gebruiken indien de digitale versies niet beschikbaar zijn.

20

4.5.1 Checklist/vergaderagenda)

Checklist/vergaderagenda

Instantie Vergadering n.a.v. Datum Lokatie Contactpersoon GSM Aanwezig


1

Aanleiding

2

Feiten

3

Door anderen genomen maatregelen

4

Eigen maatregelen 4.1 Beleid op korte en lange termijn 4.2 Communicatie op korte en lange termijn/rode draad 4.3 Uitvoering

5

Knelpunten

6

Beslispunten

21

22


4.5.2 Vergaderschema DCC-V&W

T0

T1

T2

Vergadering Operationele Groep Opstellen Sitrap Verzenden Sitrap Info Backbench

T3

tijd

4.5.3 Meldformulier

Meldformulier

Volgnummer

Behandeld door

(kruis aan en vul datum in)

Gegevens melder/geadresseerde

Meldformulier In

Contactpersoon

Meldformulier Uit

Instantie

Oefening

Telefoon

Incident

Fax

Camaliteit

E-mail

Overig

Overig

Melding


23

24


4.5.4 Situatierapport

Situatierapport

Volgnummer

Datum

Aan

Van

Fax

Doorkiesnummer

Aantal bladen

Telefoon

Onderwerp

Fax E-mail

Ter informatie het volgende: 1 Aanleiding 2 Feiten

3 Door anderen genomen maatregelen

4 Eigen maatregelen

1 Beleid 2 Communicatie 3 Uitvoering

5 Knelpunten

6 B li

t

1 B l id

4.5.5 Logboek

Logboek

Omschrijving incident/camaliteit

Behandeld door Naam Instantie Telefoon GSM E-mail

Datum:

tijd:

(eerste melding)

Afkomstig van Bladnummer

Netwerkpartners

Bijzonderheden (dienst/functie etc)

Bereikbaar op

Logboek Datum en tijd


Actie

25

26


4.5.6 Evaluatieformulier

Evaluatierapport

Behandeld door

(kruis aan en vul datum in)

Actie

Oefening

Bijeenkomst

Benaming:

Instantie

Beleidssectoren

Telefoon

Binnenvaart

Wegverkeer

Buisleidingen

Havens

Luchtvaart

Waterkwaliteit

Noordzee

Spoor

Waterkwantiteit

Zeescheepvaart

Weer

Analyse Feiten, doel Maatregelen, voorzieningen Uitvoering, presentatie Knelpunten, reacties Besluiten, eindoordeel Aanbevelingen Implementatie aanbevelingen Nazorg

Crisibeheersing

Naam

E-mail Datum

5 Crisiscommunicatie en voorlichting 5.1 Communicatiekaders crisiscommunicatie Crisisbeheersing en crisiscommunicatie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Met name bij opschaling tot de Operationele Groep moet direct met communiceren worden begonnen. Dit geldt zowel voor de interne communicatie als voor de externe. Binnen V&W speelt de Directie Communicatie (DCO) hierbij een sturende rol. Andere partijen zijn de communicatieafdelingen binnen de beleids-DG’s, de IVW en het DG Rijkswaterstaat en de regionale diensten van Rijkswaterstaat. DCO maakt in DCC-V&W verband vast deel uit van de opschalingsdriehoek: inhoud – proces – communicatie en is daarmee vanaf de aanvang medebepalend voor het opschalingsniveau. DCO werkt primair voor het D1 niveau, dat wil zeggen de politieke en ambtelijke top. 5.2 Organisatie DCO gaat bij crisiscommunicatie uit van de volgende werkwijze, die navenant een personele invulling krijgt. Bij crises zijn drie typen communicatie te onderscheiden: beleidsinstrumentele communicatie (wat moet de burger direct weten); feitelijke communicatie

(wat is in het kader van de openbaarheid relevant voor journalistiek en burger) en bestuurlijke communicatie (boodschap van bewindspersonen). Naarmate de crisis ernstiger wordt, zal hiertussen steeds meer onderscheid moeten worden gemaakt. Een klein incident/ crisis kan vermoedelijk door de woordvoerders (van uitvoerende diensten) worden afgedaan. Hierbij hoeft waarschijnlijk geen onderscheid te worden gemaakt tussen beleidsinstrumentele en feitelijke communicatie. Het is de verwachting dat bestuurlijke communicatie op dat moment niet aan de orde is (mogelijk wel achteraf). Bij een grote crisis moet het onderscheid wel worden gemaakt. Media dienen dan te worden beschouwd als kanaal naar de burger; Wat zijn de gezondheidsrisico’s? Welk gebied moet ik mijden? etc. Feitelijke informatie kan dan worden aangeboden via de website en op gezette tijden kunnen de bewindspersonen worden ingezet voor een boodschap. De organisatie zal in dit geval veel omvattender zijn. Voor de beleidsinstrumentele communicatie zullen met name de woordvoerders en publieksvoorlichters aan de lat staan, mogelijk gesteund door speechschrijvers; voor feitelijke informatie, informatiespecialisten

en webredacteuren; en de bestuurlijke communicatie zal worden begeleid door woordvoering en mogelijk speechschrijvers. Deze adviserende en uitvoerende taken worden begeleid door onderzoek en monitoring, zodat op een gedegen wijze kan worden beoordeeld of bijsturing van de boodschap nodig is. Bovendien wordt ondersteuning geleverd door een backoffice. Deze aanpak heeft als doel te focussen op de belangrijkste zaken en de organisatie van de communicatie mogelijk te maken.

27

28

5. Crisiscommunicatie en voorlichting: vervolg

5.3 Procedure Buiten kantooruren maakt de piketvoorlichter of crisiscoördinator van DCO, vanaf het moment dat hij wordt betrokken bij het driehoeksoverleg, deel uit van het DCC-V&W. Tijdens kantooruren wordt deze vervangen door de voorlichter die verantwoordelijk is voor het dossier. Indien deze organisatiestructuur onvoldoende blijkt te zijn, wordt overgegaan tot opschaling. Daarin worden de volgende stadia onderscheiden:

opgestart, ter ondersteuning van de directie en van de pers- of piketvoorlichter in de Operationele Groep. Dit backoffice kan naar behoefte bestaan uit administratief personeel, communicatieadviseurs en/of persvoorlichters. In specifieke gevallen kan hiervoor ook een regionaal voorlichter worden ingezet. Op locatie bij het DCC-V&W kan de pers- of piketvoorlichter zich laten bijstaan door een zogenaamde backbench. Deze backbench kan bestaan uit dezelfde functionarissen als in de backoffice.

Verkeer en Waterstaat of een of meerdere persvoorlichter(s) maken hier deel van uit. Ook de andere ministeries leveren persvoorlichters. De voorlichting en woordvoering gebeuren nu centraal door het NVC. Het Expertisecentrum Risico- en Crisiscommunicatie (ERC), de staande crisiscommunicatieorganisatie van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, kan hierbij een adviserende rol spelen en ondersteuning bieden. Leden van het ERC behoren bij opschaling tot de vaste kern van het NVC. 5.4 Taakverdeling

Stadium 1: normale situatie Hierbij is geen sprake van opschaling van de bezetting. Buiten de kantooruren is de piketvoorlichter telefonisch bereikbaar (070-3517060; dit nummer is altijd doorgeschakeld naar de piketvoorlichter van dienst). Binnen kantooruren kan worden gebeld met het secretariaat van DCO 070-3517625 waarbij dient te worden gevraagd naar de coördinator woordvoering of de directeur communicatie. Deze zijn overigens buiten kantooruren eveneens te bereiken indien het piketnummer geen gehoor geeft. Raadpleeg hiervoor het piketboekje van VenW. Stadium 2: crisissituatie De bezetting wordt opgeschaald. De persvoorlichter of piketvoorlichter maakt deel uit van het DCC-V&W. Bij DCO wordt een backoffice

Stadium 3: crisis op meerdere beleidsterreinen van Verkeer en Waterstaat Wanneer wordt opgeschaald tot een Coördinatiegroep heeft de directeur communicatie van V&W hierin zitting. De piketvoorlichter of coördinator wordt binnen DCO vervangen door een operationele groep waarin de directeur communicatie of een seniorvoorlichter zitting heeft. Het backoffice van DCO gaat over op 24-uursbezetting. Stadium 4: crisis op beleidsterreinen van meerdere ministeries Het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de interdepartementale coördinatie. Het Nationaal Voorlichtingscentrum (NVC) wordt opgestart door een besluit genomen door het Ministerieel Beleidsteam; de directeur Communicatie van

De directie Communicatie (DCO) maakt tijdens een crisis deel uit van de bezetting van het DCC-V&W. De procedure is hierboven beschreven. Voor interdepartementale crises ligt de coördinatie in handen van het Nationaal Coördinatiecentrum (NCC). Regionale voorlichters blijven bij een crisis, afhankelijk van de aard en omvang, werkzaam in hun eigen omgeving. Afstemming en coördinatie met DCO blijven daarbij essentieel. Afhankelijk van de duur van een crisis kan er ook landelijk een beroep gedaan worden op de regionale voorlichter.

5.5 Communicatie Inspectie V&W Ten tijde van crisisafhandeling ligt de operationele verantwoordelijkheid voor het tijdig informeren van de politieke en ambtelijke top bij het DCC-V&W waar IVW, in geval van opschaling, altijd deel van uitmaakt. In DCCverband zullen, conform de in een protocol tussen IVW en DCO vastgelegde procedureafspraken (Procedureafspraken Inspectie V&W en Directie Communicatie over de woordvoering, november 2001), de acties inzake crisiscommunicatie worden afgestemd tussen IG-IVW, de directeur DCO en het (plv.) hoofd van het DCC-V&W. Deze uitzondering vloeit voort uit de afweging of, gezien de aard van de calamiteit en eventuele politieke implicaties, de Inspectie de haar wettelijk toevallende onafhankelijke positie moet innemen met daarbij behorende mediacontacten.

5. Crisiscommunicatie en voorlichting: vervolg

29

30

6 Wettelijke kaders en bevoegdheden binnen het Ministerie van V&W In dit deel van het handboek vindt u een opsomming van de belangrijkste vigerende weten regelgeving die betrekking heeft op de beleidsvelden van Verkeer en Waterstaat en de bevoegdheden die daaruit voortkomen. Op twee wetten, de Wet rampen en zware ongevallen en de Waterstaatswet 1900 wordt uitgebreid ingegaan omdat deze bij de rampenbestrijding en crisisbeheersing binnen V&W een prominente rol spelen.

Dit met nadruk op de verdeling van taken en bevoegdheden op het gebied van rampenbestrijding.

6.1 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo)

In het verlengde hiervan wordt gesteld dat de rampenbestrijding in eerste instantie een taak is van het lokale bestuur. In zekere zin was de Rw aldus bedoeld als aanvulling op de bestaande wetten die aan afzonderlijke bestuursorganen raken en bevoegdheden toekennen (te denken valt hierbij aan de Brandweerwet 1985, Politiewet, Wet ambulancevervoer en de waterstaatswetgeving). De Rw vult een geconstateerde lacune in de bestuurlijke verhoudingen op. In de wetgeving ontbreekt namelijk een goede regeling voor de coördinatie tussen de verschillende diensten in geval van een ramp.

Met ingang van 9 april 1997 is de Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) in werking getreden (Wet van 13 maart 1997, Stb. 142). Deze wet betreft de gewijzigde Rampenwet (Rw). Zoals uit de titel van de wet al blijkt, is in ieder geval de werkingssfeer van de wet vergroot. In hoofdlijnen wordt in deze paragraaf aangegeven welke wijzigingen zich hebben voorgedaan en wat daarvan de gevolgen (kunnen) zijn voor (met name) de regionale diensten van Rijkswaterstaat.

De noodwetgeving is opgezet volgens het kernprincipe dat de organisaties die bij dagelijkse ongevallen belast zijn met de hulpverlening, ook belast zijn met de bestrijding van ongevallen die de omvang hebben van een ramp als bedoeld in de Rw (zie §7.1).

In hoofdlijnen had de wetswijziging het volgende tot doel: A de bestrijding en voorbereiding van zware ongevallen onder de werking van de wet brengen; B de nazorg bij rampen en zware ongevallen onder de wet brengen; C de landelijke coördinatie bij de bestrijding van rampen en zware ongevallen versterken; D het sanctioneren van de verplichting tot het verschaffen van informatie. 6.1.1 De gevolgen van de Wrzo voor Rijkswaterstaat De RWS-dienst is in deze een voorpost van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. De dienst mag, namens de minister van V&W, in de regio handelend optreden. Met de inwerkingtreding van de Wrzo zullen calamiteiten ‘eerder’ onder de werking van deze wet komen te vallen. Het is zelfs zo dat de vrij strikte formulering van artikel 1 in de bij de

31

32

6. Wettelijke kaders en bevoegdheden binnen V&W: vervolg

wet behorende kamerstukken vrij ruim wordt uitgelegd. Niet zozeer de aantallen (mogelijke) slachtoffers of de (mogelijke) materiële schade zijn doorslaggevend om te bepalen of een calamiteit onder de werking van de wet bestreden zou moeten worden. Belangrijker is nog wel de verwachte (of gepercipieerde) noodzaak tot bestuurlijke coördinatie en afstemming. Dit staat, zoals reeds beschreven, ter beoordeling van de burgemeester. Als hij denkt het opperbevel nodig te hebben voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid in geval van een calamiteit, dan is dat op zich al voldoende reden voor toepassing van de Wrzo. De burgemeester zal hierbij echter evengoed altijd weloverwogen te werk moeten gaan. Immers, achteraf kan hij bestuurlijk worden aangesproken op zijn handelen. Officieel gebeurt dit door de verantwoording die hij heeft af te leggen aan de gemeenteraad. Officieus ook binnen de hiërarchische verhouding tussen burgemeester, CdK en minister van BZK. Bovendien kunnen de CdK en deze minister tijdens de bestrijding van het ongeval bindende aanwijzingen geven. De gehele wetswijziging lijkt niet zozeer een strikt juridische verruiming van het begrip ‘ramp’ te bewerkstelligen. De formulering van artikel 1 is bijvoorbeeld niet fundamenteel gewijzigd. Het is eerder de bedoeling geweest om de psychologische drempel voor de

bestuurders die gebruik mogen maken van de bevoegdheden in de Wrzo, te verlagen.

Minister BZK Verplichting tot overleg voor handelen

Uit het bovenstaande blijkt dat het mogelijk is dat een burgemeester eerder de rol van opperbevelhebber op zich zal nemen in geval van een calamiteit. Dit heeft voor de regionale RWSdiensten tot gevolg dat zij eerder te maken (kunnen) krijgen met de ‘overrule’-mogelijkheid die de burgemeester in zo’n geval ter beschikking staat. 6.1.2 Positie van de regionale diensten Rijkswaterstaat Schematisch ziet de positie van de regionale diensten RWS in de verdeling van de bevoegdheden onder de werking van de Wrzo er als volgt uit. Daarbij wordt de normale hiërarchische verhouding van de sectorminister even buiten beschouwing gelaten. Ook de operationele leiding blijft buiten beschouwing. De operationele leider (meestal het hoofd van de brandweer) werkt namelijk onder verantwoordelijkheid van de burgemeester. Bij de burgemeester ligt aldus de bevoegdheid, ook voor de operationele leiding.

Minister V&W

(Bindende) aanwijzingen

Commissaris van de Koningin

DCC-V&W

(Bindende) aanwijzingen

Burgemeester (Opperbevel) Coördinatie en sturing (overrule)

Politie, Brandweer, Ambulancediensten, etc.

Regionale diensten

Uit voorgaande figuur blijkt dat Rijkswaterstaat bij een calamiteit die valt onder de werking van de Wrzo, in een afhankelijke positie terechtkomt. Rijkswaterstaat houdt, ook in geval van een ramp of een zwaar ongeval, dezelfde taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden als in een ‘normale situatie’, met dit verschil dat altijd de mogelijkheid bestaat dat handelingen door de burgemeester of de minister van BZK als niet juist worden gezien en Rijkswaterstaat gedwongen wordt handelingen na te laten of andere handelingen te verrichten. Het valt moeilijk in te schatten in hoeverre de versterking van de positie van de minister van BZK maakt dat de positie van de sectorministers (en dus ook van Rijkswaterstaat) wordt verzwakt. Feit is dat, voor uitoefening van de eigen bevoegdheden die de minister van V&W heeft, bij een ramp of zwaar ongeval eerst overleg met de minister van BZK gevoerd moet worden. Met de afhankelijke positie van Rijkswaterstaat wordt rekening gehouden bij het opstellen van calamiteitenplannen. Vooral de inhoud van de gemeentelijke rampenplannen is daarbij van belang. Door de inhoud van de RWS-calamiteitenplannen daarop aan te laten sluiten kan voorkomen worden dat Rijkswaterstaat in geval van een calamiteit door de burgemeester overruled wordt.

Het is van belang dat een regionale dienst zich bewust is van haar positie in de regio, zeker in relatie tot de regionalisering van de rampenbestrijding. Voor een verdere bewustwording zijn de volgende punten van belang: - de bevoegdheden uit de Waterstaatswetgeving die de regionale dienst bij de bestrijding van rampen en zware ongevallen ter beschikking staan dienen systematisch in kaart te worden gebracht; - het aantal en de strekking van eventuele convenanten waarbij in de provincies coördinerende burgemeesters zijn ingesteld dient geïnventariseerd te worden; - de herziening van de noodwetgeving V&W en de gevolgen van de Wrzo dienen in kaart te zijn gebracht en regionaal te worden vertaald; - voor de regionale calamiteitenplannen dienen de gemeentelijke rampenplannen te worden beoordeeld. Het is in algemene zin van belang dat de regionale diensten zich bewust zijn van hun positie ten opzichte van de bestuurlijke partners in de regio. Zeker rampenbestrijding vereist een hoge mate van coördinatie en afstemming, ook in preparatoire sfeer.


6.2 Waterstaatswet 1900 6.2.1 Samenhangend stelsel van waterstaatsnoodrecht De wet geeft verplichtingen en bevoegdheden van alle beheerders van waterstaatswerken (waaronder de waterschappen) in het belang van de voorbereiding op, en het optreden tijdens omstandigheden waarin de veiligheid van waterstaatswerken in gevaar is of dreigt te komen. Er is gekozen om alle bepalingen inzake bevoegdheden bij gevaar, dus inclusief de bepalingen inzake de bevoegdheden van het hoger waterstaatsgezag om opdrachten te geven, bijeen te plaatsen in één wet. Beoogd wordt daarmee een meer overzichtelijke en uniforme, maar ook een meer geïntegreerde regeling tot stand te brengen. In de wet zijn alle op het onderwerp betrekking hebbende regels bijeen geplaatst in een nieuwe paragraaf 17 van de Waterstaatswet 1900. 6.2.2 Bestuurlijke verplichtingen In de wet is een vijftal bestuurlijke verplichtingen geregeld: - ten eerste wordt wettelijk verankerd dat een beheerder de verplichting heeft om zorg te dragen voor het regelmatig houden van oefeningen;

33

34


- ten tweede dient deze zorg te dragen voor de vaststelling en bekendmaking van een calamiteitenplan; - ten derde dient een beheerder zorg te dragen voor een analyse van zijn optreden dat bij een situatie van gevaar heeft plaatsgevonden; een zogenaamde evaluatieverplichting; - ten vierde is bepaald dat een beheerder, indien hij gebruik heeft gemaakt van zijn bijzondere bevoegdheid bij gevaar, dit onverwijld dient te melden aan het hogere waterstaatsgezag; - tot slot dienen Gedeputeerde Staten vierjaarlijks aan de minister van Verkeer en Waterstaat te rapporteren over de stand van zaken met betrekking tot de oefeningen en calamiteitenplannen. 6.2.3 Bestuurlijke bevoegdheid De bevoegdheid van een beheerder om op te treden in een situatie van gevaar, wordt gegeven in artikel 72, eerste lid, van de wet, waar wordt bepaald dat de beheerder, in geval van gevaar, en zolang de daardoor ontstane situatie dit noodzakelijk maakt, bevoegd is maatregelen te treffen die hij nodig oordeelt, zo nodig in afwijking van wettelijke voorschriften.

6.2.4 Verhouding tot Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) Indien sprake is van een samenloop van een situatie van gevaar in de zin van de wet en een ramp of een zwaar ongeval in de zin van artikel 1 van de Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo), zal (zoals thans ook het geval is) sprake kunnen zijn van samenloop in de bevoegdheid tot het optreden van de burgemeester en die van de beheerder van waterstaatswerken. Ingevolge artikel 11 van de Wrzo heeft de burgemeester ingeval van een ramp (of bij ernstige vrees voor het ontstaan ervan) het opperbevel. Uit dien hoofde behoort tot zijn taak het coördineren van al die activiteiten die in zo’n situatie tot doel hebben de veiligheid van de bevolking te verzekeren. Tevens schrijft genoemd artikel 11 voor dat degenen die aan de rampbestrijding deelnemen onder het bevel staan van de burgemeester. Wel bewerkstelligt de wet dat de bevoegde gezagen uit de sfeer van de algemene bestuurskolom en die uit de functionele waterstaatskolom meer op de hoogte zullen geraken van elkaars plannen en voornemens omtrent de eventuele uitoefening van bevoegdheden in bijzondere omstandigheden. In de Waterstaatswet wordt aan de beheerder van waterstaatswerken namelijk een aantal verplich-

tingen opgelegd tot afstemming met (o.a.) de gemeenten. Bijvoorbeeld door het opnemen van de verplichting tot het toezenden van het (ontwerp–) calamiteitenplan aan betrokken gemeenten en de verplichting om het calamiteitenplan af te stemmen op provinciale coördinatieplannen, gemeentelijke rampenplannen en rampenbestrijdingsplannen. In de Wrzo wordt een vergelijkbare bepaling opgenomen, waardoor wederzijdse informatieverstrekking en afstemming verzekerd wordt. 6.3 Andere wetten met noodbepalingen op het terrein van V&W (primaat) Spoorwegen Wegtransport Water

Luchtvaart Vervoer Noodwetgeving Havennoodwet

Spoorwegwet Wegenverkeerswet 1994 Vaarplichtwet Binnenschepenwet Scheepvaartverkeerswet Wet behoud scheepsruimte 1939 Loodsenwet Waterschapswet Wet bestrijding ongevallen Noordzee Luchtvaartwet Wet luchtverkeer Wet vervoer gevaarlijke stoffen Vervoersnoodwet Rijkswet noodvoorzieningen scheepvaart

6.4 Overige relevante wetgeving

6.5 Bevoegdheden DG en IG

- Wet op de waterkering: aanleg waterkering geschiedt volgens een door beheerder op te stellen plan, overheid voert werken uit ter bescherming kustlijn; minister heeft informatie- en waarschuwingsplicht bij dreigend hoog water (ratio: beveiliging tegen overstromingen); - Wet op het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut: weerswaarschuwingen voor extreme weersomstandigheden, berichten bij calamiteiten en verdere weersverwachtingen waarbij de veiligheid in het geding is; - Schepenwet: certificering ter voorkoming van rampen, aanhouding schip, onderzoek naar scheepsramp. - Wrakkenwet: besluit van beheerder tot opruiming wrak; - Rijkswet Onderzoeksraad voor Veiligheid: vergunning, bestuursdwang + verbieden/ beperken toegang waterstaatswerken; - Wet Raad voor de Transportveiligheid: melding en onderzoek van en naar ongevallen en ernstige incidenten.

De beleids-DG’s zijn verantwoordelijk voor weten regelgeving. Daarnaast zijn zij verantwoordelijk voor toepassing van internationale wetgeving en verdragen: - de DG DGTL is verantwoordelijk voor het beleid op het gebied van scheepvaart, goederenvervoer, wegvervoer en luchtvaart; - de DG DGW is verantwoordelijk voor het beleid op het gebied van de hoofdwatersystemen. Hij is verantwoordelijk voor het beleid op het gebied van keren en beheren van water, de waterkwantiteit en de waterkwaliteit; - de DG DGP is verantwoordelijk voor het beleid op het gebied van personenvervoer op de weg en via het spoor.

Daarnaast dient rekening gehouden te worden met internationale weten regelgeving terzake van het milieubeheer en scheepvaart alsmede Europese kaderrichtlijnen.

- De Inspectie bewaakt en bevordert de veiligheid van het transport op de weg, in de scheepvaart, in de lucht en op het spoor. Zij heeft ook toezicht op de natte waterstaatswetten. Daarnaast ziet zij toe op de naleving van weten regelgeving op gebied van het milieu. - De IVW heeft een rapportageverplichting aan de Onderzoeksraad voor Veiligheid. 6.6 Bevoegdheden HID De rol en positie van de HID-en (Hoofdingenieur-directeuren van de regionale diensten van RWS) ziet er schematisch weergegeven in hoofdzaak als volgt uit (volgende pagina)*:

De DG RWS is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid dat door de beleidsDG’s is vastgesteld. Daarnaast is de DG RWS verantwoordelijk voor het beheer van de onder zijn verantwoordelijkheid vallende objecten en systemen. De IG IVW is verantwoordelijk voor de naleving van nationale en internationale weten regelgeving. De handhaving geschiedt door registratie, inspectie en certificering/ vergunningverlening.


* Het schema bevat een niet-uitputtende opsomming van de voornaamste bevoegdheden.

35

36

Wettelijke kaders en bevoegdheden binnen V&W: bevoegdheden HID

wanneer

welke rol

1

A1

oppertoezicht;

A1

A2

zorgplicht voor diverse waterstaatsaangelegenheden;

-

Algemene HIDbevoegdheden of verplichtingen onder normale omstandigheden

welke bevoegdheid/verplicht. bijzondere opmerkingen

A2

-

-

A3

wegbeheerder over de rijkswegen in regionale dienst;

A3

A4

diverse andere verwante rollen.

A4

oppertoezicht over waterstaat; zorg voor: beveiliging van het land tegen water, waterhuishouding in kwantitatieve en kwalitatieve zin, scheepvaartwegen en havens, landwegen en oeververbindingen, een veilige en vlotte verkeersafwikkeling te water en op de weg; aanleg, beheer en onderhoud van waterkeringen e.d.; diverse andere verwante taken.

A

RWS heeft deze taken, voorzover aan min. V&W opgedragen, en volgens diens aanwijzingen.

wettelijke basis A

art. 2 Organiek Besluit RWS.

wanneer

welke rol

2

A

zorgplicht voor waterstaat;

A

B

beheerder oppervlaktewater;

B

C

waterkwaliteitsbeheerder;

C

D

beheerder van water en van waterstaatswerken;

D

E

nautisch beheerder;

E1

Specifieke HIDbevoegdheden of verplichtingen onder normale of bijzondere omstandigheden


E2

F

G

wegbeheerder over de rijkswegen in regionale dienst; zorgplicht voor waterstaat;

H

toezichthouder.

H

F

G

algemene onteigeningsbevoegdheid bij watersnood; treffen van waterbeheersingsmaatregelen bij ongeval met gevolgen voor oppervlaktewater; treffen van maatregelen bij ernstige verontreiniging of aantasting van de bodem onder oppervlaktewater; opruimen wrakken in openbare wateren, waterkeringen of andere waterstaatswerken; verkeersaanwijzingen op water; aanwijzingen organisaties verkeersbegeleiding op water; treffen van verkeersmaatregelen; verbieden of beperken toegang waterstaatswerk; toezicht houden op / handhaven van Wet beheer rijkswaterstaatswerken en Ontgrondingenwet.


E

F

volgens aanwijzingen min. V&W;

volgens aanwijzingen min. V&W;

wettelijke basis A

art. 73 Onteigeningswet;

B

art. 49d Kernenergiewet;

C

art. 35 en 63a Wet bodembescherming;

D

art. 1 Wrakkenwet;

E1

E2

hiërarchische relatie / Scheepvaartverkeerswet / art. 2 Organiek besluit RWS; intern (eigen organisatie);

F

art. 2 Organiek besluit RWS;

G

art. 6 Wet beheer rijkswaterstaatswerken; Aanwijzing toezichthoudende ambtenaren Wet beheer rijkswaterstaatswerken en Ontgrondingenwet.

H

37

38


wanneer

welke rol

3

A

informant;

A

B

opvolgen bevelen/ aanwijzingen bevoegd gezag.

B

Rol en positie HID (in relatie tot burgemeester en CdK) bij rampen of zware ongevallen (of ernstige vrees voor het ontstaan ervan)

welke bevoegdheid/verplicht. bijzondere opmerkingen informeren van bevoegd gezag in kader van Wrzo; opvolgen bevelen/aanwijzingen bevoegd gezag (Gemeentewet, Wrzo en Ambtsinstructie CdK);

wettelijke basis A

art. 11t/m 14a Wrzo;

B1

burgemeester heeft opperbevel, ook jegens RWS/HID;

B1

art. 11 Wrzo en art. 173 Gemeentewet (vgl. ook art. 175 en 176 Gemeentewet);

B2

bij rampen en zware ongevallen van meer dan plaatselijke betekenis kan zonodig CdK aan burgemeester aanwijzingen geven (zoveel mogelijk na overleg met hem); Min. V&W kan, indien het algemeen belang dit dringend vereist, aan CdK aanwijzingen geven, zoveel mogelijk na overleg met hem; bij rampen en zware ongevallen van meer dan plaatselijke betekenis geeft CdK, zoveel mogelijk na overleg, aanwijzing aan HID (min. V&W kan deze aanwijzing ongedaan maken!).

B2

art. 12 Wrzo;

B3

art. 13 Wrzo;

B4

Ambtsinstructie CdK (art. 2, lid 3).

B3

B4

wanneer

welke rol

4

A

HID-bevoegdheden of verplichtingen in buitengewone (ofwel: nood) omstandigheden

rijksheer (namens min. V&W) in buitengewone omstandigheden*.

welke bevoegdheid/verplicht. bijzondere opmerkingen A

zie beschreven bevoegdheden onder hoofdstuk 6.7 ‘Bevoegdheden rijksheren’. Voorwaarde: indien de minister mandaat heeft verleend aan de rijksheer.

Mandaat heeft altijd betrekking op een bepaald gebied.

A

HID moet bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen als rijksheer. De noodbevoegdheden behoeven aparte inwerkingstelling – bij KB – alvorens ze kunnen worden gebruikt. Zie verder onder hoofdstuk 6.7 ‘Bevoegdheden rijksheren’.

wettelijke basis A

art. 27 juncto 2 en 8 t/m 17 Vervoersnoodwet, art. 22 juncto 2 en 6, 7, 8 en 13 Havennoodwet, art. 16, lid 2, Prijzennoodwet juncto art. 3a Vorderingswet)

* Volledigheidshalve zij nog vermeld dat er ook nog noodbevoegdheden zijn o.g.v. Wrzo in buitengewone omstandigheden waarbij tevens sprake is van een ramp of zwaar omgeval. Deze behoeven inwerkinstelling bij KB op voordracht van Min.-Pres. (art. 21 t/m 24 Wrzo). Het betreft m.n. een aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van min. BZK via CdK aan burgemeester) en uitoefening Wrzobevoegdheden van CdK en burgemeester door min. BZK. De Wrzo kent evenwel geen rijksherenbepaling.


39

40


wanneer

welke rol


5

HID als beheerder van wateren en waterkeringen (dus: rijkswater en rijkswaterkering).

A

HID-bevoegdheden of verplichtingen bij gevaar voor waterstaatswerken

B B1 B2 B3

bevoegdheid: in geval van A gevaar maatregelen te - de bevoegdheid ziet niet toe treffen die hij nodig oordeelt, op de droge infrastructuur zo nodig in afwijking van (wegen) wettelijke voorschriften; - de bevoegdheid ziet slechts toe op eigen waterstaatswerken (dus niet op wateren/waterkeringen bij waterschappen). - de bevoegdheid moet wijken indien burgemeester of CdK optreedt o.g.v. de Wet rampen en zware ongevallen verplichtingen: houden van oefeningen; opstellen van calamiteitenplan; analyse optreden na/bij gevaar.

wettelijke basis A

art. 72 Waterstaatswet 1900 (W’wet 1900);

B B2

art. 68 W’wet 1900; art. 69 W’wet 1900;

B3

art. 72, lid 4 W’wet 1900.

B1

6.7 Bevoegdheden rijksheren Wettelijke positie rijksheer De wettelijke positie van de rijksheer houdt in dat hij in bepaalde omstandigheden op grond van mandaat een bepaalde noodbevoegdheid in een bepaald gebied namens zijn vakminister kan uitoefenen. Het mandaat kan algemeen zijn of kan een bepaald geval betreffen. De minister behoudt de regierol en kan dus zelf ook over de desbetreffende noodbevoegdheden blijven beschikken. De wettelijke regeling van rijksheren is verbrokkeld geregeld in diverse noodwetten. Voor de noodwetten van V&W en EZ is de regeling recentelijk geharmoniseerd (Wet van 2 december 2004 tot modernisering noodwetgeving Verkeer en Waterstaat en Economische Zaken, Stb. 2004, 686, in werking getreden op 16 maart bij KB van 23 februari 2005 (Stb. 2005, 118). De positie van rijksheren is toen opnieuw gepositioneerd: het criterium van isolatie van een gebied is vervangen door een procedureel systeem van mandaat*. Wanneer kan een rijksheer bij V&W optreden? Een rijksheer kan optreden in zijn gebied als de Minister van V&W het mandaat heeft geactiveerd. Een mandaat kan zijn: - Algemeen: dwz betrekking hebben op een bevoegdheid die voor meerdere gevallen kan worden aangewend binnen een bepaald

tijdsbestek en per definitie alleen in buitengewone omstandigheden; - Bijzonder: dwz betrekking hebben op een bepaald geval (bij de mandaatverlening is dan ook het geval aangegeven waarvoor deze bevoegdheid kan worden gebruikt). Wie kunnen rijksheer zijn bij V&W? Op grond van het Aanwijzingsbesluit economische noodwetgeving zijn voor V&W thans nog de rijkshoofdinspecteurs van het verkeer aangewezen als rijksheer voor m.n. de Vorderingswet. Deze aanwijzing is achterhaald, want deze functionaris bestaat niet meer. Voor de Vervoersnoodwet heeft nog geen aanwijzing plaatsgehad. Het ligt in de bedoeling voor beide wetten de HID van een regionale directie van RWS aan te wijzen. De HID krijgt dan een prominente rol toebedeeld in het crisismanagement van V&W. Wat het operationele aspect betreft zal deze rol veelal ingevuld worden met gebruikmaking van de normaal beschikbare bevoegdheden. Voor de Havennoodwet bestaat het voornemen de havenmeesters aan te wijzen als rijksheer (dit kan dus ook de HID zijn).


* De positie van rijksheren is nog steeds in beweging (vgl. Beleidsplan crisisbeheersing 2004-2007), mede in relatie tot het aangekondigde Regionaal Veiligheidsbestuur (RVB) en de rol van de Minister van BZK als coördinerend minister voor crisisbeheersing (via de vakminister kan deze ook invloed uitoefenen op de rijksheren). Een en ander is thans in de inventariserende fase rijksbreed o.l.v. BZK; waar nodig zal de nieuwe positionering wettelijk worden vastgelegd. Voor de nieuwe positionering van de rijksheer wordt een duidelijk onderscheid aangebracht tussen de taken van de rijksheer in de preparatiefase en die in de responsfase.

41


Welke noodbevoegdheden hebben rijksheren bij V&W? De noodbevoegdheden van rijksheren komen bij V&W in hoofdzaak hierop neer: - 1a. Vervoersnoodwet: de bevoegdheden krachtens de art. 8 t/m 17, met name: • opleggen van een vervoerplicht van personen en goederen aan houders van voertuigen; • geven van aanwijzingen aan beheerders van infrastructuur; - 1b. Havennoodwet: een aantal bevoegdheden krachtens de Havennoodwet (art. 6, 7, 8 en 13), m.n. • het geven van aanwijzingen m.b.t. het gebruik van havens; • het regelen, beperken of verbieden van de toegang tot, het verkeer binnen en het verlaten van havens; - 1c. Prijzennoodwet (art. 16 lid 2) juncto art. 3a (en 5) Vorderingswet: alle bevoegdheden die de Minister van V&W toekomt krachtens de Prijzennoodwet, de Vorderingswet en de In- en uitvoerwet. Voor V&W impliceert dit in elk geval een bevoegdheid tot vordering van eigendomsrecht op of recht tot gebruik van zaken ter behartiging van belangen van tot haar zorg behorende aangelegenheden; wel is bij een dergelijke vordering overeenstemming met de Minister van EZ vereist.

Slotopmerkingen - V.w.b. de – niet meer bestaande rijkshoofdinspecteurs van het verkeer zij volledigheidshalve nog opgemerkt dat zij in hun functie als rijksheer hun taak zoveel mogelijk moeten verrichten na overleg met de CdK van de provincie waarin het desbetreffende gebied is gelegen. Zij zijn voorts gehouden op verzoek van de CdK inlichtingen te verstrekken over het door hen gevoerde of te voeren beleid. Een en ander is geregeld in het Aanwijzingsbesluit economische noodwetgeving. - Als bij noodomstandigheden art. 15 Vervoersnoodwet in werking wordt gesteld (bij KB) dan zijn beheerders of onderhoudsplichtigen van waterstaatswerken (dus ook HID-ers) verplicht de werken en voorzieningen uit te voeren en na de uitvoering te onderhouden, welke nodig zijn in het belang van een doelmatig vervoer van personen of goederen.

42

7 Afbakening begrippen 7.1 Crisis en ramp Onder een crisis wordt verstaan: een ernstige verstoring van de basisstructuren dan wel aantasting van de fundamentele waarden en normen van het maatschappelijk systeem. Een ramp of een zwaar ongeval is een gebeurtenis waardoor een ernstige verstoring van de openbare veiligheid is ontstaan, waarbij het leven en de gezondheid van vele personen of grote materiële belangen in ernstige mate worden bedreigd of zijn geschaad, en waarbij een gecoördineerde inzet van diensten en organisaties van verschillende disciplines is vereist om de dreiging weg te nemen of de schadelijke gevolgen te beperken. Van een crisis is in het algemeen sprake als het voortbestaan van iets in het geding is. Een crisis wijkt in een aantal gevallen af van en ramp of zwaar ongeval. Bij een crisis gaat het meestal niet om één gebeurtenis, maar om een serie gebeurtenissen (soms in tijd gespreid). De oorsprong is vaak difuus en er zijn meerdere (macro) factoren in het spel die een crisis sturen. Bovendien is niet altijd zonder meer duidelijk wat er gedaan moet worden en door

wie; veel meer dan bij een ramp zal er sprake zijn van belangentegenstellingen, die kunnen leiden tot conflictsituaties. De verschillen tussen ramp en crisis leiden er toe dat we spreken van rampenbestrijding en crisisbeheersing. Daarnaast zijn er belangrijke overeenkomsten in situaties die worden aangeduid met incident, calamiteit, ramp, zwaar ongeval of crisis: - de besluitvorming voltrekt zich in een netwerk met veel actoren; - beslissingen moeten onder tijdsdruk worden genomen; - er is sprake van onzekerheid, zodat ad hoc besluitvorming en improvisatie nodig zijn; - er bestaat een neiging tot centralisatie van de besluitvorming; - er is sprake van grote publicitaire druk; - democratische controle van de besluitvorming vindt in de regel achteraf plaats. In het Nationaal Handboek Crisisbesluitvorming is er voor gekozen om het begrip crisis als overkoepelend te zien. Begrippen als incident, calamiteit, ramp, zwaar ongeval zijn vanuit die invalshoek bijzondere vormen van een crisis. Rampenbestrijding is dan een bijzondere vorm van crisisbeheersing.

7.2 Veiligheidsketen Om de rampenbestrijding en crisisbeheersing als proces beter inzichtelijk te maken is gekozen voor een onderverdeling in een vijftal processen. Deze processen vormen de schakels van een keten die op zich weer een cirkel vormt. Op deze manier is een gebiedsafbakening mogelijk waarbij toch het totale overzicht niet verloren gaat. De veiligheidsketen kent 5 schakels: 1 Proactie Het wegnemen van structurele oorzaken van onveiligheid ter voorkoming van het ontstaan ervan; 2 Preventie Het minimaliseren van de risico’s en het beperken van (eventuele) gevolgen ervan;. 3 Preparatie De voorbereiding van de bestrijding van calamiteiten en crises. 4 Respons Het daadwerkelijk bestrijden van crises; 5 Nazorg Terugkeer naar de normale situatie en het evalueren van de aanpak van een afgehandelde crisis. Ook past in deze fase traumabestrijding en schadeafhandeling.

43

44

7. Afbakening begrippen: vervolg

7.3 Vier Vitale Belangen Nationale rechtsorde Bij de nationale rechtsorde gaat het om de bescherming van de rechtsorde zoals in gevallen van gijzelingen, kapingen en ontvoeringen. Tot het begrip nationale rechtsorde worden de openbare orde en de democratische rechtsorde gerekend. Internationale rechtsorde Bij de internationale rechtsorde gaat het om zaken als de verdediging van het grondgebied en/of de veiligstelling van de onafhankelijkheid van het Koninkrijk en het handhaven of herstellen van de internationale rechtsorde onder meer in het kader van het Handvest van de Verenigde Naties. Openbare veiligheid Hier gaat het om de bescherming van personen en zaken anders dan in het kader van de nationale en internationale rechtsorde. Het gaat hier met name om grootschalige verstoringen van de gezondheidstoestand van de bevolking (epidemieën), overstromingen, branden, vervuiling op grote schaal van de drinkwatervoorziening e.d.

Economische veiligheid Hier betreft het de bescherming van de economie. Omdat deze internationaal is ingebed heeft dit begrip een grensoverschrijdend karakter. Te denken valt aan instandhouding van de vitale transportsystemen zowel met het oog op schaarste (uitval) sec, als de logistieke ondersteuning van verschillende vitale organisaties/functies . 7.4 Vitale Sectoren Nadat al eerder vitale sectoren waren gedefinieerd, kwam het project Bescherming Vitale Infrastructuur tot een onderverdeling in vitale producten en diensten. Daarbij wordt de volgende definitie gebruikt: Infrastructuur wordt als vitaal beschouwd als tenminste één van de volgende criteria van toepassing is: - verstoring of uitval van een vitale sector, dienst of product veroorzaakt economische of maatschappelijke ontwrichting op (inter-) nationale schaal; - verstoring of uitval leidt direct of indirect tot veel slachtoffers; - de ontwrichting is van lange duur, het herstel kost relatief veel tijd en gedurende het herstel zijn vooralsnog geen reële alternatieven voorhanden.

Binnen V&W is voor Rijkswaterstaat de volgende uitwerking aan deze definitie gegeven: bij het uitvallen of ernstig verstoord raken van het object is het aantal mogelijke dodelijke slachtoffers > 1000, het aantal mogelijke gewonden > 10.000 en/of de mogelijke economische schade > 5 miljard €. In afnemende orde van grote van vitaliteit zijn de volgende producten en diensten benoemd: Sector/Product of dienst Energie 1 Elektriciteit 2 Aardgas 3 Olie Telecommunicatie 4 Vaste telecommunicatievoorziening 5 Mobiele telecommunicatievoorziening 6 Radiocommunicatie en navigatie 7 Satellietcommunicatie 8 Omroep 9 Internettoegang 10 Post- en koeriersdiensten Drinkwater 11 Drinkwatervoorziening Voedsel 12 Voedselvoorziening/-veiligheid

Gezondheid 13 Spoedeisende zorg/overige ziekenhuiszorg 14 Geneesmiddelen 15 Sera en vaccins 16 Nucleaire geneeskunde Financieel 17 Betalingsdiensten / betalingstructuur 18 Financiële overdracht overheid Keren en beheren oppervlaktewater 19 Beheren waterkwaliteit 20 Keren en beheren waterkwantiteit Openbare Orde en Veiligheid (OOV) 21 Handhaving openbare orde 22 Handhaving openbare veiligheid Rechtsorde 23 Rechtspleging en detentie 24 Rechtshandhaving Openbaar bestuur 25 Diplomatieke communicatie 26 Informatieverstrekking overheid 27 Krijgsmacht 28 Besluitvorming openbaar bestuur Transport 29 Mainport Schiphol 30 Mainport Rotterdam 31 Hoofdwegen- en Hoofdvaarwegennet (Rijksinfrastructuur) 32 Spoor Chemische en Nucleaire industrie 33 Vervoer, opslag en productie/verwerking van chemische en nucleaire stoffen


7.5 Uitzonderingstoestanden Op grond van buitengewone omstandigheden kan op basis van de Coördinatiewet Uitzonderingstoestanden bij koninklijk besluit, op voordracht van de Minister-President, de beperkte of de algemene noodtoestand worden afgekondigd. De in de bestaande wetten voor buitengewone omstandigheden (noodwetgeving) toegekende bevoegdheden worden in de wet verdeeld over de beperkte en algemene noodtoestand. De keuze om de scheidslijn tussen de beperkte en de algemene noodtoestand te beperken tot het criterium of er sprake is van afwijken van de in het artikel 103, tweede lid, van de Grondwet genoemde grondrechten heeft op de overweging berust dat afwijkingen van bedoelde grondrechten de zwaarste ingrepen in de rechtsorde betekenen die alleen in de ernstigste omstandigheden aan de orde kunnen zijn. Afwijkingen van de grondwetsbepalingen inzake de bevoegdheden van de provincies, gemeenten en waterschappen die artikel 103, tweede lid mogelijk maakt zijn weliswaar eveneens ingrijpend van aard doch naar de opvatting van de regering principieel van een andere orde. Met de term buitengewone omstandigheden wordt aangegeven dat, voordat een noodtoestand kan worden afgekondigd, zich

feitelijke gebeurtenissen moeten voordoen die tot toepassing van noodwettelijke bevoegdheden nopen omdat normale wettelijke bevoegdheden te kort schieten. Buitengewone bevoegdheden in de zin van de Coördinatiewet kunnen uiteenlopend van aard zijn. Zij kunnen ontstaan als gevolg van een crisis in verband met oplopende internationale spanning die in internationaal verband tot maatregelen kan leiden. Op nationaal niveau zal dan toepassing van noodwettelijke bevoegdheden moeten worden overwogen. Ook zijn vormen van internationale spanning denkbaar waarbij de NAVO niet is betrokken, die op nationaal niveau tot (civiele) verdedigingsmaatregelen kunnen dwingen. Te denken valt bijvoorbeeld aan een als gevolg van die spanning ontstaan acuut aardolietekort dat toepassing van de Distributiewet onvermijdelijk zou kunnen maken. Overigens zijn op dit terrein specifieke internationale afspraken van kracht, die in Nederland worden uitgevoerd via de Wet uitvoering Internationaal Energieprogramma. Tenslotte kunnen buitengewone omstandigheden zich voordoen in de vorm van grootschalige rampen die, indien zij in onvoldoende mate met de normale wettelijke bevoegdheden kunnen worden bestreden, leiden tot de noodzaak buitengewone bevoegdheden te gebruiken.

45

46


Tijdens de noodtoestanden kunnen, naar gelang de aard en het verloop van de crisis waarvoor de noodtoestand is afgekondigd, buitengewone bevoegdheden gefaseerd in werking worden gesteld. Het beleid is gericht op een flexibele crisisbeheersing: alleen die buitengewone bevoegdheden dienen ter beschikking te komen die door de situatie zijn geboden. De wetgever heeft voorzien dat een aantal bevoegdheden ter beschikking dient te komen bij de beperkte noodtoestand en alle bevoegdheden bij de algemene noodtoestand. Daartoe kent de wet de lijsten A en B. Ook heeft de wet het mogelijk gemaakt bevoegdheden separaat toe te passen zonder de daarbij behorende noodtoestanden uit te roepen. 7.6 Safety en security Sinds enige tijd is er discussie over de begrippen safety en security. In dit handboek wordt onder safety fysieke veiligheid verstaan en onder security beveiliging.

Deze zijn achtereenvolgens: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

Luchtvaartongevallen Ongevallen op water Verkeersongevallen Brandbare- / explosieve stoffen Giftige stoffen Kernongevallen Bedreiging volksgezondheid Ziektegolf Ongevallen in tunnels Branden Instorting Paniek in menigten Verstoring openbare orde Overstroming Natuurbranden Extreem weer Uitval nutsvoorzieningen Rampen op afstand

In de Leidraad Operationele Prestaties van het Ministerie van BZK worden de bij die typen ongevallen behorende maatregelen opgesomd. 7.8 Risico

7.7 Typen Ongevallen Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft in de Leidraad Maatramp 18 typen ongevallen gedefinieerd.

Het begrip risico wordt uitgelegd als ‘kans maal effect’.

8 Lijst met afkortingen Afstemmingsoverleg Bewaking en Beveiliging (i.v.m. dreigingen, BZK) BON Wet Bestrijding Ongevallen Noordzee BOT-mi Beleidsondersteunend Team milieu-incidenten BSR Bestuursraad BZK Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties CdK Commissaris der Koningin CG Coördinatiegroep DCC-V&W Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing V&W DCO Directie Communicatie DG Directeur-generaal DGP Directoraat-generaal Personenvervoer DGTL Directoraat-generaal Transport en Luchtvaart DKDB Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging EBB Eenheid Bewaking en Beveiliging (i.v.m. dreigingen, BZK en Justitie) ED Evaluatiedriehoek (i.v.m. dreigingen, BZK) EZ Ministerie van Economische Zaken HID Hoofdingenieurs-directeur HDJZ Hoofddirectie Juridische Zaken IBT Interdepartementaal Beleidsteam IBTN Interdepartementaal Beleidsteam Noordzee IOCB Interdepartementaal Overleg Crisisbeheersing IVW Inspectie Verkeer en Waterstaat JRCC Joint Rescue Co-ordination Centre KLPD Korps Landelijke Politiediensten KWC Kustwachtcentrum AO

LNV LBRB MBT NCBB NCC NCRS NCTb NHC NPK NRI NVC OCM-RWS OCM-V&W OG (R)MR RNZ RWS Sitrap SG V&W VROM VWS Wrzo

Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Landelijk Beraad Rampenbestrijding Ministerieel Beleidsteam Nationaal Coördinator Bewaking en Beveiliging Nationaal Coördinatiecentrum (BZK) NATO Crisis Response System Nationale Coördinator Terrorismebestrijding Nationaal Handboek Crisisbesluitvorming Nationaal Plan Kernongevallenbestrijding Nationaal Recherche Informatiecentrum Nationaal Voorlichtingscentrum Overleg Crisismanagement Rijkswaterstaat Overleg Crisismanagement Verkeer en Waterstaat Operationele Groep (Rijks)Ministerraad Regeringsnoodzetel Rijkswaterstaat Situatierapporten Secretaris-generaal Verkeer en Waterstaat Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Wet Rampen en Zware Ongevallen

47

48

9 Instellingsbesluit Datum

14 december 1999

DE MINISTER VAN VERKEER EN WATERSTAAT,

Besluit:

Nummer

KW/DCC\2581A/99

Gelet op artikel 3, tweede lid, van het Organiek Besluit Rijkswaterstaat (Stb. 1971, 42);

Artikel 1

Onderwerp

Besluit tot instelling van het departementaal coördinatiecentrum DCC-V&W

1

Overwegende: dat aan de Directeur-Generaal van de Rijkswaterstaat ook andere dan Rijkswaterstaatstaken kunnen worden opgedragen; dat het kabinet in het kader van de besluitvorming over het nationaal handboek crisisbesluitvorming heeft besloten dat de departementen dienen te beschikken over een Departementaal Coördinatiecentrum; dat het in het kader van de herziening van het crisismanagementsbeleid binnen het ministerie eveneens wenselijk is de huidige organisatie op dat vlak te herzien en tevens over te gaan tot de instelling van een Departementaal Coördinatiecentrum;

2

Aan de Directeur-generaal van de Rijkswaterstaat wordt opgedragen het tot stand brengen van een samenhangend crisismanagementbeleid voor het beleidsterrein van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Er is een Departementaal Coördinatiecentrum Verkeer en Waterstaat

Artikel 2 1

2 3

4

De organisatie van het DCC-V&W is een samenwerkingsverband van de diensten van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Het DCC-V&W heeft een basisbezetting. Het beheer van het DCC-V&W wordt opgedragen aan de Directeur Uitvoering van het Directoraat-generaal Rijkswaterstaat. De basisbezetting van het DCC-V&W valt rechtstreeks onder de Directeur Uitvoering. De werkwijze van het DCC-V&W staat beschreven in het handboek crisismanagement-V&W en in de verschillende netwerkplannen en netwerkachtergrondinformatie van het DCC-V&W.

49

50

9. Instellingenbesluit: vervolg

Artikel 3 Het DCC-V&W heeft tot taak het verzorgen van de respons van de Bestuurskern V&W en Hoofdkantoor van de Waterstaat in geval van een crisis. De basisbezetting van het DCCV&W heeft tot taak: 1 het opstellen van het algemeen beleidskader voor het crisismanagement van V&W, te accorderen door de Bestuursraad. 2 de voorbereiding van het optreden tijdens een crisis: A verzorgen van het centrale aanspreekpunt voor crisismanagement voor het ministerie, zowel intern als extern; B kwaliteitsborging, onder meer door de bewaking van de voorbereiding op calamiteiten in het beleidsterrein van V&W en door het verzorgen van de tweejaarlijkse rapportage over de stand van zaken van crisismanagement in het beleidsterrein van V&W aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal; C coördinatie van activiteiten voor de NAVO voor V&W; D verzorgen van de fysieke voorzieningen van het DCC-V&W, onder meer door het verzorgen van aansluitingen voor het ministerie op het nationaal noodnet en mogelijke andere telecommunicatievoorzieningen voor noodsituaties.

3

4 5

de algemene procesbewaking tijdens een crisis en de operationele ondersteuning voor beleidsverantwoordelijken van een sector, onder meer door het verzorgen van de meldkamerfunctie voor de Bestuurskern en het Hoofdkantoor van de Waterstaat, door het bewaken van de integrale besluitvorming en door de integrale rapportage aan de departementsleiding. het verlenen van nazorg door onder meer het uitvoeren van evaluaties; het fungeren als kenniscentrum.

Artikel 4 1

-

-

Binnen Verkeer en Waterstaat fungeert het Overleg Crisismanagement (OCM). In het OCM zijn vertegenwoordigd: alle Directoraten-generaal met hun contactpersonen crisismanagement; de Directie Voorlichting, de Directie Facilitaire Zaken, het Bureau Secretaris-Generaal, en indien de situatie dat vergt tevens de overige centrale diensten van de Bestuurskern; het KNMI; de voorzitter van het Overleg Crisismanagement-RWS; de basisbezetting het DCC-V&W Het hoofd DCC-V&W is voorzitter van het OCM.

2

Binnen de Rijkswaterstaat fungeert per 1 januari 2000 het Overleg Crisismanagement Rjkswaterstaat (OCMRWS). In het OCM-RWS zijn de coördinatoren crisismanagement van de droge en van de natte sector vertegenwoordigd. Het OCM-RWS rapporteert aan het hoofd DCC-V&W.

Artikel 5 Het DCC-V&W is permanent bereikbaar volgens door de Directeur-generaal van de Rijkswaterstaat te stellen regels. Artikel 6 Dit besluit treedt in werking met ingang van de tweede dag na dagtekening van de Staatscourant waarin het wordt geplaatst. Artikel 7 Dit besluit zal worden aangehaald als: Besluit DCC-V&W. Dit besluit zal met de toelichting in de Staatscourant worden geplaatst. Afschrift zal worden gezonden aan de Algemene Rekenkamer en aan: - alle ministers; - alle commissarissen van de Koningin;

- de voorzitter van de Eerste Kamer der StatenGeneraal; - de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal; - de Unie van Waterschappen; - het IPO; - de VNG.

De Minister van Verkeer en Waterstaat,

T. Netelenbos

Toelichting Algemeen Het besluit tot instelling van een departementaal coördinatiecentrum voor Verkeer en Waterstaat (DCC-V&W) formaliseert de nieuwe organisatie van het crisismanagement bij het ministerie. Daarmee formaliseert het ook de uitvoering door het Ministerie van V&W van de afspraken die het kabinet in 1997 heeft gemaakt in het kader van het Nationaal handboek crisisbesluitvorming. De voorbereidingen voor de nieuwe organisatie zijn in 1997 van start gegaan. Daarbij heeft het al eerder ingezette rijksbrede beleid ten aanzien van het crisismanagement als leidraad gediend. Dat beleid kan als volgt worden samengevat: crisismanagement is netwerkmanagement. Kenmerk van de nieuwe aanpak is: het kunnen oplossen van het probleem, ongeacht de oorzaak. Dit sluit aan bij de structuur van het noodrecht. De noodbevoegdheden zijn te gebruiken bij bepaalde problemen en zijn niet gebonden aan in de wet genoemde gebeurtenissen. Netwerkmanagement betekent dat een organisatieonderdeel binnen V&W is voorbereid op crises wanneer het crisismanagement/netwerkmanagement is ingebed in haar omgeving.


Dit veronderstelt: - aansluiting op de dagelijkse netwerken, dus behoud van verantwoordelijkheid door de getroffen organisatie dus bruikbaar van klein naar groot (kleine incidenten tot en met grootschalige crises, - het benutten van een zo algemeen mogelijk netwerk, dus niet alleen gericht op een bepaald type gebeurtenis, - niet in de valkuil vallen door per mogelijke gebeurtenis precies op te schrijven wat te doen, met mogelijke uitzondering van voorzienbare problemen, - opschaling op basis van het onderscheid informeren/operationeel betrekken dus ook van te voren informeren van organisaties die (nog) geen operationele functie vervullen - met de spelers in het netwerk regelmatig oefenen, aansluiting van internationale contacten bij nationale voorbereidingen. Het crisismanagementbeleid van een ministerie betreft het gehele beleidsveld, ongeacht door welke organisatie (departementaal onderdeel, agentschap of ZBO, lagere overheid, brancheorganisatie, bedrijf, etc.) een functie in dat veld wordt uitgeoefend.

51

52


De politieke verantwoordelijkheid is begrensd door verantwoordelijkheden van andere bewindslieden, te land in het bijzonder door die van de minister van Binnenlandse Zaken*. In samenwerking met andere ministeries moet de aansluiting tussen beleidsterreinen worden bewaakt. Het veiligheidsbeleid van de overheid heeft als doel de handhaving van vier vitale belangen: de internationale rechtsorde, de nationale rechtsorde, de openbare veiligheid en de economische veiligheid. V&W vervult taken op alle vier de terreinen. Het betreft: economische veiligheid - logistiek, d.w.z. instandhouding van de vitale transport- en telecommunicatiesystemen en post, zowel met het oog op schaarste (uitval) sec, als i.v.m. de ondersteuning van verschillende vitale organisaties en functies (in die zin is V&W betrokken bij de handhaving van alle vier de vitale belangen). openbare veiligheid - ongevallen- en rampenbestrijding, zelfstandig of in aansluiting op taken van de ministeries van Binnenlandse Zaken en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer** (en logistieke ondersteuning vitale functies op dit terrein): - verkeer en vervoer: Noordzee, veiligheid vervoersmodaliteiten (verschilt per modaliteit afhankelijk van de rol van de beheerder

- water - telecommunicatie en post - specifieke weerberichtgevingen - internationale hulpverlening nationale rechtsorde - openbare orde-problemen of evt. sabotage, bedreigingen, problemen met de integriteit. Dat is een kwestie van intern en extern (BZK) afspraken maken over informatie, uitoefening van bevoegdheden en geëigende reacties. V&W heeft op dat gebied geen eigen bevoegdheden. (En logistieke ondersteuning vitale functies op dit terrein.) internationale rechtsorde - alleen logistieke ondersteuning vitale functies op dit terrein.

* Hier staat ‘te land’, omdat Noordzee volledig valt onder V&W. ** Ook andere ministeries vervullen taken t.a.v. de handhaving van de openbare veiligheid (LNV: voedselvoorziening, epidemieën onder fauna en flora; VWS: volksgezondheid; VROM: drinkwater, milieu algemeen): de rol van V&W op die terreinen is logistiek van aard.

Artikel 1: departementaal coördinatiecentrum De Directeur-generaal Rijkswaterstaat wordt op grond van artikel 3, tweede lid van het Organiek Besluit Rijkswaterstaat belast met het tot stand brengen van een samenhangend crisismanagementbeleid voor het gehele beleidsterrein van V&W. De beleidsmatige aansturing van het DCC-V&W valt dus onder de Directeur-generaal terwijl zijn Directeur Uitvoering wordt belast met het beheer van het DCC-V&W (zie artikel 2). Deze constructie sluit aan bij de reeds bestaande verdeling van taken en bevoegdheden binnen RWS en bij de departementale filosofie waarin RWS optreedt als uitvoeringsorganisatie voor geheel V&W. Het DCC-V&W vormt één loket voor alle Directoraten-generaal (DG’s) en de centrale diensten. In geval van een crisis functioneert daarvoor het V&W-alarmnummer. Uit de taakstelling van het DCC-V&W volgt dat crises niet worden opgepakt buiten deze structuur om. Waar een melding ook als eerste binnenkomt of bekend is, deze dient te allen tijde aan het DCC-V&W te worden doorgegeven. Dat is apart nog in art. 3, lid 3, vastgelegd, door toekenning aan de basisbezetting van de algemene procesbewaking bij crises waarbij de Bestuurskern en het Hoofdkantoor van de Waterstaat en het ministerie zijn betrokken.

De V&W beleidssectoren waarvoor het DCCV&W zal optreden zijn alle sectoren van het ministerie. Momenteel zijn dat: 1 wegvervoer 2 spoorvervoer en openbaar vervoer 3 binnenvaart 4 waterkwantiteit/kering 5 waterkwaliteit 6 luchtvaart 7 buisleidingen 8 zeescheepvaart en havens 9 telecommunicatie en post 10 weer Ten aanzien van calamiteiten op de Noordzee waar de Kustwachtorganisatie een rol vervult, wordt de samenwerking tussen het DCC-V&W en het interdepartementale Beleidsteam Noordzee nog nader vormgegeven. Artikel 2: organisatie van het DCC-V&W De organisatie van het DCC-V&W is in alle omstandigheden een samenwerkingsverband tussen beleid, voorlichting, en procesbewaking en operationele ondersteuning vanuit de basisbezetting van het DCC-V&W. Dit kan worden aangevuld met functionarissen die in de operationele uitvoering werkzaam zijn. De verdeling van verantwoordelijkheden is gekoppeld aan de organisatievorm: het beleid is en blijft verantwoordelijk voor beleidsbeslissingen; het hoofd DCC-V&W is verant-


woordelijk voor – kort gezegd – bewaking van de voorbereiding en de procesbewaking/ operationele ondersteuning tijdens calamiteiten. Bewaking van de voorbereiding vindt uiteraard plaats in aansluiting op bestaande relaties, dus in een aantal gevallen alleen op ‘meta-niveau’. De realisatie van de doelstelling van het DCCV&W is pragmatisch van aard. Geen overname van verantwoordelijkheden, maar verduidelijken wie waarvoor verantwoordelijk is en wie wie informeert als er iets aan de hand is. Dit wordt voor alle sectoren samengevat in netwerkkaarten, korte overzichten die de omgeving aangeven van de betreffende organisatie. Hieraan zijn overzichten van bevoegdheden per sector toegevoegd. Deze omgevingsanalyses en bevoegdhedenschema’s vormen tezamen met beschrijving van de interne organisatie en checklists voor besluitvorming het handboek crisismanagement-V&W. Voor de DG’s/centrale diensten is het handboek (met achtergrondmateriaal) de geïntegreerde crisisregeling, waarin zowel de organisatie op het ministerie staat beschreven als specifieke aspecten voor een sector. De DG’s beschikken dan niet meer over eigen crisisregelingen (met uitzondering van het interdepartementale rampenplan Noordzee). Voor de regionale diensten RWS en voor de SI en RVI worden aparte handboeken gemaakt.

De handboeken met achtergrondmateriaal worden door het DCC-V&W uitgegeven en jaarlijks geactualiseerd. Artikel 3: de verantwoordelijkheid van het hoofd DCC-V&W De taken van het DCC-V&W zijn globaal vastgelegd in dit artikel en afgeleid van de meer gedetailleerde beschrijving in de Eindrapportage projectfase crisismanagement Verkeer en Waterstaat zoals op 30 november 1999 is vastgesteld door de Bestuursraad. Over het treffen van voorbereidingen kan het volgende nog in het bijzonder worden opgemerkt. Aan de hand van de handboeken worden jaarlijks DCC-V&W oefeningen gehouden voor alle V&W-sectoren, zowel voor de crisiscoördinatoren als voor de managementteams. Ook de Bestuursraad en de Directie Voorlichting nemen deel aan oefeningen. Ook de directies en diensten RWS worden geoefend. Vanuit het ministerie ligt de nadruk op interbestuurlijke oefeningen. Operationele oefeningen worden door de diensten RWS zelf georganiseerd.

53


Artikel 4: het overleg crisismanagement Binnen het ministerie zullen twee overlegorganen fungeren op het gebied van crisismanagement. Er is een centraal orgaan waarin alle DG’s, het KNMI en, voor zoveel nodig de centrale diensten zijn vertegenwoordigd en er wordt bij RWS een orgaan ingesteld waarin de coördinatoren crisismanagement uit zowel de natte als de droge sector zullen zijn vertegenwoordigd. Laatstgenoemd overleg komt in de plaats van de werkgroep olie- en chemicaliënbestrijding (WOCB) van RWS. De leden van het OCMRWS worden benoemd door de Directeur Uitvoering. Artikel 6: inwerkingtreding Feitelijk bestaat het DCC-V&W al op het moment dat dit besluit in werking treedt; het besluit tot instelling van een departementaal coördinatiecentrum voor Verkeer en Waterstaat formaliseert de nieuwe organisatie van het crisismanagement zoals die vanaf medio 1997 vorm heeft gekregen. De Minister van Verkeer en Waterstaat,

T. Netelenbos

54

Wegvervoer

Wegvervoer

Binnenlandse

Justitie

Buitenlandse

Zaken en

Defensie

Zaken

Koninkrijksrelaties LOCC

NCC

DCC

DCC

DOC Waterschap

Interdepartementaal overleg

Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing -Verkeer & Waterstaat (DCC-V&W)

Onderzoeksraad

KLPD

voor Veiligheid DG RWS

VCNL

Minister STAS

DG Transport en Inspectie Verkeer

SG/PSG

Luchtvaart

DGP Veiligheid

V&W

DG RWS

en Waterstaat

en Infrastructuur

Directie

Producten en

(IVW)

markt

Communicatie

Netwerken

ANWB

Transport

Eigen Vervoers

Koninklijk

IVW

IVW

RWS

Rijksdienst

Rijkswaterstaat

Route Mobiel

Logistiek

Organisatie

Nederlands

TE

TE

DWW

Wegverkeer

Regionale

Vervoer

Goederen-

Personenvervoer

Nederland

Dienst

vervoer

Hulpdiensten

Regionale

Verzekeraars

Verkeerscentrale

Wegvervoer: netwerkschema

District

Bergers

Gemeente

Bedrijfsleven

55

Wegvervoer: verantwoordelijkheden

56

probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding

1 A

Informatie melding/informatie algemeen

instantie

wettelijke basis

1

1

A1 A2 A3

B

melding voorval gevaarlijke stoffen

B

C

melding bodemverontreiniging melding waterverontreiniging

C

Maatregelen verkeersaanwijzing, zie 3 afsluiten weg, zie 4 redding

2

opperbevel ongevallen waarbij brandweer een taak heeft (alle bevelen ter voorkoming, beperking of bestrijding) bevel bij rampen of zware ongevallen dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan (alle bevelen en voorschriften ter beperking van gevaar) (afwijking van andere wetten mogelijk); opperbevel bij ramp of zwaar ongeval dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan

D 2 A B C D1

D2

D3


D

een ieder aan burgemeester burgemeester aan bevolking, Hfd.OvJ, CdK, min. BZK en Prov. St. burgemeester, CdK, min. BZK onderling vervoerder en ieder ander die de lading tijdens het vervoer onder zich heeft, aan IVW Toezicht-eenheid Goederenvervoer aan GS aan waterkwaliteitsbeheerder

A

art. 11b, 11a, 14 Wet rampen en zware ongevallen

B

art. 47 Wet vervoer gevaarlijke stoffen

C

art. 27 Wet bodembescherming zie waterkwaliteit

D 2 A

C

politie, zie 3 politie en wegbeheerder, zie 4 operationele diensten gemeente

D1

burgemeester

D1

zie 3 zie 4 (Politiewet 1993, Brandweerwet, Wet ambulancevervoer art. 173 Gemeentewet

D2

burgemeester

D2

art. 175 en 176 Gemeentewet

D3

burgemeester

D3

art. 11 Wet rampen en zware ongevallen

A B

B C

57

58


probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding

D4

wettelijke basis

D4

CdK aan burgemeesters, resp. min. BZK aan CdK

D4

art. 12 en 13 Wet rampen en zware ongevallen

E1

aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval (van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang( dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan incidentmanagement: berging

E1

E1

art. 2 jo 7 Wet beheer rijkswaterstaatswerken (WBR), Beleidsregels incident management Rijkswaterstaat

E2

schoonmaken rijbaan

E2

E2

art. 2 jo 7 WBR

F

bestrijden verontreiniging

F

namens RWS (wegbeheerder opdracht door politie aan centraal meldpunt vrachtautoberging (CMV of centraal meldpunt incidentmanagement (CMI); IVW moet toestemming geven om oplegger o.i.d. te verslepen na incident indien gevaarlijke stoffen betrokken. CMV/CMI aan berger RWS (wegbeheerder), uitvoering brandweer of aannemer provincie (GS of CdK) (ook op verzoek van burgemeester en inspecteur staatstoezicht volksgezondheid (waaronder opdrachten aan wegbeheerder); waterkwaliteitsbeheerder

F

art. 30 ev Wet bodembescherming, waterkwaliteit zie aldaar

3

verkeersaanwijzing

3

politie

3

(Politiewet 1993 / Wegenverkeerswet 1994)

4

afsluiten weg

4

(vervolg)

E

Verkeer

instantie

A B

4

politie (korte tijd) wegbeheerder (voor rijkswegen volgens aanwijzingen min. V&W)

A B

idem art. 2 Organiek besluit Rijkswaterstaat

probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Verkeer (vervolg)

5

weggebruik (bijv. prioritering t.b.v.: evacuatie smog

5

5

C

olieschaarste (distributieregeling, individuele prestatieplicht aan ondernemer of vrije beroepsoefenaar)

C

6

snelheidsbeperking bij olieschaarste

7

burgemeester (zie 1D) CdK (ook op verzoek burgemeesteren inspecteur staatstoezicht volksgezondheid) min. EZ (bij uitvoering militaire taak: min. EZ en min. Def. gezamenlijk bij individuele prestatieplicht)

A

C

art. 4 t/m 8 en 10a Distributieweten art. 10c van die wet

6

min. V&W in overeenstemming met min. EZ en min. Justitie

6

min. regels o.b.v. art. 2, lid 3, Wegenverkeerswet 1994 en art. 86a RVV 1990)

afwijken wegenverkeerswetgeving voertuigen overheidsdiensten

7

KB /min. V&W

7

art. 4, lid 3 en 4, Wegenverkeerswet 1994 juncto art. 1 en 2 Besluit ter uitvoering van art. 4, eerste lid, Wegenverkeerswet (Stb. 1994, 967)

8

afwijken eisen rij-instructeurs Defensie

8

KB (Defensie)

8

art. 8b Wet rijonderricht motorrijtuigen

9

vervoersovereenkomst

9

een ieder

9

algemeen overeenkomstenrecht

10

vervoerplicht (zonodig afwijking mogelijk van aantal bijzondere wetten)

10

min. V&W (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk)

10

art. 10 Vervoersnoodwet en art. 3 van die wet

11

vergunningstelsel vervoer (zonodig afwijking mogelijk van aantal bijzondere wetten)

11


11


A B

Vervoer


A B

B

zie 1D art. 48 Wet inzake de luchtverontreiniging

59

60


probleemveld

maatregel

Vervoer (vervolg)

12 A B C

Vervoersmiddelen en infra

wettelijke basis

Vervoer gevaarlijke stoffen verbod vervoer

12

12

A

wegbeheerders

A

tijdelijke ontheffing verbod (al dan niet om militaire redenen) afwijken regels i.v.m. militaire belangen

B

B&W; bij militaire redenen: B&W opverzoek van min. Def. KB/min. Def.

B

art. 14, 16 en 18 juncto 21 Wet vervoer gevaarlijke stoffen (WVGS) art. 22 en 23 WVGS

C

art. 60 WVGS

13 A B

Inbreuk openbare orde (blokkade, demonstratie, bezetting bouwplaats e.d.)

instantie

13

melden houder vervoermiddel, onderhoud, registratie e.d. aanwijzingen infrastructuur (zonodig afwijking mogelijk van andere wetten)

14 A B C

C

A B

13

min. V&W (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk) min. V&W aan beheerder van infrastructuur (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk)

14

verkeersaanwijzing, zie 3 afsluiten weg, zie 4 handhaving openbare orde: politieoptreden/(alle) bevelen die nodig zijn voor de handhaving van de openbare orde; idem geven van voorschriften

A B C

A B

art. 9, 12, 16, 17 Vervoersnoodwet en art. 3 van die wet art. 13 Vervoersnoodwet en art. 3 van die wet

14

zie 3 zie 4 politie/burgemeester

A B C

zie 3 zie 4 art. 2 Politiewet 1993/art. 172, 175,176 Gemeentewet

probleemveld

maatregel

Vordering algemeen

15

vordering eigendomsrecht en gebruiksrecht

15

alle ministers in overeenstemming met min. EZ, met mogelijkheid machtiging; ook mandaat mogelijk aan zgn. rijksheren die hun taak zoveel mogelijk uitoefenen na overleg CdK

15

art. 3a Vorderingswet en art. 4 en 5 van die wet; art. 2 en 3 Aanwijzingsbesluit economische noodwetgeving

Internationaal overig

16

embargo

16

amvb (voordracht min. BZ)

16

Sanctiewet 1977

17

overleg bij afwijken EU-recht

17

lidstaat

17

art. 297 EU-Verdrag (overlegbepaling, veronderstelt ongeschreven afwijkingsmogelijkheid, ook voor andere buitengewone omstandigheden)


instantie

wettelijke basis

61

62


cursief: inwerkingstelling bij KB ingeval van buitengewone omstandigheden (met name o.g.v. art. 22c Distributiewet, art. 8a Wet rijonderricht motorrijtuigen 1993, art. 2 Vervoersnoodwet, art. 3 Wegenverkeerswet 1994, art. 59 Wet vervoer gevaarlijke stoffen en art. 3 Vorderingswet), tenzij urgentie onverwijlde inwerkingstelling noodzakelijk maakt (dan: o.g.v. ongeschreven noodrecht). O.g.v. art. 21 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) kunnen ingeval van buitengewone omstandigheden eveneens de artikelen 22 t/m 24 Wrzo bij KB in werking worden gesteld. Deze artikelen komen in het kort neer op: - aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van Min. BZK via CdK aan burgemeester) bij ramp of zwaar ongeval; - uitoefening van Wrzo-bevoegdheden van CdK en burgemeester door Min. BZK; - toegang van bepaalde functionarissen tot elke plaats voorzover nodig voor vervulling taak. Ook maken de artikelen 7, lid 1 en 8, lid 1, van de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden (bij de beperkte noodtoestand resp. de algemene noodtoestand) inwerkingstelling bij KB mogelijk van een aantal noodbevoegdheden in diverse wetten.

NB.: • aanwijzing’ = opdracht, bevel. • N.a.v. de punten 5c, 10, 11, 13a, 13b en 15: de in de artikelen 4 t/m 8 en 10a Distributiewet, de artikelen 8 t/m 17 Vervoersnoodwet en art. 3a Vorderingswet omschreven noodbevoegdheden kunnen bij mandaatverlening ook door zgn. rijksheren worden uitgeoefend in een bepaald gebied (art. 10b Distributiewet, art. 27 Vervoersnoodwet en art. 16 Prijzennoodwet juncto 3a Vorderingswet) (echter deze rijksheren moeten eerst bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen) (zie voor rijksheren meer uitvoerig het hoofdstuk ‘rijksheren’, 6.7). • Het kabinet is op 24 juni 2005 akkoord gegaan met een voorstel van wet, genaamd Wet doorzettingsmacht terrorismebestrijding, in hoofdzaak inhoudend dat bij dreiging van een terroristisch misdrijf de Minister van Justitie als coördinerend minister voor terrorismebestrijding uiteindelijk de doorslaggevende bevoegdheid heeft om maatregelen te treffen, evt. met bevoegdheden die op het terrein van andere ministers liggen. Ook de vakminister blijft bij een terroristische dreiging bevoegd, maar moet dan wel overeenstemming bereiken met de Minister van Justitie. De doorzettingsmacht voor Justitie geldt indien overleg of overeenstemming gezien de urgentie niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het wachten is thans (juli 2005) op het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel.

Onderzoeksraad voor de Veiligheid

Crisiscoördinatiecentra buurlanden

Verenigde Naties Europese Unie NAVO

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Binnenlandse Zaken en

Defensie

Justitie

Koninkrijksrelaties

Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing

NCC

LOCC

KLPD

Provincie

DOC

DCC

Buitenlandse

Economische

Zaken

Zaken

DCC

DCC

(DCC)

IVW

VC-NL

DWW

TE vervoer

RDW

(OM)

Economisch

Regionale

RWS

Waterschap

College van

Commissaris

Diensten

procureurs Generaal

Regionale

(hoofd)

Diplomatieke

Verkeers-

Politie

Officier van

post

centrale

Ambulance

Justitie

diensten

Landelijk

GHOR

parket

Wegvervoer: netwerkkaart

District

Brandweer

Gemeente

63

Wegvervoer: netwerkkaart

64

Waterkwaliteit

Waterkwaliteit

Binnenlandse

Justitie

VROM

Volksgezond-

Zaken en

heid, Welzijn en

Koninkrijks-

Sport

Defensie

Economische Zaken

Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

relaties LOCC

NCC

DCC

DCC

DCC

DOC

DCC

DCC


Voedsel en BOT-mi

Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing -Verkeer & Waterstaat (DCC-V&W) Minister STAS

Inspectie Verkeer

DG RWS

SG/PSG

en Waterstaat

Producten en

Directie

(IVW)

Netwerken

Communicatie

RIVM

DG Water

V&W

Waren Autoriteit

Algemene Inspectiedienst

Waterschap IVW

Rijkswaterstaat

Toezichteenheid

Regionale Dienst

Waterbeheer

RIZA/

RIKZ

Infocentrum binnenwateren Kustwachtcentrum

District

Waterkwaliteit: netwerkschema

Verkeersposten

65

Waterkwaliteit: netwerkschema

66

probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding Noordzee

1 A

B C

2 A B

instantie

wettelijke basis

Informatie eerste melding ongeval

1

1

melding aan kwaliteitsbeheerder zo nodig informeren aangrenzende landen

B

Maatregelen scheepvaartmaatregelen, zie zeevaart opruiming

2

verbod lozingen binnen normaal toegestane grenzen

C

3

kernongeval: zie 6

A

C

gezagvoerder/kapitein aan KWC (formeel aan de min. V&W); degene die een mijnbouwinstallatie in zee beheert aan bevoegd gezag (staatstoezicht op de mijnen / min. EZ, wellicht de facto ook aan KWC)* KWC aan RWS Noordzee namens min. V&W door KWC via RWS Noordzee

A

art. 12 Wet voorkoming verontreiniging door schepen (WVVS); art. 6 Wet verontreiniging zeewater (WVZ); art. 4 Wet bestrijding ongevallen Noordzee (Wet BON)

B

niet wettelijk geregeld Verdrag van Bonn inzake samenwerking bestrijding verontreiniging van de Noordzee (1983)

C

2

B

zie zeevaart kwaliteitsbeheerder (min. V&W= de facto RWS Noordzee)

C

idem

a zie zeevaart B art. 5 Wet BON; mogelijk ook ex Mijnbouwwet; voor opruimen door overheid zelf veelal geen specifieke wettelijke basis C art. 72 Waterstaatswet 1900

3

zie 6

3

A

zie 6

* Andere installaties (dan mijnbouwinstallaties) waarvan het functioneren lozingen met zich meebrengt, komen voor zover bekend bij HDZJ niet voor in zee. Daarvoor zouden evt. Wvz en/of Wm en Wbr relevant zijn.

Waterkwaliteit: verantwoordelijkheden

67

68


probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Ongevalsbestrijding binnenwateren (incl. Waddenzee / IJsselmeergebied/ Zuid-Hollandse en Zeeuwse wateren)

4

Informatie binnenvaart

4

4

Melding aan kwaliteitsbeheerder algemeen

B1

B1 B2

scheepvaart

B2

B3

‘inrichting’ (bijv. bedrijf)

B3

C

waterschap, op verzoek

C

D

algemeen

D1

A

B

A

D2 D3 D4 E

berichtgeving kwaliteit

E

F

weerberichtgeving (incl. ijsgang), zie aldaar

F

kapitein/schipper aan nautisch beheerder (verkeersdienst)

a art. 15.30 Rijnvaartpolitiereglement (RPR); (in voorbereiding: Scheepsafvalstoffenbesluit Rijn- en binnenvaart met verwijzing naar RPR en Binnenvaartpolitiereglement (BPR)) een ieder, via politie B1 voortvloeiend uit zorgplicht art. 1.1a Wet milieubeheer, geen directe wettelijke basis (in voorbereiding) nautisch beheerder aan B2 voortvloeiend uit zorgplicht art. 1.1a kwaliteitsbeheerder Wet milieubeheer, geen directe wettelijke basis (in voorbereiding) inrichting aan kwaliteitsbeheerder B3 voortvloeiend uit zorgplicht art. 1.1a (vergunningverlener of aan orgaan aan Wet milieubeheer, dan wel vergunwie een melding i.h.k. van algemene ningvoorschriften ex art. 7/7a Wvo regels moet worden gericht) dan wel algemene regels ex art. 2a Wvo verzoek door minister wie het aangaat C art. 58 Waterschapswet of provincie een ieder aan burgemeester D art. 11b, 11a, 14 Wet rampen en zware ongevallen en art. 39, 43 e.v. burgemeester aan bevolking, Hfd.OvJ, Kernenergiewet CdK, min. BZK en Prov.St. burgemeester, CdK, min. BZK onderling min. BZK aan bevolking RIZA aan betrokken beheerder en E geen drinkwaterleidingbedrijven; TenneT aan RWS/HKW zie weerberichtgeving F zie weerberichtgeving

probleemveld

maatregel

Ongevals-bestrijding

G

binnenwateren (incl. Waddenzee/IJssel-

H

meergebied/Zuid-

overleg met min. BZK over maatregelen door min. V&W melding van gebruik bevoegdheid nemen van maatregelen

G

min. V&W

G

H1

H

art. 14a Wet rampen en zware ongevallen art. 73 Waterstaatswet 1900

I

art. 74 Waterstaatswet 1900

melding van gebruik bevoegdheid geven opdracht aan beheerder melding van gebruik bevoegdheid geven opdracht i.p.v. GS of CdK melding nemen maatregel waartoe DG waterschap bevoegd is

I J

min. V&W aan Tweede Kamer

J


K

voorzitter bestuur waterschap aan DB en aan GS

K

art. 96 Waterschapswet

Maatregelen scheepvaartmaatregelen, zie binnenvaart en zeevaart/havens opperbevel ongevallen waarbij brandweer een taak heeft (alle bevelen ter voorkoming, beperking en bestrijding) bevel bij rampen of zware ongevallen dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan (alle bevelen en voorschriften ter beperking van gevaar) (afwijking van andere wetten mogelijk) opperbevel bij ramp of zwaar ongeval dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan

5

H2 I

(vervolg) J K

5 A B1

B2

B3

wettelijke basis

DB waterschap of B&W gemeente aan GS GS of CdK aan min. V&W GS, dan wel CdK, aan min. V&W

Hollandse en Zeeuwse wateren)

instantie


5

A

zie binnenvaart en zeevaart/havens

A

zie binnenvaart en zeevaart/havens

B1

burgemeester

B1

art. 173 Gemeentewet

B2

burgemeester

B2


B3

burgemeester

B3


69

70


probleemveld

maatregel


B4

binnenwateren (incl. Waddenzee/IJsselmeergebied/ZuidHollandse en Zeeuwse wateren)

C

instantie

wettelijke basis

aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval (van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang) dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan opruiming

B4


B4


C

kwaliteitsbeheerder

C

verbod lozingen binnen normaal toegestane grenzen in geval van (dreiging van gevaar zolang de daardoor ontstane situatie het nodig maakt, alle nodig geoordeelde maatregelen treffen op waterstaatsterrein opdracht geven tot optreden bij gevaar

D

idem

D

art. 2 Organiek Besluit Rijkswaterstaat c.q. art. 96 Waterschapswet, Wrakkenwet art. 72 Waterstaatswet 1900

E1

beheerder

E1


E2a


E2b


(vervolg) D E1

E2

GS bij onvoldoende optreden bij gevaar, aan DB waterschap of B&W, in gevallen waarin waterschap resp. gemeente beheerder van het gevaar lopende waterstaatswerk is; indien de omstandigheden voorafgaand bijeenkomen GS niet gedogen, CdK E2b min. V&W bij onvoldoende optreden bij gevaar, aan GS, in gevallen waarin provincie beheerder is van het gevaar lopende waterstaatswerk E2a

probleemveld

maatregel


instantie E2c

binnenwateren (incl. Waddenzee/IJsselmeergebied/ZuidHollandse en Zeeuwse wateren) (vervolg)

Oever- en kustverontreiniging, bodemverontreiniging onder oppervlaktewateren

wettelijke basis

min. V&W, bij onvoldoende gebruik door GS of CdK van bevoegdheid opdracht te geven, aan DB waterschap of B&W, in gevallen waarin waterschap resp. gemeente beheerder van het gevaar lopende waterstaatswerk is GS of min. V&W bij onvoldoende uitvoeren opdracht door de beheerder, aan DB waterschap of B&W, resp. GS

E2c


F


F

treffen van maatregelen ter uitvoering van een opdracht

F

6

Kernongeval regels stellen of maatregelen treffen ter beperking/ ongedaanmaking van gevolgen (zoals versnellen van de afvoer van verontreinigd oppervlaktewater; beschermen oppervlaktewater; maatregelen t.a.v. slib)

6

min. V&W na overleg met min. VROM en betrokken burgemeester/CdK

6

art. 46 Kernenergiewet

7

opruiming*

7

waterkwaliteitsbeheerder (voor zover dit niet min. V&W is, is CdK bevoegd tot de kwaliteitsbeheerder maatregelen treft)

7

art. 35 en art. 63a t/m 63l Wet bodembescherming

* Voor zover niet reeds behandeld onder 5C.


71

72


probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Watertemperatuur (‘thermische verontreiniging’)

8

verminderen/stopzetten lozingen

8

kwaliteitsbeheerder (in praktijk na overleg tussen min. V&W en min. EZ)

8

art. 1 WVO; Operationeel protocol restwarmtelozingen onder bijzondere omstandigheden door elektriciteitsproducenten (Beheersplan voor de rijkswateren 1997 t/m 2000) (via art. 1, zesde lid, Wvo geïncorporeerd in vergunningen)

Verzekering c.a. vordering

9

zee: garantstelling, zie zeevaart/ havens

9

waterkwaliteitsbeheerder

9

geen (niet nodig)

Algemeen m.u.v. zeeschepen

10


10


10


cursief: inwerkingstelling bij KB ingeval van buitengewone omstandigheden (met name o.g.v. art. 3 Vorderingswet), tenzij urgentie onverwijlde inwerkingstelling noodzakelijk maakt (dan: o.g.v. ongeschreven noodrecht). O.g.v. art. 21 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) kunnen ingeval van buitengewone omstandigheden eveneens de artikelen 22 t/m 24 Wrzo bij KB in werking worden gesteld. Deze artikelen komen in het kort neer op: - aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van Min. BZK via CdK aan burgemeester) bij ramp of zwaar ongeval; - uitoefening van Wrzo-bevoegdheden van CdK en burgemeester door Min. BZK; - toegang van bepaalde functionarissen tot elke plaats voorzover nodig voor vervulling taak. Ook maken de artikelen 7, lid 1 en 8, lid 1, van de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden (bij de beperkte noodtoestand resp. de algemene noodtoestand) inwerkingstelling bij KB mogelijk van een aantal noodbevoegdheden in diverse wetten.


NB.: • aanwijzing’ = opdracht, bevel. • N.a.v. punt 10: de in art. 3a Vorderingswet omschreven noodbevoegdheden kunnen bij mandaatverlening ook door zgn. rijksheren worden uitgeoefend in een bepaald gebied (art. 16 Prijzennoodwet juncto 3a Vorderingswet) ( (echter deze rijksheren moeten eerst bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen) (zie voor rijksheren meer uitvoerig het hoofdstuk ‘rijksheren’, 6.7). • Het kabinet is op 24 juni 2005 akkoord gegaan met een voorstel van wet, genaamd Wet doorzettingsmacht terrorismebestrijding, in hoofdzaak inhoudend dat bij dreiging van een terroristisch misdrijf de Minister van Justitie als coördinerend minister voor terrorismebestrijding uiteindelijk de doorslaggevende bevoegdheid heeft om maatregelen te treffen, evt. met bevoegdheden die op het terrein van andere ministers liggen. Ook de vakminister blijft bij een terroristische dreiging bevoegd, maar moet dan wel overeenstemming bereiken met de Minister van Justitie. De doorzettingsmacht voor Justitie geldt indien overleg of overeenstemming gezien de urgentie niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het wachten is thans (juli 2005) op het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel.

73


74



Verenigde Naties


Defensie

Justitie

Centrale Rijnvaart Commissie

Europese Unie

Schelde Commissie

NAVO

Eerns-Dollard Commissie

VROM

Koninkrijksrelaties

Econo-

LNV

VWS

DCC

DCC

mische Zaken


NCC

LOCC

DOC

DCC

DCC

DCC

Kustwacht

(OM)

RIVM

Econo-

Centrum

College van

misch

Volks-

procureurs

Commis-

gezondheid

Generaal

saris

(DCC)

RIKZ

KNMI

IVW

RWS

Water-

TE

Regionale

schap

Water-

Diensten

Provincie

beheer RIZA

VWA

AID

Inspectie

RIMH

District

Brandweer

(hoofd)

Drink-

Elektriciteits

Officier van

water

bedrijven

Ambulance

Justitie

Productie-

diensten

Landelijk

bedrijven

GHOR

parket

Politie

Verkeersposten

Waterkwaliteit: netwerkkaart

Gemeente

Staatsbosbeheer

Product en Offshore industrie

Landbouwschappen Natuurbeheerders

75

Waterkwaliteit: netwerkkaart

76

Waterkwantiteit

Waterkwantiteit

Binnenlandse

Landbouw,

Economische

Zaken en

Justitie

VROM

Natuur en

Zaken

Koninkrijks-

Voedselkwaliteit

Defensie

relaties LOCC

NCC

DCC

DCC

DCC

DCC

DOC

Koninklijke Interdepartementaal overleg

Marine


ANP

KLPD

RVD

Minister STAS

Inspectie Verkeer

DG RWS

SG/PSG

en Waterstaat

Producten en

DG Water

Directie

V&W

(IVW)

Netwerken

Communicatie

Waterschap

Ministerie van Provincies

de Vlaamse Gemeenschap Waals ministerie

Gemeenten

Wasser und

Aannemers en

Schiffahrt

bedrijven

IVW

Rijkswaterstaat

Toezichteenheid

Regionale

Waterbeheer

Dienst

RIKZ/SVSD

RIZA

DWW

KNMI

van openbare

Kustwacht-

werken

centrum

RWS District

Regionale Meldkamer

Regiopolitie

Hydro Meteo

Nautisch

Centra

beheerder

Direction

Rijnmond en

(Emden)

Zeeland

Waterkwantiteit: netwerkschema

Spoorvervoer

Geneeskundige

WL

Grote adviesbureaus

diensten

77

Waterkwantiteit: netwerkschema

78

probleemveld

maatregel

Hoogwater, laagwater, ijsgang, voorkomen en beperken gevaar voor waterstaatswerken (= oppervlakte-wateren en waterkeringen, en daartoe behorende kunstwerken en hetgeen verder naar hun aard daartoe behoort)

1


instantie

wettelijke basis

1

1.

B

waterschap, op verzoek

B

C1

afwijkingen hoogwaterstanden; waarschuwingen bij overschrijding alarmeringspeil

C1

C2

informatie over laagwater

C2

C3

weerberichtgeving (incl. ijsgang), zie aldaar berichten aan de scheepvaart, zie binnenvaart overleg met min. BZK over maatregelen door min. V&W specifieke informatie waterhuishouding melding van gebruik bevoegdheid nemen van maatregelen

C3

een ieder aan burgemeester burgemeester aan bevolking, Hfd. OvJ, CdK, min. BZK en Prov. St burgemeester, CdK, min. BZK onderling verzoek door minister wie het aangaat of provincie namens min. V&W door RIZA (binnenwateren) en RIKZ (SVSD) (zee aan betrokken beheerders en evt. teletekst e.d. RIZA aan betrokken beheerders en GS evt. teletekst e.d. zie weerberichtgeving

C4

zie binnenvaart

C4

zie binnenvaart

D

min. V&W

D

E

E F


G

beheerders onderling (waterschapwaterschap; waterschap-RWS) DB waterschap of B&W gemeente aan GS GS of CdK aan min. V&W GS, dan wel CdK, aan min. V&W

art. 14a Wet rampen en zware ongevallen geen

G


H

min. V&W aan Tweede Kamer

H


A

A1 A2 A3

C4 D E F

F1 F2

melding van gebruik bevoegdheid geven opdracht aan beheerder h melding van gebruik bevoegdheid geven opdracht i.p.v. GS of CdK G

Waterkwantiteit: verantwoordelijkheden

A


B


C1

art. 15 Wet op de waterkering

C2

geen

C3

zie weerberichtgeving

79

80


probleemveld

maatregel

Hoogwater, laagwater,

I

melding nemen maatregel waartoe DG waterschap bevoegd is

I

2

Maatregelen scheepvaartmaatregelen, zie binnenvaart en zeevaart/havens in geval van (dreiging van) gevaar zolang de daardoor ontstane situatie het nodig maakt, alle nodig geoordeelde maatregelen treffen op waterstaatsterrein ten aan zien van oppervlaktewateren en waterkeringen

2

ijsgang, voorkomen en

instantie voorzitter bestuur waterschap aan DB en aan GS

wettelijke basis I


beperken gevaar voor waterstaatswerken

(= oppervlaktewateren A en waterkeringen, en daartoe behorende

2

A

zie binnenvaart, zeevaart/havens

a zie binnenvaart, zeevaart/havens

B1

B1

C

redding

C

dagelijks bestuur waterschap c.q. voorzitter min. V&W (RWS Regionale Directie) B&W (voor zover het gaat om waterstaatswerken in beheer bij gemeente) GS (voor zover het gaat om waterstaatswerken in beheer bij provincie); indien de omstandigheden voorafgaand bijeenkomen GS niet gedogen, CdK operationele diensten gemeente

D1

opperbevel ongevallen waarbij brandweer een taak heeft (alle bevelen ter voorkoming, beperking en bestrijding); bevel bij rampen en zware ongevallen dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan (alle bevelen en voorschriften ter beperking van gevaar) (afwijking van andere wetten mogelijk); opperbevel bij ramp of zwaar ongeval dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan

D1

burgemeester

D1

(Politiewet 1993, Brandweerwet 1985, Wet ambulancevervoer) art. 173 Gemeentewet

D2

burgemeester

D2


D3

burgemeester

D3


B

kunstwerken en hetgeen verder naar hun aard daartoe behoort) (vervolg)

B2 B3

B4

D2

D3

B3

art. 72 Waterstaatswet 1900 art. 96 Waterschapswet art. 72 Waterstaatswet 1900 art. 72 Waterstaatswet 1900

B4


C

B2

probleemveld

maatregel


D4

ijsgang, voorkomen en beperken gevaar voor waterstaatswerken (= oppervlaktewateren en waterkeringen, en

E

aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval (van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang) dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan opdracht geven tot optreden bij gevaar

instantie D4


D4


E1

GS bij onvoldoende optreden bij gevaar, aan DB waterschap of B&W, in gevallen waarin waterschap resp. gemeente beheerder van het gevaar lopende waterstaatswerk is; indien de omstandigheden voorafgaand bijeenkomen GS niet gedogen, CdK min. V&W bij onvoldoende optreden bij gevaar, aan GS, in gevallen waarin provincie beheerder is van het gevaar lopende waterstaatswerk min. V&W, bij onvoldoende gebruik door GS of CdK van bevoegdheid opdracht te geven, aan DB waterschap of B&W, in gevallen waarin waterschap resp. gemeente beheerder van het gevaar lopende waterstaatswerk is GS of min. V&W bij onvoldoende uitvoeren opdracht door de beheerder, aan DB waterschap of B&W, resp. GS

E1


E2


E3


F


daartoe behorende kunstwerken en hetgeen verder naar hun aard daartoe behoort) (vervolg) E2

E3

F

treffen van maatregelen ter uitvoering van een opdracht


wettelijke basis

F

81

82


probleemveld

maatregel


G

onteigenen specie; onteigening algemeen

G

dagelijks bestuur waterschap c.q. voorzitter; ‘hoogste burgerlijke overheid ter plaatse aanwezig’ (bijv. ook HID, districtshoofd)

G

art. 96 Waterschapswet; art. 65 Onteigeningswet; art. 73 Onteigeningswet

3

Vordering eigendomsrecht en gebruiksrecht

3


3


ijsgang, voorkomen en

instantie

beperken gevaar voor waterstaatswerken

wettelijke basis

(= oppervlaktewateren en waterkeringen, en daartoe behorende kunstwerken en hetgeen verder naar hun aard daartoe behoort) (vervolg)

Vordering algemeen m.u.v. zeeschepen

cursief: inwerkingstelling bij KB ingeval van buitengewone omstandigheden (met name o.g.v. art. 3 Vorderingswet), tenzij urgentie onverwijlde inwerkingstelling noodzakelijk maakt (dan: o.g.v. ongeschreven noodrecht). O.g.v. art. 21 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) kunnen ingeval van buitengewone omstandigheden eveneens de artikelen 22 t/m 24 Wrzo bij KB in werking worden gesteld. Deze artikelen komen in het kort neer op: - aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van Min. BZK via CdK aan burgemeester) bij ramp of zwaar ongeval; - uitoefening van Wrzo-bevoegdheden van CdK en burgemeester door Min. BZK; - toegang van bepaalde functionarissen tot elke plaats voorzover nodig voor vervulling taak. Ook maken de artikelen 7, lid 1 en 8, lid 1, van de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden (bij de beperkte noodtoestand resp. de algemene noodtoestand) inwerkingstelling bij KB mogelijk van een aantal noodbevoegdheden in diverse wetten.


NB.: • aanwijzing’ = opdracht, bevel. • N.a.v. punt 3: de in art. 3a Vorderingswet omschreven noodbevoegdheden kunnen bij mandaatverlening ook door zgn. rijksheren worden uitgeoefend in een bepaald gebied (art. 16 Prijzennoodwet juncto 3a Vorderingswet) (echter deze rijksheren moeten eerst bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen) (zie voor rijksheren meer uitvoerig het hoofdstuk ‘rijksheren’, 6.7). • Het kabinet is op 24 juni 2005 akkoord gegaan met een voorstel van wet, genaamd Wet doorzettingsmacht terrorismebestrijding, in hoofdzaak inhoudend dat bij dreiging van een terroristisch misdrijf de Minister van Justitie als coördinerend minister voor terrorismebestrijding uiteindelijk de doorslaggevende bevoegdheid heeft om maatregelen te treffen, evt. met bevoegdheden die op het terrein van andere ministers liggen. Ook de vakminister blijft bij een terroristische dreiging bevoegd, maar moet dan wel overeenstemming bereiken met de Minister van Justitie. De doorzettingsmacht voor Justitie geldt indien overleg of overeenstemming gezien de urgentie niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het wachten is thans (juli 2005) op het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel.

83


84

Waals ministerie van openbare werken

Wasser und Schiffahrt Direction (Emden)





Defensie

VROM

Koninkrijksrelaties

Econo-

LNV

mische Zaken


NCC

LOCC

DOC

DCC

DCC

KLPD

Provincie

Commando

RIVM

Economisch

DCC

(DCC)

RWS

RIKZ

RIZA

Inspectie

Regionale

Verkeer en

Diensten

Waterstaat

SVSD

KNMI

DWW

Waterschap

District

Spoor-

ANP

vervoer

saris

AID

KWC Waterloop

Geo

Aannemers

Brandweer

Koninklijke

Offshore

kundig

Delft

en

Politie

Neder-

industrie

bedrijven

Ambulance

landse

Laboratorium

diensten Grote

Waterkwantiteit: netwerkkaart

krachten

VWA

Marine

beheer

posten

Commis-

Koninklijke

TE Water-

Verkeers-

landstrijd-

GHOR

RVD

Gemeente Gemeente-

advies-

Regionale

lijk haven

bureau’s

Meldkamer

bedrijf

Reddingsmaatschappij (KNRM)

85

Waterkwantiteit: netwerkkaart

86

Zeescheepvaart, havens en Noordzee Zeescheepvaart, havens en Noordzee

Binnenlandse

Justitie

Zaken en

Buitenlandse

Volksgezond-

Economsche

Zaken

heid, Welzijn en

Zaken

Koninkrijks-

VROM

Financiën

Landbouw,

Defensie

Natuur en

Sport

Voedselkwaliteit

relaties LOCC

NCC

DCC

DCC

DCC

DCC

DCC

DCC/Douane

DCC

DOC

Interdepartementaal overleg afstemming land-zee

Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing -Verkeer & Waterstaat (DCC-V&W) Koninklijke

Interdeparte-

Operationeel

Minister STAS

DG RWS

DG Transport

V&W

Inspectie Verkeer

mentaal

Team (OT)

SG/PSG

Producten en

en Luchtvaart

Directie

en Waterstaat

Communicatie

(IVW)

Netwerken

Beleidsteam

Marine CZM NED Raad voor de

Noordzee-

Scheepvaart

rampen (IBTN) DGTL

Onderzoeksraad

Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat

Rijkshaven-

voor Veiligheid

Noordzee

Regionale

meesters

IVW

Dienst

Directie

TE

Kustwacht-

Zeescheepvaart

centrum

Communicatie RWS Noordzee

Nadere uitwerking Noordzee: zie rampenplan Noordzee

Object

Nautisch beheer

beheerder

Gemeentelijk

Klassebureaus

havenbedrijf

Loodswezen

Reders/CSO

P&I Clubs

Dirkzwager/CSO Diplomatieke

KVNR

post

Zeescheepvaart, havens en Noordzee: netwerkschema

87

Zeescheepvaart, havens en Noordzee: netwerkschema

88

probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding Noordzee incl. schadelijke gevolgen kustbevolking, milieu en waterstaatswerken en schade economische belangen)

1 A

Informatie melding

instantie

wettelijke basis

1

1

A1 A2 B

C

informeren/overleg met betrokken burgemeester; informeren CdK melden technische staat schip

D1

melding i.v.m. ongevalsonderzoek

D1

D2

melding aan vlaggestaat

D2

E

berichten aan de scheepvaart melding verontreiniging, zie waterkwaliteit

E

Maatregelen (ook binnen 1km zone van gemeente): verkeersaanwijzing (binnen 12 mijls zone), zie 5 overname coördinatie van de afhandeling

2

B

F

2 A B

C

F

kapitein aan Kustwachtcentrum (KWC) luchtvaartuigen, zie luchtvaart namens min. V&W door dir. KWC

A B

art. 4 Wet bestrijding ongevallen Noordzee (Wet BON) art. 9 idem

nautisch beheerder (verkeersdienst of politie aan IVW Toezichteenheid Zeevaart kapitein en exploitant van het schip en de scheepvaartbegeleidingsdienst aan de Onderzoeksraad voor de veiligheid (Ovv)* min. V&W (voor deze IVW Toezichteenheid Zeevaart) op verzoek vlaggestaat KM, dienst hydrografie; KWC Navtex aan kwaliteitsbeheerder, zie waterkwaliteit

C

geen

D1

art. 353 Wetboek van Koophandel en art. 9 Besluit Onderzoeksraad voor veiligheid*

D2

geen

E

geen zie waterkwaliteit

F

2

A

nautisch beheerder, zie

A

zie 5

B

KWC en evt. IBTN Noordzeerampen

B

art. 11 Wet BON jo Rampenplan Noordzee jo Samenwerkingsregeling KWC met een plaatselijk bevoegde autoriteit

*Binnenkort inwerkingtreding verwacht

Zeescheepvaart, havens en Noordzee: verantwoordelijkheden

*Binnenkort inwerkingtreding verwacht

89

90


probleemveld Ongevalsbestrijding Noordzee incl. schade-

maatregel

waterstaatswerken

wettelijke basis

redding Noordzee en Waddenzee/ IJsselmeergebied/Zuid-Hollandse en Zeeuwse wateren aanwijzingen aan kapitein/eigenaar/ hulpverleners voorkomen/beperken/ ongedaan maken van schadelijke gevolgen (waaronder verplaatsen van schip; tot zinken brengen; vernietigen lading) maatregelen gericht tot schip ter voorkoming/ beperking/ ongedaan maken schadelijke gevolgen (waaronder overname van het gezag; brengen naar een NL-haven) doen toelaten in NL-haven van betreffende schip (zie ook 7) opruimen wrak

C

namens min. V&W door KWC

C

Regeling in zake de SAR-dienst 1994 (search en rescue); Opplan SAR

D

namens min. V&W door vz. IBTN (na overleg met hulpverlener/ vlaggestaat c.q. overeenstemming min. wie het mede aangaat, tenzij dringende omstandigheden) (toezicht uitvoering KWC) idem (uitvoering KWC)

D

art. 5 Wet BON

E

art. 6 idem

F

art. 10 idem

G

Wrakkenwet (binnen 12 mijls zone)

H

melding verontreiniging, zie waterkwaliteit

H

namens min. V&W door vz IBTN (na overleg met havenbeheerder e.d.) V&W/DGTL en RWS Noordzee (uitvoering RWS Noordzee) aan kwaliteitsbeheerder, zie waterkwaliteit

H

zie waterkwaliteit

3

Rampenbestrijding olieplatforms e.d.

3

min. EZ; melding via KWC

3

(Mijnbouwwet)

4

Kernongeval nucleair schip (=categorie A): in aanvulling op 2: bevel maatregelen te treffen gevolgen beperken/ongedaan maken (waaronder beëindigen verblijf NL)

4

C

lijke gevolgen kustbevolking, milieu en

instantie

D

en schade economische belangen) (vervolg)

E

F G

E

F G

A B

4

min. VROM (evt. op verzoek burgemeester) min. Def. in overeenstemming met min. VROM en min. BZK t.a.v. vervoermiddelen krijgsmacht en van bondgenoten

A

art. 47, lid 1, Kernenergiewet

B

art. 48 idem

probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Verkeer

5

5

5

A

verkeersaanwijzing

A1

A2

verkeersdiensten (in opdracht van nautisch beheerder: HID RWS, directeur Havenbedrijf R’dam NV, cdt. Maritieme middelen Den Helder) dir. KWC (territoriale wateren buiten aanloopgebieden) zie 17 en 18

A

hiërarchische relatie; art. 38 Scheepvaartverkeerswet idem: toepassing t.b.v. uitwendige veiligheid (defensie)

B

zie 17 en 18

B

verkeersaanwijzing i.v.m. toestand lading en toestand schip, zie 17 en 18

B

6

aanwijzingen gebruik havens

6

min. V&W (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk);

6

art. 6 (jo 3, 22) Havennoodwet

7

regelen/beperken/verbieden van toegang tot, verkeer binnen en verlaten havens (zie ook 2F)

7

idem

7

art. 8 (jo 3, 22) idem

8

vragen inlichtingen havenautoriteiten/ kapiteins

8

min. V&W (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk);

8

art. 12 idem

9

afwijking regels Scheepvaartverkeerswet

9

amvb (voordracht min. V&W)

9

art. 38, lid 2 en 3, Scheepvaartverkeerswet

10

aanhouden schip bij gevaar vanwege oorlogsgevaar

10

IVW/ Toezichteenheid Zeevaart

10

art. 16, lid 4, Schepenbesluit


91

92


probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Vervoer

11


11

een ieder

11


12

aanwijzingen bestemming reis, aandoen/vermijden havens/wateren, vervoeren goederen/personen

12

min. V&W

12

art. 4 (en 5) Rijkswet noodvoorzieningen scheepvaart

13

vervoerplicht

13

idem

13

art. 6 idem

14

vordering gebruik (overname exploitatie)

14

idem

14

art. 8 idem

15

vordering eigendom

15

idem

15

art. 16 idem

16

vaarplicht

16

idem

16

art. 2a Vaarplichtwet

17

17

A

Vervoer gevaarlijke stoffen (binnen een langs de kust gaande, ex art. 1, lid 1, onder a, Schepenwet aangewezen lijn): verbod vervoer

A

min. V&W/ IVW Toezichteenheid Zeevaart

A

B

tijdelijke ontheffing verbod

B

B

C

afwijken regels i.v.m. militaire belangen

C

nautisch beheerder: min. V&W, GS, B&W KB/min. Def.

havens binnenvaart: art. 26 jo. 27 Wet vervoer gevaarlijke stoffen (WVGS); zeeschepen: art. 4h, jo art. 10, lid 2, Schepenwet jo Besluit min V&W dd. 20 mrt 1995, Stcrt. 675, jo. art. 5:21 Awb; zeeschepen op binnenwateren: art. 3, 4, 5 WVGS art. 28 WVGS

C

art. 60 WVGS

17

probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Vervoersmiddelen

18

18

18

Infra

A

vaarverbod i.v.m. toestand schip

A

IVW Toezichteenheid Zeevaart

A

B

tijdelijke toestemming voor korte verplaatsing (waaronder het in een haven laten binnenlopen van een beschadigd schip)

B

IVW Toezichteenheid Zeevaart

B

art. 7, lid 3, en art. 16 Schepenwet jo. art. 17, lid 4, Schepenwet geen

19

aanwijzing registerloodsen/ corporaties

19

min. V&W

19

art. 52 Loodsenwet

20 A B1 B2

20

aanwijzing organisaties verkeersbegeleiding idem voor zover niet RWS (opper)bevel bij ramp of zwaar ongeval (dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan) onderscheidenlijk aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang (dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan)

20

A

HID (intern)

a nvt (eigen organisatie)

B1

burgemeester (intern) burgemeester onderscheidenlijk CdK aan burgemeester, resp. min. BZK aan CdK

B1

B2


B2

nvt (eigen organisatie) art. 173, 175 en 176 Gemeentewet, art. 11 Wet rampen en zware ongevallen onderscheidenlijk art. 12 en 13 Wet rampen en zware ongevallen

93

94


probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Verzekering c.a.

21

21

21

B

Garantstelling Noordzee: t.b.v. berging i.v.m. vrijmaken aanlooproute en t.b.v. opruiming (evt. verontreiniging internationale zeevaart

22

(her)verzekering molestrisico

A

Inbreuk openbare orde e.d. Noordzee (havens: zie binnenvaart)

23 A A1 A2

B B1 B2


24

A

RWS Noordzee

a geen (niet nodig)

B

min. V&W (voor deze DGTL in overeenstemming met min. Fin.

B

geen (niet nodig)

22

idem

22

art. 2 en 4 Zee- en luchtvaartverzekeringswet

23

binnen 1 km zone (gemeentegrens): verkeersaanwijzing zie 5A handhaving openbare orde: politieoptreden/(alle) bevelen die nodig zijn voor de handhaving van de openbare orde; idem geven van voorschriften buiten 1 km zone: verkeersaanwijzing, zie 5A handhaving openbare orde


A1 A2

B1 B2

24

23

zie 5A politie/burgemeester

A1

zie 5A niet geregeld (in praktijk zo mogelijk aangepakt i.h.k. van verkeersaanwijzing, zie 5A)

B1


24

A2

B2

zie 5A art. 2 Politiewet 1993/art. 172, 175, 176 Gemeentewet

zie 5A geen


probleemveld

maatregel

instantie


25

embargo

25


25

Sanctiewet 1977

26


26

lidstaat

26



wettelijke basis

95

96


cursief: inwerkingstelling bij KB ingeval van buitengewone omstandigheden (onder andere o.g.v. art. 37 Scheepvaartverkeerswet, art. 2 Havennoodwet, art 59 Wet vervoer gevaarlijke stoffen en art. 3 Vorderingswet), tenzij urgentie onverwijlde inwerkingstelling noodzakelijk maakt (dan: o.g.v. ongeschreven noodrecht). O.g.v. art. 21 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) kunnen ingeval van buitengewone omstandigheden eveneens de artikelen 22 t/m 24 Wrzo bij KB in werking worden gesteld. Deze artikelen komen in het kort neer op: - aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van Min. BZK via CdK aan burgemeester) bij ramp of zwaar ongeval; - uitoefening van Wrzo-bevoegdheden van CdK en burgemeester door Min. BZK; - toegang van bepaalde functionarissen tot elke plaats voorzover nodig voor vervulling taak. Ook maken de artikelen 7, lid 1 en 8, lid 1, van de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden (bij de beperkte noodtoestand resp. de algemene noodtoestand) inwerkingstelling bij KB mogelijk van een aantal noodbevoegdheden in diverse wetten.

NB.: • aanwijzing’ = opdracht, bevel. • N.a.v. de punten 6, 7, en 24: de in artikelen 6, 7, 8 en 13 Havennoodwet en 3a Vorderingswet omschreven noodbevoegdheden kunnen bij mandaatverlening ook door zgn. rijksheren worden uitgeoefend in een bepaald gebied (art. 22 Havennoodwet en art. 16 Prijzennoodwet juncto 3a Vorderingswet) (echter deze rijksheren moeten eerst bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen) (zie voor rijksheren meer uitvoerig het hoofdstuk “rijksheren”, 6.7). • Het kabinet is op 24 juni 2005 akkoord gegaan met een voorstel van wet, genaamd Wet doorzettingsmacht terrorismebestrijding, in hoofdzaak inhoudend dat bij dreiging van een terroristisch misdrijf de Minister van Justitie als coördinerend minister voor terrorismebestrijding uiteindelijk de doorslaggevende bevoegdheid heeft om maatregelen te treffen, evt. met bevoegdheden die op het terrein van andere ministers liggen. Ook de vakminister blijft bij een terroristische dreiging bevoegd, maar moet dan wel overeenstemming bereiken met de Minister van Justitie. De doorzettingsmacht voor Justitie geldt indien overleg of overeenstemming gezien de urgentie niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het wachten is thans (juli 2005) op het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel.

Raad voor de Scheepvaart




Defensie

Justitie

Financiën

Koninkrijksrelaties

Departementaal Coördinatiecentrum

NCC

LOCC

DOC

DCC

DCC

KLPD

Provincie

KWC

College van

Douane

Econo-

LNV

VROM

Buiten-

mische

landse

Zaken

Zaken

DCC

DCC

DCC

DCC

VWS

DCC

Crisisbeheersing (DCC-V&W)

RWS

IVW

Staats-

LNV

VROM

Regionale

Toezicht-

KVNR

Reders

Water-

Procureurs

toezicht op

Regio-

Inspectie-

(kust)

eenheid

politie

Generaal

de mijnen

directie

dienst

Diensten

Zeescheep-

OM

Post

Visserij

Diploma-

sector

tieke post

vaart

Object-

Nautische

Koop-

beheerder

beheerder

vaardij

Bagger

Loods-

Branche-

wezen

organisaties

Brandweer

Gemeente

KNRM

Politie

(hoofd)

Ambulance

Officier van

diensten

Justitie

GHOR

Landelijk

Gemeentelijk haven-

parket

Offshore industrie

bedrijf

Zeescheepvaart, haven en noordzee: netwerkkaart

97

Zeescheepvaart, haven en noordzee: netwerkkaart

98

Binnenvaart

Binnenvaart

Binnenlandse

Justitie

Buitenlandse

Zaken en

Defensie

Economische

Zaken

Landbouw,

Zaken

Natuur en

Koninkrijks-

Voedselkwaliteit

relaties LOCC

NCC

DCC

DCC

DOC

DCC

DCC

Waterschap



Onderzoeksraad voor Veiligheid

Minister STAS SG/PSG

DG Transport en Inspectie Verkeer Luchtvaart

KLPD

DGP Veiligheid

DG RWS

V&W

en Waterstaat

en Infrastructuur

Producten en

Directie

(IW)

markt

Netwerken

Communicatie

Waterpolitie

Zeehavenpolitie Rotterdam Centrale

Branche-

IVW

Rijnvaart

organisaties

Toezichteenheid

Gemeentelijk

Rijkswaterstaat

Schelde

Binnenvaart

havenbedrijf

Regionale

Commissie /

Kustwacht-

Dienst

Eems-Dollard

centrum

commissie

Commissie

Binnenvaart-

District

Verkeersposten

schippers

Binnenvaart: netwerkschema

99

Binnenvaart: netwerkschema

100

probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding

1 A


instantie

wettelijke basis

1

1

A1 A2 A3

B

melding kapitein/schipper algemeen

B

C


C

D

melding technische staat schip

D

E1

melding i.v.m. ongevalsonderzoek

E1

E2

idem ongeval met gevaarlijke stoffen

E2

F

berichten aan de scheepvaart (stremmingen) informatie over stremmingen aan beheerders melding waterverontreiniging, zie waterkwaliteit

F

G H

Binnenvaart: verantwoordelijkheden

G H

een ieder aan burgemeester burgemeester aan bevolking, Hfd.OvJ, CdK, min. BZK en Prov. St. burgemeester, CdK, min. BZK onderling kapitein/schipper aan nautisch beheerder (verkeersdienst) of aan politie

A


B

vervoerder en ieder ander die de lading tijdens het vervoer onder zich heeft, aan IVW verkeersdienst of politie aan IVW/ Toezichteenheid Binnenvaart kapitein en exploitant van het schip aan Onderzoeksraad voor veiligheid (Ovv) IVW/Toezichteenheid Binnenvaart aan Ovv RIZA

C

art. 1.15 en 1.17 Binnenvaartpolitiereglement (BPR); en Rijnvaartpolitiereglement (RPR); art. 51 Scheepvaartreglement Westerschelde; art. 43 Scheepvaartreglement Kanaal Gent-Terneuzen; art. 27 Scheepvaartreglement Eemsmonding art. 47 Wet vervoer gevaarlijke stoffen

D

art. 7 Binnenschepenwet

E1

art. 9 Besluit onderzoeksraad voor veiligheid

E2

nautisch beheerders aan andere nautisch beheerders aan kwaliteitsbeheerder, zie waterkwaliteit

G

art. 9 Besluit onderzoeksraad voor veiligheid art.1, lid 1, onder h en j, Scheepvaartverkeerswet geen

H

zie waterkwaliteit

F

101

102


probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding

2

(vervolg)

A B C1

C2

C3

C4

D1 D2 E

3

instantie

wettelijke basis

Maatregelen verkeersaanwijzing, zie 4 redding (voor search en rescue Waddenzee etc. zie zeevaart/havens) opperbevel ongevallen waarbij brandweer een taak heeft (alle bevelen ter voorkoming, beperking en bestrijding) bevel bij rampen of zware ongevallen dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan (alle bevelen en voorschriften ter beperking van gevaar) (afwijking van andere wetten mogelijk) opperbevel bij ramp of zwaar ongeval dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval (van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang) dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan opruimen obstakel

2

2 A

B

nautisch beheerder, zie 4 operationele diensten gemeente

C1

burgemeester

C1

zie 4 (Brandweerwet 1985, Politiewet 1993, Wet ambulancevervoer) art. 173 Gemeentewet

C2

burgemeester

C2


C3

burgemeester

C3


C4


C4


D1

vaarwegbeheerder

D1

opruimen wrak maatregelen verontreiniging, zie waterkwaliteit

D2

vaarwegbeheerder zie waterkwaliteit

D2

E

E

art. 2 jo 7 Wet beheer rijkswaterstaatswerken (WBR) Wrakkenwet zie waterkwaliteit

kernongeval nucleair schip, zie zeevaart/havens

3

zie zeevaart/havens

3

zie zeevaart/havens

A

B

probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Verkeer

4

4

4

Vervoer

A

verkeersaanwijzing

A

A

hiërarchische relatie; art. 38, lid 1, Scheepvaartverkeerswet: toepassing t.b.v. uitwendige veiligheid (defensie)

B

nautisch beheerder (HID RWS, directeur Havenbedrijf R’dam NV, provincie, waterschap, cdt. Maritieme middelen Den Helder) en politie zie 10 en 12

B

verkeersaanwijzing i.v.m. toestand lading en toestand schip, zie 10 en 12

B

zie 10 en 12

5

afwijking regels Scheepvaartverkeerswet

5

amvb (voordracht min. V&W)

5

art. 38, lid 2 en 3, Scheepvaartverkeerswet

6

verkeer/gebruik havens, zie zeevaart/havens

6

zie zeevaart/havens

6

zie zeevaart/havens

7


7

een ieder

7


8

vervoerplicht (zonodig afwijking mogelijk van aantal bijzondere wetten)

8


8


9

vergunningstelsel vervoer (zonodig afwijking mogelijk van aantal bijzondere wetten)

9

min. V&W (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk

9


10


10

A B

tijdelijke ontheffing verbod

B

C

afwijken regels i.v.m. militaire belangen

C


A

10

min. V&W / IVW Toezichteenheid Binnenvaart nautisch beheerder: min. V&W, GS, B&W KB/min. Def.

B

art. 26 juncto 27 Wet vervoer gevaarlijke stoffen (WVGS) art. 28 WVGS;

C

art. 60 WVGS

A

103

104


probleemveld

maatregel

Vervoersmiddelen

11

melden houder vervoermiddel, onderhoud, registratie e.d.

12

11


12

wettelijke basis 11

vaarverbod i.v.m. toestand schip

A

IVW Toezichteenheid Binnenvaart; Arbeidsinspectie

A

B

tijdelijke toestemming voor korte verplaatsing (certificaat van onderzoek) algemene afwijking regels Binnenschepenwet

B

IVW Toezichteenheid Binnenvaart

B

C

amvb (voordracht min. V&W en min. SZW)

C

13 A B1 B2

C

13

aanwijzing organisaties verkeersbegeleiding idem voor zover niet RWS aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval (van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang) dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan aanwijzingen infrastructuur (zonodig afwijking mogelijk van andere wetten)

art. 9, 12, 16, 17 Vervoersnoodwet en art. 3 van die wet

12

A

C

Infra

instantie

art. 2.13 Reglement onderzoek schepen op de Rijn; art. 9 Binnenschepenwet art. 2.11 Reglement onderzoek schepen op de Rijn; art. 8 Binnenschepenwet art. 56a idem

13

A

HID (intern)

A

nvt (eigen organisatie)

B1

burgemeester (intern) CdK aan burgemeesters, resp. min. BZK aan CdK

B1

nvt (eigen organisatie) art. 12 en 13 Wet rampen en zware ongevallen

min. V&W aan beheerder van infrastructuur (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk)

C

B2

C

B2


probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Inbreuk openbare orde (blokkade, bezetting kunstwerk e.d.)

14

14

14



verkeersaanwijzing (passend binnen art. 3 SVW), zie 4A handhaving openbare orde: politieoptreden/(alle) bevelen die nodig zijn voor de handhaving van de openbare orde; idem geven van voorschriften

A

zie 4A

A

zie 4A

B

politie/burgemeester

B

art. 2 Politiewet 1993/art. 172, 175, 176 Gemeentewet

15


15


15


16

embargo

16


16

Sanctiewet 1977

17


17

lidstaat

17


A B


105

106


cursief: inwerkingstelling bij KB ingeval van buitengewone omstandigheden (met name o.g.v. art. 2 Vervoersnoodwet art. 37 Scheepvaartverkeerswet, art. 59 Wet vervoer gevaarlijke stoffen en art. 3 Vorderingswet), tenzij urgentie onverwijlde inwerkingstelling noodzakelijk maakt (dan: o.g.v. ongeschreven noodrecht). O.g.v. art. 21 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) kunnen ingeval van buitengewone omstandigheden eveneens de artikelen 22 t/m 24 Wrzo bij KB in werking worden gesteld. Deze artikelen komen in het kort neer op: - aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van Min. BZK via CdK aan burgemeester) bij ramp of zwaar ongeval; - uitoefening van Wrzo-bevoegdheden van CdK en burgemeester door Min. BZK; - toegang van bepaalde functionarissen tot elke plaats voorzover nodig voor vervulling taak. Ook maken de artikelen 7, lid 1 en 8, lid 1, van de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden (bij de beperkte noodtoestand resp. de algemene noodtoestand) inwerkingstelling bij KB mogelijk van een aantal noodbevoegdheden in diverse wetten.

NB.: • aanwijzing’ = opdracht, bevel. • N.a.v. de punten 8, 9, 11, 13c en 15: de in de artikelen 8 t/m 17 Vervoersnoodwet en 3a Vorderingswet omschreven noodbevoegdheden kunnen bij mandaatverlening ook door zgn. rijksheren worden uitgeoefend in een bepaald gebied (art. 27 Vervoersnoodwet en art. 16 Prijzennoodwet juncto 3a Vorderingswet) (echter deze rijksheren moeten eerst bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen) (zie voor rijksheren meer uitvoerig het hoofdstuk ‘rijksheren’, 6.7). • Het kabinet is op 24 juni 2005 akkoord gegaan met een voorstel van wet, genaamd Wet doorzettingsmacht terrorismebestrijding, in hoofdzaak inhoudend dat bij dreiging van een terroristisch misdrijf de Minister van Justitie als coördinerend minister voor terrorismebestrijding uiteindelijk de doorslaggevende bevoegdheid heeft om maatregelen te treffen, evt. met bevoegdheden die op het terrein van andere ministers liggen. Ook de vakminister blijft bij een terroristische dreiging bevoegd, maar moet dan wel overeenstemming bereiken met de Minister van Justitie. De doorzettingsmacht voor Justitie geldt indien overleg of overeenstemming gezien de urgentie niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het wachten is thans (juli 2005) op het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel

Onderzoeksraad voor de

Centrale Rijnvaart commissie

Veiligheid

Schelde Commissie


Verenigde Naties Europese Unie

Eems-Doll Commissie

NAVO

Donau Commissie



Defensie

Justitie

Financiën

Koninkrijksrelaties


NCC

LOCC

DOC

DCC

DCC

Provincie

Kustwacht-

(OM)

Douane

centrum

College van

Buitenlandse

Economische

Zaken

Zaken

DCC

DCC

LNV

DCC

(DCC)

IVW

RWS

Water-

KLPD

Toezicht-

Regionale Dienst

schap

Waterpolitie

eenheid

procureurs

Binnenvaart

Generaal

Brancheorganisaties

District

Verkeersposten

Bedrijven

Brandweer

Gemeente

Politie

KNRM

(hoofd)

Diplomatieke

Officier van

post

Ambulance

Justitie

diensten

Landelijk

GHOR

Gemeentelijk

Economisch

LNV

commissaris

Regiodirectie

Visserijsector

parket

havenbedrijf

Binnenvaart: netwerkkaart

107

Binnenvaart: netwerkkaart

108

Spoor

Spoor

Binnenlandse

Justitie

Zaken en

Buitenlandse

Defensie

Zaken

Economische

LNV

Zaken


NCC

DCC

DCC

DOC

DCC

DCC



Onderzoeksraad voor Veiligheid Minister STAS

DG Transport en

DGP Veiligheid

Inspectie Verkeer

V&W

DG RWS

SG/PSG

Luchtvaart

en Infrastructuur

en Waterstaat

Directie

Producten en

markt

(IVW)

Communicatie

Netwerken

CMK Betuweroute Prorail

KLPD

Spoor: netwerkschema

Vervoerders

SMC

Infraspeed

IVW

Rijkswaterstaat

Toezichteenheid

Regionale

Rail

Dienst

Ned Train

District

109

Spoor: netwerkschema

110

probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding

1 A


instantie

wettelijke basis

1

1

A1 A2 A3

B


B

C

C

E1

melding bodemverontreiniging melding waterverontreiniging melding i.v.m. ongevalsonderzoek

E2


E2

2

Maatregelen verkeersaanwijzing, zie 3 redding

2

opperbevel ongevallen waarbij brandweer een taak heeft (alle bevelen bevel bij rampen of zware ongevallen dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan (alle bevelen en voorschriften ter beperking van gevaar) (afwijking van andere wetten mogelijk

D

A B C1 C2

Spoor: verantwoordelijkheden

D E1

een ieder aan burgemeester burgemeester aan bevolking, Hfd.OvJ, CdK, min. BZK en Prov. St. burgemeester, CdK, min. BZK onderling vervoerder en ieder ander die de lading tijdens het vervoer onder zich heeft, aan IVW aan GS aan waterkwaliteitsbeheerder exploitant van het railvoertuig, verkeersleiding en beheerder van de railweg, aan Onderzoeksraad voor veiligheid (Ovv) IVW Toezichteenheid Rail aan Ovv

A


B

art. 47 Wet vervoer gevaarlijke stoffen

C

art. 27 Wet bodembescherming zie waterkwaliteit art. 9 Besluit onderzoeksraad voor veiligheid

D E1

E2

art. 9 Besluit Onderzoeksraad voor veiligheid

2 A

B

zie 3 operationele diensten gemeente

C1

burgemeester

C1

zie 3 (Politiewet 1993, Brandweerwet 1985, Wet ambulancevervoer) art. 173 Gemeentewet

C2

burgemeester

C2


A

B

111

112


probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding

C3

wettelijke basis

C3

burgemeester

C3


C4


C4


D1

Pro Rail Pro Rail

D

D2

opperbevel bij ramp of zwaar ongeval dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval (van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang) dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan berging baanherstel

E


E

provincie (GS of CdK) (ook op verzoek van burgemeester en inspecteur staatstoezicht volksgezondheid); waterkwaliteitsbeheerder

E

netverklaring (art. 58 Spoorwegwet met o.a. calamiteitenplan Rail op basis waarvan nadere afspraken tussen beheerder spoorweginfrastructuur (Pro Rail) en vervoerder art. 30 ev Wet bodembescherming, waterkwaliteit zie aldaar

(vervolg) C4

D1

Verkeer

instantie

3 A

B

D2

3

verkeersaanwijzing (met het oog op een veilig en ongestoord gebruik van hoofdspoorwegen) stopzetten treinverkeer (‘staken dienst’) en, bij stopzetting, tevens verwijderen spoorwegmaterieel

3

A

regels bij of krachtens amvb

A

art. 65 Spoorwegwet

B

min. V&W; bij bevel van min. V&W tot verwijderen materieel wijst min. Def. de plaats(en) aan waarheen dat materieel moet worden vervoerd.

B

art. 99 Spoorwegwet

probleemveld

maatregel

Vervoer

4


5 A

B

6 A B C

Vervoersmiddelen en infra

instantie 4 5

4

A


6 A

min. V&W/ IVW Toezichteenheid Rail

A

tijdelijke ontheffing verbod afwijken regels i.v.m. militaire belangen

B

min. V&W KB/min. Def.

B

B

C

min. V&W (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk) min. V&W (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk)

melden houder vervoermiddel, onderhoud, registratie e.d.

A

B

aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval (van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang) dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan aanwijzingen infrastructuur (zonodig afwijking mogelijk van andere wetten)

B


C

A


B


6

7

A


5

vervoerplicht (zonodig afwijking mogelijk van aantal bijzondere wetten, w.o. Spoorwegwet) vergunningstelsel vervoer (zonodig afwijking mogelijk van aantal bijzondere wetten w.o. Spoorwegwet)

7

C

een ieder

wettelijke basis

C

art. 30 juncto 31 Wet vervoer gevaarlijke stoffen (WVGS) art. 32 WVGS art. 60 WVGS

7

min. V&W (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk) CdK aan burgemeester, resp. min. BZK aan CdK

A

art. 9, 12, 16 en 17 Vervoersnoodwet en art. 3 van die wet

B


min. V&W aan beheerder van infrastructuur (bij uitvoering militaire taak: min. V&W en min. Def. gezamenlijk)

C


113

114


probleemveld

maatregel

Vervoersmiddelen

D

D

min. Def.

D

art. 100 Spoorwegwet

E

de minister wie het aangaat

E


F

min. Def. in overeenstemming met min. V&W, aan een spoorwegonderneming en de beheerder

F


Demonstratie/bezetting verkeersaanwijzing handhaving openbare orde: politieoptreden/(alle) bevelen die nodig zijn voor de handhaving van de openbare orde; idem geven van voorschriften

8

9 10

E F

Inbreuk openbare orde e.d.

8 A B

A B

Vordering algemeen

wettelijke basis

onbruikbaar maken spoorweginfrastructuur vorderen gebruik materieel en infrastructuur aanwijzingen betr. de uitvoering van werkzaamheden

en infra (vervolg)

instantie

11

8 A

B

zie 3A politie/burgemeester

B

zie 3A art. 2 Politiewet 1993/art 172, 175, 176 Gemeentewet

bezetting bouwplaats, zie 8B

9

zie 8B

9

zie 8B

Kaping algemene afhandeling verkeersaanwijzing

10


11

A

A B

10

min. Justitie zie 3A

A

b zie 3A


11


probleemveld

maatregel


12

embargo

12


12

Sanctiewet 1977

13


13

lidstaat

13



instantie

wettelijke basis

115

116


cursief: inwerkingstelling bij KB ingeval van buitengewone omstandigheden (met name o.g.v. art. 98 Spoorwegwet, art. 2 Vervoersnoodwet, art 59 Wet vervoer gevaarlijke stoffen en art. 3 Vorderingswet), tenzij urgentie onverwijlde inwerkingstelling noodzakelijk maakt (dan: o.g.v. ongeschreven noodrecht). O.g.v. art. 21 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) kunnen ingeval van buitengewone omstandigheden eveneens de artikelen 22 t/m 24 Wrzo bij KB in werking worden gesteld. Deze artikelen komen in het kort neer op: - aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van Min. BZK via CdK aan burgemeester) bij ramp of zwaar ongeval; - uitoefening van Wrzo-bevoegdheden van CdK en burgemeester door Min. BZK; - toegang van bepaalde functionarissen tot elke plaats voorzover nodig voor vervulling taak. Ook maken de artikelen 7, lid 1 en 8, lid 1, van de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden (bij de beperkte noodtoestand resp. de algemene noodtoestand) inwerkingstelling bij KB mogelijk van een aantal noodbevoegdheden in diverse wetten.

NB.: • aanwijzing’ = opdracht, bevel. • N.a.v. de punten 5, 7a, 7c en 11: de in artikelen 8 t/m 17 Vervoersoodwet, en 3a Vorderingswet omschreven noodbevoegdheden kunnen bij mandaatverlening ook door zgn. rijksheren worden uitgeoefend in een bepaald gebied (art. 27 Vervoersnoodwet en art. 16 Prijzennoodwet juncto 3a Vorderingswet) (echter deze rijksheren moeten eerst bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen) (zie voor rijksheren meer uitvoerig het hoofdstuk ‘rijksheren’, 6.7). • Het kabinet is op 24 juni 2005 akkoord gegaan met een voorstel van wet, genaamd Wet doorzettingsmacht terrorismebestrijding, in hoofdzaak inhoudend dat bij dreiging van een terroristisch misdrijf de Minister van Justitie als coördinerend minister voor terrorismebestrijding uiteindelijk de doorslaggevende bevoegdheid heeft om maatregelen te treffen, evt. met bevoegdheden die op het terrein van andere ministers liggen. Ook de vakminister blijft bij een terroristische dreiging bevoegd, maar moet dan wel overeenstemming bereiken met de Minister van Justitie. De doorzettingsmacht voor Justitie geldt indien overleg of overeenstemming gezien de urgentie niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het wachten is thans (juli 2005) op het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel.

Onderzoeksraad voor de Veiligheid





Defensie

Justitie

Koninkrijksrelaties

Buitenlandse

Econo-

Zaken

mische

LNV

Zaken


NCC

LOCC

KLPD

Provincie

DOC

DCC

DCC

DCC

DCC

(DCC-V&W)

Inspectie Verkeer en

RWS

Waterstaat

Regionale Diensten

Prorail

Spoorpolitie

(OM)

Economisch

LNV

College van

Commissaris

Regio

procureurs

directie

Generaal IVW Toezichtseenheid Rail

Branche-

Vervoerders

District

CMK

organisaties

Ned Train

Infraspeed

Brandweer

Gemeente

Politie

SMC

(hoofd)

Diploma-

Officier van

tieke post

Ambulance

Justitie

diensten

Landelijk

GHOR

Gemeen-

parket

telijk haven bedrijf

Spoor: netwerkkaart

117

Spoor: netwerkkaart

118

Luchtvaart

Luchtvaart

Binnenlandse

Justitie

Buitenlandse

Volksgezond-

Economische

Zaken

heid, Welzijn en

Zaken

Zaken en Koninkrijks-

Sport

VROM

Financiën

DOC

DCC

DCC

(offshore

relaties LOCC

Defensie

activiteiten)

NCC

DCC

DCC

DCC

DCC



Onderzoeksraad

KLPD

voor Veiligheid

Luchtvaartpolitie

DG Transport en

Minister STAS

Inspectie Verkeer

V&W

DG RWS

Luchtvaart

SG/PSG

en Waterstaat

Directie

Producten en

(IVW)

Communicatie

Netwerken

European Civil Aviation

Rijkswaterstaat

Conference

Regionale

Joint Aviation

Luchtvaart-

Luchtverkeers-

Luchtvaart-

IVW

IVW

IVW

IVW

Authorities (JAA)

maatschappijen

leiding

terreinen

TE Luchtvaart

TE Luchtvaart

TE Luchtvaart

TE Luchtvaart

Nederland

havens en

technische

goederen-

operationele

(LVNL)

luchtruim

bedrijven

vervoer

bedrijven

International

Dienst

Civil Aviation Conference (ICAC)

Eurocontrol

Luchtvaart: netwerkschema

Militaire

Koninklijke

verkeersleiding

Marechaussee

Gemeente

IVW Gevaarlijke

Toeleveranciers

Stoffen (IGS)

luchtvaart

District

119

Luchtvaart: netwerkschema

120

probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding

1 A


instantie

wettelijke basis

1

1

A1 A2 A3

B B1

B2 B3

B4

bijzondere meldingsplichten*: Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL)

een ieder aan burgemeester burgemeester aan bevolking, Hfd.OvJ, CdK, min. BZK en Prov. St. burgemeester, CdK, min. BZK onderling

B1a LVNL

aan alle betrokkeninstanties (alarmering) B1b LVNL aan min. V&W (desgevraagd verstrekken inlichtingen) bij ongeval op luchthaven B2 gebruiker aan exploitant; exploitant aan min. V&W bij ongeval met luchtvaartuig dan wel B3 gezagvoerder of houder luchtvaartuig bij omstandigheden welke gevaar voor aan min. V&W onderscheidenlijk de luchtvaart opleveren gezagvoerder aan daarvoor in aanmerking komende luchtvaartautoriteiten ---B4 ----

A


B1a art.

6 Luchtverkeersreglement;

B1b art. B2 B3

B4

5.42 Wet Luchtvaart en LVNL informatiestatuut bijlage 5 art. 8 resp. 9, lid 3, Algemeen Luchthavenreglement art. 99 onderscheidenlijk 101 Regeling Toezicht Luchtvaart (RTL); JAR-OPS 1 en 3, art 420

----

* In de Tweede Kamer ligt thans (mei 2005) een wetsvoorstel implementatie richtlijn 2003/42/ EG inzake melding voorvallen (zgn. voorvallen-richtlijn), waaronder nog een algemene maatregel van bestuur en een regeling komen te hangen. In de algemene maatregel van bestuur en regeling zal worden bepaald welke bestaande meldingsplichten worden vervangen door de nieuwe algemene meldplicht, die grondslag zal vinden in het nieuwe art. 7.1 van de Wet luchtvaart.

Luchtvaart: verantwoordelijkheden

121

122


probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding

B5

(vervolg)

B6

instantie

melding ongeval Noordzee melding ongeval gevaarlijke stoffen

B5

B7

C1

melding bodemverontreiniging melding waterverontreiniging Melding i.v.m. ongevalsonderzoek

C2


C2

C3

melding i.v.m. strafrechtelijk onderzoek Melding aan betrokken andere landen ongeval

C3

beletten opstijgen buitenlands luchtvaartuig (zie 6) Melding om security-redenen melding dreigend gevaar door nietnaleving beveiligingsvoor-schriften luchtvaartterrein melding bijzonder gevaar voor luchtvaartterrein c.q. luchtvaar-tuigen

D2

B7 B8

D D1 D2 E E1

E2

B6

B8 C1

D1

E1

E2

wettelijke basis

LVNL aan KWC operator aan luchtvaartautoriteiten (in de praktijk aan IVW Toezichteenheid Luchthavens en Luchtruim) die doormeldt aan min. V&W) aan GS aan waterkwaliteitsbeheerder gezagvoerder en exploitant van het luchtvaartuig, de luchtverkeersdienst en, bij een ongeval op of bij een luchthaven, tevens de havenmeester, aan Onderzoeksraad voor veiligheid (Ovv) IVW Toezichteenheid Luchthavensen Luchtruim aan Ovv politie aan luchtvaartpolitie

B5

Onderzoeksraad voor veiligheid aan andere betrokken staten zie 6

D1 D2

art 5 Regeling Onderzoeksraad voor veiligheid art 73, lid 1, Luchtvaartwet

exploitant van luchtvaartterrein c.q. de betrokken luchtvaartmaatschappij e.a. aan de Commandant K-Mar min. Justitie aan exploitant luchtvaartterrein en/of luchtvaartmaatschappij

E1

art. 37 ae, lid 1, Luchtvaartwet

E2

art. 37 ad Luchtvaartwet

B6

B7 B8 C1

C2 C3

zie B1A art. 11 Regeling vervoer gevaarlijke stoffen door de lucht; RTL deel 2097 en art. 6.60 en 6.61 Wet luchtvaart art 27 Wet bodembescherming zie waterkwaliteit art. 9 Besluit onderzoeksraad voor veiligheid

art. 9 Besluit onderzoeksraad voor veiligheid –

probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding

2

(vervolg)

A B

3 A B C1

C2

C3

C4

D

instantie

wettelijke basis

Maatregelen (Noord)zee verkeersaanwijzing, sluiten luchtruim, zie 4, 7 verder: zie zeevaart/havens

2

2

Maatregelen land verkeersaanwijzing, sluiten luchtruim, zie 4, 7 redding

3

opperbevel ongevallen waarbij brandweer een taak heeft (alle bevelen ter voorkoming, beperking en bestrijding); bevel bij rampen of zware omgevallen dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan (alle bevelen en voorschriften ter beperking van gevaar) (afwijking van andere wetten mogelijk; opperbevel bij ramp of zwaar ongeval dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval (van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang) dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan ----


A B

verkeersaanwijzing, sluiten luchtruim, zie 4, 7 zie zeevaart/havens

A

zie 4, 7

B

art 1, lid 4, Wet bestrijding ongevallen Noordzee (Wet BON)

3

A

zie 4, 7

A

zie 4, 7

B

operationele diensten gemeente

B

C1

burgemeester

C1

(Politiewet 1993, Brandweerwet 1985, Wet ambulancevervoer) art. 173 Gemeentewet

C2

burgemeester

C2


C3

burgemeester

C3


C4


C4


D

----

D

----

123

124


probleemveld

maatregel

instantie

Ongevalsbestrijding

E


F

Luchthaventerrein of in onmiddellijke omgeving daarvan burgerluchthaventerrein

E

(vervolg)

FA

FA1 redding

Verkeer

ongevallen etc. verontreiniging

en operationele diensten gemeenten, zie 3B FA2 burgemeester, zie 3C FA3 exploitant en betrokken kwaliteitsbeheerder, zie 3E FB idem als FA (echter : basiscommandant i.p.v exploitant)

E


FA

art. 129, lid 1, 2, 3 en 4 RTL en idem onder b, c, d en e

FB

art. 2 RTL jo Luchtverkeersvoorschrift voor militaire vliegvelden en idem onder b, c en d en e

FA1 exploitant

FA2 opperbevel FA3 bestrijden

provincie (GS of CdK) (ook op verzoek van burgemeester en inspecteur staatstoezicht volksgezondheid); waterkwaliteitsbeheerder

wettelijke basis

FB

militair luchtvaartterrein

4

verkeersaanwijzing (‘luchtverkeersdienstverlening’)

4

LVNL

4

art. 5.12 Wet luchtvaart

5

verplichting toelaten luchtverkeer

5

exploitant luchtvaartterrein

5

art. 32 Luchtvaartwet en art. 8.25 Wet luchtvaart

probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Verkeer (vervolg)

6

6

6

A

verbieden en beletten opstijgen luchtvaarttuigen

A

B

verbieden en beletten opstijgen van een specifiek vliegtuig (ivm securityaspecten)

B

7

sluiten luchtruim (beperken of verbieden): boven (delen van) NL om redenen van openbare orde en veiligheid en om andere dringende redenen (bij ministeriele regeling)

7

om reden van militaire noodzaak (bij ministeriele regeling) bij aanwijzing bij bevel (ingeval van oproerige beweging, van andere ernstige wanordelijkheden of van rampen of zware ongevallen dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan)

B

aanwijzing aan LVNL m.b.t. verzorgen luchtverkeersbeveiliging in bijzondere omstandigheden

8

A

B C D

8

A

C D

door min. V&W aangewezen personen (havenmeester/assistent en IVW Toezichteenheid Luchthavens en Luchtruim). min. Justitie en/of Commandant KMar (zonodig kan min. Justitie de commandant K-Mar een aanwijzing geven)

A

art. 73, lid 1b Luchtvaartwet

B

art. 37 ae, lid 2 en 3, Luchtvaartwet

7

min. V&W t.a.v. burgerluchtverkeer (ook op verzoek burgemeester via luchtvaartpolitie aan min.V&W via LVNL) (zie de uitgewerkte interne procedure hieromtrent)* min. Def. t.a.v. burgerluchtverkeer

A

art. 5.10 lid 1 Wet luchtvaart

B

art. 5.10 lid 2 Wet luchtvaart

min. V&W of min. Def., zie 9A en 9B burgemeester (echter pas als overleg met min. V&W resp. min. Def. niet de door burgemeester gewenste maatregel heeft opgeleverd)

C D

zie 9A en 9B art. 175 Gemeentewet (juncto Wet luchtvaart)

min. V&W in overeenstemming met min. BZK en min. Def.

8

art. 9.1 Wet luchtvaart

* Hieraan wordt de laatste hand gelegd (stand van zaken: juli 2005)


125

126


probleemveld

maatregel

Verkeer

9

(vervolg)

aanwijzing aan LVNL (concrete gevallen, bijv. prioritering)

instantie

wettelijke basis

9

9

A B

Vervoer

10


10

11

vervoerplicht

11 A B

min. V&W aan LVNL (in overeenstemming met min. Def.) min. Def. aan LVNL (ingevolge bijzondere procedure: eerst min. V&W verzoeken om aan Defensie-behoefte te voldoen, tenzij dringende omstandigheden

A

art. 9.3 juncto 1.4 Wet luchtvaart

B

art. 9.4 juncto 9.7 Wet luchtvaart

een ieder

10


11

min. V&W aan houders luchtvaartuigen min. Def. aan houders luchtvaartuigen (ingevolge bijzondere procedure: eerst min. V&W verzoeken om aan Defensiebehoefte te voldoen, tenzij dringende omstandigheden)

A

art. 58 Luchtvaartwet

B

art. 59, lid 2, juncto 61a Luchtvaartwet

12

opdracht geven aan houders bewijs van bevoegdheid (brevet) e.d.

12

min. Def. aan houders van een brevet e.d. (ingevolge bijzondere procedure: eerst min. V&W verzoeken om aan Defensiebehoefte te voldoen, tenzij dringende omstandigheden)

12

art. 61 juncto 61a Luchtvaartwet

13

vervoer gevaarlijke stoffen: verbod vervoer; zie ook 6

13

IVW Toezichteenheid Luchthavens en Luchtruim: zie ook 6

13

art. 12 Regeling gevaarlijke stoffen door de lucht; zie ook 6

probleemveld

maatregel

Vervoersmiddelen

14

vliegverbod i.v.m. toestand luchtvaartuig

14

toezichthoudende ambtenaren (IVW Toezichteenheid Luchthavens en Luchtruim); zie ook 6

14

art. 11.2 lid 3 Wet luchtvaart en art. 73 ev. RTL; zie ook 6

Infra

15

tijdelijk sluiten luchtvaartterrein (geheel of voor soort

15

min. V&W

15

art. 35 Luchtvaartwet

16

Verzekering c.a.

instantie

16

A

vorderen beschikbaarstelling luchtvaartterreinen e.d. ten behoeve van de krijgsmacht

A

B

aanwijzing m.b.t. beheer en gebruik etc. van luchtvaartterrein e.d.

B

17

17

B

Garantstelling Noordzee: t.b.v. berging i.v.m. vrijmaken aanlooproute en t.b.v. opruiming (evt.) verontreiniging internationale luchtvaart

18

(her)verzekering molestrisico

A


wettelijke basis

16

min. Def. aan houders luchtvaartuigen (ingevolge bijzondere procedure: eerst min. V&W verzoeken om aan Defensiebehoefte te voldoen, tenzij dringende omstandigheden) min. Def. aan rechthebbenden (ingevolge bijzondere procedure: eerst min. V&W verzoeken om aan Defensiebehoefte te voldoen, tenzijdringende omstandigheden)

A

art. 59 lid 3 juncto 61a Luchtvaartwet

B

art. 60 juncto 61a Luchtvaartwet

17

A

RWS Noordzee

A

geen (niet nodig)

B

min. V&W in overeenstemming metmin. Fin.

B

geen (niet nodig)

18

min. V&W in overeenstemming met min. Fin.

18

art. 2 en 4 Zee- en luchtvaartverzekeringswet

127

128


probleemveld

maatregel

Inbreuk openbare orde, beveiliging e.d.

19 A B B1 B2

20 A1 A2

B

21

Vordering algemeen

Kaping algemene afhandeling veiligheid luchtverkeer

instantie

wettelijke basis

19

19

A B

min. Justitie min. V&W (als lid van beleidsteamregering vz. min. Justitie), zie 7 en 15

sluiten luchtruim, zie 7 sluiten luchtvaartterrein, zie 15

-

B1

zie 7 art. 35 Luchtvaartwet (‘andere redenen’)

B2

Demonstratie/bezetting eerste respons handhaving openbare orde: politieoptreden/(alle) bevelen en voorschriften ter handhaving openbare orde, idem geven van voorschriften veiligheid luchtverkeer: sluiten luchtruim/luchthaven; aanwijzing LVNL

20

bezetting bouwplaats, zie 20A

22

A

20 A1

A2

exploitant, K-Mar politie/burgemeester

A2

art. 132 en 133 RTL, art. 6 Politiewet art. 2 Politiewet 1993/art. 172, 175, 176 Gemeentewet

B

min. V&W

B

zie 19B, 8 en 9

21

zie 20A

21

zie 20A

A1

22

A


A

B

vorderen beschikbaarstelling luchtvaartterreinen e.d. ten behoeve van de krijgsmacht

B

22

alle ministers in overeenstemming met min. EZ, met mogelijkheid machtiging; ook mandaat mogelijk aan zgn. rijksheren die hun taak zoveel mogelijk uitoefenen na overleg CdK zie 16A

A


B

zie 16A

probleemveld

maatregel


23

embargo

23


23

Sanctiewet 1977

24


24

lidstaat

24



instantie

wettelijke basis

129

130


cursief: inwerkingstelling bij KB ingeval van buitengewone omstandigheden (met name o.g.v. art. 57 Luchtvaartwet, 9.2 Wet luchtvaart en 3 Vorderingswet), tenzij urgentie onverwijlde inwerkingstelling noodzakelijk maakt (dan: o.g.v. ongeschreven noodrecht). O.g.v. art. 21 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) kunnen ingeval van buitengewone omstandigheden eveneens de artikelen 22 t/m 24 Wrzo bij KB in werking worden gesteld. Deze artikelen komen in het kort neer op: - aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van Min. BZK via CdK aan burgemeester) bij ramp of zwaar ongeval; - uitoefening van Wrzo-bevoegdheden van CdK en burgemeester door Min. BZK; - toegang van bepaalde functionarissen tot elke plaats voorzover nodig voor vervulling taak. Ook maken de artikelen 7, lid 1 en 8, lid 1, van de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden (bij de beperkte noodtoestand resp. de algemene noodtoestand) inwerkingstelling bij KB mogelijk van een aantal noodbevoegdheden in diverse wetten.

NB.: • aanwijzing’ = opdracht, bevel. • N.a.v. punt 22: de in art. 3a Vorderingswet omschreven noodbevoegdheden kunnen bij mandaatverlening ook door zgn. rijksheren worden uitgeoefend in een bepaald gebied (art. 16 Prijzennoodwet juncto 3a Vorderingswet) (echter deze rijksheren moeten eerst bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen) (zie voor rijksheren meer uitvoerig het hoofdstuk ‘rijksheren’, 6.7). • Het kabinet is op 24 juni 2005 akkoord gegaan met een voorstel van wet, genaamd Wet doorzettingsmacht terrorismebestrijding, in hoofdzaak inhoudend dat bij dreiging van een terroristisch misdrijf de Minister van Justitie als coördinerend minister voor terrorismebestrijding uiteindelijk de doorslaggevende bevoegdheid heeft om maatregelen te treffen, evt. met bevoegdheden die op het terrein van andere ministers liggen. Ook de vakminister blijft bij een terroristische dreiging bevoegd, maar moet dan wel overeenstemming bereiken met de Minister van Justitie. De doorzettingsmacht voor Justitie geldt indien overleg of overeenstemming gezien de urgentie niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het wachten is thans (juli 2005) op het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel.

European Civil

Euro-

European Air Safety Agency

Joint Aviation

Buitenlandse

Crisiscoördinatiecentra

Verenigde Naties

Aviation

control

(EASA)

Agency (JAA)

luchtvaart

buurlanden

Europese Unie

Organisation

autoriteiten

NAVO

(ECAO)

International Civil Aviation Organisation (ICAO)

Onder-


Binnenlandse Zaken

zoeks-

en

raad

Koninkrijksrelaties

Justitie

Defensie

VROM

Finan-

Buiten-

ciën

landse

VWS

Economische

Zaken

Zaken

voor Veiligheid

Departement Coördinatiecentrum Crisisbeheersing

NCC

LOCC

DCC

DOC

DCC

(DCC-V&W)

Verzeke-

DCC

DCC

DCC

ringswezen

IVW

IVW

IVW

IVW

TE

TE

TE

TE

Goede-

Lucht-

Lucht-

ren-

havens

vaart

vervoer

en lucht-

tech-

opera-

ruim

nische

tionele

KNMI

Inspectie

Staats-

Regio-

RWS

Provincie

KLPD

College van

KMAR

KWC

mando

Com-

RIVM

Douane

Volks-

toezicht

Lucht-

nale

procu-

lands-

gezond-

op de

vaart

Dienst

reurs

strijd-

heid

mijnen

Generaal

krachten

bedrijven bedrijven

Toe-

Lucht-

Lucht-

leveran-

vaart-

vaart-

ciers

terreinen

LVNL

RWS District

Brand-

Gemeen-

(hoofd)

KMAR

Militaire

Militaire

Diplo-

weer

ten

Officier

district

verkeers-

lucht-

matieke

vaart-

post

maat-

Politie

van

schap-

Ambu-

Justitie

lance

Landelijk

diensten

parket

pijen

leiding

terreinen

GHOR

Luchtvaart: netwerkkaart

131

Luchtvaart: netwerkkaart

132

Buisleidingen

Buisleidingen

Binnenlandse

Justitie

Buitenlandse

Zaken en

VROM

Zaken

Koninkrijks-

Volksgezond-

Economische

heid, Welzijn en

Zaken

Defensie

Sport

relaties LOCC

NCC

DCC

DCC

DCC

DCC

DCC

DOC


Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing -Verkeer & Waterstaat (DCC-V&W) Waterschap Minister STAS

DG RWS

DGG Directie

V&W

SG/PSG

Producten en

Algemeen

Directie

Netwerken

Beleid

Communicatie

Kustwachtcentrum

Stichting

Rijkswaterstaat

Rijkswaterstaat

Buisleidingen-

Regionale

Noordzee

straat

Dienst

Defensie

District

Pijpleidingen-

Leiding-

Grondeigenaren

eigenaren

organisatie

Buisleidingen: netwerkschema

133

Buisleidingen: netwerkschema

134

probleemveld

maatregel

Ongevalsbestrijding land en binnenwateren (incl. Waddenzee/ IJsselmeergebied/ Zuid-Hollandse en Zeeuwse wateren)

1 A


instantie

wettelijke basis

1

1

A1 A2 A3

B C D

2 A B C1

C2

C3

melding bodemverontreiniging melding waterverontreiniging melding i.v.m. ongevalsonderzoek

B

Maatregelen eigen hulpverleningsmaatregelen hulpverlening;

2

opperbevel ongevallen waarbij brandweer een taak heeft (alle bevelen ter voorkoming, beperking en bestrijding) bevel bij rampen of zware ongevallen dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan (alle bevelen en voorschriften ter beperking van gevaar) (afwijking van andere wetten mogelijk) opperbevel bij ramp of zwaar ongeval dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan

Buisleiding: verantwoordelijkheden

C D

een ieder aan burgemeester (zo ook leidingeigenaar) burgemeester aan bevolking, Hfd.OvJ, CdK, min. BZK en Prov. St. burgemeester, CdK, min. BZK onderling aan GS aan waterkwaliteitsbeheerder exploitant van de buisleiding aan Onderzoeksraad voor veiligheid (Ovv)

A


B

art. 27 Wet bodembescherming zie waterkwaliteit art. 9 Besluit Onderzoeksraad voor veiligheid

C D

2 A

B

leidingeigenaar/eigenaar leidingstraat operationele diensten gemeente

C1

burgemeester

C1

geen (Politiewet 1993, Brandweerwet 1985, Wet ambulancevervoer); art. 173 Gemeentewet

C2

burgemeester

C2


C3

burgemeester

C3


A

B

135

136


probleemveld

maatregel


C4

C4


C4


D

D

land: provincie (GS of CdK) (ook op verzoek van burgemeester en inspecteur staatstoezicht volksgezondheid); water: waterkwaliteitsbeheerder

D


3

Informatie

3

bedrijf aan Staatstoezicht op de mijnen via KWC; KWC aan RWS Noordzee

3

geen

4

Maatregelen herstel

4

A B

opruiming

B

5

schaarste: (distributieregeling, individuele prestatieplicht aan ondernemer of vrije beroepsbeoefenaar)

5

(incl. Waddenzee/ IJsselmeergebied/ Zuid-Hollandse en (vervolg)

Ongevalsbestrijding Noordzee

Verkeer

wettelijke basis

aanwijzingen bij ramp of zwaar ongeval (van meer dan plaatselijke betekenis resp. bij dringend algemeen belang dan wel ernstige vrees voor ontstaan daarvan bestrijden verontreiniging

land en binnenwateren

Zeeuwse wateren)

instantie

A

4

bedrijf; toezicht min. EZ (Staatstoezicht op de mijnen) kwaliteitsbeheerder (RWS Noordzee)

A

(Mijnwet continentaal plat)

B

art. 35 Wet bodembescherming; art. 2 Organiek besluit Rijkswaterstaat

min. EZ (bij uitvoering militaire taak: min. EZ en min. Def. gezamenlijk bij individuele prestatieplicht)

5

art. 4 t/m 8 en 10a Distributiewet en art. 10c van die wet

probleemveld

maatregel

instantie

wettelijke basis

Vervoer

6

Vervoerplicht (bijv. prioritering): vervoerplicht regels m.b.t. vervoer distributiegoederen/individuele vervoerplicht aan ondernemer of vrije beroepsbeoefenaar

6

6

7

embargo

8

9

A B


Vordering algemeen

leidingeigenaar min. EZ (bij uitvoering militaire taak: min. EZ en min. Def. gezamenlijk bij individuele prestatieplicht)

A B

voorwaarden contract art. 7 en 10a Distributiewet en 10c van die wet

7


7

Sanctiewet 1977


8

lidstaat

8



9


9



A B

137

138


cursief: inwerkingstelling bij KB ingeval van buitengewone omstandigheden (met name o.g.v. art 22c Distributiewet en art. 3 Vorderingswet), tenzij urgentie onverwijlde inwerkingstelling noodzakelijk maakt (dan: o.g.v. ongeschreven noodrecht). O.g.v. art. 21 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) kunnen ingeval van buitengewone omstandigheden eveneens de artikelen 22 t/m 24 Wrzo bij KB in werking worden gesteld. Deze artikelen komen in het kort neer op: - aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van Min. BZK via CdK aan burgemeester) bij ramp of zwaar ongeval; - uitoefening van Wrzo-bevoegdheden van CdK en burgemeester door Min. BZK; - toegang van bepaalde functionarissen tot elke plaats voorzover nodig voor vervulling taak. Ook maken de artikelen 7, lid 1 en 8, lid 1, van de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden (bij de beperkte noodtoestand resp. de algemene noodtoestand) inwerkingstelling bij KB mogelijk van een aantal noodbevoegdheden in diverse wetten.

NB.: • aanwijzing’ = opdracht, bevel. • N.a.v. de punten 5, 6b en 9: de in de artikelen 4 t/m 8 en 10a Distributiewet en 3a Vorderingswet omschreven noodbevoegdheden kunnen bij mandaatverlening ook door zgn. rijksheren worden uitgeoefend in een bepaald gebied (art. 10b Distributiewet en art. 16 Prijzennoodwet juncto 3a Vorderingswet) (echter deze rijksheren moeten eerst bij algemene maatregel van bestuur worden aangewezen) (zie voor rijksheren meer uitvoerig het hoofdstuk ‘rijksheren’, 6.7). • Het kabinet is op 24 juni 2005 akkoord gegaan met een voorstel van wet, genaamd Wet doorzettingsmacht terrorismebestrijding, in hoofdzaak inhoudend dat bij dreiging van een terroristisch misdrijf de Minister van Justitie als coördinerend minister voor terrorismebestrijding uiteindelijk de doorslaggevende bevoegdheid heeft om maatregelen te treffen, evt. met bevoegdheden die op het terrein van andere ministers liggen. Ook de vakminister blijft bij een terroristische dreiging bevoegd, maar moet dan wel overeenstemming bereiken met de Minister van Justitie. De doorzettingsmacht voor Justitie geldt indien overleg of overeenstemming gezien de urgentie niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het wachten is thans (juli 2005) op het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel.


Verenigde Naties Europese Unie NAVO International Civil Aviation Organisation (ICAO)



Justitie

Koninkrijksrelaties

Econo-

VROM

SZW

VWS

Defensie

DCC

DOC

DCC

DCC

DOC

mische Zaken


NCC

LOCC

DCC

KLPD

Provincie

(DCC)

RWS

RWS

Grond-

Stichting

College van

Staats-

Inspectie

Arbeids-

Kustwacht-

Regionale

Noordzee

eigenaren

Buis-

procureurs

toezicht op

Milieu-

inspectie

centrum

leidingen-

Generaal

de mijnen

hygiëne

(hoofd)

Offshore

Diensten

Waterschap

straat

RWS

Leidingeigenaren

District

Buisleidingen: netwerkkaart

Brandweer

Gemeente

Politie

Officier van

industrie

Ambulance

Justitie

specifieke

diensten

Landelijk

leiding-

GHOR

parket

eigenaren

139

Buisleidingen: netwerkkaart

140

Weer

Weer

Binnenlandse

VROM

Defensie

Zaken en

Economische Zaken


NCC

DCC

DOC

DCC


Luchtverkeers-


Waterschap

leiding Nederland

Minister STAS

DG Transport en

DG RWS

SG/PSG

Luchtvaart

Producten en

DG Water

Directie

V&W

Netwerken

Communicatie

KNMI

Kustwachtcentrum

Rijkswaterstaat

RIKZ/SVSD

Regionale Dienst

Luchthavens

Weer: netwerkschema

District

Verkeersposten

Verkeersposten

Gemeentelijke

binnenvaart

zeevaart

havenbedrijven

141

Weer: netwerkschema

142

probleemveld

maatregel

Weerberichtgeving (incl. ijsgang)

1 A

B C

D

2 A B C

instantie

wettelijke basis

Algemeen weerbericht met het oog op de veiligheid van de NL-samenleving waarschuwingen gevaarlijk weer (o.a. verkeer, kleine scheepvaart, watersport)

1

1

publieksgerichte waarschuwingen (weeralarm) bij extreem weer. weerberichten bij weersafhankelijke calamiteiten (weer is indirect sturend b.v. bij gevaarlijke stoffen in de atmosfeer wind- en stormwaarschuwingen voor de scheepvaart in de Nederlandse Kustwateren, IJsselmeer, Waddenzee, Markermeer en Noordzee Bijzonder weerbericht windverwachting t.b.v. IJsselmeer, en Markermeer (WDIJ) opzetverwachting Nederlandse kust en meteorologische ondersteuning SVSD ijsgang (incl. zeehavens en aanvoergebieden

2

Weer: verantwoordelijkheden

A

art. 3 en 5 Wet op het KNMI

B

KNMI, d.t.v. Nationaal Coördinatiecentrum (NCC) i.g.v. crisissituaties waarbij ‘opschaling’ aan de orde is aan CdK’s idem

B

idem

C

idem

C

idem

D

idem

D

idem

A

2

A

RIZA aan betrokken beheerders

A

B

RIKZ (SVSD) aan betrokken beheerders

B

art.15 Wet op de waterkering, art. 3 en 5 Wet op het KNMI idem

C

RIZA aan betrokken beheerders

C

idem

143

144

Weer: verantwoordelijkheden

cursief: inwerkingstelling bij KB ingeval van buitengewone omstandigheden, tenzij urgentie onverwijlde inwerkingstelling noodzakelijk maakt (dan: o.g.v. ongeschreven noodrecht). O.g.v. art. 21 Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) kunnen ingeval van buitengewone omstandigheden eveneens de artikelen 22 t/m 24 Wrzo bij KB in werking worden gesteld. Deze artikelen komen in het kort neer op: - aanwijzingsbevoegdheid van CdK aan burgemeester (en van Min. BZK via CdK aan burgemeester) bij ramp of zwaar ongeval; - uitoefening van Wrzo-bevoegdheden van CdK en burgemeester door Min. BZK; - toegang van bepaalde functionarissen tot elke plaats voorzover nodig voor vervulling taak. Ook maken de artikelen 7, lid 1 en 8, lid 1, van de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden (bij de beperkte noodtoestand resp. de algemene noodtoestand) inwerkingstelling bij KB mogelijk van een aantal noodbevoegdheden in diverse wetten.

N.B.: • Het kabinet is op 24 juni 2005 akkoord gegaan met een voorstel van wet, genaamd Wet doorzettingsmacht terrorismebestrijding, in hoofdzaak inhoudend dat bij dreiging van een terroristisch misdrijf de Minister van Justitie als coördinerend minister voor terrorismebestrijding uiteindelijk de doorslaggevende bevoegdheid heeft om maatregelen te treffen, evt. met bevoegdheden die op het terrein van andere ministers liggen. Ook de vakminister blijft bij een terroristische dreiging bevoegd, maar moet dan wel overeenstemming bereiken met de Minister van Justitie. De doorzettingsmacht voor Justitie geldt indien overleg of overeenstemming gezien de urgentie niet meer tot de mogelijkheden behoort. Het wachten is thans (juli 2005) op het advies van de Raad van State over dit wetsvoorstel.

Internationale organisaties:

Europees Centrum voor Weersverwachtingen op de Middellange Termijn Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) Intergovermental Panel on Climate Change (IPC) Europees Meteorlogische Satellietnetwerk (Eurnesat)



Defensie

Koninkrijksrelaties


NCC

LOCC

Economische

VROM

Zaken

DOC

DCC

DCC

(DCC-V&W)

SVSD

RWS

KNMI

LVNL

Waterschap

Provincie

Regionale Dienst

Luchtmacht Meteorlogische Groep

District

Verkeersposten Zeevaart

Luchthavens

KLPD

Gemeente

Brandweer

Gemeentelijk

Politie

havenbedrijf

KWC

Ambulance diensten Verkeersposten

GHOR

binnenvaart

Weer: netwerkkaart

145

Weer: netwerkkaart

146

Index

Index

Afstemmingsoverleg Bewaking en Beveiliging 11-12 Alarmeringsprocedures 19 Bevoegdheden en verantwoordelijkheden Binnenvaart 101-106 Buisleidingen 135-138 Luchtvaart 121-130 Spoorvervoer 111-116 Waterkwaliteit 67-73 Waterkwantiteit 79-83 Weer 143-144 Wegvervoer 57-62 Zeescheepvaart, havens en Noordzee 89-96 Bevoegdheden DG 35 Bevoegdheden HID 36-40 Bevoegdheden IG 35 Bevoegdheden Rijksheren 41 Burgemeester 32-34, 38-40 Coördinatiegroep 14-16, 21, 28 Crisis 9-10, 15-16, 27-28, 43, 45-47, 50, 52 DCC-V&W 9, 13-29, 31-42, 44, 49 Departementaal Coördinatiecentrum 9, 13-18, 49, 51-52, 54

Directie Communicatie 14, 27-29 Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging 11 Eenheid Bewaking en Beveiliging 12 Evaluatiedriehoek 11-12 Instellingsbesluit 49-54 Interdepartementaal Beleidsteam 10, 13, 17 Korps Landelijke Politiediensten 11 Kustwacht/Kustwachtcentrum 17

Index

Leidraad Maatramp 46 Meldingscriteria 19 Ministerieel Beleidsteam 9, 11, 28 Nationaal Coördinatiecentrum 9-11, 28 Nationaal Coördinator Bewaking en Beveiliging 12 Nationale Coördinator Terrorisme Bestrijding 12 Nationaal Handboek Crisisbesluitvorming 9-10, 43, 49, 51

Nationaal Recherche Informatiecentrum 12 Nationaal Voorlichtingscentrum 9-11, 28 Noordzee 9, 13, 16-17, 34, 52-53 Ongevallen 31, 33-35, 38, 40, 46-47 Opschaling 14-17, 19, 27-29, 51 Opschalingsprocedures 19 Ramp 10, 31-34, 39, 43 Rijksheren 39, 41-42 Rijksministerraad Rijkswet 34-35 Regeringsnoodzetel 11 Safety 46 Security 46 Uitzonderingstoestanden 11, 45 Veiligheidsketen 13, 43 Vergaderschema 22 Vergaderschema Operationele Groep 20 Vergaderschema Coördinatiegroep 21 Vitale belangen 9, 44, 52 Vitale sectoren 44 Waterstaatswet 1900 31, 33, 40 Wet rampen en zware ongevallen 31, 34, 40

147

Index

148

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Aantekeningen

Handboek Crisisbeheersing. Samengesteld door het Departementaal Coördinatiecentrum Crisisbeheersing Verkeer en Waterstaat (DCC-V&W)

Recommend Documents