growing green cities, A CALL TO ACTION
Stad en groen versterken elkaar; beiden zijn nodig voor een gezonde, aantrekkelijke leefomgeving.
Toch staan ze op gespannen voet. Wonen, werken en recreëren vragen kostbare ruimte, en vaak gaat dat af van het groen in en om de stad. De stad is kwetsbaar.
Door de eeuwen heen brachten zowel Progress als Poverty de stad aan het wankelen. Beiden raakten het dagelijks leven in de stad zozeer, dat drukte, lawaai en vervuiling de gezondheid van de inwoners ondermijnden.
Dat kon en moest anders. In 1898 formuleerde socioloog Ebenezer Howard het ideaal van de Garden City. Voor hem ging het om een harmonieuze relatie tussen stad en land: “Town and country must be married, and out of this joyeous union will spring a new hope, a new life, a new civilization.”
In 1978 zou het idee van de Garden City de inspiratie voor het huidige Almere vormen. Een voor Nederlandse begrippen atypische stad, waar het huwelijk tussen stad en land van begin af aan het uitgangspunt is geweest.
Anno 2012 groeit de stad Almere nog altijd. Zij staat daarin niet alleen. De Metropoolregio Amsterdam zal doorgroeien met nog eens 300.000 woningen, waarvan er tenminste 60.000 in Almere komen.
Opnieuw is de vraag hoe de stad verder zal groeien. Hoe sterk is de kracht van het huwelijk tussen stad en groen? Zal de expansie van de stad het groen verdringen?
Het zijn vragen die niet alleen de Metropoolregio Amsterdam raken; het zijn universele vraagstukken die steeds urgenter worden. De wereld is aan het veranderen. Nu al woont 50% van de wereldbevolking in steden, en die urbanisatie zet zich met rasse schreden door. In 2050 zal maar liefst 70% van de wereldbevolking in de stad wonen, op slechts 2% van het totale aardoppervlak.
Kan de groei van de stad samengaan met een verhoging van de kwaliteit van het leven van miljarden mensen? Hebben de toekomstige steden genoeg gezond voedsel, schoon drinkwater en duurzame energie? Kan Howard’s Garden City zich transformeren tot een Green City? Tot een moderne, gezonde stad, waar stad en land, rood en groen letterlijk samengaan?
It’s time for a call to action. Als stad met een omvangrijke verstedelijkingsopgave zien wij het als onze opgave om het concept van de Green City te verdiepen en verbreden.
Onze agenda valt samen met die van de Nederlandse tuinbouwsector, die zich het beste laat typeren als Growing Green; de sector werkt al jaren aan innovatieve concepten die, zowel op de grote als op de kleine schaal, bijdragen aan de kwaliteit van het leven in de stad, in steden overal ter wereld.
Growing Green en Green Cities komen samen in Growing Green Cities; het richtinggevende thema voor de Floriade 2022.
Wij nodigen de Nederlandse Tuinbouwraad uit om, samen met ons, een tien jaar durende dialoog te organiseren, waarin wij partijen overal ter wereld vragen om hun ervaringen, kennis en kunde te delen. Door best practices van de tuinbouwsector, steden en consumenten – nu nog verspreid over de wereld aanwezig – samen te brengen, kan een gedeeld beeld van de ideale Green City ontstaan.
De oogst van deze dialoog zal ook in de praktijk worden gebracht. Dat gebeurt in aanloop naar en tijdens de Floriade 2022, in de stad die de Metropoolregio en het grootste voedselproductiegebied van Nederland met elkaar verbindt, in de nieuwe stadswijk Almere Floriade.
In het ontwerp van de 7e wereldtuinbouwtentoonstelling en in de inhoud ervan zullen de resultaten van Growing Green Cities zichtbaar, hoorbaar, proefbaar en voelbaar worden. Wij laten zien dat de Green City geen utopie is, maar een wenkend perspectief. Adri Duivesteijn Stuurgroep floriade
Noord Holland Noord
Noordoostpolder
Lelystad
Amsterdam
Flevopolder
Almere
Schiphol Duin- en Bollenstreek
Utrecht
Den Haag Westland/ Oostland
Europoort
Aalsmeer
Boskoop
Rotterdam
Venlo
almere is de schakel tussen polder en metropool
voorwoord Almere is een stad die – nationaal en internationaal – tot de verbeelding spreekt. Het is de jongste stad van Nederland. Een unieke stad in Flevoland, gebouwd daar waar nog niet zo lang geleden de Zuiderzee was. Een polderstad op vijf meter beneden zeeniveau, en zich dus altijd bewust van het omringende water. Een stad die slechts drie decennia oud is, maar desalniettemin een volwaardig onderdeel van de Randstad vormt. Een stad die anders is dan andere Nederlandse steden. Maar vooral: een stad waar inmiddels zo’n 200.000 mensen naar volle tevredenheid leven, juist omdat Almere zo anders is. Nergens in de Randstad vind je een stad met zoveel ruimte, met zoveel groen en water als in Almere. Niet voor niets is Almere de Garden City van de Randstad. Almere bevindt zich op het breukvlak van adolescentie en volwassenheid. Almere 1.0 ligt inmiddels achter ons. De stad maakt zich op voor een verdubbeling van het aantal inwoners, voor Almere 2.0. Dit brengt fundamentele veranderingen met zich mee. De belangrijkste is dat de zeggenschap over de eigen woon-, werk- en leefomgeving meer en meer in de handen van de mensen zélf komt te liggen. ‘Mensen maken de stad’ is één van de Almere Principles, en dat is hoe wij de toekomst van Almere zien. Het bestuur heeft dan ook afstand genomen van top down blauwdrukplanning; in plaats daarvan creëren we ruimte voor een meer geleidelijke, bijna organische groei van de stad. Almere is de entree van de Metropoolregio Amsterdam. Tegelijkertijd is het de grootste stad van de provincie Flevoland. Het is een provincie die in eerste instantie is aangelegd voor voedselproductie, en later ook voor de overloop van inwoners vanuit de Randstad. Een provincie met een duidelijke traditie op het gebied van land- en tuinbouw, een sector die – mede daarom – één van de belangrijkste pijlers onder het provinciaal economisch beleid vormt. Daarmee is Almere feitelijk een brug tussen stad en land. Het Almere Principle ‘Combineer stad en natuur’ komt hier letterlijk tot uitdrukking. Een keuze voor Almere is, kortom, méér dan een keuze voor Almere alleen; het is een keuze voor een Floriade die de weidsheid van de polder en de stedelijkheid van de metropool samenbrengt, en die het grootste productie en afzetgebied van
we WILLEN ER ZO GRAAG IETS MOOIS VAN MAKEN
Nederland – en daarmee de producent en consument – met elkaar verbindt. Wij zijn er klaar voor. Zonder enige terughoudendheid durven wij te zeggen dat de stad Almere, met nadrukkelijke steun van de provincie Flevoland, een fantastisch bod neerlegt. Dat begint met een aansprekend, actueel en geëngageerd thema, Growing Green Cities, waarmee wij een bijdrage willen leveren aan vraagstukken van mondiale betekenis: de groei van de wereldbevolking en de voortgaande verstedelijking. Dat vraagt om innovatieve oplossingen in de agro-productie, om op minder land meer voedsel te (kunnen) produceren; innovaties waar Flevoland, gezien haar rijke traditie, in voorop loopt. Wij gebruiken de komende tien jaar, de making of de Floriade, om deze traditie voort te zetten. Daarbij zoeken wij naar cross-overs met andere beleidsterreinen, zoals de biobased economy of de watersector. Vier thema’s zijn leidend in onze making of: feeding the city, greening the city, energizing the city en healthying the city. Dat eindigt in een gezamenlijk ontwikkeld wereldpodium, dat aan de A6, langs de oevers van het Weerwater en zowel centraal in de Randstad als in het hart van de stad ligt, en dat in alles een illustratie van de ideale Green City zal zijn. Er is geen betere omgeving denkbaar om de Nederlandse tuinbouwsector, in de volle breedte, aan de wereld te presenteren. Ook wij zullen ons tijdens de Floriade 2022 presenteren. ‘Wij’ beperkt zich daarbij niet tot Almere; de Floriade biedt kansen voor álle Flevolandse gemeenten. Zo kunnen Urk en Noordoostpolder nieuwe technieken tonen op het gebied van voedselverwerking en uitgangsmaterialen, kan Zeewolde zich positioneren als gebied waar – op hoog niveau – zadenproductie en plantveredeling plaatsvindt en kunnen Lelystad en Dronten zich presenteren als een kennis- en innovatiecentrum op het terrein van agrofood, open teelten en toegepast onderzoek. Natuurlijk hoort ook de Metropoolregio Amsterdam bij het `wij’; Almere is daar tenslotte integraal onderdeel van.
Tot slot. Wij zien grote overeenkomsten tussen het ontstaan van Almere en (de ontwikkeling van) de Floriade 2022. Geïnspireerd door de Garden City van Ebenezer Howard wilden de Almeerse Founding Fathers toen, in de leegte van de polder, een ideale, toonaangevende stad creëren. Nu vormt die stad het decor van een soortgelijke opgave; de bouw van de nieuwe stadswijk Almere Floriade, waar het ideaal van de Green City in de praktijk zal worden gebracht. Almere Floriade wordt, niet alleen in 2022 maar nadrukkelijk ook ver daarna, een icoon van duurzaamheid, van gezondheid, van leefbaarheid, en daarmee een inspiratiebron voor velen. Namens het bestuur van de gemeente Almere en met steun van de provincie Flevoland, bieden wij de Nederlandse Tuinbouwraad met trots ons bidbook aan. Als u kiest voor ons plan, dan zullen wij de Floriade organiseren met dezelfde inzet als die de aanleg van de polder en de totstandkoming van Almere heeft gekenmerkt. In de woorden van één van Founding Fathers van Almere, Dirk Frieling: Tussen land en zee, omstreeks N.A.P. daar ontwerpen wij een eigen paradijs. Dat behoort tot onze burgerlijke taken. Willen er zo graag, willen er zo graag, willen er zo graag iets moois van maken. Het plan ligt er. De internationaal gerespecteerde stedenbouwkundige Winy Maas (MVRDV), die eerder al tekende voor onze Structuurvisie Almere 2.0 en Almere Oosterwold, is de ontwerper. Ook dit is geen blauwdruk; het is een voorzet. Samen met de NTR zullen wij het plan passend maken. Met de Floriade 2022 brengen wij onze gezamenlijke ambities samen, in een nieuwe, groene Cité Idéale.
Adri Duivesteijn, wethouder gemeente Almere, voorzitter Stuurgroep Floriade, gemeente Almere
Jan-Nico Appelman, gedeputeerde, provincie Flevoland
Annemarie Jorritsma, burgemeester, gemeente Almere
Leen Verbeek, Commissaris van de Koningin, provincie Flevoland
inhoud
IVisie op de Floriade 2022 ih1. De opgave ih2. Growing Green – de agenda van de Nederlandse tuinbouwsector ih3. Green Cities – de agenda van Almere ih4. Growing Green Cities – de gezamenlijke agenda ih5. Making of – een tien jaar durende samenwerking, in woord en daad ih6. De Floriade 2022 als de ideale Green City
IILocatie en ontwerp iih 1 . Almere Centrum-Weerwater iih2. Almere Floriade iih3. Almere Floriade als legacy Iiihet bod Iiih1. marketing Iiih2. Draagvlak door samenwerking Iiih3. Randvoorwaarden Iiih4. Governance Iiih5. Businesscase bijlage CD-rom
