Grote fietstassenroute s e j s e r d a e h c is g o l io b r a na Fietsroute 5. Noord-Holland,
tussen
1/5
Callantsoog, Warmenhuizen
en
Bergen
Legenda
Noord-Holland Fietstrektocht Dag 1: 40 km; dag 2: 38 km Dag 1 ca. 3 uur; dag 2 ca. 2.30 uur
Dagtochten 31, 25 of 19 km 2.30, 2 of 1.30 uur
Bos, duin, polder
knp = LA = RA = RD = ri = P25347 = Y =
fietsknooppunt linksaf rechtsaf rechtdoor richting ANWB-paddestoel 25347 richtingbord
Het lijkt een stief kwartiertje van Callantsoog naar Bergen, maar in twee dagen fiets je dat hele eind fluitend heenen-weer. Duin op, duin af door de dichte bossen van de Schoorlse Duinen, en dwars door Schoorl, Petten en Callantsoog met hun gezellige terrasjes. Drie biologische bedrijven liggen in de uitgestrekte polders meer landinwaarts, de andere drie hebben zich vlak bij elkaar aan de Schoorlse duinrand gevestigd. Onderweg kom je maar liefst vier boerderijwinkels tegen. Allemaal verkopen ze groente, maar daarmee houdt de vergelijking wel op. De Lepelaar is forsbemeten met een groot en divers assortiment, waaronder kruidenplantjes (de Zwitserse munt gedijt prima
w ran d vou
in je eigen tuin), maar Kardeis is nóg groter. Daar zijn brood en koekjes uit de eigen bakkerij en houten speelgoed favoriet. Van Assem houdt het klein met voornamelijk groente, evenals de Noorderhoeve die ook kaas en vlees van de eigen boerderij verkoopt.
Korenm
olen de Kijkduin in Schoo rl
open
Praktische informatie Start/eindpunt: • Tweedaagse: Schagerbrug (of Schagen). • Dagtocht 1: Petten. • Dagtocht 2: Schoorldam. • Dagtocht 3: Bergen. Parkeren: • Tweedaagse: bij sportvelden of langs de weg in Schagerbrug. Of P+R in Schagen; dan via knp 45 en 25 naar knp 43 en daar de route oppikken. • Dagtocht 1: Petten, vlak bij knp 33, Strandweg 4 (Dijk te Kijk). • Dagtocht 2: Fietstransferium Schoorldam, Rekerkoogweg (grote P, gratis). Dagtocht 3: bij knp 48, P Breelaan 132, Bergen (t.o. restaurant Duinvermaak). Naar de route: Dagtocht 2: Transferium RA verlaten en bordjes knp 44 volgen. Toeristische info: • Natuurgebied Schoorlse Duinen, www.staatsbosbeheer.nl. • Bezoekerscentrum Dijk te Kijk, Strandweg 4, Petten, www.hhnk.nl. Expositie over de kracht van water en dijken. Toegang gratis, open di-zo 1017 uur. • Beschermd Natuurgebied Zwanenwater, links van de route tussen knp 37 en Callantsoog, www.natuurmonumenten.nl. • Dwangburcht De Nuwendoorn van Floris V, www.dwangburchten.nl; helaas niet toegankelijk maar wel
zichtbaar vanaf de route. Knooppuntennetwerk: Op enkele plaatsen ontbreken de knooppuntbordjes. Lees de routebeschrijving goed, dat voorkomt omrijden. Kaart: ANWB Fietskaart 1:50.000, nr. 12 Noord-Holland noord/Texel. Biologische adressen: • De Lepelaar, Rijperweg 16A (’t Rijpje), St-Maarten, www.delepelaar.com. Boerderijwinkel open: wo-vr 9-18 uur; za 9-16 uur. • Biologische zorgbakkerij Kardeis-Scorlewald, Valkenlaan 14, Schoorl, www.kardeis.nl. Boerderijwinkel open: ma-vr 9-17 uur; za 10-15 uur. • Biologische boerderij Van Assem, Teugelaan 1, Schoorl, T: (072) 509 26 50. Boerderijwinkel open: ma/di/wo/vr 8.30-18 uur; do 8.30-11 uur. Biologische markt Heiloo, do 13-17 uur; biomarkt Alkmaar za 8-17 uur.
• Biologische zorgboerderij en boerderijcamping De Noorderhoeve, Duinweg 125, Schoorl, www.noorderhoeve.nl. Boerderijwinkel open: ma-vr 14-17 uur; za 10-13 uur. Mini-camping open: 30/4-15/9, T: (072) 509 17 38. Landgoedfair za 6 juli 10-16 uur. • Boerderijcamping De Buitenplaats, Surmerhuizerweg 10, Eenigenburg, www.loeigoeiezuivel.nl. Camping met trekkershut. • Natural Bulbs - Braakman, bezoekadres t.o. Camping Tempelhof, Abbestedeweg t.o. Westerweg 2, Callantsoog, www.naturalbulbs.nl. Horeca, biologisch: • Kardeis-Scorlewald, zie boven. Horeca, niet-biologisch: Voldoende horeca op de tweedaagse: in Bergen, Schoorl, Warmenhuizen, Tuitjenhorn, Petten, Callantsoog en Schagerbrug. Aanrader: bij knp 47, Bosbuffet de Berenkuil. B&B, niet-biologisch: B&B Tara Centrum, Surmerhuizerweg 21, Eenigenburg, www.taracentrum.com.
De Westfriese Omringdijk
Grote
Natural Bulbs Braakman
2/5
84
fietstassenroute
Op de fiets langs biologische adresjes
26
Dag 1 van 2-daagse route
13 81
F
Dag 1 P Schagerbrug – 35 – 42 – 43 – ri 50, zie A (Lepelaar) – 74 – 44 – 45 – ri 48, zie B (Scorlewald, Van Assem, Noorderhoeve) – 48 – 47 – 45 – 44 – 41 – ri 74, zie C (Buitenplaats).
31 79 32
Routebeschrijving A: Voorbij De Lepelaar niet LA ri knp 50, maar RD en 1e kruising, bij Y10950, LA Dorpsstraat, naar knp 74. B: Bij knp 45 ri 48. Bij Scorlewald RA (knpbordje ontbreekt) en 1e weg LA ri Bergen, Omloop (knp 48 gaat hier RD). Tweede weg RA (bij Buitenbergen), Teugelaan. Van Assem ligt einde straat rechts. Bij voorr.weg LA Duinweg (Noorderhoeve ligt verderop links). In bocht naar links fietspad op en naar knp 48. Op Blijdensteinseweg (onverharde weg door N-Hollands Duinreservaat) RD als knp-bordje ontbreekt (2x). C: Bij knp 41 ri 74 en 1e weg LA, Surmerhuizerweg, naar Camping De Buitenplaats.
44
35 Dag 1 37
42
E A
43
33
w ran d vou 39
Lepelaar 22 40
80
Dag 2 van 2-daagse route
Buitenplaats Dag 2 32
D
41
73
C
Dag 2 41 – 32 – 80 – 40 – 73 – zie D – 22 – 39 – 33 – zie E – 37 – 31 – zie F – 26 – Natural Bulbs – 84 – 13 – 81 – 79 – 32 – 44 – 35 – P Schagerbrug. Routebeschrijving D: Na knp 73, voorbij molen RA (geen bordje) en naar knp 22. E: Na knp 33, geen bordje: bij P25246 RA ri Callantsoog. Einde schelpenpad bij P25247 RA ri Callantsoog. F: Na knp 31, in Callantsoog: ná bordje ‘U nadert het knooppunt’, waar volgend bordje ontbreekt weg volgen (niet RA), langs Blokker, straat heet verderop Dorpsweg en naar knp 26. Let op: bord knp 26 staat op onhandige plek, links van de weg.
74
44 45
47
B
Let op: De tweedaagse route is nagefietst. De trajecten van de dagtochten die afwijken van de tweedaagse route zijn op de kaart uitgezet en niet nagefietst.
Scorlewald
Van Assem
Noorderhoeve 48
Natural Bulbs Braakman
3/5
84
Dagtochten Dagtocht 1 P Petten – 33 – 37 – 31 – zie F – 26 – Natural Bulbs – 84 – 13 – 81 – 79 – 32 – 38 – 37 – 87 – 88 – 39 – P Petten.
26
13 81
F
Dagtocht 2 P Fietstransferium – 44 – 41 – ri 74, zie C (Buitenplaats) – 41 – 32 – 43 – ri 50, zie A (Lepelaar) – 74 – P Fietstransferium. 31 79
Dagtocht 3 48 – 47 – 46 – 20 – 21 – 45 – ri 48, zie B (Scorlewald, Van Assem, Noorderhoeve) – 48.
32
Het landschap Eerlijk is eerlijk: niet elke meter in NoordHolland is bloedmooi. Wie over die iets minder inspirerende kilometers zeurt is echter een kniesoor, want telkens als je denkt: het mag wel wat minder kaarsrecht, volgt er een aangename verrassing. Zoals een heerlijk fietspad, leuke horeca, een sfeervol dorp, een bos, een molen of de schaduwrijke duinen. De route start rechtlijnig, door de polder naar De Lepelaar. Dan volgen de dorpskernen van Tuitjenhorn en Warmenhuizen. In Schoorl
37 38
E Dagtocht 1
w ran d vou 39
komt er schwung in het fietsen, met winkels, leuke terrasjes, molen de Kijkduin en een idyllisch kerkje. Tussen Schoorl en Bergen gaat het naar drie bioboeren en vervolgens duik je de geurende bossen van de Schoorlse Duinen in. De Westfriese Omringdijk die volgt is niet voor niets beroemd. De dijk biedt ruim uitzicht op dartele lammetjes, nieuwsgierige koeien, grazende paarden en... op de 28 meter hoge toren de Nuwendoorn en de opgravingen van wat eens een dwangburcht van Floris V was. Dag 1 eindigt op de rustige boerderijcamping van De Buitenplaats. Op dag 2 trekt Polder LQ de aandacht met drassige gedeelten en een paar mooie molens midden in het landschap. De polder is onderdeel van Natura-2000; de zeldzame dwerggans komt hier regelmatig opvetten als hij op trek is. Dan volgt Petten, waar afstappen voor de expositie Dijk te Kijk geen gek idee is. Tussen Petten en Callantsoog liggen heerlijke duinen waar je heuvelop zowaar op de pedalen moet. Langs de rand van natuurgebied het Zwanenwater rijdend, beland je in het bruisende toeristenleven van Callantsoog. Natural Bulbs ligt iets verderop en daarna kan de blik op oneindig door niet al te opwindende polders terug naar Schagerbrug.
A 33 87
88
Lepelaar
Buitenplaats Dag 2 32 41
C 74
21 20
44 45 46
47
B
Dagtocht 2
Scorlewald
Van Assem
Noorderhoeve
sen LQ, tus Polder
en 22 knp 73
43
Dagtocht 3
48
Grote
4/5
fietstassenroute
Op de fiets langs biologische adresjes De Lepelaar
‘Er lopen hier twaalf mooie mannen rond, die kun je beter op de foto zetten dan mij’, zegt eigenaar Jan Schrijver lachend. Op de Lepelaar werken inderdaad veel scholieren. Jan en zijn vrouw Inge behoren tot de pioniers van de biologischdynamische landbouw in Nederland. Het draait allemaal om de kringloop van voedingstoffen en mest, en om het bodemleven, dat cruciaal is voor een vruchtbare bodem. ‘Weinigen beseffen dat de micro-organismen in de bodem voor gezonde, smaakvolle en stevige gewassen zorgen’, legt Jan uit. Samen met journalist John van der Rest heeft hij daar een toegankelijk boek over geschreven: Op weg naar een fijnzinnige landbouw. Behalve de vele hectaren puike groenten en de winkel waar je met gemak alle wekelijkse boodschappen kunt doen, heeft de Lepelaar nog meer bijzonderheden. ‘Vorig jaar hebben we zes meter brede bloemenranden ingezaaid langs de akkers. Daar komen veel insecten op af en zo hebben we de natuurlijke bestrijders van – bijvoorbeeld – luizen vanzelf bij de hand. Bovendien hebben we een paar bijenvolken die voor de bestuiving van de gewassen zorgen’, zegt Inge. Activiteiten hele jaar door: Boerderijwinkel; kookworkshops; verkoop boek biologisch-dynamische landbouw.
ar
ela De Lep
Dag 1: De Lepelaar (foto: De Lepelaar)
open laar) o: De Lepe pelaar (fot Le e D 1: Dag
w ran d vou
Kardeis - Scorlewald
KardeisScorlewald
Dag 1: De brood- en gebakhoek van Kardeis-Scorlewald
Kardeis is onderdeel van zorginstelling Scorlewald, waar mensen met een verstandelijke beperking wonen en werken. Het biologisch-dynamische brood en de taarten in de winkel en de lunchroom worden gebakken in de werkplaatsen van Scorlewald. Maar ook het houten speelgoed, de muziekinstrumenten, het textiel en de keramiek en de sieraden komen uit de werkplaatsen. De winkel en de lunchroom zijn groot en licht, dus ook als het geen terrassenweer is, kun je er relaxt van koffie mét genieten, inclusief uitzicht op de fikse bossen die de Schoorlse Duinen bedekken. Bedenk wel dat er nog meer boerderijwinkels volgen, voordat je je slag slaat in het uitgebreide assortiment groente, fruit en lekkernijen die de schappen van Kardeis vullen. Activiteiten hele jaar door: Boerderijwinkel; bezorgservice (binnen 6 km van de winkel); webwinkel.
Boerderijwinkel Van Assem De kleine boerderijwinkel van Nel en Kees van Assem staat in een rustige straat van Aagtdorp. ‘Als ik thuis ben, is de winkel open’, zegt Nel, ‘want waarom zou ik dichtgaan als ik er toch ben? Ik vind het contact met mijn klanten het leukste van ons bedrijf.’ Er wordt zo divers mogelijk geteeld om zo min mogelijk in te hoeven kopen bij de groothandel. ‘Alles wat hier verkocht wordt, komt direct van het land. Onze klanten zijn gek op de veldsla en de winter- en zomerpostelein. O ja, en op de aardbeien en onze vlezige sperziebonen. Maar ja, wat is er nou niet lekker? De mensen komen ook voor onze tuinbonen en cherrytomaatjes. Straks, in de winter, zijn er weer krakendverse spruiten en boerenkool.’ Wat niet verkocht wordt in de winkel, gaat op de biologische markten over de toonbank. ‘Op donderdagmiddag staan we op de biologische markt in Heiloo en op zaterdag op die in Alkmaar’, zegt Nel glimlachend. Activiteiten hele jaar door: Boerderijwinkel; biologische markten.
sem van As
Dag 1: D e Westfri e
se Omrin gdijk
Grote
5/5 5/3
fietstassenroute
Op de fiets langs biologische adresjes
De Noorderhoeve
oeve
rh e Noorde Dag 1: D
open De Buitenplaats Achter de boerderij in het gehucht Eenigenburg ligt een grasveld waar je heerlijk kunt kamperen. Er is zelfs een luxe trekkershut mét kachel. ‘Ken je onze zuivelafhaalhuisjes?’, vraagt boerin Ilse van der Eerden nieuwsgierig. ‘In vijf dorpen staat een tuinhuisje met een koelkast erin. Klanten halen een sleutel bij ons op, nemen naar behoefte zuivel uit de koelkast,
De Noorderhoeve Zorgboerderij De Noorderhoeve heeft een kleine camping, een boerderijwinkel en een kaasmakerij. Vanzelfsprekend lopen er koeien in de weilanden, maar ook schapen, paarden, kippen en geiten. Vijftig zorgcliënten – hulpboeren – volgen bijzonder onderricht op de Noorderhoeveschool. ‘We geven les in het verzorgen van dieren, maar bijvoorbeeld ook in yoga & meditatie, en in veiligheid’, legt boerin Yanthe uit. Het kaasmaken is voornamelijk handwerk. Het resultaat is een lekkere Goudse kaas van de eigen melk, die in de winkel wordt verkocht. Niet alleen de winkel, maar ook natuurvoedingswinkels en instellingskeukens behoren tot de afzetmarkt van de boerderijproducten. Ook Restaurant Merlet in Schoorl (dat een Michelinster heeft) is blij met de Noorderhoeve. Er wordt elk jaar een speciaal teeltplan voor het restaurant gemaakt. De Schoorlse duinen zijn onder handbereik, dus ’s zomers is het hier heerlijk kamperen. ‘We kunnen maximaal tien tenten en twee caravans kwijt’, zegt boerin Yanthe. ‘Campers kunnen hier niet staan, die beschadigen het gras te veel.’ Activiteiten hele jaar door: Boerderijwinkel; zorgboerderij met eigen school; mini-camping.
-
en De Buit t a pla s
w ran d vou
noteren dat en eens in de zes weken rekenen we af. Boer Bram Borst is druk met zijn dubbeldoel-koeien. ‘Als onze koeien zijn afgekeurd voor de melkproductie, worden ze vetgemest voor het vlees. Blaarkoppen en Fries-Hollandse koeien zijn goede dubbeldoelers, een gewone melkkoe niet.’ De biologisch-dynamische koeien – mét horens – van de Buitenplaats zijn verwend, want ze worden een paar keer per dag verplaatst naar een ander stuk weiland. Dat principe heet ‘pure graze’. De koeien eten alleen de bovenste toppen van het gras, waardoor de grasmat sneller herstelt en het bodemleven floreert. Dat proef je terug in onze zuivel want het gras is voedselrijker.’ De melk wordt op de boerderij verwerkt tot yoghurt, karnemelk, slagroom, crème fraîche, boter en – waar vind je dat nog – hangop! Activiteiten hele jaar door: Zuivelafhaalhuisjes; mini-camping; zorgboerderij.
Natural Bulbs Braakman ) ral Bulbs oto: Natu (f s lb u B Natural
Colofon
Ilse v an de r Eer de
n van De Bu itenp
laats
Natural Bulbs Braakman De grote passie van Wilbrord Braakman is het bodemleven en dat heeft alles te maken met zijn andere passie: het telen van sterke biologische narcissen, tulpen, krokussen, blauwe druifjes en gladiolen. De 1,1 miljard (echt waar!) verschillende zelfstandige leventjes die één gram uitgebalanceerde bodem bevolken, zijn allemaal belangrijk. ‘We vergeten vaak dat er niet alleen bóven, maar ook ónder de grond leven is en dat dat van groot belang is’, zegt Wilbrord. ‘Wij biologische boeren zorgen door onze teeltwijze voor een gezonde grond. In mijn geval levert dat sterke bloembollen op die minder vatbaar zijn voor ziekten en plagen. Ik pas vruchtwisseling toe, wat inhoudt dat ik zelden twee jaar achter elkaar hetzelfde gewas op hetzelfde stuk grond plant. Dat voorkomt dat de bodem uitgeput raakt en dat eventuele ziektesporen zich in de bodem ophopen. En ik plant minder bollen per vierkante meter, ook dat doet de planten goed.’ Een tip van Wilbrord: ‘Gebruik biologische compost in je tuin, die verbetert de weerstand en de gezondheid van de grond.’ Activiteiten hele jaar door: Webwinkel.
In opdracht van Bionext Ontwerp: Yvonne du Pon, Bionext Noes Lautier, www.noeslautier.nl Fotografie: Robert Eckhardt, Noes Lautier en Giel Tange
