HAALBAARHEIDSSTUDIE
Haalbaarheidsstudie voor een demonstratie-, innovatie- en ontmoetingscentrum voor Logistiek & Supply Chains
LogiXperience Postbus 80 5600 AB Eindhoven Telefoon: (040) 239 05 80 E-mail:
[email protected] Internet: www.logixperience.com
Publicatie: Breda, juli 2010 © AiDC Consultants B.V. en Groenewout B.V. LogiXperience ® is een geregistreerd merk van AiDC Consultants B.V. Overname van tekst, gegevens, tabellen of grafieken is toegestaan na schriftelijke toestemming en uitsluitend met volledige bronvermelding: AiDC Consultants B.V., Groenewout B.V. (2010): Haalbaarheidsstudie LogiXperience.
INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave Voorwoord 1 Inleiding 1.1 Nederland is logistiek 1.2 Innovatie en beleving 1.3 Supply Chain Campus 2 Doelstelling en stakeholders 2.1 Inleiding 2.2 Missie en visie 2.3 Speelveld 2.4 Stakeholders 3 Formule en opzet 3.1 Inleiding 3.2 Formule 3.3 Programma’s 3.4 Demonstratieruimte 3.4.1 Supply Chains 3.4.2 Transport modi 3.4.3 Warehousing & production 3.5 Testruimte 3.6 Themaruimte 3.7 Overige faciliteiten 4 Marktverkenning 4.1 Inleiding 4.2 Development Team 4.3 Online enquête 4.3.1 Eindgebruikers 4.3.2 Aanbieders van producten, oplossingen of diensten 4.4 Inventarisatie van evenementen en opleidingen 4.5 Informatiesessies 5 Planning 5.1 Inleiding 5.2 Ontwikkelfase 5.3 Realisatiefase 6 Organisatie 6.1 Inleiding 6.2 Operationele organisatie LogiXperience 7 Financiën 7.1 Inleiding 7.2 Uitgangspunten ontwikkelfase 7.3 Uitgangspunten realisatie- en exploitatiefase 7.4 Conclusies ten aanzien van haalbaarheid van LogiXperience 7.4.1 Haalbaarheid ontwikkelfase 7.4.2 Haalbaarheid realisatie- en exploitatiefase
3 4 6 6 6 7 8 8 8 8 9 11 11 11 12 13 13 13 14 14 14 14 18 18 18 18 20 20 21 22 23 23 24 24 25 25 25 26 26 26 26 28 28 28
Bijlage 1
29
Deelnemerslijst infosessies
HAALBAARHEIDSSTUDIE
53
VOORWOORD Kinderen benutten vaak op unieke wijze de werkelijke omgeving om hun fantasie te beleven. Wij hebben vroeger allemaal wel eens geleefd in werelden van stoere brandweermannen, prinsen en prinsessen op het witte paard en wilde piraten. In deze fictieve wereld hebben we voor ons gevoel immense branden geblust, kastelen bewoond en oceanen getrotseerd. Ongecompliceerd denken en het ongeremd benutten van grenzeloze fantasie is dé brandstof voor de ontwikkeling van onze speelse geest. Ligt hier niet een groot deel van de basis voor de professionals zoals wij nu zijn? En als dat zo is zouden wij dan niet in staat zijn deze frivoliteit opnieuw te benutten in ons huidige werk? Welke toegevoegde waarde zou ons dat opleveren? Einstein moet vaak buiten kaders hebben gedacht om zijn theorieën uit te werken. Ik refereer hierbij graag aan zijn uitspraak: ‘Logic will get you from A to B, imagination will take you anywhere’. Al meer dan 15 jaar ben ik bezig in de wereld van logistieke optimalisaties. Sinds die tijd heb ik onder andere voor beurzen vele logistieke en supply chain praktijktheaters mogen bouwen om de relatie tussen de logistieke en informatie stroom inzichtelijk te maken. Iedere keer weer geven bezoekers aan dat dergelijke theaters zeer waardevol zijn bij het verrijken van hun gedachten. De een is op zoek naar een product, de ander wil inzicht in de samenhang tussen de oude en nieuwe systemen. Velen willen weten wat de toepasbaarheid en haalbaarheid kan zijn voor de eigen onderneming. Studenten hebben eindelijk eens een omgeving waar ze met hun vingers aan mogen zitten! Kortom, een belevingswereld waarin wij ons kunnen terugtrekken of ons juist met anderen kunnen uitleven, werkt. Een dergelijke belevingswereld is absoluut waardetoevoegend in de zoektocht naar kennis en informatie. Professioneel en gestructureerd oriënteren, verdiepen en vergelijken op strategisch, tactisch en operationeel nivo vanuit een branchegerichte benadering is hierbij de kern van het succes. Dit is het concept dat LogiXperiencie heet en is omvat in de volgende heldere missie: LogiXperience is dé permanente ontmoetingsplaats waar vraag en aanbod van toegepaste kennis, oplossingen en diensten met de focus op de logistiek en Supply Chain onpartijdig en op uitdagende, inspirerende wijze bij elkaar worden gebracht. Deze haalbaarheidsstudie heeft aangetoond dat veel partijen bereid zijn te investeren in het mede ontwikkelen van een dergelijke omgeving. De markt vraagt erom!
De tijd is rijp voor LogiXperience! De partijen die de haalbaarheidsstudie van LogiXperience hebben uitgevoerd, vormen samen het Programmateam. Versnelling heeft LogiXperience pas echt gekregen op het moment dat Groenewout Consultants & Engineers onder leiding van Mari van Kuijk in maart 2009 aanhaakte en de schouders eronder zette. Ook de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij(BOM) was een belangrijk lid van het Programmateam. Vooral Twan van Lankveld en Marc de Haas hebben het afgelopen jaar hun krachten bewezen door ons op plezierige wijze te coachen op ons pad door het politieke bestuurlijke veld. Zij hebben uiteindelijk de perfecte ervaring in het ontwikkelen van dergelijke complexe projecten. Mijn collega Martijn Schmit van AiDC Consultants verdient alle lof. Hij is de persoon die de afgelopen jaren in staat is geweest om mijn visie op papier te krijgen en uit te werken. Martijn heeft alle ongestructureerde plannen geordend tot heldere concepten. Hij heeft ervoor gezorgd dat er een structuur is gekomen waardoor LogiXperience zich heeft kunnen ontwikkelen tot op het niveau zoals dat nu wordt aangeboden in deze haalbaarheidsstudie.
4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
De tijd is rijp voor LogiXperience! Onze ideeën en plannen hebben wij gedurende de haalbaarheidsstudie onder andere kunnen toetsen aan het Development Team. Dit team bestaat uit bedrijven en instellingen die met ons risico hebben durven nemen door het inzetten van hun kennis en financiële middelen, die wij vervolgens hebben kunnen aanvullen met subsidie van de Provincie Noord-Brabant. Namens alle andere betrokkenen spreek ik dan ook mijn bijzondere waardering en dank uit richting deze partijen. Voorts zijn wij trots dat enkele leden van de Commissie van Laarhoven voor ons een fantastisch klankbord hebben willen zijn de afgelopen tijd. Bij deze wil ik dan ook wijlen Jo van Nunen, Jan Fransoo, Mieke Damen en in het bijzonder Peter van der Meij bedanken. Peter heeft ons eind 2008 aangespoord om LogiXperience in te brengen in het bidbook van de Gemeente Breda richting de Commissie Van Laarhoven. Zijn steun is achter de schermen nog steeds goed merkbaar. De Gemeente Breda, Burgemeester Peter van der Velden en voormalig wethouder Economische Zaken Els Aarts willen wij bedanken voor de ruimte, resources en ondersteuning die wij hebben gekregen om onze plannen verder uit te werken. Na de haalbaarheidsstudie volgt de ontwikkelfase en het uitwerken van de definitieve business case. In september 2010 gaan wij starten met het ontwikkelen van de eerste echte demonstratieomgevingen. Medio 2011 zullen wij deze in de praktijk testen. Hiervoor hebben al meer dan 25 grote en kleine bedrijven en instellingen hun medewerking toegezegd. Wij verwachten deuren van LogiXperience eind 2012 te kunnen openen op de Supply Chain Campus in Breda, samen met meer dan 100 partners. Om doublures op de Campus te voorkomen en maximale synergie te bereiken zijn wij, het Programmateam LogiXperience, de directie van Dinalog, het Dutch Institute for Advanced Logistics, en de BOM aan het onderzoeken wat uiteindelijk de beste samenwerkingsvorm is. Daarna kan de business case worden uitgewerkt, gebaseerd op realistische praktijkgegevens en ervaringen. De resultaten van al deze ontwikkelingen en de daadwerkelijke toepasbaarheid van de demonstratieomgevingen zullen wij de komende tijd openlijk communiceren naar de markt. Wij zijn ervan overtuigd dat meerdere professionals een grote behoefte hebben aan LogiXperience en door onze open en enthousiaste wijze van communiceren zullen aanhaken.
De tijd is rijp voor LogiXperience! Tot slot wil ik van de gelegenheid gebruik maken om het LogiXperience logo te verklaren. Het logo begint met een pakket of entiteit dat in de volgende stap wordt uitgepakt, daarna een verrijking ondergaat en vervolgens weer de keten in gaat. Het representeert de logistieke experience in een keten, de Supply Chain. De tijd is rijp voor LogiXperience. Het wordt tijd om aan te haken. Welkom in uw beleving, welkom in LogiXperience.
Jeff van Hek, Initiatiefnemer LogiXperience Directeur AiDC Consultants B.V.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
55
1
Inleiding Zien is geloven.
1.1
Nederland is logistiek
Nederland is van oudsher een handelsnatie. Van de oude VOC tot en met het hedendaagse Nederland Distributieland. Nederland is één van de belangrijkste vestigingsplaatsen voor Europese logistieke operaties van vele multinationals. De concurrentie van de ons omringende landen, zoals België, Duitsland en Frankrijk is al jaren enorm sterk. Hoe houden we onze sterke positie en waar moet Nederland zich op richten willen we in de toekomst een duidelijke, leidende positie innemen? Nederland Regieland Om de voorsprong binnen Europa te behouden en zo mogelijk te vergroten, zal Nederland nog meer moeten investeren in het versterken van de logistieke competenties. Dat stelt de Commissie van Laarhoven, die door de overheid in het leven is geroepen om een innovatieprogramma voor logistiek en supply chains in Nederland op te stellen. Van Nederland Distributieland naar Nederland Regieland. We dienen sterker te worden in het regisseren van internationale goederenstromen. Aanleiding hiervoor zijn de wereldwijde economische ontwikkelingen, die er bijvoorbeeld voor zorgen dat het goederenvervoer vanuit Azië de komende jaren flink blijft toenemen. Tegelijkertijd groeit ook de complexiteit en de dynamiek van de logistieke ketens, met name omdat consumenten, verladers en de maatschappij steeds hogere eisen stellen. De vraag naar ketenregie, ketenconfiguratie en duurzaam ingerichte logistieke ketens wordt daardoor steeds groter. Op dit gebied liggen er grote kansen voor Nederland. Toegevoegde waarde De Commissie van Laarhoven heeft voor Nederland de ambitie uitgesproken om in 2020 Europees marktleider te zijn in de aansturing van alle transnationale stromen die één of meer Europese landen aandoen en die worden geregisseerd vanuit gecentraliseerde regiefuncties van marktpartijen. Deze ambitie is ook gekwantificeerd. In 2020 moet de toegevoegde waarde in ketenregie en ketenconfiguratie verdrievoudigd zijn. Dat betekent een groei van de toegevoegde waarde van 3,4 miljard euro in 2007 tot 10,4 miljard euro in 2020.
1.2
Innovatie en beleving
Voor versterking van de logistieke competenties is innovatie onontbeerlijk, stelde de Commissie van Laarhoven. Dat betekent niet alleen innovatie in techniek, maar ook innovatie in processen en in ondersteunende ICT-systemen. De overheid ondersteunt innovatie en ontwikkeling onder andere via het programma Logistiek en Supply Chains. Dit programma wordt uitgevoerd door Dinalog (Dutch Institute for Advanced Logistics in Breda). Voor het innovatieprogramma is maar liefst 67 miljoen euro uitgetrokken. Valorisatie Innovatie kan alleen maar succesvol worden genoemd als de nieuw ontwikkelde technieken, processen en systemen door de markt worden geadopteerd en in klinkende munt omgezet kunnen worden: valorisatie. Met andere woorden: eindgebruikers zoals onder andere verladers en logistiek dienstverleners moeten de waarde van innovaties ontdekken en toepassen. Pas dan vindt implementatie op grote schaal plaats. Dit geldt niet alleen voor geheel nieuwe, maar ook voor reeds bestaande technieken, processen en systemen. Deze ‘proven technologies and concepts’ kunnen voor een eindgebruiker die ze niet kent, nog steeds innovatief zijn.
6 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
Beleven Eindgebruikers leren de waarde van innovaties het best ontdekken door ze in werking te zien. Het effect is het grootst als de omgeving waarin dat gebeurt, zoveel mogelijk is toegespitst op praktijksituaties. Dat kan door gebruik te maken van goederen of door processen en systemen zo veel mogelijk conform de eigen operatie in te richten. Interactie stimuleert het leereffect nog meer. Laat zien wat er met de output gebeurt als de input of de instellingen veranderen. Op deze manier worden gebruikers in staat gesteld om innovaties aan den lijve te voelen, zien, ruiken en proeven. Ervaringen met praktijktheaters en geïntegreerde demonstratieopstellingen tonen aan dat het laten ‘beleven’ van innovaties werkt. Zien is geloven. Huidige beperkingen Voor innovaties zijn eindgebruikers op dit moment aangewezen op beurzen, vakbladen, internet, brochures, videofilms of op zichzelf staande demonstratieopstellingen. Al deze middelen hebben echter belangrijke beperkingen, die voorkomen dat innovatie een echte belevenis wordt. Tevens kost het veel moeite om met verschillende partijen de gedemonstreerde of besproken technieken, processen en systemen te integreren, interactief te maken en in te richten voor een specifieke branche met de juiste scope. Deze middelen zijn onvoldoende in staat om de volle waarde van innovaties voor het voetlicht te brengen. Experience center Een permanent logistiek ‘experience center’ gaat hierin verandering brengen. Dat is een plek waar het ‘beleven’ van logistieke technieken, processen en systemen centraal staat. Een plek waar eindgebruikers kunnen ervaren of een bepaalde innovatie ook een oplossing voor hun eigen specifieke probleem kan zijn. Een plek waar het te allen tijde mogelijk is verschillende oplossingen met elkaar te beleven en te vergelijken. De naam van dit experience center luidt LogiXperience. LogiXperience kan een belangrijke rol spelen in de adoptie van innovaties en de verdere verspreiding van bewezen technieken, processen en systemen. LogiXperience brengt vraag en aanbod bij elkaar.
1.3
Supply Chain Campus
De komst van Dinalog naar Breda is door de Gemeente aangegrepen om in samenwerking met het Top Instituut een Supply Chain Campus te ontwikkelen waarop Dinalog gevestigd zal worden. De Supply Chain Campus wordt een bedrijventerrein wat volledig toegespitst wordt op bedrijvigheid en activiteiten die aan Dinalog en de innovatiethema’s van Dinalog verbonden zijn. LogiXperience Afgelopen jaren is vanuit diverse praktijkstudies en -ervaringen en marktbehoeftes het concept LogiXperience ontstaan. De conceptontwikkeling van LogiXperience is eind 2008 in een stroomversnelling geraakt mede doordat de N.V. Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) het initiatief is gaan ondersteunen. Het initiatief is opgenomen in het bidbook van de gemeente Breda en hiermee uiteindelijk aangeboden aan de Commissie Van Laarhoven voor de vestiging van Dinalog in Breda. Hierdoor is de Supply Chain Campus dé ideale locatie voor LogiXperience. Sterker nog: beide initiatieven, LogiXperience en Dinalog, versterken elkaar. Net als de Supply Chain Campus creëert LogiXperience immers synergie tussen de participerende bedrijven die geïntegreerde processen en systemen laten zien. Als experience center en locatie voor congressen, seminars en opleidingen kan LogiXperience het gezicht van de campus naar buiten worden. Vestiging in de buurt van Dinalog biedt het ideale platform om de daar ontwikkelde theoretische concepten te vertalen naar praktische oplossingen.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
57
2
Doelstelling en stakeholders Kennis en interactie vormen het fundament van LogiXperience.
2.1
Inleiding
Dit hoofdstuk staat in het teken van de doelstelling en stakeholders. Naast het speelveld op het gebied van logistiek en supply chains wordt ook ingegaan op de missie en visie van LogiXperience. Tenslotte komen de stakeholders uitgebreid aan bod.
2.2
Missie en visie
LogiXperience wil dé permanente ontmoetingsplaats zijn waar vraag en aanbod van toegepaste kennis, oplossingen en diensten met de focus op logistiek en supply chains onpartijdig en op uitdagende, inspirerende wijze bij elkaar worden gebracht. Vanuit deze missie is het de ambitie van LogiXperience om in Europa vooraanstaand te zijn op het vlak van kennisdeling. Vraag en aanbod van diensten worden op een toegankelijke wijze bij elkaar gebracht, het continu versterken van onderlinge samenwerking en het permanent aanbieden van oplossingen, diensten en faciliteiten zijn daarbij de middelen. LogiXperience wil wereldwijd uitblinken op het gebied van zowel proven als innovatieve concepten. Meer concreet: LogiXperience zal een gebouw zijn met demonstratie- en testruimtes waarin oplossingen en diensten op het gebied van logistiek en supply chains zowel fysiek als virtueel beleefd kunnen worden. Minstens zo belangrijk zijn in nabijheid op de campus de congres-, en vergaderfaciliteiten waar toegepaste kennis kan worden gedeeld. Informele ontmoetingsplekken bevorderen de onderlinge samenwerking en bieden gelegenheid om vraag en aanbod verder op elkaar af te stemmen.
2.3
Speelveld
LogiXperience wil een zo’n groot mogelijk deel van het speelveld op het gebied van logistiek en supply chains bestrijken. Dit speelveld is weergegeven in Figuur 1:
Consumer International Suppliers
Central Distribution Centre
Retailer Strategy Logistics SCM
Product Lifecycle Mgmt.
Manufacturing Facility
Procurement
Supply Chain Management visualization
Planning
Enterprise Applications Asset Mgmt.
virtualization gaming simulation
Consumer Domestic Suppliers
Central Distribution Centre
Distribution Centre
Retailer
Supply Chain Logistics Demonstration
Receiving
Putaway
Picking
Shipping
Testing
Figuur 1 - Speelveld van logistiek en supply chains
De focus ligt in het bijzonder op de volgende drie aandachtsgebieden: • Supply chain management: Het beheer van integrale logistieke ketens. Dit betreft supply chain design, sales & operation planning, vendor managed inventory, etcetera. • Transport modi: Het vervoer over weg, water, spoor, pijplijn en door de lucht. Dit betreft thema’s zoals multimodaal transport, containerhandling, CO2-footprints, etcetera. • Warehousing & production: De knooppunten in ketens. Daarbij gaat het om op- en overslag, orderpicking, value added logistics, etcetera.
8 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
2.4
Stakeholders
LogiXperience moet hét kennis- en informatiecentrum voor eindgebruikers van logistieke oplossingen en diensten worden. Naast de eindgebruikers zijn er nog vijf andere groepen van stakeholders te onderscheiden: aanbieders van oplossingen en diensten, onderwijs- en opleidingsinstellingen, overheid, media en brancheverenigingen. Zie Figuur 2:
EXPOSURE
Gebruikers
Aanbieders
Onderwijs Opleiding Onderzoek
Overheid
Media
Branche vereniging
KENNIS & INTERACTIE
LogiXperience Figuur 2 – Stakeholders
• Gebruikers: Voor eindgebruikers is LogiXperience het kennis- en informatiecentrum op het gebied van logistieke oplossingen en diensten. Hier kunnen zij zich laten inspireren en antwoord krijgen op hun vragen. Deze eindgebruikers kunnen zijn: o Verladers zoals producenten, retailers, groothandels en distributievestigingen van internationale ondernemingen die voortdurend goederen in de keten brengen. o Logistiek dienstverleners die in opdracht van verladers bepaalde logistieke activiteiten uitvoeren. Eindgebruikers die zich willen oriënteren op het logistieke vakgebied, bepaalde logistieke processen willen optimaliseren of specifieke oplossingen willen uittesten en vergelijken, moeten met al hun vragen terecht kunnen bij LogiXperience. Hier krijgen zij antwoord op hun vragen en kunnen zij inspiratie putten uit de integraal gedemonstreerde oplossingen en diensten. Een bijzondere doelgroep bestaat uit bedrijven, instellingen en andere organisaties die niet direct deel nemen aan het economisch goederenverkeer, maar die wel in hun kern logistieke activiteiten uitvoeren. Denk bijvoorbeeld aan zorglogistiek, evenementenlogistiek, rampenlogistiek en militaire logistiek. Ook voor hen zal LogiXperience een inspirerend kennis- en informatiecentrum zijn. • Aanbieders: Voor aanbieders is LogiXperience een ideaal platform om hun logistieke oplossingen en diensten geïntegreerd te demonstreren aan de gebruikers. LogiXperience versnelt het contactproces met een grotere groep gebruikers dan andere middelen zoals beurzen en media. • Onderwijs, opleiding en onderzoek: Voor onderwijs-, opleidings- en kennisinstellingen biedt LogiXperience de mogelijkheid om praktijkervaring in het cursusaanbod te integreren. Bovenal creëert LogiXperience met alle fysieke en virtuele demonstratie- en testruimtes een buitengewone ambiance die interactie stimuleert en volop inspiratie biedt.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
59
• Overheid: De overheid heeft bij monde van de Commissie Van Laarhoven het voornemen uitgesproken om innovatie in techniek, processen en ondersteunende systemen te stimuleren en het imago van de sector te bevorderen. Door de wijze waarop oplossingen en diensten worden gedemonstreerd, fungeert LogiXperience als katalysator voor de adoptie van innovatie. De ruime toegankelijkheid en ultramoderne presentatie versterken het imago. • Media: Voor de verschillende vak- en branchegerichte vakbladen en websites biedt LogiXperience een onuitputtelijke bron voor trendverhalen, achtergrondartikelen, opiniestukken en praktijkverhalen. • Brancheverenigingen: Brancheverenigingen, belangenorganisaties en intermediaire instellingen ontlenen hun bestaansrecht aan hun achterban. In LogiXperience is die achterban dagelijks aanwezig. Dat biedt voor deze organisaties een ideaal platform om ontwikkelingen in hun branche te bevorderen en contact te houden met hun leden. Kennis en interactie vormen het fundament van LogiXperience. Dit zorgt voor synergie tussen de stakeholders en exposure in de media waarvan iedereen profiteert.
10 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
3
Formule en opzet Centraal in LogiXperience staat ‘beleven’.
3.1
Inleiding
In dit hoofdstuk wordt de totale formule van LogiXperience beschreven. Daarnaast wordt er ingegaan op de programma’s en de onbetwiste blikvanger van LogiXperience: de demonstratieruimte.
3.2
Formule
LogiXperience biedt ruimte voor vijf concrete activiteiten: oriënteren, verdiepen, vergelijken, testen en kennis delen door middel van thema’s. De focus bij deze activiteiten ligt op de eerder genoemde drie aandachtsgebieden binnen het speelveld van logistiek en supply chains: supply chain management, transport modi en warehousing & production. • Oriënteren: Voor gebruikers met beperkte kennis, die zich willen oriënteren op logistiek en supply chains en hun algemene kennis van dit vakgebied willen vergroten. Deze bezoekers ontdekken hoe een supply chain in elkaar zit en wat er in een warehouse gebeurt. De vraag die centraal staat is: ‘Wat is logistiek en supply chain in het algemeen?’ • Verdiepen: Voor gebruikers met ruime kennis, die specifieke vragen hebben over bepaalde logistieke concepten of bepaalde processen willen inrichten en/of optimaliseren. Deze bezoekers krijgen concreet antwoord op hun vragen, zodat ze in de praktijk aan de slag kunnen. De vraag die centraal staat is: ‘Hoe kan ik mijn processen inrichten / verbeteren?’ • Vergelijken: Voor gebruikers die concrete interesse hebben in bepaalde producten en oplossingen en die met elkaar willen vergelijken. Deze bezoekers ervaren de voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden, zodat een afgewogen keuze gemaakt kan worden. De vraag die centraal staat is: ‘Wie is de partij die mij kan helpen als ik weet wat ik wil?’ • Testen: Voor gebruikers en/of aanbieders die bestaande producten of oplossingen willen testen in combinatie met nieuwe artikelen, die verschillende producten en oplossingen geïntegreerd willen testen of die compleet nieuwe innovaties willen uitproberen. Deze bezoekers en/of aanbieders ontdekken op deze manier wat wel en niet werkt. • Thema’s (kennis delen): Voor gebruikers, aanbieders en andere stakeholders die kennis rondom speciale LogiXperience-thema’s willen vergaren en met elkaar delen. Bijvoorbeeld opleidingen, workshops en kleinschalige beurzen direct verbonden aan LogiXperience partners.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
11 5
Deze vijf concrete activiteiten waarvoor LogiXperience ruimte kan bieden, zijn samengevat in onderstaand figuur. Figuur 3 geeft de formule van LogiXperience weer: DEMONSTRATIES & WORKSHOPS
SPEELVELD
ORIENTEREN
WAREHOUSING & PRODUCTION
TESTEN & ONTWIKKELEN
VERGELIJKEN
VERDIEPEN
Supply Chain Mngt.: - SC Planning - SC Execution
Bijvoorbeeld SC Planning: - S&OP - CPFR - Voorraad/ distributieplanning
- Business-software - SCM-software - Plannings-software - Integratie-software
Algemene processen op het gebied van: - Luchtvracht - Wegtransport - Spoorweg - Binnenvaart - Pipelines
- Inbound Transport (Door-2-Door, containerhandling) - Outbound Distributie (linehaul, groupage, last mile, milk run)
- ULD - 20/40 ft container - Vrachtwagencabine - Allerlei transportation services van LSP’s (expediteurs, ocean carriers, transporteurs, …)
- Ontvangst - Inslag - Opslag - Orderpicking - VAL productie - Verpakken en verzend gereedmaken
Bijvoorbeeld Orderpicking: Methode in combinatie met techniek - Wave picking met RF - Order-by-orderpicking met voice - Zonepicking met pickto-light en conveyors
- WMS - Barcode terminals - Voice terminals - Aangedreven conveyors
SUPPLY CHAINS
TRANSPORT MODI
THEMA’S
Ketenbrede thema’s op het gebied van: - 3PL / 4PL - FMCG - Food / Agro - Retail / Fashion - Healthcare - Chemicals - Electronics - Hi-tech - Automotive - Luxury goods - Telecom - Riscomanagement - Integratie en samenwerking - Maatschappelijke verantwoordelijkheid en ethiek - Green / reverse logistics - Zorglogistiek - Evenementenlogistiek - Service Logistiek - Lean and agile - E-Supply Chain - E-Commerce - Outsourcing - Demand management - Value Chain analysis - Douane - RFID - etc.
Supply Chain events door bestaande eventbureaus of LogiXperience partners
- Ontwikkelen van nieuwe SC-concepten - Simuleren en optimaliseren van bestaande SC-concepten
Logistieke events door bestaande eventbureaus of LogiXperience partners met nadruk op transportmodi
Onderdeel van Supply Chains, voornamelijk onderzoek naar beste modaliteit per onderdeel van keten
Logistieke events door bestaande eventbureaus of LogiXperience partners met nadruk op Warehousing en Production
- Vanuit onderzoek: (mini-)cases - Vanuit leveranciers: integratietests - Vanuit bedrijfsleven: testen van producten of proces
Figuur 3 - De formule van LogiXperience
3.3
Programma’s
LogiXperience is in eerste instantie faciliterend. Dit demonstratie-, innovatie- en ontmoetingscentrum wil vraag en aanbod op het gebied van kennis, producten, oplossingen en diensten bij elkaar brengen. Het is niet het doel om zelf innovaties te doen, onderzoeken op te starten, opleidingen te ontwikkelen of congressen te organiseren. Dat is aan de stakeholders die participeren in het centrum. LogiXperience wil alleen partijen bij elkaar brengen, contacten leggen, samenwerking bevorderen en de daarvoor benodigde faciliteiten scheppen.
en t Stu d
Z die akeli j ns tve ke rle nin g
Tra n & L sp or t og ist iek
Te lec om
erh eid Ov
On d & o erw nd ijs erz oe k
Ind & p ustri rod e uc tie
ICT
el Ha nd
Ge zon dh & w eidsz elz org ijn
FM CG
Fa rm ac e ind utisc us t ri h e e
Co mm u & m nicat ed ie ia
Bo uw
Ag ra
ris se che cto r
Als onpartijdige facilitator zal LogiXperience alleen de algemene oriëntatiesessies voor zijn rekening nemen. Dit betreft de sessies in de demonstratieruimte waarin bezoekers ontdekken wat logistiek nu eigenlijk is en hoe supply chains in elkaar zitten.
Operationeel
Middelbaar / LBO
Tactisch
MBO
Strategisch
HBO
MBO HBO WO
Strategisch voor de branche
Ketenspecifiek
Praktijkopleidingen
Onderdeel van curriculum
Bijvoorbeeld:
Bijvoorbeeld:
Bijvoorbeeld:
Bijvoorbeeld:
Status GFL 2005 wetgeving
Standaardisatie van keteninformatie
Voice-picking of pick-to-light
Case ‘Optimaliseer warehouse’
Figuur 4 - Programma’s per branche op strategisch, tactisch en operationeel niveau
Als het gaat om verdiepen en vergelijken, is het de beurt aan partijen met specifieke kennis rondom bepaalde processen, producten of oplossingen. Bijvoorbeeld onafhankelijke consultants, opleiders en soms ook aanbieders. Aan LogiXperience de taak om vragen van bezoekers te kanaliseren en de juiste richting uit te sturen. Zie Figuur 4 voor een overzicht van de programmagebieden met enkele bijbehorende voorbeelden.
12 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
Het kennis- en opleidingsniveau verschilt uiteraard per bezoeker. Tot de doelgroep van werkzame mensen in de logistiek behoren zowel supply chain managers als logistiek medewerkers. Daarom is het zaak om programma’s op verschillende niveaus aan te bieden: zowel operationeel, tactisch als strategisch. Ook de branche waaruit bezoekers afkomstig zijn, verschilt per bezoeker. Ervaring leert dat informatie het beste blijft hangen als deze zoveel mogelijk is toegespitst op de eigen, herkenbare situatie. Daarom is het eveneens belangrijk om branchegerichte programma’s aan te bieden. Het is zelfs denkbaar dat LogiXperience een week of een maand lang in het teken staat van één specifieke branche.
3.4
Demonstratieruimte
De demonstratieruimte wordt de onbetwiste blikvanger van LogiXperience. In de demonstratieruimte wordt op inspirerende en uitdagende wijze invulling gegeven aan de activiteiten ‘Oriënteren’ en ‘Verdiepen’. Hierbij dient gedacht te worden aan een innovatieve ruimte met interactieve en geïntegreerde systemen. Dit kan zowel virtueel alsmede fysiek zijn. De systemen vormen een samenhangend verhaal over wat logistiek is en supply chains zijn. Doormiddel van try-me buttons vindt interactie plaats en wordt de werkelijkheid zo dicht mogelijk benaderd. Skyboxen moeten zorgen voor een totaaloverzicht over het speelveld van logistiek en supply chains binnen LogiXperience.
3.4.1
Supply Chains
Er worden op interactieve wijze processen, producten en oplossingen op het gebied van supply chain management gedemonstreerd. Hierbij wordt gebruik gemaakt van digitale technieken op het gebied van visualisatie, simulatie, gaming en virtual reality. Hiermee kunnen complete supply chains op interactieve wijze in beeld worden gebracht. Bezoekers van LogiXperience kunnen zich bijvoorbeeld oriënteren binnen een supply chain op het gebied van: • Strategie • Planning • Inkoop • Productlevenscyclus • Supply chain logistiek Tevens kan inzicht worden verkregen in verschillende typen van supply chains. Hierbij valt te denken aan: 3PL / 4PL, FMCG, Food / Agro, Retail / Fashion, Healthcare, Chemicals, Electronics, Hi-tech, Automotive, Luxury goods of Telecom.
3.4.2
Transport modi
Er worden op interactieve wijze processen, producten en oplossingen op het gebied van transport modi gedemonstreerd. Bezoekers moeten in LogiXperience de beleving hebben zich te bevinden in de Rotterdamse haven of op de luchthaven Schiphol. De demonstraties gebied van transport modi worden ingevuld op basis van de verschillende modaliteiten, namelijk: • Weg • Water • Spoor • Lucht • Pijplijn Hierbij valt te denken aan inzicht in karakteristieken per transport modaliteit en de bijbehorende voor- en nadelen. Transport modi worden interactief door gebruik te maken live beelden en mogelijkerwijs live verbindingen.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
13 5
3.4.3
Warehousing & production
Aan het onderdeel ‘Warehousing & production’ wordt invulling gegeven door de demonstratie van producten en oplossingen die met elkaar geïntegreerd worden en een daadwerkelijk functionerend warehouse vormen. Denk daarbij aan opslag- en orderpicksystemen, laad- en losinrichtingen, sense- en respondsystemen en oplossingen voor intern transport. In deze ruimte vinden demonstraties plaats van alle logistieke processen en oplossingen die zich in een warehouse of productieomgeving voordoen. Dat begint bij goederenontvangst en eindigt via in- en opslag, picking, packing op de expeditievloer. Bezoekers die zich op het aandachtsgebied warehousing en productie willen oriënteren en verdiepen of systemen willen vergelijken, krijgen hier antwoord op hun vragen.
3.5
Testruimte
De testruimte vormt het podium voor innovatie. Een ruimte welke plaats biedt voor wisselende opstellingen. Nieuwe producten of oplossingen kunnen hier – al dan niet geïntegreerd met andere systemen – worden onderzocht en getest. Aanbieders kunnen hier samen naar nieuwe toepassingen voor hun geïntegreerde oplossingen zoeken. Met klanten kunnen ze onderzoeken of een bepaalde techniek ook in een specifieke branche werkt.
3.6
Themaruimte
De themaruimte is net als de demonstratieruimte een verzameling van meerdere ruimten. Deze ruimten moeten kennisdeling mogelijk maken en bovendien stimuleren. Vanuit de themaruimte is het een kleine stap naar de demonstratieruimte, zodat deelnemers aan evenementen in de themaruimte inspiratie putten uit de fysieke en virtuele demonstraties. De themaruimte is bedoeld voor specifieke activiteiten die aan een bepaald thema zijn gekoppeld. Een dergelijk thema kan branche gerelateerd evenement zijn (FMCG, Fresh Produce, Electronics, Chemicals, Zorg, etcetera) maar ook onderwerp gerelateerde praktijkdag zijn (Lean Six Sigma, RFID, Collaboration, Green, Mechanisatie, Douane). De themaruimte biedt aan organisatoren, die aan LogiXperience gelieerd zijn, van logistieke en supply chain evenementen een ideaal podium voor hun seminars en ronde tafels.
3.7
Overige faciliteiten
De totale formule van LogiXperience bevat naast een demonstratie-, testruimte en themaruimte een aantal overige faciliteiten. Het gaat hierbij om faciliteiten als een auditorium, een restaurant, kantoren en lesruimtes. En daarnaast ruimten waar bezoekers, aanbieders en andere stakeholders in staat zijn om elkaar te ontmoeten, met elkaar te overleggen en hun eigen werkzaamheden optimaal uit te voeren. Deze faciliteiten, welke onderdeel uitmaken van de totale LogiXperience formule, maken doorgaans onderdeel uit van een campus omdat dit typisch faciliteiten zijn die ook door andere bewoners van de Campus gebruikt kunnen worden waardoor de economische haalbaarheid een bredere basis heeft. Ondanks dat de haalbaarheidsstudie deze overige faciliteiten als een integraal onderdeel beschouwd van de formule LogiXperience, ligt het in de lijn der verwachting dat deze overige faciliteiten geïnitieerd worden door de gemeente Breda (Supply Chain Campus) en vervolgens worden opgezet en geëxploiteerd door Dinalog en/of derde partijen. LogiXperience wordt in dat geval een van de gebruikers van deze faciliteiten.
14 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
In deze haalbaarheidsstudie is er (nog) voor gekozen om deze overige faciliteiten voorlopig investerings- en exploitatietechnisch onder de LogiXperience vlag in de plannen mee te nemen. Dit is tevens in lijn met een conservatief economisch scenario aangezien dit uitgaat van slechts één gebruiker van deze faciliteiten namelijk LogiXperience. Afstemming over de facilitaire voorzieningen vindt plaats tussen Dinalog en LogiXperience. Later dit jaar wordt hierover meer bekend en besloten en zullen overeenkomstig de LogiXperience plannen aangepast worden. Hieronder worden de diverse facilitaire voorzieningen kort beschreven: Auditorium De belangrijkste ruimte is het auditorium, dat plaats biedt aan circa 500 mensen. Deze zaal is de plek voor congressen, seminars en lezingen op het gebied van logistiek en supply chain. Uiteraard is deze zaal voorzien van moderne audiovisuele technieken. Voor kleinere gezelschappen moet de ruimte op maat gemaakt kunnen worden. Workshopruimten/lesruimten Naast het auditorium bevat de LogiXperience formule kleinere zalen voor trainingen, opleidingen en workshops. Afgaande op de marktverkenning is vraag naar minstens 15 afzonderlijke ruimten. Het spreekt voor zich dat ook deze ruimten uitgerust zijn met moderne audiovisuele technieken. Loungeruimten Tot de formule behoren verder open en informele ontmoetingsruimten. Verschillende stakeholders kunnen hier snel en ongepland plaatsnemen in een comfortabele omgeving om elkaar te leren kennen, ideeën uit te wisselen of kortstondig te brainstormen. Deze ruimten moeten het ‘netwerken’ stimuleren. Bar en restaurant Een (luxe) restaurant en een bar stellen stakeholders in staat om tijdens een lunch of diner of tijdens een borrel na afloop van een congres of evenement te netwerken. Het restaurant en de bar vormen een ontmoetingsplek voor tijdens de middagpauze of na afloop van de werkdag. Flexwerkplekken Flexibele werkplekken maken het mogelijk om voor of na een bijeenkomst in LogiXperience de laptop in te pluggen en aan het werk te gaan. Uiteraard is het hele gebouw voorzien van draadloos internet. Kantoorunits Voor aanbieders en andere stakeholders die structureel gebruik maken van de diensten van LogiXperience, is op basis van de marktverkenning een vraag vastgesteld naar meer dan 50 kantoorunits. Bedrijven en instellingen kunnen een kantoorunit voor langere tijd huren om te werken en relaties te ontmoeten.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
15 5
DEVELOPMENTTEAM BIJEENKOMST
4
Marktverkenning In uitgebreide en intensieve maandelijkse bijeenkomsten heeft het Development Team de strategie (richting) en tactiek (inrichting en programma’s) beoordeeld en gevalideerd.
4.1
Inleiding
In dit hoofdstuk komt de marktverkenning uitgebreid aan bod. De marktverkenning kan grofweg verdeeld worden in een viertal onderdelen, namelijk het Development Team, online enquête, inventarisatie van opleidingen en informatiesessies. In onderstaande paragrafen worden alle onderdelen uitgebreid beschreven.
4.2
Development Team
Medio juni 2009 is er een Development Team geformeerd. Dit team bestond uit 18 bedrijven en instellingen die de markt breed vertegenwoordigden. In uitgebreide en intensieve maandelijkse bijeenkomsten hebben zij de strategie (richting) en tactiek (inrichting en programma’s) beoordeeld en gevalideerd welke in eerste instantie door het LogiXperience programmateam zijn opgesteld. De volgende blokken zijn door het Development Team beoordeeld en gevalideerd: • Missie & visie • Programma & activiteiten • Marktonderzoek • Inrichting ruimten (demonstratie, thema en test) • Inrichting overige faciliteiten • Huisreglement • Marketing & communicatie Het Development Team bestond uit de onderstaande organisaties:
4.3
Online enquête
De twee belangrijkste groepen stakeholders zijn de gebruikers en aanbieders. De behoefte van deze stakeholders is getoetst middels een uitgebreide online vragenlijst. Uit de resultaten beschreven in onderstaande subparagrafen blijkt dat er duidelijk markt is voor een concept als LogiXperience. Zeker als de relatieve resultaten uit dit online onderzoek gepaard worden aan de absolute cijfers met betrekking tot de omvang van de markt. Tussen 1 september en 16 oktober 2009 hebben 330 mensen de online vragenlijst volledig ingevuld. Figuur 5 op de volgende pagina toont aan dat alle branches vertegenwoordigd zijn, waarbij de top 3 (Transport/Log/Luchtvaart, Techniek/Industrie en IT) 43% van respondenten bedraagt.
18 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
Verdeling respondenten per branche
Transport / Logistiek / Luchtvaart
Techniek / Industrie Automatisering / IT Handel / Groothandel Advies / Consultancy Zakelijke dienstverlening
Transport / Logistiek / Luchtvaart 17,6%
4,2%
Detailhandel Overheid / Non-profit Chemische productie / Petrochemische stoffen Onderwijs / Opleiding
4,2%
Bouw / Installatie
Techniek / Industrie 13,7%
4,9%
Reclame / Communicatie / Media Banken / Financiele diensten
Uitzend / Detachering / W&S Farmacie
8,5%
Argrarisch
Automatisering / IT 11,7%
Makelaardij / Vastgoed Drukkerijen / Uitgeverijen Facilitaire dienstverlening
8,8%
Juridisch
11,1%
Accountancy Automotive
Figuur 5 - Verdeling respondenten per branche
Figuur 6 laat zien dat zowel MKB als multinationals vertegenwoordigd zijn. Uit Figuur 7 blijkt dat maar liefst 70% eind- of medebeslisser is.
Uitvoerend 7%
< 10 20% > 500 29%
Eindbeslisser 31%
Adviserend 22%
10-50 19%
100-500 23%
50-100 9%
Figuur 6 - Aantal medewerkers in Benelux
Medebeslisser 39%
Figuur 7 - Rol van respondent in organisatie
De verdeling tussen de respondenten in aanbieders en gebruikers is weergegeven in Figuur 8: Gebruiker van producten / oplossingen 37%
Aanbieder van producten / oplossingen 29%
Aanbieder van diensten 34%
Figuur 8 - Verdeling respondenten aanbieders en gebruikers
HAALBAARHEIDSSTUDIE
19 5
4.3.1
Eindgebruikers
Meer dan 70% van de eindgebruikers zoals verladers, producenten, retailers, groothandels en distributievestigingen van internationale ondernemingen verwacht: • LogiXperience te bezoeken voor algemene demonstraties op het gebied van logistiek of supply chain • LogiXperience te bezoeken voor demonstraties van innovaties
4.3.2
Aanbieders van producten, oplossingen of diensten
De belangrijkste resultaten met betrekking tot de aanbieders zijn: • 66% van de aanbieders van producten, oplossingen of diensten heeft behoefte aan geïntegreerde demonstratieopstellingen • 92% van de aanbieders met demonstratiebehoefte wil in LogiXperience demonstreren Bovenstaande wordt weergegeven in Figuur 9: Behoefte en bereidheid om integraal te demonstreren
Behoefte Bereidheid
34%
Nee
Ja
66%
61%
31%
7%
Zeker wel
2%
Waarschijnlijk wel Waarschijnlijk niet Zeker niet Figuur 9 - Behoefte en bereidheid om geïntegreerd te demonstreren Verwacht gebruik van testruimte door aanbieders Ontwikkelen met student(en) of Logistiek Topinstituut Ontwikkelen met klant & partner(s) Ontwikkelen met partner(s)
Ontwikkelen met klant Zelf ontwikkelen van producten / oplossingen / systemen
1 x per jaar 2 x per jaar
Laten testen door student(en) of Logistiek Topinstituut
3 x per jaar
Testen met klant & partner(s)
4 x per jaar Geen
Testen met partner(s)
Testen met klant Zelf testen
Tijdelijk demonstreren van producten / oplossingen / systemen
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Figuur 10 - Verwacht gebruik van de testruimte door aanbieders
20 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
Ook het verwacht gebruik van de testruimte door de aanbieders is getoetst. In Figuur 10 is weergegeven hoeveel maal per jaar een aanbieder verwacht de testruimte voor een activiteit te gebruiken. Hieruit blijkt dat 30% van de aanbieders wil: • Ontwikkelen met studenten of Logistiek Topinstituut • Laten testen door studenten of Logistiek Topinstituut • Tijdelijk demonstreren van producten of oplossingen In de enquête werd ook ingegaan op het organiseren van thema’s. Een thema kan bijvoorbeeld een lancering van product, dienst of oplossing zijn evenals een relatiedag. In Figuur 11 worden de resultaten weergegeven: g
Praktijkdag
Lancering van product, dienst of oplossing
1 x per jaar 2 x per jaar
Relatie / Klanten / Prospects dag
3 x per jaar 4 x per jaar Meer dan 4 x per jaar Geen
Seminar of congres met partner(s)
Seminar of congres
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Figuur 11 - Organiseren van thema’s
Enkele themaonderwerpen aangegeven door respondenten: service logistiek, RFID, kostenreductie en green logistics.
4.4
Inventarisatie van evenementen en opleidingen
Het aanbod van opleidingen, trainingen, congressen en andere evenementen op het gebied van logistiek en supply chain is groot. Marktonderzoeksbureau Heliview heeft in de eerste helft van 2009 een analyse gemaakt van het aantal evenementen met de focus op logistiek en supply chains. Bij deze 43 onderzochte evenementen lag de focus op tactisch niveau. Een opmerkelijke bevinding is dat 70% van de evenementen niet locatiegebonden is. LogiXperience kan de evenementen die niet locatiegebonden zijn faciliteren. Een andere inventarisatie leert dat er in Nederland 32 commerciële opleidingsinstellingen met de focus op logistiek en supply chains zijn. Jaarlijks organiseren zij circa 220 verschillende trainingen en opleidingen. Hierbij geldt dat 84 % een opleiding bedrijfskunde, logistiek of logistiek management aanbiedt.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
21 5
Het feit dat een groot aantal evenementen en commerciële opleidingen niet locatiegebonden is, betekent dat er grote kansen liggen voor LogiXperience. LogiXperience biedt minimaal dezelfde faciliteiten als andere locaties, maar dan in een logistieke ambiance waardoor een koppeling tussen theorie en praktijk vanzelfsprekend wordt.
4.5
Informatiesessies
De interesse in LogiXperience is in de praktijk bevestigd tijdens de drie informatiesessies die LogiXperience organiseerde in september, oktober en november 2009. Deze drie bijeenkomsten zijn in totaal door bijna 120 mensen van circa 80 verschillende bedrijven en instellingen bezocht. De reacties van de deelnemers variëren van positief kritisch tot zeer enthousiast. Enkele tientallen deelnemers gaven publiekelijk aan graag te willen participeren. Als bijlage is de complete deelnemerslijst van de informatiesessies in najaar 2009 bijgevoegd.
22 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
5
Planning Oriëntatiedemonstraties worden in detail uitgewerkt door het vormen van clusters met geïnteresseerde stakeholders.
5.1
Inleiding
Aangezien de realisatie van LogiXperience wordt voorzien op de Supply Chain Campus in de Gemeente Breda (waar ook Dinalog gevestigd zal zijn), volgt de planning van de ontwikkel- en de realisatiefase van LogiXperience de planning van de Campus. Vooralsnog wordt verwacht dat LogiXperience niet eerder dan eind 2012 haar deuren zal openen. Het masterplan voor de Supply Chain Campus wordt momenteel ontwikkeld en dient volgens planning in september/oktober 2010 opgeleverd te worden. Gedurende het opstellen van het masterplan onderzoeken Dinalog en LogiXperience gezamenlijk op welke wijze LogiXperience onderdeel uit kan gaan maken van de Supply Chain Campus in Breda. In de komende jaren, 2010 – 2012, wordt LogiXperience verder ontwikkeld. Hiervoor is een ontwikkelfase gedefinieerd. Het doel van deze ontwikkelfase is om in voorbereiding op de realisatie van het LogiXperience gebouw, reeds te starten met het ontwikkelen, realiseren en testen op locatie van separate demonstraties. Tevens wordt met de ontwikkelfase al een voorschot genomen op de netwerkomgeving die LogiXperience in zijn definitieve vorm wil creëren. De realisatiefase zal van start gaan na afstemming tussen LogiXperience en Dinalog en er tevens voldoende inzicht is ten aanzien van de beoogde planning van de Campus in Breda. Hieronder is de planning op hoofdlijnen opgenomen. 2010 Q1
Q2
2011 Q3
Q4
Q1
Q2
2012 Q3
Q4
Q1
Q2
Q3
Q4
Inschrijven partners Ontwikkelfase 2010 Brainstorm clusters Uitwerken clusters Synchroniseren tussen clusters Oplevering oriëntatieconcepten Ontwikkelfase 2011 Uittesten clusters Clusters gevalideerd Ontwikkelfase 2012 Implementatie Realisatiefase Verwachte opening
Figuur 12 - Planning 2010-2012
Legenda:
Beoordeling en validatie door klankbordgroep
Deadline
Bij de planning dient opgemerkt te worden dat de inschrijving van partners ook gedurende de ontwikkel- en realisatiefase doorgaat.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
23 5
5.2
Ontwikkelfase
Gedurende de ontwikkelfase in 2010 en 2011 worden de oriëntatiedemonstraties in detail uitgewerkt door het vormen van clusters met geïnteresseerde stakeholders. Verschillende clusters zullen de oriëntatiedemonstraties gaan uitwerken. Het Development Team heeft in 2009 tijdens uitgebreide en intensieve maandelijkse bijeenkomsten de strategie (richting) en tactiek (inrichting en programma’s) beoordeeld en gevalideerd. De clusters gaan zich gedurende de ontwikkelfase meer focussen op tactisch (detailinrichting) en operationeel (implementatie). De organisatie van clusters is gebaseerd op de drie aandachtsgebieden binnen het speelveld van logistiek en supply chains: supply chain management, transport modi en warehousing en production, zie ook Figuur 13: Oriëntatie sessie
Automatisering
Diensten
Fysieke middelen
Overig
Producenten Merkhouders Opleidingen
Klankbord
Figuur 13 - Organisatie van clusters
Gedurende de ontwikkelfase worden de uitgewerkte oriëntatiedemonstraties beoordeeld en gevalideerd door een klankbordgroep. Deze klankbordgroep zal bestaan uit: • Producenten • Merkhouders • Opleidingen (waar onder lectoren van hogescholen)
5.3
Realisatiefase
De realisatiefase omvat alle activiteiten die te maken hebben met de feitelijke realisatie (gebouw en inrichting hiervan) van een fysiek LogiXperience op de Supply Chain Campus in Breda. De planning en activiteiten hiervan zijn mede afhankelijk van de voortgang en ontwikkeling van de Supply Chain Campus Breda.
24 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
6
Organisatie Continuïteit van de bedrijfsvoering en kwaliteit van de operationele organisatie.
6.1 Inleiding Ten aanzien van de alle organisatie gerelateerde zaken is LogiXperience nog in een verkennende fase. Met betrekking tot juridische rechtsvorm, operationele organisatie (grootte en samenstelling) en toezicht hierop vanuit stake- en shareholders zijn nog geen beslissingen genomen. De keuze voor een juridische entiteit of entiteiten hangen nauw samen met de uitkomst van de afstemming met Dinalog en het masterplan van de Supply Chain Campus. Aangezien deze zaken voor einde 2010 afgerond zijn, verwacht LogiXperience dat de organisatorische zaken van LogiXperience ook tegen einde 2010 een definitievere vorm hebben. Deze haalbaarheidsstudie zal zich beperken tot een aantal uitgangspunten en overwegingen die hierin een belangrijke rol spelen. Daarnaast wordt de operationele organisatie beschreven welke als basis dient voor de financiële onderbouwing in hoofdstuk 7.
6.2
Operationele organisatie LogiXperience
Met betrekking tot de juridische rechtsvorm zijn continuïteit van de bedrijfsvoering en de kwaliteit van de operationele organisatie de doelen die nagestreefd worden. Tevens speelt de afstemming met Dinalog en eventuele randvoorwaarden als bewoner van de Campus hierin een mogelijke rol.
STRATEGISCH
Voor de operationele organisatie is een concept organisatie opgesteld welke is weergegeven in onderstaand Figuur 14:
LogiXperience
Directie
RvT
OPERATIONEEL
TACTISCH
Quality HR
Finance
Business Development
Program Management
Operations Management
Marketing & communicatie
Account Management
Supply Chains
Transport Modi
Facility Management
Warehousing & Production
Facility (extern)
ICT (extern)
Maintenance (extern)
Figuur 14 - Operationele organisatie
In totaal betreft dit een organisatie van ca. 13 tot 15 fte. Daarnaast gaan de financiële plannen uit van een gemiddelde inzet van flex medewerkers voor ontvangst- en baliefuncties van in totaal 3 fte.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
25 5
7
Financiën Na een aanloopperiode van drie jaar dient LogiXperience zelfvoorzienend te zijn.
7.1
Inleiding
Op basis van de verrichte marktverkenning zijn een aantal uitgangspunten bepaald voor de verdere ontwikkeling van LogiXperience. Voor de financiële onderbouwing van de plannen zoals beschreven in deze haalbaarheidsstudie is er splitsing gemaakt tussen de verschillende fasen, namelijk: • Ontwikkelfase (ontwikkelen, realiseren en testen op locatie van separate demonstraties) • Realisatiefase (fysieke realisatie van gebouw en inrichting hiervan) • Exploitatiefase Voor iedere fase is een inkomsten en uitgaven overzicht opgesteld. Voor de ontwikkelfase betreft dit een drietal jaren (2010 – 2012) en voor de exploitatiefase wordt gewerkt met een horizon van 10 jaar startend vanaf 2013. Op basis van de in paragraaf 7.2 genoemde uitgangspunten met betrekking tot de ontwikkelfase is voor deze drie jaren een financiële prognose opgezet. Op basis van de in paragraaf 7.3 genoemde uitgangspunten voor de realisatie/exploitatiefase is een exploitatieprognose opgezet. Alle detailinformatie ten aanzien van de financiële onderbouwing van de LogiXperience plannen is in een (vertrouwelijke) bijlage ondergebracht. In paragraaf 7.4 worden de belangrijkste conclusies ten aanzien van deze financiële prognoses toegelicht en wordt daaraan een conclusie gekoppeld met betrekking tot de haalbaarheid van LogiXperience.
7.2
Uitgangspunten ontwikkelfase
Met betrekking tot de ontwikkelfase gaat het model er vanuit dat deze doorloopt tot einde 2012 (verwachte openingsdatum LogiXperience). Doelstelling van de ontwikkelfase is om in deze periode demonstraties te ontwikkelen en concept versies hiervan te realiseren op diverse locaties. De twee inkomstencomponenten bestaan voor deze fase uit bijdragen van partners in de ontwikkeling van LogiXperience en subsidies. De subsidies zoals meegenomen voor de inkomstenprognose betreffen subsidie uit het OP Zuid project Logistics Accelerator waarin de LogiXperience clusters Supply Chains en Transport Modi, één van de werkpaketten vormen. Daarnaast een SIA Raak subsidie voor het LogiXperience cluster Warehousing & Production. De uitgaven bestaan in hoofdzaak uit het begeleiden van het ontwikkelen en opzetten van demonstraties, de verdere ontwikkeling van de LogiXperience formule door het programmateam, business development & marketing van LogiXperience, juridisch financiële ondersteuning en algemene zaken.
7.3
Uitgangspunten realisatie- en exploitatiefase
Met betrekking tot de investeringen ten behoeve van LogiXperience zijn de stichtingskosten en de inrichtingskosten separaat met ieder zijn eigen verwerking ten aanzien van afschrijving, onderhoud en rente. In het exploitatiemodel wordt enerzijds gesproken over een ‘Vastgoed Entiteit’ van LogiXperience en anderzijds een ‘Activiteiten Entiteit’ van LogiXperience. Dit is het voorlopige model waarbij de aanname op dit moment is dat de financiering en exploitatie van het vastgoed in een aparte juridische entiteit wordt ondergebracht en de activiteiten entiteit huurder wordt van deze faciliteit.
26 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
Ten aanzien van de inkomsten zijn er twee verdienmodellen gedefinieerd: Verdienmodel I: Partnerinkomsten en marktconforme verhuur van ruimten Verdienmodel II: Verdienmodel I inclusief elementen als entreegelden bezoekers, sponsoring, verkoop bezoekersdata, merchandising De uitgaven bestaan in hoofdzaak uit huur van de LogiXperience faciliteit (van de ‘Vastgoed Entiteit’), afschrijving inrichtingsinvesteringen, personeelskosten, business development & marketing en een aantal algemene bedrijfsmatige kosten zoals ICT-beheer, beheerkosten, energiekosten, verzekeringen en intellectual property. Het exploitatie model heeft een horizon van 10 jaar na opening van LogiXperience startende begin 2013. Bij beide verdienmodellen zijn er aanloopverliezen in de eerste jaren waarbij de veronderstelling is dat deze door middel van subsidies te compenseren zijn. Enkele cijfers en uitgangspunten: • De totale LogiXperience formule betreft circa 6000 m2 bruto vloeroppervlak aan demonstratie- en testruimte en circa 4500 m2 bruto vloeroppervlak aan overige faciliteiten zoals kantoorruimte, workshopruimtes, auditorium en restauratieve voorzieningen. (Zoals eerder vermeld ligt het in de lijn der verwachting dat deze overige faciliteiten door de Dinalog / Supply Chain Campus en de gemeente Breda ontwikkeld worden en LogiXperience een van de gebruikers hiervan wordt). • De benodigde perceelgrootte bedraagt ca. 14.000 m2. • De geplande start bouw is in Q1 2012 om einde dat jaar openingsgereed te zijn, waarna de exploitatie direct start. De feitelijk ontwikkeling van plannen zal circa twee jaar eerder starten (Q1, 2011). • Voor de opbouw tot de maximale voorziene benutting van de diverse functies is een periode van 3 tot 4 jaar geprognosticeerd. • Na deze aanloop dient LogiXperience zelfvoorzienend te zijn. • Uitgangspunt voor huurniveaus is een marktconforme huur van vergelijkbare objecten, voor de bezetting zijn basisgegevens uit de enquête gebruikt: Kantoor ` 500,- per m2 per jaar Leslokaal/workshop ruimte ` 1000,- per unit per dag Auditorium ` 4000,- per dag Demoruimte ` 1000,- tot ` 100.000,- per kavel Huurprijzen zijn inclusief energiekosten en centrale services. • Uitgangspunt in deze exploitatieberekeningen is dat LogiXperience zelf verantwoordelijk zal zijn voor de aankoop van de grond en de bouw van de faciliteit. Een ander scenario op de Supply Chain Campus is uiteraard heel goed denkbaar: LogiXperience huurt de benodigde faciliteiten. Met betrekking tot dit scenario kunnen nog geen indicaties verstrekt worden, vanwege de huidige status van de ontwikkeling van de Supply Chain Campus. In het geval van zelf bouwen zien de stichtingskosten er als volgt uit: Grondkosten Demonstratie- en testruimte Overige faciliteiten Infrastructuur Totale stichtingskosten
` 3.500.000,` 6.900.000,` 9.000.000,` 800.000,` 20.200.000,-
Voor de inrichtingkosten is een totaalpost van ` 5,2 miljoen in de plannen opgenomen.
HAALBAARHEIDSSTUDIE
27 5
7.4
Conclusies ten aanzien van haalbaarheid van LogiXperience
Met betrekking tot de haalbaarheid wordt dit gesplitst in de ontwikkelfase en de realisatie/exploitatiefase.
7.4.1
Haalbaarheid ontwikkelfase
Voor wat betreft de ontwikkelfase wordt de financieringsbehoefte afgedekt door de combinatie van subsidies in combinatie met de partnerbijdragen. Aangezien de beoogde opzet en invulling van de ontwikkelfase zorg draagt voor een duidelijke relatie tussen aantal partners en de financieringsbehoefte heeft het aantal partners maar beperkte invloed op de financiële haalbaarheid van deze fase. Op dit moment zijn er circa 25 partners waarbij de verwachting is dat LogiXperience tegen einde 2010 richting de 50 partners gegroeid is. Verdere groei naar 200 partners kan plaats vinden tot aan de opening van LogiXperience. De financiële prognose voor de ontwikkelfase laat nog een klein tekort zien, echter de verwachting is dat dit oplosbaar is.
7.4.2
Haalbaarheid realisatie- en exploitatiefase
Voor wat betreft de realisatie- en exploitatiefase zijn er een tweetal scenario’s ontwikkeld die beide een eigen verdienmodel weerspiegelen. Het eerste verdienmodel is gebaseerd op partnerinkomsten en marktconforme huur. Dit laat een klein verlies op jaarbasis zien na enkele opstartjaren. De exploitatie op jaarbasis ligt op een niveau van circa ` 5.0 miljoen. Bij het tweede verdienmodel wordt naast deze basis inkomstenelementen tevens andere elementen toegevoegd zoals entreegelden bezoekers en sponsoring. Hierdoor stijgt het inkomstenniveau naar circa ` 6 miljoen op jaarbasis en krijgt LogiXperience, na de opstartjaren, een stevig positieve exploitatie. Het breakeven punt ligt na twee tot drie jaar. De aanloopverliezen binnen Verdienmodel I bedragen totaal ` 4,2 miljoen over de 10-jarige horizon. Voor Verdienmodel II bedragen deze ` 1,75 miljoen. Voor deze aanloopverliezen dient nog fondswerving en subsidie onderzoek plaats te vinden. De conclusie is dat LogiXperience voldoende mogelijkheden biedt om, na een aanloopperiode van drie jaar, tot een positieve exploitatie te komen. Belangrijke kanttekeningen De financieringsbehoefte bij deze plannen is sterk afhankelijk van de precieze scope die aangeboden gaat worden. Indien er vanuit uitgegaan wordt dat LogiXperience alle voorzieningen dient te financieren bedraagt de totale financieringsbehoefte circa ` 25 miljoen om LogiXperience te realiseren. De verwachting is dat de feitelijke financieringsbehoefte beduidend lager ligt doordat een belangrijk deel van de overige faciliteiten door de Dinalog/Supply Chain Campus of een derde partij verzorgd zullen worden. Zodra hierover meer duidelijkheid wordt, zal verdere aandacht aan de financiering geschonken worden. Op dit moment zijn de perspectieven op het verwerven van de benodigde financiering zowel vanuit de private als publieke kant echter positief.
28 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
Bijlage 1
Deelnemerslijst infosessies
Onderstaande tabel is de deelnemerslijst van de informatiesessies in najaar 2009 ACAL Logistics BV Ancra Systems BV Barsan Basta Publishers BV Beijer Transprt & Logistics Binnenlandse Container Terminals Nederland BV Bisham Consulting CaptureTech Corporation BV Centric Logistic Solutions ChainBalance Cofely Services GDF SUEZ Combi-Ink BV Consafe Logistics BV CPvision BV CRH Bouwmaterialenhandel BV CSI Industries BV Davanti Warehousing BV Deutsche Post DHL DHB Logistiek DHL DHL Express DHL Supply Chain DSV Solutions BV Dyzle EAB Storage Systems Egemin BV Ergolog EVO EyeOn FERM RFID Solutions Fonotoon Frikkee Advies Gardenwood BV Gemeente Breda Hitachi Data Systems Europe BV IG&H Consulting & Interim Imtech Automation Solutions BV Infor Global Solutions Netherlands BV
HAALBAARHEIDSSTUDIE
Intelligence for business Involvation KvK Zuidwest-Nederland Lansdaal Advies Limebizz Lödige Benelux MCB International Minase Motorola Nassau Indus Deur BV NHTV Breda PACC floorservice BV Passion4Talent Penske Logsitics Europe RAVAS Europe BV Redline Rewin West-Brabant NV Schoeller Arca Systems BV SLS BV Special Logistic Services Smit en Zoon BV SSI Schäfer BV Stevenshield Participaties BV Stichting Sociale Infrastructuur Syntens TeamWork Technisch Buro West-Brabant BV The Knowledge Groep The Tag Factory TNO TNT Innight BV Unibouw BV Van den Bosch Transporten Van der Peijl Groep Viastore Systems BV Vision-Share Yacht Zetes
29 5
COLOFON Programmateam
AiDC Consultants B.V. Jeff van Hek Martijn Schmit N.V. Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) Twan van Lankveld Groenewout B.V. Mari van Kuijk Wouter Speelman Paul Haagh Mohamed Lasgaa Eindredactie
Martijn Schmit Uitgever
AiDC Consultants B.V., Eindhoven Fotografie
Fotoventuno Vormgeving
ontwerpDING Drukker
IPEX NV Besteladres
LogiXperience
30 4
HAALBAARHEIDSSTUDIE
LogiXperience Postbus 80 5600 AB Eindhoven Telefoon: (040) 239 05 80 E-mail:
[email protected] Internet: www.logixperience.com
Printed by www.ipexgroup.com
