GSM’s en GSM-antennes:
Schadelijk voor je gezondheid?
GSM’s en GSM-antennes:
Schadelijk voor je gezondheid? In deze brochure vind je antwoorden op de meest gestelde vragen over GSM-antennes, maar ook over GSM’s en de mogelijke risico’s voor je gezondheid. Mobiel bellen zit in de lift. Bijna iedereen heeft tegenwoordig een mobiele telefoon en het liefst zijn we altijd en overal bereikbaar. Op veel pylonen, gebouwen, verlichtingspalen, … staan GSM-antennes. Misschien staat er een GSM-antenne bij jou in de buurt of komt er één op het gebouw waarin je woont.
Waarom zijn GSM-antennes nodig? Om aan de toenemende vraag en kwaliteitseisen te voldoen, moeten er steeds meer zendmasten komen. Ondertussen bestaan er verschillende soorten antennes en toestellen voor mobiele telefonie. Ze werken op dezelfde manier. GSM (Global System for Mobile communications) wordt al jaren gebruikt en is geschikt voor het zenden en ontvangen van gesprekken en kleine berichten. Sinds kort kan je met UMTS (Universal Mobile Telecommunications System), ook wel eens 3G (3e Generatie) genoemd, mobiel internetten en bewegende beelden en geluid versturen.
zijn. Bij GSM-antennes voor mobiele telefonie wordt de straling vooral in horizontale richting uitgezonden. Vlak onder de GSM-antenne is dus maar een klein deel van het zendver-mogen (= de kracht van het signaal) aanwezig. Bovendien neemt het zendvermogen snel af met de afstand tot de antenne.
Hoe werkt een GSM-antenne? De werking van een GSM-antenne is vergelijkbaar met die van een zaklamp. Hoe verder je wilt schijnen, hoe krachtiger de lichtbron moet
Wanneer je belt, vangt een GSM-antenne in je buurt het signaal op en stuurt het door.
Je kan zelf je blootstelling laag houden door bewust om te gaan met je GSM : „ „ „ „ „ „ „ „
Bel waar mogelijk met een vaste telefoon in plaats van een GSM. Beperk gesprekken met een GSM tot enkele minuten per gesprek. Ontmoedig het gebruik van een GSM door kinderen. Vermijd het gebruik van een GSM in bewegende voertuigen of wanneer je slechte ontvangst hebt, het zendvermogen van het toestel is dan immers krachtiger. Gebruik een ‘oortje’ zodat je de telefoon verder van je hoofd kan houden. Leg je GSM niet in ‘standby’ bij de baby in de kinderwagen. Schakel de GSM uit wanneer je hem niet gebruikt. Vermijd het gebruik van je GSM tijdens het tanken.
Kan mijn pacemaker, gehoorapparaat of ander apparaat storing ondervinden in de buurt van een GSM-antenne? Fabrikanten van elektrische en elektronische apparaten besteden veel aandacht aan het voorkomen van storingen. Bij de huidige lage blootstelling in woon- en verblijfruimtes in de nabijheid van GSM-antennes is het vrijwel uitgesloten dat moderne medische of andere elektrische of elektronische apparaten storing ondervinden. Een afstand van 15 cm tussen de GSM en een pacemaker is aan te raden voor oudere pacemakers.
Hoe werkt een GSM? Een mobiele telefoon zendt tijdens het telefoneren of het versturen van een bericht een signaal naar de dichtstbijzijnde GSM-antenne. Het zendvermogen van een GSM is lager dan dat van een GSM-antenne. De blootstelling aan straling is echter hoger omdat je de GSM vlak bij je lichaam houdt. Zo komt enkele seconden bellen overeen met een hele dag op 100 meter van een GSM-antenne staan. Hoe verder je van een GSM-antenne staat, hoe sterker het signaal van je GSM moet zijn om de antenne te bereiken. Ook wanneer hindernissen zoals muren en gebouwen tussen je GSM en de GSM-antenne zitten, moet het signaal krachtiger zijn. Een mobiel telefoontoestel zendt niet voortdurend uit. Is een GSM volledig uitgeschakeld, dan worden er geen signalen uitgezonden. In stand-by zendt het toestel nu en dan een signaal uit om zijn positie te laten weten aan het netwerk. Bij telefoneren zendt een GSM continu uit, maar aan het laagst mogelijke zendvermogen.
en in afwachting van bijkomende wetenschappelijke onderzoeksresultaten.
Is straling van GSM’s of GSM-antennes ongezond? Tot nu toe is nog niet bewezen dat straling van GSM’s of GSM-antennes schadelijk is voor je gezondheid. Straling wordt in het lichaam geabsorbeerd en zet zich om in warmte. Op publiek toegankelijke plaatsen is de straling van GSMantennes niet sterk genoeg om een opwarming te veroorzaken die schadelijk is. Ook de straling van je GSM is niet sterk genoeg. Naast het effect van opwarming zijn ook andere effecten zoals bijvoorbeeld hoofdpijn, kanker en algemeen welzijn onderzocht. Op dit moment zijn er echter nog geen wetenschappelijke bewijzen van deze en andere effecten. Toch kunnen we ze ook nog niet met zekerheid uitsluiten. Omdat het GSM-gebruik zo nieuw is, is er nog nood aan bijkomend wetenschappelijk onderzoek.
Je komt in contact met meer straling door met je GSM te bellen dan door de aanwezigheid van een GSM-antenne. Daarom onderzoeken wetenschappers vooral de gezondheidseffecten van GSM’s en veel minder die van GSM-antennes. Wetenschappers blijven voorzichtig omdat ze de effecten op lange termijn nog niet kunnen onderzoeken.
Zijn er in België wetten en regels rond GSM’s en GSM-antennes? Er zijn heel wat verschillende wetten en regels waaraan GSM’s en GSMantennes moeten voldoen. In de eerste plaats zijn die gericht op het beschermen van de gezondheid van de bevolking. De Belgische overheid koos voor strengere normen dan de internationale richtlijnen uit voorzorg
Verder moet voor de uitbouw van een mobiel netwerk een toelating aangevraagd worden bij de Belgische overheid. In België kregen drie bedrijven een dergelijke vergunning. Het verkeersreglement verbiedt de bestuurder tijdens het rijden met de GSM in de hand te telefoneren. Bellen tijdens het autorijden (zelfs met een handenvrije set) vermindert de aandacht in het verkeer en vergroot zo de kans op ongevallen. In ziekenhuizen en vliegtuigen wordt het GSM-gebruik verboden om verstoring van levensnoodzakelijke elektronische apparatuur te vermijden.
Worden de Belgische limieten overschreden? Het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT) houdt toezicht op de
Belgische limieten. In de periode 2000-2005 heeft het BIPT 694 metingen gedaan. In 92% van de metingen liggen de waarden 6 tot 10 maal lager dan de Belgische limiet. Slechts bij drie van de 694 metingen is een veldsterkte teruggevonden die hoger ligt dan de Belgische norm. In bijna alle gevallen is de situatie dus veiliger dan wat de Belgische norm voorschrijft. Wanneer de Belgische limiet toch overschreden wordt, vraagt de bevoegde minister in samenwerking met het BIPT aan de operator om de GSM-antenne aan te passen. Na de aanpassing verricht het BIPT een nieuwe meting.
Heb ik inspraak bij de plaatsing van een GSM-antenne? De telecomoperatoren zijn verplicht om te zorgen voor een voldoende dekkingsgraad zodat iedereen in België de mogelijkheid krijgt om optimaal gebruik te maken van z’n mobiele telefoon. Hiervoor moeten overal voldoende GSM-antennes
geplaatst worden, de hoeveelheid hangt af van het aantal gebruikers. Het plaatsen van een GSM-antenne kan natuurlijk niet zonder toestemming van de eigenaar van de grond of het dak waarop de installatie geplaatst wordt. Bovendien is in sommige gevallen ook een bouwvergunning nodig. Een bouwvergunning is niet nodig wanneer: „ GSM-antennes in gebouwen, tegen gevels of op bestaande pylonen geplaatst worden; „ GSM-antennes op gebouwen in industriegebied geplaatst worden als de mast niet meer dan 5 meter boven het dak uitsteekt;
0,5 m 3,4 m
0,5 m
1m
0,5 m
1,2 m
2m
3m
„
4m
3m
2m
4m
1m
GSM-antennes worden in België zodanig geplaatst dat het publiek vrijwel nooit zo dichtbij de hoofdbundel van een antenne kan komen dat de Belgische norm overschreden wordt. Een veilige afstand tot een GSM-antenne is minimaal 3 meter horizontaal in de bundel en een halve meter in de overige richtingen, dus onder, boven en achter de GSM-antenne. Informatie over GSM-antennes in uw buurt kan je vinden via www.sites.bipt.be
GSM-antennes op verlichtingspalengeplaatst worden wanneer ze niet meer dan 3 meter boven de lamp uitkomen.
Colofon Deze infobrochure is een realisatie van de medisch milieukundigen (MMK’s) bij de Logo’s (Lokaal Gezondheids Overleg). De MMK’s bij de Logo’s werken sinds 2004 aan een gezonder
Vergunningsaanvragen worden ingediend bij de gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar, die het advies van de gemeente inwint. Wordt de GSM-antenne geplaatst op een nieuwe pyloon van meer dan 20m, dan is een openbaar onderzoek van 30 dagen verplicht. Tijdens het openbaar onderzoek kan iedereen de plannen inkijken in het gemeentehuis en bezwaar aantekenen.
Vlaams leefmilieu. Het streefdoel is om de bevolking beter te informeren over en beschermen tegen gezondheidsproblemen ten gevolge van milieuverontreiniging. De werking en dienstverlening van de MMK’s is gericht op lokale actoren en belanghebbenden op vlak van gezondheid en milieu zoals gemeentebesturen, CLB’s, huisartsen, milieuorganisaties, … Voor meer info over de MMK-werking kan je terecht op www.mmk.be.
Uitgave: januari Fotografie: F.B.,
2007
F.C.
Grafische vormgeving en druk: Outline
Graphics, Daneels Grafische Groep
Meer informatie: www.mmk.be/gsm V.U. Peter van Hoeymissen – Ocl vzw – Ravensteingalerij 4 – 1000 Brussel
